Uzaktan Algılama Ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Birlikte Kullanılması

1
1. GİRİŞ
Dünya’da küresel ısınmanın etkisiyle suyun kullanımı daha da önem
kazanmıştır. Bu değişimin etkileri hem Türkiye’de hem de Dünyada kuraklık,
taşkın, su kirliliği gibi çeşitli felaketlerin yaşanmasına neden olmaktadır. Bu
nedenle insanoğlu; bu değişimi yavaşlatmak ve durdurmak için çaba
harcamanın yanında, bu süreç içerisinde suyu daha kontrollü ve planlı
kullanmayı öne çıkararak, su kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlamalıdır.
Su kaynaklarının sürdürülebilirliği açısından öncelikle bu kaynakların
belirlenmesi ve teknik olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak bu
şekilde ülkenin su potansiyeli doğru yönde kullanılabilir ve sürdürülebilir bir
kaynak haline getirilebilir. Kar hidrolojisi de bu noktada su kaynakları yönetimi
ve işletimi açısından önem kazanmaktadır. Kar hidrolojisi; karın oluşumu,
birikimi ve erimesi süreçlerini konu edinmektedir [1]. Bu açıdan bakıldığında
Türkiye’nin kar potansiyeli bakımından özellikle Doğu Anadolu, Güney Doğu
Anadolu ve Orta Anadolu Bölgeleri kar örtüsü oluşumu ve akışa katkısı
yönünden incelenmesi gereken alanlardır. Örneğin yapılan çalışmalarda
bazı barajların yıllık su hacimlerinin büyük bir kısmının; Keban Barajı için
%60 [2], Karasu Barajı için %75 [3] ve Seyhan Barajı için ise %62 [4], kış
aylarında meydana gelen yağışlardan ve ilkbahar aylarında da kar
erimesinden ve kar örtüsü üzerine düşen yağmurdan kaynaklandığı
belirlenmiştir. Bu çalışmalar da kar örtüsünün su kaynakları açısından
önemini göstermektedir.
Bir havzada kar suyundan beslenimi belirlemek ve tahmin etmek için pek çok
yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler; derece-gün korelâsyonlarını, akım geri
çekilme eğrisi analizlerini, enerji dengesi veya değişik indeks eşitliklerini
içermektedir [5]. Bu yöntemlerin çoğu kar erimesi fiziksel süreçlerini
kapsamaktadır. Yaygın olarak kullanılan kar erimesi yüzeysel akış modelleri;
enerji dengesi ve sıcaklık indekslerine dayalı yöntemlerdir [6]. Bu yöntemlerin
çoğu bilgisayar destekli olarak çalışmalarda kullanılmaktadır. Ayrıca uzaktan