M. Rifat Hisarcıklıoğlu'nun ev sahipliğinde - Tobb

DOSYA > >
Alman ve Türk firmaları
IRAK
PAZARINI
masaya yatırdı
TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat
Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde, Irak
Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael
ile Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed’in
katılımıyla ve Dışişleri Bakanlığı’nın
desteğiyle düzenlenen, Almanya’nın önde
gelen firmalarının da yer aldığı “Irak’ta
Türk-Alman İşbirliği” toplantısında,
Irak pazarı masaya yatırıldı.
T
ürk-Alman İş Konseyi ve Türk-Irak İş
Konseyi tarafından Alman-Türk Ticaret
ve Sanayi Odası işbirliğinde, TOBB/DEİK
Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğindeki
“Irak’ta Türk-Alman İşbirliği” toplantısı,
10 Aralık 2009’da İstanbul Ceylan Hotel’de gerçekleştirildi.
Toplantıya Irak Ulaştırma Bakanı
Amer Abdul-Jabbar Ismael, Irak Elektrik Bakanı
Karim Waheed Hasan, Dışişleri Bakanlığı
Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Hakkı Akil, Federal
Almanya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi
Dr. Eckart Cuntz, DEİK/Türk-Irak İş Konseyi
Başkanı Ercüment Aksoy, DEİK/Türk-Alman
İş Konseyi Yürütme Kurulu Üyesi Emir Ali Bilaloğlu,
Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı
Franz Koller katıldı.
20 EKONOMİK FORUM l Ocak 2010

ALMAN, IRAK VE TÜRK FİRMALARI IRAK
PAZARI İÇİN BİR ARAYA GELDİ
Türkiye ve Almanya arasında uzun yıllardır
süregelen işbirliklerin üçüncü pazarlara da yansıtılması
gerektiğine inanan her iki ülke temsilciliklerini,
bu konuda yakın temaslar kurmaları ve
özellikle Irak pazarında karşılıklı yeni yatırım ortamlarını
araştırabilmeleri için ortak bir platformda
buluşturmayı amaçlayan toplantıda; “Irak’ta
İş Yapma ve Spesifik Yatırım İmkânları”, “Irak’taki
Türk ve Alman İşadamlarının Görüşleri”, “Irak’ta
Türk-Alman İşbirliği İçin Temel Gereksinimler”
başlıklı üç panel gerçekleştirildi.
YENİ DÖNEMDE ORTAK VİZYON
Toplantıda konuşan TOBB ve DEİK Başkanı
M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Türk iş adamının Irak’ta hiçbir zaman güvenlik kaygılarıyla
hareket etmediğini, bugün Türk iş dünyasını başarılı kılan unsurlardan birinin
de bu olduğunu söyledi. Hem dünya hem Irak hem de Orta Doğu için yeni
bir dönemin söz konusu olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, bu yeni dönemde ortak
bir vizyonla Türk ve Alman şirketlerinin yeni projelere imza atabileceklerini
vurguladı.
ALMANLAR IRAK’TA YATIRIM İÇİN 750 PROJE HAZIRLADI
Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Franz Koller ise Irak’ta önümüzdeki
yıllarda enerji alanında özellikle elektrik ihtiyacına yönelik yatırımların 16 milyar doları
bulacağının tahmin edildiğini, su ve atık su sisteminin yeniden rehabilitasyonu
alanında da 14 milyar dolarlık altyapı yatırımlarına ihtiyaç olduğunu belirtti. Koller,
Irak’ta ilgililerin yatırım için 750 proje hazırladıklarına dikkati çekerek, Alman firmaların
enerji üretimi ve tedariki, hastane inşası ile telekom ünikasyın alanlarında çalışmalar
yaptıklarını anlattı.
Ocak 2010 k EKONOMİK FORUM 21

DOSYA > >
> > > > TOBB/DEİK
Başkanı Hisarcıklıoğlu,
bugün de Türkiye
olarak Almanya ile
Irak’ın yeniden inşası
için işbirliği yapmaya
hazır olduklarını
söyledi.
