ÖNLEME - Kültegin Ögel

SİGARA, ALKOL, UYUŞTURUCU VE DİĞER BAĞIMLILIKLAR
direnç göstermeyi sağlayan bilişsel yetileri, kontrol ve özgüven arttıracak yetileri,
anksiyete ve stresle verimli bir şekilde başa çıkabilme yetisini ve girişkenlik yetisini
(assertiveness) sayabiliriz.
Sosyal yetiler arasında en önemlisi iletişim yöntemleridir. Öte yandan
utangaçlığı yenme, sohbet başlatabilme ve sürdürebilme, kabul edebilme ve
duyguları ifade edebilme yetileri de sosyal yetiler arasındadır. Bu yetileri kazanan
bireyler akranlarından, çevrelerinden ve arkadaşlarından gelen sigara, alkol ve
madde kullanma yönündeki baskılara karşı direnç gösterebilirler.
Gönüllülerin programda yer alması
Gönüllü insanların bu çalışmalarda yer alması başarıyı artırmaktadır.
Etkinliklerde birebir uğraşacak, planlamada bulunacak, yürütmeyi sağlayacak,
kullanıcılarla ilgilenecek, organizasyon yapacak gönüllüler başarılı bir mücadelenin
ayrılmaz parçalarıdır.
İnteraktif eğitim yöntemlerinin kullanılması
İnteraktif eğitim yöntemleri kullanılmalıdır. Bu amaçla katılımcı biçimde bir
liderlik yapılması uygundur. Katılımcı biçimde lider gücünü katılımcılardan alır.
Başkalarının düşüncelerini almak daha önemlidir. Tartışmalar sorun çözme
yöntemleri ile çözülür. Olumlu yanı toplantıdaki herkesin katılması ve birbirleriyle
paylaşarak öğrenmesidir. Olumsuz yanı ise, katılımcıda ve liderde bir stres
yaratmasıdır. Tartışmaları yönetmek ve sonlandırmak beceri ister. Etkin eğitim
yöntemleri arasında ilgiyi uyandırmak, tüm duyulara hitap etmek, aktif katılımı
özendirmek, ortamda özgürlük hissini sağlamak, yardımcı olmak ve geri bildirimde
bulunmak sayılabilir.
Hedef kitleye stratejilerin seçilmesi
Bugüne kadar yapılan bütün araştırmalarda ergenlik döneminin madde
kullanımına başlamak için yüksek risk taşıyan bir dönem olduğu gösterilmiştir. Ancak
ergenlik aynı zamanda sağlıklı yaşama bilincinin ve gelecekle ilgili davranış
kalıplarının hala şekillenmeye devam ettiği ve stresle, sıkıntıyla, arkadaş baskısıyla
nasıl başa çıkılacağının öğrenildiği bir dönemdir. Dolayısıyla ergenliğin, madde
kullanımına başlamayı önleme açısından çok önemli bir dönem olduğu söylenebilir.
Önleme müdahalelerinde yaş grubunun yanı sıra ergenlerin sosyokültürel ve
sosyoekonomik düzeyleri de büyük önem taşımaktadır. Uygulanan önleme
programlarının uygulandıkları kesimlerin kültürel ve entelektüel seviyesine uygun
olması en önemli koşuldur. Aksi takdirde uygulanan müdahale hedef kitleye istenildiği
gibi ulaşamayacağından ve kabul edilip benimsenemeyeceğinden, başarısız olma
olasılığı yüksektir.
Önleme çalışmalarıyla ilgili sıkça yapılan tartışmalar bu çalışmaların
evrenselleştirilebilmesi olanakları üzerinedir. Örneğin “belli bir program dünyadaki
bütün ortaokul ikinci sınıf öğrencilerine uygulanabilir şekilde hazırlanabilir mi” Bu
gibi tartışmalar bugün hala devam etmektedir. Fakat çocukların sosyokültürel,
sosyoekonomik düzeyleri, zeka ve gelişim seviyeleri farklı olduğundan ‘risk’ tanımı
16