1999 yargıtay kararları - Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası

ÖNSÖZ 

"Yargıtayın Đş Hukukuna Đlişkin Emsal Kararları" serisine 1999 yılı 

kararlarıyla devam edilmektedir. Kitabın hacmi, bu hususta Yargıtaydan 

gördüğümüz desteğin bir göstergesidir. Şükranlarımızı bir kez daha 

tekrarlamaktan büyük bir mutluluk duymaktayız. 

Ciddi yayın faaliyeti büyük takdir gören Kamu-Đş Đşveren Sendikası 

yöneticilerine, Genel Sekreter Sayın Dr. Naci ÖNSAL'a, baskıya hazırlama ve 

baskı sırasında yazım ve düzeltmelerde büyük yardımı geçen Kamu-Đş 

çalışanlarına ve öncelikle Sayın Sevil ÇOLAKOĞLU'na, baskı işini kısa sürede 

ve titizlikle gerçekleştiren Türk Tarih Kurumu Basımevi mensuplarına sonsuz 

teşekkürlerimi sunarım. 

Prof. Dr. Münir EKONOMĐ

KISALTMALAR 

AY : Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 

Bak. : Bakınız 

BK : Borçlar Kanunu 

E. : Esas 

gm : geçici madde 

ĐşK : 1475 sayılı Đş Kanunu 

ĐşMahK : Đş Mahkemeleri Kanunu 

K. ve k : Karar 

m. : madde 

MK : Medeni Kanun 

s. : sayfa 

SenK : Sendikalar Kanunu 

SSK : Sosyal Sigortalar Kanunu 

sK : sayılı Kanun 

TSGLK : Toplu Đş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu 

vd. : ve devamı 

Yarg. 9. HD : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 

Yarg. HGK : Yargıtay Hukuk Genel Kurulu

ĐŞ KANUNU ĐLE ĐLGĐLĐ 

KARARLAR

I - Đşçi niteliği 

1 

2 

3 

4 

5 

1. "Zaman" ve "bağımlılık" unsurlarının esas olduğu hizmet akdine 

göre çalışanın işçi sayılması 

2. Đsnisna aktine göre çalışanın işçi sayılmaması 

Bak. k 1 

3. Bağ-Kur üyeliğinin hizmet akdine dayalı çalışmaya ve işçi niteliğinin 

kazanılmasına engel olmaması 

Bak. ĐşK 14/k 14 

4. Halk Eğitim Merkezinde 657 sK'a göre geçici personel statüsünde çalışan 

usta öğreticinin işçi sayılmaması 

5. Sözleşmeli personel olarak çalışanın işçi sayılmaması 

6. Üniversitenin Yabancı Diller Okulunda okutman olan ve idari sözleşme 

ile istihdam edilen kimsenin işçi sayılmaması 

7 Kadrolu işçi statüsüne girebilme sınavında başarısızlık sonucu doğan 

işçi-işveren uyuşmazlığı 

II - Đşveren niteliği 

6 

7 

8 

1. Đşverenin belirlenmesi 

2. Đşverenin belirlenmesi 

3. Limited şirket ortağının işeveren sayılmaması 

III - Đşveren vekili 

1. Talimat verme yetkisi 

Bak. k1 

2

3 

2. Đşçi sıfatına dayalı işlem görmesi 

Bak. ĐşK 17/k 12, 13 

IV - Asıl işveren - alt işveren ilişkisi 

9 

10 

11 

12 

13 

1. Asıl işveren - alt işveren arasındaki istisna aktinden doğan uyuşmazlığın 

çözüm yeri 

2. Asıl işveren - alt işveren arasındaki sözleşmeden doğan uyuşmazlığın 

çözüm yeri 

3. 

Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayanması ve sonuçları 

4. Asıl işveren-alt işveren arasındaki ilişkinin muvafzaalı olup olmadığının 

araştırılması 

5. Asıl işveren-alt işveren ilişkisinde iş güvenliği önlemlerini alma 

görevi ve sorumluluğu 

6. 

Alt işverenin işçisinin asıl işverenin işçileri için yapılan toplu iş sözleşmesinden 

yararlanma imkânı 

Bak. k 11, 12; TSGLK 9/k 11, 12 

V - Đşçi ve Đşverenin hizmet aktinden doğan borçları 

14 

15 

1. 

Đşçinin üstlendiği işi özenle yerine getirmesi ve kusuru ile işverene 

verdiği zarardan sorumluluğu 

1a) Kullandığı araca kusuru ile çarpışma sonucu verilen zarardan sorumluluk 

1b) Göreve gittiğinde işverence teslim edilen ve içinde alet bulunan 

çantanın kaybından sorumluluk 

1c) Ambar memuru olan işçiye bankaya para yatırma görevinin verilmesi 

ve bu işin de özenle görülmesinden sorumluluk

16 

17 

1d) Đşçi ile birlikte sorumlu tutulan kimseler yönünden uyuşmazlığın çözüm 

yeri 

2. Đşverenin yabancı ülkeye görevle gönderdiği işçi için gözetme borcu 

18 

VI - Rekabet yasağı sözleşmeleri 

1. Sözleşme ile kararlaştırılan rekabet yasağının şartları ve geçerlilikleri 

19 

20 

2. Sözleşme ile kararlaştırılan rekabet yasağına aykırı davranışın bulunup 

bulunmadığının belirlenmesi 

Yarg. 9. HD, 9.2.1999, E. 1998/18888, K. 1999/1810. 

"Zaman" ve "bağımlılık" unsurlarının esas olduğu hizmet akdine göre 

çalışma-istisna akdinin bulunmaması 

1 Merkezi Almanya'da bulunan hasta taşıma servisi işverenin, Türkiye'de 

hastalanan kişilerin Almanya'ya nakli işini yürütmek üzere 

davacı ile kurduğu ilişki, istisna akdi (eser sözleşmesi) olmayıp, zaman 

ve bağımlılık unsurlarının ağır bastığı, ekonomik riskin de işveren 

tarafından taşındığı hizmet akdine dayalı bir ilişkidir. 

ĐşK 1; BK 313, 355 

DAVA : Davacı ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 

Yerel mahkeme, davayı görev yönünden reddetmiştir. 

Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 

gereği konuşulup düşünüldü: 

YARGITAY KARARI 

Davacı iş akdinin işveren tarafından haksız olarak sona erdirildiğini belirterek kıdem 

ve ihbar tazminatları ile eksik ödenen ücretler karşılığı ve manevi tazminat 

talep etmiş olup mahkemece taraflar arasında işveren-işveren temsilciliği pozisyonu 

bulunduğu kabul edilerek görev yönünden dava dilekçesinin reddine karar 

verilmiş ve karar davacı tarafça temyiz edilmiştir. 

4

Davalı taraf savunmalarında, taraflar arasındaki ilişkinin eser sözleşmesi olduğunu 

ileri sürmüştür. Yine davalı taraf mahkemenin kabulünün aksine davacı ile 

aralarındaki ilişkinin temsilcilik şeklinde olmadığını da belirtmektedir. 

Davalı firmanın merkezi Almanya'da bulunan hasta taşıma (Ambulans) servisi 

olduğu ve Türkiye'de hastalanan kişilerin Almanya'ya nakli işini yürüttüğü anlaşılmaktadır. 

Davalı firmanın davacıya gönderdiği anlaşma metninde "... davacının görevinin 

Türkiye'de ki hastaları tedavi eden hekimlerle temas kurmak, hastalığın teşhisi ve 

hastanın taşınmasının mümkün olup olmadığı ile nakliye aracı ve zamanı konusunda, 

daha sonra tabbi nakliye standartları dikkate alınarak hızlı bir geri taşıma 

gerçekleştirebilmesi için öneriler hazırlamak olduğu, davacıdan istenilen çalışma 

şartlarının bütün yıl hazır bulunmak (ağırlıklı olarak yaz aylarında Haziran'dan 

Eylül'e kadar) ve ...-Doktorunun karar vermesine yardımcı olmak..." şeklinde görevlerinin 

belirtildiği ve yine 28.8.1995 tarihli faks mesajında, davacıdan yaz sezonu 

olan Haziran-Eylül ortasına kadar anlaşma gereği Pazartesi den - Cumartesiye 

olan çalışma günleri temel süre olarak 09.00'dan-20.00'ye kadar hazır beklemesi 

istenmektedir. 

Yine taraflar arasında ücretin götürücü ücret olarak da kararlaştırıldığı aynı yazışmalarda 

anlaşılmaktadır. 

Bilimsel ve yargısal görüşlere göre "zaman" ve "bağımlılık" unsurları hizmet akdinin 

ayırıcı ve belirleyici özellikleridir. 

Eser sözleşmesinde, yüklenici, bir sonucu ortaya çıkarma taahhüdünde bulunurken, 

hizmet akdinde işçinin taahhüdü belirli veya belirsiz bir süre hizmet ifasından 

ibarettir. 

Yine eser sözleşmesinde hukuki bağımlılık unsuru bulunmamaktadır. Hizmet 

akdinde ise işçi, işini işveren veya işveren vekilinin buyruğu (talimatı) ve denetimi 

altında bağımlı olarak yerine getirmektedir. 

Hizmet akdi ile istisna aktini birbirinden ayırmak için kabul edilen diğer bir 

kıstas ta ekonomik riskdir. Hizmet akdinde ekonomik risk işveren tarafından, 

istisna akdinde ise yüklenici tarafından karşılanmaktadır. 

Taraflar arasında ki uyuşmazlığın hangi akit kapsamında kaldığını yukarıda ki 

açıklamalar karşısında değerlendirmek gerekir. 

Davalı belli bir süre göstermek suretiyle davacının çalışmasını istemekte ve çalışmasının 

hangi konuları kapsadığını ve kendisinden talimat alınacağını belirtmektedir. 

Çalışma süresi belirtildiği gibi gösterilen çalışma saatlerinde kendile- 

5

inden emir ve talimat beklenmesi, izne ve tatile çıkmadan önce kendilerine bilgi 

verilmesi istenmektedir. 

Yine işin ekonomik riskinin de davalıya ait olduğu yazışmalardan anlaşılmaktadır. 

Bütün bu anlatımlar karşısında taraflar arasındaki ilişkinin eser sözleşmesi olmayıp 

hizmet akdi olduğu ve hizmet akdinin temel unsurları olan zaman ve bağımlılık 

özelliklerinin ilişkide ağır bastığı belirlenmekle ve yine mahkemenin kabul 

ettiği şekilde işveren-işveren temsilciliği ilişkisinin hizmet akdinin ayırıcı ve belirleyici 

özellikleri karşısında olayda mevcut olamıyacağı ortada iken mahkemenin 

aksi düşünce ile dava dilekçesini görev yönünden reddetmesi hatalı olduğundan 

kararın bu nedenlerle bozulması gerekmiştir. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, 

peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 9.2.1999 gününde oybirliğiyle 

karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 

Yarg. 9. HD, 24.5.1999, E. 1999/7930, K. 1999/9226. 

Milli eğitim alanında öğretmen ihtiyacı için 657 sK m.4'e göre geçici 

personel statüsünde çalıştırılma-işçi sayılmaması-çıkan uyuşmazlığın iş 

mahkemesi değil idari yargıda görülmesi 

2 Halk Eğitim Merkezinde ihtiyaç duyulan zamanlarda usta öğretici 

sıfatıyla ve 657 sK'nun 4. maddesine göre geçici personel statüsünde 

çalıştırılan kişinin ilişkisi, hizmet akdine dayanmayıp Đdare 

Hukukuna giren bir ilişkisi olduğundan, taraflar arasındaki uyuşmazlığın 

çözüm yeri iş mahkemesi değil, idari yargı olması gerekir 

ĐşK 1; 657 sK. 4; ĐşMahK 1 

DAVA : Davacı, kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. 

Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 

gereği konuşulup düşünüldü. 

6

7 


Davacı işçinin uzun süreden beri ihtiyaç duyulan zamanlarda Halk Eğitim merkezinde 

usta öğretici sıfatıyla Sosyal Sigortalar Kurumuyla irtibatlandırılmak suretiyle 

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 4. maddesi kapsamında geçici personel 

statüsünde çalıştırıldığı, görev ve ücretlerinin de aynı kanununun 89. uncu maddesi 

çerçevesinde tespit edildiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. 

Her nekadar iş müfettişi tarafından düzenlenen raporda davacı işçinin Đdare Hukuku 

ilişkisine göre değil, hizmet akdi ilişkisine dayandırılarak çalıştırıldığı, ortada 

muvazaalı bir işlemin bulunduğu sonucuna varılmış ve mahkemece de bu 

görüş benimsenerek kıdem tazminatı isteği kabul edilmiş ise de yukarıda sözü geçen 

yasanın 4. maddesinin "geçici personel" başlıklı (c) fıkrasında "bir yıldan az 

süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Dairesinin ve Maliye 

Bakanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde 

ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan 

kimselerdir" biçiminde düzenleme öngörülmüş olup, aynı Yasanın 89. 

maddesinde de "okul kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda 

öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim 

üyelerine ve diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders 

görevi verilebilir" denildikten sonra son fıkrasında da, "ücretle okutulacak ders 

saatinin sayısı, ders görevi alacaklarının nitelikleri ve diğer hususlar ilgili bakanlığın 

teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararıyla tespit olunur kuralına yer verilmiştir. 

Genel bir anlatımla belirtmek gerekir ki, bu kapsamlı düzenlemeler Milli Eğitim 

alanında ani olarak veya tetricen ortaya çıkacak öğretmen ihtiyacını karşılamak 

üzere öngörülmüş yasal düzenlemelerdir. Kurs öğreticisi olarak duyulan ihtiyaçlar 

gereği davacı bu yasa hükümlerine dayanılarak çalıştırılmış olup aradaki ilişki 

hizmet akdine değil, idare hukuku ilişkisine dayanmaktadır. Böyle olunca uyuşmazlığın 

çözüm yeri iş mahkemesi yani adli yargı olmayıp, idari yargı yeridir. O 

halde dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmelidir. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle BOZULMASINA, 

peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 24.5.1999 gününde 

oybirliğiyle karar verildi. 

❖ ❖ ❖


Sözleşmeli personel-işçi niteliğinde ve Đş Kanunu kapsamında sayılmayacağı-uyuşmazlıklarında 

idari yargının görevli olması 

3 Kurumunda sözleşmeli personel olarak çalışanlar işçi olarak Đş Kanunu 

kapsamına girmedikleri için, bu kişilerle kurumları arasıdaki 

uyuşmazlıklarda görevli mahkemeler iş mahkemeleri olmayıp, 

idari mahkemelerdir. Bu açıdan dava dilekçesinin görev yönünden 

reddedilmesi gerekir. 

ĐşK 1; ĐşMahK 1 

DAVA : Davacı, fark kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı, davalı Kurum tarafından kıdem tazminatının yıllık 53.312.500 TL tavan 

üzerinden hesaplanmayıp sözleşmeli personel olduğu gerekçesiyle emekli ikramiyesi 

tavanı olan 36.100.000 TL üzerinden belirlenip eksik ödeme yapıldığını 

belirterek, fark tazminat talebinde bulunmuş ve mahkemece istek kabul edilmiş 

olup, karar davalı tarafça temyiz edilmiştir. 

Davacıya, davalı kurum tarafından 17.8.1979-10.7.1996 (emeklilik) tarihleri arası 

esas alınmak suretiyle brüt 613.700.000 TL tazminat tahakkuk ettirilmiş ve 

ödenmiştir. Bu ödeme yapılırken 36.100.000 TL esas alınmış olup, dava dilekçesinden 

anlaşılacağı şekilde, davacı, davalı kurumda geçen hizmeti karşılığının 

eksik değerlendirildiğini ileri sürmektedir. 

Davacının dosyada ki belgelerden kendi isteği ile sözleşmeli personel statüsüne 

geçirildiği anlaşılmaktadır. 

Sözleşmeli personel, 1475 sayılı Đş Yasası kapsamında yer almadıklarından, bu 

kişilerle kurumları arasında ki her türlü anlaşmazlıklarda görevli mahkemeler iş 

mahkemeleri olmayıp idari mahkemelerdir. 

Davacının ... Belediyesine bağlı işyerlerinde işçilikte geçen hizmetler dava kapsamı 

dışında olduğu gibi, TRT'de gerek işçi statüsünde gerek sözleşmeli personel 

statüsünde çalışılan süreler TRT mevzuat ve yönetmeliğine göre değerlendirilmiş 

ve buna göre kıdem tazminatı adı altında bir ödeme yapılmıştır. Bu işlemlerin 

bütünlüğü karşısında uyuşmazlığın çözüm yeri idari yargı yeri olduğundan dava 

dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmesi gerekir. 

8

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, 

peşin alınan, temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 6.5.1999 gününde oybirliğiyle 


9 

❖ ❖ ❖ 


Üniversitede yabancı dil okutmanı olan yabancı uyruklu kimsenin idari 

sözleşmeye göre istihdamı-hizmet akdine göre çalışan işçi sayılamayacağı-görev 

yönünden kararın reddi 

4 Üniversite yabancı diller okulunda idari sözleşmeye dayalı olarak 

çalıştırılan yabancı dil okutmanı, hizmet akdine göre çalışan işçi niteliğinde 

olmadığından, kıdem tazminat isteği ile açılan davasının 

görev noktasından reddedilmesi gerekir 


DAVA : Davacı, kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı davalı üniversitede yabancı diller okulunda Fransızca okutmanlığına atanarak 

24.4.1973-24.4.1974 süreli idari sözleşme ile çalışmaya başlayıp tip sözleşmelerle 

23.10.1997 tarihine kadar çalışıp bağlı bulunduğu SSK.dan yaşlılık 

aylığı almak suretiyle görevinden ayrıldığı dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. 

Mahkemece davacının 506 sayılı yasaya tabi olarak işyerinde çalışmakta iken 

emeklilik nedeniyle iş aktinin son bulduğu kabul edilerek kıdem tazminatı istemi 

hüküm altına alınmış, davalı vekilince karar temyiz edilmiştir. 

Davacı Fransız uyruklu olup 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun kabulünden 

önceki mevzuatta öngörülen prosedür uyarınca davalı üniversite Yabancı Diller 

Okulunda Fransızca okutmanlığına 24.4.1973 tarihinde atanarak birer yıllık sözleşmelerle 

çalışmış 2547 sayılı kanun ve 12.7.1982 gün ve 8/5102 sayılı Bakanlar 

Kurulu kararı uyarınca düzenlenen sözleşmelerle görevini sürdürmüştür. 

Dosya içinde bulunan ve taraflarca düzenlenen sözleşmenin dayanağını oluşturan 

2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun "yabancı uyruklu öğretim elamanı" baş-

lıklı 34. maddesinde "yüksek öğretim kurumlarında, sözleşme ile görevlendirilecek 

yabancı uyruklu öğretim elamanları, ilgili fakülte enstitü veya yüksekokul 

yönetim kurulunun önerisi ve üniversite yönetim kurulunun uygun görüşü üzerine 

rektör tarafından atanırlar. Bunlar, öğretim görevleri bakımından, bu konuda aylıklı 

öğretim elemanları için konulmuş olan hükümlere tabidirler. Yabancı uyruklu 

öğretim elemanlarının bu şekilde atanmaları veya görevlendirilmeleri 657 

sayılı Devlet Memurları Kanununun Bakanlar Kurulu kararlarını gerektiren hükümlerine 

tabi olmadan, Yüksek Öğretim Kurulunca Đçişleri Bakanlığına bildirilir 

ve iki ay içerisinde alınacak olumlu görüş neticesinde ilgili üniversitesince sözleşmesi 

yapılır" denilmektedir. Görüldüğü gibi davacı atama tasarrufu ile göreve 

başladıktan sonra da taraflarca sözleşmesi düzenlenmiştir. Bu durum karşısında 

sözleşme hizmet sözleşmesi olarak nitelendirilmeyeceğinden sözleşmenin idari 

sözleşme niteliğinde olduğunun kabulü gerekir. 

Mahkemece dava dilekçesinin görev noktasından reddi gerekirken yazılı şekilde 

davanın esası hakkında hüküm kurulması hatalıdır. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin 

alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 11.11.1999 gününde oybirliğiyle 


❖ ❖ ❖ 


Geçici işçi statüsünden kadrolu işçi statüsüne geçme-yapılan sınav sonucuna 

karşı açılan davada iş mahkemesinin görevli olması 

5 Geçici işçi statüsünde çalışırken açılan kadrolu işçi statüsüne girebilme 

sınavında başarısızlık hakkındaki sonuca karşı dava, bir 

hizmet akdine dayalı işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıktan doğduğu 

için çözüm yeri iş mahkemesi olup, idari yargı değildir 


DAVA : Davacı, sınavın iptaline karar verilmesini istemiştir. 




10


Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacı geçici işçi statüsünde çalışırken açılan 

kadrolu statüye girme sınavına girmiş ancak başarılı olmamıştır. Sınav sonucu ile 

ilgili işlemin iptali isteği ile açtığı bu dava, görevli mahkemenin idari yargı yeri 

olduğu gerekçesi ile reddedilmiş ise de öncelikle belirtmek gerekir ki işverenle 

işçi arasındaki hizmet akdinden doğan uyuşmazlıklarının çözüm yeri iş mahkemesi 

olduğu, 5521 sayılı Đş Mahkemeleri Kanunun 1. maddesi gereğidir. Böyle 

olunca mahkemece verilen görevsizlik kararı hatalıdır. 

Đşin esası incelenmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, 



❖ ❖ ❖ 

11 


Đşverenin belirlenmesi 

6 Đşçi tarafından ... Tekstil Lt. A.Ş. aleyhine açılan davada davacının 

... A.Ş.'nin işçisi olduğu vurgulanarak yapılan husumet itirazı üzerine; 

daha önce işyerinde iş müfettişince yapılan incelemede işverenin 

Anonim Şirket olduğu ücret bordrolarını düzenleyen ve işçilik 

haklarını ödeyen bu şirket olduğu görülmekle beraber, dosyada 

davacı işçinin sigorta belgeleri bulunmadığı için bu hususta da gerekli 

inceleme yapılarak bir sonuca gidilmesi gereklidir 

ĐşK 1 

DAVA : Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası 

ile hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 



Davacı, davalı ... Tekstil San. ve Tic. Ltd.Şti.nin işçisi olarak çalıştığını işine 

haksız olarak son verildiğini ileri sürerek ihbar ve kıdem tazminatları ile birlikte 

bir kısım işçilik hakları isteğinde bulunmuştur.

Davalı, Limited Şirket gerek cevap dilekçesinde, gerek yargılamanın muhtelif 

aşamalarında davacı işçinin kendilerinin değil yine aynı yerde faaliyette bulunan 

... Tekstil ve Sanaayii A.Ş.nin işçisi olduğunu vurgulamak sureti ile husumet 

itirazında bulunmuştur. 

Davacının şikayeti üzerine iş müfettişi tarafından işyerinde yapılan inceleme ve 

soruşturma evrakından davacının Limited Şirketinin değil Anonim Şirketin işçisi 

olduğu sonucuna varıldığı anlaşıldığı gibi ücret bordrolarında Anonim şirket tarafından 

düzenlenerek işçilik haklarının bu şirket tarafından ödendiği görülmektedir. 

Dosya içinde sigorta belgeleri mevcut değildir. Bu konuda davacı işçinin 

işe giriş bildirgesi ile sigorta pirim bordrolarının incelenme olanağı bulunmadığı 

için kesin bir yargıya varılamamaktadır. bu eksikliklerin öncelikle tamamlanarak 

husumet itirazı üzerinde mahkemece değinilmemiş olması hatalıdır. Bu durumda 

anılan şekilde inceleme ve değerlendirme yapılmak üzere kararın bozulması gerekmiştir. 


peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 18.3.1999 gününde 


❖ ❖ ❖ 


Đşverenin belirlenmesi-işçilik haklarından sorumluluk 

7 Davalı anonim şirketin davacı işçinin işyerinde çalışmadığı aynı adreste 

faaliyet gösteren başka bir firmada iş gördüğü iddiası dolayısıyla, 

yazılı ve sözlü deliller birbirini doğrulamadığı ve çelişkili bir 

durum sözkonusu olduğu için, gerekli inceleme yapılarak çelişki 

durum giderilmeden ve işveren niteliği yönünden fiili durum tam 

olarak kanıtlanmadan işçilik hakları için hüküm kurulması isabetli 

olmaz. 

ĐşK 1 

DAVA : Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem tazminatı, izin parası, fazla mesai parası, 

9 günlük Haziran ayına ait ücret alacağının ödetilmesi davasının yapılan 

yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte 

davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı 

olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya 

12

incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 21.12.1999 

Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı 

adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi Duruşmaya başlanarak 

hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek 

dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 

13 


Davacı işçi ... Tic. A.Ş.ye ait işyerinde çalıştığını işine haksız son verildiğini ileri 

sürerek ihbar kıdem ve bazı işçilik hakları isteğinde bulunmuştur. 

Davalı ise, davacı işçinin işyerlerinde çalışmadığını ... firması nezdinde 

çalıştığını savunmuştur. 

Her ne kadar Anonim şirket ve dava dışı olan firma aynı adreste kurulu ise de 

Bölge Çalışma Müdürlüğü evrakında işveren olarak ... firması gösterildiği gibi 

20.1.1993 tarihli işe giriş bildirgesinide aynı firma Sosyal Sigortalar Kurumu'na 

vermiştir. Prim bordrolarındaki işyeri sicil numarasının da işe giriş bildirgesi veren 

firmanın numarası olduğu görülmektedir. 

Bunanla beraber bölge çalışma müdürlüğünce davacı işçiye soruşturma sonucunu 

da içeren bir yazı göndererek haklarını dava açmak suretiyle davalı Anonim 

Şirketten alması gerektiğini açıklamıştır. Dinlenen tanıklar ayrıntılı bir bilgi vermemişlerse 

de işyerinin bulunduğu binanın duvarında Anonim Şirket adının yazılı 

olduğunu söylemişlerdir. Görüldüğü gibi yazılı ve sözlü deliller birbirlerini 

doğrulamamaktadır. Çelişkili bir durum sözkonusudur. Böyle olunca bölge çalışma 

müdürlüğüne işveren yetkilisi olarak açıklanacak bulunan kişinin öncelikle 

kimliği ve çalıştığı yer tespit edilmeli ve kimin adına açıklama yaptığı açıklığa 

kavuşturulmalıdır. Bundan başka işyeri belge ve kayıtları üzerinde inceleme yapılmak 

gerektiği takdirde tanıklarda dinlenmek suretiyle keşif yapılmak suretiyle 

durumun tespitine çalışılmalıdır. Aradaki çelişki giderilmeden ve fiili durumun 

varlığı tam olarak kanıtlanmadan davalı hakkında hüküm kurulması hatalı olup 

bozmayı gerektirmiştir. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, davalı 

yararına takdir edilen 65.000.000 TL. duruşma avukatlık parasının karşı tarafa 

yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 

21.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

❖ ❖ ❖


Limited şirket ortağının işveren sayılmaması 

8 Hakkında hüküm kurulan kişinin diğer davalı limited şirketinin 

ortaklarından olduğu anlaşıldığından işveren niteliği bulunmayan 

bu kimse hakkında husumet sebebiyle davanın reddi gerekir. 

ĐşK 1 

DAVA : Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, izin ücreti ve yakacak yardımı alacağının 

ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Hakkında hüküm kurulan davalılardan ....'ın işveren olmayıp diğer davalı limited 

şirketin ortaklarından olduğu anlaşıldığından adı geçen davalı hakkında husumet 

sebebiyle davanın reddi gerekirken yazılı şekilde aleyhe hüküm kurulması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

Yarg. HGK, 3.2.1999, E. 1999/9-42, K. 1999/51. 

Asıl işveren ve alt işveren arasındaki istisna aktinden doğan uyuşmazlık-taraflar 

arasında eksik teselsüle dayanan ilişkide halefiyet kuralının 

uygulanmaması-hukuk mahkemesinin görev alanına girmesi 

9 Đki ayrı işveren olan taraflar arasındaki ilişki, hizmet akdine değil, 

istisna akdine dayanmakta ve bu ilişkiden doğan davaların çözüm 

yeri hukuk mahkemeleridir. Ayrıca taraflar arasındaki teselsül 

ilişkisi eksik teselsül olduğu için halefiyet kuralının uygulanması da 

mümkün değildir. 

ĐşK 1; BK 51, 355 vd.; ĐşMahK 1 

14

Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Turgutlu 

Asliye 1. Hukuk (Đş) Mahkemesince davanın reddine dair verilen 

30.10.1997 gün ve 1997/165-312 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından 

istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 29.6.1998 gün ve 

1998/8767-10964 sayılı ilamı ile; (... Taraflar iki ayrı işveren olup aralarında 

ilişki istisna sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Aralarında hizmet akdi ilişkisi 

bulunmamaktadır. Dava, Đş Mahkemesi sıfatı ile açılmış ve sonuçlandırılmıştır. 

5521 sayılı Đş Mahkemeleri Kanununun 1 nci maddesinde iş mahkemesinin anılan 

ilişkiden doğan davalara bakacağı öngörülmemiştir. Bu tür uyuşmazlıkların 

çözüm yeri hukuk mahkemesidir. Bu itibarla görevsizlik kararı verilmesi gerekirken 

işin esasına girilerek hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir...) 

gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama 

sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. 

TEMYĐZ EDEN: Davacı vekili 

HUKUK GENEL KURULU KARARI 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği 

anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: 

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, 

bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle taraflar arasında 

açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle taraflar arasındaki teselsül ilişkisinin 

Borçlar Yasasının 50. maddesindeki dayanışmalı teselsül değil, anılan yasanın 

51. maddesindeki eksik teselsül olmasına, böylece eksik teselsüle dayanan hukukilişkide 

halefiyet kuralının uygulanmasının mümkün görülmemesine göre Hukuk 

Genel Kurulu'nca benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulma gerekirken, önceki 

kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. 

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel 

Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 

429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının 

geri verilmesine 3.2.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 

15


Asıl işveren ve alt işveren arasındaki sözleşmeden doğan uyuşmazlık-iş 

mahkemesinin görev alanı dışında olması ve hukuk mahkemesinde görülmesi 

10 Bir işverenle "Ambar Hizmetleri Sözleşmesi" adı altında yapılan 

ve alt işveren ilişkisi kuran taşaronluk anlaşmasından kaynaklanan 

uyuşmazlık işçi ile işveren veya işveren vekili arasında hizmet akdinden 

yahut Đş Kanunundan doğan uyuşmazlık olmadığı için, çözüm 

yeri iş mahkemesi değil, hukuk mahkemesidir. 


DAVA : Davacı, haftalık çalışma ve yevmiye yıllık farkının ödetilmesine karar 

verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme, davayı reddetmiştir. 




Davacı, davalı ... Holding A.Ş ile 1994 yılında "Ambar Hizmetleri Sözleşmesi" 

adı altında taşeronluk anlaşması imzaladıklarını, davalı işverenin kendilerine her 

bir işçi için haftada 45 saat üzerinden ücret ödemesi gerekirken 40 saat üzerinden 

ödeme yapıldığını, böyle olunca işçi başına haftada 5 saat ücretini kendilerinin 

ödemek zorunda kaldığını belirterek taşeronluk sözleşmesinden kaynaklanan işçi 

başına haftada 5 saat ücretleri toplamı ile cumatesi çalışmaları karşılığı ücreti alacaklarını 

talep etmiştir. Davalı ise sözleşmeden doğan borçların tamamen ödendiğini 

ileri sürmüştür. 

Mahkemece davacının sözleşmeden kaynaklanan bir alacağı olmadığından bahisle 

davanın reddine karar verilmiştir. 

5521 sayılı Đş Mahkemeleri Kanununun işçi mahkemelerini "Đş Kanuna göre işçi 

sayılan kimselerle ... işveren veya işveren vekilleri arasında iş aktinden veya iş 

kanuna dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi 

ile "görevli kılmıştır. Somut olayda davacı ile davalı arasında hizmet ilişkisi 

olmadığı gibi Đş Kanununa dayanan bir hak iddiasıda söz konusu değildir. 

Böyle olunca davacı taşeronun asıl işverene karşı açtığı davanın iş mahkemesinde 

değil hukuk mahkemesinde görülmesi gerekir. 

Mahkemece görev yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken işin esasına 

girilerek hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir. 

16



oyçokluğuyla karar verildi. 

17 

❖ ❖ ❖ 


11 Asıl işveren-alt işveren ilişkisi-ilişkinin muvazaalı işleme dayanmasıasıl 

işverenin işçisi sayılarak toplu iş sözleşmesinden yararlanma-sendikaya 

üye olduğu için akdi feshedilen işçinin sendikal tazminata hak 

kazanması 

1. Davalı anonim şirket ile taşeron limited şirket arasında bir 

istisna sözleşmesi bulunmakla ve ücret bordrolarında davacı 

işçinin işvereni olarak limited şirket gösterilmekle beraber; yazılı 

ve sözlü kanıtlar göstermelik bir taşeronluk bağlantısını ortaya 

koyduğu dikkate alınarak değerlendirme yapılmalı ve bir sonuca 

varılmalıdır. Bu arada istisna sözleşmesine göre limited şirketin 

işçi alma ve işten çıkarma işlemlerinde anonim şirketin tasvibinin 

aranması ve sigorta giriş bildirgelerinde işveren olarak anonim 

şirketin gösterilmesi gerçek anlamda bir asıl işveren-alt işveren 

ilişkisinin bulunmadığını belirleyen bulgular olduğundan davacı 

işçinin doğrudan anonim şirketin işçisi sayılarak toplu iş 

sözleşmesinden yararlanma imkânı araştırılmalı ve buna göre fark 

ihbar ve kıdem tazminatları hakkında karar verilmelidir. 

2. Tanık anlatımları ve bölge çalışma müdürlüğü inceleme raporu 

sonuçları, davacı işçinin hizmet akdi feshinin sendika üyeliği üzerine 

ve anonim şirketin taşeron limited şirket üzerinde etki 

yaparak gerçekleştiğini gösterdiğinden, işçinin sendikal tazminata 

hak kazandığı da kabul edilmelidir 

ĐşK 1, 13, 14; SenK 22, 31; TSGLK 9 

DAVA : Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem ve sendikal tazminatların ödetilmesi 

davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin 

hüküm süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi 

üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve 

duruşma için 9.2.1999 salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. 

Duruşma günü davacı adına Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat ... geldiler. 

Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten 

sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:


1. Davacı işçi davalı Anonim Şirkete ait işyerinde çalıştığını ancak muvazaalı biçimde 

şirketin taşaronu olarak gösterilen ... Ltd.Şti.'nin işçisi imiş gibi işlem yapıldığını 

bunun sonucu olarak da davalı şirketin tarafı olduğu toplu iş sözleşmesine 

göre ihbar ve kıdem tazminatları ödenmediği gibi sözleşmesine sendikaya 

üye olması nedeniyle davalı tarafından son verildiğini ileri sürerek fark ihbar ve 

kıdem tazminatları ile sendikal tazminat isteğinde bulunmuştur. 

Mahkemece ücret bordrolarına ve sigorta işe giriş bildirgelerine dayanarak davanın 

reddine karar verilmiştir. Bu karara göre muvazaa iddiası kabul edilmemiş ve 

davacı yukarıda adı geçen ... Ltd.Şti.'nin işçisi sayılmıştır. Her nekadar dosyada 

davalı Anonim Şirket ile taşaron Limited Şirket arasında bir istisna sözleşmesi 

mevcut olup yapılan işin bir bölümü dava dışı şirkete devredilmiş ve ücret bordrolarında 

davacının işvereni olarak Limited Şirket gösterilmiş ise de bunlardan 

uyuşmazlığın gerçeğe uygun biçimde sonuçlandırılması mümkün görülmemektedir. 

Şirketler arasındaki istisna sözleşmesinin çalışan işçilerin değiştirilmesi ve 

işe alınacak yeni işçiler konularında davalı Anonim Şirketin onayının alınması 

şeklindeki kuralları dikkat çekici olduğu gibi sigorta giriş bildirgelerinde de işveren 

olarak davalı Anonim Şirketin gösterilmiş olması da üzerinde durulması gereken 

bir keyfiyettir. Davacının dinlettiği ve işyerinde yetkili pozisyonlarda görevli 

tanık anlatımlarından davacı işçinin diğer kimi işçiler gibi aslında davalı şirketin 

işçileri olduğu, gerçek durumun örtüldüğü sonucu kolaylıkla çıkarılabilmektedir. 

Asıl önemli olan davacı işçinin üyesi olduğu sendikanın şikayeti üzerine 

düzenlenen bölge çalışma müdürlüğü tahkikat evrakındaki verilerdir. Gerçekten 

iş müfettişi yaptığı inceleme ve araştırmalarla ortada davalı Anonim Şirket ile 

dava dışı Limited Şirket arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunmayıp 

gerçek durumun gizlenmesi amacıyla göstermelik bir taşaronluk bağlantısının 

yapıldığı ortaya çıkarılmıştır. Mahkemece bu sözlü ve yazılı kanıtlar üzerinde 

durulmaksızın ve dolayısıyle bir değerlendirmeye tabi tutulmaksızın sathı bir gerekçeyle 

sonuca gidilmiş olması hatalıdır. Ayrıca belirtilmelidir ki bir ihale konusu 

dahi yapılmadan önemli bir işin devri muvazaa konusundaki tereddütleri 

ortadan kaldırabilecek nitelikte önemli bir olgudur. Sözleşmedeki 5'inci sayfasının 

(k) işaretli bendinde "sık sık vukuu bulan değişmeleri önlemek amacıyla müteahhit 

çalıştırdığı elemanları AGS'nin tasvibini almadan değiştiremiyecek, kendiliğinden 

ayrılan işçilerin yerlerine işçi alındığında yeni işçileri AGS'nin tasvibi 

olmadan çalıştırmıyacaktır" şeklindeki hükümlerde aslında gerçek anlamda alt işveren-asıl 

işveren ilişkisinin olayda bulunmadığını gösteren önemli olgulardır. Bu 

durumda Dairemizin kararlılık kazanmış uygulamaları doğrultusunda davacının 

davalı şirketin doğrudan işçisi kabul edilerek yararlanma koşulları araştırılarak 

hasıl olacak sonuca göre fark ihbar ve kıdem tazminatları konusunda hüküm 

18

kurmalıdır. Bir başka anlatımla yararlanmak koşulları Toplu Đş Sözleşmesi hükümlerine 

göre tazminatlar hesaplanmalı ve ona göre sonuca gidilmelidir. 

2. Davacı işçinin sendikal tazminat isteğine gelince; dosya içinde bulunan sendikaya 

üyelik fişi tanık anlatımları ve bölge çalışma müdürlüğünce düzenlenen 

soruşturma evrakı; davacı işçinin iş yerinde sendikalaşma yani sendika üyeliği 

üzerine aradaki hizmet aktinin feshedildiğini göstermektedir. Bu sözlü ve yazılı 

kanıtlara göre davalı Anonim Şirket Đşçilerin sendikaya üye olmalarından rahatsız 

olmuş ve bundan dolayı da Limited Şirket üzerinde etki yaparak davacının ve arkadaşlarının 

işlerine son verilmesini sağlamıştır. Bu olumsuz tutumdan dolayı 

davacı işçinin sendikal tazminata hak kazandığı kabul edilmelidir. Böyle olunca 

hesaplama yapılıp belirlenen miktar hüküm altına alınmalıdır. 


davacı yararına takdir edilen 20.000.000 TL duruşma avukatlık parasının karşı tarafa 

yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 


19 

❖ ❖ ❖ 


Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığının araştırılması-bölge 

çalışma müdürlüğünün tespitleri-alt işveren işçisinin asıl 

işverenin taraf olduğu sözleşmeden yararlanmaması-asıl işverenin işçisi 

olarak sözleşmeden yararlanma 

12 Alt işverenin işçisinin asıl işverenin taraf olduğu sözleşmeden yararlanma 

isteğine ilişkin olayda öncelikle asıl işveren ve alt işveren 

arasındaki ilişkisinin açıklığa kavuşturulması, özellikle bölge çalışma 

müdürlüğünce yapılan kapsamlı soruşturma sonucu düzenlenen 

ve tanık ifadeleriyle de doğrulanan rapordaki tespitlere göre 

bütün işin sevk ve idaresinin alt işveren gibi gösterilen kimsede 

değil, davalı işverende olduğu dikkate alınarak asıl işveren-alt 

işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığının belirlenmesi gerekir. 

Asıl işveren alt işveren ilişkisi muvazaalı ise, işçi alt işverenin işçisi 

değil, asıl işverenin işçisi kabul edilerek şartlarına göre toplu iş sözleşmesinden 

yararlandırılması sonucuna gidilmeli; muvazaalı değilse 

hukuka uygun olarak kurulan ilişkide alt işverenin işçisinin 

asıl işverenin taraf olduğu sözleşmeden yararlandırılma isteği reddedilmelidir. 

ĐşK 1; TSGLK 9

DAVA : Taraflar arasındaki, TĐS.den doğan alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan 

yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hükmün süresi içinde 

duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi üzerine dosya 

incelelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 28.12.1999 Salı günü 

tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat ... 

geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların 

sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği 

konuşulup düşünüldü: 


Davacı işçi davalı şirketten taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlandırılmadığını 

ileri sürerek isteklerde bulunmuştur. Mahkemece davacının davalı işletmenin 

yürüttüğü işin bir bölümünü üstlenen taşeronun işçisi olduğu ve taşeronun 

tarafı olduğu bir sözleşme varsa ancak yararlanabileceği gerekçe gösterilerek 

davanın reddine karar verilmiştir. Davalıya ait işyerinde çalışan işçilerin üyesi oldukları 

sendikanın şikayeti üzerine Adana Bölge Çalışma Müdürlüğünce işyerinde 

kapsamlı bir soruşturma yapılmış ve bunun sonucunda düzenlenmiş olan 

raporda davalı işletmenin işçilerine kıdem tazminatı yada sair hakların daha az 

ödenebilmesi amacıyla birer yıllık göstermelik sözleşmeler yaparak işçilerin taşeronun 

işçisiymiş gibi işleme tabi tutulduğunu bunun sonucu olarak da asgari ücret 

üzerinden çalışmalarının sağlandığını, bütün işin sevk ve idaresinin taşeronlarda 

değil davalı işletmede olduğunu, bu itibarla ortada bir muvazaanın sözkonusu olduğu 

açıklamıştır. Gerek davacı gerek davalı tanıkları da anılan rapor doğrultusunda 

anlatımlarda bulunmuşlar, üretimle ilgili işlerde dahi bir yanda toplu iş 

sözleşmesinin tarafı davalı şirketin diğer yanda taşeronların işçilerinin birlikte 

çalıştıkları, aynı işi yaptıkları dile getirilmiştir. Mahkemece bu rapor ve tanık anlatımları 

üzerinde durulup bir değerlendirme yapılmamıştır. Demirçelik işletmeleri 

gibi çok sayıda işçinin çalıştığı işyerlerinde şu yada bu şekilde verilecek bir 

kararın olabildiğince gerçeğe uygun verilebilmesi için belirtilen muvazaa konusu 

üzerinde mahkemenin hassasiyetle durması gerekir. Kararda bu konular üzerinde 

durulmamış, herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Mahkemece yapılacak 

böyle bir inceleme sonucunda, muvazaalı şekilde taşeronluk sözleşmeleri yapıldığı 

sonucuna varılacak olursa, bu konuda bilirkişi marifetiyle yapılan 

hesaplamalar ayrıca değerlendirilerek istek doğrultusunda hüküm kurulmalıdır. 

