Hazar Raporu - Issue 02 - Winter 2012
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ve Türkmenistan’ı kapsayan bir proje<br />
en uygun ilerleme ihtimali olacaktır.<br />
(Gürcistan EİT üyesi olmasa da Türkiye<br />
ve Azerbaycan arasında asli bir coğrafi<br />
bağ olarak listeye dahil edilmelidir.)<br />
Şayet daha sonraki aşamalarda, İran’da dış<br />
politikayı yeniden yapılandıracak temel bir<br />
iç değişim yaşanırsa gruba dahil edilmesi<br />
her zaman söz konusu olabilir. Bu dört<br />
ülke (kısaca TAKT) tartışmalı ideolojik<br />
bağlılıklardan öte makul iyi ilişkilere<br />
sahiptirler. Genel olarak, hepsi de uyumlu<br />
hedefler gütmekte, hususiyle global<br />
ekonomik sistemin karşısında yer almaktan<br />
ziyade ona bağlı hareket etmektedirler.<br />
Görünen o ki; böyle bir proje, son yıllarda<br />
petrol ve gaz sahalarındaki gelişmeler<br />
ve özellikle de çoğu Rusya yahut İran’a<br />
bağımlı mevcut sistemlere gerçek bir<br />
alternatif olan Trans Anadolu Doğal Gaz<br />
Boru Hattı Projesi (TANAP) sayesinde<br />
kredibilite kazanmış olacaktır. Bu sayede<br />
uzun süredir tartışılan; Orta ve Doğu<br />
Avrupa için yeni bir gaz temin kaynağı olan<br />
Nabucco Projesi de tekrardan canlanabilir.<br />
TANAP’ın mühim bir kısmı, mevcut arzı<br />
çok büyük oranda artıracak Türkmenistan<br />
ve Azerbaycan’ı birbirine bağlayan Trans<br />
<strong>Hazar</strong> Doğal Gaz Boru Hattı olabilir.<br />
Buna ulaşmak için, Azerbaycan ve<br />
Türkmenistan Trans <strong>Hazar</strong> Boru Hattı’nı<br />
beklemeksizin yahut sektörel sınırların<br />
belirlenmesinden etkilenmeksizin -Bakü<br />
ve Aşkabat arasındaki deniz sınırlarına<br />
ilişkin uyuşmazlık veya Rusya ve İran’ın<br />
olası vetolarının projeyi tıkamayacağını<br />
ima ederek- devam edebileceği üzerinde<br />
mutabakata vardıklarını bildirmişlerdir. 20<br />
20 Vladimir Socor, ‘Turkey Seeks Opportunity in Trans-Caspian<br />
Pipeline Project’, Eurasian Daily Monitor, Vol.9, No.164,<br />
Görünüşe göre Kazakistan, TANAP’ın<br />
ana ortakları arasına dahil edilmemiştir.<br />
Ancak Azerbaycan üzerinden petrol<br />
ve gaz ihracatını artırmakla ilgilendiği<br />
söylenmektedir. Dahası, Kazakistan’ın<br />
Ekim <strong>2012</strong>’de Türkiye ile aralarında<br />
kurulan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği<br />
Konseyi sayesinde Türkiye’nin bölgedeki<br />
en önemli ekonomik ortağı haline geldiği<br />
ifade edilmektedir. Bu vesileyle potansiyel<br />
bir TAKT birliğinde önemli bir rol<br />
üstleneceği düşünülebilir. 21<br />
Tüm bunlar, TAKT’ın EİT içerisinde<br />
ekonomik bir grup olarak kurulmasının<br />
sorunsuz bir şekilde gerçekleştirileceği<br />
anlamına gelmemektedir. Katılımcı<br />
ülkeler arasında trans-<strong>Hazar</strong> ve kara<br />
nakil hatlarının geliştirilmesi ve enerji<br />
sahası dışındaki alanların geliştirilmesi<br />
gibi daha yapılması gereken birçok şey<br />
bulunmaktadır. Trans <strong>Hazar</strong> Boru Hattı<br />
açık biçimde Rusya’nın <strong>Hazar</strong> enerji<br />
oyunundaki rolünü azaltacak olsa da,<br />
TAKT ülkeleri güçlü kuzey komşularıyla<br />
olan ilişkilerinde her zaman dikkatli olmak<br />
durumundadırlar. Her şeye rağmen EİT<br />
bünyesinde -ya da en azından bir parçası<br />
olarak- böyle bir birlik şimdiye kadar<br />
yapılanlara nazaran, uluslararası arenada<br />
çok daha etkin bir rol oynayabilir.<br />
11 Eylül <strong>2012</strong>.<br />
21 Richard Weitz, ‘Kazakhstan-Turkey Presidential Summit<br />
Deepens Economic Ties’, ibid, Vol.9, No.191, 19 Ekim <strong>2012</strong>.<br />
HAZAR RAPORU<br />
23 21
Change language