PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
hadise idhal eder. Ravinin, hadisin isnad ına veya metnine idrac etti ği baz ı isim veya sözlerle, güvenilir ravilerin rivayetlerine muhalefet etmesi de ayr ı bir cerh amili say ılır. Bazan muhalefet, ya râvi isimlerinin de ğişmesiyle, yani baba isminin o ğul, oğul isminin de baba yerine geçmesiyle, hazan da hadis metnindeki ibarelerin takdim ve tehiriyle vukubulur. Bir diğer cerh sebebi de, raviye, ya ya şhliğı dolayısiyle, ya gözlerinin görmemesiyle, yahutta daima müracaat etti ği kitaplar ının yanmas ı veya zayi olmas ı dolayısıyle ar ız olan sui hıfzd ır702. İşte, yukarıdan beri zikretti ğimiz bu haller, umumiyetle insanlar ın maruz bulundukları zafiyetlerdendir. Baz ı sahalarda bunlar, bir insan için büyük bir kusur sayılmasa bile, dinin temelini te şkil eden hadis bahis konusu olduğu zaman, bu zayifetlerin müsamaha ile kar şılanmas ı düşünülemez. Çünkü her hadis, dini bir hükmün kayna ğı olabilecek bir de ğere sahiptir. Bir hadiste, yukar ıda zikretti ğimiz zafiyetlerden her hangi birisinin sebep olaca ğı bir de ği şiklik, o hadisten, farkl ı bir hükmün istihrac ına yol açar, bu ise, dinin geni ş çapta zedelenmesi neticesini do ğurur. İşte bu sebepler dolay ısıyledir ki, siyasi fırkalar ın zuhuru ile ba şlayan vazo hareketi, hadis imamlar ı için ilk mühim uyarı olmuş, bir taraftan hadis uyduranlar tesbit edilma ğe çalışılırken, diğer taraftan, rivayet sahas ına at ılan ve değişik derecelerde ehliyet noksanl ıklar' gösteren raviler ara ştırılmağa ve bu ravilerin hadislerde sebep oldukları kusurlar aç ıklanma ğa ba şlannuşt ır. Ravilerin hadis rivayetine tesir eden zay ıf halleri incelenirken, rivayeti kabuk sayan olan kimselerin tesbiti ve bu kimselerde göze çarpan mü şterek hallerin tayini de tabii olmak gerekir; çünkü bir ravide aran ılan şart ın bulunmamas ı, çok defa, o şart ın yerini tutan zay ıf bir halin bulunmas ına yol açar. Diyanet yönünden, iman vasf ına sahip olmayan bir kimsede göze çarpacak ilk hal, elbetteki imans ızlık halidir. Keza dirayet yönünden iyi bir hafızaya sahip olmayan kimsenin hali de sui h ıfzd ır. Hicretin ikinci asr ında ya şamış ve üçüncü asrın hemen başında vefat etmi ş olan me şhur imam e ş - Şafig (Ö. 204), hadisi kabul edilen raviyi şu sözlerle tavsif etmi ştir: "Hadis rivayet eden ravi dininde sika hadisinde s ıdk ile maruf; rivayet ettiği şeyi bilir (akıl), hadisin malı:as ıllı bozacak lafza vak ıf (alim), hadisi i şittiği şekildeki harfleriyle rivayet , eder, mana üzere rivayet etmez (mana üzere rivayet eder ve manay ı bozacak lafz ı da anlayamazsa belal ı haram veya haramı helal yapabilir), lufz ından veya kitab ından rivayet ederse hafız, bir hadisin rivayetinde diğer hafizlarla birle şirse rivayet etti ği hadis diğerlerinin 702 Daha geni ş bilgi için bkı. aynı yer. 172
hadisine uyar, mülâki oldu ğu şeyhlerden i şitmediği ve sikâtın Hazreti Peygamberden rivayet ettikleri hadislere muhalif hadisi rivayet etmez ve nihayet, hadisi Hazreti Peygambere kadar muttas ıl olur ise, böyle bir râvinin hadisi kabul edilir""3. Eş - Şâfi(I'den nakledilen ve bir râvinin ta'dili için zaruri görülen bu haller, asl ında, bizim yukar ıda bahis konusu etti ğimiz cerhe sebep te şkil eden hallerin mukabili olan hallerdir. Bu bak ımdan, e ş- Şâfi
- Page 121 and 122: den sonra imametin Muhammed İbn (A
- Page 123 and 124: Mukannacm, kar ılarmı ve kendisin
- Page 125 and 126: Abbasi devri tarihinde mühim rol o
- Page 127 and 128: yapan büyliciidürs". Buna benzer
- Page 129 and 130: takip etti ğini, birinci asr ın s
- Page 131 and 132: çok yoğunluk kazand ığı anla
- Page 133 and 134: Mutezile imamlar ını muhaliflerin
- Page 135 and 136: fukaha hediyyelerle taltif edilmi
- Page 137 and 138: El-Hakem İbn `Umeyr'den rivayet ed
- Page 139 and 140: itina gösteriyorlar ve bunun için
- Page 141 and 142: Goldziher'in delil olarak ele ald
- Page 143 and 144: "binekler yaln ız üç mescide do
- Page 145 and 146: Ebü (Abdillah'tan şu sözleri nak
- Page 147 and 148: İbn Muhammed İbn Harb olup, İbn
- Page 149 and 150: Aslında islânı, halku'l-Kur'ân
- Page 151 and 152: laştırılmasına sebep olmuştur.