Muvazaanın olmadığının anlaşılması halinde şimdiki gibi karar verilmelidir. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, davacı 




❖ ❖ ❖ 

20


Asıl işveren-alt işveren ilişkisi-iş güvenliği önlemlerini alma görevibirlikte 

sorumluluk 

13 Bina inşaatı işini yürüten asıl işverenden asansör montrajı işini üstlenen 

alt işverenin işyerinde çalıştığı işçinin (sigortalının) iş güvenliği 

mevzuatı çerçevesinde iş güvenliğini sağlama ve buna bağlı olarak 

iş güvenliği önlemlerini alma görevinin asıl işverene mi, yoksa 

alt işverene mi ait olduğu yaptırılacak inandırıcı ve doyurucu bilirkişi 

incelemesine göre belirlenerek, tüm iş güvenliği önlemlerinin 

alt işveren tarafından üzerine getirilmesi gerektiği anlaşıldığı takdirde 

asıl işverene kusur yükletilmemelidir. Đnceleme sonucu asıl 

işverene herhangi bir kusur verilmediği halde dahi, alt işverenin 

kusurlu davranışından ötürü birlikte sorumlu tutulacağı dikkate 

alınmalıdır. 

ĐşK 1, 73, 74; SSK 87 

DAVA : Davacı, iş kazasında ölen işçinin hak sahiplerine yapılan harcamalar üzerinde 

uğranılan zararının rücuan ödetilmesini istemiştir. 

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteği kısmen hüküm altına almıştır. 

Hükmün, davacı ve davalılardan (N) avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine 

temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen 

raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki 

karar tespit edildi. 


Bina inşaatı sahibinin davalı (N) asansör montajını yapan kişi (taşeronun) ise davalı 

(Y) olduğu anlaşılmaktadır. Sigortalı asansör boşluğuna düşmek suretiyle vefat 

etmiş olup kendisi davalı (Y)'un sigortalısıdır. Ve giderek (Y), sigortalıyı süresinde 

Kuruma bildirmediği için hem 506 sayılı Yasanın 10. maddesine ve hem 

de aynı Yasanın 26. maddesine göre rücu alacağından sorumludur. 

Davalı (N) asansör montajı yapma işini taşeron (Y)'a verdiğine göre, işgüvenliği 

mevzuatı çerçevesinde sigortalının güvenliğini sağlama görevinin ve keza bu iş 

nedeniyle işgüvenliği tedbirlerinin işveren tarafından mı yoksa taşeron tarafından 

mı alınması gerektiği bilirkişi raporunda inandırıcı ve doyurucu bir biçimde irdelenmemiştir. 

Somut olayda tüm işgüvenliği tedbirlerinin taşeron tarafından yerine 

getirilmesi gerektiği anlaşıldığı takdirde bina inşaatı sahibine kusur verilemeyeceği 

doğaldır. Açıklanan bu ilkeler doğrultusunda bilirkişi incelemesi yaptırılmaksızın 

eksik inceleme ve araştırma ile karar verilmiş olması isabetsiz olduğu 

21

gibi dava dilekçesindeki talep aşılmak suretiyle hüküm kurulması da usul ve yasaya 

aykırıdır. 

Kuşkusuz yapılacak kusur incelemesinde davalı işverene herhangi bir kusur verilmediği 

takdirde 506 sayılı Yasanın 87. maddesi gereğince taşeronun kusurundan 

ötürü müteselsilen sorumlu tutulacaktır. 

O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm 

bozulmalıdır. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMA- 

SINA, temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 18.05.1999 gününde oybirliğiyle 


❖ ❖ ❖ 


Đşverenin aracına çarpışma sonucu zarar veren işçi ve diğer araç 

sahipleri-işçinin taraf olduğu ve iş mahkemesinin görevli bulunduğu 

davada diğer davalılar hakkında da uyuşmazlığın çözümlenmesi 

14 Đşverenin aracına çarpışma sonucu zarar veren işçi ile birlikte diğer araç 

sahipleri hakkında da, işçinin taraf olduğu davada özel görevli mahkeme 

olan iş mahkemesince uyuşmazlık çözümlenerek sonuca gidilmesi gerekir. 

Đş Hukukunun işçiyi koruma ilkesinin bir gereği olan bu durum, çeşitli kişi 

ve kurumlar arasında açılan davalar hakkında çelişkili kararlar 

verilmesini de önlemiş olur. 


DAVA : Davacı, hasar bedelinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 

Yerel mahkeme isteği kısmen hüküm altına almıştır. 




Davacı ... Genel Müdürlüğü işçisi davalı ...'nın kusurlu hareketi sonucu idaresindeki araca 

zarar verdiğini, bir başka anlatımla diğer davalılar ... A.Ş. ile ... Genel Müdürlüğüne ait 

araçların çarpışması sonucu hem işçinin hemde diğer araç sahipleri idarelerin kusurlu 

olduklarını ileri sürerek hasar bedelinin müştereken ve müteselsilen tahsiline karar 

verilmesini talep etmiştir. Mahkemece mütalaasına başvurulan bilirkişi raporu 

doğrultusunda davalı işçinin sorumluluğunun kabulüne, diğer davalı idareler hakkındaki 

davanın ise 3533 sayılı Yasa gereğince hakem sıfatıyla haklarında dava açılması 

gerektiğinden onlar yönünden davanın reddine karar verilmiştir. 

22

Đş mahkemesi 5521 sayılı yasa gereğince kurulmuş özel bir mahkeme olup, işçi ve 

işveren arasında hizmet aktinden ya da iş kanunlarından doğan uyuşmazlıkları 

sonuçlandırmakla görevlidir. Öğretide de benimsenen dairemizin uygulamasına 

göre işçinin de taraf olduğu ve iş mahkemesinin görevli bulunduğu davalarda 

muhtelif mahkemelerin görevine giren olaylarda özel görevli mahkeme dikkate 

alınmak suretiyle diğer davalılar hakkında da uyuşmazlığın çözümlenerek sonuca 

gidilmesi gerekir. Bu aynı zamanda Đş Hukukunun işçiyi koruma ilkesinde bir 

gereğidir ve böylelikle çeşitli kişi ve kurumlar arasında açılan davalar hakkında 

çelişkili karar verilmeside önlenmiş olur. O halde her iki idare hakkındaki davanın 

da görülüp sonuçlandırılmak üzere kararın bozulması gerekmiştir. 


alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 25.1.1999 gününde oybirliğiyle 


❖ ❖ ❖ 


Đçinde lüzumlu aletler bulunan çantanın kaybedilmesi-işverene verilen 

zararın tazmini 

15 Görevli olarak başka bir yere gönderilirken teslim edilen ve içinde 

lüzumlu aletler bulunan çantanın kaybedilmesi sebebiyle işverene 

verilen zararın karşılanmasında aynı işi yürüten işyerlerinde benzer 

çantalar ve içindekilerden anlayan bir bilirkişinin aracılığı ile 

değerlendirmeye gidilmeli, hasıl olacak sonuca göre bir karara gidilmelidir. 

ĐşK 1; BK 321 

DAVA : Davacı, görev dolayısıyla verilen malzemeleri iade ettiğini, bakiye malzemenin 






1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere 

göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 

23

2. Davacı işverenin davalı işçiyi görevli olarak Çanakkale'ye gönderirken teslim ettiği 

içinde lüzumlu aletler bulunan bir çantayı davalının kaybettiği tarafların kabulündedir. 

Davalı çanta içinde lokman, cırcır, yıldız, pense, tornavida bulunduğunu açıklamış davacı 

da daha önce taraflar arasında açılan ihbar ve kıdem tazminatı davasında kaybolan 

çantanın değerinin 30.000.000 TL olduğunu bildirmiştir. Bu tür çantaların hava yollarında 

hangi ihtiyaç için alet ve edavatı ihtiva edecek şekilde standart olması mümkündür. Bunun 

için bu işlerden anlıyan bir bilirkişi aracılığı ile işyerinde bulunan benzer çantalar 

görülmek suretiyle tarafların yukarda anılan beyanları da gözönünde tutularak bir 

değerlendirmeye gidilmeli, böylece hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Đşi ambar memuru olan işçiye bankaya para yatırma görevinin verilmesi-para 

yatırma işini sık, sık yerine getirme ve itirazsız kabul ile sorumluluk 

üstlenilmesi-bankada iken gerekli özen gösterilmediği için 

paranın yankesiciye kaptırılması- kooperatif yönetiminin müterafik 

kusuru 

16 Đşveren kooperatifin işyerinde ambar memuru olarak çalıştığı sırada 

yönetimce verilen bankaya para yatırma işini itiraz etmeden yürüten işçi, 

bu işi yerine getirmede sorumluluğu da yüklendiği için, bankada iken 

gerekli özeni göstermemesi sonucu parayı yankesiciye kaptırmaktan 

sorumludur. Ancak kooperatif yönetiminin böyle bir işi doğrudan ilgili 

personele değil de ambar memuruna götürmesinde mütevafik bir kusurun 

olup olmadığı da gözönünde tutularak bir sonuca gidilmelidir. 

ĐşK 1, 17; BK 321 

DAVA ... Taraflar arasındaki, icra takibine yapılan itirazın iptali ile icra inkar 

tazminatının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle 

reddine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi 

davacı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi 

olduğu anlaşılmış ve duruşma için 2.11.1999 salı günü tayin edilerek taraflara 

çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf 

adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü 

açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği 


24


Davalının davacıya ait kooperatif işyerinde ambar memuru olarak çalıştığı sırada 

kooperatif yetkililerince kendisine bankaya yatırılmak üzere Türk parası ve Alman markı 

verildiği ancak ... Bankası'nda yatırma işlemlerini yaparken parayı bir yankesiciye 

kaptırdığı bunun sonucu olarak da kooperatif zarara uğrattığı dosya içeriğinden 

anlaşılmaktadır. Mahkemece davacının parayı bankaya yatırma işinin görevi içine 

girmediği ve kooperatif tüzüğüne göre yöneticilerin kooperatife karşı birinci derecede 

sorumlu oldukları görüşü benimsenerek davanın reddine karar verilmiştir. Bu düşünce 

şeklinin hatalı olduğu açıktır. Her ne kadar para yatırma işi doğrudan ambar memurunun 

görevleri içine girmemekte ise de somut olayda davalının kooperatife ait banka işlerini sık 

sık yürüttüğü ve banka personeliyle de yakınlık kurduğu sonucuna varılabilmektedir. 

Bundan başka bu görev kendisine verildiği zaman herhangi bir itirazda bulunmamış ve 

hemen görevi üstlenmiştir. Asıl önemli olan durum ise normal olarak bankaya para yatıran 

bir kimsenin para kendisinin ya da başkasının olsun gereken özeni göstermesi ve paraya 

sahip olması icab eder. Olayda, davalı bankanın alt katında personelle görüşmeye gittiği 

zaman parayı bırakmış sonra döndüğünde kendisiyle ilgilenen şahıs parayla birlikte 

ortadan kaybolmuştur ki böyle bir durum görevin ifasında gerekli dikkat ve ihtimamın 

gösterilmediğini ortaya koymaktadır. 

Olayın bu özellikleri dikkate alınarak davalı işçinin sorumluluğu cihetine gidilmeli 

ancak mahkemece kooperatif yönetiminin böyle bir işi doğrudan ilgili personele 

değil de davalı ambar memuruna yaptırmasında müterafik bir kusurun 

olup olmadığı da düşünülmek suretiyle sonuca gidilmelidir. 

Sorumlu olduğu miktar belirlendikten sonra uyuşmazlıklığın yargılamayı gerektirdiği 

ve likit olmadığı da düşünülmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Zarardan işçi ile birlikte sorumlu olan kişiler-hizmet akdi bulunmasa 

dahi uyuşmazlığın iş mahkemesinde çözümlenmesi 

17 Đşveren tarafından işçi ile birlikte aynı olaydan sorumlu oldukları 

ileri sürülen kişilere yönelik kusurlu hareketleri nedeniyle verdikleri 

zararın tazmini için dava açılmış olduğundan, işçi dışındaki 

davalılarla işveren arasında hizmet akdine dayalı ilişki bulunmasa 

dahi uyuşmazlığın iş mahkemesinde çözümlenmesi gerekir. 


DAVA : Davacı, uğranılan idare zarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

25





Davacı idare işyerinde çalışan işçisi ile birlikte iki memurunu ve idare ile sözleşme 

ilişkisinde bulunan firmayı hasım göstererek kusurlu hareketleri nedeniyle 

sebebiyet verdikleri zararın tazmini isteğinde bulunmuştur. Đş yargılaması özel bir 

yargılama olduğu için işçi ile birlikte kusurlu olan ve arada hizmet akdi ilişkisi 

bulunmayan diğer kişiler hakkında dava da açılabilir. Öğretide ve uygulamada 

benimsenen görüş bu tür davaların aynı ilişkiden doğmuş olması koşulu ile özel 

mahkemede açılması doğrultusundadır. Somut olayda şayet işçi hakkında dava 

açılmamış olsaydı davacı idare ile diğer davalılar arasında hizmet akdi ilişkisi 

bulunmadığı için iş mahkemesinin bu davaya bakmamış olması gerekirdi. Ne var 

ki işçi ile birlikte aynı olaydan dolayı sorumlu oldukları ileri sürülen kişiler hakkında 

da dava açılmış olduğundan bu uyuşmazlığın iş mahkemesinde çözümlenmesi 

gerekir. Böyle olunca işin esasının incelenmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Đşverenin işçiyi gözetme borcu-yabancı ülkeye götürülen işçi için yazı 

ve iklim şartlarına göre güven ortamanın sağlanması-hastalanan işçinin 

yurda gönderilmesi için her türlü tedbirin alınması-yabancı ülke de 

düzenlenen belgelerin manevi baskı altında alındığının gözönünde tutulması 

18 Malezya'da düzenlenen 15-20 günlük Türk Haftasında ahçı yardımcısı 

olarak çalışmak üzere götürülen 54 yaşındaki emekli işçinin geçiminde, 

sağlık kontrolu yapılması ve gideceği ülkenin iklim ve sosyal şartlarına 

uyumu için gerekli özenin gösterilmesi gerekirdi. Đşçiyi gözetme borcunun 

gereği işveren, yaşı ve iklim şartlarından etkilenerek hastalanan işçiye 

güven ortamı sağlanması yanında yurda gönderilmesi için de her türlü 

tedbiri almakla yükümlüdür. Bu açıdan yabancı ülkede düzenlenen ve 

işçiyi borçlu kılan belgelerin çaresizlik içinde ve manevi baskı altında 

alındığının gözönünde tutulması gerekir. 

ĐşK 1, 73; BK 313, 332 

26

DAVA : Davacının borçlu olmadığının tespiti ve itirazın iptali ile kötüniyet tazminatının 

ödetilmesi, karşı davacının ise icra takibine yapılan itirazın iptali ve 

icra inkar tazminatının ödetilmesi isteğiyle açtıkları davanın yapılan yargılaması 

sonunda; ilamda yazılı nedenlerle asıl davanın reddine ve karşı davada gerçekleşen 

miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin 

hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca 

istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve 

duruşma için 21.12.1999 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. 

Duruşma günü davacı ve karşı davalı adına Avukat ... ile karşı taraf adına 

Avukat ... geldi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları 

dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup 

düşünüldü: 

27 


Malezya'da tertiplenecek olan 15-20 gün süreli Türk haftası için davalı ve karşı 

davacı işveren Türkiye'den anılan ülkede otel işyerinde çalışacak işçilerle birlikte 

davacı ve karşı davalıyı da ahçı yardımcısı olarak götürmüştür. Davacı ve karşı 

davalı ... Genel Müdürlüğünden emekli 54 yaşlarında birkişi olup taraflar 

arasında yazılı bir hizmet sözleşmesi yapılmış değildir. Đşçilerin Malezya'ya 

götürülmelerinden sonra lüks bir otelde tanıtım haftası başlamış fakat iki gün 

davacı karşı davalı işçi çalıştıktan sora muhtemelen yüksek tansiyon ve aşırı 

nemden dolayı hastalanmıştır. Bu arada kendisi hastaneye götürülmüş ise de bu 

konuda sağlık durumu ile ilgili bir tespit ve teşhis konulduğuna dair herhangi bir 

hekim raporu da dosyada mevcut değildir. Ancak Beyoğlu 1. Asliye Hukuk 

Mahkemesinde açılan menfi tespit davasının bu dava ile birleştirilmesinden 

önceki safhasında dinlenen davacı tanıkları ile özellikle Malezya'ya giden grup 

içinde bulunan işçilerin verdikleri ifadelerde davacının iki gün kadar Malezya'da 

otelde çalıştıktan sonra hastalandığı çalışmaya devam edemiyeceğinin 

anlaşıldığını bunun sonucu olarak hastaneye götürüldüğünü ve doktor tarafından 

muaneye edildiğini açık ve kesin şekilde belirtmişlerdir. Đş mahkemesinde de 

tanıklar aynı şekilde dinlenmişler ve asliye hukuk mahkemesindeki kadar kesin 

bir anlatımıda bulunmamış iseler de yine de davacının hastaneye götürüldüğü 

daha sonra Türkiye'ye gönderilebilmesi için çareler aranmaya başladığını tek 

başın Türkiye'ye gönderilemeyeceğinin anlaşıldığını, zira davacının yaşlıca bir 

kişi olup lisan bilmediğini seyahat formalitelerini yerine getirmekten aciz 

olduğunu dört uçak aktarması ile Türkiye'ye dönmesinin mümkün bulunmadığını 

açıklamışlardır. Tarafların tanığı olarak gösterilmiş olan ... her ne kadar

mahkemece dinlenmiş değilse de konsolosluğa yaptığı yazılı açıklamada bu 

durumları doğrulamıştır. Bu tanık tarafından verilen ifadeyi içeren belgenin aslı 

dosyada mevcut değilse de davacı vekili tarafından onaylı olup içeriğine karşı da 

bir itirazda bulunulmamıştır. ... davacıya en yakın mesai arkadaşı olup ahçıbaşı 

pozisyonunda bulunmuştur. 

Davacı işçiyi Malezya'ya götürülürken sağlık kontrolünden geçirilmediği, Malezya 

gibi iklim ve sosyal koşulları çok farklı olan bir ülkeye işçi olarak bir seçim 

yapılırken gereken özenin de gösterilmediği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. 

Đlk defa yurtdışına çıkan ve çok uzak bir yerde kısa süre de olsa çalışmak zorunda 

kalacak olan bir işçi için gideceği ülke bakımından kendisine bir güven ortamı 

sağlanması gerekeceği kuşkusuzdur. Dosya içeriğinden davacının yaşı ve iklim 

koşulları sonucu iki günlük çalışmadan sonra hastalanmış olduğunun kabulü gerekir. 

Böyle durumda davalı işverenin gözetim borcu olduğu gözönünde tutulmalı 

ve işçisinin yurda gönderilmesi için her türlü tedbiri alıp sonuçlarına katlanması 

gerekirdi. Uzakdoğu'da çaresizlik içinde elinden alınmış belgeler içeriği dikkate 

alınarak hüküm kurulması iş hukukunun işçiyi koruma ilkesine ters düşeceği gibi 

manevi bir baskı altında olduğu ve böyle bir durumda senetleri imzalamak durumunda 

kaldığı düşünülmelidir. Tanık anlatımlarına göre böyle bir borcunu Türkiye'deki 

evini satarak da olsa ödeyeceğini söylediği de içinde bulunduğu ruhsal 

durumu yansıtması bakımından önem taşımaktadır. Açıklanan bu bilgi ve belgeler 

karşısında davacı işçi tarafından açılan menfi tespit davasının kabulüne ve karşı 

davacı işverenin açtığı itirazın iptali, takibin devamı isteğini içeren davanın ise 

reddine karar verilmelidir. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, 

davacı yararına takdir edilen 65.000.000 TL. duruşma avukatlık parasının karşı 

tarafa yükletilmesine peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 

21.12.1999 gününde oy çokluğuyla karar verildi. 

KARŞI OY YAZISI 

Dava dosyasının taraflarından ...'in Haziran 1996 tarihinde Malezya'da ülkemizi 

tanıtmak için düzenlenen Türk haftasının organizatörü olduğu, adı geçenin temin 

ettiği yedi kişilik ekip içeresine karşı taraf ...'ın da aşçı yardımcısı olarak 

katıldığı, bu grubun masraflarının gecenin düzenleneceği Malezya'daki lüks otel 

yönetimince karşılanacağının taahüt edildiği, ...'ın otelde aşçı yardımcılığı 

görevini hastalandığını ileri sürerek yapmadığı, otel yönetiminin çalışmama 

durumunu tespit ederek ....'ın masraflarını karşılamayacağını ve ülkeye iadesini 

istediği, ısrarlara rağmen çalışmayan bu şahısla organizatör arasında "... olarak 

ben Türk grubu ile aşçı yardımcısı olarak Türk haftasında çalışmak üzere 

28

isteğimle geldim. Ancak mutfakta çalışmak istediğimden yedi gün odamda yattım 

uyudum. Benim için Haliday lon Hotel ve Avatur tarafından yapılan masrafları 

ödemeyi taahhüt ediyorum. Uçak bileti 2400 USA 18 gün tam pansiyon 

konaklama 4500 USA çalışma vizesi için 500 USA toplam 7400 USA, şayet 22 

Haziran'dan itibarın kalan 6 günde çalışmazsam toplam 7400 ödiyeceğim. 6 gün 

çalışırsam 3200 USA ödiyeceğim şeklinde" 22.6.1996 tarihli belge düzenlendiği 

bu belgenin ... ve Malezya'da bulunan Türk ekibinde bulunan tanıklarca da 

imzalandığı bu belgenin imzalanmasından sonra ...'ın çalışmamayı sürdürmesi 

üzerine düzenlenen 24.6.1996 günlü belge ile ...'ın 7.400 USA yı ....'a 1.8.1996 

günü ödemeyi taahhüt ettiği, 

bu belgenin de Türk ekibinde bulunan kişilerce imzalandığı, ...'ın bu belgede 

ödemeyi taahhüt ettiği miktarı ödememesi üzerine, ... 'ın ... aleyhine bu belgelere 

dayanarak Beyoğlu 1. Đcra Müdürlüğünün 1996/4184 sayılı dosyası ile 

21.10.1996 günü 49 örnekle adi icra takibinde bulunduğu, ... vekilinin 5.11.1996 

günlü dilekçe ile müvekkilinin hile ile Malezya'ya götürüldüğünü 1942 doğumlu 

ve .. emeklisi olduğu aşçılık yapamıyacak karakterde olduğunu, boş kağıda imzasının 

alanıp doldurulduğunu iddia ederek takibe itiraz ettiği, ... tarafından bu itirazın 

iptali için 15.11.1996 günü açılan davanın Beyoğlu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 

1996/748 esas sayısına kaydedildiği, 

... tarafından da icra takibine konu yapılan borcun olmadığının tespiti için açılan 

davanın da aynı mahkemenin 1996/742 esas sayısına kaydedildiği. 

her iki dava dosyasının birleştirildiği ve 96/742 esas sayılı dosya üzerinden yargılamanın 

sürdürüldüğü, anılan mahkemenin 16.6.1998 günlü görevsizlik kararı 

üzerine dosyanın Đstanbul 2. Đş Mahkemesine Đntikal ettiği, iş mahkemesince 

17.9.1999 gün 1998/1134 esas, 1999/583 karar sayılı ilamla ...'ın davasının reddine, 

....'ın davasının kabulüne karar verildiği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. 

....'ın temyizi üzerine mahalli mahkeme kararı yazılı gerekçelerle Dairemizce bozulmuştur. 

....'ın aşçı yardımcısı olarak gittiği Malezya'da çalışmadığı bellidir. 

Burada önemli olan çalışmamakta haklı bir mezaretinin bulunup bulunmadığıdır. 

.... vekili icra dosyasına verdiği 5.11.1996 tarihli itiraz dilekçesinde müvekkilinin 

hile ile 14.6.1996 günü Malezya'ya götürüldüğünü, .... emeklisi olup ahçılık yapamayacak 

karakterde olduğunu boş kağıda imzasının alındığını ve bilahare 

doldurulduğunu, 12.11.1996 tarihli dava dilekçesinde ise, müvekkilinin çay hizmeti 

için Malezya'ya götürüldüğünü, zorla ve baskı ile mutfağa yerleştirildiğini, 

ömrü boyunca yemek pişirme işlerini hiç yapmadığını, evli ve çocuklu davacının 

mutfakta çalışması geçmişten gelen alışkanlığı gereği mümkün olmadığını bu 

şartlarda hastalandığını boş kağıda imzasının alındığını iddia etmiştir. ...'ın yemek 

dışında odasından çıkmamasının ve çalışmadığının otel yönetimince belirlenip 

29

organizatörün uyarılması üzerine adı geçenden görevini yapmasının istendiği cevaben 

hasta olduğunu bildirmesi üzerine önce otel doktoruna ve bilaharede bu 

doktorun sevki üzerine hastaneye götürüldüğü, bir hastalığının belirlenmediği, 

buna rağmen çalışmadığı, bu nedenle masraflarının otel yönetimince karşılanmadığı 

iş mahkemesince ayrıntılı şekilde dinlenen, borç belgesini de imzalayan 

tanıkların anlatımlarından ve dosyaya sunulan belgelerden anlaşılmaktadır. 

....'ın hasta olduğu doktor raporu ile belirlenmemiş, davacı ile aynı ekipte Malezya'ya 

giden ve mapkemece dinlenen tanıklarca da doğrulanmamıştır. Daire çoğunluğunun 

kabul ettiği gibi ....'ın yüksek tansiyon hastası olduğu da ileri sürülüp 

kanıtlanamamıştır. Çalışılan yer çok yıldızlı bir oteldir. Bu tür otellerde her türlü 

havalandırma ve lüksün sağlandığı dışardaki iklim şartlarının otel içerisindeki yaşamı 

etkilemediği bilenen bir gerçektir. 

....'ın icra takibine konu belgeyi vekilinin iddia ettiğinin aksine boşa imza alarak 

değil bilerek hata, hile ve ikrah olmadan imzaladığı tanıkların yeminli anlatımlarından 

anlaşılmaktadır. Adı geçenin aşçı yardımcısı olarak geldiği bu yerde sarımsak 

kokusu gibi sudan bahanelerle çalışmaması işçiye yüklenen işini ihtimamla 

yapma yükümlülüğüne aykırı düşmektedir. ... vekilinin yukarıda açıklanan 

itiraz ve dava dilekçelerindeki müvekkilinin "aşçılık yapamayacak karakterde olduğu" 

"evli ve çocuklu davacının mutfakta çalışması geçmişten gelen alışkanlığı 

gereği mümkün değildir" şeklindeki bildirimleri, tüm tanık ifadeleri ve dosya içeriği 

ile birlikte değerlendirildiğinde, başlangıçta aşçı yardımcılığını kabul ederek 

Malezya'ya giden işçinin orada bazı Anadolu erkeğinin alışkanlıklarını mazeret 

yaparak çalışmadığı böylece ....'ın 1475 sayılı yasanan 1. ve 818 sayılı Borçlar yasasının 

313 maddesindeki çalışma, aynı yasanın 321. maddesindeki ihtimamla 

çalışma mükellefiyetini yerine getirmediği anlaşılmaktadır. Buna rağmen işverenin 

gözetim borcunu yerine getirmediğinden söz edilemez. 

743 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 2. maddesi gereği herkes haklarını kullanmakta 

ve borçlarını ifade hüsnüniyet kaidelerine riayetle mükelleftir. Bir hakkın 

sırf gayri izrar geden suistimallerini kanun himaye edemez, aynı yasanın 3. maddesi 

gereği kendisinden beklenen ihtimamı sarfetmiyen kimse hüsnüniyet iddiasında 

bulunamaz. 

Bu nedenlede mahalli mahkeme kararının onanması görüşünde olduğumdan dairemiz 

çoğunluğunun bozma kararına katılamıyorum. 

❖ ❖ ❖ 

30


Rekabet yasağı sözleşmesi-sözleşmenin işçinin ekonomik geleceğini 

tehlikeye düşürmeyecek ölçülerde şarta bağlanması 

19 Bir bankada müfettiş muavini olarak ve belirsiz süreli hizmek akdi 

ile işe alınan işçi ile daha sonra yazılı şekilde BK 348 vd. maddelerine 

göre yazılan rekabet yasağı sözleşmesinde, işçinin hizmet akdini 

feshettiği bütün hallerde, "iş ilişkinin sona erdiği tarihten itibaren 

iki yıl süre ile Türkiye'deki tüm bankalarda çalışmamayı kabul 

ettiğine dair şart getirilmiş ve yasak iki yıl süreyle sınırlı tulunmuş 

olmakla beraber; yasağın "mahal ve banka açısından" sınırlama 

olmaksızın "Türkiye'deki tüm bankaları" kapsar nitelikte 

tutulması, işçinin ekonomik geleceği itibariyle ağır sonuçlar getirecek 

bir düzenleme olduğu için ve bu yönden geçersiz sayılır 

ĐşK 1; BK 348, 349 vd. 

DAVA : Taraflar arasındaki, cezai şart alacağının ödetilmesi davasının yapılan 

yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hükmün süresi 

içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi üzerine 

dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 

6.7.1999 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma 

günü davacı adına Avukat ..... ile karşı taraf adına Avukat .... geldiler. Duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya 

son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 

31 


Taraflar arasında süresi belirsiz biçimde hizmet akdi ilişkisi kurulduktan bir süre 

sonra 23.12.1997 tarihinde rekabet yasağı konusunda bir anlaşma metni düzenlemişlerdir. 

Buna göre; "Bankaya müfettiş müavini ünvanı ile işe alınan, özel ve 

uygulamalı eğitim ve mesleki olarak yetiştirilen, bankacılık hizmetlerinde sır 

saklanması ve gizliliği esas olan konularda bilgi sahibi olan .....; bankaya intisabından 

itibaren 4 yıl içerisinde hizmet akdini fesettiği bütün hallerde, iş 

ilişkisinin sona erdiği tarihten itibaren 2 yıl süre ile Türkiye'deki tüm bankalarda 

çalışmamayı kabul ve taahhüt eder. Bu taahhüdüne uymadığı takdirde, .... 

bankaya işe başladığı tarihten itibaren banka tarafından ödenen aylık ücretler ile 

diğer ek ödemelerinin tutarı ve son aylık ücretinin 10 katı tutarında bir cezai şartı, 

ilk talepte ve herhangi bir itirazda bulunmaksızın derhal ödemeyi kabul ve 

taahhüt eder."

Gerek bu anlaşmanın başlığı ve gerek yukarıya alınmayan birinci paragrafı içeriği 

ve tüm düzenleniş şekli itibariyle bu metni Borçlar Kanunu 348 ve onu izleyen 

maddelerinde öngörülen "Rekabet Memnuiyeti" çerçevesinde düzenlenmiş bir 

özel anlaşma niteliğindedir. Mahkemece bu anlaşma bir cezai şart şeklinde değerlendirilmiş 

ve bu değerlendirme itibariyle sonuca gidilerek hüküm kurulmuş ise 

de bu düşünce tarzının benimsenmesi olanağı yoktur. Açıkça rekabet yasağı konusunda 

bir düzenleme sözkonusudur. Ancak sözleşme davacının ekonomik geleceğini 

hakkaniyet aykırı şekilde tehlikeye girmesini yasaklayacak ölçülerde şart 

edilmemiş ve mahal ve çalışma alanı kapsamında normalin üzerinde sınırlamalar 

getirilmiştir. Gerçekten "Türkiyede ki tümbankalarda çalışmamayı kabul ve taahhüt 

eder" biçimindeki düzenleme iki yıl süre ile sınırlı olarak getirilmiş ise de, 

Türkiye'deki tüm bankaları kapsaması bakımından mahal ve banka açısından bir 

sınır sözkonusu olmadığı için davacı bankacının geleceği bakımından ağır sonuçları 

beraberinde getirecek bir düzenleme olarak kabul edilmelidir. Rekabet yasağının 

bu yönden geçersiz sayılarak sonuca gidilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın 

reddedilmesi hatalı ise de sonucu itibariyle doğru olan kararın yukarıda belirtilen 

gerekçeyle ONANMASI gerekmiştir. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten ONANMASINA, 

davalı yararına takdir edilen 65.000.000 TL duruşma avukatlık parasının karşı 

tarafa yükletilmesine 6.7.1999 gününde oybirliği ile kabul edildi. 

❖ ❖ ❖ 


On yıllık bir hizmet aktinde yer alan rekabet yasağı ve cezai şart-yasağa 

aykırı hareket edildiği iddiası-yasağın iki yıl süre ile sınırlı tutulmuş 

olması-işverenlerin faaliyet konularında ayniyet araştırılması-çalışma 

yerlerinin aynı il hudutları içinde olması-zararın tespihi 

20 Hizmet aktinde yer alan ve sözleşmenin bitiminden itibaren iki yıl 

içinde işverene rekabet edeceği bir iş yapmaması ve böyle bir işte 

çalışmaması hakkındaki yasağa aykırı hareket edildiği iddiası dolayısıyla, 

işçinin akdi feshinden sonra çalıştığı işveren ile önceki işverenin 

faaliyet konularında ayniyet olup olmadığı araştırılmalı ve 

sözleşme hükmü gereği bir yararını söz konusu olup olmadığı tespit 

edilmek suretiyle bir sonuca gidilmelidir. Diğer yandan işçinin önceki 

ve sonraki çalışma yerinin aynı il hudutları içinde bulunması, 

bu yönden rekabet yasağına ilişkin sözleşme hükmüne aykırılığı 

belirliyen bir gerçektir. 

ĐşK 1, 9; BK 348 vd 

32

DAVA : Davacı, cezai şart alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme isteği hüküm altına almıştır. 




Davacı işverenle davalı işçi arasında 2.6.1994 tarihli 10 yıllık belirli süreli hizmet 

akdi yapılmıştır. Davalı işçi, 1.12.1995 tarihinde hizmet akdini feshederek bir 

başka işyerinde çalışmaya başlamıştır. Davacı işverenin aralarında mevcut olan 

sözleşmenin 6. maddesine göre, rekabet yasağına aykırı hareket ettiğinden bahisle 

5000 dolar karşılığı olarak 361.575.000 TL. talep etmiş bulunmaktadır. Hizmet 

akdinin davalı işçi tarafından feshedildiği ve başka işyerinde çalışmaya başladığı 

konularında taraflar arasında herhangi bir uyuşmazlık yoktur. Gerçekten davalının 

mevcut hizmet akdinin 6. maddesinde öngörülen koşullara aykırı davranıp 

davranmadığı konuları üzerinde durmak gerekir. Anılan maddede davalının sözleşmesi 

bitiminden itibaren iki yıl içinde kendi adına iş sahibi ile rekabet edeceği 

bir iş yapmaması rakip bir kurumda çalışmaması ve böyle bir kurumda ortak veya 

diğer bir sıfatla ilgilenmiyeceği öngörülmüştür. Mahkemece, davalının çalıştığı 

işyeri ile sözleşmeyi feshinden sonra görev yaptığı firmadaki iştigal konularında 

ayniyeti mevcut olup olmadığı, bir başka deyişle sözleşme hükmü kapsamında 

olup olmadığı, uzman bir bilirkişi marifeti ile inceleme ve araştırma yaptırılarak 

ve sözleşme hükmü gereği bir zararının sözkonusu olup almadığı tespit edilerek 

sonuca gidilmelidir. Önceki çalışma yeri ile sonraki Değirmendere'deki çalışma 

yerinin ayni il hudutları içinde bulunduğu için bu yönden sözleşme hükmünün 

uygulama alanı bulduğu gerçeği de ortadadır. 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan 

temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 13.9.1999 gününde oybirliğiyle 


❖ ❖ ❖ 

33

1 

2 

1. Đşçilere bildirilen işyeri adresi ve işvereni bağlaması 

2. Đşverenin değişmesi ve işçi haklarından sorumluluk 


Davanın açılmasından önce işçiye bildirilen işyeri adresinin işvereni 

bağlaması 

1 Davanın açılmasından önce davalı işçiye çekilen ihtarnamede bildirilen 

işyeri adresi işvereni bağlar. Bu belge içeriğine uygun açılan 

davada, artık davalının (işçinin) ikametgahının başka yerde olduğu 

düşüncesiyle yetkisizlik kararı verilemez. 

ĐşK 3; ĐşMahK 1, 5 

DAVA : Davacı, iş akdinin bildirimsiz feshi nedeniyle yasa gereği ödenmesi gereken 

tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme, yetkisizliğine karar vermiştir. 

Hüküm süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 



Davanın açılmasından önce, davacı işverence davalı işçiye çekilen 9.7.1998 tarihli 

ihtarnamede davacının çalıştığı işyeri Đstanbul Maslak Büyükdere C no 

69/15 olarak gösterilmiştir ki bu belgedeki adres işvereni bağlar. Davacı bu belge 

içeriğine uygun biçimde 5521 sayılı Đş Mahkemeleri Kanunun 5. maddesi uyarınca 

iş mahkemesinde bu davayı açmıştır. Artık davalının ikametgahının Bakırköy 

yada Fethiye olduğu şeklindeki düşünceye değer verilemez. Mahkemece işin 

esası incelenerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken davalının 

ikametgahının Bakırköyde olduğu belirtilerek yetkisizlik kararı verilmesi hatalıdır. 


peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 3.3.1999 gününde oybirliğiyle 


❖ ❖ ❖ 

34

35 


Đşverenin değişmesi-işçi haklarından önceki ve sonraki işverenin sorumluluğu 

2 1. Gerçek kişi işverene ait işyerinde işe başlayan işçi, işverenin şirketleşmesi 

ve bu suretle değişmesi sonrası da çalışmasını sürdürmüş 

ve hizmet akdi işveren şirket tarafından feshedilmiş olduğuna 

göre ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin alacaklarından işveren 

şirketin sorumlu tutulması gerekir. 

2. Kıdem tazminatının tamamından sonraki işveren şirket sorumlu 

tutulmakla beraber, ĐşK m. 14/2 gereği önceki işverenin kendi dönemine 

ilişkin müteselsil sorumluluğu söz konusu olacaktır. 

3. Yüzde usulüne göre ücret sistemine tabi davacı işçi yönünden 

ulusal bayram ve genel tatil ücretlerine ilişkin bilirkişi 

raporundaki açıklama ve hesaplamalar yeterli ve denetime elverişli 

olmadığı için, çalışma karşılığı olan ve olmayan tatil ücretleri 

itibariyle istekler dayanaklarına göre değerlendirilerek bir sonuca 

gidilmelidir 

ĐşK 3, 14, 42, 49 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti, bayram 

ve hafta tatili gündelikleri ile ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalılar avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya 

incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 



göre, davalıların aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 

yerinde değildir. 

2. Davacı işçi önce ....'ya ait işyerinde çalışmaya başlamış daha sonra işyerinin 

31.12.1996 tarihinde şirketleşmesi sonunda çalışmasını sürdürmüştür. Bu durumda 

davacı işçinin sözleşmesi 2.2.1998 tarihinde davalı şirket tarafından feshedildiğine 

göre davalı gerçek kişinin ihbar tazminatı ve yıllık ücreti izin alacaklarından 

sorumlu tutulmaması gerekir. Bir başka anlatımla bu iki kalem alacaktan 

son işveren olan davalı Limited Şirket sorumlu tutulmalıdır. Bu itibarla diğer 

davalı ....'un sorumluluğu cihetine gidilmesi hatalıdır.

3. Kıdem tazminatının tamamından davalı limited şirketinin sorumlu tutulması 

isabetli ise de önceki işveren olan ....'un sonumluluğu, kendi nezdinde çalıştığı 

süre ve şirketleşme tarihindeki aldığı ücretle sınırlıdır. Bu çözüm şekli 1475 

sayılı Kanunun 14/II maddesi gereğidir. 

4. Genel tatil ve bayram ücreti ile ilgili olarak mahkemece mütalasına başvurulan 

bilirkişinin raporunda yapılan açıklama ve hesaplamalar denetime elverişli değildir. 

1475 sayılı Đş Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında, "yüzde usulü uygulandığı 

işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence ödenir" 

denilmektedir. Anılan maddenin son fıkrasında "bu işyerlerinde ulusal bayram ve 

genel tatil ücreti o hafta içinde işçinin elde ettiği yüzde ücretlerinin altıya bölünmesiyle 

elde edilen günlük ücrettir" kuralına yer verilmiştir. Bu kural uyarınca 

çalışılan ulusal bayram ve genel tatil günleri ücretleri somut olay bakımından ele 

alınacak olursa davacı komisyon ücreti ile bahşişleri fiilen almış olduğuna göre 

çalışma karşılığı olan ücretin ödenmediği iddiası dayanaksız kalır. Anılan günler 

için çalışma karşılığı olmayan ücretin hesap şekli ise 1475 s.K 42. maddesinin 

anılan fıkralarında gösterilmiştir. Bu durumda davacı taraftan bayram ve genel 

tatil ücretinden neyi kasdettiği sorulmalı çalışma karşılığı olan ve olmayan ücretlerin 

hiç birisinin ödenmediği kasd ediliyorsa yukarıda açıklamalara göre sonuca 

gidilmelidir. Bunlardan birinin veya diğerinin kasdedildiği takdirde yine aynı 

açıklamalar dikkate alınarak değerlendirme yapılarak hüküm kurulmalıdır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, 


ile karar verildi. 

1 

2 

Đş Kanununun uygulama alanı dışında kalan iş ilişkileri 

1. Tarım işçisi hakkında ĐşK'nun uygulanmaması 

2. Bazı tarım işleri ile bekçilik ve koruyuculuk gibi işlerde (karma işler) 

çalışan işçinin iş ilişkisinden doğan uyuşmazlıkta iş mahkemesinin 

görevli olması 

3. Đşçinin ev hizmetlerinde çalıştığı iddiasının gerekli inceleme 

yapılarak sonuca bağlanması 

36

3 

4 

4. 507 sK'nun 2. maddesinde sayılan işlerde çalışan işçinin ĐşK'nun uygulanma 

alanı dışında kalması 

5. Ağabeyine ait minübüste çalışan işçinin öncelikle ĐşK'nun uygulanma 

alanı dışında kalıp kalmadığının belirlenmesi 

37 


Đşyerinde tarım işçisi olarak çalışma-ĐşK'nun kapsamı ve iş mahkemesinin 

görev alanı dışında kalma 

1 Đşyerinde kümes, kuluçka işçisi olduğu anlaşılan kimsenin tarım 

işçisi olarak ĐşK'nun uygulanma alanı dışında kaldığı ve açtığı davanın 

da iş mahkemelerinin görev alanına girmediği dikkate alınarak, 

gerçekten davacının tarım işçisi olduğu sonucuna varıldığı 

taktirde dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmelidir 


DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti ile bayram ve 

hafta tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Dosya içeriğinden davacı işçinin işyerinde kümes, kuluçka işçisi olduğu sonucu 

çıkarılmaktadır. Mahkemece bu konu üzerinde durulmamıştır. 1475 Sayılı Đş Kanununun 

5/2 maddesinde Tarım işlerinde çalışanların hakkında bu kanun hükümlerinin 

uygulanamıyacağı öngörülmüş olduğundan ve 5521 sayılı Đş Mahkemeleri 

Kanununun 1. maddesi uyarınca da Đş Kanunlarına göre işçi sayılanlarla işverenler 

arasında açılan davalarda iş mahkemelerinin görevli olacağı belirtildiğinden iş 

mahkemesi böyle bir davayı görmekle görevli değildir. Bu konu üzerinde durularak 

gerçekten davacının tarım işçisi olduğu sonucuna varıldığı takdirde dava dilekçesinin 

görev yönünden reddine karar verilmelidir.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle BOZULMASINA, 



❖ ❖ ❖ 


Đşyerinde bazı tarım işleri ile bekçilik ve koruyuculuk gibi işlerde çalışma-karma 

işlerin yapılması halinde uyuşmazlıkların iş mahkemelerince 

çözümlenmesi 

2 Dava işçinin işyerinde bazı tarım işlerinde çalıştığı gibi bekçilik ve 

koruyuculuk gibi görevleri de yerine getirdiği anlaşıldığı, böyle 

karma işlerin üstlenilmesi halinde işçi ve işveren arasında çıkan 

uyuşmazlıklar hakkında iş mahkemesinin görevli olduğu 9. Hukuk 

Dairesinin yerleşmiş içtihadı olup, buna göre işlem yapılması gerekir 


DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, fazla çalışma parası ile hafta tatili gündeliklerinin 


Yerel mahkeme, görev yönünden davayı reddetmiştir. 

