Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ODTÜLÜ<br />
dosya<br />
V İllüstrasyon TURGUT YÜKSEL<br />
Spor mu Değil mi?<br />
Satranç veya briç spor mu değil mi? Bedensel bir eylem olmadığı için<br />
spor olarak kabul etmeyenler var; ama bir spor dalı gibi, federasyonları<br />
ve yarışmaları da bulunuyor. Bu paradoks nereden kaynaklanıyor?<br />
Bu kafa karıştıran soruya, Açık Radyo’da Efektif Pas programının<br />
yapımcıları olan Utku Gökerküçük ve Volkan Ağır iki ayrı açıdan bakarak<br />
iki farklı tezi savundular:<br />
Satranç Spordur Çünkü...<br />
Utku Gökerküçük<br />
İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemden<br />
itibaren spor karşılaşmalarının iki türlü<br />
misyonu oldu: Bir dünya savaşını daha<br />
kaldıramayacak toplumlara, birbiriyle<br />
yarışabilecekleri alan yaratmak ve sporu<br />
pazarlanabilir hâle getirip endüstrinin parçası<br />
kılmak. Her iki durum da aşırı milliyetçilikle<br />
birlikte, doping ve şike gibi gayriahlâkî<br />
yöntemleri yaratır. Her alanda kutsanan,<br />
“daha hızlı, daha yüksek, daha güçlü” gibi<br />
dogmatik bir sloganı bulunan olimpiyatlar,<br />
içine spor dışı bütün öğelerin dahil edildiği<br />
“spor” düzeninin zirvesini temsil edip, alt<br />
katmanlardaki yozlaşmanın yukarıdaki ufak<br />
bir yansımasını ifade eder. Öyleyse sporun<br />
ne olduğu veya neyin spor olduğu sorularının<br />
cevabını, bugünkü “olimpik ruh” ekseninde<br />
değil, bilinen ilk spor müsabakalarının<br />
yapıldığı Antik Yunan döneminde aramalıyız.<br />
Antik Yunan döneminde spor, sadece<br />
fiziksel performansı değil, stratejileri ve<br />
konsantrasyonu da ödüllendiren bir kavramdı.<br />
Hatta eski olimpiyatlarda şiir okuma, tiyatro gibi<br />
müsabakalar vardı. Modern sporun kayıp parçası<br />
mental mücadelenin itibarı, satrancın kabul<br />
edilmesiyle yerine gelebilir. Bugün tamamen<br />
fiziksel yeterliliği sınayan spor dalları mevcutsa,<br />
tamamen zihinsel yeterlilik sorgulayıcı<br />
satranç neden spor olmasın? “Büyük ölçüde”<br />
stratejilerin yarıştığı körling oyunu bugün<br />
olimpikken, satranç da aynı yolu izleyebilir.<br />
Satrancın olimpiyatlarda spor olarak kabul<br />
edilebilmesi, pazarlanabilirliğinin düşüklüğü<br />
nedeniyle kısa vadede pek mümkün<br />
görünmüyor. Yine de Uluslararası Satranç<br />
Federasyonu’nun 1995’ten bu yana süren<br />
çalışmaları sonucu, IOC tarafından tanınan<br />
sporlar listesine alındığını ve 2006 ve 2010<br />
Asya Oyunları’nda yer aldığını hatırlatalım.<br />
Ancak asıl mesele oyunu spor olarak kabul<br />
etmek. Cinsiyetini değiştirecek kadar<br />
ilaçlanan Doğu Alman makine-atletlerin<br />
yaptığına spor dediğimiz ortamda satranca da<br />
biraz yüz vermek ne kaybettirebilir ki?<br />
“Sporda fiziksel aktivite olmazsa olmaz”<br />
görüşünde olanlara özel dipnot: Satrancın<br />
kalori yaktırdığı da bilimsel olarak<br />
ispatlanmıştır!<br />
56<br />
SPOR MU DEĞIL MI?
Change language