PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

laştırılmasına sebep olmuştur. Bu faaliyetlerde yine hadis yaz (' birinci planda
yer alıyordu.
Daha Hazreti Peygamber hayatta iken bütün 'Arap Yar ımadas ı İslam
Devletinin hudutlar ı içine girmi şti. Halifeleri devrinde ise, bu devletin hudutları,
bir taraftan (Ir -ak ve Suriye'yi de içine alarak M ısır ve Simali Afrika'ya,
diğer taraftan Iran ve Ermenistan dahil Hindistan'a kadar uzanm ıştı. Islam'ın
bu yayılmas ı, şüphesiz, bir çok imparatorluklar ın, krall ıkların veya
prensliklerin y ıkılmas ı pahas ına olmu ş ; yayıldığı ülkelerde, müsamahas ı, adaleti
ve getirdi ği rahat hayat şartlar ıyle, halk ı, dalgalar halinde kendisine
cezbetmi ş olsa bile, iktidarlar ına son verdi ği kudretli ki şilerin ve onlar ın yardımcılarının
kalplerinde kin ve intikam ate şlerinin alevlenmesine engel olamamışt
ır. Ancak bu intikam ın, gün geçtikçe kuvvetlenen İslam ordusuna
kar şı silâhh bir mücadele vererek al ınmasını imkans ız gören bu yabanc ı unsurlar,
kinlerini içlerinde gizleyerek islam'a girdiler ve onu içten y ıkmak için
her fırsattan istifade etme gayretine dü ştüler. Daha önceki bahislerimizde
üzerinde durdu ğumuz undtk ve müllud denilen bu türlü kimseler, islam'a
olan inançs ızlıklarını, kin ve nefretlerini içlerinde gizleyerek bazan zühd ve
takva, bazan 'Ali ve evlad ı hayranlığı, bazan da felsefe-hikmet örtüsüne bürünmüşler,
fakat her şeyden önce Islam akaidini ifsad etmeyi ve müslümanların
kalplerinde bu akaide kar şı şüphe ve tereddütler uyand ırmayı ba şlıca
gaye edinmi şlerdir. Bu maksatla, akla hayale gelmeyen ve Hazreti Peygamberin
a ğzından çıkmas ına imkân olmayan binlerce söz uydurup yaym ışlard ır647.
Bunların ileri gelenlerinden sayılan (Abdul- Kerim İbn Ebi'l- (Avea', Basra
emiri Muhammed İbn Suleyman tarafından öldürülürken şu itirafta bulunmuştur:
"Vallahi hakk ınızda dört bin hadis vazettim ve bunlarla helal ı
haram, harama helal k ıldım. Oruclu gününüzde size oruc bozdurup, iftar gününüzde
oruc tutturdun'"". Halife el-Mehdrni ıı huzuruna götürülen bir ba ş-
ka z ınd ık da, dört yüz hadis uydurdu ğunu, halen bu hadislerin halk dilinde
dolaştığını itiraf etmekten çekinmemi ştir6".
Zındıklar ın hadis yaz (' yönünden islam'a yapt ıkları kötülük, diğerleri
yanında çok daha büyük ve tehlikeli olmu ştur. Ne var ki gerek halifelerin
bunlara karşı ald ıkları sert tedbirler, bu meyanda ele geçirdiklerini öldürmeleri
ve gerekse hadisçilerin bunlar taraf ından vazedilen hadisleri tesbit
edip tesirsiz hale getirmeleri, İslam akaidini z ındıkların şerrinden koruyan
başhea âmiller olmu ştur.
647 El-tlatib el-Ba ğdğdi, s. 431; es-Suyfrti, Tedrbu'r-rılvt, s. 186.
648 bınu'l-Cevzr el-MevOciit, I. 37; es-Suyi-41, el-Le'rıli'l-maşnrıca, II. 468 ve Teddbu'rr(ıııI,
s. 186.
649 Ibnu'l- Cevzi, I. 37-38; el- 1-ja-gb el- Ba ğdtdi, el-Kiftıye, e. 431; es-Suyüg,
el-Le'Cıli'l- maşniica, II. 468.
151