PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

taraftan kendisine indirilenle ı i insanlara tebli ğ etmekle, di ğer taraftan da
tebliğ ettikleri aras ında müslümanlar için anla şılmas ı ve tatbik edilmesi güç
olanlar ı açıkla makla görevlendirilmiştir. Onun bu görevi, şu ayette daha aç ık
bir şekilde görülür:
"Allah, mü'minlere âyetlerini okuyan, onlar ı tezkiye eden, onlara Kitap
ve Hikmeti ö ğreten kendi aralar ından bir Peygamber göndermekle lütufta
bulunmu ştur; halbuki onlar önceden apaç ık sap ıklıkta idiler" 18.
Bir çok islam ulemas ı, zikrettiğimiz bu ayette geçen Hikmet kelimesinin
buradaki manas ı üzerinde durmu şlar ve Allah' ın isminden sonra Peygamberin
zikredili şine ve Allah'a imandan sonra Peygambere imamn şart ko şuluşuna
kıyasla, Kur'ândan. sonra Hikmetin zikre .dilişini gözönüncle tutarak
bunun Sunnetten ba şka bir şey olmadığı görüşü üzerinde ittifak etmi şlerdir.
Eş -şafig bu hususta şöyle demi ştir: Kur'ân ilmine viluf kimselerden i şittiğime
göre, Hikmet, Hazreti Peygamberin Sunnetidir; çünkü, önce Kur'an zikredilmi
ş, onu Hikmet takip etmi ştir. Allah, insanlara Kitap ve Hikmeti ö ğretmek
suretiyle onlara yapt ığı büyük hit -Utan bahseder. Bu bakımdan Hikmetin
Sunnetten ba şka bir şey olduğunu söylemek mümkin de ğildir. Zira Hikmet,
Kitapla birlikte zikredilmi ştir. Aynı Zamanda Allah, Peygaberine itaat ı ve
emirlerine ittiba ı farz kılmıştır. Peygamberine iman ı, kendisine iman ile birlikte
farz k ıl ınan şeyin de Peygamberin Sunnetinden ba şka bir şey olmadığı
anla şıhr° 9.
Gerek yukar ıda zikretti ğimiz Kur'ân âyetinden ve gerekse e ş-şaficinin
bu âyetle ilgili açıklamasından anla şılıyor ki, Hazreti Peygambere Kitapla
birlikte Sunnetle ifade edebilece ğimiz bir de Hikmet verilmi ş ve müslümanlar,
her ikisine de ittiba ile emrolunmu şlard ır. Çünkü Allah'a ittiba, bir bakıma
O'nun Kitab ına ittibad ır; Peygamberine ittiba da, ona verilmi ş olan hem Kitaba
ve hem de Hikmet veya Sunnete ittibadan ba şka bir şey de ğildir. Kur'an
Kerimde de aç ıklandığı gibi Hazreti Peygamber: "Kendisine tabi olanlara
mar -Un emreder, munkerden nehyeyler; temiz şeyleri helal, murdar şeyleri
haram kılar; yüklerini indirir, a ğırlıkla= hafifletir"20. Hazreti Peygamberin
bu ayet mealinde belirtilen görevlerinin kayna ğı Kitap (Kur'an) oldu ğu
kadar Sunnet veya Hikmettir de. Nitekim bir hadisinde Hazreti Peygamber,
kendisine Kitapla birlikte, ittiba yönünden Kitap ayar ında olan bir
başka şeyin daha verildiğini açıklamıştır ki, bunun Sunnetten ba şka bir şey
olması mümkin değildir2°.
18 Al-i cImrün süresi, 164.
19 E ş- Şlficrnin mezkiir ayetin tefsiri ile ilgili görü şü için bkz. er-Risöle, s. 78. ,
20 Acrlif süresi, 156.
21 Hadis için bkz. Ebü Drıvild, Sunen II. 505.
13