You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
RULMANLAR<br />
Rulman Çeşitleri<br />
Bilyalı: - Sabit bilyalı<br />
- Omuzlu bilyalı : bilezikler daha sıkı yataklanır, daha yüksek devire uygun<br />
- Eğik bilyalı : daha yüksek eksenel kuvvet, daha yüksek devire uygun<br />
- Oynak bilyalı : daha fazla mil eksen hataları ve 4°’ye kadar eğim açısına uygun<br />
- Eksenel bilyalı : büyük eksenel kuvvetler için<br />
Makaralı - Silindirik makaralı : daha yüksek radyal kuvvet ve hız<br />
- Oynak makaralı : daha fazla mil eksen hataları ve 0,5°’ye kadar eğim açısına uygun<br />
- Konik makaralı : daha yüksek eksenel kuvvet<br />
10<br />
Rulmanlı Yatakların Kaymalı Yataklara Üstünlükleri :<br />
İlk hareket sürtünmesi düşük, Radyal yük ile eksenel yük beraber, az bakım, az yağ,<br />
dünyaca standart, küçük en, yüksek sıcaklığa dayanıklı (özel malzeme ile 400°C’ye kadar)<br />
Rulmanlı Yatakların Kaymalı Yataklara Eksiklikleri :<br />
Pahalı, ağır, hassas montaj, iki parçalı yapılamaz, Darbeye zayıf,<br />
Sesi yüksek hızlarda fazla, büyük dış çap.<br />
Rulman Seçimi:<br />
Rulmana gelen radyal yük “Fr” ve eksenel yük “Fe” ile<br />
eşdeğer yük bulunur “Peş”;<br />
Peş<br />
= (70)<br />
X⋅Fr<br />
+ Y⋅Fe<br />
Burada X ve Y Ek-4’deki Ç.24’den rulman tipine bağlı olan<br />
“e” yardımı ile bulunur. Hesaplanan “Peş” yardımı ile<br />
rulman ömrü “L” milyon devir olarak bulunur;<br />
Fe<br />
Şekil-13<br />
Frx<br />
2 2<br />
F r = Frx<br />
+ Fry<br />
k<br />
→ 3 (bilyalı), 3,33 (makaralı)<br />
⎛ C ⎞<br />
L = ⎜ ⎟<br />
(71)<br />
P eş<br />
⎝ ⎠<br />
Fry<br />
burada “C” Ek.Çizelge-25’den Rulman çeşidine göre bulunur.<br />
Milyon devir olan “L” rulman ömrü, mil devir hızı “n”<br />
yardımı ile saat olarak rulman ömrüne (“Lh”) çevrilir:<br />
L<br />
h<br />
= L ⋅<br />
10<br />
n ⋅60<br />
(72)<br />
6<br />
Burada seçilen <strong>makine</strong>nin günlük çalışma saati dikkate alınarak yıl olarak ömrü bulunur.<br />
KAYMALI YATAKLAR<br />
Çeşitleri :<br />
- Yağlamasız yataklar : Yağlamanın zararlı ve<br />
mümkün olmadığı yerlerde kullanılır,<br />
yüksek hızlarda çok ısı üretir, ebatlar büyür.<br />
- Hidrostatik yataklar: Hız yağ ısınması ve<br />
viskozite ile kontrol edilir.<br />
- Hidrodinamik yataklar: Başlangıçta kuru<br />
sürtünme vardır, hız arttıkça yağ tabakası<br />
artar, dolayısıyla yük taşıma kapasitesi artar.<br />
- Kendinden yağ beslemeli yataklar: Yağlama bilezik, disk vb.elemanlarla yapılır,<br />
başka yağlama cihazı gereksizdir. Yük yağlama ile sınırlıdır.<br />
- Gözenekli kendinden yağlamalı yataklar: Yatak malzemeleri gözeneklidir, yağ emer,<br />
yük ısınma kontrolü ile sınırlıdır.<br />
Şekil-14
Change language