PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Mukannacm, kar ılarmı ve kendisini zehirleyip öldürmeleri üzerine dü şmüştür.
Müslümanlar kaleye girdikten sonra içeride bulunan bütün taraftarlar ı
öldürmüşler, Mulpımacın, ba şını da keserek Halife el-Mehdi'ye göndermi şlerdir
536 . Ancak Mulanna` taraftarlar ımn kökü tam manâs ıyle kurutulamamış ,
çe şitli şekil ve isimlerle tarih sahnesinde zaman zaman. görünmü şlerdir.
d. Hurramiyye
El-Ba ğclâdrnin verdi ği bilgiye göre 537 , ljurramiyye iki guruba ayr ılır
Birincisi, islâm'dan önce, Sasaniler devrinde ortaya ç ıkan ve Mezdekiyye
gibi haram şeyleri mubah sayan, mal ve kad ınlarda ortaklık iddias ında bulunan
ve hükümdar Adil Enu şirvan devrine kadar fitnesi devam eden urramiyye;
diğeri ise islâm'da, Azarbeycan civar ında zuhur eden ve Bâbek elljurrami'ye
mensub olan Ilurramiyyedir ki, Rövendiyye ve Mukannac ıyye
hareketlerinin bir devam ı olarak Abbasi halifeleri el-Me'mân ve el-Mucta şım'ı
bir hayli me şgul etmi ştir.
Ed-Dineveri, Bâbek'in el-Me'miln devrinin sonlar ına doğru harekete
geçtiğini, nesebi ve mezhebi hakk ında de ği şik görüşler ileri sürüldü ğünü kaydettikten
sonra "bizim için sâbit olan şudur ki, Bâbek, Ebü Muslim'in k ızı
Fâtıma'nın torunlarındand ır ve ljurramiyyeden olan Fât ımiler, Hazreti
Peygamberin kız ı Pât ıma'ya de ğil, bu kadına müntesibtirler"der 539. Ancak
Ibnu'n-Nedim'in verdiği haber bundan farkl ıdır ve ona göre Bâbek'in babas ı
Medâyinli bir yağ tüccarı olup Azarbeycan' ın Bilâlâbaz köyünde yerle şmiş
ve Bâbek'in anas ı olan kör bir kad ınla evlenmiştir539. Bâbek, on ya şına kadar,
ücretle süt anneli ği yapan anas ının yan ında kalm ış, sonra da evden ayrılarak
çobanlık yapmağa başlamıştır. On sekiz ya şlarında anasının yanına döndüğü
bir s ırada klurramilerin reisi Câvidânla tan ışmış, Câvidân' ın onda gördüğü
kabiliyet dolay ısiyle anasından istemesinden sonra da, Câvidânia birlikte
gitmi ştir. İşte Böbek'in hayat ı bundan sonra çok çabuk de ğişmiştir.
Önce Câvidan' ın karısıyle a şk oyunlarına ba şlamış, Crıvidan'ın bir müddet
sonra ölmesi üzerine de, onun ruhunun Bübek'e geçti ğini ileri süren kar ısının
536 Aynı eser, VI. 374; Ibn Hallikön, Vafeyüt, II. 426. El-Bağdödi, Mukanndm kendisini
kalede bulunan bir fırında yaktığını, bu sebeple ne cüssesinin, ne de küllerfiM ı bulunabildiğini
kaydeder. Yine bu sebepledir ki ashab ı, onun semaya yükseldi ğini iddia etmi şlerdir. Mukannda
bağlı kimselerin, halen ya şadıkları yerlerde bir mescidleri bulundu ğunu, fakat namaz kılmadıkla=
söyleyen el-Ba ğdödt, ölü ve domuz etini helal sayd ıklaruu, birbirlerinin kardar ından faylandıklarnu,
müslümanlardan nefret ettiklerini ve bunlardan birisini yakalad ıkları zaman öldürüp
cesedini gizlediklerini zikretder. Bkz. el-Fark beyne'l-firah, s. 156.
537 Aynı eser, s. 160.
538 El-Alıbtıru'Hıv/, s. 402.
539 Bkz. el- Fihrist, s. 494.
123