Hüküm süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 



Mahkemenin de kabulünde olduğu gibi davacı işçi davalıya ait işyerinde 1475 sayılı 

Đş Kanunu'nun 5/2 maddesi kapsamında kimi tarım işlerinde çalışmış olduğu 

gibi bekçilik ve koruyuculuk gibi işlerlede görevlendirilmiştir. Böyle karma işlerin 

yapılması halinde Dairemizin istikrar kazanmış uygulasına göre işçi ve işveren 

arasında çıkan uyuşmazlıklarda iş mahkemesinin görevli olduğu görüşü benimsenmelidir. 

Bu durumda mahkemece yapılacak iş uyuşmazlığı esastan inceleme 

ve değerlendirmeye tabi tutularak hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, 



❖ ❖ ❖ 

38


Đşçilik hakları isteğinde bulunan işçinin ev hizmetlerinde çalıştığı iddiası-gerçeğin 

ortaya çıkarılması için gösterilen tanıkların tamamının 

dinlenmesi 

3 Davalı işverene ait işyerinde çalıştığını ileri sürerek işçilik hakları 

isteğinde bulunan işçinin ev hizmetlerinde çalıştığı ve ĐşK'nun kapsamı 

dışında kaldığı iddiası dolayısıyla, Sosyal Sigortalar belgeleri dışında 

dinlenen ikişer tanıkla yetinilmeyip tanıkların tamamı dinlenerek gerçeğin 

ortaya çıkarılması için eksikliklerin giderilmesinden sonra tekrar bir 

değerlendirme yapılmalı ve karar verilmelidir. 


DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatı, ücretli izin ile iş arama izninin 

ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen 

miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi 

içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya 

incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 21.9.1999 salı günü 

tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat .... 

geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın 

sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği 



Davacı kadın davalıya ait işyerinde çalıştığını ileri sürerek işçilik hakları isteğinde 

bulunmuş, davalı ise, davacının ev hizmetlerinde çalıştığını savunmuş 

olup, mahkemece işyerinde ev hizmetleri şeklindeki çalışmaya itibar edilmeyerek 

Đş Kanunu'na tabi işçiliğin söz konusu olduğu yolundaki iddiaya değer verilmek 

suretiyle istek gibi hüküm kurulmuştur. Sosyal Sigorta belgeleri davacının daha 

çok ev hizmetlerini gösterecek nitelikte bir çalışması söz konusu ise de davacı 

kadının dosya içeriğine göre okuma yazması olmayan bir kişi olduğu dikkate 

alınarak bu kayıtlara diğer deliller karşısında daha fazla değer vermek olanağı 

yoktur. Taraflar mahkemenin isteği doğrultusunda ikişer şahit dinletmişler herbir 

tarafın şahidi o tarafın lehinde şahedette bulundukları gibi kendi aralarında da 

farklılıklar görülmektedir. Bu durumda gösterilen her iki tarafın tanıklarının 

tamamının dinlenmesi gerçeğini ortaya çıkarılması bakımından önem 

taşımaktadır. Bu eksiklik giderilerek böylece tüm deliler toplandıktan sonra 

tekrar bir değerlendirme yapılmak suretiyle hasıl olacak sonuca göre bir karar 

verilmelidir. 

39

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, 


tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 

21.9.1999 gününde oybirliği ile karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


507 sayılı kanunun 2. maddesinde sayılan işlerde çalışma-ĐşK'nun kapsamı 

dışında kalma- uyuşmazlıkta hukuk mahkemesinin görevli olması 

4 Somut olayda işverenin 507 sayılı kanunun 2. maddesinin tanımına uygun 

şekilde geçimini otomobilcilik ile sağlayan bir kimse olduğu 

anlaşıldığından, ĐşK madde 5/5 de öngörülen şarta göre ĐşK'nun kapsamı 

dışında kalan bu tür iş ilişkisinden doğan uyuşmazlıkta iş mahkemesi değil, 

hukuk mahkemesi görevlidir. 


DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile izin ücreti alacağının ödetilmesine karar 



Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş ise de 

duruşma gününün taraflara tebliği için davetiyeye yapıştırılacak posta pulu 

bulunmadığından duruşma isteğinin reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına 

karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 


1475 sayılı Đş Kanunu'nun 5/5. maddesinde "507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar 

Kanunu'nun 2. nci maddesinin tarifine uygun 3 kişinin çalıştığı işyerlerinde "bu kanun 

hükümlerinin uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır. 17.4.1974 tarihli 507 sayılı Esnaf ve 

Küçük Sanatkarlar Kanunu'nun 2 maddesinde de bu kanunun kapsamı gösterilmiştir. Buna 

göre "...geçimini sınırlı olarak otomobilcilik ve şoförlükte temin eden kimseler" kapsam 

içinde yer almıştır. Bu durumda davalının geçimini münhasıran otomobilcilikle sağlayıp 

sağlamadığı uyuşmazlığın çözümü bakımından önem taşımaktadır. Somut olay yönünden 

değerlendirme yapılacak olursa işverenin geçimini otomobililikle temin ettiği 

anlaşıldığından iş mahkemesinin davaya bakmaya görevli olmadığı sonucuna varmak 

gerekir. Bir başka anlatımla uyuşmazlığın miktarına göre asliye hukuk mahkemesi 

görevlidir. 

40

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin 



41 

❖ ❖ ❖ 


Ağabeyine ait minübüste şoför olarak çalışma-hizmet akdine dayalı iş 

ilişkisi-507 sayılı kanunun 2. maddesindeki tanıma giren işin yürütülmesi-ĐşK'nun 

kapsamı ve iş mahkemesinin görev alanı dışında tutulma 

5 Ağabeyine ait minübüste şoför olarak çalışırken aracın satılması 

sonucu hizmet akdi feshedilen işçi kardeşin ihbar ve kıdem tazminatı 

ile ücretli izin parasının ödetilmesine ilişkin davada öncelikle, 

iş ilişkisinin ĐşK m.5/5 hükmü gereği, bu kanunun uygulanma alanı 

dışında kalıp kalmadığının, özellikle davalının geçimini münhasıran 

otomobilcilik ile sağlayıp sağlamadığının belirlenmesi gerekmektedir. 

Bu konu üzerinde durulup, sonucuna göre görev sorunun 

çözümlenmesi gerekir. 


DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile ücretli izin parasının ödetilmesine 

karar verilmesini istemiştir. 





Davacı, davalı ağabeyine ait minübiste şöför olarak çalışırken minibüsün satılması 

neticesinde sözleşmesi feshedilmiştir. Bunun üzerine ihbar, kıdem tazminatları 

ile yıllık ücretli izin alacağı için bu dava açılmıştır. Davalı taraflar arasında 

işçi-işveren ilişkisi bulunmadığını savunmuştur. 

1475 sayılı Đş Kanununun 5/5 maddesinde, (507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar 

Kanununun 2. nci maddesinin tarifine uygun 3 kişinin çalıştığı işyerlerinde) Đş 

Kanunu hükümlerinin uygulanmıyacağı öngörülmüştür. 17.7.1948 tarihli 507 

sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu'nun 2. inci maddesinde de bu kanunun 

kapsamı gösterilmiştir. Buna göre (... geçimini sınırlı olarak otomobilcilik ve şöförlükle 

temin eden kimseler) kapsamı içinde yer almıştır. Bu düzenleme uyarınca 

davalının geçimini münhasıran otomobilcilik ile sağlanıp sağlanamadığının 

tespiti önem taşımaktadır.

Mahkemece bu konu üzerinde durularak grev sorununun çözümlenmesi gerekir. 

Eksik inceleme ile davanın kabulü yersizdir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle BOZULMA- 

SINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 17.11.1999 gününde 


❖ ❖ ❖ 

I- Belirli süreli hizmet akitlerinin hukuka uygunluğu 

1 

2 

3 

1. Niteliksiz işçi ile bir defa için yapılan hizmet akdinin geçerli bir nedene 

dayanması 

2. Taraflarca sürenin kısaltılabilmesi ve hizmet akdinin belirli süreli olma 

özelliğini etkilememesi 

3. Hukuka uygun zincirleme hizmet akitlerinde yeni akdin oluşması 

4. Geçerli bir neden bulunmadığı için zincirleme hizmet akitlerinin belirsiz 

süreli hizmet akdine dönüşmesi 

Bak. ĐşK 13/k 18, 19 

5. Taraf iradeleri ile yenilenen ve zincirleme olarak geçerliliğini 

koruyan hizmet akitleri 

Bak. k 7 

II- Belirli süreli hizmet akdinin süresinin bitiminden önce 

feshi ve cezai şart 

1. Đşverence hizmet akdinin süresinin bitiminden önce feshinde geri kalan 

süreye ilişkin ücretle BK m. 325'e göre indirim için inceleme yapılması 

4 

2. Đşverence hizmet akdinin süresinin bitiminden önce feshinde geri kalan 

süreye ilişkin ücretle BK m. 325'e göre indirim için inceleme yapılması 

5 

3. Zincirleme olan ve belirsiz süreliye dönüşen hizmet aktinde bakiye 

süre için bir istekte bulunulamaması 

6 

42

7 

8 

9 

4. Đşçi tarafından hizmet akdinin süresinin bitiminden önce haklı sebeple 

derhal feshinde işveren için öngörülen cezai şartın uygulanamaması 

5. Süreye ilişkin tek taraflı olarak işçi yararına cezai şartın geçerliliği ve 

hakkaniyete uygun indirim yapılması 

6. Đki taraf için süreye ilişkin cezai şart ve indirim ölçütü 


Belirli süreli hizmet akdinin hukuka uygunluğu-geçerli bir nedenin bulunması-niteliksiz 

işçi ile akdin süreye bağlanmaması-akdin belirsiz süreli 

olarak kabulü ve sonuçları 

1 9. HD'ne göre, öğretide benimsenen görüş doğrultusunda, bir defaya 

mahsus belirli süreli hizmet akitlerinin de hukuka uygunluğu için geçerli 

bir nedenin bulunması gereklidir. "Nitelikli bir elemanın" işyerinde 

çalıştırılmasında böyle bir nedenin bulunmasına karşın somut olayda 

"meydancı" olarak işe alınan "niteliksiz bir işçi" yönünden akdin süreye 

bağlanmasında bir ihtiyaç olmadığı için, yapılan akdin belirli süreli olarak 

geçerliliği söz konusu olamaz. Durum böyle olunca, akit belirsiz süreli 

hizmet akdi sayılar ve sürenin bitiminde işçiyi çalıştırmama, işverence 

akdin feshi anlamını taşıdığından kıdem tazminatı ödenmesini gerektirir. 

ĐşK 9, 14; BK 313 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı işçi, davalıya ait işyerinde meydancı olarak 01.03.1995-28.02.1997 tarihlerini 

kapsayan belirli süreli sözleşmeye dayanarak, çalışmış olup, sürenin bitimi 

ile aradaki akti ilişki son bulmuştur. Taraflar arasındaki uyuşmazlık kıdem tazminatı 

koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda toplanmaktadır. Öğretide 

benimsenen görüş doğrultusunda Dairemiz, belirli süreli hizmet akti için 

43

özellikle işçinin niteliği itibariyle haklı bir nedenin bulunması gerektiği görüşündedir. 

Ancak bu takdirdedir ki işveren belli bir süre nitelikli bir elemanını işyerinde 

çalıştırabilme olanağını elde eder. Somut olayda olduğu gibi niteliksiz bir 

işçi ile süresi belirli bir sözleşme yapılması ihtiyacı söz konusu olmadığından 

böyle bir sözleşmenin geçerliliği kabul edilemez. Bunun doğal sonucu olarak 

sözleşmenin bitim tarihinde davacının çalıştırılmamış olması kıdem tazminatının 

ödenmesini gerektirir. 

Mütalaasına başvurulan bilirkişi kıdem tazminatı hesabı yapmış olduğuna göre 

bu rapor bir değerlendirmeye tabi tutularak kıdem tazminatı isteği hüküm altına 




oybirliğiyle ile karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Belirli süreli hizmet akdi-süresinin kısaltılması-ihbar tazminatı ödenmemesi 

2 1. Taraflarca iki yıl için meydana getirilen hizmet akdinin süresinde 

ek protokol düzenleyerek bu kısaltılma yoluna gidilmesi, akdin 

türü etkilemez; iş ilişkisi belirli süreli bir hizmet akdine dayanmaktadır. 

ĐşK m. 13'de ihbar tazminatı belirsiz süreli hizmet 

akitleri için öngörüldüğünden, belirli süreli bir hizmet aktinde 

böyle bir hakkın hüküm altına alınması hatalıdır. 

2. Mahkemece davacı işçi yararına hüküm altına alınan cezai 

şartta, BK m. 161/son fıkra uyarınca indirim yapılması uygun 

görülemez. 

ĐşK 9, 13; BK 161 

DAVA: Davacının ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, cezai şart ve ücret 

alacağının, karşı davacının ise manevi tazminat ile sözleşme gereği cezai şart alacağının 

ödetilmesi isteğiyle açtıkları davanın yapılan yargılaması sonunda; 

ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak 

davacıya verilmesine ve karşı davanın reddine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı 

olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya 

incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 12.10.1999 

salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı 

adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak 

44

hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son 

verilerek dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 


1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirci sebeplere 

göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Taraflar arasında 20.10.1995 tarihli hizmet akdi düzenlenerek 2 yıl için bir çalışma 

öngörülmüş ancak taraflar daha sonra bir ek protokol düzenleyerek sürenin 

kısaltılması yoluna gitmişlerdir. Görüldüğü üzere süresi belirli bir hizmet akdiyle 

işi ilişkisi kurulmuştur. 1475 sayılı Đş Kanununun 13. ncü maddesine göre ihbar 

tazminatı süresi belirsiz hizmet akitleri için söz konusu olur. Bu itibarla ihbar 

tazminatının hüküm altına alınması hatalıdır. 

3. Mahkemece davacı işçi lehine cezai şart hüküm altına alınmış ise de, Borçlar 

Kanununun 161/son maddesi uyarınca miktar itibarıyla bir değerlendirme yapılarak 

indirim yoluna gidilmiştir. Bu yönden de kararın bozulması gerekmiştir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda belirlenen nedenlerle BOZULMA- 

SINA, davalı yararına takdir edilen 65.000.000 TL duruşma avukatlık parasının 

karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye 

iadesine, 12.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Hukuka uygun birer yıllık zincirleme hizmet akitleri-son yıla ait sürenin 

bitiminden önce yenilememe iradesinin süresinde açıklanmaması-bir 

yıllık yeni akdin oluşması haksız fesih ve BK m. 325'e göre hüküm kurulması 

3 Özel okulda birer yıllık belirli süreli hizmet akdi ile çalışırken son 

yıla ait akdin süresinin bitiminden bir ay önce akdin yenilenmeyeceği 

iradesi, zamanında karşı tarafa ulaştırılmadığı için, bir yıllık 

yeni bir akit meydana gelmiş sayılır. Bu durumda işverence, 

önceki sürenin bitiminden sonra çalıştırılmaması haksız fesih 

sayılacağından, işçinin isteği doğrultusunda BK m. 325'e göre 

hüküm kurulması gerekir. 

ĐşK 9; BK 325, 338 

45

DAVA: Davacı, bir yıllık maaş tutarı tazminatının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 





Davacı davalıya ait özel okulda birer yıllık hizmet sözleşmesi ile çalışırken son 

yıla ait sürenin hitam tarihi olan 30.6.1998 tarihinden bir ay önce sözleşmesinin 

yenilenmeyeceğinin öğretmene bildirilmesi sözleşme gereği olduğu halde bu 

bildiriminin 7.7.1998 tarihinde posta vasıtasıyla yapılarak 9.7.1998 tarihinde 

ulaşmıştır. Bozucu yenilik doğuran fesih bildiriminin karşı tarafa ulaştığı tarihte 

hüküm doğruacağı temel bir hukuk kuralıdır. Bu itibarla sözleşmenin zamınında 

yenilenmiyeceği davacı öğretmene bildirilmediği için bir yıllık süre için yenilenmiş 

sayılması gerekir. Bu duruma göre bakiye süre ile ilgili bir değerlendirme yapılarak 

B.K'nunun 325. maddesi kuralları çerçevesinde hüküm kurulmalıdır. Hatalı 

bir değerlendirme ile aradaki hizmet sözleşmesinin sürenin sonucu olan 

30.6.1998 tarihinde sona erdirildiğinin kabulü ve bunun sonucu olarak ta davanın 

reddine karar verilmesi isabetsizdir. 




❖ ❖ ❖ 


Belirli süreli hizmet akdinin süresinin bitiminden önce haksız feshi-geri 

kalan süreye ilişkin ücretin tazminat olarak talebi- BK m. 325 dikkate 

alınarak karar verilmesi 

4 Belirli süreli hizmet akdi işverence sürenin bitiminden önce ve 

haksız olarak feshedildiğinde, işçinin geri kalan süreye ilişkin ücret 

isteğinin reddedilmesi uygun görülemez. Đsteğin dosyadaki delillere 

göre değerlendirilmesi ve BK m. 325 hükümleri dikkate alınmak 

suretiyle hüküm kurulması gerekir. 

ĐşK 9; BK 325 

46

DAVA: Davacı, sözleşmenin haksız bozulmasından doğan zarar karşılığı alacağının 





47 


Dava dilekçesi içeriğinden taraflar arasındaki belirli süreli hizmet aktinin süresinin 

bitmesinden önce işveren tarafından haklı bir neden bulunmadığı halde sona 

erdirilmesi nedeniyle bakiye sürenin ücretini tazminat olarak istediği anlaşılmaktadır. 

Mahkemece bu isteğin yanlış şekilde değerlendirilerek isteğin reddedilmesi 

hatalıdır. Dosyadaki deliller bu isteğe göre değerlendirilmeli ve Borçlar Kanunun 

325. maddesi hükümleri de nazara alınarak hüküm kurulmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Bir yıllık belirli süreli hizmet akdi-işverence iki ay sonra haksız feshibakiye 

süre için işçinin çalışmış olsaydı alacağı ücretlerinin yüzde elli 

olarak kabul edilemeyeceği-BK m. 325'e göre işlem ve indirim yapılması-iş 

aradığının ve bulunamadığının kanıtlanmasıyla işçi yükümlü 

olması 

5 Özel okul müdürü ile yapılan bir yıllık belirli süreli hizmet akdinin işveren 

tarafından iki ay sonra haksız olarak feshinde bakiye süre için talep edilen 

tazminatta, herhangibir gerekçe gösterilmeksizin geri kalan süreye ilişkin 

ücret miktarının yüzde ellisine kadar verilmesi isabetli değildir. 

Mahkemece BK m. 325 ve bu hükümde öngörülen şartlara göre bir 

indirim yapılarak hüküm kurulmalıdır. 

Fesihten sonra iş aradığının ve bulunamadığının kanıtlanması işçiye düşer. 

ĐşK 9; BK 325 

DAVA: Davacı, ek ders ücreti ile ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 


Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 

gereği konuşulup düşünüldü:


Davacı davalıya ait eğitim kurumunda 27.7.1998 tarihli bir yıl süreli hizmet aktiyle 

müdür olarak göreve başlamış, iki ay kadar sonra sözleşmesi işveren tarafından 

sona erdirilmiştir. Davacı bu dava ile sözleşmenin geri kalan süresi için çalışamamaktan 

dolayı tazminat isteğinde bulunmuştur. Mütalaasına başvurulan bilirkişi 

bakiye süre için davacı çalışmış olsaydı alabileceği ücretin miktarını belirlemiş, 

mahkemece de herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin o miktarın yüzde ellisine 

karar verilmiştir. Oysa Borçlar Kanunun 325. maddesi açık biçimde 

konuyu düzenleyerek "iş sahibi işi kabulde temerrüt ederse, işçi taahüt ettiği işi 

yapmaya mecbur olmaksızın mukaveledeki ücreti isteyebilir. Şu kadar ki işi 

yapmadığından dolayı tasarruf ettiği yahut diğer bir iş ile kazandığı ve 

kazanmaktan kasten feragat eylediği şeyi mahsup ettirmeye mecburdur" 

biçimindeki kurala yer vermiştir. Mahkemece bu kuralın ikinci cümlesi uyarınca 

bir inceleme ve araştırma yapılmamıştır. Buna göre fesihten sonra iş arandığının 

ve bulanamadığının kanıtlanması işçiye düşer. Mukabil deliller de işverenden 

sorulmalıdır. Tereddüt halinde bu işlerden anlayan uzman bir bilirkişi marifetiyle 

dosya içeriğine göre bir inceleme yaptırılarak ne kadar zamanda iş bulabileceği 

ya da fesih tarihi, davacının yaşı ve iş tecrübesi dikkate alınarak iş bulup 

bulamayacağı açıklığa kavuşturulmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Belirli süreli hizmet akdi-taraflarca kararlaştırılan akdin birer yıllık 

yenilenme hükmü-Đş Hukukunun işçiyi koruyucu ilkesi uyarınca bu tür 

düzenlemenin geçersiz sayılması-belirsiz süreli hizmet aktine dönüşme 

sonucu bakiye süre için bir istekte bulunmama 

6 Taraflarca düzenlenmiş belirli süreli hizmet akidlerinden daha 

sonra yapılan bir yıllık belirli süreli hizmet akdi geçerlidir. Ancak 

sözleşmede yer alan ve sürenin bitiminden bir ay önce bildirimde 

bulunulmadığında akdin birer yıllık süre ile yenileceğine ilişkin hüküm 

geçersizdir. Bir yıllık sürenin geçmesiyle oluşan zincirleme 

hizmet akdi belirsiz süreli hizmet akdine dönüştüğünden işverence 

aktin feshinde artık bakiye süre için bir istekte bulunulamaz. 

ĐşK 9; BK 325, 339 

48

DAVA: Davacı, bakiye süre ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Yerelmahkeme, isteği hüküm altına almıştır. 





göre, davacının temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Davalının temyiz itirazına gelince; 

Taraflar arasında düzenlenmiş olan belirli süreli hizmet akitlerinden daha sonra 

düzenlenmiş olan 15.5.1995-14.5.1996 dönemini kapsayan bir yıllık olanın mahkemece 

geçerli kabul edilmesi isabetlidir. 1 ay önceden taraflarca bir bildirimde 

bulunulmadığı açık olduğuna göre sözleşme Borçlar Kanunu'nun 339. maddesi 

uyarınca 1 yıl için yenilenmiş sayılır. Fesih bu bir yıllık süre dolduktan sonra 

6.8.1997 de gerçekleşmiştir. Fesih tarihinde akdin belirsiz süreli şekle dönüştüğünü 

kabul etmek gerekir. Her ne kadar aynı sözleşmenin 7. maddesinde taraflarca 

bir ay önceden feshi ihbarda bulunulmaması halinde sözleşmenin sonraki 

seneler için de birer yıl yenilenmiş sayılacağı hükmüne yer verilmiş ise de Đş Hukuku'nun 

işçiyi koruyucu ilkesi uyarınca bu tür düzenlemeler geçersiz sayılmalıdır. 

Gerçekten dairemizin uygulaması da zincirleme şeklinde yapılan bu tür sözleşmelerin 

süresi belirsiz hale dönüştüğü doğrultusundadır. Somut olayda bir yıllık 

süre dolmuş olduğundan süresi belirsiz bir sözleşme sözkonusudur. Böyle 

olunca artık bakiye süre için bir istekte bulunulamaz. 




❖ ❖ ❖ 

49


Beş yıllık belirli süreli hizmet akdi ve işveren için öngörülen cezai şartsürenin 

bitiminde sözleşmenin aynı şartlarla sürdürülmesi-akdin işyerinin 

başka bir ile nakli sebebiyle işçi tarafından feshi-cezai şartın uygulanamaması 

7 Beş yıl süreli olarak meydana getirilen ve sürenin bitiminde aynı şartlarla 

devam ettirilen iş ilişkisi, işçinin hizmet akdini işyerinin başka bir ile 

nakledilmesi sebebiyle feshetmesi suretiyle sona erdiğinde, işçi süreye 

ilişkin olarak sözleşmede öngörülen cezai şartı talep edemez. Sözleşme 

hükmüne göre hizmet akdi işveren tarafından feshedildiğinde veya 

süresinin uzatılmaması halinde işçinin son ücretinin sekiz katı tutarında 

bir ödeme yapılacağı belirlenmiş olduğu için, olayda hizmet akdini kendisi 

fesheden işçiye tazminat ödenmesi yolunda bir karar verilmesi doğru 

değildir. 

ĐşK 9; BK 158 vd. 

DAVA: Davacı, maaş farkı, ücretli izin, ikramiye, sözleşmenin erken feshi nedeniyle 7 

maaş karşılığı tazminatı 8 maaş tutarı cezai şart alacaklarının ödetilmesine karar 



Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği 




göre, davacının tüm temyiz itirazları ile davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında 

kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Davacı ile davalı işveren arasında 1.1.1987 tarihinde beş yıl süreli hizmet akti 

yapılmıştır. Bu beş yıllık süre sona erdikten sonra sözleşme aynı şartlarla tarafların ortak 

iradeleri ile sürdürülmüştür. Taraflar arasındaki hizmet akdi ilişkisinin devam ettiği sırada 

işyerinin Đstanbul'dan Adana'ya nakledilmesi üzerine davacı, davalının yeni işyerine 

gitmeyerek mevcut akti feshetmiştir. Davacı sözleşmenin 11. maddesinde öngörülen cezai 

şartı istemiş bulunmaktadır. Anılan madde de hizmet akti işveren tarafından tek taraflı 

feshedilmesi veya süresinin uzatılmaması halinde davalının son bir aylık net maaşının 

sekiz katı oranında ödeme yapması göngörülmüştür. Yukarıda belirtildiği gibi hizmet akdi 

davalı işveren tarafından değil de davacı tarafından feshedildiğine göre bu tazminata 

hükmedilmesi doğru değildir. Kararın bu yönden bozulması gerekir. 

50




51 

❖ ❖ ❖ 


Belirli süreli hizmet akdi ve süreye ilişkin cezai şart-işçi lehine tek taraflı 

cezai şartın geçerliliği-fahiş olan cezai şarttan yüzde elli indirimin 

yeterli olmadığı hakkaniyete uygun bir indirim yapılması 

8 Dört yıl için yapılan ve işçiye süre sonunda dilerse üçyıl daha yenileme 

hakkı tanınan hizmet aktinde, işverenin yargı kararı olmadıkça 

hizmet akdini feshetmesi halinde işçiye yedi yıllık ücret, sosyal 

hak ve tazminatları tutarında bir ödeme yapılacağı öngörülmüş 

olup, işçi lehine tek taraflı cezai şart niteliğinde olan bu düzenleme 

geçerlidir. Ancak BK m. 161/son fıkrası gereğince fahiş olan cezai 

şarttan hakkaniyete uygun bir indirim yapılmalıdır ve olayda çok 

fazla miktardan yüzde elli inidirim yeterli değildir. 

ĐşK 9; BK 158 vd., 161 

DAVA: Davacı, ücret ve sosyal hak alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 


Hüküm süresi içinde taraflar avkutlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 




göre, Davacının tüm temyiz itirazları ile davalının aşağıdaki bendin kapsamı 

dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Dosya içeresindeki bilgi ve belgelere göre davacı işçinin davalı şirkette genel 

müdür sıfatı ile 27.2.1997 tarihli yazılı hizmet sözleşmesi ile çalışmaya başladığı, 

31.7.1997 tarihinde haklı sebep olmaksızın sözleşmesinin fesh edildiği anlaşılmaktadır. 

Hizmet sözleşmesi 4 yıllık olarak düzenlenmiş, süre sonunda davacıya 

dilerse 3 yıl daha yenileme hakkı tanınmıştır. Davacı bu dava ile haksız fesih sebebiyle 

sözleşmesinin 6. maddesinde yazılı 7 yıllık maaş, sosyal hak ve tazminat 

tutarını talep etmiş, mahkemece bilirkişi raporu doğrultusunda davacının çalıştığı

5 aylık süre düşüldükten sonra 6 yıl 7 ay bakiye süre alacakları % 50 indirime 

tabi tutularak hüküm altına alınmıştır. 

Yazılı hizmet sözleşmesinin 6. maddesinde işverence yargı kararı olmadıkça 

hizmet sözleşmesinin feshedilmesi durumunda 7 yıllık maaş sosyal hak ve tazminatların 

ödeneceği kuralına yer verilmiştir. Söz konusu düzenleme niteliği itibarıyla 

cezai şarttır. Dairemizin kararlılık kazanmış içtihatlarına göre işçi lehine hükümler 

içeren tek taraflı cezai şart kuralı geçerlidir. Ne varki Borçlar Kanununun 

161/son maddesi gereğince fahiş olan cezai şarttan hakkaniyete uygun bir miktar 

indirim yapılmalıdır. 

Gerçekten cezai şart olarak belirlenen miktar 42.038.484.827 TL olup çok fazladır. 

Bu itibarla % 50 oranındaki indirme azdır. Hakkaniyete uygun daha fazla 

oranda bir indirim yapılmak üzere kararın bozulması gerekmiştir. 


peşin alınan temyiz harcın istek halinde ilgiliye iadesine, 27.12.1999 gününde 


❖ ❖ ❖ 


Belirli süreli hizmet akdinin süresinin bitiminden önce feshinde karşılıklı 

cezai şart-cezai şartta indirim ve ölçüsü 

9 Her iki taraf yönünden süreye uyulmasını sağlamak için cezai şartın 

öngörüldüğü belirli süreli hizmet aktinde, akti, meydana getirildiği 

tarihten bir ay sonra haksız şekilde fesheden işçi hakkında 

ve işveren yararına cezai şart fahiş görülerek büyük bir indirim 

yapılması isabetli görülemez. 9. Hukuk Dairesinin yerleşik görüşüne 

göre olayda çalışılan ve çalışmayan sürelere göre bir orantı 

kurulmak suretiyle indirim yapılması doğru olur. 

ĐşK 9; BK 158 

DAVA: Davacı, sözleşmeye aykırı hareketten doğan cezai şart alacağının ödetilmesine 



Hüküm süresi içinde davacı avkutlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 


52


Taraflar arasındaki karşılıklı, cezai şart kuralına göre iki brüt maaş tutarı 

1.800.000.000 TL cezai şartın sözleşmeyi süresinden önce fesheden tarafından 

ödenmesi öngörülmüştür. Mahkemece cezai şart fahiş görülerek 300.000.000 TL 

davacı banka yararına hüküm altına alınmıştır. Ancak beirtmek gerekir ki ferdi 

hizmet sözleşmesi 4.11.1998 tarihli olup bu tarihten yaklaşık bir ay sonra 

2.12.1998 tarihinde davalı işini bırakmıştır. Dairemizin konu ile ilgili uygulaması 

çalışılan ve çalışılmayan sürelere göre bir orantı kurulmak suretiyle hakkaniyete 

uygun bir indirimin yapılması doğru olur. Bu itibarla somut olay bakımından indirim 

dosya içeriğindeki olgulara uygun düşmemektedir. Daha makul bir 

miktarın hüküm altına alınmak üzere kararın bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 

I- Fesih kavramı 

1. Feshin karşı tarafa ulaşmakla sonuç doğurması ve onaya gerek olmaması 

1 

2 

3 

4 

2. Feshin bozucu yenilik doğuran bir hak olması ve karşı tarafa ulaşmakla 

sonuçlarını doğurması 

3. Fesih bildirimi yapıldıktan sonra karşı tarafın rızası olmadıkça fesihten 

rücu edilememesi 

Bak. k 2 

4. Bildirim süresine ait ücreti peşin ödemek suretiyle fesihte işçinin 

ödeme tarihe kadar yapılan zamlardan yararlanması 

5. Bildirim süresine ait ücreti peşin ödemek suretiyle fesihte işçinin 

ödeme tarihine kadar yapılan zamlardan yararlanması 

6. Bildirim süresine ait ücretin peşin ödenerek feshinde işçinin işverence 

verilen bononun tahsiline kadar yürürlüğe giren toplu iş sözleşmeden 

doğan fark alacakları 

53

5 

7. Bildirim süresi içinde istirahat raporu alındığında bildirim süresinin 

rapor süresi kadar uzaması 

6 

II- Đşçi tarafından fesih 

1. Yazılı bildirime dayalı fesih 

1a) Đstifa dilekçesi ile fesih iradesinin açıklanması 

7 

8 

9 

10 

11 

Bak. k 1 

1b) Đstifa dilekçesi vererek fesih iradesinin açıklanması 

Bak. k 2 

1c) Đmzalı dilekçe ile istifa ettiğinin açıklanması 

1d) Baskı sonucu alınan istifa dilekçesinin fesih iradesine dayanmaması 

Bak. k 12 

2. Ücreti az bularak işten ayrılma suretiyle fesih 

3. Zam isteği kabul edilmediği için işten ayrılma suretiyle fesih 

4. Đşverenle tartışma sonucu işi terk yoluyla fesih 

5. Đşyerinde yapılan baskı ve sataşmalar üzerine işten ayrılmak suretiyle 

fesih 

III- Đşveren tarafından fesih 

1. Bildirim süresine ait ücretin peşin ödenmesi suretiyle fesih 

Bak. k 3, 4 

12 

2. Bildirim süresine ait ücretin bono ile ödenmesi suretiyle fesih 

Bak. k 5 

3. Baskı sonucu alınan istifada işçinin isteğiyle ayrılmasının kabul 

edilmemesi ve işverence fesih 

4. Aleyhine tanıklık yapıldığı için hizmet akdinin feshedilmesi 

54

13 

14 

15 

5. Tutukluluk ve izin sonrası işe alınmayarak hizmet akdinin feshedilmesi 

6. Đşveren kurumun yönetim kurulunca verilen karara göre iş ilişkisinin 

sona erdirilmesi 

IV- Đhbar tazminatı 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

55 

1. Bildirim şartına uymayan işçinin ihbar tazminatı ödemekle yükümlü 

olması 

2. Đşveren yararına ihbar tazminatı 

Bak. k 16, 23 

3. Đşverene ödenmesi gereken ihbar tazminatından işçi haklarının takas 

ve mahsup edilmesi 

4. Zincirleme hizmet akitlerinin belirsiz süreli hizmet aktine dönüşmesinde 

ihbar tazminatı 

4a) Her yıl bir boş gün dışında zincirleme hizmet akitleri yapılan ve 

mevsimlik olmayan iş ilişkisinin belirsiz süreli hizmet akdine dönüşmesinde 

ihbar şartına uyulması 

4b) Zincirleme olarak yapılan kısmi ve belirli süreli hizmet akdinin 

belirsiz süreli akde dönüşmesi ve bildirim süresine uyularak sona 

erdirilmesi 

5. Hizmet akdinin işçinin sağlığı yönünden haklı bir sebep olmaksızın 

feshinde ihbar tazminatı ödenmesi 

6. Đşçinin izinli olduğu anlaşıldığı halde işverence akdin bildirim şartına 

uyulmadan feshedildiğine karar verilmesi 

7. Çağrı üzerine çalışma esasına göre yapılan hizmet aktinde çalışılan 

sürelere göre ihbar tazminatının belirlenmesi 

8. Đhbar tazminatı için istenilen gün tutarı ile bağlılık

23 

24 

25 

26 

27 

28 

29 

30 

31 

9. Đşçinin haklı sebeple derhal feshine ihbar tazminatı talep edememesi 

10. Yaşlılık (emekli) aylığı almak amacıyla fesihte ihbar tazminatı talep 

edilmemesi 

11. Hizmet akdinin derhal feshi için haklı bir sebebin bulunmaması halinde 

ihbar tazminatına hükmedilmemesi 

Bak. k 20, 21; ĐşK 17/k 

12. Đhbar tazminatının geniş anlamda (giydirilmiş) brüt ücret üzerinden 

hesaplanması 

Bak. k 23 

13. Đhbar tazminatı için fesih tarihindeki ücretin esas alınması 

14. Đşverene işçi tarafından ödenecek ihbar tazminatından kesilecek 

vergi 

Bak. k 23 

15. Đhbar tazminatında faiz ve başlangıcı 

15a) Đhbar tazminatında faiz başlangıcı 

15b) Bakiye ihbar tazminatında faiz başlangıcı 

15c) Bakiye ihbar tazminatında faiz başlangıcı 

15d) Bakiye ihbar tazminatında faiz başlangıcı 

16. Đhbar tazminatının ödendiğine ilişkin belgeler 

V- Kötüniyet tazminatı 

1. Kanıtlanmayan kötüniyet iddiasında tazminata karar verilememesi 

32 

2. Kötüniyet tazminatının ihbar tazminatının vasıflı bir şekli olması 

33 

56

57 

Yarg. 9. HD, 14.10.1999 E. 1999/12270, K. 1999/15853. 

Đşçi tarafından bildirimli fesih-fesih bildiriminin karşı tarafa ulaştığı 

tarihte hüküm doğurması-onay tarihinin esas alınamayacağı 

1 1. Bildirim süresine göre istifa dilekçesi vererek hizmet akdi işçi tarafından 

feshedildiğinde, dilekçe karşı tarafa ulaşmakla fesih hüküm 

doğurur. Feshin hüküm doğurması için karşı taraf olan işverenin 

onay tarihinin esas alınacağına dair görüş doğru olmadığından, 

işverenin ihbar tazminatı isteğinin reddine karar verilmelidir. 

2. Fazla çalışma hesabında işçinin yıllık ücretli izinlerini kullandığı 

günlerin dikkate olanmaması gerekir. Ayrıca beş yıl boyunca bir 

işçinin hafta tatilleri ve bayram günleri dışında mazeretleri çıkabileceği 

düşünülürek makul bir indirim yoluna gidilmesi de gereklidir. 

ĐşK 13, 35 

DAVA: Davacı, fazla çalışma ve izin ücreti, mevduat primi ve temettü alacağının 

ödetilmesine davalı ve karşı davacı ise ihbar tazminatının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 






göre, tarafların aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Davacı-karşı davalı işçi 25.12.1996 tarihinde istifa dilekçesi vererek 8 haftalık 

önelin hitam tarihi olan 20.2.1997'de ayrılacağını açıklamıştır. Bu dilekçenin 

karşı tarafa ulaştıktan sonra hüküm ifade edeceği açıktır ki, böylece içeriği itibariyle 

somut olayda bu husus gerçekleşmiştir. Karşı taraf işverenin onay tarihinin 

esas alınması doğru değildir. Böyle olunca karşı dava konusu oluşturan ihbar 

tazminatı isteğinin reddine karar verilmelidir. 

3. Fazla mesai alacağı hesabına da davacı işçinin yıllık ücretli izinlerini kullandığı 

sürelerin dahil edilmemesi gerekir. Gerçekten bir kimsenin izin kullanırken 

günlük normal çalışmasını dahi yapmasının sözkonusu olmadığı tartışmasızdır.

Bundan başka 5 yıl boyunca bir kimsenin hafta tatilleri ve bayram günleri dışında 

zaman zaman başka mazeretleri çıkabileceği düşünülerek makul bir hakkaniyet 

indirimi yoluna gidilmesi gerçeklere uygun düşer. 


alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 14.10.1999 gününde 


❖ ❖ ❖ 


Feshin (istifa) bozucu yenilik doğuran bir hak olması-karşı tarafa 

ulaştığı anda hüküm doğurması-karşı tarafın rızası olmadıkça fesihten 

rücu edilememesi-daha sonra bildirim süresi verilememesi-ihbar 

tazminatı 

2 Fesih iradesi bozucu yenilik doğuran bir işlem olup, karşı tarafa uzlaşmakla 

sonuçlarını doğurur. Đşçinin fesih bildirimi olan istifa dilekçesini 

işverene verdikten sonra, işverenin rızası olmadıkça fesihten rücu edemez; 

bu nedenle istifa dilekçesinde bildirim süresi verdiğini açıklamayan ve 

hakkında buna göre işlem yapılan işçinin, iki gün sonra ihtarname çekerek 

bildirim süresi vermesi ve çalışmak istediğini bildirmesinin sonuca bir 

etkisi olmaz. Bu sebeple işverenin ihbar tazminat isteğinin kabulüne karar 

vermek gerekir. 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, ihbar tazminatı ile ücret alacağının ödetilmesine karar 






Davacı 24.8.1999 günlü işverene verdiği dilekçesinde istifa ettiğini bildirmiş, ihbar öneli 

verdiğini açıklamamış; aynı gün işveren hizmet akdinin sona erdiğini kabul ederek işlem 

yapmıştır. 

Fesih iradesi bozucu yenilik doğuran bir eylem olup karşı tarafa ulaşmakla sonuçlarını 

doğurur. Đşçinin istifadan sonra bu iradesini işverenin rızası olmadan değiştirmesi 

mümkün olmadığından bilahare 26.8.1999 tarihli ihtarname göndermesine önel süresi 

vererek bir süre içerisinde çalışmak istemesi sonuca etkili değildir. 

58

Bu sebeplerle davacının ihbar tazminat isteğinin kabulüne karar vermek gerekirken 

yazılı şekilde red edilmesi hatalıdır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten bozulmasına, 


❖ ❖ ❖ 


Đşveren trafından fesih-bildirim süresine ait ücretin (ihbar tazminatı) 

geç ödenmesi-işçinin ödeme tarihine kadar zamlardan yararlanmasıkıdem 

tazminatı faiz hakkının saklı tutulmaması-toplu iş sözleşmesi ile 

belirlenen ödeme tarihi-ücretsiz izinde ve grevde geçirilen süre için 

fark ödenmemesi 

3 1. Đşveren tarafından hizmet akdinin bildirim sürecine ait ücret peşin 

ödenerek feshine yönelik bildirim yapıldığı halde, ücret (Đhbar 

tazminatı) daha sonra ödendiğinde, işçinin bu ödeme tarihine kadar 

yapılan zamlardan yararlandırılması doğrudur. Ancak bildirim 

süreci içindeki kıdem tazminatı tavan artışından yararlandırılması 

Dairenin oluşan içtihatına aykırıdır. 

2. Đşçi kıdem tazminatını alırken veya daha önce faiz hakkını saklı 

tutmadığı için, ödenen kıdem tazminatının geçmiş günler faizi tarihinin 

reddi gerekir. 

Toplu iş sözleşmesinde kıdem tazminatının ödenmesine ilişkin olarak 

öngörülen sürenin dikkate alınmaması haklıdır 

3. Đşçinin ücretsiz izinli olduğu ve görevde geçirdiği süreyi ilişkin 

ücret, ikramiye ve sosyal haklar konusunda fark alacak ödenmesi 

mümkün olmadığı için, hesaplamada bu sürelere ilişkin fazla alacak 

saptanması doğru değildir. 

