ANDIZ (Arceuthos drupace (Labill) Ant. Et. Cotschy) - Orman Genel ...

8.3. Çıplak Köklü Fidan Üretimi
And›z›n tohumlar›n›n ekim derinli¤inin belirlenmesinde tohum büyüklü¤ü
esas al›nmaz. And›z tohumlar›nda kabuklar embriyoya oranla oldukça kal›nd›r ve
ortalama embriyo büyüklü¤ünün iki kat› derinli¤e ekilmelidir. Bu nedenle, and›zda
ekim derinli¤i 15-25mm olmal›d›r. And›z›n ekiminde çizgi ekimi tercih edilmelidir.
Tohumlar›n ekiminde, elle ve tek tek ekim tekni¤i uygulan›r. Ekimlerde çizgi
adedi yedidir ve tohumlar 2-3cm aral›klarla ekilir. Tohumlarda kapatma derinli¤i
embriyo büyüklü¤ünün iki kat›d›r. Bir metrekareden 200-350 fidan elde edebilmek
için metrekareye ekilmesi gereken tohum miktar›; 600-1000 gr d›r. E¤irdir Orman
Fidanl›¤›nda yap›lan çal›flmalarda elde edilen verilere göre, 1 kilogram dolu
tohumdan elde edilecek nitelikli fidan say›s›, 300-600 adettir. Kontrollü ortam
üretimlerinde (seralarda vb.) ise bu rakam üst s›n›r› ile üst s›n›r›n›n 1.5 kat› aras›nda
al›nabilir.
Genellikle ç›plak köklü fidan üretiminde yast›klara tohum ekimi yaz veya
erken sonbaharda yap›l›r. Ekimi takiben sulama uygulamas› ile birlikte sahada
yaban›l otlar geliflmektedir. Yaban›l otlar mutlaka k›fl bafl›nda iflgücü kullan›larak
sahadan uzaklaflt›r›l›r. Ayr›ca k›fl ve erken bahar aylar›nda iki kez yast›k tamiri
(kürekleme) yap›lmal›d›r. Çimlenmelerin bafllamas› ile birlikte and›z fidan üretiminin
ana sorunu olan geç donlara karfl› mutlaka önlem al›nmal›d›r.
Ekimlerde en iyi sonucu, polietilen örtü ile örtme ve örtüleme uygulanan
alanlarda elde edilir. Topra¤›n do¤rudan günefl ›fl›nlar› ile ›s›nmas›n› önlemek ve
çimlenme süresini uzatmak amac›yla örtüleme uygulamas›n›n yan›nda gölgelemede
gereklidir. Çimlenmelerin bafllamas› ile birlikte örtülemeye son verilir ve gölgeleme
tedricen yaz sonuna do¤ru kald›r›l›r.
8.4. Tüplü ve Kaplı Fidan Üretimi
A¤açland›r›lacak sahalar›n dönemsel ve uzun süreli kurak olmas›, don
atmas›n›n s›k s›k meydana gelmesi, and›z›n kaz›k kök sistemi gelifltirmesi, kaz›k
kök sisteminin zarar görmesinden hofllanmamas› gibi nedenlerle tüplü ve kapl›
fidan üretimi öncelikli olmal›d›r.
And›zda tüplü-kapl› fidan üretiminde; tüp ve kap çap›ndan çok, derinli¤i
önemlidir. Ekim yap›lacak tüp ve kaplar›n derinli¤i en az 25cm olmal›d›r. And›zda
tüp harc›ndaki humus oran› yükseldikçe k›lcal kök oran›n› art›rmaktad›r. Bu
nedenle, ideal harç kar›fl›m›; %50-60 orman topra¤›, %5-10 diflli dere kumu,
%30-40 humus kar›fl›m›d›r.
19