PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

6. Terğib ve terhib
Daha önce de aç ıkladığımız gibi, siyasi ve itikadi ihtilaflar ın müslümanlar
aras ında sebep oldu ğu husumet, gün geçtikçe şiddetini art ırm ış ve bölünmeler
daha da ço ğalmıştır. Bu durum, şüphesiz, Islam' ın tesisine çalıştığı
birlik inanc ına ayk ırı idi ve bundan hem din zarar görüyor, hem de müslümanlar,
bütün kin ve gay ızlar ını Islâm'a kar şı yöneltmi ş olan iç ve d ış dü şmanlar
kar şısında son derece za'fa dü şüyorlard ı. Samimi müslümanların bu durumdan
endi şeye düşmemeleri elbetteki mümkün de ğildi. Bu endi şe, tabii
olarak onlar ı bozulmuş olan birliğin yeniden tesisi için gayret sarfetme ğe ve
bir takım tedbirler alma ğa yöneltti. Bu tedbirlerin ba şında, İslam dininin
ibadet ve itikad gibi çe şitli konulardaki görü şünün, Hazreti Peygamber devrindeki
saf şekliyle halka ö ğretilmesi prerısibi geliyordu. Bu ö ğretimin temel
kayna ğı da elbette Kur'ân ve Hadislerdi. Müslümanlar ın bu iki kayna ğı en
iyi bir şekilde bilmeleri ve onlar vas ıtas ıyle gelen emir ve nehiyleri en kusursuz
biçimde tatbik etmeleri, k ısacas ı Allah'a ve Peygamberine iman noktasında
birle şmeleri, ilk devirde görülen vandetin yeniden tesisini sa ğlayacakt ı ;
bunda hiç kimsenin şüphesi yoktu.
Ashnda bu dü şünce, Islam' ın özüne muvafıkt ır ve ilk devirden itibaren
bütün müslümanlar üzerinde hakim bulunmaktad ır. Bu sebeple, bilhassa
Islam' ın emir ve nehiylerine uymak hususunda, gerek Kur'ân ı Kerimde yer
alan ayetler ve gerekse Hazreti Peygamberden sahih olarak gelen hadisler
üzerinde titizlikle durulmu ş, va'z ve nasihatlarda bunlar müslümanlara s ık
sık tekrarlanarak, onlar ın em.irlere uymalar ı, nehiylerden salunmalar ı sağlanmağa
çalışılmışt ır
Ihtilaflar ın veya husumetlerin geni ş bölünmelere yol açt ığı ikinci Hicri
as ırda, baz ı müslümanlar, bütün zühd ve takvalar ına rağmen, cehaletin pençesine
dü şmekten kendilerini kurtaramam ışlar; halk ı, Islam' ın emirlerine
ıs ınd ırmak, nehiylerinden sak ınd ırmak için, Kur'an ve sahih hadisler içerisinde
yer alan hükümlerle iktifa etmiyerek yeni hadisler va zetmi şlerdir. Bu
davranışın z ımrunda, Hazreti Peygambere yalan isnad etmek d ışında, İslam
dinini noksan ve kusurlu görmek gibi a ğır bir ithamın da yer aldığnu, farkedememi
şlerdir. Zira bu kimseler, hadis -yaz (' ile şunu demek istemi şlerdir:
"Islam dini noksand ır ve tamamlanma ğa muhtaçt ır; biz bu hadislerle onu
tamamlama ğa çal ıştık"676.
Müslümanlar ı hayra yöneltmek ve şerrden uzakla şt ırmak gayesiyle hadis
uyduran bu gibi kimseler, ba şta ibadetler olmak üzere İslam dini içerisin-
676 Bkz. es-Suyüti, el-Le'rıli'l-maşıefıca, II. 469.
162