ĐşK 13, 14, 26; TSGLK 2, 42; BK 113 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ücret farkı, ikramiye, yıllık izin ücreti 

ile sosyal hak alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı avukatı temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği 


59





2. Davacı işçinin hizmet akdi sona erdirildikten sonra Mart 1997 ayı içinde toplu 

iş sözleşmesinin 1.8.1998 ve 1.2.1997 ücret zamları nazara alınarak belirlenen 

ücret üzerinden ihbar tazminatının ödendiği anlaşılmaktadır. Bu ödeme tarihine 

kadar yapılan zamlardan davacının yararlandırılması doğrudur. Ancak önel süresi 

içinde kıdem tazminatı tavan artışı 1997 Temmuz ayında gerçekleşmiş olup, bu 

tavandan davacının yararlandırılması Dairemizin oluşan içtihatlarına aykırıdır. 

3. Davacı kıdem tazminatını alırken ya da daha önce faiz hakkını saklı tutmamıştır. 

Borçlar Kanunu'nun 113 ncü maddesine göre, asıl borç ödendiğinde, saklı tutulmadığı 

takdirde faiz gibi fer'i haklar da düşer. Buna göre davacıya ödenen kıdem tazminatının 

geçmiş günler faizine ilişkin talebin reddi gerekirken kabulü hatalıdır. 

Kabule göre de toplu iş sözleşmesi'nin 59/c maddesindeki 10 günlük ödeme süresinin 

nazara alınmaması da hatalıdır. 

4. Davacının dava konusu dönem içinde bir süre ücretsiz izinli olduğu, 16.12.1996- 

17.1.1997 tarihleri arasında da işyerinde grev uygulandığı dosya kapsamından 

anlaşılmaktadır. O halde ücret, ikramiye ve sosyal haklara ilişkin fark alacaklarda bu 

süreler gözönüne alınmaksızın hesaplama yapılması gerekirken çalışılmış gibi kabul 

edilerek fark alacakların saptanması doğru değildir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, peşin 

alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 2.1.1999 gününde oybirliğiyle karar 

verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Đşveren tarafından fesih-bildirim süresine ait ücretin (ihbar tazminatı) 

geç ödenmesi-işçinin ödeme tarihine kadar zamlardan yararlanmasıkıdem 

tazminatı ödeme tarihinin toplu iş sözleşmesi ile bilinmesi ve geçerliliği-faiz 

başlangıcı 

4 1. Đşveren tarafından hizmet akdinin bildirim süresine ait ücret peşin 

ödenerek feshine yönelik bildirim yapıldığı halde, ücret (Đhbar 

tazminatı) daha sonra ödendiğinde, işçinin bu ödeme tarihine kadar 

yapılan zamlardan yararlandırılması doğrudur. Ancak bildirim 

süresi içindeki kıdem tazminatı davan artışından yararlandırılması 

Dairenin oluşan içtihadına aykırıdır. 

60

2. Toplu iş sözleşmesinde kıdem tazminatı hakkının doğduğu tarihten 

itibaren on gün içinde ödeneceğine dair hükmü geçerli olup, bu 

halde faiz onuncu günü takip eden günden itibaren yürütülür. 

ĐşK 13, 14; TSGLK 2 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, ikramiye, ücret ve 

sosyal hak fark alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Davacı işçinin hizmet akdi sona erdirildikten sonra Mart 1997 tarihinde ihbar 

tazminatı kendisine ödenmiştir. Bu ödeme tarihine kadar yapılan zamlardan davacının 

yararlandırılması doğrudur. Ancak önel süresi içinde kıdem tazminatı tavan 

artışı Temmuz 1997 de gerçekleşmiş olup, bu tavandan davacının yararlandırılması 

Dairemizin oluşan içtihatlarına aykırıdır. 

3. Toplu iş sözleşmesinin 59/c maddesinde kıdem tazminatının hakkın doğduğu 

tarihten itibaren 10 gün içinde ödenmesi öngörülmüş olup, bu tür kısa süreler 

Dairemizin yerleşmiş uygulamaları gereği hükümsüz sayılamaz. Bu itibarla 

onuncu günü takip eden günden itibaren kıdem tazminatı faizi hüküm altına alınmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

61


Đşveren tarafından fesih-bildirim süresine ait ücret (ihbar tazminatı) 

için bono verilmesi- bononun tahsil edildiği tarih-toplu iş sözleşmesinden 

yararlanma ve fark alacakları 

5 Hizmet akdini fesih bildiriminde bulunan işveren işçiye ihbar tazminatı 

için bono verdiğinde, bononun tahsil tarihi bu arada yürürlüğe 

giren tolu iş sözleşmesinin imza tarihinden sonra ise, işçi sözleşmeden 

yararlanır ve fark alacaklarına karar verilmesi, akdi 

halde davanın reddine karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 13; TSGLK 9 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ücret farkı ile ikramiye alacaklarının 






Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere göre, davacı işçinin hizmet sözleşmesinin 

5.11.1998 tarihinde feshedildiğinin bildirildiği 10.11.1998 tarihinde kıdem tazminatı 

ile birkısım işçilik haklarının ödendiği, ihbar tazminatı için ise 6.1.1999 vade 

tarihli bono verildiği anlaşılmaktadır. Davacı işçi 10.1.1999 tarihinde imzalanan 

1.9.1998-1.9.2000 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiğinden 

fark alacakları talebinde bulunmuş, mahkemece seri halde görülen diğer 

davalarla birlikte bu dosyada da istek gibi hüküm kurulmuştur. 

Davacıya ihbar tazminatı alacağı için 6.1.1999 vade tarihli bono verilmişse de 

bunun ne zaman tahsil edildiği dosya içeriğinden anlaşılamamaktadır. Mahkemece 

bu konuda gerekli araştırma yapılmalı ve şayet toplu iş sözleşmesinin imza 

tarihinden sonra ödenmişse şimdiki gibi davanın kabulüne, eğer 10.1.1999 dan 

önce ödenmişse davanın reddine karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 

62

63 


Bildirim süresi içinde istirahat raporu alınması-raporlu süre ile bildirim 

süresinin iç içe girememesi ve sürenin uzaması-raporuna sağlık yönetmeliğine 

uygun olmaması 

6 1. Đşveren tarafından 8 haftalık bildirim süresine akdi feshedilen 

işçi bildirim süresi içinde 36 gün istirahat raporu aldığından, raporun 

süresi ile bildirim süresi iç içe giremez ve bildirim süresinin rapor 

süresi kadar uzatılmış olduğunun kabulü gerekir. 

2. Đşçinin aldığı raporun hizmet akdinin eki niteliğindeki sağlık yönetmeliğine 

uygun olmadığı dikkate alınmalıdır. 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, icra takibine yapılan itirazın iptali ile icra inkar tazminatının ödetilmesine 







göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Davalı işçinin 1475 sayılı Đş Kanununa göre çalışma süresini dikkate alarak 8 

haftalık önel vermek suretiyle hizmet akdini feshedeceğini davacı bankaya bildirmiştir. 

Ancak önel içinde toplam 35 gün istirahat raporu almıştır. Öncelikle 

belirtmek gerekir ki rapor hizmet akdinin eki niteliğindeki sağlık yönetmeliğine 

uygun değildir. Gerçekten yönetmelik hükümlerine göre dışardan alınan hekim 

raporunun işyeri hekimi tarafından onaylanması gerekmektedir ki, bu işlem yerine 

getirilmemiştir. Ayrıca belirtmek gerekir ki önel vermek suretiyle fesih bildiriminde 

taraflardan hangisi bulunursa bulunsun şayet işçi istirahat raporu almış 

ise raporlu süreyle ihbar öneli iç içe giremez. Bu nedenle rapor süresi kadar ihbar 

önelinin uzatılmış olduğu kabul edilmelidir. 

Tüm bu hususlar dikkate alınarak talep edilen 36 günlük ihbar tazminatının tamamının 

hüküm altına alınması gerektiği halde yazılı şekilde karar verilmesi hatalı 

olup bozmayı gerektirmiştir.




❖ ❖ ❖ 


Feshin işçi tarafından yapıldığının kabulü-ihbar ve kıdem taznimatının 

reddi 

7 Önceki iki dönem çalışmaları sonunda verdiği istifa dilekçesiyle 

özel nedenlerle işten ayrılmak zorunda kaldığını belirterek iş ilişkisinin 

sona erdirildiğinin anlaşıldığı ve çalışmanın sürekliliği konusunda 

tek tanıktan başka bir delile dayanılmadığı için davacı işçinin 

imzasını taşıyan dilekçelere itibar edilerek akdin işçi 

tarafından feshedildiği görüşünden hareket edilmesi ve taznimat 

isteklerinin reddine karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem taznimatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 



Davacı işçinin davalı işyerinde dönem dönem çalışırken önceki iki dönem çalışmaları 

sonunda verdiği 31.8.1995 ve 31.7.1996 tarihli istifa dilekçeleriyle özel 

nedenlerden dolayı işten ayrılmak zorunda kaldığını bildirerek işten ayrıldığı 

dosyada bulunan imzalı dilekçelerinden anlaşılmaktadır. Davacının dinlettiği tek 

tanık davacının sürekli çalıştığını açıklamış ise de ifadesinde işverenin sözleşmesini 

feshettiğini ve işçilik hakları nedeniyle işverene karşı dava açtığını belirtmiştir. 

Davacı bu tek tanıktan başka bir delile dayanmış değildir. Bu durumda tarafların 

yazılı ve sözlü delilleri karşılaştırıldığında davacının da imzasını taşıyan 

dilekçelere itibar edilmesi gerektiği sonucuna varılmalıdır. Davacı tanığı da davalı 

işverenle hasım durumunda bulunması sözlü delile dayanılamıyacağının diğer 

önemli bir nedeni sayılmalıdır. Böyle olunca savunma doğrultusunda davanın 

reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalıdır. 

64





Dosyada bulunan belirli süreli hizmet akitlerinden birincisi 1.10.1994 tarihinde 

yapılmış olup 9 ay süreli olduğu belirtilmekte ve 31.8.1995 tarihli istifa ile sona 

erdiği gösterilmektedir. 

Đkinci sözleşme ise 1.10.1995 tarihinde yapılmış olup, yine 9 ay süreli gösterilmiş 

ve 31.7.1996 tarihinde istifa ile sona erdiği belirtilmiştir. 

31.8.1995 de istifa ettiği belirtilen davacı, 1.10.1995 tarihinde yeniden işe başlatılmış 

ve yine 31.7.1996 tarihinde istifa ettiği gösterilen davacı 2.9.1996 tarihinde 

yeniden göreve alınmış ve 5.5.1997 tarihinde ise iş akdi fesh edilmiştir. 

Davacı ve gösterdiği tanık beyanlarında çalışmanın aralıksız olduğu ifade edilmiştir. 

Davalı işten istifa suretiyle 2 kere ayrılan bir kişiyi ne sebeple yeniden işe başlattığını izah 

edememiştir. Đstifa ettiği belirtilen davacının tahsil ve diğer kişisel özellikleri gözönüne 

alındığında kendisinden vazgeçilemiyecek bir personel olmadığı görülmektedir. Santral 

memuru olan davacı iki kere istifa ettiği halde aradan 1 er ay geçtikten hemen sonra 

yeniden sözleşme yapılarak işe başlatılmıştır. Çalışma süreleri sözleşmelerde 9 ay 

gösterilmekle beraber birinci dönemle 11 ay, ikinci dönemde 10 ay devam ettirilmiştir. Bir 

sene süreyle gösterilecek bir çalışmanın kıdem tazminatı hakkı sağlıyacağını düşünen 

işveren belirtilen yöntemlere başvurarak işsiz kalma endişesini her zaman taşıyan işçiden 

belirtilen istifa dilekçelerini almış ancak hiçbir zaman fiilen ayrılma yaratılmamıştır. 

Olayların gelişimi bu yönü hiçbir duraksamaya yer vermiyecek derecede ortaya 

koymaktadır. Bütün amaç kıdem tazminatı hakkı tanımamaktır. Bu nedenlerle mahkemenin 

gerçeği tespit eden kararının onanması görüşüyle bozma kararına katılamıyorum. 

65 

❖ ❖ ❖ 

Yarg. 9. HD, 16.2.1999 E. 1998/18068, K. 1999/2365. 

Ücreti az bularak işten ayrılma-kıdem tazminatına hak kazanılmamasıfazla 

çalışmanın bulunmaması 

8 1. Diğer işçilerle birlikte ücretini az bulurak işe devam etmediği ve 

işverenin davetine rağmen çalışmak üzere işe dönmediği bölge 

müdürlüğü raporu ile diğer bilgi ve belgelerden anlaşıldığından, 

feshin işçi tarafından gerçekleştiğinin ve haklı bir sebebe dayanmadığının 

kabulü ile kıdem tazminatı isteğinin reddi gerekir.

2. Vardiya düzenine tabi işçinin, vardiyadaki çalışma süresi 8 saat 

olup, bunun yarım saati ara dinlenmesi olarak değerlendirildiğinde, 

normal çalışma süresi 7.5 saati aşmadığına göre fazla çalışma 

ücreti isteğinin de reddine karar verilmek gerekir. 

ĐşK 13, 14, 35 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, fazla çalışma parası ve yıllık ücretli izin parasının 

ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 


Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş 

ise de; HUMK.nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine 

ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi 






2. Özellikle Bölge Müdürlüğü'nce davacı işçinin şikayeti üzerine yapılan soruşturma 

sonucunda düzenlenen rapor içeriğine göre davacı ile işyerinde çalışan diğer 

işçilerin ücretlerini az bularak işe devam etmedikleri kendilerinin işveren tarafından 

işe davet edilmelerine rağmen işyerine dönüp çalışmadıkları anlaşılmaktadır. 

Bilirkişi raporunda devamsızlık tutanağının işçiler tarafından düzenlenmiş 

olmasının tutanağı geçersiz hale getirdiği şeklindeki görüşe değer verilemez. Bir 

delil olarak tutanak da bölge müdürlüğü belgeleri sonucu itibariyle doğrulamaktadır. 

Öte yandan dinlenen taraf tanıkları çelişkili ifade vermiş olup, salt bu ifadelerden 

sonuca gidilmesi de mümkün görülmemektedir. Bu durumda anılan rapor, 

devamsızlık tutanakları ve diğer bilgi ve belgeler feshin işçi tarafından gerçekleştirildiğini 

ve haklı bir nedene dayanmadığını gösterdiğinden kıdem tazminatı isteği 

reddedilmelidir. 

3. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre işyerinde 3 vardiya halinde çalışılmaktadır. 

Her bir vardiyanın süresi 8 saat olup, bunun yarım saatide ara dinlenme olarak 

değerlendirilmesi gerektiğinden günde 7.5 saati aşmadığı anlaşıldığından fazla 

çalışma isteğinin de reddine karar verilmelidir. 8 saatlik vardiya çalışması ile ilgili 

Dairemizin yerleşmiş kararları da bu doğrultudadır. 

66

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebeplerden BOZULMA- 

SINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 16.2.1999 gününde 

oybirliği ile karar verildi. 

67 

❖ ❖ ❖ 


Akdin işveren veya işçi tarafından feshedildiğinin belirlenmesi-işçinin 

zam isteği kabul edilmediği için işten ayrılmış olması 

9 Đşçinin ücret zammı isteğinin kabul edilmediği ve işverence "bu ücretle 

çalışırsan çalış çalışmazsan git" şeklindeki beyanı üzerine işçinin 

işyerinden ayrıldığı anlaşıldığı için, akdin işçi tarafından feshedildiği 

sonucuna varılarak, ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin 

reddedilmesi gerekir. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti ile 

hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 








2. Dosya içeriğinden ücret zammı isteyen davacının bu isteğinin işverence kabul 

edilmediği "bu ücretle çalışırsan çalış çalışmazsan git" şeklinde beyanda bulunduğu, 

bu konuşma üzerine davacının işyerinden ayrıldığı anlaşılmaktadır. 

Taraflar arasındaki bu konuşmalardan hizmet akdinin işveren tarafından değil 

işçi tarafından sona erdirildiği sonucuna varmak gerekir. Buna rağmen 

mahkemece hizmet akdinin işveren tarafından sona erdirildiği kabul edilerek 

ihbar ve kıdem tazminatı taleplerinin kabul edilmesi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖


Đşverenle tartışma sonucu işyerini terk-ihbar tazminatı 

10 Đşverenle sigorta ile ilgili hakları nedeniyle tartışma sonucu işyerini 

terkettiği anlaşılan işçi, ihbar tazminatı isteğinde bulunamaz. 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, çalışmanın tespiti ile ihbar tazminatı, fazla çalışma parası ile ücret 

alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 






göre, davalı işverenin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Dosya içeriğine ve özellikle davacı tanıklarının anlatımlarına göre, davacının 

sigorta ile ilgili kimi hakları nedeniyle işverenle tartışması sonucu işyerini bıraktığı 

anlaşıldığından ihbar tazminatına hak kazanamaz. Buna rağmen bu isteğin 

hüküm altına alınması hatalıdır. 

3. Davalı SSK Genel Müdürlüğünün temyizine gelince: 

Deliller toplandıktan sonra davacı hizmet tespiti isteğini atiye bırakmış olduğundan 

davalı kurum vekili lehinde vekalet ücreti takdiri gerekinken bu konunun hüküm 

altına alınmaması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đşçinin işyerinde yapılan baskı ve sataşmalar üzerine işten ayrılmak suretiyle 

akdi feshetmesi-ihbar tazminatı isteyememesi 

11 Đşyerinde kendisine yapılan baskı ve sataşmalar üzerine işten ayrılan işçi, ĐşK m. 13 

uyarınca akdin feshinde haklı olsa dahi, ihbar tazminatı talep edemez. 

ĐşK 13 

68


bayram hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 





Dosya içeriğine ve özellikle ibraname ve tanık anlatımlarına göre davacı işçinin 

işyerinde kendisine yapılan baskı ve sataşmalar üzerine işten ayrıldığı sonucuna 

varılmaktadır. Đşi kendisi bırakan işçi 1475 sayılı Yasanın 13. maddesi uyarınca 

işi bırakmakta haklı da olsa, ihbar tazminatı isteyemez. Buna rağmen bu tazminatın 

da hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Đşveren tarafından haksız fesih-baskı sonucu işçiden istifa dilekçesinin 

alınması-itibar ve kıdem tazminatı 

12 Đşyerinde mermilerin kaybolması nedeniyle soruşturma açılıp olayın 

davacı işçinin üstüne atıldığı, C. Savcılığına şikayet edileceğinden 

söz edilerek de baskı sonucu elinden istifa dilekçesinin alındığı 

anlaşıldığından, işçinin işten kendi isteğiyle ayrıldığını kabul etmek 

mümkün değildir. Feshin işverence gerçekleştirildiği esas alınarak 

işçinin ihbar ve kıdem tazminatları isteği hüküm altına alınmalıdır. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 


69


Davacı işçi davalı işverenin baskısı sonucu elinden istifa edilekçesi alındığını, bir 

başka anlatımla kendisinin istifa etmediğini iş akdine son verildiğini ileri sürerek 

ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinde bulunmuş mahkemece istifaya dayanılarak 

istekler reddedilmiştir. 

Dosya içeriğine göre işyerinde birtakım mermilerin kaybolduğu anlaşılmış bundan 

dolayı işyerinde soruşturma başlatılmıştır. 

Davacı tanık olarak ve halende işyerinde çalıştığı anlaşılan muhasebe şefini ve 

diğer görevliyi dinletmiş olup bunların ifadelerine göre, işine bağlı, sorumluluk 

duygusu olan bir işçidir. Aynı tanıklara göre bu mermi olayının davacının üzerine 

atılmak istendiği, hatta soruşturma sürerken bir gün muhasebe şefi olan tanığın 

yanına ağlayarak gittiği ve elinden zorla istifa dilekçesi alındığını söylediği böyle 

bir dilekçe vermemesi halinde Cumhuriyet Savcılığına şikayette bulunulacağı 

tehdidinde bulunduklarını, bu tehdit üzerine dilekçeyi imzalayıp verdiği anlaşılmaktadır. 

Diğer tanık da bu tanığı doğrular şekilde açıklamalar yapmıştır. Olayların 

bu gelişme seyri ve tanıkların samimi beyanlarından, baskı sonucu davacı 

bayan işçinin elinden istifa dilekçesi alındığı sonucuna varılmaktadır. Bu durumda 

bu dilekçeye dayanılarak davacı bayanın kendi isteği ile işyerinden ayrıldığı 

kabul edilemez. Feshin işverence gerçekleştirildiği düşünülerek ihbar ve kıdem 

tazminatları değerlendirilmeye tabi tutularak hüküm altına alınmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

Yarg. 9. HD, 9.2.1999 E. 1998/19655, K. 1998/1789. 

Đşveren tarafından aleyhine tanıklık yapıldığı için fesih-ihbar ve kıdem 

tazminatı 

13 Đşveren aleyhine tanıklık yaptığı için hizmet akdinin feshedildiği 

yazılı ve sözlü somut olgulara dayanan kanıtlardan anlaşıldığına 

göre, işçinin ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin hüküm altına 

alınması gerekir. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin parası, ikramiye, sosyal 

yardım ödeneği, bayram ve genel tatil gündelikleri ile eksik ödenen ücret alacağının 


70


Hüküm süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 




göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz idirazları 


2. Davacı işçi bir başka davada aleyhine şahadette bulunduğu için işine son verildiğini 

belirterek ihbar ve kıdem tazminatı isteğinde bulunmuş, mahkemece davacı tanıklarına 

itibar edilmeyerek isteklerinin reddine karar vermiştir. Ancak belirtmek gerekir ki dosya 

içeriğinden davacının 12.6.1995 tarihinde işveren aleyhine bir davada tanıklık yaparak 

anlatımlarda bulunduğu açık seçik ortadır. Durumu davacı tanığı olan bir kişide açıklamış 

olduğuna göre yazılı ve sözlü somut olgulara dayanan bu kanıtlar ortada iken başka 

tazminat isteklerinin reddine ve karar verilmesi isabetsizdir. Bundan başka mahkemece 

verilen ifadeden itibaren yaklaşık 40 gün sonra fesih gerçekleştirilmiş olması bu işlemin 

tanıklığa dayanmadığını göstermez. Bu süre somut olay bakımından uzun bir süre olarak 

nitelendirilemez. Nihayet konu ile ilgili olarak davalı tanıklarının anlatımları ele alınacak 

olursa bunlar olayla ilgili olarak sonuca etkileyecek nitelikte bulunmadıkları görülmektedir. 

Bu maddi ve hukuki olgular karşısında tazminat isteklerinin hüküm altına 

alınması gerekirken reddine karar verilmesi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


71 

Feshin işçi veya işveren tarafından yapıldığının tespiti-istifa 

dilekçesindeki tarih çelişkisi ve önceden alınmış olması-işverenin 

haksız feshi-ihbar ve kıdem tazminatı 

14 Đşçinin işverene ait araçla trafik kazası geçiren ve 58 gün tutuklu 

kaldıktan sonra 15 gün kullandığı izin sonunda işe alınmayarak 

haksız fesih sonucu ihbar ve kıdem tazminatı isteğine karşı; işveren 

akdin işçi tarafından istifa yoluyla sona erdirildiğine dair dilekçe 

iddia etmekle beraber, tarihindeki çelişkiler ve dosya içeriğinden 

hizmet akdi devam ederken çok önce alındığı anlaşıldığından, böyle 

bir dilekçeye dayanarak ihbar ve kıdem tazminatı isteğinin reddi 

hatalıdır. 

ĐşK 13, 14


bayram ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 


Hüküm süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmiş ise de HUMK.nun 438. 

maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin evrak 

üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup 



Davacı davalı işyerinde çalışırken 3.12.1996 günü kullandığı davalıya ait araçla 

trafik kazası geçirdiğini ve tutuklandığını 58 gün tutuklu kaldığını, tahliye edildikten 

sonra 15 gün izin kullandığını izin sonucu işe alınmadığını iddia ederek 

ihbar ve kıdem tazminatı isteğinde bulunmuştur. Davalı ise davacının istifa ederek 

işyerinden ayrıldığını, kazayı müteakip tutuklu kaldığı sürece hizmet aktinin 

devam ettiğini cezaevinden çıktıktan sonra istifa dilekçesi verdiğini ileri sürmüş, 

mahkemece savunmaya değer verilerek davacının ihbar ve kıdem tazminatı istekleri 

reddedilmiştir. 

Davacı yargılama sırasında istifa dilekçesi olarak ibraz edilen belgedeki imzanın 

beyaza atıldığını buna değer verilemiyeceğini iddia etmiştir. Đstifa belgesi incelendiğinde 

kaza tarihinden bir ay öncesi 3.11.1996 günü davacının istifaen ayrıldığının 

yazılı olduğu görülmektedir. Đstifa dilekçesindeki tarihteki çelişki davalının 

savunmasını kısmen doğrulamaktadır. Tüm dosya içeriğinden bu dilekçenin 

hizmet akti devam ederken çok önce davacıdan alındığı anlaşılmaktadır. Böyle 

olunca bu istifa edilekçesine dayanarak davacının ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin 

reddi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

72

73 


Đşverenin fesih ve kıdem tazminatı ödenmesi kararı-ihbar tazminatı-yönetmeliğe 

göre genel sekreter tazminatı 

15 1. Hizmet akdi işveren kurumun yönetim kurulu tarafından feshedildiği 

ve işçinin kıdem tazminatı alacağı kabul edildiğine göre, işçinin 

dilekçesi istifa niteliğinde olamaz. Durum böyle olunca dava 

işçinin ihbar tazminatı isteğinin reddedilmesi hatalıdır. 

2. Đşyeri yönetmeliğinin 10. maddesinde genel sekretere her seçim 

sonunda iki maaş tutarında ödeme yapılması öngörülmüş olup, 

akdi fesheden yönetim kurulu da seçim sonucu değişen kurul olduğu 

için davacı hakkında genel sekreterlik tazminatına da karar 

verilmesi gerekir. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, sekreterlik tazminatı, ücret farkı ile 

ücretli izin parasının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Davacı tarafından verilen dilekçe istifa mahiyetinde değildir. Hizmet aktinin 

işyeri yönetim kurulu kararı ile işveren tarafından bozulduğu ve davacının kıdem 

tazminat alacağının kabul edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda ihbar tazminatı 

isteğinin kabul edilmesi gerekirken yazılı şekilde red edilmesi hatalıdır. 

3. Đşyeri yönetmeliğinin 10. maddesinde her seçim sonunda genel sekretere iki 

maaş tutarında ödeme yapılması hüküm altına alınmıştır. Davacının hizmet aktinin 

yeni yapılan seçim sonunda değişen yönetimce işten çıkarıldığı dosya içeriğinden 

anlaşıldığına göre, yönetmeliğin anılan maddesinde düzenlenen genel 

sekreter tazminatının da hüküm altına alınması gerekir. 




❖ ❖ ❖

‹flK 13 


Đşveren yararına ihbar tazminatı-brüt ücret üzerinden hesaplanması 

16 ĐşK'nun 13. maddesinde ihbar tazminatı yönünden işçi ve işveren 

ayrımı yapılmaksızın düzenleme getirilmiş olup, işveren yararına 

hesaplanacak ihbar tazminatı brüt ücret üzerinden belirlenmesi gerekir 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, ihbar tazminatı ve peşin alınan ücretten çalışılmayan günler 

karşılığının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 








2. Davacı bankanın hak kazandığı ihbar tazminatının brüt ücretten ödenmesi gerekir. 

Gerçekten 1475 sayılı Đş Kanununun 13. maddesi bu konuda işçi ve işveren ayrımı 

yapmaksızın bir düzenleme öngörmüş olup davacı yararına hesaplanacak 

olan ihbar tazminatı brüt ücret üzerinden belirlenip hüküm altına alınmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đşverene ödenmesi gereken ihbar tazminatı-işçi alacaklarının takas ve 

mahsubu 

17 Đşçinin işverene ödemesi gereken ihbar tazminatından, yalnız ücretli yıllık 

izin alacağı değil, savunmasında sözü geçen diğer alacaklarının da, tahkik 

edilerek tespit edildiğinde mahsubu yoluna gidilmesi gerekir. 

ĐşK 13; BK 333 

DAVA: Davacı, ihbar tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 

74





Davalı işçi cevap dilekçesinde yıllık ücretli izin alacağı ile birlikte hafta tatili, 

bayram günleri çalışmaları ve fazla mesai karşılığı alacağının takas ve mahsubu 

isteğinde bulunduğu gibi, mütalaasına başvurulan bilirkişi raporuna karşı yaptığı 

itirazlarda da bu alacaklarından söz ederek işyerinde bulunan puantaj kayıtları ve 

diğer belgeler istenerek haklarının tespit edilerek mahsubu yoluna gidilmesini 

bildirmiştir. Mahkemece sadece izin alacağı ihbar tazminatına mahsup edilmiş, 

diğer işçilik hakları bakımından inceleme ve araştırma yoluna gidilmemiştir. 

Dava ekonomisinde bir gereği olarak mahkemece savunmada üzerinde durulan 

sözkonusu alacakların tahkik edilerek tespit edildiği takdirde ihbar tazminatından 

mahsup edilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Zincirleme hizmet akitleri-işçinin üstlendiği işe göre mevsimlik işçi 

sayılmaması-belirsiz süreli hizmet akdine dönüşmüş olarak sonuçlarını 

doğurması-ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağına karar 

verilmesi 

18 1. Đşyerinde aktarma işçisi olarak her yıl bir boş gün dışında zincirleme 

hizmet akitleri ile sürekli şekilde çalıştırılan işçinin, bu çalışma 

düzenine göre mevsimlik işçi olduğu kabul edilemez. 

2. Đşverence, hizmet akdinin ihbar ve kıdem tazminatını gerektirmeyecek 

şekilde son bulduğu ispat edilemediği için belirsiz süreli 

akde dönüşen iş ilişkisinde işverenin akdi feshettiğinden hareketle 

ihbar ve kıdem tazminatına karar verilmesi gerekir. 

3. Somut olayda mevsimlik bir işte çalışma söz konusu olmadığına 

göre, işçinin izin parasına ilişkin isteği hakkında bilirkişi hesap raporu 

değerlendirilerek bir karar verilmelidir. 

ĐşK 13, 9, 14, 49, 50, 56 

75

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, 1996-1997 yıllarına ait izin ücreti, ikramiye ile 

yarım aylık ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





1. Davacı işçinin işyerinde aktarma işçisi olarak her yıl bir boş gün dışında 

zincirleme akitlerle ve sürekli çalıştığı anlaşılmaktadır. Çalışma düzenine göre, 

davacının mevsimlik işçi olduğu kabul edilemez. Davalı işveren davacının ihbar 

ve kıdem tazminatı gerektirmeyecek şekilde hizmet akdinin son bulduğunu isbat 

edebilmiş değildir. Bölge Çalışma Müdürlüğü yapmış olduğu soruşturma sonucunda 

da bu durumu belirterek ihbar ve kıdem tazminatlarına hak kazandığı sonucuna 

varmıştır. Böyle olunca ihbar ve kıdem tazminatları hüküm altına alınmalıdır. 

2. Yıllık ücretli izin alacağına gelince; birinci bendde açıklandığı üzere mevsimlik 

bir iş söz konusu olmadığına göre 1475 sayılı Đş Kanununun 50. maddesinin 

sondan bir önceki fıkrasının uygulanması olanağı yoktur. Bu durumda bu alacakda 

bilirkişi tarafından hesaplandığına göre hesap raporu bir değerlendirmeye 

tabi tutularak istek doğrultusunda hüküm kurulmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Kısmı süreli zincirleme hizmet akitleri-belirsiz süreli hizmet akdine dönüşme-ihbar 

tazminatı 

19 Đşçinin günde 1.5 saat ve haftada 7.5 çalışması şartıyla birer yıllık 

hizmet akdine dayalı istihdam edilmesi tarafların rızalarıyla yenilenmiş, 

bu suretle oluşan zincirleme hizmet akitleri belirsiz süreli 

hizmet akdine dönüştüğü için, son sözleşmenin bir yıllık süreli olduğundan 

söz edilerek işçinin ihbar tazminatı isteğinin reddine karar 

verilmesi uygun değildir. 

ĐşK 13, 9 

76

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatlarının ödetilmesi davasının 

yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle 

birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi 

içinde temyizen incelenmesi taraflar avukatınca istenilmesi ve davalı avukatınca 

da duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu 

anlaşılmış ve duruşma için 21.9.1999 salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı 

gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına 

kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatın sözlü açıklaması 

dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 



göre, davalının temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Davacının temyizine gelince: 

Davacı günde 1.5 saat ve haftada 7.5 saat olmak üzere çalışma koşuluyla davalıya 

ait işyerinde işe başlamış, birer yıllık sözleşmeler tarafların rızalarıyla müteaddit 

defalar uzatılmış olup, mahkemenin de benimsediği gibi süresi belirsiz hizmet 

akidleriyle zincirleme şekilde çalışmasını sürdürmüştür. Kıdem tazminatı için 

mahkemece isabetli şekilde bu sonuca varılmış iken ihbar tazminatı yönünden 

son sözleşmenin bir yıllık olup süresi belirli nitelikte bulunduğu kabul edilerek 

ihbar tazminatının reddine karar verilmesi hatalıdır. Bu durumda bilirkişi tarafından 

hesap edilmiş olan ihbar tazminatı bir değerlendirmeye tabi tutularak hüküm 

altına alınmalıdır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarda belirtilen nedenle BOZULMASINA, 

peşin olanan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 21.9.1999 gününde 


❖ ❖ ❖ 

77 


Ağır işlerde çalıştırılmaması raporu-hafif iş verilmediği için disiplin 

kurulu kararı ile fesih-ihbar tazminatı 

20 Ağır işlerde çalıştırılamayacağı raporunu ibraz ederek hafif işte 

çalıştırılmasını isteyen işçinin hizmet akdinin, işyerinin ağır ve tehlikeli 

işlerin yapıldığı bir yer olduğu bildirilerek disiplin kurulu kararı 

doğrultusunda feshedildiğinde, işçinin durumu ĐşK m. 17/I kapsamına 

girmediği için ancak ihbar şartına uymak suretiyle feshedilmesi gerekirdi. 

Buna uyulmadığı için ihbar tazminatına hak kazanır. 

ĐşK 13, 17

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kötüniyet tazminatlarının ödetilmesi, davasının 

yapılan yargılaması sonunda: ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hüküm süresi içinde 

duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi üzerine dosya 


tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davası asil ... geldi. 

Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü 

açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup 






2. Davacı işçi davalıya ait işyerinde çalışırken kalp rahatsızlığından dolayı ağır 

işlerde çalıştırılmaması gerektiği şeklindeki doktor raporunu işverene ibraz ederek 

hafif işlerde çalıştırılmasını istemiş: davalı işveren işyerinin ağır ve tehlikeli 

işlerin yapıldığı bir yer olduğunu bildirmek suretiyle disiplin kurulu kararı doğrultusunda 

sözleşmenin feshi yoluna gitmiştir. Đhbar tazminatı isteğiyle açılan 

dava Đş Kanunu'nun 17. maddesinin sağlık sebepleri bendinde öngörülen hükümler 

uyarınca mahkemece isteğin reddine karar verilmiştir. 

"Sağlık sebepleri" olarak anılan 17. maddede öncelikle iki konu üzerinde durulmuştur. 

Bunlardan birincisi, işçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından 

yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalık ya da sakatlık halidir 

ki, yasa koyucu burada 3-5 günlük bir devamsızlık koşulunun gerçekleşmesini 

aramaktadır. Đkinci hal ise, işçinin bulaşıcı veya işiyle bağdaşmayacak derecede 

tiksinti verici bir hastalığa tutulmasıdır. Somut olayda davacı işçinin hastalığı bu 

iki halden hiçbirine girmemektedir. Bundan başka işçinin devamsızlığı da yoktur. 

Yasa koyucu aynı sağlık sebepleri ile ilgili olarak işçinin kendi kusuruna yükletilmeyen 

hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde de hizmet akdini bildirimsiz 

olarak işveren tarafından bildirim önellerini altı hafta aşmasından sonra 

feshedebileceği kuralını da getirmiştir. Davacının durumu bu son hüküm kapsamına 

da girmemektedir. Bir an için girmiş olduğu varsayılsa bile hafif işlerde çalışabileceği 

konusunda mahkemece araştırma ve inceleme de yapılmış değildir. 

Đşverenin beklemeksizin fesih yoluna gitmiş olması davacıyı ihbar tazminatına 

hak kazandırmıştır. 

78

Açıklanan maddi ve hukuki olgulara göre ihbar tazminat isteğinin hüküm altına 

alınması gerekirken reddi hatalıdır. 


peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 4.5.1999 gününde oybirliği 


79 

❖ ❖ ❖ 


Feshin işveren veya işçi tarafından yapıldığının belirlenmesi-tanık beyanlarına 

göre işçinin izin aldığının anlaşılması-işverence haksız fesih 

sonucu ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı ödenmesi 

21 Đşyerinde çalışırken nişanın bozulması sonucu büyük bir üzüntü 

içine düşmekle işverenden izin aldığı tanıkların samimi beyanlarıyla 

doğrulandığına göre, hizmet akdinin işverence feshedildiği 

esas alınarak ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin hüküm altına 

alınması gerçek duruma uygun düşer. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatıyla izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 





Davacı bayan işçinin, işyerinde çalışırken nişanlısı tarafından nişanın bozulması 

sonucu büyük bir üzüntü içine düştüğü bu moral bozukluğunun giderilebilmesi 

için ortamını değiştirmek ihtiyacı duyduğu bu nedenle babasının davalı işverenden 

bir hafta izin istediği ve bu isteğin olumlu karşılamaması üzerine davacının 

Đstanbul'a gittiği, dinlettiği tanıkların açık ve ayrıntılı ifadelerinden anlaşılmaktadır. 

Gerçekten tanık olarak dinlenen babası olayı samimi bir biçimde ayrıntılı olarak 

anlattığı gibi izin için telefonla babasının işverenden böyle bir istekte bulunduğunu 

da orada hazır olan diğer davacı tanığın anlatımlarından bu olay doğrulanmıştır. 

Buna mukabil davalı tanıklarının biri fesih konusunda herhangi bir beyanda 

bulunmamış diğeri de nişan bozulması "olayını üstü örtülü biçimde doğrulamış 

ancak davacının izin almadığını söylemiştir. Bu delil duruma göre davacı

işçinin izin aldığı kanaati uyanmaktadır. Böyle olunca ihbar ve kıdem tazminatı 

isteklerinin hüküm altına alınması gerçek duruma uygun düşer. Yazılı şekilde bu 

isteklerin reddedilmiş olması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Çağrı üzerine çalışma-işin niteliği ve işçinin başka işte çalışması gibi 

durumlar dikkate alınarak çalışılan sürenin belirlenmesi-buna göre 

ihbar ve kıdem tazminatına hükmedilmesi-her yıl çalışılan süreye göre 

yıllık ücretli izne hak kazanabilme imkânı üzerinde durulması 

22 1. Çağrı üzerine çalışma usulûne göre yapılan kısmi süreli hizmet 

aktinde işçi işverence ihtiyaç çıktığında çağrılıp çalıştırıldığı için, 

böyle bir işçinin yılın tamamında çalıştığının kabulü hatalıdır. Đşin 

niteliği ve işçinin başka işlerde de çalışıp çalışmadığı dikkate alınmak 

suretiyle çalışılan süreler tespit edilerek ihbar ve kıdem tazminatı 

istekleri hüküm altına alınmalıdır. 

2. Yıllık ücretleri izin alacağı yönünden her yıl çalışılan süre tespit 

edildikten sonra işçinin yıllık izne hak kazanıp kazanmadığı üzerinde 

durulmalı ve buna göre sonuca gidilmelidir. 

ĐşK 13, 14, 49 vd. 56 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parasının 









2. Dairemizin mahkemece uyulan bozma kararında davacı işçinin çağrı usulü ile 

çalıştırıldığı ve ihtiyaç hasıl oldukça işverence çağrılıp çalıştırıldığı vurgulanmıştır. 

Bu çalışma tarzına göre davacı işçinin yılın tamamında çalıştığının kabulü 

hatalıdır. Bu durumda işyerinde davacıya yaptırılan işin niteliği, başkaları tarafın- 

80

dan aynı şekilde veya serbest iradesi ile başka işlerde çalıştırılıp çalıştırılmadığı 

konuları mahalli adetler dikkate alınmak üzere değerlendirilmeye tabi tutularak 

ve dosya içeriği de dikkate alınmak sureti ile çalışan sürelerin tespit edilerek ihbar 

ve kıdem tazminatı istekleri hüküm altına alınmalıdır. 

Yazılı şekilde yılın tamanının değerlendirilmiş olması hatalıdır. 

3. Öte yandan, heryıl çalışılan süre tespit edildikten sonra davacı işçinin yıllık 

ücretli izne hak kazanıp kazanmadığı konusu üzerinde durulup hasıl olacak sonuca 

göre bir hüküm kurulmalıdır. 




81 

❖ ❖ ❖ 


Đhbar tazminatı isteği ile bağlılık-ihbar tazminatının giydirilmiş günlük 

brüt ücret üzerinden hesaplanması-işveren yararına ihbar tazminatında 

kesilecek vergi-yargılanmanın gerektiği halde icra inkar tazminatına 

karar verilememesi 

23 1. Davacı işveren açıkça 40 günlük ücret tutarında ihbar tazminatı 

isteğinde bulunduğu halde mahkemece tazminatı 56 gün üzerinden 

hesaplanması, usulün istekle bağlılık ilkesine aykırıdır. 

2. Đhbar tazminatı işçi ve işveren tarafı için bir fark gözetilmeksizin 

giydirilmiş günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. Đşveren, yararına 

hükmedilen brüt ihbar tazminatından iki kez gelir vergisi ödeyecek 

duruma gelmemelidir. 

3. Taraflar arasında ihbar tazminatının ödenmesi ve miktarı hakkında 

yargılamayı gerektiren bir uyuşmazlık bulunduğu için, icra 

inkar tazminatına karar verilemez. 

ĐşK 13; HUMK 74 

DAVA: Davacı, icra takibine yapılan itirazın iptali ile % 40 icra inkar tazminatına 







göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Davacı banka dava dilekçesinde açıkça 40 günlük ücrete ilişkin ihbar tazminatı 

isteğinde bulunmuş mahkemece bu tazminat 56 gün üzerinden hesaplanmıştır. Bu 

şekilde hesaplama ve hüküm kurulması HUMK.nun 74. maddesindeki istek 

bağlılık ilkesine aykırıdır. 

3. Đhbar tazminatının giydirilmiş günlük brüt ücret üzerinden hesaplanması gerekir, 

bu bakımdan talepte bulunan işçi ya da işveren olmasının sonuca bir etkisi 

yoktur. Đnfaz aşamasında hüküm altına alınan brüt ihbar tazminatından gelir vergisi 

kesilmesi ayrı bir konudur. Aksi halde işveren iki kez gelir vergisi ödeme durumuna 

maruz kalabilir. 

4. Taraflar arasında ihbar tazminatının ödenmesi gerekip gerekmediği ihtilaflı olduğu gibi 

bir önceki bentte de belirtildiği üzere miktarında da uyuşmazlık bulunduğu görülmektedir. 

Bu durumda icra inkar tazminatının hüküm altına alınması hatalıdır. Bir başka anlatımla, 

konu yargılamayı gerektirmektedir. Böyle olunca icra inkar tazminatına karar verilemez. 




❖ ❖ ❖ 


Haklı sebeple fesihte ihbar tazminatı-fazla çalışmanın belirlenmesi-işin 

niteliği-yıllık iznin kullandırıldığının ispatı 

24 1. Đşçi hizmet akdini haklı sebeple feshettiğinde, fesihte haklı bir sebebe 

dayansa dahi ihbar tazminatı talep edemez. 