TOBB BAŞKANI M. RİFAT HİSARCIKLIOĞLU:
“Irak’ta güvenlik
kaygılarıyla
hareket etmedik”
TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu,
“Irak’ta Türk-Alman İşbirliği” toplantısında
“Türk iş adamı Irak’ta hiçbir zaman güvenlik
kaygıları ile hareket etmemiştir. Bugün Türk iş
dünyasını başarılı kılan bir unsur da budur” dedi.
T
OBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu,
İstanbul’da yapılan “Irak’ta Türk-Alman İşbirliği”
konulu toplantıda yaptığı konuşmada,
bundan yaklaşık 100 yıl önce İstanbul-Bağdat demir
yolunu Almanlarla Türklerin hayata geçirdiğini anımsatarak,
bugün Türkiye olarak Almanya ile Irak’ın yeniden
inşası için işbirliği yapmaya hazır olduklarını
ifade etti.
Hisarcıklıoğlu, 2003’te bölgede ihtiyaçların belirlenmesine
yönelik yaptıkları anket çalışmasında, Türk
iş adamlarının güvenliği altıncı sorun olarak, mal satışıyla
ilgili kaygılarını ise birinci sorun olarak belirttiklerine
dikkat çekerek, “Türk iş adamı Irak’ta hiçbir
zaman güvenlik kaygıları ile hareket etmemiştir. Bugün
Türk iş dünyasını başarılı kılan bir unsur da budur”
dedi.
Türk firmalarının Irak’ı yeniden inşa ederken şirketlerin
Irak enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden
dünya pazarlarına nakli için projeler geliştirdiklerini
hatırlatan Hisarcıklıoğlu, 1980’lerde Almanya’nın
Türkiye’nin en büyük ticari ortağı olduğu dönemde
22 EKONOMİK FORUM l Ocak 2010

DOSYA
Irak’ın da ikinci büyük ihracat pazarını oluşturduğunu,
Almanya’nın Irak’a ihracatının bugünkü değer ile
4 milyar euro seviyelerinde bulunduğunu söyledi.
2008’de Almanya’nın Irak’a ihracatının 130 milyon
euro seviyelerine indiğine dikkati çeken Hisarcıklıoğlu,
dünyanın üçüncü büyük petrol rezervine
sahip Irak’ın 25 milyonluk genç nüfus ve yıllık yaklaşık
50 milyar dolar petrol geliri ile önümüzdeki dönemde
bölgesinde önemli bir ekonomik güç haline
geleceğini söyledi.
HİSARCIKLIOĞLU’NDAN
ÜÇLÜ İŞBİRLİĞİ ÖNERİSİ
Irak enerji kaynaklarının Avrupa pazarına taşınması
için Irak’ta sürdürülebilir istikrar ortamının sağlanması
gerektiğinin altını çizen TOBB/DEİK Başkanı
M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Atlantik İttifakı’nın üyesi olan
Türkiye ve Almanya’nın bu konuda her türlü işbirliğinde
bulunması gerektiğini ifade etti. Hisarcıklıoğlu,
Irak’ı Türkiye üzerinden Avrupa ve dünya pazarlarına
taşıyacak kara ve demir yolu sistemlerinin el bir-
Irak Ulaştırma Bakanı
Amer Abdul-Jabbar Ismael:
“Körfez ülkelerini
Türkiye üzerinden
Avrupa’ya bağlayacağız”
TOBB-DEİK tarafından İstanbul’da düzenlenen “Irak’ta Türk Alman İşbirliği”
toplantısına katılan Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael, Ekonomik
