makine elemanları-2 ders notları

Dişli Çarklarda diş sayısı belli bir sayıdan az olursa imalatta alttan kesme olur, diş zayıflar. Bu profil
kaydırma (Şekil-6) ile önlenebilir. Bu durumda da temas oranı azalır, dişli gürültülü çalışır.
5
Normal (sıfır profil kaydırma) dişliler için teorik en az diş sayısı :
2
Z min =
(25)
2
sin α
α
Çizelge.1 Düz
dişlilerde Z
Teorik
Profil kaydırma miktarı “x” mm ;
Z
x = 1−
(26)
Z min
Uygulama
min
Profil
kaydırma
15° 32 27 8
20° 17 14 7
25° 12 10 6
- X
-
-- profil
kaydırma
Sıfır dişli referans çizgisi
da
Alttan
kesme
d
AZDIRMA VEYA KRAMAYER
da
Kök
diş
Şekil-8
+ X
+ profil
kaydırma
burada
Z min normal (sıfır kaydırma) dişli içindir.
Düz dişlilerde Dişli kuvvetleri: Döndüren kuvvet:
F t
2 ⋅ T
= Radyal kuvvet: Fr = Ft
⋅tan
α (27)
d
Düz Dişli Mukavemeti:
― Eğilme Kontrolü (Lewis) :
2⋅T
σK
σ =
≤?
σ
3 2
em = ⋅K
v
(28)
k⋅m
π ⋅y⋅Z
3
Burada :
Hız faktörü “Kv” düz
dişlilerde hıza göre :
Lewis faktörü “y” için Ek:4’de Ç-15’e bakınız.
b
Genişlik faktörü : k = ≤ 4 Diş genişliği “b” buradan bulunur . (29)
π⋅m
K
v
=
3
3{
+ v
v≤10
m/ s
― Yüzey Basıncı Kontrolü (Buckingham): Dinamik Yük:
K
v
=
6
6{
+ v
10<
v≤20
m/ s
F
d
K
v
5,6
= (30)
5,6
14243
+ v
v>
20 m/s
21⋅
v⋅(b⋅C+
Ft
)
= Ft
+
≤ ? Fw
(31)
21⋅
v+
b⋅C+
F
Burada Deformasyon Katsayısı “C” için Ek-4’de önce: Ç-16 ve 17’deki imalat hatasına sonra
Ç-18’e bakınız.
Aşınma yükü : F
Burada “
w
2⋅Z
= dp
⋅b⋅K⋅
(32)
Z +
1
2
Z2
d P ” pinyon çapıdır. Aşınma yükü faktörü “K” bulmak için Ek:4’de Ç-19’a bakınız. Daha
farklı malzemeler için Ç-19’daki formül de kullanılır, bu formülde “Ep”, “Eç” pinyon ve çarkın
elastiklik modülleridir.
σK
― Statik yük (Eğilme) kontrolü (Buckingham): Fo
= ⋅b⋅y⋅π⋅m
≥ ? Fd
(33)
3
t