turan-dursun-kulleteyn

52
Ratib nöbetçileri, "zâlim" kışm egemen olduğu ho-günkii gibi o
gün de büyük bir savaştan çıkmış gibiydiler; Karlara bata çıka, döne
döne ve elleri ayaklan dona dona evleri dolaşmışlar, tophyacaklanm
toplamışlar; yemek karışımlarıyla dolu kazs^sn ve "lavaş", "gagala",
yani ekmek dolu "telis"leri taşıyıp getirmişlerdi camiye. Herkes payını
aldıktan, yiyeceğini yedikten sonra da "müzâkere" başlamıştı. Büyük
hocanın vekili bir mollanın, daha doğru molla adayının yönetiminde
olacaktı. O gün, Şehmus'tu yöneten, önce herkes, kendi dersinde
takıldığı yerleri sordu, bilenlerin ^ıklamalarıyla öğrenebildiği ölçüde
öğrendi; sonra genel bir konunun "müzâkere"sine geçildi. "Taharet"
genel başlığı altında toplanan temizliğin kinıi kesimleri ele alınıp
tartışılacaktı:
Önce "pis" (necis) olmlaı gözden geçirildi özet olarak. Bu konu
sık sık ele alınıp özetlenirdi. Şeriat'in ve Şepat hükümlerini anlatan
kitapların da en başında yer alıyordu. Çünkji "ibadet"e girmek için
"taharet", yani temizlik şartü. Temizlik denince de pisliğin ve pis
olanın ne olduğu bilinmeliydi. "Pisler", iki ana bölümde
inceleniyordu. "öaBz", yani pisliği tam, kesin olan kaba pisler, birinci
bölüm. "Hafif yani pisliği tartışmalı, ya da pksik ve ince pislikler de
ikincisi. Örneğin "bok"lann, "sidik"lerin kimi "ğalîz", kimi de "hafif
pislerdendir. Çünkü "eti yenen"lerle "eti yenmeyen"lerin "bok"ları,
"sidik"leri bir değildir. Bu konuda, Şafii* mezhebinin dışındaki
mezhepler, daha çok aynm yaparlar: Hanefi mezhebine göre, "eti
yenen" hayvanların, örneğin "deve"nin sidiği, "hafif pis"lerdendir.
Dahası, peygamber, kimi Araplara, "^eye sidiği"ni içmelerini
buyurmuştur. Buhari ve Müslim de bunu yazar. "Eti yenen"îerden
"serçe", "güvercin" gibi kuşların "boksları "pis" kapsamına
girmemekte. "Temiz"dir çünkü. Tavuk, kaz, ördek gibi hayvanlann
"bok"ları, bunlar "eti yenen" türden olsa d^.Ebu Hanefi'ye göre "tam
pis"tir. Çünkü bunlar, insan pisliği de yemekteler. Ama hanefi
mezhebinin öbür iki imamına göre, bu hayvanların "bok"ları "pis"se
de "hafiflerdendir. Maliki mezhebine göre, sığır, koyun gibi
hayvanlann boklan, sidikleri temizdir.'Hanbeli mezhebine göreyse, eti
304