Forum’un sorularını yanıtladı. Irak’ta demir yolu bağlantısı sağlandıktan sonra
“Kuru Kanal” adını verdikleri proje sayesinde Körfez ülkelerini Türkiye üzerinden
Avrupa’ya bağlayacaklarını söyleyen Jabbar Ismael şöyle konuştu:
“Bu projenin 75 kilometrelik kısmı Suriye üzerinden uzanıp, Türkiye’deki
Nusaybin bölgesine kadar ulaşmaktadır. 167 kilometrelik uzunluğu bulunan
bir demir yolu projesini Musul-Zaho-Habur üzerinden Türkiye’ye uzatmayı
düşünüyoruz. Fizibilite çalışmaları hazırlanıyor. Üretim oranının yüzde
15’e vardığını söyleyebiliriz. Önümüzdeki yılın ortalarında bu çalışmaların
tamamlanacağını düşünüyoruz. Diğer bir proje ise Musul’dan Erbil’e, Kerkük’e ve
Bağdat’a demir yolu hattının bağlanmasını öngörüyor. Bu proje şu anda fizibilite
aşamasında. Proje çalışmalarının yüzde 80’i tamamlanmış durumda. Diğer bir
proje de Irak’ın güneyinde olacak. Musul ve Zaho demir yolu 2 milyar 6 milyon
dolar düzeyinde. Bağdat’tan Basra’ya kadar uzanan proje 8 milyar dolar. Bağdat-
Kerkük-Erbil projesinin değeri de 6,5-8 milyar dolar arasında.”
Irak’taki demir ve kara yolu ile havaalanı projelerine Türk yatırımcıları davet
eden Jabbar Ismael, “Bugün gelip yatırım yapanlar kendileri için şans yaratacaklar,
daha kolay şartlarla karşılaşacaklar. Dolayısıyla hızlı bir şekilde gelmelerini tavsiye
ediyoruz” dedi.
Iraklı Bakan Jabbar Ismael, “Kuru Kanal” projesi ile ilgili olarak “Kara ve demir
yollarını kapsayan proje Basra’dan Avrupa’ya taşımacılık yapılmasını öngörüyor.
Süveyş Kanalı’na benziyor. Avrupa’daki
mallar Süveyş Kanalı’ndan geçeceğine
bizim bu ‘Kuru Kanal’dan gelip
Körfez ülkelerine ulaşacak. Kara
ve demiryolları ile daha hızlı, ucuz
ve güvenli taşımacılık yapılacak”
bilgisini verdi. Kanal projesi için
Türk firmalarıyla görüşmeler
sürdürdüklerini ifade eden Jabbar
Ismael, “Görüşmeler devam
etmekte. Çalık Grubu ile sadece
Musul bölümünü görüşüyoruz. Biz
de kendilerine hepsini görüşmeyi
önerdik” diye konuştu.
Musul ile Gaziantep arasında mal
taşımacılığı yapan yük trenlerinin
çalışmaya başladığını söyleyen
Bakan Ismael, yakın zamanda yolcu
taşımacılığının da başlayacağı mesajını
verdi.
Bağdat-İstanbul arasında otobüs
taşımacılığı yapılmasıyla ilgili bir düşünceleri olduğunu da belirten Jabbar Ismael,
Irak’ta yapılacak vagon, onarım, donatım atölyesi için de Türk demiryollarının
iştiraki ile anlaşma yapma aşamasına geldiklerini belirtti. Yeni havaalanları ve
limanlar inşa etmeyi düşündüklerini de anlatan Jabbar Ismael, “TAV, Kerbela
havaalanının inşa edilmesiyle ilgileniyor. Genel olarak havaalanının işletmesi ile
ilgili olarak da TAV şirketi çabalarını sürdürüyor” dedi.
