PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Goldziher'in delil olarak ele ald ığı bu sözler et-Taberi tarafından zikredilmi
ştir608. Ne var ki bu me şhur müste şrık, mezkür sözleri e t-Taberrden naklederken
onlarda tahrifat yapmaktan çekinmemi ş ve onlara "'Ali taraftarlar ından
uzak dur; onlar ı hadis kaynaklar ı olarak dinleme (yani onlardan hadis
alma); 'Osman taraftarlar ına yakınlık göster; onları hadis kaynaklar ı olarak
dinle (yani onlardan hadis al)" manas ı vermi ştir 609 .
Yukar ıda et-Taberi'den nakletti ğimiz haber, her ne kadar 'Ali'ye şetrnetmek
hususunda Mu`aviye'nin bir emrini göstermekte ise de, bu emirde
`Ali ve taraftarlar ından hadis almamak hususunda hiç bir i şaretin mevcut
olmadığı açıkça anla şılmaktad ır. Bununla beraber müsteşrık, zihninde tasarladığı
bir oyunu sahneye koyabilmek için böyle bir tahxifi zaruri görmü ş ,
sonra da bu tahrif üzerine şu mütalaay ı ileri sürmüştür: "Burada, 'Ali aleyhindeki
hadislerin tasni ve ne şrini te şvik, onun lehindeki hadisleri de bertaraf
etme ğe matuf resmi bir emir vard ır. Emeviler ve onlar ın siyasi taraftarları
kas ıdl ı yalanlarını mukaddes bir hava içinde ne şretmekten endi şe duyarak
kimseler de ğillerdi. Mesele, bu yalanlar', isimleri hücânıa maruz kalmayacak
dindar kimseler vas ıtasıyle yaymaktan ibaret kahyordu. Bu i şi yapacak
kimseler de her devirde bulunuyordu"".
Goldziher tarafından ileri sürülen bu mütalaa ile sahnelenmek istenen
oyunun henüz sona ermedi ği anlaşılmaktadır. Zira bu sözlerde, emeviler tarafından
uydurulan hadislerin, isimleri hüciima maruz kalmayacak dindar
kimseler vas ıtas ıyle yayılmağa ihtiyaç bulundu ğu aç ıklandığına göre, Goldziher'in
bu dindar kimselerin kimler oldu ğunu da aç ıklamas ı gerekmektedir.
Filhakika müste şrık, böyle bir isim bulmakta da güçlük çekmemi ş ve me şhur
hadis imamlarından İbn Şihab ez-Zuhri (Ö. 124) yi, emevilerin yalan hadis
yaymak hususundaki âmaline hizmet eden bir kimse olarak takdim etmek
cür'etini göstermi ştir. Goldziher, bu husustaki delilini de şi`a tarihçilerinden
el-Yackabi'den nakletti ği bir haberden alm ıştır.
El-Ya`kübPnin aç ıkladığına göre, Hicaz'da 'Abdullah İbnu'z-Zubeyr,
Emevi idaresine kar şı ayaklanıp bu bölgeyi ele geçirince, Şam'da bulunan
Halife `Abdu'l-Melik İbn Mervan (65-86), Safiye halk ını hace için. Hicaz'a
gitmekten menetmi ş ve Kudüs'te R.ubbetu' ş - Şalira'y ı inşa ederek, halk ın
orada haccetmelerini istemi ştir. Bunu isterken de, ez-Zuhri taraf ından rivayet
edilen "binekler, yaln ız üç mescide do ğru koşturulur: Mescid-i Haram,
benim mescidim ve bir de Beytu'l-Makdis mescidi" hadisine i şaretle "i şte İbn
608 Bkz. Törgı, IV. 188.
609 Leon Bercher, ad ı geçen eser, s. 43.
610 Aynı yer.
141