Uzaktan Algılama Ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Birlikte Kullanılması

105
5.4.6. Geri çekilme katsayısı
Geri çekilme katsayısı, 2004 ve 2005 yıllarına ait hidrograflardan
faydalanılarak bulunmuştur. Yağmur yağışının ve kar erimesinin olmadığı
günlere ait ardıl debi değerlerinin uygun şekilde kullanılması ile geri çekilme
katsayıları elde edilmiştir. Geri çekilme katsayısı; zeminin nem durumu, bitki
örtüsü, zemin yapısı gibi etkenlere bağlı olduğundan zaman ile değişme
eğilimi göstermektedir. Bu amaç ile SRM kılavuzunda “k” geri çekilme
katsayısı “k=xQ -y ” formülü ile tanımlanmıştır. Bu yaklaşıma göre, “k” değeri
debi değeri azaldıkça artış gösterir iken, debinin artması ile azalma gösterir.
Yaklaşımda yer alan “x” ve “y” değerleri sabit ve pozitif değerlerdir.
2004 yılı için iki farklı “x” ve “y” değeri, farklı sınır koşullarının alınması
sonucu bulunmuştur (Şekil 5.14). Bunun nedeni, havzanın yağmur yağışı
sonrası oluşan pike verdiği hızlı tepkidir. Bu hızlı tepkiyi benzetebilmek amacı
ile kullanılan debi sınır değerleri ve “x”, “y” katsayıları Çizelge 5.10’da
gösterilmiştir. Havzanın kar erimesi sonucu oluşan akıma olan tepkisini
benzetebilmek amacı ile de Çizelge 5.11 ve Çizelge 5.12’deki debi sınır
değerleri kullanılmıştır. Çizelge 5.11’de üst debi sınırı Q 1 =2,54 m 3 /s ve
Q 2 =2,21 m 3 /s (n=0) olarak alınarak diğer debiler ile olan ilişkilerinden “x” ve
“y” katsayıları belirlenmiştir. Bu işlemlerde, üst debi sınırı geri çekilme
katsayısının (k=0,87) diğer debilerin geri çekilme katsayısından küçük
olmasına dikkat edilmiştir. Bu nedenden dolayı Q 1 =2,05 m 3 /s ve Q 2 =1,73
m 3 /s (n=2) debileri işleme katılmamıştır. Çizelge 5.12’de ise üst debi sınırı
Q 1 =2,05 m 3 /s ve Q 2 =1,73 m 3 /s (n=0) olarak alınarak diğer debiler ile olan
ilişkilerinden “x” ve “y” katsayıları belirlenmiştir.