Ocak 2010 k EKONOMİK FORUM 23

DOSYA
DEİK/Türk-Irak İş Konseyi
Başkanı Ercüment Aksoy:
“Türkiye Irak
yatırımlarında fırsatları
değerlendirmeli”
DEİK/Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, Türkiye’nin 2008’de
Irak’a 4 milyar dolar ihracat yaptığını, bu rakamın 2009’da 5 milyarı
doları bulacağına işaret etti. Almanlarda olan ileri teknoloji ve para ile
Türklerde olan cesaret ve müteahhitlik hizmetlerinin bir araya geldiğinde
Irak’ın yeniden inşası konusunda çok şey yapılabileceğini belirten Aksoy,
“Türkiye’nin Orta Doğu’daki, özellikle de Irak gibi bir ülkedeki liderliğini
bugün pek çok ülke görüyor. Irak konusunda Türkiye, gerçekten çok atak.
Irak’a Cumhurbaşkanımız gidiyor, Başbakanımız gidiyor, ortak hükümet
toplantıları yapılıyor. Irak halkı bize çok yakın, zaten Irak halkıyla bir problem
yaşamıyoruz. Bunu devam ettireceğiz” dedi.
Aksoy, Irak’taki işbirliği yapılabilecek sektörlerle ilgili 2003’ten beri
Amerikalılar ve Japonlar dâhil Avrupa’dan pek çok ülkeye çağrı yaptıklarını
ifade ederek “Almanların buna gerçekten sıcak baktıklarını görüyoruz” diye
konuştu.
Irak ile hangi alanlarda
işbirliği yapılabileceği sorumuzu
da yanıtlayan Aksoy, demir yolu,
limanları inşa işlerinde Türkiye’nin
etkin olabileceğini belirterek
“Güneydoğu’daki Basra veya Fao’daki
konut işine girebiliriz. Köprüydü,
yoldu, o tür şeylere girebiliriz.
Tekstilden her türlü sanayiye kadar
Irak devletinin çok fazla sayıda
atıl fabrikası var. Bunun için bir
program yapılmalı ve ciddi bir şekilde
çalışılmalı. Yine dünyanın en zengin
cam sanayinde kullanılan kumu,
Bağdat’ın 130 kilometre batısında
Revadi bölgesinde çıkarılmakta.
Eskiden de cam fabrikası vardı ama
şu anda maalesef çok eski teknoloji
ve yıprandı, çalıştıramıyorlar. Oraya
cam fabrikası kurup, bütün dünyaya
hükmedebilirsiniz. Alışveriş merkezleri açabilirsiniz. Kısaca şu an Irak
yatırımcılar için fırsatların yoğun olduğu bir ülke” ifadesini kullandı.
Irak’ın uluslararası bir ülke olduğuna işaret eden Aksoy, Irak’taki bir
ihale şartnamesinin koşullarıyla, Almanya’da çıkan bir ihale şartnamesinin
koşullarının aynı olduğunu, dolayısıyla ödemeler konusunda da düzgün
çalışan, sahtekâr olmayan yatırımcının Irak’ta parasının kalmayacağının da
altını çizdi.
DEİK/Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, 2010 yılı için Irak
ile ticari ekonomik öngörülerini şöyle dile getirdi: “Alman firmalarıyla
işbirliği olabilir ayrıca İngiliz, Japon firmalarıyla da işbirlikleri olabilir. Bu tür
işbirliklerini katlamamız için bir sebep yok. Türkiye’nin bugünkü potansiyeli
ancak 5 milyardoları sağladı ama Irak tarafının elindeki potansiyelle paralel
giden bir şey bu. Biliyorsunuz hükümetimizin programında 2012 yılı sonuna
kadar 15 milyar dolarlık bir ticaret hacminden bahsediliyor. Yakalarız diye
düşünüyorum, iyi gidiyoruz.”
liğiyle geçmişte olduğu gibi yeniden inşa edilebileceğini
vurgulayarak, “Bu konuda Iraklı, Türk ve Alman
iş adamları olarak ortak vizyonumuz şu olmalı:
Basra’dan kalkan bir tren güvenli ve kesintisiz bir şekilde
İstanbul’a, oradan Berlin ve Hamburg limanına
kadar gidebilmelidir. TCDD ile Alman Siemens şirketinin
Mekke-Medine demiryolu işletmeciliği için kurmuş
olduğu konsorsiyumun, Irak pazarı için de uygulanabilir
bir işbirliği modeli olduğu kanısındayım”
dedi.
