Hazar Raporu - Issue 02 - Winter 2012
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kendisini Urumçi, Çin’e götürecek başka<br />
bir hızlı trene binmek üzere hızlı vapur<br />
ile Türkmenbaşı’na geçebilecek. Orta<br />
Avrasya’nın tamamı otoban, demiryolu,<br />
havaalanı ve Asya ile Avrupa arasında<br />
yolcu ve yük taşıyacak lojistik merkezleri<br />
ile dolacak.<br />
Orta Avrasya’daki birçok ülke için böyle<br />
bir geleceği tahayyül etmek bile önemli<br />
bir meseledir. Çok kısa bir bağımsızlık<br />
tarihi olan bu ülkeler, Sovyetler<br />
Birliği’nin ani çöküşünden kaynaklanan<br />
politik, ekonomik ve sosyal krizler<br />
yaşamaktalardır. 2011 yılında Sovyet<br />
rejiminin sona erişinin yalnızca yirminci<br />
yılını kutladılar. Savaş hatıraları, çözüme<br />
kavuşmamış uyuşmazlıklar, ekonomik<br />
zorluklar ve unutulmaya yüz tutmuş<br />
komünist idaresini andıran darbeler hala<br />
sorun teşkil etmektedir. Neyse ki en zor<br />
zamanlar geride kaldı, fakat kimi önemli<br />
sorunlar hala varlığını devam ettirmektedir.<br />
Orta Avrasya ülkeleri şu an politik -<br />
ekonomik geçişliliklerini tamamlamaları<br />
gereken ve kendilerini gelişmiş, müreffeh<br />
ulusların arasına sokacak bir yol belirleme<br />
aşamasındadırlar.<br />
Oluş Süreci: 20 Yıl Sonra Orta<br />
Avrasya<br />
1990’larda Orta Avrasya’nın kaynak<br />
zengini ülkelerindeki birçok kişi, yakın<br />
zamanda ülkelerinin 21. yüzyılın ‘Kuveyt’i<br />
ve ‘İsviçre’si olacağına inanmaktaydı. Doğal<br />
kaynakların bolluğu bu düşünceyi o kadar<br />
cazibedar, o kadar olası kılmaktaydı ki;<br />
çok az kişi bu hedefin gerçekleştirilmesi<br />
adına –şayet gerçekleştirilebilir olsaydı–<br />
gerekli olan süreç hakkında düşündü.<br />
Kuveyt ya da İsviçre olmak; ticaret dostu<br />
bir ortam, politik ve ekonomik yeterlilik,<br />
doğal kaynaklardan gelen gelirin etkili<br />
yönetimi ve avantajlı bir konum gibi<br />
temel bileşenlerin varlığıyla desteklenen<br />
stratejik bir vizyon ve başkaca kalkınma<br />
stratejilerini gerektirmektedir.<br />
Geçtiğimiz 20 yılda bölge ülkeleri,<br />
özellikle de kaynak zengini olanlar,<br />
çok şey elde etmişlerdir. 2009 yılında<br />
Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan ve<br />
Türkmenistan’ın GSYH’leri sırasıyla<br />
43 milyar$, 115 milyar$, 32milyar$ ve<br />
19 milyar$ olmuştur. Diğer taraftan,<br />
geri kalan en fakir dört ülkenin<br />
-Ermenistan, Gürcistan, Kırgızistan ve<br />
Tacikistan- toplam GSYH’si 30 milyar$’ın<br />
altındaydı. Azerbaycan ve Kazakistan<br />
milyarlarca dolar DYY çekmiş ve<br />
gelecek kalkınmalarını güvence altına<br />
alan anahtar enerji altyapısı projelerini<br />
tamamlamıştır. Geç kalan Türkmenistan,<br />
henüz gerçekleşmemiş büyük umutlarla,<br />
kapılarını yatırımcılara açmaya yakın<br />
zamanda başlamıştır. Bölgedeki en yoğun<br />
nüfuslu ülke olan Özbekistan, DYY’ye<br />
ihtiyaç duymayan kademeli iç talep<br />
kaynaklı kalkınma yolunu seçmiştir, ancak<br />
o da Orta Avrasya’nın gelecek merkez<br />
vizyonuna eşlik edeceğini vaat etmektedir.<br />
Hiç şüphe yok ki; bölgedeki ilerlemenin<br />
en büyük kaynağı Azerbaycan, Kazakistan,<br />
Özbekistan ve Türkmenistan’daki bereketli<br />
doğal kaynaklardır. Başta Azerbaycan ve<br />
Türkmenistan olmak üzere bu ülkelerin<br />
hükümetleri, kaynak bağımlılığının<br />
risklerine dikkat etmiş ve buna ilişkin<br />
HAZAR RAPORU<br />
11 9
Change language