PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

yalanlarıyle Hurremilerin reisi olmu ş, aynı zamanda Cüvidün' ın kar ısıyle
evlenmi ştir54°.
Bübek'in önderli ği altında kısa bir zamanda kuvvetlenen ljurramiler,
civardaki müslüman halka sald ırmağa, mallarını gasba, kad ın çocuk gözetmeksizin
önlerine ç ıkanı ö!dürmeğe ba şlamışlardır. Halife el-Me'mün'un onları
tenkil etmek maksad ıyle Ermenistan ve Azarbeycan'a gönderdi ği kumandan
ve völilerin ba şarıs ızlıkları541, ljurramilerirı cüretlerini daha çok art ırmış ,
akla gelmeyen cinayetler i şlemi şlerdir. El-Makdisi, i şin bidayetinden itibaren
bu cinayetleri şöyle anlatır: "Bübek, adamlarma k ılıç ve hançerler verip köylerine
ve evlerine dönmelerini ve gece yar ıs ını beklemelerini emrederdi. Bu
vakit gelince evlerinden ç ıkarlar uzakta olsun, yak ında olsun, kesilmedik ve
öldürülmedik erkek, kadın, çocuk bırakmazlard ı. Bu suretle belde halk ı, Hurremilerin
eliyle öldürülmü ş oluyordu. Bu emri kimin verdi ğini ve ne sebeple
verdiğini bilmiyorlardı. Halkın içine büyük bir korku ve deh şet dü şmüştü.
Uzak yerde bulunanlara Bübek'in emri henüz ula şmış oluyordu ki, hiç vakit
kaybetmeden, büyük, küçük müslim, =mi, hangi s ımftan olursa olsun rastladıklarını
öldürüyorlard ı. Kendilerine bütün yol kesenler, itler, u ğursuzlar
ve sap ık inançlılar da kat ılmış olduğu için, yalnız süvarilerin sayısı 20 bini
bulmuştu. Bir çok şehir ve kasabalara sahip olmu şlard ı. Sultanın bir çok
ordusunu hezimete u ğratm ış, bir çoklar ını da öldürmü şlerdi"542.
El-Mucta şım devrinde Azarbeycün. Bübek'in eline geçmi ş, Bağdüd halkının
içini de büyük bir endi şe kaplamıştı. Nihayet Halife, el-Afşin kumandasında
kuvvetli bir orduyu, hergün külliyath miktarda para, erzak ve techizatla
takviye etmek suretiyle Bübek'in bulundu ğu dağlık bölgede bir seneye yak ın
bir zaman tutma ğa muvaffak olmu ştur. Bübek, hezimetin mukadder oldu ğunu
anlay ınca, kendisi için muhkem bir kale durumunda olan Bezz şehrine
çekilmiş, ancak orada da s ıkışt ırıhnca kıyafet de ğiştirip Ermenistan'a kaçmağa
te şebbüs etmi ştir. Yolda Sehl İbn Sunbüt adlı bir ermeni tarafından
te şhis, sonra da el-Afşin'e teslim edilen Bübek, bir bayram havas ı içinde Halife
el-Mucta şım'ın bulunduğu Samarrü'ya getirilmi ş, önce el ve ayaklar ı,
sonra da ba şı kesilmek suretiyle öldürülmü ştür543.
,540 Aynı eser, s. 495-496. Keza bkz. et-Taberi, Tarih, VII. 141. Burada, 202 senesi olayları
cümlesinden olarak Bübek el-Ilurremt' ılin harekete geçerek envidün' ın rühunun kendisine
hulul ettiği iddisıyle fesad ç ıkarmağa başladığı kaydedilir
541 Mesela IL 205 senesinde (Isii İbn Muhammed İbn Ebt Iiâlid, Bübek muharebesi için
Ermeniyye ve Azerbeycan'a tayin olunmu ştur (et-Tabert, VII. 159). H. 209 da önce Zurays ad ıyle
maruf Şadaka İbn (Alt, sonra Ahmed İbnul-Cuneyd, daha sonra da İbrahim İbnu'l-Leyş (aynı
eser, VII. 174), H. 214 de de (Abdullah İbn Tühir ve (Ali İbn Higun (aynı eser, VII. 189) tayin
olunmuşlardır.
542 El-Bed' ve't-tarih, VI. 116.
543 El-Mescrıdi, Murücu'g-geheb, IV. 55-58; el-Makdist, el-Bed' ve,t-ttlrilj, VI. 117-118
124