b32bf87a73ef9b90b1539a19e06e0faddff0534a

72 BES ŞEHİR
KONYA 73
kalırsınız. Meram bağlarının tadını alabilmek içim
ona yerli hayatın içinden gitmek lâzımdır. Konya
tıpkı mevlevîlik gibi bir nevi initiation ister.
Bu alışma bittikten sonra şehir yavaş yavaş size,
tıpkı bugün için verebileceği her şeyi verdikten
sonra, sizden uzakta geçmiş çocukluğunu ve., gençliğini
de hediye etmek isteyen, kesik, başıboş hatırlamalarla
onları anlatan, güzel ve sevmesini bilen
bir kadın gibi mâzisini açar. Ve siz dinlediğiniz bu
hikâyelerin arasından sevdiğiniz, güzelliğine ve olgunluğuna
hayran olduğunuz kadını nasıl şimdi küçük
ve nazlı bir çocuk, biraz sonra ürkek bir genç
kız veya ilk aşkların heyecanların içinde henüz çok
tecrübesiz bir kadın olarak görür ve hiç tanımadığınız
o günlere ait bin türlü sevimliliğin, cazibenin, tuhaflığın,
korku ve telâşın, azabın arasından onu başka
bir mahlûk gibi sevmeye başlarsanız, Konya'yı
da bu yeni tanıdığınız hüviyetiyle öyle yeni baştan,
onunla beraber bu geçmiş zamanına eğilerek ve âdeta
ona hasret çekerek ve artık bu mâziyi ve onun
kudretini iyice tanıdığınız için onun arasından bütün
bütün sizin olacağına bir türlü inanmayarak sever
ve tanırsınız.
O zaman mektep kitaplarında okuduğunuz, fakat
sergüzeştlerini bir türlü bir çevçeveye sıkıştıramadığımz
için muhayyilenizin boşluğunda silâhlan,
muzaffer orduları veya hazin talihieriyle yersiz yurtsuz
gölgeler gibi dolaşan bir yığın insan sizin için
başka türlü canlanır. Etrafınızı kınlan ve altın kabzaları
mücevherlerle süslü, çeliklerinde âyetler ve
Şehname beyitleri yazılı, ağır, eski zaman kılıçlarına
benzeyen bir yığm hükümdar ve vezir ismi alır. Kur'-
andan, Sehnâme'den ve Oğuz Destanından beraberce
koparılmış mücevherlere benzeyen bu Selçuk adları...
Müslüman Asya'nın büyüklük ve debdebe nâmına
tanıdığı şeylerin hepsi bu adlara ve onları sanki
ağır sırmalı kaftanlarla, ince örgülü, gümüş ve
altını bol zırhlarla giydiren, başlarına taçlar gibi
oturan, yahut da bu isimlerin etrafında doğdukları
memleketten, kazandıkları muharebeden o kadar hatırlatıcı
zeminler yapan, çoğu halife menşurlarıyla
gelmiş lâkap ve unvanlardadır.
Kendi kendimize, "Demek bu vatanı, iki asır
içinde ve o kadar meş'um hâdiseler arasında, bazan
da tam tersine işleyen bir talihin cilvelerine, her tarihi
bir kör döğüşü yapan ihtiraslara, kinlere, felâketlere
rağmen, fetheden ve o arada yeni bir milletin,
yeni bir dilin doğmasını sağlayan adamlar burada,
bu şehirde yaşadılar.
"Haçlı seferlerinin ve Bizans saldırışlarının her
şeyi yıkacak gibi göründüğü o felâketli yıllarda Anadolu'nun
içinde bir şimşek gibi dolaşan I. Kılıç Arslan
Konya'yı payitaht yaptığı günlerde, belki de benim
şu anda bulunduğum yerlerde dolaştı, durdu,
düşündü, çetin kararlar verdi. Mesut âkıbeti o kadar
meçhul Eskişehir muharebesini kazandıktan sonra
bu şehre döndü.
"II. Kılıç Arslan payitahtım zapteden üçüncü
Haçlı Ordusu ile, onun masal yüzlü kumandanı Fre¬
derik Barborosa ile şimdi Alâeddin Tepesi dediğimiz
bu iç kalede sulh müzakereleri yaptı ve oğulları ile
arasındaki anlaşmazlık yüzünden verdiği sözü tutamadığı
için açlıktan ve emniyetsizlikten yarıya inen
bu yüzbin kişilik ordunun Toros eteklerinde büsbü-