2. Bölge temsilcisi olan ve firmaları dolaşarak mamulleri tanıtan işçinin 

çalışma düzeni, kendisine serbest hareket olanağı sağladığı dikkate 

alınarak her gün üç saat değil, günde bir saatlik fazla çalışma yaptığı 

sonucuna varılması somut olayın özelliklerine uygundur. Çok uzun süre 

hiç ara vermeden fazla çalışma yapıldığının kabulü, hayatın olağan akışına 

uygun düşmez. 

3. Yıllık iznin kullandırıldığının ispatı tutulan izin defterine dayalı 

olarak işverene düşer 

ĐşK 13, 35, 58 

82

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, ikramiye ve ücretli 

izin alacağının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle 

gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin 

hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi taraflar avukatınca 

istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma 

için 21.12.1999 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma 

günü davalı adına Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat ... geldiler. Duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son 

verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 





2. Mahkemenin de kabulünde olduğu üzere davacı işçi haklı olarak sözleşmesini 

kendi feshetmiştir. Sözleşmeyi fesheden taraf haklı da olsa 1475 sayılı Đş 

Kanunu'nun 13.ncü maddesinde öngörülen ihbar tazminatını isteyemez. Bu 

durumda anılan tazminat reddedilmelidir. 

3. Davacı işçinin bölge temsilcisi olarak işyerinde çalıştığı ve günlük çalışma sırasında 

firmaları dolaşarak işyeri mamullerinin tanatımıyla görevli olduğu, dinlenen 

tanık anlatımlarından anlaşılmaktadır. Böyle bir çalışma düzeni davacı işçiye 

serbest hareket etme olanağı sağlar ki, bunun sonucu olarak hergün 3 saat fazla 

mesi yapıldığının kabulü doğru olmaz. Günde bir saat fazla mesai sonucuna varılması 

somut olayın özelliklerine uygun düşer. 1989 dan beri çalışılma olgusu ve 

fazla mesai yapıldığı kabul edildiği takdirde çok uzun süre bunun yapılması aslında 

hayatın olağan akışına uygun düşmez. Hastalık, izin, diğer mazeret halleri 

iş hacminin azlığı gibi nedenlerle zaman zaman değil fazla mesai, normal mesai 

yapılması bile mümkün olmaz. Bu bakımdan Dairemizin uygulaması 

doğrultusunda bir hakkaniyet indirimi yapılması gerçek durumun ortaya 

çıkarılması bakımından doğru olur. Ancak böyle bir indirimden sonra da 1475 

sayılı Đş Kanunun 35. maddesi çerçevesinde yılda 90 gün ve günde 3 saate göre 

ayrıca bir indirim yapılması yoluna gidilmemelidir. 

4. Davacı işçinin yıllık izinlerinin kullandırıldığının ispatı, 1475 sayılı Đş 

Kanunu'nun 58. maddesi gereğince, izin defteri tutulmak suretiyle işverene düşer. 

Somut olayda işveren böyle bir defter ya da eşdeğer bir belgeyle izinlerin 

kullandırıldığını kanıtlayamadığı için istek doğrultusunda bu alacak hesaplanıp 

hüküm altına alınmalıdır. 

83

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, davalı 

yararına takdir edilen 65.000.000 TL duruşma avukatlık parasının davacıya, 

davacı yararına takdir edilen 65.000.000 TL duruşma avukatlık parasının 

davalıya yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye 


❖ ❖ ❖ 


Đşçi çıkarmada özel yöntem-emekliliği gelmiş olanlara ihbar tazminatı 

ödenmesi-daha sonra yaşlılık (emekli) aylığı bağlamak amacıyla fesihte 

uygulanamaması 

25 Đşverenin işyerinin nakli sırasında işçi azaltılması yoluna gidilirken 

emekliliği gelmiş olanların başvuruları halinde ihbar (bildirim süresine 

ait ücretin) ve kıdem tazminatlarını ödeyerek hizmet akitlerinin 

feshine ilişkin uygulama, aynı işyerinde yedi ay sonra emekli 

aylığı bağlanması amacıyla hizmet akdini fesheden işçiye ihbar 

tazminatı isteğinde bulunabilmek için bir haklılık vermez. Benzer 

durumların dayanak alınması da mümkün değildir; zira hataen 

yapılan bir ödeme emsal olamaz. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar dazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, işyerinin bir başka yere nakli nedeniyle ortaya 

çıkacak sorunların çözümlenebilmesi için davalı işverenin 7.5.1996 tarihinde yönetim 

kurulu kararı ile işçi azaltılması yoluna başvurulacağı bunun için de emekliliği 

gelmiş işçilerin işverene başvurması halinde sözleşmelerinin ihbar ve kıdem 

tazminatları ödemek suretiyle bozulacağı bildirilmiştir. Davacı işçi, yönetim kurulu 

kararından sonra istekli olduğunu bildirmemiş yaklaşık 7 ay çalışmasını sürdürmüştür. 

Bu kadar süre geçtikten sonra 1997 Ocak ayında verdiği dilekçelerinde emekli 

olmak suretiyle işyerinden ayrılacağını davalı işverene bildirmiştir. Olayların bu 

84

cereyan şekli itibariyle hizmet akdinin emeklilik nedeniyle davacı işçi tarafından 

sona erdirildiği kabul edilmelidir. Böyle bir durumda ise davacı ihbar tazminatına 

hak kazanamaz. Mahkemece, davacının ihbar tazminatına hak kazandığına gerekçe 

olarak işveren tarafından aynı durumda olan bir başka işçiye anılan tazminatın 

ödenmesi gösterilmişse de, dosya içeriğinden o işçinin durumunun davacı 

işçi ile ne kadar benzerlik arzettiği anlaşılamadığı gibi, bir an için özdeşlik ya da 

benzerlik olduğu varsayılsa bile hataen yapılan bir ödeme emsal olamaz. Bu durumda 

mahkemece yapılacak iş, ihbar tazminatının reddine karar verilmekten ibarettir. 




❖ ❖ ❖ 


Đhbar ve kıdem tazminatında fesih tarihindeki ücretin esas alınması 

26 Hizmet akdi 31.7.1997 tarihinde feshedildiğine göre, ihbar ve kıdem 

tazminatında bu tarihteki ücretin esas alınması gerekir. 1.8.1997 

tarihindeki asgari ücret üzerinden hesap ve ödeme yapılamaz. Đşverenin 

1.8.1997 günü için ücret tahakkuk ettirmiş olması sonuca etkili değildir. 

ĐşK 13, 14, 33 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ücret, ikramiye ve yol parasının ödetilmesine 



Hüküm süresi içinde davalılardan ... avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 






2. Davacı işçi, hizmet akdinin 31.7.1997 tarihinde feshedildiğini ileri sürerek ihbar 

ve kıdem tazminatı ile bir kısım işçilik haklarının hüküm altına alınmasını istemiştir. 

Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda da hizmet akdinin 

85

31.7.1997 tarihinde feshedildiği kabul edilmekle birlikte, ihbar ve kıdem 

tazminatının hesabında 1.8.1997 tarihindeki asgari ücret esas alınmıştır. Hizmet 

akdi 31.7.1997 tarihinde feshedildiğine göre bu tarihteki ücretin esas alınması 

gerekir. Davalı işverence 1.8.1997 günü için ücret tahakkuk ettirilmiş olması 

sonuca etkili değildir. Kararın bu yönden bozulmasına gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Đhbar tazminatı-faiz başlangıcı 

27 Đhbar tazminatı için davalı işveren dava tarihinden önce temerrüde 

düşürülmediğine göre, yasal faizin fesih tarihinde değil, dava tarihinden 

yürütülmesi gerekir. 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatlarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Hüküm altına alınan ihbar tazminatı için davalı dava tarihinden önce temerrüte 

düşürülmüş değildir. Bu sebeple dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerekirken 

fesih tarihinden itibaren faize karar verilmesi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

86


Bakiye ihbar tazminatı-faiz başlangıcı 

28 Đhbar tazminatına ilişkin ek dava açıldığında, tazminatın tamamı 

için ilk kısmi dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi hatalıdır. 

Yargıtayın kararlılık kazanmış uygulamasına göre sonra açılan ek 

davalar dikkate alınarak her birinin kapsamına giren miktarlar 

için o dava tarihleri başlangıç olarak kabul edilerek faiz yürütülmelidir. 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatıyla izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 





Mahkemece ihbar tazminatının tamamı için gerekli kararın baş tarafında gösterilen 

ilk kısmi dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi hatalıdır. Dairemizin 

kararlık kazanmış uygulamasına göre daha sonra açılan ek davalar dikkate 

alınarak herbirinin kapsamına giren miktarlar için o dava tarihleri başlangıç 

olarak kabul edilerek faiz yürütülmelidir. Tamamı için ilk dava tarihinin esas 

alınması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 



29 Kıdem tazminatı dışındaki ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin ve ücret 

alacakları için ilk dava tarihinden değil, bakiye alacaklar için 

son davanın açıldığı tarih dikkate alınarak faiz yürütülmelidir. 

ĐşK 13, 14, 26, 54 

DAVA: Davacı, bakiye ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağının 


87








2. Kıdem tazminatı dışındaki ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin ve ücret alacakları 

için ilk dava tarihinden faiz yürütülmesi hatalıdır. Dairemizin kararlılık kazanmış 

uygulamasına göre daha önce açılan ilk dava hüküm altına alınan bu alacaklar 

için temerrüt oluşturmaz. Bu itibarla anılan alacaklar için bu son davanın açıldığı 

tarih dikkate alınarak faiz yürütülmelidir. 




❖ ❖ ❖ 



30 Ek dava olarak istenen bakiye ihbar tazminatının faizi ilk dava tarihinden 

değil, son davanın açıldığı tarihten itibaren yürütülmesi 

gerekir. 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.. 




88





2. Mahkemece hükmedilen ihbar tazminatı için uygulanan faiz hatalı olarak yürütülmüştür. 

Gerçekten ek dava olarak istenen bakiye ihbar tazminatının faizi ilk 

dava tarihinden değil bu davanın açıldığı tarihten itibaren yürütülmesi gerekir. 

Zira ilk davanın açılması olgusu davalıyı temerrüde düşürmüş sayılmaz. Kararın 

bu yönden bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Đhbar ve kıdem tazminatının ödendiğine ilişkin belgeler-belgelerin dikkate 

alınması 

31 Hizmet akdinin ihbar ve kıdem tazminatı ödenerek feshedildiği, işçinin 

imzasını taşıyan ödeme belgesi ve ibraname ibraz edilerek 

ileri sürüldüğüne göre, ödeme belgeleri dikkate alınmadan sonuca 

gidilmemelidir. 

ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve sendikal tazminatın ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 





Davalı işveren cevap dilekçesinde hizmet akdinin ihbar ve kıdem tazminatı 

ödenmek suretiyle feshedildiğini ileri sürmüş ve davacı işçinin imzasını taşıyan 

ödeme belgeleri ile ibranameyi ibraz etmiş olduğundan mahkemece bunların değerlendirmeye 

tabi tutularak varsa fark alacaklarına hükmedilmesi gerekirken, 

89

ödeme belgelerinin dikkate alınmamış bulunması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Kötüniyetli fesih iddiası-kanıtlanamaması 

32 Dosya içeriği ve tanık anlatımlarından feshin kötüniyetli olmadığı 

anlaşıldığından, kanıtlanamayan tazminat isteğinin reddedilmesi 

gerekir. 

ĐşK 13 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatları, fazla çalışma ve izin ücreti, 

ikramiye ve hafta tatili gündeliğinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 








2. Dosya içeriğinden ve özellikle olaya en yakın ve işyeri aşçıbaşısı tanık ... anlatımlarından 

olayda işverenin kötüniyetli olmadığı anlaşıldığından kanıtlanamıyan 

kötüniyet tazminatı isteğinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır. 

3. Kabule göre ihbar tazminatı ve izin ücreti alacaklarıyla ilgili olarak ek davaya 

konu miktarlara ek dava tarihinden faiz yürütülmesi gerektiği halde ilk dava tarihinden 

faize karar verilmesi de bozma nedenidir. 

90




❖ ❖ ❖ 

91


Kötüniyet tazminatı isteği-ihbar tazminatının vasıflı bir şekli olması-ihbar 

tazminatının da hüküm altına alınması 

33 Mahkemece, şartları gerçekleşmediği için kötüniyet tazminatı isteğinin 

reddine karar verilmesi doğrudur. Ancak kötüniyet tazminatı 

içerisinde ihbar tazminatı da bulunduğundan, somut olay yönünden 

gerçekleştiği anlaşılan ihbar tazminatının da hüküm altına 


ĐşK 13 

DAVA: Davacı, kıdem ve kötüniyet tazminatlarının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 






göre, davalının tüm temyiz itirazları ile davacının aşağıdaki bendin kapsamı 


2. Mahkemece davacının kötüniyet tazminatı isteği bu tazminatın koşullarının 

gerçekleşmediği gerekçesiyle reddine karar verilmesi doğrudur. 

Ancak kötüniyet tazminatı kapsamı içerisinde ihbar tazminatıda yer alır. Kötüniyet 

tazminatı ihbar tazminatının vasıflı bir şeklidir. 

Böyle olunca somut olay yönünden gerçekleştiği anlaşılan ihbar tazminatının da 

hüküm altına alınması gerekir. 




❖ ❖ ❖ 

92

I - Kıdem tazminatına hak kazanılan haller 

1 

1. Hizmet akdinin kıdem tazminatına hak kazandıracak şekilde 

feshedildiğinin belirlenmesi ve işçinin iddiasını açıklığa 

kavuşturması 

2. Đşçi tarafından bildirimli fesihte 

2 

3 

4 

5 

2a) Đmzalı istifa dilekçesi ile işten ayrılma 


2b) imzalı istifa dilekcesi ile işyerinden ayrılma 

2c) Hastanaye gittikten sonra işyerine dönmemek ve işveren çağrısına 

uymama suretiyle fesih 

2d) Đşi bırakarak hizmet akdini fesih 

2e) Fesih sebepleri açıkca gösterilmeden istifa dilekçesiyle iş ilişkisini 

sona erdirme 

3. Askerlik sebebiyle hizmet akdinin feshi 

Bak. k 3 

4. Đşçi tarafından derhal fesihte 

6 

4a) Hizmet akdinin sağlık sebebiyle feshinde 

4b) Đşçinin sağlığının tehlikeye sokulması sebebiyle fesihte 

Bak. ĐşK 16/k 3, 6 

4c) Đşveren tarafından hakaret edildiğinden dolayı fesihte 


94

4d) Đkramiyenin ödenmemesi sebebiyle fesihte 

Bak ĐşK 16/k 6 

4e) Fazla çalışma ücretinin ödenmemesi sebebiyle fesihte 

Bak ĐşK 16/k 5 

7 

8 

9 

5. Yaşlılık (emekli) aylığı almak amacıyla fesihte 

6. Evlendikten sonra bir yıllık süre içinde hizmet akdinin feshinde 

7. Evlenmeden önce hizmet akdini fesheden işçinin kıdem tazminatına 

hak kazanamaması 

8. Đşveren tarafından bildirimli fesihte 

8a) Bildirim süresine ait ücretin peşin ödenerek akdin feshedilmesi 

Bak. ĐşK 13/k 3, 4, 5, 25, 26 

10 

8b) Đşçinin başka bir işverene ait işyerinde görevlendirilmesi ve işçinin 

bunu kabul etmemesiyle akdin işverence feshedilmesi 

11 

8c) Zincirleme hizmet akitlerinden belirsiz süreli hizmet akdine 

dönüşen akdin feshedilmesi 

Bak. ĐşK 13/k 18, 19 

8d) Hizmet akdinin haklı bir sebep olmadan feshedilmesi 

Bak. ĐşK 13/k 21; ĐşK 17/k 

8e) Tutuklanma sonucu devamsızlık sebebiyle hizmet akdinin 

feshedilmesi 

II- Kıdem tazminatına hak kazanmada ve tazminat 

ödenmesinde dikkate alınacak kıdem süresi 

1. Kıdem süresi için işe giriş tarihinin belirlenmesinde Sosyal Sigortalar 

Kurumundan gelen tarihin esas alınması 

95

12 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

2. Hizmet akdinin sona erdiği tarih için bölge çalışma müdürlüğü 

raporunun değerlendirilmesi 

3. Bağ-Kur üyesi olarak hizmet akdine göre çalışılan sürenin kıdemde 

değerlendirilmesi 

4. Tutuklu geçen ve çalışılmayan sürelerin kıdemde dikkate alınmaması 

5. Đşyerinin devrinde önceki ve sonraki işverenlere tabi olarak geçirilen 

süreler 

5a) Đşyerinin devrinde kesintisiz geçen sürelere göre tazminat ödenmesi 

ve önceki ödemenin mahsup edilmesi 

5b) Đşyerinin devrinde ara vermeden çalışmaya devam edilse dahi 

önceki işverenin tazminat ödediği sürenin sonraki işverene bağlı 

geçirilen süre ile birleştirilmemesi 

6. Aynı işverenin bir veya değişik işyerinde geçirilen süreler 

6a) Đşverene ait işyerinde daha önce geçirilen ve kıdem tazminatına hak 

kazandıran şekilde sona eren hizmet akdine göre geçirilen sürenin 

birleştirilmesi 

6b) Kıdem tazminatına hak kazandırmayan şekilde sona eren hizmet 

akdine dayalı sürenin sonraki hizmet süretiyle birleştirilememesi 

7. Değişik işverenleri ait işyerlerinde geçirilen süreler 

7a) Özel hukuk kapsamında bir şirketin işyerinde geçirilen sürenin 

belediyeye ait işyerinde geçirilen süre ile birleştirme yoluna 

gidilememesi 

Bak. k 18 

96

7b) Özel hukuk tüzel kişiliğine ait bir işverenin işyerinde geçirilen 

sürenin kamu iktisadi teşebbüsüne ait işyerinde geçirilen süre ile 

birleştirilememesi 

20 

8. Borçlanılan askerlik süresinin birleştirilme şartı 

21 

22 

23 

24 

25 

97 

8a) Ölen işçinin borçlandığı askerlik süresinin mirasçılarına ödenecek 

kıdem tazminatında dikkate alınamaması 

8b) Borçlanılan askerlik süresinin birleştirilme şartı ve gerekli 

araştırmanın yapılması 

8c) Çalıştığı işyeri özelleştirme sonucu kamu kurumu niteliğini yetiren 

işçinin borçlandığı sürenin kıdem hesabında birleştirilememesi 

9. Kapatılan ve başka işverence işletmeye açılan işyerinde geçen 

sürelerin birleştirilememesi 

10. Kıdem süresi hesabında bilirkişi raporundaki maddi hata bulunan 

hesaba göre karar verilememesi 

III- Kıdem tazminatında esas alınacak ücret ve tavanı 

26 

27 

28 

1. Đşçinin çalışırken hak ettiği son ücretin esas alınması 

2. Đlâve tediye ve ikramiyenin kıdem tazminatına yansıtılması 

3. Son aylık ücret için imzalı bordronun dikkate alınması 

4. Sözleşme ile düzenlenen vefa tazminatının kıdem tazminatı 

anlamında kabul edilerek tavanın aşılmaması

29 

30 

31 

32 

5. Kıdem tazminatı tavanının aşılamaması 

6. Kıdem tazminatı tavanının aşılamaması 

7. Hizmet akdinin devamı sırasında kıdem tazminatı adı altındaki 

ödemenin avans niteliğinde olması ve mahsubu 

IV- Kıdem tazminatının geç ödenmesi ve faiz uygulaması 

1. Geç ödemede faiz hakkının saklı tutulmamış olması 

33 

34 

35 

36 

37 

1a) Kıdem tazminatı ödendikten sonra verilen dilekçenin BK m. 113 

kapsamında ihtiyari kayıt niteliğinde olmaması 

1b) Kıdem tazminatı ödendikten sonra gönderilen faiz talebine ilişkin 

itiraznamenin BK m. 113 şartlarına uygun olmaması 

1c) Kısmen peşin ve kısmen bono ile ödemede son taksidin ödendiği 

sırada veya daha önce faiz hakkının saklı tutulmamış olması 

1d) Taksitlerle ve tamamen ödemede faiz hakkının saklı tutulduğu 

kanıtlanmadıkça isteğin reddedilmesi 

2. Toplu iş sözleşmesi ile belirlenin ödeme süresi ve geç ödeme faizi 

2a) Toplu iş sözleşmesinde hakkın doğduğu tarihten itibaren on gün 

içinde ödeneceğinin belirlenmesi 


2b) Toplu iş sözleşmesi ile ödemenin bir aylık bir süre içinde 

yapılacağının kabul edilmesi 

98

38 

2c) Toplu iş sözleşmesi de ödemenin en geç 30 gün için 

gerçekleştirileceğinin öngörülmesi 

3. Taksitle ödeme ve faiz hakkının saklı tutulması 

3a) Taksitler halinde konularla ödemede son ödemeden önce çekilen 

ihtarname ile faiz alacağının saklı tutulması 

39 

40 

41 

42 

43 

44 

45 

3b) Taksitle ve çeklerle ödemede son taksitten önce faiz hakkının saklı 

tutulduğu belirlenmesi halinde geçmiş günler için faiz alacağına 

hükmedilmesi 

3c) Taksitler halinde ödemede faiz alacağının saklı tutulup 

tutulmadığının belirlenmesi 

4. Geçikme ile ödemede öngörülen mevduata uygulanan en yüksek faiz 

ve oranı 

4a) Oran gösterilmeksizin en yüksek faize karar verilmesi 

4b) Faiz üç yıldan sonra talep edildiğinde ilk yıl için fesih tarihindeki, 

sonraki yıllar için her yılın kırşısında mevduata uygulanan en 

yüksek faizin dikkate alınması 

4c) Geçikme faizi için fesih tarihindeki, geçikme süresi bir yılı 

aştığında ikinci yılın başlangıç tarihideki mevduata uygulanan en 

yüksek faizin dikkate alınması 

4d) 4046 SK'nun geçici 15. maddesinde yer alan reeskont faizi hükmü 

AYMah'nce iptal edildiği için özelleştirme kapsamındaki 

işlerlerinde çalışan işçiler hakkında da ĐşK'ndaki faiz oranın 

dikkate alınması 

99

46 

47 

48 

49 

5. Geç ödemede miktar ve oran bildirilmek suretiyle faiz istenilmesi ve 

istekle bağlı kalınması 

5a) Geç ödemede istek olan reeskont faizi oranını aşmamak üzere 

mevduata uygulanan en yüksek faizin yürütülmesi 

Bak. k 31 

5b) Dava dilekçesinde gösterilen oran aşılmamak üzere en yüksek 

mevduat faizine karar verilmesi 

5c) Geç ödemede faiz oranı için istek aşılmak üzere mevduata 

uygulanan en yüksek faize hükmedilmesi 

6. Geç ödemede yürütülecek faizin başlangıcı 

6a) Faiz başlangıcı için hizmet akdi fesih tarihinin esas alınması 

Bak. k 43, 44, 49 

6b) Yaşlılık (emekli) aylığı almak amacıyla fesihte geçmiş günler faizi 

için emekliliğin belgelendiği tarihin dikkate alınması 

Bak. k 41 

7. Kıdem tazminatı için geç ödeme faizinin hataen ödenen ihbar 

tazminatı ile takas ve mahsubu 

8. Đşyerini devreden işverenin devir tarihindeki süre ve ücretle sorumlu 

tutulması 


Haksız fesihte bulunulduğu için kıdem tazminatı isteği-işçinin iddiasını 

ayrıntılı biçimde açıklığa kavuşturması gereği 

1 Đşveren tarafından hizmet akdinin haksız feshedildiğini bildirerek ihbar ve kıdem 

tazminatı isteğinde bulunan işçinin, çalıştığı işyeri, işe giriş tarihi, çalışma süresi ve 

hizmet akdinin feshi konularını ayrıntılı biçimde açıklığa kavuşturmalı ve 

iddiaların gerçeğe uygunluğu delillere göre incelenerek sonuca gidilmelidir. 

ĐşK 14 

100


Yerel mahkeme isteği hüküm altına almıştır. 

Hüküm süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği 



Davacı , davalı işveren tarafından işine haksız olarak son verildiğini bildirerek ihbar ve 

kıdem tazminatı isteklerinde bulunmuştur. Ancak, dava dilekçesinde hangi tarihte nerede 

ve ne kadar süre ile çalışılmış olduğu açıklanmış değildir. Dinlenen tanıklardan biri 

davacının kardeşi olup somut beyanda bulunmadığı gibi diğer davacı tanığı da doyurucu 

bilgi vermemiştir. Bu dosya içeriğine göre sonuca gidilmesi olanağı yoktur. Bunun için 

öncelikle davacıya açıklama yaptırılarak işe giriş tarihi, çalıştığı işyeri ve o işyerinin 

bulunduğu il ya da ilçe çalışma süresi ve fesih tarihi konularında iddiası ayrıntılı biçimde 

açıklığa kavuşturulmalı; sonra da tanıklar tekrar dinlenerek iddianın gerçeğe uygun olup 

olmadığı ortaya çıkarılmalıdır. Ayrıca işyerinde çalıştığını bildiren tanığın da hangi 

tarihlerde çalştığı somut olarak tahkik edilip çalışıp çalışmadığı da açıklığa 

kavuşturulmalıdır. Bu dosya içeriğine göre davacı işçinin bir yıl işyerinde çalıştığının 

kabulü eksik incelemeye dayanmaktadır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, peşin 


verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Hizmet akdinin işçi tarafından feshi-imzalı dilekçe-ihbar ve kıdem tazminatı 

2 Đşten ayrıldığını belirten dilekçede imzası bulunan ve inceleme 

sonucu imzanın kendisine ait olduğu anlaşılan işçinin, hizmet 

akdini kendisinin feshettiği kabul edilerek ihbar ve kıdem 

tazminatı isteğinin reddine karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 14, 13 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin parası ile bayram tatili 

gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


101




1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillere kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere 

göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Dosya içinde yer alan dilekçede davacı, kendisinin işyerinden ayrıldığını belirterek 

bunun alt tarafınıda imzalamıştır. Öte yandan davacının iddia ve beyanlarıda birbirini 

tutmamaktadır. Davalı savunmasında dilekçeden ibraz ettiği anda davacı imzanın 

kendisine ait olmadığını ileri sürmüş bunun üzerine de mahkemece de yaptırılan inceleme 

sonucunda, imzanın davacıya ait olduğu anlaşıldığında bu dilekçenin işe gireren boş 

olarak imzalattırıldığı şekilde farklı bir iddiada bulunmuştur ki bu durum davacının 

iddiasının samimi olmadığının açık göstergesidir. Bu olgular karşısında hizmet 

sözleşmesinin istifayla davacı tarafından sona erdirildiği kabul edilerek ihbar ve kıdem 

kazminatı istekleri reddedilmelidir. Hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde bu tazminatların 

hüküm altına alınması isabetsizdir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan 

temyiz harcın istek halinde ilgiliye iadesine, 22.4.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Đşe dönmeyerek hizmet akdini feshetme-önceki çalışma döneminin askerlik 

sebebiyle sona ermesi ve kıdem tazminatı 

3 Đşverenin hizmet akdini feshettiği iddiasını ispat edemeyen, aksine 

işçinin hastaneye gittikten sonra işyerine dönmediği ve işverin çağrısına 

rağmen işe başlamadığı anlaşılan işçinin, akdi kendisi feshetmiş 

olması dolayısıyla bu döneme ilişkin ihbar ve kıdem tazminatı 

isteklerinin reddi gerekir. 

Đşçi, aynı işverene bağlı olarak askerlik önceside işyerinde çalışmış 

ve bu döneme ait hizmet akdi askerlik sebebiyle feshedilmiş olduğu 

için o döneme ilişkin kıdem tazminatına karar verilmelidir. 

ĐşK 14, 13 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminat tasarrufu teşvik ve toplu konut kesintileri, 

fazla çalışma parası ile ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




102





2. Davacı hizmet akdinin davalı işveren tarafından feshedildiğini iddia etmiş ise 

de iddiasını ispatlamış değildir. Gerçekten davacı tanıkları da davacının 

hastaneye gittikten sonra bir daha dönmediğini, işverenin çağrısına rağmen 

gelmediğini ifade etmişlerdir. Dosyada mevcut delillere göre davacının askerlik 

öncesi ve askerlik sonrası olmak üzere iki dönem çalışması söz konusu olduğuna 

göre, askerlik nedeniyle sona eren ilk dönem çalışması için tazminat hakkı 

doğmuştur. Bu durumda mahkemece yapılacak iş, davacının ilk dönem çalışması 

için kıdem tazminatına hükmetmek, ikinci dönem çalışmasına ilişkin ihbar ve 

kıdem tazminatı taleplerini ise reddetmekten ibarettir. 




❖ ❖ ❖ 


Hizmet akdinin işçi tarafından feshedilmesi-ihbar ve kıdem tazminatı 

4 Đşi bırakarak hizmet akdini fesheden işçi ihbar ve kıdem tazminatı 

talep edemez 

ĐşK 14, 13 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, ile çalışma parası ve hafta tatili gündeliklerinin 



Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya 

incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 


1. Hizmet akdinin davacının kıdem tazminatını hak edecek şekilde sona erip, ermediği 

konusunda uyuşmazlık mevcuttur. 

Dinlenen davacı tanıkları, işyerinde fesihten çok önce 1993 yılında davalı işveren 

tarafından işten çıkarılmış olan kimselerdir. Bundan başka davalı ile aralarında 

husumette mevcuttur. 

103

Buna mukabil dinlenen davalı tanıkları fesih tarihinde iş yerinde çalışan kimseler 

olup davacının işi bıraktığını açıklamışlardır. Ayrıca davalı işveren davacıya gönderdiği 

4.9.1998 tarihli ihtarnamede de işyerine gelmediğini, devamsızlıkta bulunduğunu 

bildirmiştir. bu ihtarname davalı tanıklarını doğrulamaktadır. Bu 

dosya içeriği dikkate alınınca davacı işçinin işi bıraktığı sonucuna varılmalıdır. 

Mahkemece uzun yıllar çalışan bir işçinin işi barıkmasının hayatın olağan akışına 

aykırılığı üzerinde durulmakta ise de, taraf delillerinin aynı güçte olması halinde 

böyle bir olguya dayanılarak hüküm kurulabilir. 

Davalının haklı feshi isbat etmediği görüşü de açıklandığı şekilde, dosya içeriğine 

uygun düşmemektedir. Bu durumda davacı işçi ihbar ve kıdem tazminatlarına hak 

kazanamaz. 

2. Fazla mesai yapıldığı iddiasının da işçi tarafından isbat edilmesi gerekir. Belirtildiği 

üzere davacı tanıkları uzun yıllar önce işyerinden ayrılmış eski işçileridir. 

Davalı tanıkları ise çalışan kişilerdir. Bu durumda fazla mesai alacağının da hüküm 

altına alınması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Hizmet akdinin işçi tarafından feshi-istifa dilekçesinde haklı sebebin 

gösterilmemesi-kıdem tazminatı 

5 Fesih sebeplerinin açıkca gösterilmediği istifa dilekçesiyle işçi, 

diğer delillere göre de kendi isteği ile istifa etmek suretiyle 

işyerinden ayrıldığı için kıdem tazminatı talebinin reddi gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, fazla çalışma parası, hafta ve genel tatil gündelikleri 

ile ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 






104

2. Davacı işçi, işveren trafından bir süre Ukrayna'daki işyerinde görevlendirildiği halde bu 

döneme ilişkin ücretinin ödenmemesi ve çalışılan sürenin Sosyal Sigortalar Kurumuna 

eksik bildirilmesi sebebiyle işverenle yaptığı görüşme sırasında, kendisine yönelen 

hakaretler sonucu işyerinden ayrılmak zorunda kaldığını belirterek kıdem tazminatı 

isteğinde de bulunmuştur. Davalı ise davacının 22.5.1997 tarihli dilekçesi ile istifa etmek 

suretiyle sözleşmesini feshettiğini ileri sürmüş, anılan isteğin reddini savunmuştur. 

Gerçekten de davacı işçi anılan dilekçe ile "bazı nedenlerden dolayı" işyerinden ayrılmak 

istediğini belirtmektedir. Fesih nedenleri açıkca gösterilmediği gibi, bu konuda dinlenen 

davacı tanıklarından biri, davacının rahatsızlanarak birkaç gün gelmemesi sebebiyle 

sözleşmenin işverence fesh edildiğini, diğeri ise fesih konusunda bilgisinin olmadığını 

beyan etmiştir. Mahkemece dinlenen davalı tanığı ise davcının maaşı az bulurak ayrıldığını 

belirtmiştir. Böyle olunca davacının kendi isteği ile istifa etmek suretiyle işyerinden 

ayrıldığının kabulü gerekir. Bunun sonucu olarak da kıdem tazminatı isteği reddedilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Sağlık sebebiyle fesihte kıdem tazminatı-tazminat gerektirmeyecek şekilde 

feshin işverence ispatı-yıllık izinde sürelerin birleştirilmesi 

6 1. Đşçinin işyerinde çalıştığı iki dönemde hizmet akdini sağlık sebebiyle 

feshettiği anlaşıldığına göre, her iki dönem dikkate alınarak 

kıdem tazminatı hesaplanmalı ve hüküm altına alınmalıdır. 

Hizmet akdinin kıdem tazminatı gerektirmeyecek bir fesih ile sona 

erdirildiğini işveren ispat ile yükümlüdür. 

2. Đşçinin aynı işverene ait işyerinde geçen tüm çalışma süreleri 

birleştirilerek izin hakkının belirlenmesi gerekir. 

ĐşK 14, 49, 50 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile fazla çalışma ve yıllık izin ücretinin 

ödetilmesine davaı ve karşı davacı ise kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ve cezai 

şart alacağının ödedilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme, her iki davayı da reddetmiştir. 



105





2. 1475 sayılı Đş Yasasının 50. nci maddesi gereğince ayni işverene ait işyerinde 

geçen tüm çalışma sürelerinin nazara alınarak ücretli izin hakkını belirlemesi gerekir. 

O halde bilirkişi tarafından yapılan hesaplama değerlendirmeye tabi tutularak 

izin alacağı hüküm altına alınmalıdır. 

3. Davacı işçinin 1.8.1995-22.4.1996 ve 12.8.1996-31.7.1997 yılları arasında iki 

dönem çalışması olduğu görülmektedir. Hizmet akdinin kıdem tazminatını gerektirmeyecek 

şekilde feshinin ispatı davalı işverene düşer. Gerek önceki gerek 

sonraki çalışmalarının bu şekilde sona erdirildiği, somut olayda işveren 

tarafından kanıtlanmış değildir. Her iki döneminde sağlık nedenleriyle davacı işçi 

tarafından feshedildiği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Bu itibarla kıdem 

tazminatı da hesaplanıp değerlendirilerek hüküm altına alınmalıdır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, eşin 



❖ ❖ ❖ 


Yaşlılık (emekli) aylığı için fesihte faiz başlangıcı 

7 Đşçinin yaşlılık aylığı almak amacıyla hizmet akdinin feshinde, kıdem 

tazminatının geç ödenmesinde faizin, fesih tarihinden değil, 

aylık için Kuruma başvurulduğuna ilişkin belgenin işverene gösterilmek 

suretiyle bildirildiği tarihten yürütülmesi gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme, görev yönünden davayı reddetmiştir. 







106

2. Davacı işçinin emekli olmak suretiyle işyerinden ayrıldığı dosya içeriğinden 

anlaşılmakta olup esasen bu konuda taraflar arasında uyuşmazlık mevcut değildir. 

Uyuşmazlık faiz başlangıcına esas alınması gereken tarihle ilgilidir. Bu konuda 

1475 sayılı Đş Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrası dikkate alınarak sonuca gidilmelidir. 

Böyle olunca davacı işçinin aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış 

bulunduğu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık 

sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracat ettiğini 

belgelemesi şarttır. 

Bir başka anlatımla davacının emeklilik için Sosyal Sigortalar Kurumuna başvurduğunun 

işverene hangi tarihte belgesini göstermek suretiyle bildirildiği tarihin 

araştırılarak o tarihten itibaren faizin yürütülmesi düşünülmelidir. Bu husus dikkate 

alınmaksızın yazılı şekilde işten ayrılma tarihinin esas alınması hatalı olup 

bozmayı gerektirmiştir. 




107 

❖ ❖ ❖ 


Evlenen ve kıdem tazminatı ödenen kadın işçinin başka işyerinde çalışması-tazminatın 

geri istenmemesi 

8 Evlendikten 3-4 ay sonra hizmet akdini fesheden ve bu sebeple kıdem 

tazminatı ödenen kadın işçi , kısa bir süre sonra başka bir işverene 

ait işyerinde işe başladığı için tazminat geri istenemez. Kadın 

işçi fesih hakkını kullandıktan sonra Anayasanın güvencesi altındaki 

çalışma hakkından yoksun bırakılamaz. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir 





Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacı bayan işçinin evlendikten 3-4 ay sonra 

1475 sayılı Đş Kanunun 14/1. fıkrası uyarınca sözleşmesini feshetmiştir. Bu fesihten 

10 gün kadar sonra bir başka banka işyerinde işe girmiş ise de sigorta primi

akımından işçinin mağdur olmaması için yeni bankada daha önceki 1.11.1997 

tarihinde işe girmiş gibi gösterilmiştir. Bayan işçi evlenme nedeni ile kendisine 

tanınmış olan fesih hakkını kullanarak işyerinden ayrıldıktan sonra Anayasanın 

güvencesi altında olan çalışma hakkından yoksun bırakılamaz. Durumuna uygun 

bir başka iş bulmuş ise fesihten kısa bir süre sonrada o işte çalışma olanağına sahip 

olduğu düşünülmelidir. Dosya içinde bir örneği bulunan Hukuk Genel Kurulu 

Kararı da bu yöndedir. Böyle olunca davalı kadın işçiye evlenmesi nedeni ile 

ödenmiş olan kıdem tazminatı bir başka bankada işe girmesinden dolayı açılan 

istirdat davası reddedilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Evlenmeden önce hizmet akdinin feshi-kıdem tazminatına hak kazanılmaması-üzerinde 

düzeltme yapılan ibranamenin dikkate alınmaması 

9 1. Dosyada mevcut belgelere göre işten ayrıldıktan sonra evlenmiş 

olduğu anlaşılan kadın işçinin kıdem tazminatına ve ihbar tazminatına 

hak kazanması mümkün değildir. 

2. Üzerinde düzeltmeler yapılan ibranameye dayanılamaz. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatlarının ödedilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 



Davacı kadın işi davalı işveren tarafından işine haksız olarak son verildiğini ileri 

sürerek ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatları isteğinde bulunmuş, davalı ise davacının 

işten ayrıldığını savunarak ibraname ibraz etmiştir. 

Mahkeme esas itibarı ile ibranameye dayanarak davacının evlenmek için işyerinden 

ayrıldığını vurgulayan davanın reddine karar vermiştir. 

Đbranamenin düzenleniş biçimi, tarih ve davacı isminde yapılan düzeltmeler dikkate 

alındığında bu belgeye dayanılması mümkün değildir. Gerçekten ayrıldığını 

108

gösteren tarihin rakamında düzeltme yapıldığı gibi yazılı olan isimde karalanmış 

onun yerine davacının adı yazılmıştır. Daktilo ile oluşturulan metnin alt tarafında 

bulunan davacıya ait imza da metnin oldukça alt tarafında yer almıştır. Böyle 

olunca davacı tanık anlatımlarına itibar edilerek ibranamenin hizmet akti kurulurken 

boş olarak düzenlenmiş olduğu sonradan doldurulduğu anlaşılabilmektedir. 

Bununla beraber davalı tanıkları ve davacının bir tanığı davacı işçinin evlenmek 

için ayrıldığını birbirleri ile tutarlı bir biçimde söylemişlerdir. Ağustos ayının onsekizinde 

ya da yirmibeşinde de davacının evlendiği konusunda tereddüt yoktur. 

Fesih ise bundan 20-25 gün önce gerçekleşmiş olmaktadır. Dosya içinde bulunan 

bordro örneklerinden de Temmuz 1997 ücretini davacının aldığı görülmekte daha 

sonra bir bordroya rastlanmamaktadır. B udosya içeriğinden davacının işten ayrıldığı 

sonra da evlendiği sonucu çıkarılmaktadır. Böyle bir durumda davacı anılan 

tazminatlara hak kazanamaz. Mahkemece de dava reddedildiğine göre sonucu 

itibarı ile doğru olan kararın bu gerekçe ile onanması uygun görülmüştür. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen gerekçe ile ONANMASINA, 


❖ ❖ ❖ 


Đşverenin işçiyi başka bir işverene ait işyerinde görev vermesi-işçinin 

kabul etmemesi-hizmet akdinin işveren tarafından feshi olgusu-kıdem 

tazminatı 

10 Đşverenin, işçinin başka bir işverene ait işyerinde görev yapması 

isteği, işçi tarafından kabul edilmemesi halinde hizmet akdinin işveren 

tarafından feshi olgusunu oluşturur ve işçinin kıdem tazminatına 

hak kazanması sonucunu doğurur. 

ĐşK 14; BK 320 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 




109


Davacı, davalı işveren ... Ltd. Şti.'ndeki işyerinde çalışırken davalı işverene isteğiyle 

bir başka işverene ait işyerinde görev yapması uygun görülmüştür. Davacı 

yeni işverene ait işyerinde bir gün çalıştıktan sonra işten ayrılmıştır. Gerçekten 

davalı işverenin davacıyı bir başkasına ait işyerinde çalıştırmak istemesi ve bu isteğin 

davacı tarafından kabul edilmemesi hali hizmet akdinin sona ermesi olgusunu 

oluşturur. Bu durumda davacı kıdem tazminatına hak kazanmış bulunmaktadır. 

Buna rağmen anılan istemin reddedilmesi isabetsizdir. 

Davacı dosyadaki bilgi ve belgelere göre son izin hakkını kazandığı halde bu isteminde 

reddedilmesi doğru değildir. 




❖ ❖ ❖ 


Tutuklanma sebebiyle fesih-sonra yapılan hizmet akdi ile geçirilen 

süre-hizmetlerin birleştirilmesi 

11 Yasadışı bir örgüt üyesi olarak faaliyet gösterdiği iddiasıyla tutuklandığında, 

hizmet akdi feshedilen ve yargılama sonunda beraat 

edip işe alınan işçi, emekli aylığının bağlanması amacıyla feshettiğinde, 

kıdem tazminatı hesabında tutukluluk öncesi hizmet süresinin 

de dikkate alınması gerekir. 

9. HD'nin kararlılık kazanmış uygulamasına göre, işyeri dışında 

işlenen bir suçtan dolayı tutuklanma veya gözetim altında kalma 

sonucu devamsızlıktan dolayı fesih, ĐşK m. 17/III konusunda gerçekleşmiş 

olur ve işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 

ĐşK 14, 17 

DAVA: Davacı, fark kıdem tazminatının ödedilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 




110


Davacı, yasadışı PKK örgütü üyesi olmak faaliyetlerde bulunmak suçundan 

tutuklanmış bu nedenle iş akdi feshedilmiştir. Daha sonra anılan suçtan yapılan 

yargalamasında beraat edip yeniden işe alındığı ve emeklilik nedeniyle işten 

ayrıldığı açıktır. Bu durumda TĐS'nın 57. maddesinde belirtildiği üzere eski 

kıdem hakları saklı olduğundan tutukluluk öncesi çalışmasının kıdem tazminatı 

hesabında dikkate alınması gerekmektedir. 

Dairemizin Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen kararlılık kazanmış 

uygulamasına göre; işyeri dışında işlenen bir suçtan dolayı tutuklanma gözetim 

altında kalma sonucu devamsızlıktan dolayı hizmet akdinin feshinde işçinin kıdem 

tazminatına hak kazanacağının kabulü gerekir. Böyle bir hal 1475 sayılı Đş 

Kanunun 17/III. maddesi kapsamında "işyerinde işçiyi bir haftadan fazla süreyle 

çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı sebebin ortaya çıkması" şeklinde değerlendirilmelidir. 

