Ulusal Venöz Tromboembolizm Profilaksi ve Tedavi Kılavuzu 2010

70
Solunumsal hastal›klar›n VTE profilaksisinde, faktör Xa inhibitörü olan fondaparinuks
yeni bir tedavi seçene¤idir. Akut solunum hastal›klar› nedeniyle yatmakta olan
hastalarda günde 2.5 mg SC fondaparinuks VTE riskinde azalma sa¤lamaktad›r.
ARTEMIS çal›flmas›nda akut solunumsal hastal›k alt-grubunda fondaparinuks
kullan›m› VTE görülme s›kl›¤›n› %5.5'ten %1.6'ya düflürmüfltür. 52 Ülkemizde
fondaparinuks bu alanda endikasyon almam›flt›r. 16
PREVENT çal›flmas›nda akut solunum yetmezli¤i olan hasta altgrubunda dalteparin
uygulamas› ile VTE riskinde azalma görülmüfltür, ancak bu azalma anlaml›l›k düzeyinde
de¤ildir. 42
Romatizmal hastal›klar: MEDENOX çal›flmas›nda alt ekstremite akut romatoid artriti
veya siyatik ya da vertebral kompresyon hastal›¤› olan ve en az bir VTE risk faktörü
bulunan hastalarda VTE s›kl›¤› %20.7 olarak bulunmufltur. Epidemiyolojik çal›flmalar›n
verilerine göre romatoid artriti olan hastalarda VTE insidans›, romatizmal hastal›¤›
olmayanlara göre %50 daha yüksektir. Tromboprofilaksinin romatoid artritli hastalarda
VTE s›kl›¤›na etkisine iliflkin özgül çal›flmalar olmamas›na karfl›l›k, MEDENOX
çal›flmas›n›n alt-grup analizlerinde enoksaparin kullan›m›n›n en az bir VTE risk faktörü
de bulunan romatoid artritli hastalarda VTE riskini %52 oran›nda azaltt›¤› görülmüfl
ancak olgu say›s›n›n az olmas› nedeniyle fark anlaml›l›k düzeyine ulaflmam›flt›r. 17
‹nme hastalar›: Tromboprofilaksi yap›lmayan inme hastalar›nda DVT prevalans› %20-
50 aras›nda de¤iflmektedir. 27 A¤›r inmesi olan, yafll› ve hareketsiz hastalarda risk çok
yüksektir. ‹nmenin 2-7. günleri aras›nda DVT daha s›k görülür. ‹nmeli hastalarda
görülen DVT'nin 1/3’ü proksimal DVT'dir. Bu hastalar›n %35'inde PE (%15'i fatal
seyirli) oluflur. Distal DVT proksimal olana göre PE aç›s›ndan daha az risk tafl›r ancak
bu durumda da %30'a varan oranda sessiz PE’ler gösterilmifltir. ‹nme hastalar›nda
erken ölümlerin %5-10'unun PE ile iliflkili oldu¤u saptanm›flt›r. Semptomatik DVT,
yaflam› tehdit eden PE riski d›fl›nda, inme sonras› rehabilitasyonu ve iyileflmeyi de
olumsuz etkilemektedir. 56
Birçok çal›flmada tromboprofilaksinin inme hastalar›nda VTE riskini azaltt›¤›
gösterilmifltir. 27,57,58,59 ‹skemik inme hastalar›nda SH ve DMAH tromboprofilaksisinin
etkisine dair 10 çal›flman›n meta-analizinde 1047 hastan›n verileri de¤erlendirilmifltir.
Tüm hastalar analiz edildi¤inde tromboprofilaksinin DVT riskini %81 oran›nda
azaltt›¤› görülmüfltür. 17 ‹nme hastalar›nda düflük doz DMAH'›n hem DVT hem de
PE riskini, intraserebral ve ekstrakraniyal kanama s›kl›¤›n› art›rmadan azaltt›¤›
gösterilmifltir. 60 PREVAIL çal›flmas›nda, akut iskemik inmeli hastalarda, DMAH’›n
(enoksaparin 40 mg günde tek doz, subkutan), standart heparine (5000 U 2x1, deri
alt›) k›yasla VTE riskini %43 oran›nda azaltt›¤› gösterilmifltir. Hem DMAH hem SH
kullan›m›nda hemorajiye yol açma çok düflük oranda (%1) ve birbirinden farks›z
bulunmufltur. 61 Bu nedenle DVT ve PE'yi önlemek üzere, BEÇ, erken mobilizasyon
ve erken rehidrasyon gibi tedbirlerin yan›s›ra mobilizasyonu k›s›tl› hastalarda
subkutan antikoagülan tedavi önerilmektedir. 60,62
Yo¤un bak›m hastalar›: Yo¤un bak›m hastalar›nda DVT insidans› %25-32 aras›nda
de¤iflmektedir. Bu hastalar›n ço¤unda birkaç VTE risk faktörü bir arada
bulunmaktad›r ve yaklafl›k %5'inde yo¤un bak›ma yat›r›lmadan önce DVT geliflmifl
durumdad›r. Bu hastalarda trombositopeni, renal yetmezlik veya aktif
gastrointestinal kanama gibi durumlar farmakolojik tromboprofilaksiyi güçlefltirir,
bu nedenle çok dikkatli yap›lmal›d›r. 27