PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

galattan, unutkanl ıktan ve hatadan tebriye etmiyorsunuz. Ve hatta görüyorum
ki, bir çok kimseler hakk ında, fulan şu hadiste, fulan da bu hadiste hata
etti, diyorsunuz. Birisi, kendisiyle helal veya haram k ıldığınız ılm-i hassa
(haber-i vah ıd) dan bir hadis hakk ında "Hazreti Peygamber bunu söylemedi;
siz yahut onu size rivayet eden hataya dü ştünüz; veya siz yahut onu size
rivayet eden yalan söylediniz" dese, onu tövbeye davet etmiyorsunuz; ona
"bu söyledi ğin ne kadar kötü bir söz" demekten öte bir şey de söylemiyorsunuz.
Hiç Kur'ân ahkam ı ile, durumların ı aç ıkladığınız böyle bir kimsenin
haberi aras ında tefrik yapmamak caiz olur mu Siz böyle kimselerin haberlerini
Allah' ın kitab ı yerine koyuyor, onlarla verip, onlarla menediyorsunuz...'
,73 7 .
Görüldüğü gibi, e ş-Safi`i'ye hadisin de ğeri hakkında bu sözleri söyleyen
şahıs, Kur'ândan ba şka bir şey kabul etmemekte ve râvileri, yalandan, hatadan
ve nisyandan beri olmayan hadisin Kur'ân mertebesine yükseltilmesine
ve onunla Kur'an âyetlerinin tahsis, takyid veya tafsil yolu ile beyan
edilmesine kar şı koymaktad ır. Oysa ki e ş-Safi% yukar ıda bir k ısmını naklettiğimiz
bu münaka şada, muhatab ına verdiği cevapta, Allah Ta'alân ın, Hazreti
Peygamberin emrine tâbi olmay ı üzerimize farz k ıldığını ve "Rasfıl'iin
size getirdiğini alın, nehyettiği şeyden de sabrım" buyurduğunu belirtmi ş ,
Hazreti Peygamberin devrine yeti şmeyen ve onu görmeyen kimselerin, onun
emrine tâbi olmak hususundaki farz ı edâ edebilmelerinin de ancak haber
yolu ile mümkin olabilece ğini söylemi ştir738. Keza e ş-Safiq'nin aç ıkladığına
göre, namaz, zekat ve hacc gibi mücmel olarak zikredilen farzlar ın, hadisin
beyan ı olmaks ız ın anlaşılıp edâ edilmesi de mümkin de ğildir739 .
E ş-Sfi(T, hadisleri tamamen reddeden mezhebe \ mensup bir şahısla yaptığı
bu münaka şa s ıras ında, hakkında Kur'an nass ı bulunan şeylerle ilgili
hadislerin kabul edilebilec ğini, fakat bunun d ışındaki haberlerin kabul edilmemesi
gerekti ğini ileri süren taifeyi de zikreder 74° ve bunlar ın da, hakkında
Kur'an nass ı bulumadıkça hiç kimse üzerine her hangi bir farz ın terettüb
etmiyeceğine dair birinci taifenin sahip oldu ğu görü şe yakın görüşler ileri
sürdüklerini aç ıklar. E ş-Saficrye göre bu görü ş de, nâsih ve mensilhun, hâs
ve amm ın bilinmesine imkan vermez 741 .
E ş-Saficrnin haber-i hassa dedi ği haber-i vahıdi reddeden üçüncü taife
hakkında verdi ği bilgi de şöyledir: "Bir taife de, haberleri tesbit etmenin
737 Ayni eser, VII. 250.
738 Aynı eser, VII. 251.
739 Aynı eser, VII. 252.
740 Aynı yer.
741 Aynı yer.
191