Bu durumda önceki geçen sürenin de dikkate alınarak hesaplama yapılıp istek 

doığrultusunda hüküm kurulmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

111 


Kıdem için işe giriş tarihinin belirlenmesi-Sosyal Sigortalar Kurumundan 

bilgi alınması 

12 Đşyeri apartman olan kapıcının işe giriş tarihinin belirlenmesinde, 

Sosyal Sigortalar Kurumdan gelen ve işverenin beyanına da uygun 

düşen tarihlerin esas alınması gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem ve kötüniyet tazminatları, izin ücreti, bayram alacağı ve 

ücret fark alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı işçinin apartman işyerinde işe giriş tarihi taraflar arasında uyuşmazlık kosunudur. 

Davalı işveren yargılamanın müteaddit aşamalarında işe giriş tarihinin 

1.10.1995 olduğunu bu konuda davacının şikayeti üzerine Sosyal Sigortalar Kurumu 

tarafından inceleme ve araştırma yapıldığını, bu evrakın getirtilmesi halinde 

durumun ortaya çıkacağını savunmuş mahkemece de anılan kuruma yazılar yazılmıştır. 

Verilen cevaplarda böyle bir incelemenin sözkonusu olmadığı bildirilmiş 

ve bunun üzerine mahkemece savunma dikkate alınmaksızın hüküm kurulmuş 

ise de bu hükümden sonra kurumdan her nasılsa cevap gelmiş ve işe başlangıç 

tarihi olarak savunmada belirtilen tarih gösterilmiştir. Artık bu cevap dikkate 

alınarak gerçeğe uygun bir şekilde hüküm kurulması yani başlangıç tarihi olarak 

1.10.1995 in esas alınması gerekir. Dinlenen davacı tanıkları bu tarihten önce davacının 

işe başladığını da açıklamış değillerdir. Kurumun son yazısında işin bitiş 

tarihi 31.8.1997 gösterilmiş ise de bu tarihten sonra da davacının işyerinde çalıştığı 

anlaşılabilmektedir. Bu itibarla mahkemece işe giriş olarak 1.10.1995 tarihi 

dikkate alınarak hesaplamaların buna göre yapılması gerekmektedir. 




❖ ❖ ❖ 


Kıdem süresinin belirlenmesi-hizmet akdinin sona erdiği tanık için 

bölge çalışma müdürlüğü raporunun dikkate alınması 

13 Bölge çalışma müdürlüğünce işyerinde yapılan inceleme sonucu 

düzenlenen raporda davacı işçinin hizmet akdinin sona erdiği tarih 

gösterilmiş ve bu tarihi tanıklar da doğrulamış olduğuna göre ĐşK 

m. 89 hükmü uyarınca kıdem tazminatının ve diğer alacağının anılan 

tarihe kadar geçen süre dikkate alınarak hesaplanması gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin 

parası ile hafta tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




112





2. Bölge çalışma müdürlüğünce yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporda 

davacı işçinin hizmet aktinin 5.2.1997 tarihinde sona erdirildiği görüşüne yer verilmiştir. 

Davalı tanıkları da bu tarihi doğrular nitelikte anlatımlarda bulunmuş 

davacı tanıkları ise herhangi bir açıklama yapmamışlardır. 1475 Sayılı Đş Kanunun 

89. maddesinin son fıkrasına göre "iş hayatını izleme denetleme ve teftişe 

yetkili memurlar tarafından tutulan tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar müteberdir". 

Bu durumda kıdem tazminatı ve fazla mesai alacağının anılan tarihe kadar 

geçen süre dikkate alınarak hesaplaması gerekirken 7.11.1997 tarihinin esas alınması 

hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Bağ-Kur üyeliğinin hizmet akdi ile çalışmaya engel olmaması-kıdem 

süresinde dikkate alınması 

14 Đşçinin Bağ-Kur üyesi olması, hizmet akdine dayanarak 

çalışmasına engel oluşturmadığı için, o döneme ilişkin hizmet 

sürelerinin de değenlendirilerek sonuca gidilmesi gerekir 

ĐşK 14, 1 


bayram ve hafta tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 






göre, davalının temyiz itirazları ile davacının aşağıdaki bendin kapsamı 


113

2. Mahkemece davacının Bağ-Kur üyesi bulunduğu 1.8.1996 tarihinden önceki 

çalışma süresi ile ilgili istekleri reddedilmiş ise de Bağ-Kur üyesi bulunmak hizmet 

akdi ile bir işverenin yanında çalışmaya engel oluşturmaz. Bu durumda 

davalı işyerinde anılan tarihten önceki hizmetlerin değerlendirilerek sonuca 

gidilmesi gerekirken yazılı şekilde bu süreye ilişkin bir kısım isteklerin kabul 

edilmemesi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Tutukluluk ve çalışılmayan sürenin kıdemde dikkate alınmaması 

15 Đşçinin aynı işverene ait işyerinde kıdem tazminatına hak kazandığı 

süreler birleştirilirken tutuklukta geçen ve çalışılmayan sürelerin 

kıdem tazminatı hesabına dahil edilmemesi gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, fark kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 





Davacı işçi, davalı idareye ait işyerinde 26.9.1974-13.10.1980 tarihleri arasında 

çalışmış olup bu dönem çalışmasının işyeri dışında işlediği bir suçtan tutuklanması 

nedeniyle işveren tarafından sona erdirilmiştir. Daha sonra davacı 20.4.1981 

tarihinde aynı işyerine girmiş emekli olduğu 12.3.1998 tarihine kadar çalışmıştır. 

Davalı idare 13.10.1980 tarihinden 12.3.1998 tarihine kadar geçen süre için kıdem 

tazminatını hesaplayarak ödemiştir. Davacı önceki dönemin değerlendirilmediğini 

ileri sürerek fark kıdem tazminatı istemektedir. Davalı önceki dönem de 

dahil tüm süre dikkate alınarak ödeme yapıldığını savunduğuna göre, tutuklulukta 

geçen ve çalışılmayan 13.10.1980-20.4.1981 tarihleri arasındaki sürenin kıdem 

tazminatı hesabına dahil edilmemesi gerekir. Bu hususun dikkate alınmamış olması 

hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

114

115 


Đşverenin işyeri devri ile değişmesi-işverenin hizmet akdini feshetmeden 

kıdem tazminatı adı ile ödeme yapması-işyerinde kesintisiz geçen sürelere 

göre tazminat-önceki ödemenin mahsubu 

16 Đşçinin çalıştığı işyerinin başkasına devri ile değişik işverenlere 

bağlı olarak geçirilen sürenin ve bunlardan birinin akdin devamı 

sırasında kıdem tazminatı adlı ile ödeme yaptığı dönemin, işçi kesintisiz 

şekilde çalıştığı esas tutularak kıdem tazminatının hesap 

edilmesi ve daha önce kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemenin 

kanuni faizi ile gerçekleşen kıdem tazminatından mahsup edilmesi 

gerekir 

ĐşK 14 

DAVA: Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı fark alacağının ödetilmesine davasının 

yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşenmiktarın 

faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi 

içinde duruşmalı olarak temziyen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine 


13.4.1999 salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma 


başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya 

son verilerek bırakılan günde dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 


Davacı işçi 11.10.1972 tarihinde ... işyerinde çalışmaya başlamış ve 30.6.1973 

tarihine kadar bu çalışması devam etmiştir. Daha sonra işyerinin 1.7.1973 tarihinde 

ihale ile ... şirketine geçtiği ve bu şirket nezdinde çalışırken sebebi anlaşılamayan 

kıdem tazminatı adı altında 31.12.1977 tarihinde 67.149 TL nin 

davacıya ödendiği, bu ödemeden sonra da yani hizmete hiç bir kesinti olmaksızın 

30.9.1983 tarihine kadar davacının çalıştığı, 1.10.1983 tarihinde işyerinin ... 

şirketine geçtiği bu şirket nezdindede çalışmanın 30.9.1988 tarihine kadar 

sürdüğü, 1.10.1988 tarihinde işyerinin ... şirketine geçtiği ve bu şirketin de 

30.3.1994 tarihine kadar devam ettiği bütün bunlardan sonra davacının Amerikan 

Hava Kuvvetlerine bağlı olarak çalışmasını sürdürdüğü ve sonunda da onun 

tarafından 31.12.1977 ve 12.1.1998 dönemini kapsayacak şekilde kıdem 

tazminatı ve ihbar tazminatı ödenmek suretiyle hizmet sözleşmesinin feshedildiği 

anlaşılmaktadır.

Davacı işçi 16.10.1972-31.12.1977 döneminde geçen hizmetinin de kıdem tazminatı 

hesabında dikkate alınması gerektiğinden söz ederek fark kıdem tazminatı 

isteğinde bulunmuş mahkemece de istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

Đlk dönemle ilgili bu uyuşmazlığın çözümlenmesine geçilmeden önce belirtmek 

gerekir ki; 31.12.1977 tarihinde davacıya yapılan ödemenin nedeni anlaşılamamaktadır. 

Gerçekten bu tarihte işverenin değişmesi söz konusu değildir. Ödemeyi 

yapan ... 1.7.1973-30.9.1983 tarihleri arasında işveren sıfatını sürdürmüştür. Bundan 

başka işverenler değiştiği halde davacı işçinin kesintisiz şekilde çalışmasını 

sürdürdüğü de gözlenmektedir. 

Hizmete devamlılık unsuru gerçekleştiğinden ve herhangi bir neden olmaksızın 

31.12.1977 tarihinde davacıya kıdem tazminatı adı altında bir ödeme yapılmış olduğuna 

göre, işçinin korunması ilkesi karşısında çeşitli şirketler nezdinde geçen 

tüm çalışmaların kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerekir. Mahkemede 

bu esaslar çerçevesinde bütünlüğü kabul etmiştir ki bu isabetli bir çözüm 

şeklidir. Ne varki kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemenin ödeme tarihinden 

itibaren yürütülecek olan yasal faizi ile birlikte mahsup edilmiş değildir. Söz konusu 

mahsup yapılarak bulunacak miktar hüküm altına alınmak üzere kararın bozulması 

gerekmiştir. 




15.4.1999 gününde oyçoklulğuyla karar verildi. 


Davalı tarafından yapılan ihaleler sonucu önceki tarihlerde muhtelif müteahit şirketler 

tarafından işletilen işyeri işçilerinden davacıya 1977 yılında kıdem tazminatı olarak ödeme 

yapılan önceki çalışma süresinin bu tarihten sonra yapılan çalışmalarla, kıdem 

tazminatının hesaplanması yönünden birleştirilip birleştirilemiyeceği çekişme konusudur. 

Davacı ileride daha fazla kıdem tazminatı ödememek için 1977 yılında girdği çıktı 

yapılmış gibi işlem yapıldığını, bu tarihte kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemenin 

avans niteliğinde olduğuna, bu sebeble tüm çalışma süresine göre son ücretten kıdem 

tazminatı hesaplanması gerektiğini iddia ederek fark kıdem tazminatı talep etmiş, 

mahkemece bu istek kabul edilmiştir. 

Davalı önceki müteahitin, Türkiye'den ayrılırken kıdem tazminatını tasfiye ettiğini, ileride 

fazla kıdem tazminatı ödememek için avans niteliğinde ödemenin söz konusu olmadığını 

iddia ettiği tarihten itibaren gerçekten çalışmış olup olmadığını bilmediğini o tarihteki 

ödemenin Türk parasının değer yitirmesi sebebiyle şimdiki değerinin çok üstünde 

olduğunu davanın reddi gerektiğini ileri sürmüştür. 

116

Bu tür davalar 1995 yılından beri dairemize intikal etmektedir. Önceleri bu tür istekler 

Toplu Đş Sözleşmelerindeki önceki ödenen kıdem tazminatlarının son miktardan düşülerek 

fark kıdem tazminatının ödeneceği düzenlemelerine dayandırılmış, Dairemizce örneğin 

24.10.1995 gün 1995/21887-32839 sayılı kararda olduğu gibi "1475 sayılı Đş Kanunun 

14/8'inci maddesinde, aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı 

ödemiyeceği kurala bağlanmıştır. Kamu düzeni ile ilgili bu emredici kurala aykırı T.Đ.S ne 

dayanılarak daha önceki çalışmaların yeniden değerlendirilmesi olanağı yoktur..." 

gerekçesiyle kararların bozulması üzerine bu kez önce kıdem tazminatı olarak yapılan 

ödemelerin ileride kötüniyetli ve daha fazla kıdem tazminatı ödememek için yapılan avans 

niteliğinde ödemeler olduğu ileri sürülmektedir. 

Bu iddianın davacı tarafından kanıtlanması gerekir. Dosyada taraflar arasında 3.3.1994 

tarihinde imzalanan hizmet akdi, 1.4.1994 tarihli işe giriş bildirgesi bu tarihten sonraki 

ödeme belgeleri daha önceki müteahitlere ait işyeri bildirge fotokopileri son T.Đ.S. 1988 

yılına ait bir sendika üyelik fişi, 17 Jan 1978 de düzenlenen bir ödeme belge fotokopisi 

delil olarak sunulmuştur. Bu deliller davacının hizmet süresini, 1977 yılında kıdem 

tazminatının ne sebeble ödendiğini kanıtlamaya yeterli değildir. 1977 yılında kıdem 

tazminatı ödendikten sonra davacının çalışmaya ara verip vermediği, ödemenin avans 

niteliğinde olup olmadığı kanıtlanmamıştır. 

Davacının sigorta sicil dosyası müteahitler nezdinde geçen çalışmalarla ilgili işyeri 

kayıtları celb edilmemiş, 1977 yılındaki ödemenin mahiyeti ile ilgili tanık da 

dinletilmemiştir. 1977 deki belgede kıdem tazminatı ödemesi yapıldığını 

davacıda kabul ettiğine göre bu ödemenin ileride daha fazla kıdem tazminatı 

ödememek için avans niteliğnde yapılan bir ödeme olduğunu davacının 

katılaması gerekir. Bu dosyada bu iddianın kabulünü haklı gösterecek delil 

mevcut değildir. 

Aynı işyeriyle ilgili başka şahıslar taraından açılmış davalarla ilgili olarak verilen 

ve fotokopileri sunulan mahalli mahkeme ve dairemizin kararları önümüze temyiz 

incelemesi için gelen davanın kabulü için yeterli olamaz. Çünkü her dava ve her 

davacının durumu kendine özgüdür. 

Eksik inceleme ile karar verildiğinden kararın bozulması gerektiği görüşündeyim. 

Mahkemece bu konudaki taraf delilleri toplanmalı 1977 yılında hizmet akdinin 

ileride daha fazla kıdem tazminatı ödememek içinkötüniyetle sona erdirip 

yeniden hizmet akdi kurulduğu veya akit sona erdirilmediği, halde avans 

niteliğinde ödeme yapıldığı kanıtlanması halinde daire bozması doğrultusunda 

hesaplama yapılarak karar verilmeli, aksi halde dava reddedilmelidir. 

Yukarıda açıklanan nedenlerlede kararın bozulması görüşünde olduğumdan daire 

çoğunluğunun kararına bu yönden katılamıyorum. 

117 

❖ ❖ ❖

Yarg. 9. HGK, 24.11.1999, E. 1999/9-968, K. 1999/983. 

Đşyerinin bir alt işverenden diğerine geçmesi-işveren değişikliğinde kıdem 

tazminatı ödenmesi-işçinin aralıksız çalışmaya devam etmesi-önceki 

sürenin sonraki işverenle geçirilen süre ile birleştirilmemesi-ibranamenin 

niteliği 

17 Yabancı devlet silahlı kuvvetleri işyerinde faaliyet gösteren alt işverenin 

işçisi iken, işin ihale sonucu başka bir işverene verilmesi üzerine 

işyeri bu işverene geçtiğinde kıdem tazminatı ödenen, ancak 

çalışmasını ara vermeksizin devam ettiren işçinin daha sonra hizmet 

akdi kıdem tazminatına hak kazandıran şekilde sona erdiğinde, 

önceki işverene bağlı geçen hizmet süreleri birleştirilemez. 

ĐşK 14 

Taraflar arasındaki "fark kıdem tazminatı" davasından dolaylı yapılan yargılama 

sonunda; Adana I. Đş Mahkemesince davanın reddine dair verilen 20.4.1999 gün 

ve 1999/196-218 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi 

üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 29.6.1999 gün ve 1999/8258-11701 sayılı 

ilamıyle; (... Davacı işçi 2.12.1968 tarihinde işyerinde çalışmaya başlamış, ... şirketinin 

yeni dönemde ihaleyi alamaması sonucu davacı işçiye 30.6.1973 tarihinde 

kıdem tazminatını ödemiştir. Ne var ki davacı ihale üzerinde kalan sonraki işveren 

nezdinde de ara vermeksizin çalışmasını sürdürmüş ve en son 1999 yılı ilk aylarında 

emekli olmak suretiyle işyerinden ayrılmış olup kendisine son dönem için 

kıdem tazminatı ödenmiştir. 

Davacı önceki ve sonraki dönemlerin birlikte dikkate alınmak suretiyle kıdem 

tazminatı hesabı yapılması gerekitğinden sözederek fark kıdem tazminat isteğiyle 

bu davayı açmış, mahkemece yapılan yargılama sonunda davacı işçi tarafından 

düzenlenen ibranameye dayanarak davanın reddine karar verilmiştir. 15.2.1999 

tarihli ibraname VBR şirketine hitaben düzenlenmiş olup, metninde "Adı geçen 

şirkette çalıştığım zamana ait ... bütün hak ve alacaklarımı tamamen aldım. Adı 

geçen şirkette gerek hizmetimden gerekse iş akdinin feshinden mütevellit olarak 

hiçbir hak ve alacağım kalmamıştır. ... ile ABD Hükümetini kat'i ve gayri kabulü 

rücu olmak üzere tamamen ibra etmiş olduğumu beyan ederim." denildiği gibi ayrıca 

"Bütün iddia, talep ve davalardan feragat ettiğimi... kabul ederim" ifadesine 

de yer verilmiş olduğu görülmektedir. Bu içerikli ibranamenin VBR dönemi ile 

ilgili ve sınırlı olduğu kabul edilmelidir. Gerçekten ibraname hakkı ortadan kaldıran 

bir itiraz niteliğinde olup içeriğinin değerlendirilmesi ve nitelendirilmesi konusunda 

özellikle iş hukukunda büyük bir hassasiyet gösterilmelidir. Ancak böylelikle 

iş hukukunun işçiyi koruma temel ilkesine uyulmuş ve işçilik hakları mev- 

118

zuatımız çerçevesinde güvenceye alınmış olur. Bundan başka belirtmek gerekir ki 

ibranameye ekli ödeme belgesindeki hesaplamalarında son dönemle ilgili olduğu 

açık seçik ortadadır. Bu şekilde düzenlenen ibranamelerin gerek Dairemiz ve gerek 

Hukuk Genel Kurulu uygulamalarında kararlılık kazanmış şekilde içerikleriyle 

sınırlı olduğu kabul edilmektedir. 

Bu maddi ve hukuki olgular karşısında tüm süre dikkate alınarak kıdem tazminatı 

hesaplaması yapılmalı ve daha önce ödenmiş olan miktar aradan geçen süre 

içinde yürürülğe giren faiz oranlarıyla birlikte mahsup edilmek suretiyle kalan 

miktar hüküm altına alınmalıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle 

yeniden yapılan yargılama sonunda; Mahkemece 15.2.1999 günlü ibranamenin 

dava açma hakkını ortadan kaldıran feragatname niteliğinde olduğunu, 

feragatın dava konusu uyuşmazlığı esastan sona erdireceğini, 1475 sayılı Đş Yasa- 

'sının 14/8 maddesine göre aynı kıdem süresi için birden fazla kıdem tazminatı 

ödenemeyeceğini, bu kuralın kamu düzeni ile ilgili olduğu nedeniyle buna aykırı 

olan Toplu Đş Sözleşmesine dayanılarak kıdem tazminatı ödenen önceki çalışmaların 

yeniden değerlendirilemeyeceğini belirtmek suretiyle önceki kararda direnilmiştir. 

TEMYĐZ EDEN: Davacı Vekili 

119 


Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme karanının süresinde temyiz edildiği 


Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, mahkeme 

kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle belirlerin değerlendirilmesinde 

bir isabetsizlik bulunmamasına göre, usul ve yasaya uygun bulunan direnme 

kararının onanması gerekir. 

SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda 

açıklanan nedenlerle ONANMASINA, gerekli temyiz ilam harcı peşin alınmış 

olduğundan başkaca harç alınmasına gerek olmadığına, 24.11.1999 gününde 

oyçokluğu ile karar verildi. 

KARŞI OY AÇIKLAMASI 

Davacının 2.12.1968 tarihinde davalının üst bakım müteahhidi olduğu ABD Silahlı 

Kuvvetleri işyerinde çalışmaya başladığı ve bu çalışmasını aralıksız olarak 

sürdürüp 1.2.1999 tarihinde emekli olmak suretiyle işten ayrıldığı, dosyadaki 

bilgi ve belgelerde anlaşılmaktadır. Kıdem tazminatına ilişkin bir içerik 

taşımayan matbu olarak düzenlenen 15.2.1999 tarihli ibranamede davacı, davalı 

şirkette geçen hizmeti ile ilgili hak ve alacağının kalmadığı bütün iddia, talep ve

davalardan feragat ettiğini belirterek, işveren ... ve ABD hükümetini ibra ettiği 

görülmektedir. 

Davacının üyesi olduğu sendika ile işveren arasında 1.1.1998-31.3.2000 

dönemini kapsayan toplu iş sözleşmesinin 37. maddesinin C ve D bentlerinde 

Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 19.4.1983 tarih ve 1983/1355-3896 sayılı kararına 

da atıf yapılmak suretiyle, işçilerin ..., ..., ..., ..., ..., ... ve bunu takip eden Türkiye 

üs bakım müteahhidinin işyerinde geçen hizmet sürelerinin tamamının kıdem 

tazminatı hesabında geçerli hizmet süresi sayılacağı kuralına yer verildikten 

sonra, anılan maddenin E bendinde, yukarıda D bendinde belirtilen işyerinde 

çalışarak ayrılmış ve işverenin işyerlerinde yeniden istihdam edilmiş işçilerin 

nihai kıdem tazminatlarının ödenmesini gerektiren hallerde, kıdem tazminatı D 

bendinde belirtilen hizmet sürelerinin toplamı üzerinden hesap edilecek ve var ise 

daha önce kendisine ödenen miktarın mahsup edileceği, F bendinde ise, 

yukarıdaki C, D ve E bentlerinde belirtilen esasların 1.10.1983 tarihinden sonra 

işe girenlere uygulanmayacağı hükmü getirilmiştir. 

Davalı işveren, davacının 1.7.1973-30.9.1983, 1.10.1983-30.9.1998 tarihleri arasında 

... ve ... Şirketlerinin ayrı tüzel kişilikleri bulunmasına rağmen o şirketlerde 

geçen çalışmalarını, 1.10.1988 tarihinde kendi işyerinde başlayan çalışması ile 

birlikte değerlendirerek, kıdem tazminatı ödemiştir. Davacının verdiği ibraname 

davalı tarafından kabul edilen dönem için ödenen kıdem tazminatını kapsamaktadır. 

Zira varolmadığı savunulan bir hakkın ibrasından da söz edilemez. 

Öte yandan, davacının işe girdiği 2.12.1968 tarihinden beri işi ve işyeri değişmeksizin 

30.6.1973 de ihaleyi kaybederek işyerini sonraki üs bakım müteahhidi 

Boeing Services şirketine devreden ... tarafından ödenen ve adına kıdem 

tazminatı verilen ödemenin, olsa olsa, ileride hak edileceği düşünülen kıdem 

tazminatına mahsuben yapılan bir avans niteliğinde olduğu düşünülmelidir. Zira, 

o zamanki işveren işyerini davacının hizmet akdini feshetmeksizin ... Şirketine 

devretmiştir. Bizi bu görüşe sevk eden, davacıya süresi belirsiz hizmet akitlerinde 

verilmesi gereken ihbar öneli veya ihbar tazminatı uygulamasının 

yapılmamasıdır. Davacı 30.6.1973 tarihi itibariyle yapılan ödemeyi kabul etmek 

zorunda kalmıştır. Çünkü işçi işverene karşı zayıf durumdadır. Böyle bir ödemeyi 

kabul etmeyen işçinin, işyerini devralan yeni işveren tarafından hizmet akdinin 

feshedileceği, hayatın olağan akışının tabi bir sonucudur. 

Bir başka açıdan olaya yaklaşıldığında da; ABD hükümetine ait işyerinde belirli 

bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini münhasıran o işyerinde 

ve eklentilerinde çalıştıran üs bakım müteahhidi davalı, alt işveren; kendi 

uyruğunda işçileri çalıştıran ABD hükümeti ise, asıl işveren durumundadır. Alt 

işverenler değiştiği halde davacı ara vermeksizin kesintisiz olarak emeklilik ne- 

120

deniyle ayrıldığı tarihe kadar, yaklaşık otuz yıl, çalışmasını sürdürmüştür. Davacı 

gibi diğer işçilerinde aynı şekilde çalıştıkları dosya içeriğinden anlaşılabilmektedir. 

Bu durumda müteahhitlerin değişmesi ile hizmet akdinin sona ermediği, tüm 

çalışmanın bir bütünlük içinde geçtiğinin kabulü gerçeğe uygun düşer. Bu düşünce 

tarzı, çeşitli Türk kuruluşlarına ait işyerlerinde çalışan işçiler açısından Dairemiz 

uygulamasında uzun yıllardan beri kabul edilegelmekte olup Yargıtay 

Hukuk Genel Kurulunun tasvibinden geçmiş olduğu gibi, öğretide de benimsenmiştir. 

Çoğunluğun vardığı sonuç ister istemez Türk işverenleriyle yabancı işverenler 

arasında ayrım yapılmasına yol açmaktadır ki, böyle bir sonuç, 

Anayasa'nın güvencesi altında bulunan "eşitlik ilkesine" ters düşer. 

Dairemizin ve Yargıtay'ın konuyla ilgili kararlarında yer verilip, daha önce kıdem 

tazminatı ödenmesine rağmen işçinin hizmetine devam etmesi hali ile ilgili olarak 

ödemenin kötüniyete dayanıp dayanmadığı kriterinin de yanlış anlaşılmaması 

gerekir. Böyle durumlarda kötüniyetin asıl olarak kabul edilmesi, aksinin ise, işveren 

tarafından kanıtlanması gerekir. Gerçekten bir işçi çalışmasını kesintisiz 

olarak sürdürmekte ise, onun kıdem tazminatının çalıştığı sürenin sonunda ödenmesi 

gerekeceği açıktır. Arada bir ödeme yapıldığı takdirde, yıllar sonra hizmet 

akdinin feshinde son yüksek ücret ve gerçek tüm süre üzerinden kıdem tazminatı 

sorumluluğundan kurtulmak için yapıldığı düşünülmelidir. Aksi halde işveren örneğin, 

otuz yıl süre ile çalıştırdığı işçi yada işçilerine her bir kaç yılda bir kıdem 

tazminatı ödeyerek, 1475 sayılı Đş Kanunu'nun 14. maddesi kurallarına aykırı davranma 

olanağına sahip olur. Karşı görüş olarak, böyle sıkça ödemeler halinde kötüniyetin 

belirgin olduğu ileri sürülebilir ise de işverenin kötüniyeti gizlemek için 

birçok yola başvrabileceği gerçeğide unutulmamalıdır. 

Önemli olan husus, kıdem tazminatı ödeme koşulunun gerçekleşmiş olup olmadığının 

çözümlenmesi sorunudur. Đş Kanunumuza göre bu tazminatın sınırlı hallerde 

ödenmesi ilke olarak benimsenmiş, aksi hal için cezai yaptırım öngörülmüştür. 

Taraflar anlaşsalar dahi koşullar gerçekleşmemiş ise kıdem tazminatı ödenmesi 

sözkonusu olamaz. 

Bu durumda aynı işyerinde davacıya hizmet akdi feshedilmeksizin önceki döneme 

ait yapılan ödeme kıdem tazminatı olarak nitelendirilemeyeceğinden, önceki 

dönem hizmetin sonraki dönem çalışmasıyla birleştirilerek, son ücret ve tüm 

süre gözönüne alınarak hesaplanacak kıdem tazminatından daha önce yapılan 

ödemenin faiziyle birlikte mahsup edilerek davalıdan tahsiline karar verilmesi 

gerekirken, davanın reddini hatalı bulduğumuzdan, yerel mahkeme kararının bozulması 

gerektiği düşüncesiyle, sayın çoğunluğun onama kararına katılamıyoruz. 

❖ ❖ ❖ 

121


Değişik işverenlere ait işyerlerinde geçen süreler-belediyenin hissedar 

olduğu şirketteki hizmet süresi-ihbar tazminatında sürelerin birleştirilememesi-toplu 

iş sözleşmesinden kaynaklanmayan alacaklarda faiz 

oranı 

18 1. Büyükşehir Belediyesine ait işyerinde çalıştıktan sonra bu belediyenin 

de hissedar olduğu bir şirkette geçirilen süre, daha sonra 

yine aynı belediye işyerinde geçirilen süre ile birleştirilemez. 

Ancak aynı belediyede daha önceki çalışma döneminin tazminata 

hak kazandırmayacak şekilde sona erdiği iddia ve ispat edilmiş 

olmadığı için, aynı işverene ait işyerlerinde daha önce ve sonra 

şahısların süreler tazminat hesabında belirleştirilerek işlem 

yapılmalıdır. 

2. ĐşK m. 13'de ihbar tazminatı için hizmet sürelerinin birleştirilmesi 

öngörülmüş değildir. 

3. Karara bağlanan ilave tediye ve yıllık izin alacağı toplu iş sözleşmesinden 

kaynaklanmadığı için, TSGLK m. 61'de yer alan faizin 

yürütülmesi hatalı olup, yasal faize göre hüküm verilmelidir. 

ĐşK 14, 13, 26, 56 

DAVA: ... adına Avukat ... ile Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına Avukat ... 

aralarındaki dava hakkında Mersin Đş Mahkemesinden verilen 23.9.1998 günlü ve 

.../... sayılı hüküm, davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 





2. Davacının önce Büyükşehir Belediyesi işyerinde çalışmaya başladığı sonra bu Belediye 

ile birlikte diğer kimi belediyelerin ve özel idarenin de hissedar olduğu ... Limited Şirketi 

işyerinde çalışmaya başladığı bu çalışması bir kaç ay devam ettikten sonra oradan ayrılıp 

tekrar önceki Büyükşehir Belediye Başkanlığı işyerinde çalıştığı 1994 Mahalli 

seçimlerinden sonra kadro fazlalığı nedeniyle son döneme ait kıdem tazminatı ödenmek 

suretiyle işine son verildiği hususunda taraflar arasında bir uyuşmazlık mevcut değildir. 

122

Davacı işçi belediyedeki ilk dönem ve Limited Şirketindeki ikinci dönem çalışmalarının 

kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerektiği iddiasıyla dava açmıştır. Mahkemece 

yapılan inceleme ve araştırma sonucunda Limited Şirket ile Büyükşehir Belediye 

Başkanlığı işyerleri arasında organik bir bağ bulunduğu, çünkü belediye başkanının aynı 

zamanda şirketin de müdürü olduğu ve şirket işyerinin belediye binası altında yeraldığı 

vurgulanarak üç dönem çalışmayı birleştirmek suretiyle kıdem tazminatı hesaplanıp 

hüküm altına alınmıştır. 

Limited şirketin dosyada bulunan statüsüne göre özel idare ve çevre belediye başkanlıklarının 

katkılarıyla kurulmuş ve amaç ve faaliyet alanlarının belediye hizmetleri 

kapsamını çok fazla aşacak şekilde belirlemiş ve dava sırasında da işlevini sürdürmekte 

olduğu görülmektedir. Öte yandan yine dosyadaki bilgi ve belgelerden davacı hangi 

işyerinde çalışmış ise, o işverenden yeni belediye başkanlığından ya da Limited Şirket 

muhasebesinden aylık ücretlerini almıştır. Dosyada limited şirketin belediyenin ayrılmaz 

bir parçası olduğu sonucuna varılması mümkün değildir. Belediye Başkanının şirketin 

müdürü olması da bu hukuki sonucu değiştirmez. Bir başka belediye başkanı da müdürlük 

görevini ifa edebilirdi. Diğer taraftan işyerinin belediye de bulunması limited şirketin ayrı 

bir hükmi şahis olmadığını göstermez. Büyükşehir belediye başkanlığının şirkete katkısı 

olması uygulamada böyle bir sonucun ortaya çıkmasına neden olduğu düşünülmelidir. 

Bu açıklamalar karşısında limited şirkette geçen hizmetin kıdem tazminatı hesabında 

değerlendirilmesi olanağı yoktur. Ancak daha önce belediyede geçen hizmetin 

mahkemece değerlendirilmesi doğrudur. Çünkü önceki dönemin kıdem 

tazminatını haketmiyecek şekilde davacı tarafından bozulduğu iddia ve ispat 

edilmiş değildir. Böyle olunca ilk ve son dönem çalışmalar birleştirilerek kıdem 

tazminatı hesaplanmalıdır. 

3. Davacı ihbar tazminatı isteğinde de bulunmuş mahkemece tüm süreler dikkate 

alınmak suretiyle istek gibi karar verilmiş ise de az önce de açıklandığı üzere limited 

şirket de geçen hizmetten dolayı davalı idare sorumlu tutulamaz. Bu durumda 

davalı işverenin hizmet sözleşmesinin süresi belirli olduğu için davacının 

ihbar tazminatına hak kazanmadığı şeklindeki savunmasına da itibar edilemez. 

Gerçekten dosya içeriğine göre davacının süresi belirsiz sözleşme ile çalıştığı 

başlangıçta sözleşmenin düzenlenmesinden sonra da müteaddit defalar ve hizmet 

akdi devam ederken yenilenmesinden anlaşılmış olup, Dairemizin kararlılık kazanmış 

uygulamasına göre zincirleme sözleşmelerle çalıştığının kabulü gerekir. 

Mahkeme esasen ihbar tazminatına karar verirken olayı bu şekilde isabetli biçimde 

değerlendirilmiştir. Bu açıklamalara göre birinci ve ikinci dönemler bir tarafa 

bırakılmak suretiyle davacının son dönem çalışma süresine göre ihbar tazminatı 

hesaplanarak hüküm altına alınmalıdır. Bu konudaki açıklamak gerekir ki; 

1475 sayılı Đş Kanunu'nun ihbar tazminatını öngören 13.ncü maddesinde 14'ncü 

123

maddede olduğu gibi hizmetlerin birleştirilmesi düzenlenmesine yer verilmemiştir. 

Bunun içinde önceki dönemde hesaba dahil edilmemelidir. 

4. Hüküm altına alınan ilave tediye ve yıllık izin alacakları Toplu Đş Sözleşmesinden 

kaynaklanmış olmadığı için 2822 Sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt 

Kanunu'nun 61'nci maddesinde öngörülen işletme kredisi faizinin yürütülmesi 

hatalıdır. Bu konuda % 30-%50 oranlarındaki yasal faize yer verilmesiyle yetinilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Hizmet süresinin birleştirilmesi-aynı işverene bağlı fazlalı geçilen 

süre-önceki akdin işverenin derhal feshi ile sona erdirilmiş olması 

19 Şoför olarak girdiği işte alkollü araç kullanmaktan dolayı hizmet 

akdi feshedilen ve daha sonra işverence tekrar işe alınan işçi, 

emekli aylığı almak amacıyla hizmet akdini feshettiğinde, son döneme 

ilişkin hizmet süresine göre kıdem tazminatına hak kazanır, 

önceki iş ilişkisi tazminata hak kazandırmayan şekilde sona erdiğinden 

birleştirilerek tüm sürenin dikkate alınması yoluna gidilemez. 

ĐşK 14, 17 

DAVA: Davacı, bakiye kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı davalı işyerine ilk defa 20.9.1982 tarihinde şoför olarak girmiş olup, alkollü 

araç kullanmaktan dolayı 24.1.1989 tarihinden geçerli olmak üzere işine 

son verilmiştir. Ancak davacı 3.9.1990 tarihinde yine işçi statüsünde tekrar işe 

alınmış ve emekli olduğu 4.1.1998 tarihine kadar işyerinde çalışmıştır. Son 

dönemle ilgili kıdem tazminatı ödendiği işin davacı işçi açmış olduğu bu dava ile 

tüm sürenin dikkate alınması gerektiğini ileri sürerek fark kıdem tazminatı davası 

açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda istek gibi karar verilmiştir. 

124

Dosya içeriğine ve şahsi sicil dosyasına göre davacının gerçekten alkollü araç 

kullandığı için bildirimsiz olarak sözleşmesi feshedilmiştir. O tarihte yürürlükte 

olan 1.3.1987-28.2.1989 dönemini kapsayan TĐS'nde fesih işlemin disiplin kurulunda 

görüşüleceğine dair bir hükme yer verilmiş değildir. Böyle olunca mahkemece 

mütalaasına başvurulan bilirkişi raporunda yapılan değerlendirmelerin hatalı 

olduğu kabul edilmelidir. Her ne kadar dosya içinde işyeri yüksek disiplin kurulunun 

bir kararı mevcut ise de, bu kararda disiplin kurulundan feshi işleminin 

geçirilmesi gerektiğine ilişkin sözcükler maddi hataya dayanmaktadır. Bu bakımdan 

anılan karara dayanılarak da sonuca gidilemez. Bu delil durumu karşısında 

önceki dönemin davacının kıdem tazminatını hak etmeyecek şekilde sona erdiğinin 

kabulü ve dolayısıyla da davanın reddine karar vermek gerekir. 




125 

❖ ❖ ❖ 


Özel hukuk tüzel kişiliğinde geçen süre-kamu iktisadi teşebbüse ait 

işyerindeki süre ile birleştirilememesi-genel müdürlüğe husumet tevcih 

edilememesi 

20 1. Özel hukuk tüzel kişiliğine ait Adapazarı Şeker Fabrikasında 

emekli olarak işinden ayrılan ve kıdem tazminatı alan işçinin, daha 

önce kamu iktisadi teşebbüsü olan Turhal Şeker Fabrikasında geçirdiği 

süreninde dikkate alınarak hizmet birleştirilmesi ve fark 

tazminat isteği hukuken uygun görülemez. 

2. Davalı şirketin genel müdürlüğüne husumet tevcih edilemeyeceği 

için davanın öncelikle yönden reddine karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, fark kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı işçi ... Fabrikasına ait işyerinden emekli olmak suretiyle işinden ayrılmış 

ve kendisine geçen hizmeti için kıdem tazminatı ödenmiştir.

Davacı işçi daha önce ... Fabrikasında geçen hizmetinin dikkate alınmamış olması 

nedeniyle davalı ... Fabrikaları Genel Müdürlüğünü hasım göstererek fark kıdem 

tazminatı isteğiyle bu davayı açmaştır. 

Mahkemece her iki Şeker Fabrikasının kamu tüzel kişisi oldukları vurgulanarak 

istek hüküm altına alınmıştır. 

Ülkemizin Cumhuriyet dönemi ilk dört Şeker Fabrikasından biri olan ... Şeker 

Fabrikasından biri olan Turhal Şeker Fabrikasının kamu Đktisadi Teşebbüsü olarak 

Türk sanayindeki yerini aldığı bilinen bir gerçektir. 

... Şeker Fabrikasına gelince davalı Genel Müdürlüğün savunmasında belirtildiği 

gibi özel hukuk tüzel kişisidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 22.12.1985 gün 

ve 417-1188 sayılı kararında da açıklandığı üzere Konya, Kütahya, Adapazarı, 

Amasya ve Kayseri Şeker Fabrikaları, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.nin iştiraki 

ile kurulan tüzel kişiliğe sahip kuruluşlardır. Bunların dıında kalan diğer fabrikalar 

ise genel müdürlüğe doğrudan doğruya bağlı müdürlükler eliyle işletilen tüzel 

kişilikleri bulunmayan işyerleridir. Bir başka deyimle bu sonuncu gruba giren 

yerler tüzel kişiliğe sahip ve sermayeleri ile sınırlı sorumlulukları olan kuruluşlar 

haline dönüştürülmemiş işlerdir. Bu açıklamalara göre her iki fabrika da geçen 

hizmetler birleştirilemeyeceği gibi; esasen böyle bir istekle açılan davada davalı 

Genel Müdürlüğe husumet tevcih edilemez. Böyle olunca davanın öncelikle husumet 

yönünden reddine karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Borçlanılan askerlik süresinin kıdemde birleştirilmesi-ölüm halinde 

iradi toptan ödeme şartının var olmaması 

21 Ölen işçinin borçlandığı muvazzaf askerlik süresi mirascılarına 

ödenecek kıdem tazminatının hesabında, ĐşK m. 14/4'de aranılan 

iradi bir toptan ödeme şartı gerçekleşmediği için dikkate alınmaz. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, fark kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 




126


Davacıların murisi işçinin ölümü nedeniyle kıdem tazminatı ödendiği konusunda 

taraflar arasında bir uyuşmazlık yoktur. Ancak, davacılar murislerinin ölmeden 

önce muazzaf askerlikte geçen süreyi borçlandığını bu itibarla kıdem 

tazminatının hesabında anılan sürenin de dikkate alınmasından söz ederek fark 

kıdem tazminatı isteğinde bulunmuşlardır. 

1475 sayılı Đş Kanununun 14/4. fıkrasına göre değişik kamu kuruluşlarında bu 

arada muvazzaf askerlikte geçen sürenin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınabilmesi 

için hizmet aktinin yaşlılık veya malüllük aylığına ya da toptan ödemeye 

hak kazandığı için işçinin hizmet sözleşmesini feshetmiş olması gerekir. 

Dairemizin uzun yıllardan beri kararlılık kazanmış uygulaması bu doğrultudadır. 

Mahkemece, ölüm halinde de toptan ödeme koşulu gerçekleştiği gerekçe gösterilerek 

istek kabul edilmiş ise de: böyle bir durumda iradi bir toptan ödeme koşulu 

gerçekleşmiş değildir. Konu Dairemiz yönüne müteaddit defalar intikal ettiğinde 

yerleşmiş içtihatlardan dönülmesi görüşü benimsenmemiştir. 


peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 10/5/1999 gününde 



Mahkemenin kararı 1475 sayılı Yasanın 14. maddesinin lafsına ve ruhuna uygundur. 

Anılan maddenin birinci bendinin dördüncü fıkrasında bağlı bulundukları kanunla kurulu 

kurum ve sandıkdan yaşlılık, emeklilik ve malüllük aylığı yahut toptan ödeme almak 

amacıyla akdin feshini ve ölüm sebebiyle hizmet akdinin sona ermesini kıdem tazminatına 

hak kazanma hali olarak düzenlenmiş, üçüncü fıkrada ise "Yukarıda anılan birinci bendin 

4'ncü fıkrası hükmünden faydalanması için aylık ve toptan ödemeye hak kazanmış 

bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması ve toptan ödeme yapılması için yaşlılık 

sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma ve sandığa müracaat etmiş olduğunu 

belgelemesi şarttır. Đşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz" hükmü getirilmiştir. Ölüm, 

ölüm aylığına veya toptan ödemeye hak kazandıran bir durumdur. Dava konumuzda 

davacıların murisi ölüm tarihinde toptan ödemeye ve yaşlılık aylığına hak kazanmış 

durumdadır. Ölen bir kişinin toptan ödeme veya yaşlılık aylığı almak için hizmet akdini 

sona erdirmesi fiilen mümkün değildir. Zira ölümle yaşam ve hizmet akdi sona ermiştir. 

