PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

onlara ö ğretiyordu. Hazarda ise, hem ev halk ının, hem de di ğer müslümanların
imamı ve muallimi idi. Evde ve sokakta, ihtiyaç sahibi herkes onu durduruyor,
soruyor ve ö ğreniyordu. Evinin biti şi ğinde olan mescid, hem be ş
vakit namaz ın eda edildi ği ve hem de ilim meclislerinin akdedildi ği bir yerdi
ve bu meclisler çok defa vakit namazlar ınm kıhnmas ından sonra akdediliyor;
sahabe yorgunluk ve usanç hissetmeden Hazreti Peygamberi dinliyor;
Hazreti Peygamber de ayn ı şekilde sahabenin suallerine cevap veriyordu.
El-Buharrnin İbn Mescfid'tan nakletti ği bir haberden de ö ğrendiğimiz gibi.
"Hazreti Peygamber, va'zlarla ashab ım usand ırmamak için uygun ve belirli
günleri kolluyordu" 38 .
Hicretten sonra Medine'de in şa edilen mescidin geri bir kö şesinde üstü
örtülü bir gölgelik daha yap ılmıştı. Hazreti Peygamberin ashab ından bir
çoğu ziraat veya ticaretle u ğra şırlar, gerek kendilerinin ve gerekse ailelerinin
mai şetlerini kazarurlard ı. Fakat bunlar ın aras ında hayatlar ını ilim ve irfana
vakfeden sahabiler de vard ı. Bunlar daima Hazreti Peygamberin refakatinde
bulunurlar, onun ilminden istifade ederlerdi. Geçimlerini temin edecek her
hangi bir i şleri de bulunmadığı için ashabın en fakir kimseleri idiler. İşte, mescidin
geri bir kö şesine inşa edilen bu gölgelik bunlara tahsis edilmi şti. Bu sahabiler,
" Şuffe" denilen bu yerde bar ınırlar ve diğer sahabilerin verdikleri
yiyeceklerle geçinirlerdi. Hazreti Peygamber, el-Bubarrn ın bir rivayetinden
öğrendiğimize göre, "iki ki şilik yiyece ği olan bir kimsenin (onlardan) üçüneüsünü,
üç ki şilik yiyeceği olan kimsenin dördüncüsünü, be ş kişilik yiyece ği
olan kimsenin de onlardan alt ınc ısım alıp evine götürmesini" emretmi ş 39 ;
bir defas ında Ebu Bekr de Şuffe ehlinden üçünü, Hazreti Peygamber ise onunu
alıp evlerine götürmü şler ve onlar ın karınlarmı doyurmu şlard ı40 .
Şuffeyi, İslâmiyetin ilim tedris eden ilk üniveristesi olarak kabul etmek
bile mümkindir. Çünkü Ahmed İbn 1.1anbel'e göre 70-80 ki şinin barındığı bu
yerde 41, Hazreti Peygamber taraf ından tayin edilen hocalar vas ıtasıyle Kur'an'
ilimleri, akaid, yaz ı ve kıraat ö ğretilirdi. `Abdullah İbn Sacid ibni'l-q ş burada
yaz ı sanat ını öğreten bir hoca idi ve Hazreti Peygamber taraf ından bu
i ş için görevlendirilmi şti 42 .
Hazreti Peygamberin sohbetinden ve s ık sık akdetti ği ilim meclislerinden
en çok mahrum olanlar, şüphesiz ki Medine d ışında oturanlard ı. Fakat bunlar
38 El-ButAri, şablh, I. 25.
39 Şabll.t, I. 149.
40 Aynı yer.
41 Musned, III. 371.
42 Ibnu'l-E şir, Usdu'l-göbe, III. 175.
18