Irak’ın genelinde günün 15 saatinde elektrik verilebildiğine
dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, Irak’ta elektrik
üretimi ve ticareti konularında yatırım fırsatlarının
Türk-Alman işbirliği ile ekonomik değeri yüksek projelere
dönüştürülebileceğini belirtti. Türk müteahhitlik
şirketlerinin Irak’ta bugüne kadar yaklaşık 7 milyar
dolarlık proje tamamladığına değinen Hisarcıklıoğlu,
toplu konut, hastane, liman, havaalanı gibi alanların
yanı sıra finansal piyasalarda da işbirliği yapılabileceğini,
Irak’ta eski dönemden kalan devletin sahip olduğu
çok sayıda sanayi kuruluşunun tekrar ekonomiye
kazandırılması için de projeler geliştirilebileceğini
belirtti.
IRAK ELEKTRİK BAKANI
KARİM WAHEED HASAN
Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed Hasan, sahip
oldukları büyük kaynaklar ile bölgeye istikbal
vadeden bir ülke olduklarını vurgulayarak,
Irak Yatırım Programı çerçevesindeki yasanın Irak
Parlamentosu’ndan geçtiğinin
altını çizdi, bunun
yerli ve yabancı yatırımcılar
için koruma sağlayacağını
vurguladı. Hasan,
Irak’ın elektrik ihtiyacı sorununun
işbirliği projele-
> > > > Irak Elektrik
Bakanı Karim
Waheed Hasan’a
TOBB/DEİK Başkanı
Hisarcıklıoğlu
tarafından günün
anısına bir plâket
takdim edildi.
24 EKONOMİK FORUM l Ocak 2010

DOSYA
Irak Elektrik Bakanı
Karim Waheed Hasan:
“Irak’ta enerji
altyapısına 45 milyar
dolar harcanacak”
Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed Hasan,
Irak’ın enerji altyapısı için 45 milyar dolarlık
yatırım yapılacağını belirterek, Türk ve Alman
şirketlerini bölgeye davet etti. Enerji altyapısı
tamamlandıktan sonra Türkiye ve sekiz ülkeye
400 ila 800 megavat arasında elektrik ihraç
etmeyi planladıklarını anlatan Hasan, “Şu
anda iletim hattı inşa ediliyor. Gelecek sene
devreye girecek. Bu hatla elektrik ihracatı
yapılacak” dedi. Irak’ta yatırımcılar için gerekli
düzenlemeleri yapmaya devam ettiklerini söyleyen Hasan şöyle
konuştu:
“Yatırımcılar artık Irak’a gelmemek için hiçbir bahane
bulamayacak. Irak’ta beş tane elektrik santrali yapımı planlanıyor.
Bu projeler için Türk yatırımcıların tekliflerini bekliyoruz.”
Siemens ve General Elektrik ile 10 bin megavatlık proje
anlaşması yaptıklarını anlatan Hasan, “Türk şirketlerinin bu
projelerin yapımında yer almalarını isteriz. Irak hükümeti bu
konuda gerekli teşvikleri sağlamaya hazırdır” dedi. Irak’ın elektrik
ihtiyacının yıllık 50 bin megavat olduğunu belirten Hasan, “Biz şu
anda sadece yaklaşık 8 bin megavat üretiyoruz. Şu anda elektrik
kesintileri yaşıyoruz. 3 bin megavat ek kapasitemiz var. Türkiye
ve Suriye’den gelen su kesintisi nedeniyle
bu kapasitemizi kullanamıyoruz. Bu nedenle
Türkiye ve Suriye hükümetlerine daha fazla su
vermeleri hakkında talebimiz var. Daha önce
yapılan anlaşmalarda belirtilen miktarı Irak’a
vermelerini talep ediyoruz” dedi.