Açıklanan bu nedenlerle davacılara 14 ncü maddenin 4 ncü fıkrası gereği murislerinin 

kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu 

işvereni olan davalı tarafandan kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Dairemiz çoğunluğunun 

bozma kararı yasanın düzenlenmiş amacına uygun olmadığı gibi ölen işçilerin bazı 

hallerde uzun yıllar kamu kurumlarında geçen hizmetlerine rağmen mirasçılarının ya çok 

az ya da hiçbir surette kıdem tazminatı alamamaları gibi adalet duygularını rencide edici 

sonuç yaratabilecektir. Bu nedenlerle mahkeme kararının onanması görüşünde 

olduğumdan bozma kararına katılamıyorum. 

❖ ❖ ❖ 

127


Borçlanılan askerlik süresinin kıdemde birleştirilmesi-tazminat farkı 

22 Borçlanılan askerlik süresi ancak ĐşK m. 14/4'de öngörülen şartların 

ve bunlardan biri olarak işçinin çalıştığı işverenin aynı maddenin 

7. fıkrasında gösterilen kamu kuruluşlarından biri olması halinde 

kıdem tazminatının hesabında dikkate alınır. Bu açıdan işçinin 

çalıştığı işveren, ĐşK m. 14/7'de gösterilen 468 sayılı kanunun 

yerini alan 3346 sayılı kanun hükümlerinde tanımlanan kamu kuruluşları 

kapsamında olup olmadığı araştırılıp hasıl olacak sonuca 

göre bir karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatnın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 





Davacı işçinin hizmet akdinin devamı sırasında askerlik süresini borçlandığı ve 

emekli olmak suretiyle işyerinden ayrıldığı borçlanılan askerlik süresi için fark 

kıdem tazminatı isteğiyle bu davayı açtığı anlaşılmakta olup taraflar arasındaki 

uyuşmazlık 1475 sayılı Đş Kanununun 14/4. maddesi kapsamında bir işyerinde 

davacının çalışıp çalışmadığı konusunda toplanmaktadır. Anılan 14. maddenin 7. 

fıkrası "bu madde de geçen kamu kuruluşları deyimi, genel, katma ve özel bütçeli 

idareler ile 468 sayılı Kanunun 4.ncü maddesinde sayılan kurumları kapsar" biçiminde 

düzenlenmiş olup uyuşmazlığın çözümünde dikkat edilmesi gereken bir 

hüküm niteliğindedir. Ancak, 468 sayılı Kanunun yerine 2.4.1987 tarih ve 3346 

sayılı "Kamu Đktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince 

Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun" geçmiş bulunduğu için bu son 

Kanunun gözönünde tutulması icabeder. Bu kanunun "kapsam" başlıklı 2. maddesinde 

"ödenmiş sermayesinin yarısından fazlası kamu tüzel kişilerince sağlanmış 

olan kurumlar ile bu kurumların ödenmiş sermayesinin yarısından fazlasını 

sağlamış oldukları diğer kurumlar yukarıda sayılanlardan olmamakla beraber 

kendilerine bazı kamu yetki ve görevleri verilmiş olup galip vasıfları bu kamu 

hizmetlerini yürütmek olan ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından 

olmayan özel kanunlara tabi ve Đller Bankası, bu kanunla konuları denetime tabidirler" 

Kuralına yer verilmiştir. Kamu kurumu olup olmadığının anlaşılabilmesi 

için bu hükme göre bir değerlendirme yapılmalı. Bunun içinde akdin fesih tarihi 

128

esas alınarak öncelikle ödenmiş sermayesinin kamu tüzel kişilerince sağlanmış 

olup olmadığı bu koşul gerçekleşmediği takdirde de düzenlemenin bütününe göre 

davalı şirketin değerlendirmeye tabi tutulmak suretiyle hasıl olacak sonuca göre 

bir karar verilmelidir. Yazılı şekilde isteğin kabulü hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Borçlanılan askerlik süresinin kıdemde birleştirilmesi-tazminat farkı 

23 Emekli olduğu tarihte çalıştığı işyeri özelleştirme sonucu kamu kurumu 

niteliğini yitiren işçinin, borçlanılan askerlik süresinin kıdem 

tazminatı hesabında dikkate alınması mümkün değildir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı farkının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 




129 


Davacı işçinin çalşıtığı işyeri 1992 tarihinde özelleştirilmiş olup bundan önce 

muazzaf askerlikte geçen hüzmet süresini 28.12.1988 tarihinde borçlanmıştır. 

29.4.1998 tarihinde emekli olurken kendisine borçlanılan süre dikkate alınmaksızın 

kıdem tazminatı ödendiğinden, bu dava ile fark tazminat isteğinde bulunmaktadır. 

Davacı işçi, emekli olduğu tarihte çalıştığı işyerinin özelleştirme sonucu 

kamu kurumu niteliğini yitirdiği tartışmasızdır. Bu durumda borçlanılan muvazzaf 

askerlik süresinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması mümkün değildir. 

Böyle olunca davanın reddine karar verilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖

Yarg. 9. HD, 4.3.1999, E. 1999/2817, K. 1998/4095. 

‹flK 14 

Kapatılan ve başka işverence işletmeye açılan işyerinde geçen 

sürelerin belirleştirilememesi 

24 Satış bayiliği yapılan işyeri, bayiliğin iptali üzerine kapatılıp işçiye 

kıdem tazminatı verildikten sonra, bayiliği alan yeni işverenin önceki 

işverenden eşyaları satın alarak işyeri kurması ve işletmeye 

açması halinde bu işveren nezdinde geçen hizmet sürelerinin, işyeri 

devri söz konusu olmadığı için, önceki sürelerle birleştirilmesi ve 

bundan yeni işverenin sorumlu tutulması mümkün değildir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, izin ücreti, dini ve ulusal 

bayram ile tatil ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı ... Şti. avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla 

dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 





2. Davacı işçi davalı ...'nın dava dışı ... A.Ş. inden satış bayiliği işyerinde şoför 

muavini olarak çalışırken anılan Anonim Şirket tarafından bayiliğin iptal edilmesi 

üzerine davalı ... davacının hizmet sezleşmesini fesh ederek geçmiş hizmeti için 

kıdem tazminatı ödemiştir. Daha sonra ... A.Ş. bayiliği diğer davalı ... Gıda Maddeleri 

ve ....ne vermiş ve son şirket tarafından önceki bayii ...'dan eşyalar satın 

almak suretiyle işletilmiş ve davacıda bu yeni şirket nezninde çalışmıştır. 

Uyuzmazlık önceki davalı gerçek kişi ile sonraki davalı tüzel kişi arasında 1475 

sayılı iş kanunun 14/2 maddesi anlamında işyerinin devrinin bulunup bulunmadığı 

konusunda toplanmaktadır. Mahkeme işyeri içindeki önceki davalıya ait emtia 

ile birlikte işletmenin sonraki davalı şirkete satılması ve işçinin yeni şirket zamanında 

çalışmış oması olgularından hareketle devrin söz konusu olduğunu kabul 

etmiştir. Ancak belirtmek gerekirki önceki gerçek kişi ruhsatının iptal edilmesi 

üzerine çalıştırdığı işçilerin kıdem tazminatlarını ödemiş ve olayda işyerinin kapatılması 

söz konusu olduğu için ihbar tazminatından sorumlu bulunmadığı nedeniyle 

yani kendi görüşü böyle olduğu için bu tazminatı ödemediğini bildirmiştir. 

130

Bu samimi ifade işyerinin önce işçilerinde çıkarılmak suretiyle kapatıldığı daha sonra da 

yeni işveren durumunda bulunan davalı tüzel kişinin yeniden işyerini açtınığı ve davacı ile 

yeni bir hizmet sözleşmesi yaparak çalıştırdığını göstermektedir. ... A.Ş.nin dosya içinde 

bulunan yazısıda bu konudaki tereddütleri ortadan kaldıracak niteliktedir. Bütün bunlardan 

başka aynı bayilikle ilgili olarak Đzmir 1. Đş Mahkemesince verilen benzer bir davayla ilgili 

kararda da devrin söz konusu olmadığı vurgulanmış olup Dairemizce de yapılan temyiz 

incelemesi aşamasında anılan karar onanmşıtır. Bu durumda önceki ve sonraki işverenler 

dönemi birbirinden kesin olarak ayrılarak davalı Limitet Şirketin sadece kendi döneminde 

geçen davacının çalışmasından sorumlu tutulması gerektiği düşünülerek sonuca gidilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 

Yarg. 9. HD, 11.2.1999, E. 1998/19646, K. 1998/2059. 

Kıdem süresinin hesabına ilişkin bilirkişi raporu-maddi hata bulunan 

hesaba göre karar verilememesi 

25 Đşçinin askerlik öncesi ve sonrası işyerinde geçirdiği kıdem süresi 

bilirkişi raporu hesaplama bölümünde maddi hata sonucu fazla 

gösterildiği için, buna göre kıdem tazminatı hüküm altına 

alınamaz. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası ile gece çalışma 

ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 


Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 





2. Bilirkişi raporunun açıklama bölümünde belirtildiği gibi davacı işçinin gerek askerlikten 

önce gerek askerlikten sonra davalıya ait işyerinde yaptığı çalışmanın 21 yıl 4 ay 22 gün 

olduğu halde raporun hesaplama bölümünde maddi hata sonucu 22 yıl üzerinden kıdem 

tazminatı hesaplanıp hüküm altına alınmış olması isabetsizdir. O halde karar bu yönden 

bozulmalıdır. 

131




❖ ❖ ❖ 


Đşçinin çalışırken hak ettiği son ücretin esas alınması-işten ayrıldıktan 

sonra artırılan emsali işçilerin ücreti 

26 Kıdem tazminatında işçinin çalışırken hak ettiği son ücretin esas 

alınması gerekir; Đşverenin ücreti, asgari ücrete indirerek bunun 

üzerinden tazminat hesaplamak olanağı yoktur. Đşçinin işten ayrıldıktan 

sonra emsali işçilerin ücretlerinin artırılmış olması, kıdem 

tazminatı hesabında etkili olamaz. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, fark kıdem tazminatı fazla çalışma parası, hafta ve genel tatil 

gündelikleri, ikramiye, giyim, kömür, kira yardımları ile ücret alacağının ödetilmesine 

karar verilmesini istemiştir 





1. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere 

göre ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davacının 

tüm temyiz itirazları ile, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan 

temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Mahkemece davacı işçinin çalışırken hak ettiği son ücret üzerinden kıdem 

tazminatı hesabı yapılmamıştır ki, bu durum 1475 sayılı Đş Kanununun 14. maddesine 

aykırılık oluşturur. Dosya içeriğine göre giydirilmiş brüt ücretinin 

46.988.150 TL. olduğu anlaşılmaktadır. Đşveren ücreti asgari ücrete indirmiş ise 

de asgari ücretten kıdem tazminatı hesaplama yapılması olanağı yoktur. Davacı 

işçi işten ayrıldıktan sonra emsali işçilerin ücreteri artırılmış ise de bu artırılan 

ücretler hesaplamada baz olarak alınamaz. Bilirkişi raporu bu bakımdan hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

132

133 


Kıdem tazminatında dikkate alınacak ilâve tediye ve ikramiye-bir saatlik 

ücrete yansıması 

27 Kıdem tazminatında dikkate alınacak ilâve tediye ve ikramiyenin 

saat ücretine yansıtılmasında, adı geçen ödemelerin 112 günlük 

karşılığının 355'e bölünmesiyle bulunacak günlük miktarın 7.5'a 

bölünmesi suretiyle bir saate isabet eden ödeme miktarı bulunmalıdır. 

ĐşK 14; 6772 sK 1, 2, 3 

DAVA: Davacı, fazla ödenen kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 





Davacı işveren davalı işçiye kıdem tazminatı ödenirken ilave tediye ve akdi ikramiyenin 

kıdem tazminatına baz alınan ücrete hatalı yansıtıldığını ve böylece 

daha fazla para ödendiğini ileri sürerek fazla yapılan ödenemin geri alınması isteğinde 

bulunmuştur. Mahkemece mütalaasına başvurulan birlirkişi raporları 

doğrultusunda isteğin reddine karar verilmelidir. 

Taraflar arasındaki uyuşmazlık 26+26=52 günlük ilave tediye ile 30+30=60 günlük 

akdi ikramiye toplamı olan 112 günlük miktarın, kıdem tazminatına baz alınacak 

olan bir saatlik ücrete nasıl yansıtılması gerekeceği konusuna ilişkindir. 

Öncelikle belirtmek gerekir ki son yıl içinde herhangi bir ücret artışı yapıldığına 

dair dosyada bir iddia ve delil mevcut değildir. Böyle olunca 112 güne tekabül 

eden ikramiye ve ilave tediye tutarı belirlenerek bulunacak miktarın 365'e bölünmesi 

ile bir günlük bu tür ödemenin tutarı tespit edilmeli, sonra da bu bir günlük 

miktar 7.5'a bölünmek sureti ile bir saate isabet eden ödeme miktarı bulunmalıdır. 

Bu miktar kıdem tazminatına baz alınacak bir saatlik ücrete belirlenmelidir. Bilirkişi 

raporunda da 112 günlük ikramiye karşılığı saat üzerinde aynı şekilde hesaplama 

yapılmıştır ki bu hesaplama doğrudur. Ne var ki mahkemece herhangi bir 

gerekçe gösterilmediğinden sonucu doğru olan kararın ONANMASINA, 


❖ ❖ ❖


Son aylık ücret miktarı için imzalı bordronun dikkate alınması-kıdem 

tazminatı faiz oranında işçinin isteğine göre karar verilmesi 

28 1. Đşçinin son aylık ücretinin, belirlenmesinde imzasını içeren bordrolarda 

gösterilen ve asgari ücretin de üstünde olan miktarın esas 

alınarak hesaplar yapılmalı, imzası ve menşei anlaşılamayan makbuzlar 

dayanak alınmamalıdır. 

2. Kıdem tazminatı faiz oranında, işçinin talebi aşılmamak üzere 

fesih tarihindeki en yüksek mevduat faizine karar verilmelidir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatıyla ikramiye ve ücret alacağının ödetilmesine 







göre, davacının tüm temyiz itirazlarıyla davalının aşağıdaki bendin kapsamı 


2. Davacının imzasını içeren bordrolara göre son aylık ücreti otuzmilyon net olduğuna 

göre: imzasız ve menşei anlaşılamayan, davacı tarafından ibraz edilen 

makbuzlara istinaden son aylık net ücretinin seksenmilyon olduğunun kabulü hatalıdır. 

Bordrolarda gösterilen aylık net ücret o tarihlerde yürürlükte olan asgari 

ücretin de çok üzerinde olduğu dikkate alınınca bordro içeriğinin gerçeğe uygun 

olduğunun kabulu doğru olur. Bu durumda bilirkişi raporu hesaplama kısmında 

birinçi şıkka göre istekler hüküm altına alınmalıdır. 

3. Davacı dava dilekçesinde kıdem tazminatı için "en yüksek banka iskonto faizi" 

talep edildiği halde mahkemece mevduata uygulanan en yüksek faizin yürütülmesi 

hatalıdır. Böyle olunca yapılacak iş fesih tarihindeki en yüksek mevduat faizini 

geçmemek üzere en yüksek iskonto faizinin hüküm altına alınmasından ibarettir. 




❖ ❖ ❖ 

134


Sözleşmede düzenlenen vefa tazminatı-kıdem tazminatı kapsamında değerlendirilmesi-tavanın 

aşılamaması 

29 Toplu iş sözleşmesinde düzenlenen ve işçiye hizmet akdinin feshinde 

kıdem tazminatı ödemesini gerektiren hallerde verileceği öngörülen 

vefa tazminatı, kıdem tazminatı anlamında kabul edilerek, 

ĐşK m. 14'de öngörülen tavan aşılmamak kaydıyla ödenebilir. 


DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatları ile vefa ödeneğinin ödetilmesine 



Hüküm süresi içinde davalı avukatı atarfından temyiz edilmiş olmakla dosya 


135 





2. Đşyerinde yürürlükte olan 15.1.1997-14.1.1998 yürürlük süreli TĐS nin 29. uncu 

maddesinde öngörülen vefa tazminatı, feshe bağlı olarak ve kıdem tazminatı 

ödenmesini gerektirecek haller için öngörülmüştür. Mütalaasına başvurulan bilirkişi 

raporunda yer alan verilere göre davacının kıdem tazminatının tavan sınırının 

altında gerçekleşmiş olduğu görülmektedir. Bu itibarla tavana göre hesaplanacak 

kıdem tazminatı ile gerçekleşen miktar arasındaki farkın hüküm altına alınması 

ile yetinilmelidir. Aksi halde 1475 sayılı Đş Kanununun 14. üncü maddesinde 

öngörülen kamu düzeni ile ilgili kurallar tarafların iradeleri ile bertaraf edilmiş 

olur. 

Yazılı şekilde vefa tazminatının tamamının hüküm altına alınmış olması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖


Tavanının aşılamaması 

30 Đşverenin hizmet akdini feshettiği tarihteki kıdem tazminatı tavanının 

bilirkişi raporundaki yanlış değerlendirilmeye dayanılarak 

aşılması uygun görülemez. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 


Hüküm süresi içinde davalılardan ... Holding avukatı tarafından temyiz edilmiş 

olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 





2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacının hizmet akdi 10.6.1996 tarihinde 

işverence feshedilmiştir. 

Anılan tarihte kıdem tazminatı tavanı 35.176.250 TL olmasına rağmen bilirkişi 

raporunda yanlış değerlendirme yapılarak 41.419.656 TL esas alınmak suretiyle 

hüküm kurulması hatalı olup, kararın bu yönden bozluması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 

136


Kıdem tazminatı tavanının aşılamaması-faiz oranı için istekte bulunulması 

ve bununla bağlılık 

31 1. Akdin feshi tarihindeki kıdem tazminatı tavanının aşılacak hüküm 

kurulması isabetli değildir. 

2. Đşçi tüm alacakları için reoskont faizi isteği halde, dava tarihinden 

itibaren en yüksek mevduata hükmedilmesi hatalıdır. 


DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, işbaşı tazminatı, ikramiye, kıdemli işçiliği 

teşvik primi, izin ücretiyle TĐS fark alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 








2. Akdin feshi tarihinde kıdem tazminatının tavanı 7.701.460 TL olduğu halde bu 

tavan aşılmak suretiyle kıdem tazminatına hüküm kurulması isabetsizdir. 

3. Davacı tüm alacaklar için reoskont faizi istediği halde mahkemece tüm alacaklar 

için dava tarihinden itibaren en yüksek mevduat faizine hükmedilmesi hatalıdır. 

Mahkemece yapılacak iş kıdem tazminatı için dava tarihinden itibaren reoskont 

faizini geçmemek üzere en yüksek mevduat faizine diğer alacaklardan ihbar 

tazminatı ve izin alacağı için dava tarihlerinden itibaren yasal faize, toplu iş 

sözleşmesinden kaynaklanan alacaklar için ise reoskont faizini geçmemek üzere 

en yüksek işletme kredi faizine hükmetmekten ibarettir. 




❖ ❖ ❖ 

137


Hizmet akdinin devamı sırasında kıdem tazminatı adı altında ödemeavans 

niteliği ve mahsup edilmesi 

32 Hizmet akdi devam ederken işçiye kıdem tazminatı adı altında yapılan 

ödemenin avans kabul edilerek gerçekleşen kıdem tazminatından 

mahsup edilmesinde işlemiş yasal faizininde hesaba katılması 

gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık izin ücetinin ödetilmesine 



Hüküm süresi içinde davalılar avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 






2. Mahkemece hizmet akdinin devamı sırasında davacıya kıdem tazminatı adı altında 

yapılan ödemenin avans olarak kabulu ile gerçekleşen kıdem tazminatından 

mahsup edilmesi doğru ise de, ödeme tarihinden itibaren işlemiş yasal faizi ile 

birlikte mahsup edilmemiş olması hatalıdır. Dosyada mevcut ödeme belgesinde 

ödemenin 1996 yılında yapıldığı yazılı olup, ay ve günü belli değildir. Bu durumda 

mahkemece yapılacak iş, taraflardan varsa bu konudaki delillerini isteyip 

beyanlarını da almak suretiyle ödemenin yapıldığı tarihi ay ve günü itibariyle 

tespit etmek ve bu tarihten itibaren fesih tarihine kadar işlemiş yasal faizi ile birlikte 

ödenen kıdem tazminatını gerçekleşen tazminattan mahsup etmekten ibarettir. 




❖ ❖ ❖ 

138

139 


Kıdem tazminatı faiz talep hakkının saklı tutulabilmesi-faize faiz 

yürütülememesi 

33 1. Daha önce ödenen kıdem tazminatı için faiz hakkının saklı tutulduğuna 

ilişkin sonra verilen dilekçe, BK m. 113 doğrultusunda ve 

kapsamında bir ihtirazi kayıt niteliğinde değerlendirilmeye 

elverişli değildir. 

2. BK m. 104 uyarınca hüküm altına alınan kıdem tazminatı faizine 

faiz yürütülemez. 

ĐşK 14; BK 104, 113 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı faiz alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 





1. 1.8.1997 tarihli olup, davacı işçi tarafından davalı işveren idareye hitaben verilen 

dilekçede "10.12.1996 tarihinde ilişiğimi keserek ayrıldım. Kıdem tazminatım 

1.8.1997 tarihinde ödendi, bu ödemedeki gecikmenin karşılığı olan faiz hakkımı 

saklı tutuyorum" ibarelerine yer verilmiştir. Bu dilekçe içeriği, kıdem tazminatının 

önce davacı işçiye ödendiğini, sonrada davacının faiz talep hakkını saklı tuttuğunu 

belirtmek üzere işlemde bulunduğunu göstermektedir ki bu durum Borçlar 

Kanununun 113. maddesi doğrultusunda ve kapsamında bir ihtirazi kayıt niteliğinde 

değerlendirilmesine elverişli değildir. 

Zira anılan madde ya ödeme anında ihtirazi kayıtta bulunulmasını yada gelişen 

olaylarda ihtirazi kaydın saklı tutulmuş olduğu anlamının çıkarılmasını gerekli 

görmektedir. 

Somut olayda bu iki halde gerçekleşmiş değildir. Böyle olunca faiz isteği reddedilmelidir. 

2. Kabulü göre de Borçlar Kanununun 104. maddesi faize faiz yürütülemiyeceği 

kuralını öngörmektedir. Buna rağmen hüküm altına alınan faiz alacağı için mevduata 

uygulanan en yüksek faize karar verilmiş olması hatalıdır. 



❖ ❖ ❖


Geç ödemede faiz hakkının saklı tutulmamış olması 

34 Kıdem tazminatının geçikme ile ödendiği sırada işçinin faiz hakkını 

saklı tuttuğuna dair bir delil bulunmadığı ve faiz talebine ilişkin ihtarname 

tazminatın ödenme tarihinden sonra tebliğ edildiği için 

BK m. 113 şartlarının gerçekleştiğinden söz edilemez. 

ĐşK 14; BK 113 







Davacı işçi davalı işyerinde çalışırken emekli olmak suretiyle hizmet akdini feshettiğini, 

kıdem tazminatının ödenmemesi nedeniyle faiziyle birlikte ödenmesi 

için davalı işverene gönderdiği ihtarnameden sonra faizsiz ödeme yapıldığını, faiz 

alacağı konusunda yaptığı icra takibine davalı işverence haksız olarak itirazda 

bulunulduğunu ileri sürerek itirazın iptali ile % 40 icra-inkar tazminatına karar 


Mahkemece asıl alacağın tediyesi sırasında davacı alacaklının faiz hakkını saklı 

tutduğu gerekçesiyle itirazın iptaline karar verilmişsede, dosyadaki bilgi ve belgelere 

göre davacının kıdem tazminatının ödendiği 15.4.1999 tarihinde veya öncesinde 

faiz hakkını saklı tuttuğuna dair herhangi bir delil bulunmadığı, bu hususta 

gönderilen ihtarnamenin ödeme tarihinden sonra 21.4.1999 tarihinde davalı işverene 

tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda Borçlar Kanununun 113. maddesindeki 

koşulların gerçekleştiğinden söz etmek mümkün değildir. O halde davacının 

itirazının iptali isteminin reddi yerine kabulüne karar verilmesi hatalı 

olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 

140


Kıdem tazminatının kısmen peşin ve kısmen bona ile ödenmesi-faiz 

hakkının saklı tutulmaması-faiz isteğinin reddi 

35 Kıdem tazminatı kısmen peşin ve kısmen de belirli bir vade tarihli 

bono ile ödendiğinde, böyle bir taksitle ödeme halinde asıl borç son 

taksidin ödenmesi ile tam olarak ifa edilmiş sayılacağından, son 

taksidin ödenmesi sırasında veya daha önce faiz hakkının saklı tutulmadıkça 

veya saklı tutulduğu halin icabından anlaşılmadıkça 

faiz isteğinin reddi gerekir. 

ĐşK 14; BK 113 

DAVA: Davacı kıdem tazminatı gecikme faizinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 





Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacıya kıdem tazminatının bir miktarının peşin 

ödendiği, kalan kısmı için ise 6.7.1998 vade tarihli bono ile ödeme yapıldığı 

anlaşılmaktadır. Mahkemece böyle bir ödeme durumunda davacının herhangi bir 

ihtirazi kayıt ileri sürmemiş olmasının faiz alacağını dava etmesine engel teşkil 

etmeyeceği gerekçesiyle gecikme faizi isteği hüküm altına alınmıs ise de, Borçlar 

Kanunu'nun 113. maddesine göre asıl borç ödenirken faiz isteği saklı tutulmamış 

ise faiz isteme hakkı ortadan kalkar. Somut olayda olduğu gibi taksitle ödeme halinde 

ise, asıl borç son taksidin ödenmesi ile tam olarak ifa edilmiş 

sayılacağından son taksidin ödenmesinden önce veya ödenmesi sırasında faiz 

hakkının saklı tutulması veya anılan hakkın saklı tutulduğunun halin icabından 

anlaşılması gerekir. Davalının bu yöndeki itirazına karşılık, davacı faiz hakkını 

saklı tuttuğunu ileri sürmediği gibi bu konuda hiçbir delil de ibraz etmiş değildir. 

Böyle olunca isteğin reddine karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 

141


Taksitle ödeme-faiz hakkının saklı tutulması 

36 Taksitlerle ve tamamen ödenen kıdem tazminatında, ödeme sırasında 

faiz hakkının saklı tutulduğu kanıtlanmadıkça gecikme faizi 

talebinin reddi gerekir. 

ĐşK 14; BK 113 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 


Hüküm duruşmalı olarak davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş ise de, HUMK.nun 435. 

maddesi gereğince duruşma isteğinin süreden reddine ve incelemenin evrak üzerinde 

yapılmasına karar verildikten ve temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra 



1. Davacılar dava tarihinden önce taksitlerle ve tamamen ödenen kıdem tazminatı gecikme 

faizini dava konusu yapmışlar. Mahkemece istek gibi hüküm kurulmuştur. Davacıların 

kıdem tazminatının ödenmesi sırasında faiz haklarını saklı tuttukları kanıtlanmış değildir. 

B.K.nun 113. maddesi gereğince asıl borç sakıt olduğu taktirde feri haklar dahi sakıt olur. 

Bu nedenlerle davacıların kıdem tazminatı faiz isteğinin reddi gerekirken hüküm altına 


2. Kabule göre faize faiz yürütülmesi B.K.nun 104. maddesine aykırıdır. 


temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 15.9.1999 gününde oybirliğiyle karar 

verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Geç ödemede faiz-toplu iş sözleşmesinde öngörülen ödeme süresi 

37 Toplu iş sözleşmesinde kıdem tazminatının bir aylık süre içinde 

ödeneceği kabul edildiğinde, bu şekilde ödeme için kısa süreleri öngören 

taraf iradelerinin sonucu kıdem tazminatı için faiz, sözü edilen 

sürenin geçirilmesi halinde yürütülmeli, aksi kaldı istek reddedilmelidir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı gecikme faizi alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. 



142


Davalıya ait iyerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesinde kıdem tazminatının 

bir aylık süre için de ödenmesi öngörülmüştür. Gerçekten yüzlerce hatta 

kimi durumlarda binlerce işçinin çalıştığı işyerlerine işçilik haklarının yasanın 

öngördüğü biçimde işveren tarafından tam olarak ödenebilmesi için bu şekilde 

ödeme için kısa sürelerin öngörülmesi kabul edilmelidir. Ödeme işlemleri için tarafların 

iradeleri ile benimsenen bu tür sürelerde işveren işlemin gerçekleştirilmesi 

için gerekli özeni gösterebilecektir. Ancak süre geçtikten sonra ödemenin 

zamanında yapılmadığı kabul edilerek faiz yürütülmelidir. Mahkemece bu yön 

üzerinde durularak süre geçirildiği takdirde sürenin bitimini takip eden günden 

itibaren faiz yürütülmeli geçirilmediği takdirde ise faiz isteği reddedilmelidir. 

Dairemizin kararlılık kazanmış uygulaması bu doğrultudadır. 




❖ ❖ ❖ 


Taksitle ödeme-yaşlılık (emekli) aylığı için fesihte faiz-toplu iş sözleşmesi 

ile belirlenen ödeme süresi 

38 Emekli aylığı almak amacıyla hizmet akdini fesheden ve kıdem 

tazminatı taksitle ödenen işçinin faiz talebi, işyerinde uygulanan 

toplu iş sözleşmesinde bu halde tazminatın emeklilik dilekçesinin 

verildiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde ödeneceği öngörüldüğü 

ve bu hüküm geçerli olduğu için, sözü edilen 30 günlük süreye 

ilişkin olarak uygun görülemez; 30 günü aşan süre için gecikme faizi 

hüküm altına alınabilir. 

ĐşK 14 


istemiştir. 




143


Davacının davalıya ait işyerinde çalışırken 12.2.1998 tarihinde işveren dilekçe vererek 

aynı gün emeklilik sebebiyle işyerinden ayrıldığı bu suretle hizmet aktinin emeklilik 

nedeni ile davacı tarafından sona erdirildiği, 2 taksit halinde kıdem tazminatının ödendiği, 

son taksitin 17.3.1998 tarihinde ödenmiş bulunduğu, davcının kıdem tazminat gecikme 

faizi talep ettiği mahkemeninde 16.2.1998-17.3.1998 tarihleri arasındaki gecikme faizi 

isteğini kabul ettiği anlaşılmaktadır. 

Đşyerinde uygulanan T.Đ.S.nin 65/d maddesinde emekliliğe hak kazanıp SSK.dan 

emekli olabilir belgesi alan işçilere işverenin emeklilik dilekçesini verdiği 

tarihten itibaren işçinin hesaplanacak kıdem tazminatının en geç 30 gün içinde 

ödeme zorunluluğu getirmiştir. T.Đ.S.nin bu maddesi Yargıtay uygulamasına göre 

geçerlidir. Bu nedenle davacının emeklilik dilekçesini verdiği 12.2.1998 

tarihinden itibaren 30 gün için gecikme faizi talep etmesi uygun değildir. Ancak 

30 günü aşan süre için gecikme faizi isteğinin hüküm altına alınması uygundur. 

Mahkemece buna göre hesaplama yapılmalı ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Kıdem tazminatının tarihler halinde bonalarla ödenmesi-faiz talebi 

39 Kıdem tazminatı işçiye taksitler halinde bonolarla ödendiğinde, işçiden 

miktarı belirtilerek ibraname alınmış olsa dahi, bono ile son 

ödemeden önce çekilen ihtarname ile faiz alacağı saklı tutulmuşsa, 

ihtirazi kayıt niteliğinde bu belge sonucu ödeme tarihine göre geçmiş 

günler faizi hesap edilip hüküm altına alınması gerekir. 

ĐşK 14 


istemiştir. 


Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davacı Avukatı tarafından temyiz edilmiş 

ise de; HUMK'nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine 

ve incelenmenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi 


144

145 


Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacı işçiye taksitler halinde bonolarla kıdem 

tazminatının ödendiği sonucu çıkarılmaktadır. Her ne kadar mahkemece davacı 

işçi imzasını taşıyan ve kıdem tazminatının miktarı belirtilmek suretiyle alındığı 

ve borcunun kalmadığı belirtilen ibranameye dayanılarak kıdem tazminatı geçmiş 

günler faizi reddedilmiş ise de, bono ile yapılan son ödemeden önce davacı işçi 

18.8.1997 tarihli noterlikçe çekilen ihtarname ile faiz alacağını saklı tutmuştur. 

Borçlar Kanununun 113. maddesi kapsamında bu belgenin ihtirazi kayıt olarak 

nitelendirilerek ödeme tarihlerine göre geçmiş günler faizi hesap edilip hüküm altına 

alınması gerekir. Yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır. 



oybirilği ile karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Kıdem tazminatının taksitle ve çekle ödenmesi-hakkın saklı tutulması 

halinde faize hükmedilmesi-fesih tarihinden taksiklerin ödenme tarihine 

göre faiz hesaplanması 

40 Đşveren tarafından taksikle ve çeklerle kıdem tazminatının ödenmesi 

yoluna gidildiğinde, ödemelerden önce ve son taksitten önce 

faiz hakkı saklı tutulmuş ise, fesih tarihinden taksitlerin ödenme 

tarihine kadar geçmiş günlerin faizine hükmedilmesi gerekir. 

ĐşK 14; BK 113 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatının geç ödenmesinden doğan faiz alacağının ödetilmesine 






Davacı işçi kıdem tazminatının geç ödenmesi nedeniyle geçmiş günler faizi isteminde 

bulunmuş makemece istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

Dosya içeriğine göre davacı işçiye davalı işveren tarafından kıdem tazminatının 

çeklerle ödenmesi yoluna gidilmiş ve çeklerin içerdiği miktarların davacı tarafın-

dan tahsil edilmiş olup olmadığı araştırılmamıştır. Davacının faiz isteğine ilişkin 

bulunduğu ihtirazi kaydın çek muhtevalarının tahsilinden önce yapıldığı takdirde 

anılan kaydın geçerli sayılması gerekir. Bu itibarla kıdem tazminatı için davacıya 

verilen her bir çekin içerdiği miktarın hangi tarihte ödendiği öncelikle belirlenmeli 

ve son taksiten önce ihtirazi kaydın yapıldığı anlaşıldığı takdirde fesih tarihinde 

ödeme tarihlerine göre geçmiş iş günleri faiz miktarları hesaplanarak hüküm 

altına alınmalıdır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken bir noktada 10 taksit 

halinde çekler tanzim edilerek ödenmesi söz konusu olan ve taraflar arasında 

uyuşmazlık konusunu oluşturmayan kıdem tazminatının emeklilik sebebiyle sona 

erme günü olan 31.7.1997 günümü yoksa son ayrılışın yapıldığı 2.7.1998 

tarihinin nazara alınarakmı hesap edildiğinin tespiti hususudur. Şayet davalı 1997 

Temmuz ayı sonuna göre kıdem tazminatı ödemek yoluna gitmişse o tarihten 

itibaren ödeme tarihlerine kadar faiz hesaplanmalıdır. 2.7.1998 tarihi işveren 

tarafından esas alınmışsa bu tarih, faiz başlangıç tarihi olarak nazara alınmalıdır. 



oybirilğiyle karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Taksitle ödemede faiz alacağının saklı tutulması-yaşlılık aylığı için fesihte 

faiz başlangıcı 

41 1. Kıdem tazminatının taksitler halinde ödendiği için faiz alacağı 

isteğinde bulunan işçinin, BK m. 113 gereği ihtirazi kayıt ileri sürüp 

sürmediği araştırılmalıdır. Đhtirazi kayıt bulunmuyorsa kıdem 

tazminatı için geçmiş günler faizine karar verilemez. 

2. Yaşlılık (emekli) aylığı almak amacıyla hizmet akdinin feshinde 

hak edilen kıdem tazminatından faiz hesabı için emekliliğin belgelendirildiği 

tarihin dikkate alınması ve o tarihteki orana göre faize 

karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 14; BK 113 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı gecikme faizinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği 


146


1. Faiz alacağı isteğinde davacının ihtirazi kaydı bulunup bulunmadığı dosya içeresinden 

anlaşılamamaktadır. Borçlar Kanununun 113. maddesi gereğince asıl 

borç ödendiği takdirde fer'i haklardan olan faiz de sakit olacağından ve faiz hakkını 

saklı tutmadığı takdirde faiz isteyemeyeceğinden davacının ihtirazi kayıt ileri 

sürüp sürmediğinin araştırılması gerekir. Şayet davacının ihtirazi kaydı bulunmuyorsa 

kıdem tazminatı için geçmiş günler faizine karar verilemez. Dolayısıyla bu 

hususun açıklığa kavuşturulması gerekir. 

Eksik inceleme ile hüküm kuralması hatalıdır. 

2. Kabule göre: 

Davacı emekli olmak suretiyle işyerinden ayrıldığını, kıdem tazminatının geç ve 

taksitler halinde ödendiğini iddia ederek gecikme süresine göre faiz istemiştir . 

Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. 

1475 sayılı Đş Kanununun 14./3-4 fakralarına göre emeklilik nedeniyle işçinin kıdem 

tazminatı isteğinde bulunabilmesi için SSK'ya başvurmuş olduğunu ve 

emekliye hak kazandığını belgelemiş olması gerekir. Faiz hesabı için emekliliğin 

belgelendirildiği tarih dikkate alınarak o tarihteki orana göre faize karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Kıdem tazminatı faiz ve oranı 

42 Kıdem tazminatı için oranı gösterilmeksizin mevduata uygulanan 

en yüksek faize karar verilmelidir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem ve olağanüste hal tazminatı, ilave tediye ve ikramiye bayram 

harçlığı, giyim yardımı, vergi iadesi, ücret ve cezai şart alacaklarının ödetilmesine 





147





2. 1475 sayılı ĐşKanununun 14/11. maddesine göre kıdem tazminatı için mevduata 

uygulanan en yüksek faize karar vermek gerekir isede dairemizin kararlık kazanmış 

uygulaması uyarınca karar yerinde faiz oranı gösterilmemelidir. Bu durumda 

mahkemece yapılacak iş davalı yararına oluşmuş bulunan usulu kazanılmış 

hak ilkesi gösterilerek "kıdem tazminatı için % 120 oranını geçmemek üzere 

fesih tarihindeki mevduata uygulanan en yüksek faiz yürütülmesine" şeklinde hüküm 

kurmaktan ibarettir. 




❖ ❖ ❖ 


Gecikme faizi-oranının belirlenmesi 

43 Kıdem tazminatı faizi hizmet akdinin feshinden üç yıl sonra talep 

edildiğinde, faiz oranı ilk yıl için hizmet akdinin feshi tarihi esas 

alınarak tespit edilen mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı, 

sonraki yıllar içinde her yılın başında mevduata uygulanan en yüksek 

faiz gözönünde tutularak faiz oranı belirlenmeli, yıl içinde artan 

ve eksilen oranlara göre faiz yürütülmemelidir. 

ĐşK 14 

DAVA: Taraflar arasındaki, icra takibine yapılan itirazın iptali ile icra inkar tazminatının 

ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle 

gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine 

ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı 

avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşıldıktan 

sonra dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 





148

2. Davacı işçi akdin feshinden üç yıl sonra kıdem tazminatı faizi için de ilamsız icra 

takibinde bulunmuştur. Mahkemece fesih bakımından istek gibi itirazın ipatli ve icranın 

devamı şeklinde hüküm kurulmuş ise de, faize ait hesaplama hangi oran üzerinden 

yapıldığı anlaşılamadığı için denetime elverişli değildir. 

Dairemizin kararlılık kazanmış uygulamasına göre akdin feshi tarihi esas alınarak faiz 

oranı tespit edilmeli ve bu oran üzerinden 1 yıllık faiz hesaplaması yapılmalıdır. 

Đkinci yıl başı yine faiz oranı tespit edilmelidir. Bir yıl içinde bu oran artabilir, eksilebilir. 

bu itibarla tekrar bir yıl için hesaplama yapılmalıdır. Üçüncü yılın başında da aynı şekilde 

oran tespit edilerek gecikilen süreye göre hesaplama yapılıp bulunan rakamlar toplanmak 

suretiyle davalı yararına oluşmuş bulunan usuli kazanılmış hak ilkesi de dikkate alınmak 

kaydıyla hüküm kurulmalıdır. 

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşıldığı üzere faiz alacağı likit olmayıp yargılamayı 

gerektirmektedir. Böyle olunca faiz bakımından icra inkar tazminatına karar verilmesi 

hatalı görülmüştür. 



tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcın istek halinde ilgiliye iadesine, 


❖ ❖ ❖ 


Gecikme faizi-oranın belirlenmesi 

44 Kıdem tazminatının gecikme faizi, fesih tarihindeki bir yıllık mevduata 

uygulanan en yüksek faiz oranıdır. Gecikme süresi bir yılı 

aştığında ikinci yılın başlangıç tarihindeki mevduata uygulanan en 

yüksek esas alınması, takip tarihindeki faiz oranına göre faiz yürütülmemesi 

gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı faiz alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 



HUMK.nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin 

evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup 


149


Davacı işçi, kıdem tazminatının en yüksek mevduat faizi ile birlikte tahsil amacıyla açmış 

olduğu davanın yapılan yargılaması sonunda mahkemece istek gibi hüküm kurulmuştur. 

Đlamın kesinleşmesinden sonra takip talebinde bulunularak kıdem tazminatının ve % 125 

üzerinden hesapladığı geçmiş süre için işlemiş olan mevduata uygulanan en yüksek faizin 

icra marifetiyle tahsili talebinde bulunmuştur. Alacağını belirttiği miktarlar üzerinden 

tahsil ettikten sonra takip tarihinde mevduata uygulanan faiz oranının % 150 olduğunu 

öğrenmesi üzerine de faiz farkı olarak % 25 üzerinden yine takip talebinde bulunmuş buna 

işverence itiraz edilmesi nedeniyle bu davayı açarak istekte bulunmuştur. 

Öncelikle belirtmek gerekir ki, davacı işçi ilk kıdem davası ve faizi konusunda 

isteğinin mahkemece kabulü ve kararın kesinleşmesi nedeniyle kıdem tazminatıyla 

birlikte hizmet sözleşmesinin fesih tarihindeki faiz oranı üzerinden bir yıllık 

dönem için ve bir yılı takiben de, ikinci yılın başındaki faiz oranı üzerinden mevduat 

faizine hak kazandığı kabul edilmelidir. Bir başka anlatımla faiz oranı fesih 

tarihinde ve müteakip ikinci yıllık dönemin başında oran % 125 in üzerinde ise, 

bu faize davacı hak kazanır. Mahkemenin de görüşü bu doğrultudadır. Ne var ki, 

mahkemece fesih tarihindeki ve müteakip ikinci yılın başındaki faiz oranları araştırılmamış 

ve takip tarihindeki % 150 oranı üzerinden hüküm kurulmuştur. Bir 

başka deyişle davacının iddiası araştırma yapılmaksızın kabul edilmiştir. Eksik 

inceleme ile hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Kıdem tazminatı faizi-özelleştirme kapsamındaki işyeri 

45 Kıdem tazminatı için mevduata uygulanan en yüksek faizin hesaplanıp 

ödenmesi ĐşK m. 14/11 gereğidir. 4046 SK'nun geçici 15. 

maddesinde yer alan reeskont faizi hükmü Anayasa Mahkemesince 

iptal edildiğinden, özelleştirme kapsamındaki işyerlerinde çalışanlar 

için de ĐşK'daki faiz oranına göre işlem yapılması gerekir. 

