KartliOdemelerinEkonomikFaydalari

olanları belge düzenine uymaya zorlamaktadır. Üretimin ilk aşamasında
belgelenmesi sonraki tedarik aşamalarında da belge düzeninin devamlılığını
gerektireceği için kayıt dışılık azalacaktır. Kayıt altına alınan her üretim
aşaması vergi gelirlerini artıracaktır. Vergi gelirlerindeki artış kamunun
mali piyasalardaki baskısını azaltacak ve faizlerin düşmesine yardımcı olacaktır.
Faizlerdeki azalış yatırımları artıracak ve üretim artışı sağlanacaktır.
Vergi gelirlerinin çok önemli bir kısmı dolaylı vergilerden oluşmaktadır.
Satış sırasında alınan vergilerin tahakkuk edebilmesi için satış işleminin
belgelenmesi gerekmektedir. Ülkemizde vergi iadesi uygulamasının
kaldırılması sonucunda tüketicilerin satıcıdan belge isteme refleksi sadece
bilinç düzeyine indirilmiş, vergi bilinci gelişmiş tüketiciler dışında satıcıdan
belge isteyen tüketici neredeyse kalmamıştır. Özellikle 2007 yılından
itibaren kaldırılan vergi iadesi uygulaması ile belge almak tüketiciler için
direkt fayda sağlamadığı için daha az tercih edilir olmuştur. Kartlı ödeme
sistemlerinin gelişimi belge düzeninin devamlılığını sağlamaya yardımcı
olacaktır. Bunun yanında bazen uygulamada kanun dışı belge düzenine de
rastlanılmaktadır. “Naylon Fatura” olarak nitelendirilen gerçek dışı belge
düzeninde belgeyi alan ve veren müteselsilen sorumlu olmaktadırlar. Eğer
kişi sahte belgeyi kartlı ödeme sistemleri ile almışsa bu sorumluluktan kurtulabilmektedir.
Kartlı ödeme sistemlerinin kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkilerini
2010 yılında yaptığımız çalışmada ele almaya çalışmıştık. Kayıt dışı ekonominin
ölçülmesi literatürde üzerinde anlaşılmış bir konu değildir. Bu
yüzden kayıt dışı ekonomideki değişimi temsilen vergi gelirleri kullanılmıştır.
Vergi gelirlerindeki artışın kayıt dışılığın azalması olarak yorumlandığı
2010 yılında yapılan çalışmada 2002-2008 yılları arasındaki üç aylık veriler
kullanılmıştı. Bu çalışmada kartlı ödeme sitemlerinin kullanımının %1 oranında
artması sonucunda vergi gelirlerinin %0,5 oranında arttığı sonucuna
ulaşılmıştı. Ayrıca aynı çalışmada kredi kartı harcamaları ile vergi gelirleri
arasında 6 aylık bir gecikme olduğu sonucuna ulaşılmıştı. 1.000 TL’lik nakit
ödeme yerine kartlı ödeme sisteminin kullanılması vergi gelirlerini 20 TL artırdığı
sonucuna ulaşılmıştı. Çalışmada kredi kartı harcamaları ile vergi gelirleri
arasındaki etkileşim etki tepki fonksiyonları ile de test edilmişti. Buna
göre kredi kartı harcamalarındaki bir standart sapma boyutunda meydana
gelecek bir şok artış sonucunda vergi gelirleri 2,5 yıl boyunca artmaktadır.
2010 yılında yaptığımız çalışmanın sonuçlarının takip edilebilmesi
için kredi kartı harcamaları ile vergi gelirleri arasındaki ilişkiyi yeni veri seti
56 Kartlı Ödemelerin Ekonomik Faydaları