- Page 153 and 154: kimseye, bu i şin nas ıl yap ıld
- Page 155 and 156: — Medine fukahas ı kimlerdir
- Page 157 and 158: Ebü Hurayra'dan merf0 olarak rivay
- Page 159 and 160: Ebıl Hanife ile ilgili olan bu had
- Page 161 and 162: itirdikten sonra kendisine verilen
- Page 163 and 164: de yer alan her çe şit konuya gir
- Page 165 and 166: açıldamaktan çekinraemi ş ve on
- Page 167 and 168: farkederek cerh ve ta`dil ilmini ge
- Page 169 and 170: . Be şeri zafiyetler Cerh ve ta
- Page 171: ile ilgili bahislerimizde Ininun ç
- Page 175 and 176: zabt şartt ır; çünkü hadisinde
- Page 177 and 178: lerinin sorulup, güvenilir olanlar
- Page 179 and 180: cOmer İbn (Abdi'l- (Aziz'in emriyl
- Page 181 and 182: Ez-Zuhrrnin sözünde "bilinmeyen v
- Page 183 and 184: Mutevatir haber, bizâtihi kesinlik
- Page 185 and 186: aziz ve garib çe şitlerini içine
- Page 187 and 188: duğunu biliyoruz. Hele Allah' ın
- Page 189 and 190: hangilerinin yaln ız amell hangile
- Page 191 and 192: galattan, unutkanl ıktan ve hatada
- Page 193 and 194: aç ıklamamıştır. Bununla berab
- Page 195 and 196: Görüldüğü gibi, mutezilenin il
- Page 197 and 198: fasik olanlar ın haberiyle huccet
- Page 199 and 200: larıyle İslam tarihinde büyük b
- Page 201 and 202: men devvenel-hadIse İbn Sihabin" (
- Page 203 and 204: Her halde z ıt görünüşlü bu h
- Page 205 and 206: kat Halife el-Velid İbn Yezid öld
- Page 207 and 208: ayr ı ayr ı faaliyetlerden ibaret
- Page 209 and 210: 103) 787, Ebü Bekr Muhammed İbn M
- Page 211 and 212: İbn 'Abdirralıman İbni'l-Muğire
- Page 213 and 214: t ır. Bununla beraber şuna da i
- Page 215 and 216: teslim edilmi ştir. Hazreti Peygam
- Page 217 and 218: şu görüşü nakletmi ştir: "Mal
- Page 219 and 220: dir. Allah, kullarma Rasülünün d
- Page 221 and 222: s ıfatlar isbat edildi ği takdird
hadisine uyar, mülâki oldu ğu şeyhlerden i şitmediği ve sikâtın Hazreti Peygamberden<br />
rivayet ettikleri hadislere muhalif hadisi rivayet etmez ve nihayet,<br />
hadisi Hazreti Peygambere kadar muttas ıl olur ise, böyle bir râvinin<br />
hadisi kabul edilir""3.<br />
Eş - Şâfi(I'den nakledilen ve bir râvinin ta'dili için zaruri görülen bu haller,<br />
asl ında, bizim yukar ıda bahis konusu etti ğimiz cerhe sebep te şkil eden<br />
hallerin mukabili olan hallerdir. Bu bak ımdan, e ş- Şâfi
Change language