Irak Elektrik Bakanı Hasan, Irak’ın Basra
bölgesindeki elektrik ihtiyacının karşılanması
amacıyla, Karadeniz Holding şirketlerinden
KARKEY tarafından Tuzla’daki Sedef
Tersanesi’nde üretilen mobil santrallerin
önümüzdeki ay kurulacağını sifade etti.
riyle daha hızlı çözülebileceğini, elektrik ve hidrokarbona
ilişkin yasalarla yatırımcıların haklarının korunmasını
amaçladıklarını söyledi. Hasan, Siemens
ve General Electric ile anlaşmalar imzaladıklarını
belirtenrek, “Yabancı yatırımcılar santral işine de girebilecek.
Irak’ta yatırımcılar için gerekli düzenlemeleri
yapmaya devam ediyoruz. Yatırımcılar artık Irak’a
gelmemek için hiçbir bahane bulamayacak. Irak’ta
beş tane elektrik santrali yapımı planlanıyor. Bu projeler
için tekliflerinizi bekliyoruz. 2012-2013’te elektrikte
arz-talep dengesinin artmasını öngörüyoruz.
Bu durumda belki de 2013’te Türkiye’ye elektrik ihraç
edebileceğiz. Çünkü enerjide ciddi kaynağımız var.”
Irak’taki limanların büyük bölümünün savaşlarda
yok olduğuna işaret eden Hasan, yeni limanlar inşa
etmeyi planladıklarını, bu konuda da yatırımcıların
ilgisini beklediklerini belirtti.
IRAK ULAŞTIRMA BAKANI AMER
ABDUL-JABBAR ISMAEL
Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael ise yatırımcılar için önemli bir sorun
olan güvenlik konusunda ciddi ilerlemeler kaydettiklerini belirterek, Irak’ta Türkiye ve
Almanya’nın işbirliği yapacağı sektörlerin başında ulaşımın geldiğini, ulaşımla ilgili sorunların
ortadan kaldırılması durumunda diğer alanlarda hızlı adımların atılabileceğini vurguladı.
Türkiye aracılığıyla demir yolunun Avrupa’ya bağlama hedefini desteklediklerini dile getiren
Ismael, en kısa zamanda vagonların yenilenmesini ve yeni lokomotiflerin devreye girmesiyle
demir yolu taşımacılığının ticaretin gelişmesine ciddi katkı vereceğini ifade etti.
Ismael, havaalanlarında da işbirliği yapılabileceğinin altını çizerek, Irak olarak Alman
firmalarıyla görüşmeler yaptıklarını, bazı havaalanlarının işletilmesi imkânlarını ele aldıklarını
anlattı.
> > > > Irak Ulaştırma
Bakanı Amer Abdul-
Jabbar Ismael’e
TOBB/DEİK Başkanı
M. Rifat Hisarcıklıoğlu
tarafından günün
anısına bir plâket
takdim edildi.
ALMAN-TÜRK TSO BAŞKANI FRANZ KOLLER
Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Franz Koller ise Irak’ta önümüzdeki
yıllarda enerji alanında özellikle elektrik ihtiyacına yönelik yatırımların 16 milyar
doları bulacağının tahmin edildiğini, su ve atık su sisteminin yeniden rehabilitasyonu
alanında da 14 milyar dolarlık altyapı yatırımlarına ihtiyaç olduğunu belirtti.
Koller, Irak’ta ilgililerin yatırım için 750 proje hazırladıklarına
dikkati çekerek, Alman firmaların enerji üretimi
ve tedariki, hastane inşası ile telekom alanlarında
çalışmalar yaptıklarını anlattı. Irak’ta finans ve kredi güvenliği,
hukuk güvenliğinin hala önemli konular olduğuna
işaret eden Koller, Irak’ta Türk ve Alman şirketlerin
işbirliği yapabileceği çok sayıda alan bulunduğunu
vurguladı.
Ocak 2010 k EKONOMİK FORUM 25