ĐşK 14; 4046 SK gm 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı faiz ve manevi tazminatın ödetilmesine karar 

verilmesini istemiştir 




150





2. Kıdem tazminatı için mevduata uygulanan en yüksek faizin hesaplanıp hüküm 

altına alınması 1475 sayılı Đş Kanununun 14/11 maddesi gereğidir. Her ne kadar 

4046 sayılı Özelleştirme Kanununun geçici 15. maddesinde reeskont faizi öngörülmüş 

ise de bu hüküm Anayasa Mahkemesinin 31.1.1997 tarih 66-7 sayılı 

kararı ile iptal edilmiştir. bu iptal hükmü karşısında Đş Kanununun anılan kuralı 

uygulama alanı bulmuştur. Böyle olunca faiz tutarının mevduat faizi üzerinden 

uygulanması icap eder. 




❖ ❖ ❖ 


Dava dilekçesinde gösterilen faiz oranı-istekle bağlılık 

46 Dava dilekçesinde kıdem tazminatının geç ödenmesi nedeniyle en 

yüksek mevduat faizi oranı olarak % 120 oranı üzerinden ödeme 

yapılması talebinde bulunulduğu halde, istek ile bağlılık ilkesine 

aykırı olarak daha yüksek oranda faiz yürütülmesi hatalıdır. 


DAVA: Davacı, kıdem tazminatı gecikme faizinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 





1. Dosya içinde son celseye ait duruşma tutanağına rastlanmamıştır. Herşeyden 

önce bu eksiklik giderilmelidir. 

2. Davacı vekili dava dilekçesinde kıdem tazminatının geç ödenmesi nedeniyle en 

yüksek mevduat faiz oranı olarak % 120 oranını kabul edip bu oran üzerinden 

gecikme faizinin hesaplanmasını istediği halde Hukuk Usulü Muhakemeleri Ka- 

151

nununun 74. maddesindeki talep ile bağlılık ilkesine aykırı olarak % 150 oranının 

uygulanmak suretiyle gecikme faiz miktarının hesaplanması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Yargılamayı gerektiren tazminat ve alacakların likitliğinden söz edilememesi-icra 

inkar tazminatının hüküm altına alınmaması-kıdem tazminatı 

faiz oranı-istekle bağlılık ilkesi 

47 1. Taraflar arasında ücret artırma konusunda tartışma çıktığı vukunun 

sonucu hizmet akdinin son bulduğu ortada isede, davacı işçinin 

ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı yargılamayı 

gerektirdiği anlaşıldığından, bu tazminatların likitliğinden 

söz edilemez ve icra inkar tazmunatına hükmedilemez. 

2. Davacı işçi, geç ödenen kıdem tazminatı için faiz isteğini % 100 

oranı ile sınırlandığından, hakim bu istekle bağlıdır. Bunun sonucu 

mahkemece kıdem tazminatı için fesih tarihinden itibaren % 100 

oranını geçmemek üzere mevduata uygulanan en yüksek faizin yürütülmesine 

karar verilmelidir. 


DAVA: Davacı, icra takibine yapılan itirazın iptaliyle icra inkar tazminatının 









2. Davacı işçi ihbar ve kıdem tazminatları ile yıllık izin alacağı için icra takibinde 

bulunmuş, davalı işverenin itirazı üzerine itirazın iptali ve icranın devamı ile birlikte 

% 40 icra inkar tazminatı da talep etmiştir. Dosya içeriğine göre traflar arasında 

bir ücret arttırma konusunda tartışma çıktığı bunun sonunda da aradaki 

hizmet akdi ilişkisinin son bulduğu ortada ise de davacı işçinin ihbar ve kıdem 

152

tazminatlarına hak kazanıp kazanmadığı yargılamayı gerektirdiği ve yıllık ücretli 

izin alacağının da davacının talepte bulunduğu gibi olmadığı daha az hakkı bulunduğu 

anlaşıldığından bu tazminat ve alacakların likitliğinden söz edilemez. 

Böyle olunca icra inkar tazminatı isteğinin hüküm altına alınması hatalıdır. 

3. Kıdem tazminatı için fesih tarihinden itibaren mevduata uygulanan en yüksek faizin 

yürütülmesi 1475 sayılı Đş Kanununun 14/11 maddesi gereğidir. Ne varki davacı işçi bu 

isteğini % 100 faiz oranı belirtmek sureti ile sınırlamıştır. H.U.M.K nun 74. maddesine 

göre hakim istekle bağlıdır. Bunun sonucu olarak mahkemece kıdem tazminatı için fesih 

trahinden itibaren % 100 oranını geçmemek üzere mevduata uygulanan en yüksek faizin 

yürütülmesine karar verilmelidir. 




153 

❖ ❖ ❖ 


Geç ödemede faiz-hataen ödenen ihbar tazminatı ile takas ve mahsubu 

48 Kıdem tazminatının geç ödenmesinden dolayı geçmiş günler faizi 

isteğiyle açılan dava işverenin savunmasında ileri sürdüğü hataen 

yapılmış bir ihbar tazminatı varsa, dava ekonomisi yönünden bu 

davada dikkate alınarak gerektiği takdirde ödenen meblağın mahsubu 

ile bakiye bir alacak kaldığı takdirde o farkın hüküm altına 


ĐşK 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı gecikme faiz alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 








2. Davacı kıdem tazminatının geç ödenmesinden dolayı geçmiş günler faizi isteğiyle 

açılan bu davanın ilk oturumunda davalı işveren hataen ödedikleri ihbar 

tazminatının takas ve mahsubu savunmasında bulunmuştur. Mahkemece kıdem 

tazminatı için daha önce açılmış olan dava sonunda verilen kararda takas ve mah-

sup isteğinin reddine karar verilmiş olması gerekçe gösterilerek bu savunmaya 

itibar edilmemiştir. Ancak belirtmek gerekir ki önceki davada böyle bir savunma 

süresi içinde yapılmadığı için usulden reddedilmiştir. Oysa bu davada usulüne 

uygun böyle bir savunmada bulunduğu için dikkate alınması gerekirdi. 

Bu durumda kesin hükümden söz etme olanağı yoktur. Bunun sonucu olarak savunma 

üzerinde durularak haksız biçimde yani hataen yapılmış bir ihbar tazminatı ödemesi varsa, 

dava eknomisi bakımından bu davada dikkate alınarak gerektiği takdirde ödenen meblağın 

mahsubu ile bakiye bir alacağın kaldığı takdirde o farkın yukarıda alınması icabeder. 




❖ ❖ ❖ 


Đşyerinin devri sırasındaki süre ve ücrete göre kıdem tazminatına hükmedilmesi-faiz 

başlangıcı 

49 Hüküm altına alınan kıdem tazminatı, işyerinin devri sırasındaki 

süre ve ücrete göre hesaplanmış olsa da, gecikme faizinin devir tarihinden 

değil, fesih tarihinden yürütülmesi gerekir. 

ĐşK 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile ücretli izin parasının ödetilmesine karar 







göre, davacının tüm temyiz itirazları ile davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan 


2. Hüküm altına alınan kıdem tazminatı, işyerinin devrinden önceki dönem ve devir 

esnasındaki ücrete göre de hesaplanmış olsa mevduata uygulanacak olan faizin devir 

tarihinden değil sonraki fesih tarihinden yürütülmesi gerekir. Gerçekten hizmet aktinin 

haksız olarak işveren tarafından feshi tarihinde davacı işçi kıdem tazminatına hak kazanır 

ki faizininde o tarih esas kararın yürütülmesi gerekir. 



verildi. 

❖ ❖ ❖ 

154

1 

2 

3 

Yeni işverenin sorumluluğu 

1. Bidirim süresine uymaksızın başka işverenin işyerine giren işçinin 

ihbar tazminatı yükümlülüğünden yeni işverenin sorumluluğu 

2. Bildirim süresine uymaksızın başka işverenin işyerinde işe başlayan 

işçinin ihbar tazminatı yükümlülüğünden yeni işverenin 

sorumluluğu 

3. Belirli süreli hizmet aktinde sürenin bitiminden önce başka işverenin 

işyerinde işe giren işçinin verdiği zarardan yeni işverenin sorumlu 

tutulması 

155 


Bildirim süresine uymaksızın başka işverinin işine giren işçi-önceki işverene 

ihbar tazminatı ve ücret borcunda faiz başlangıcı-yeni işverenin 

sorumluluğu 

1 1. Belirsiz süreli hizmet akdini bildirim süresine uymaksızın fesheden 

ve başka işverenin işyerinde çalışmaya başlayan işçi, sorumlu 

olduğu ihbar tazminatı ve haksız olduğu ücretler hakkında önceki 

işverence dava tarihinden önce temerrüde düşürüldüğünden faiz 

başlangıcı için dava tarihi değil, temerrüt tarihi esas alınması gerekir. 

2. Yeni işverenin işçiye önceki işverence hak etmediği halde ödenen 

ücretten sorumlu tutulması hatalıdır. Diğer yandan bildirim süresine 

uymaksızın akdi fesheden ve başka iş yerinde çalışmaya başlayan 

işçinin bu davranışından yeni işverenin sorumlu kalabilmesi 

için, önceki işverenin bundan bir zararının oluştuğunu ispat etmesi 

gerekir. 

ĐşK 15, 13, 26 




Hüküm süresi içinde davalılardan ... A.Ş ve davacı avukatı tarafından temyiz 

edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:



göre, davacının aşağıdaki bendin dışında kalan temyiz itirazları yerinde 

değildir. 

2. Davacı banka, davalı ...'ı dava tarihinden önce temerrüte düşürmüş olduğu bir 

örneği dosyada bulunan ihtarnameden anlaşılmaktadır. Bu durumda ihbar ve 

ücret alacağı için faiz başlangıcı olarak temerrüt tarihi esas alınması gerekir. 

Sonraki dava tarihinden faiz yürütülmesi hatalıdır. 

3. Diğer davalı ...'ın temyizine gelince: 

Öncelikle belirtmek gerekir ki ...'ın diğer davalı ...'ın ücretten mütevellit borcundan 

sorumlu tutulması doğru değildir. Bu borç davalı Özkanat'ın hak etmediği 

halde ödenen ücretten kaynaklanmaktadır. Bundan dolayı davalı bankanın sorumlu 

tutulması hatalıdır. 

Öte yandan yeni işveren durumunda bulunan davalı bankanın, önel vermeksizin iş 

aktini fesheden ve kendi işyerinde çalışmaya başlıyan diğer davalı işçinin bu 

davranışından dolayı sorumlu tutulabilmesi için Dairemizin oluşan içtihatları 

uyarınca önceki işveren durumunda olan davacı bankanın bundan dolayı bir 

zararının oluştuğunu isbat etmesi gerek. Somut olayda bu koşul gerçekleşmiş 

değlidir. O halde bu isteğinde davalı banka açısından reddine karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 

156


Bildirim süresine uymadan başka işverenin işine girilmesi-ihbar tazminatından 

yeni işverenin sorumlu tutulamaması- zarar halinde sorumluluk 

2 Bildirim süresine uymadan hizmet akdini feshedip başka işverenin 

işyerinde işe başlanıldığında ihbar tazminatından sadece işçi sorumludur. 

ĐşK m. 15'de yeni işverenin sorumluluğu önceki işverenin 

zarara uğraması şartına bağlanmıştır. Böyle bir zarar ispat 

edilmedikce, yeni işveren sorumlu tutulamaz. 

ĐşK 15, 13 

DAVA: Davacı, ihbar tazminatının, davalı ve karşı davacı ise fazla çalışma parası 

ile ikramiye alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 

Yerel mahkeme, her iki davayıda kısmen hüküm altına almıştır. 




Davacı banka davalılardan ...'ün işyerinde çalışmakta iken ihbar sürelerine uymadan 

diğer davalı bankada çalışmaya başladığından sözederek, ihbar tazminatının 

her iki davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini 

istemiştir. 

Mahkemece istek kısmen kabul edilerek davalılardan müştereken ve müteselsilen 

tahsiline karar verilmiştir. 

1475 sayılı Đş Kanununun 15. maddesinde yeni işverenin sorumluluğu eski işverenin 

zarara uğraması şartına bağlanmıştır. Böyle bir zarar davacı tarafından ispat 

edilmeden yeni işverenin belirtilen şekilde sorumlu tutulması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

157


Belirli süreli hizmet akdinde cezai şart-süre bitiminden önce işten ayrılarak 

başka işverenin işyerinde işe başlama-önceki işverenin zararından 

yeni işverenin sorumluluğu 

3 Belirli süreli hizmet aktinde süreye ilişkin cezai şart kabul edilen 

işçinin, sürenin bitiminden önce akdi haksız feshedip başka işverenin 

işyerinde çalışmaya başlaması üzerine yeni işveren, önceki işverenin 

bundan dolayı uğradığı zarardan sorumludur. Somut olayda 

zararın gerçekleştiği anlaşıldığından mahkemece, takdir yoluna 

gidilerek bildirilen miktar aşılmamak kaydıyla istemin kabulu gerekirken, 

yeni işvereni cezai şarttan sorumlu tutmak yoluna gidilmesi 

hatalıdır. 

ĐşK 15 

DAVA: Taraflar arasındaki, cezai şartın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması 

sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan 

alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak 

temyizen incelenmesi davalılar avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek 

işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 21.9.1999 Salı günü tayin 

edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalılardan ... adına 

Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat ... geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır 

bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek 




göre, davalı işçcinin temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Davalı bankanın temyiz itirazlarına gelince: 

Davacı banka ile davalı işçi düzenledikleri hizmet sözleşmesi ile iki yıl süreli bir 

çalışma koşulu kabul etmişlerdir. Bu koşul uyulmaması halinde bakiye süreye 

göre hesaplanacak bir cezai şartın ödenmesi konusunda anlaşmaya varmışlardır. 

Davacı işçi süreye uymadan davalı bankanın Kahramanmaraş şubesinde işe başlamıştır. 

Davacı sözkonusu hizmet sözleşmesinin 3/a maddesi ve ayrıca 1475 

sayılı Đş Kanununun 15. maddesi uyarınca davacı ile birlikte diğer kimi banka 

personelinin de davalı bankada çalışmaya başlaması durumu karşısında tazminat 

isteğinde bulunmaktadır. Mahkemece davalı banka diğer davalı işçi gibi sorumlu 

tutulmuştur. Böyle bir sorumluluğa gidebilmek için 1475 sayılı Đş Kanununun 15. 

158

maddesinde öngörülen zarar koşulunun gerçekleşmesi gerekir. Davalı banka tarafından 

davacı bankaya yazılan 19.2.1997 tarihli cevabi yazı değerlendirilerek zarar 

koşulunun gerçekleştiği kabul edilmelidir. Ancak zarar miktarı bakımından 

mahkemece takdir yoluna gidilerek yazıdaki miktar aşılmamak kaydıyla istemin 

kabulü gerekirken cezai şarttan davalı bankanında sorumlu tutulması hatalıdır. 


banka yararına takdir edilen 65.000.000 TL. duruşma avukatlık parasının 

karşı tarafa yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye 


❖ ❖ ❖ 

1. Đşçinin dayandığı haklı sebebi ispatla yükümlü olması 

1 

2 

3 

4 

5 

159 

1a) Đşverence aşağılayıcı davranışlarda bulunduğuna dair sebebin 

ispat edilememesi 

1b) Đşveren tarafından tehdit ve hakarette bulunulduğuna ilişkin 

sebebin ispat edilememesi 

1c) Đşyeri değişikliği sebebiyle fesihte işçinin ispat yükümlülüğü ve 

gerekli inceleme 

Bak. k 8 

2. Dayanılan haklı sebeple bağlılık 

Bak. k 2 

3. Sakat işçiyi sağlığını tehlikeye sokacak şekilde zorlamadan dolayı 

fesih 

4. Đşveren trafından hakaret edilmesi sebebiyle fesih 

5. Fazla çalışma ücretinin ödenmemesi sebebiyle fesih

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

6. Đkramiyenin verildiği tarihte ücretsiz izinli olma halinde bu tarihe 

göre ikramiyenin ödenmediğine ilişkin haklı sebep oluşturmaması 

7. Ödeme tarihinden önce ihtarname çekerek ücret ödenmediğine haklı fesih 

sebebi olarak dayanılamayacağı 

Bak. k 6 

8. Đkramiyenin ödenmemesi sebebiyle fesih 

9. Đşyeri değişikliğinin derhal fesih için haklı sebep oluşturabilmesi 

9a) Đşyeri değişikliği sebebiyle fesihte işverenin bir hususta bu hakkı 

bulunup bulunmadığının araştırılması 

9b) Personel yönetmeliği ile tanımın işyeri değişikliği yetkisinin 

kullanılmasının işçi yönünden haklı sebep oluşturmaması 

9c) Şehir merkezine uzak bir işyerine gönderilen ve servis hizmeti 

verilmeyen işçinin hizmet akdini fesh edilmesi 

9d) Personel yönetmeliğinde sadece aynı il sınırları içinde yetki 

verilmesi ve bu sınır aşılarak işyeri değişikliğinde işçinin fesih 

hakkına sahip olması 

9e) Hizmet akdi ile tanınan işyeri değişikliği yetkisinin kullanılmasının 

işçi yönünden haklı sebep oluşturmaması 

10. Đş değişikliğinde fesih hakkının kullanılması ve işlemin iptalinin 

istenememesi 

11. Pirim bildirgelerinin eksik verilmesi ve prim ödeme gün sayısının eksik 

bildirilmesi sebebiyle akdin derhal feshedilmesi 

15 

12. Çalışma saatlerinin artırılması sebebiyle akdin derhal feshedilmesi 

160

161 


Đşverenin aşağılayıcı davranışlarda bulunduğu sebebiyle fesih-haklı 

sebebin ispat edilememesi-işverence devamsızlıktan fesih-kıdem 

tazminatı isteğinin reddi 

1 Hizmet akdinin işverenin aşağılayıcı davranışları sebebiyle 

feshettiğini ileri süren işçi, haklı sebebe dayalı feshi 

ispatlayamadığı, aksine akdin işverence devamsızlık sebebiyle 

feshedildiği anlaşıldığından, kıdem tazminatı isteğinin reddi 

gerekir 

ĐşK 16, 14, 17 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı ve ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 





1.-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere 



2. Davacı, davalı işverenin kendisine aşağılayıcı davranışlarda hakaretlerde bulunduğunu 

ve en son "defol git" dediğini ileri sürerek 1475 sayılı Đş Kanununun 

16/II. maddesi uyarınca iş aktini feshettiğini bildirmiştir. Davalı işveren ise, davalının 

üç gün üst üste işe gelmediğini savunmuştur. Böylece iş sözleşmesinin 

davalı tarafından feshedildiği konusunda taraflar arasında herhangi bir uyuşmazlık 

yoktur. 

Yargılama sırasında dinlenen davacı tanıkları davalının davacıya hakaret ettiği 

konusunda herhangi bir ifade de bulunmamışlardır. Böylece davacı iş aktini haklı 

olarak feshettiğini kanıtlayamamıştır; bu durumda kıdem tazminatına hak kazanamaz. 

Mahkemenin aksine görüşle bu isteği kabul etmesi isabetsiz olup, kararın 

bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖


Tehdit ve hareket sebebiyle fesih-fesih sebebi ile bağlılık-sebebinin 

kanıtlanamaması-kıdem tazminatı isteğinin reddi 

2 Aleyhine dava açılan işveren tarafından tehdit ve hakarette bulunulduğu 

için feshettiğini bildiren, ancak bağlı olduğu fesihe sebebi kanıtlanmayan 

işçinin haklı sebeple akdi feshettiği kabul edilemez. Bu durumda kıdem 

tazninatı isteğinin reddi gerekir. 

ĐşK 16, 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatnın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Mahkemece davacının hizmet akdinin Đş Kanunun 16/2 maddesi gereğince haklı olarak 

sona erdirildiği kabul edilerek kıdem tazminatı hüküm altına alınmışsa da davacı noter 

vasıtasıyla gönderdiği fesih yazısında eşi tarafından işveren aleyhine açılan alacak 

davasından vazgeçmesi için tehdit ve hakarette bulunduğunu ileri sürerek akdi feshettiği, 

ancak dinletilen tanıkların tehdit ve hakaret fiillerini doğrulamadıkları anlaşıldığından ve 

davacı da fesih nedenleriyle bağlı bulunduğundan kanıtlanamıyan davanın kabulüne karar 

verilmesi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Sakat işçi statüsünde çalışan işçi-sağlığı tehlikeye sokacak şekilde zorlanamama-derhal 

fesih hakkı kıdem tazminatı 

3 Sakat işçi statüsünde ve aynı işte çalışmakla beraber hekim raporu ile 

ayakta çalışmasının sağlığı için tehlikeli olduğu belirlendiğine göre, hizmet 

akdini feshinin haklı sebebe dayandığının ve kıdem tazminatı isteğinin 

kabulü gerekir. 

ĐşK 16, 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 




162

163 


Davacı 1991 yılında sakat işçi statüsünde işe başlatılmış olup, % 44 oranında işgücü 

kaybına maruzdur. Her ne kadar 1997 fesih tarihine kadar aynı işi yapmaya devam etmiş 

ise de hekim raporlarına göre davacının ayakta çalışmasının sakıncalı olduğu 

anlaşılmaktadır. Davacının bir kamu kuruluşunda iş bulmuş olmasının sonuca gidilmesine 

etkisi olduğu düşünülemez. Anayasamızın güvencesi altında olan sağlık hakkı en temel 

haklardan biri olup, insanın sağlığını tehlikeye sokacak şekilde çalışmaya zorlanması 

beklenemez. Bu itibarla davacının feshinin haklı nedene dayandığı kabul edilerek kıdem 

tazminatı isteği kabul edilmelidir. 


alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 14.10.1999 gününde oyçokluğuyla 



Davacı 1991 yılında sakat işçi kontenjanından davalıya ait işyerinde işe başlamış 

16.5.1997 tarihine kadar işyerinde çalışmış, bu uzun süre içersinde maluliyet oranı ve 

yaptığı iş ve çalışma şartları değişmemiştir. Çok uzun süre aynı işi yürüten davacının 

şartlar değişmediği halde 1475 Sayılı Yasanın 16/1 maddesine dayanılarak akdi 

feshetmesi aynı yasanın 18. maddesine uygun düşmediği gibi objektif iyiniyet kuralları 

ilede bağdaşmaz. Zira davacının sakatlığına uygun şekilde çalıştırıldığı davalı tanıklarınca 

doğrulandığı gibi davacı fesihden önce sağlık nedeni ile işinin değiştirilmesinide yazılı 

şekilde istemeden ... Üniversitesinde iş bulması sonucu akdi sona erdirdiği dosya 

içeriğinden anlaşılmaktadır. Bilirkişi raporunda dahi davacının sağlık durumunda 

kötüleşme olmadığı uzun süre çalışan davacının akdi sona erdirmesinin izahının 

bulunmadığı açıklanmıştır. bu nedenlerle kararın onanması görüşündeyim. 

❖ ❖ ❖ 


Đşveren tarafından hakaret üzerine işyerini terk-haklı sebeple fesih-kıdem 

tazminatı 

4 Đşverenin işçiye hakaret ettiği anlaşıldığına göre, işyerini terk haklı 

bir sebebe dayanmakta olup, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığının 

kabulu gerekir. 

ĐşK 16, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma parası ile hafta ve genel 

tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 








2. Dosyadaki bilgi ve belgelere ve tanık anlatımlarına göre işverenlerden Handan 

Hazıloğlu'nun davacıya hakaret ettiği özellikle el kol hareketleri ile kendisine ihtiyaç 

kalmadığı, pislik gibi laflar ettiği defol ifadesini kullandığı, anlaşılmış bulunmaktadır. 

Bu durumda davacının işyerini terketmesi haklı nedenlere dayanmaktadır. 

O halde davacı kıdem tazminatına hak kazanmış bulunmaktadır. Bu istemin 

red edilmesi isabetsizdir. 

3. Davacının açmış olduğu hakaret nedeni ile manevi tazminat istemi hizmet aktinin 

uygulanması ile ilgili bulunmaktadır. Böyle olunca bu istemin mahkemece 

inceleme ve soruşturma yapılmak suretiyle karara bağlanması gerekirken görevsizlik 

kararı verilmesi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Fazla çalışma ücretinin ödenmemesi sebebiyle fesih-faizin temerrüd tarihinden 

itibaren yürütülmesi 

5 1. Đşçi hizmet akdini fazla çalışma ücreti ödenmediği için feshettiğini 

bildirdiğine ve mahkemece fazla çalışma ücreti hüküm alındığına 

göre, feshin haklı sebebe dayandığı kabul edilerek kıdem tazminatının 

ödenmesine karar verilmesi gerekir. 

2. Đşçi dava açmadan önce işverene çektiği ihtarname ile fazla çalışma 

ve yıllık ücretli izin alacağının ödenmediğini belirttiğinden, 

faiz başlangıcında bu temerrüt olgusunun dikkate alınması gerekir. 

ĐşK 16, 35, 56 

DAVA: Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı, fazla çalışma parası, hafta ve genel 

tatil gündeliklerinin ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda: ilamda 

yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya 

verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraflar avu- 

164

katınca istenilmesi ve davalı avukatınca da duruşma talep edilmesi üzerine dosya 

incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 9.3.1999 Salı 

günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı 

adına Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat ... geldi. Duruşmaya başlanarak hazır 

bulunan avkutların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son 




göre, davalı işverenin tüm temyiz itirazları ile davacı işçinin aşağıdaki 

bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Davacı işçi 15.1.1998 tarihli fesih bildirimi ile işçilik haklarının ve bu 

meyanda fazla mesai ücretinin de ödenmediğini ileri sürerek hizmet akdini 

feshettiğini bildirdiğine ve mahkemece de fazla mesai ve işçilik haklarının da 

hüküm altına alınmış olduğuna göre fesih 1475 sayılı Đş Kanununun 16/II-d 

bendinin kapsamında haklı fesih kabul edilerek kıdem tazminatının hüküm altına 

alınması gerekir. Gerçekten bir taraftan işçilik haklarının hüküm altına alınması 

diğer taraftan feshin haklı olduğunun kabul edilmemesi çelişki oluşturur. Bu 

durumda kıdem tazminatı hüküm altına alınmak üzere karar bozulmalıdır. 

3. Davacı davanın açılmasından önce davalı işverene çekmiş olduğu ve karşı tarafa 

da tebliğ edilen ihtarmanesi ile fazla mesai ve yıllık ücretli izin alacaklarının 

ödenmediğini bildirmiştir. ihtarnamenin bu içeriği dikkate alınarak her iki alacak 

için ihtarnamede belirtilen tarihin hitamından itibaren faiz yürütülmelidir. Bu temerrüt 

olgusu hem ilk hem de ek dava için geçerlidir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, davacı 




❖ ❖ ❖ 

165


Ücret ve ikramiyenin ödenmemesi sebebiyle fesih-ikramiyenin veriliş 

tarihinde izinli olma-ücretin ayın bitimini takiben ödenmesi-haklı sebebin 

oluşmaması 

6 Ödeme tarihi işçinin ücretsiz izinli bulunduğu döneme rastlayan 

ikramiyesinin bu işçiye ücretsiz izni, bitiminden ve işe 

başlamasından bir gün sonra ödendiği düşünülmelidir. Ödeme 

tarihinde işyerinde bulunmadığı için bu tarihine göre ikramiyenin 

verilmeyişi haklı sebep oluşturmaz. 

Ayın 24 günü ücretsiz izinli olan ve 25. günü işe başlayan işçiye 

ayın bitimini takiben ücretinin ödenmesi gerektiğinden, ayın 27. 

günü çektiği ihtarnamede ücretinin ödenmediğini fesih için haklı 

sebep dayanağı yapamaz. 

ĐşK 16, 26 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatı, ikramiye, depo tazminatı, emtea 

kupon bedeli ile ücret alacağının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; 

ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya 

verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı 

avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve 


Duruşma günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son 



Davacı davalıya ait işyerinde çalışırken 2-24.4.1996 tarihleri arasında yıllık iznini 

kullanmış; bu izinden döndükten sonra 24.4.1996 tarihinde ailevi sebeplerden dolayı toplu 

iş sözleşmesindeki hükümlere göre bir aylık süre ile ücretsiz izin hakkını kullanmak 

istediğini bildirmiş; işverenlikçe bu isteği olumlu karşılanarak ücretsiz izne çıkmış sonra 

da dönüşünde ikinci kez ücretsiz izin isteğinde bulunmuş ve tekrar bu hakkını da 

kullandıktan sonra 24.6.1996 tarihinde işbaşı yapmıştır. Birkaç gün sonra 27.6.1996 

tarihinde davalı işverene bir ihtarname keşide ederek ücret ikramiye ve diğer işçilik 

haklarının ödenmediği için hizmet sözleşmesini 1.7.1996 tarihi itibariyle feshettiğini 

bildirmiştir. 

Davacı haklı nedenle sözleşmeyi feshetmesi nedeniyle kıdem tazminatı ile birlikte ücret, 

ikramiye ve işçilik hakları talebinde bulunmuş, mahkemece işçilik haklarından bir alacağı 

bulunmadığı ancak feshin haklı olduğu sonucuna varılarak kıdem tazminatı hüküm altına 

alınmıştır. 

166

Taraflar arasındaki uyuşmazlığın davacı işçinin ücret ya da ikramiyenin zamanında 

ödenmemesi nedeniyle gerçekleştirdiği feshin haklı olup olmadığı noktasında 

toplanmaktadır. Đşyerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesi hükümlerine 

göre ikramiyeler Mart-Haziran, Eylül ve Aralık ayları için öngörülmüş 

olup, bunların ödeme tarihleri işyerindeki uygulamaya göre müteakip ayın 15 inci 

günüdür. Davacının hakettiği Mart 1996 ikramiyesinin kendisine 15 Nisan 1996 

da ödenmesi gerekmekte ise de o tarihte ücretli izinde olduğu dikkate alınmalı ve 

24.4.1996 tarihinde işyerine döndükten sonra da tekrar ücretsiz izne çıkmış olduğu 

için ikinci ücretsiz iznin bitiminden ve işe başlamasından bir gün sonra 

25.6.1996 da ödendiği düşünülmelidir. Kendisine işyerinde bulunmadığı için anılan 

ikramiyenin ödenmediği açıkca görülmektedir. 

Ücret ödemesinin geç yapılıp yapılmadığı konusuna gelince: Haziran ayında 24 

gün çalışmamış, son 6 gün çalışması sözkonusu olduğuna göre Haziran ücretinin 

geç ödenmeside sözkonusu değildir. Haziran ayı ücretinin işledikten sonra Temmuz 

ayı günü ödenmesi gerekirdi ki bu konuda da haklı fesih dayanağının bulunduğu 

kabul edilemez. Bir başka anlatımla ihtarnamenin çekildiği 27.6.1996 tarihinde 

davacı işçinin gerçekleşip ödenmeyen herhangi bir işçilik hakkı mevcut 

değildir. Böyle olunca davanın reddine karar verilmelidir. 





167 

❖ ❖ ❖ 


Đkramiyenin ödenmemesi sebebiyle fesih-kıdem tazminatı 

7 ĐşK m. 26 anlamında sözleşme ile kararlaştırılan ücret kapsamına 

dahil olan ve onun eki niteliğinde bulunan ikramiyenin 

ödenmemesi işçi yönünden haklı sebep oluşturur ve bu tür fesihte 

işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 

ĐşK 16, 14 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, ikramiye, yakacak ve giyecek yardımının ödetilmesine 









Đşyerinde uygulanmakta olan Toplu Đş Sözleşmesi 50. maddesi işçilere yılda otuzar 

gün üzerinden iki ikramiye ödenmesini öngörmekte olup, davacı 1995 yılı 

Ekim ayı ikramiyesinin ödenmediğini bunun üzerine davacının 16.11.1998 tarihli 

bildirimle hizmet aktini feshettiği, 6.12.1998 tarihinde de dava açarak haklı fesih 

nedeni ile ikramiye alacağını ve kıdem tazminatını da talep ettiği 1.12.1998 tarihinde 

davalı işverenin ikramiyeyi ödediği konularında uyuşmazlık yoktur. Đkramiyenin 

ödenmemiş olması haklı fesih yetkisini kullanma imkanı verip vermediği 

tartışma konusu oluşturmaktadır. Mahkemece akti ikramiyenin ücret kavramı dışında 

kaldığı görüşüne yer verilerek böyle bir alacağın ödenmemiş olması haklı 

feshe imkan vermeyeceği sonucuna varılmıştır. 

1475 sayılı Đş Kanunun 26. maddesi anlamında akdi ikramiyenin de ücret kapsamı 

için de yine onun bir eki olarak düşünülmesi gerekir. Dairemizin istikrar kazanmış 

uygulaması da bu doğrultudadır. Mahkemece ikramiyenin ödenmemesinin 

işçi için çekilmez bir hal olarak nitelendirilemiyeceği şeklindeki görüşü kabul 

edilemez. Çekişmezlik kıstasına dayanıldığı takdirde işçinin kendisi için hayati 

önemi olan bu tür ödemelerin zamanında yapılmamış ya da hiç yapılmamış olmasının 

olumsuz bir sonuç doğuramayacağı şeklindeki bir çözümle karşılaşılmış 

olur ki Đş Hukukun da böyle bir çözüme yer verilemez. Açıklanan bu maddi olgular 

karşısında bilirkişi tarafından hesaplanan kıdem tazminatı bir 

değerlendirmeye tabi tutularak hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Đşyeri değişikliği sebebiyle fesih-dayanılan sebebin işçi tarafından ispatı 

8 Đşyeri değişikliği sebebiyle hizmet akdini fesih ettiğini ileri süren işçi, bu sebebi 

ispat ile yükümlüdür. Bu açıdan hizmet akdi, personel yönetmeliği varsa toplu iş 

sözleşmelerinin incelenerek işyerinin değiştirilmesi hakkında bir düzenlenemenin 

bulunup bulunmadığı incelenerek sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 16 

168

DAVA: Davacı, eksik ödenen kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 





Fark kıdem tazminatı isteği ile açılan davada taraflar arasındaki uyuşmazlık 

14.3.1988 tarihinde davacının istifasının haklı nedene dayanıp dayanmadığı konusuna 

ilişkindir. 

Davacı, bir başka yere naklinin yapıldığını iddia ederek istifa ettiğini belirtmektedir. 

1475 sayılı Đş Kanununun 16/II-e maddesine göre, sözleşmede başka türlü 

bir kayıt yoksa işçi, iş şartlarının esaslı bir tarzda değişmesi yada başkalaşması 

halinde hizmet sözleşmesini bildirimsiz olarak fesh edebilir. Böyle bir durumda 

da isbat külfeti işçiye düşer. Bu itibarla davacı işçinin öncelikle şahsi sicil dosyasının 

getirtilerek ferdi hizmet sözleşmesinde nakille ilgili bir kayıt olup olmadığı, 

böyle bir sözleşme düzenlenmemiş ise o tarihte işyerinde uygulanan TĐS hükümlerinin 

incelenmesi yada işyeri yönetmeliği varsa değerlendirme yoluna gidilmesi 

ve hasıl olacak sonuca görede bir karar verilmesi icap eder. 

Eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đşyeri değişikliği-işverenin yetkisi-kıdem tazminatı 

9 Hizmet akdinin bir eki niteliğinde olan personel yönetmeliğinde işverene 

işçiyi başka bir yerde ve sahada çalıştırma yetkisini tanındığına göre, 

işçinin işyeri değişikliğine haklı sebep olarak dayanması mümkün değildir. 

Bu nedenle kıdem tazminatı isteğinin reddine karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 16, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ile harcırah parasının ödetilmesine karar 



Hüküm duruşmalı olarak davalı Avukatı tarafından temyiz edilmiş ise de; HUMK/nun 

435. maddesi gereğince duruşma isteğinin süreden reddine ve incelemenin evrak 

üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 

169





2. Davacı işçi, Đstanbul'da bir banka şubesinde çalışırken bir süre Gümüşhane Şubesinde 

görevlendirilmiş, daha sonra yine Đstanbul'da bu kez Soğanlı Şubesinde 

çalıştırılması uygun görülmüştür. Personel yönetmeliğinin 51. maddesine göre 

davalı banka davacı işçiyi bir başka yerde ve Şubede çalıştırabilme yetkisine sahiptir. 

Personel yönetmeliğinin hizmet sözleşmesinin eki olduğu kabul edilerek iş 

şartlarında değişiklik yapıldığı iddiasına değer verilmesi olanağı yoktur. Bu durumda 

davacı işçinin kıdem tazminatına hak kazanmadığı kabul edilerek bu isteğin 





❖ ❖ ❖ 


Đşyeri değişikliği sebebiyle fesih-ihbar tazminatı isteğinin reddi-ödeme 

belgesi 

10 1. Alt işverenin işçisi olarak çalışan ve işyeri, yeni ihalenin alınamaması 

sonucu değiştirilerek şehir merkezine 20 km uzaktaki işyerinde 

görevlendirilen ve servis hizmeti verilmeyen işçinin bu 

işyerinde çalışmayarak akdi feshetmesi haklı bir sebebe 

dayanmakta; haklı sebebe dayansada akti kendisi feshettiği için 

ihbar tazminatına hak kazanamamaktadır. 

2. Đzin ücretinin ödendiğine dair belge değerlendirilmeye tabi tutularak 

yıllık ücretli izin alacağı hakkında karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 16, 13, 56 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin parası ile bayram 

tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 


Hüküm süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 


170





2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, davacının davalı temizlik şirketi işçisi olarak 

Bursa Sosyal Siortalar Kurumu hastanesinde çalışırken 1998 yılı Temmuz 

ayında davalı şirketin temizlik ihalesini yeniden alamaması üzerine davacıya 

Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü işyerinde çalışması yönünde bildirimde bulunulduğu 

davacının ise bu yeni işyerinin merkeze uzak oluşu ve servis imkanı bulunmayışı 

gibi sebeplerle kabul etmeyerek hizmet akdini feshettiği anlaşılmaktadır. 

Davacının çalıştığı davalı işyerinin şehir merkezinde olduğu halde, yeni işyerinin 

şehir merkezine 20 km uzakta bulunduğu ve servis hizmetinin de verilmediği 

mahkemece kabul edilmektedir. Böyle olunca davacı işçinin yeni işyerinde çalışmayı 

kabul etmeyerek 1475 sayılı Đş Kanununun 16/II-e maddesi gereğince 

hizmet sözleşmesini feshettiği kabul edilerek haklıda olsa hizmet akdini sona 

erdiren davacının ihbar tazminatı isteğinin reddine karar verilmelidir. 

3. Davalı vekili tarafından temyiz dilekçesi ekinde davacıya izin ücreti ödendiğine 

dair ve davacının imzasını taşıdığı ileri sürülen ödeme belgesi sunulmuştur. 

Mahkemece bu belge değerlendirmeye tabi tutularak yıllık ücretli izin alacağı 

hakkında karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 

171

Yarg. 9. HGK, 10.11.1999, E. 1999/9-947, K. 1999/924. 

Đşyeri değişikliği-personel yönetmeliğinde işverene verilen yetkinin 

sınırları-kıdem tazminatına hak kazanma 

11 Đşyeri personel yönetmeliğinde işverene aynı il sınırları içinde 

başka bir işyerinde görevlendirme yetkisi tanınmış, başka bir ile 

göndermede böyle bir yetki verilmediği için işçinin, başka ildeki 

işyerinde iş başı yapmaması haklı sebebe dayanan derhal fesihtir. 

Bu nedenle kıdem tazminatı isteğinin hüküm altına alınması 

gerekir. 

ĐşK 16, 14 

DAVA: Tarflar arasındaki "tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; 

Kartal I. Đş Mahkemesince davanın reddine dair verilen 28.4.1999 gün ve 

E.98/134-K.99/143 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarfından istenilmesi 

üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 7.6.1999 gün ve E.99/8729-K.99/9817 sayılı 

ilamı ile; (..... 1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni 

gerektirici sebeplere göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan 


2. Davacı işçi Đstanbul'daki işyerinde çalışırken Bursa'ya nakli yapılmış ancak bu 

yeni işyerine giderek çalışmaya başlamamıştır. Bu durumda çözümlenmesi gereken 

sorun davacının Bursa'ya gitmemekte haklı olup olmadığıdır. 

Đşyeri personel yönetmeliğinin "görev ve işyeri değişikliği" başlıklı 19. maddesinin 

a bendinde "gerektiğinde, personel, çalışmakta olduğu görevden başka bir görevde 

veya şirketin aynı il sınırları içerisindeki başka bir işyerinde görevlendirilebilir. 

Đşi veya işyeri değiştirilen personelin yeni işi aynı il sınırları içinde ise 

ertesi günü, ayrı bir ilde ise en geç 10 gün içinde işe başlaması gerekir." denilmektedir. 

Bu madde içeriğine göre şirketin aynı il sınırları içindeki başka bir 

işyerinde işçiyi görevlendirebilmesi yetkisi vardır. Bir başka deyişle diğer bir ilde 

işçiyi görevlendirme olanağı davalı işverene tanınmamıştır. Bu durumda davacı 

işçinin Bursa'daki işyerinde iş başı yapmaması haklı nedene dayanmaktadır ki bunun 

sonucu olarak kıdem tazminatına hak kazanır. Bu isteğin hüküm altına alınması 

için kararın bozulması gerekmiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine 

geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda 

direnilmiştir. 

TEMYĐZ EDEN: Davacı Vekili 

172


Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği 


Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma 

kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Gene Kurulu'nca da benimsenen 

Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya 

aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. 

SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire 

bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429. maddesi gereğince 

BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine 10.11.1999 

gününde, oybirliği ile karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Đşverenin sözleşme ile belirlenen işyeri değişikliği yetkisi-işçi için haklı 

feshin ileri sürülememesi-üyelik sebebiyle işyeri değişikliği ve sendikal 

tazminat 

12 1. Hizmet akdinde işçinin çalıştığı işyerinin ana tüzük ve teşkilât 

yönetmeliğindeki amaçlar doğrultusunda değiştirilebileceği kabul 

edildiğinden, işverenin bu hükümle kendisine verilen yetkiyi kullanarak 

yaptığı işyeri değişikliği artık işçi tarafından haklı sebep olarak ileri 

sürülemez. Bu nedenle kıdem tazminatı isteğinin reddi gerekir. 

2. Đşverenin işyerinin sendikaya üye olması sebebiyle değiştirildiği tanık 

ifadelerinden anlaşıldığına ve işveren kadro fazlalığı iddiasını 

kanıtlayamadığına göre, işçinin sendikal tazminat isteği hüküm altına 


ĐşK 16, 14; SenK 31 

DAVA: Davacı, kıdem ve sendikal tazminat, 1998 Şubat ayı ücreti ile fazla mesai ücretinin 









173

2. Taraflar arasında düzenlenen 1.4.1994 tarihli hizmet sözleşmesinde davacının işyerinin 

ana tüzükte ve teşkilat yönetmeliğindeki amaçlar doğrultusunda değiştirilebileceği kabul 

edilmiş bulunmaktadır. Đşyeri Anatüzüğüne göre davalı Đşverenin Türkiye'deki hava 

meydanlarında yer hizmetleri yapacağı amaçlar arasında belirtilmiş ve işverenin bu amaç 

doğrultusunda davacının çalıştığı ve atandığı hava meydanlarında teşkilatlandığı 

anlaşılmaktadır. Đşveren hizmet sözleşmesinin kendisine verdiği bu yetkiye dayanarak 

davacıyı yeni görev yerine atamış bulunmaktadır artık davacı bu atamayı haklı fesih 

nedeni olarak ileri sürüp Đş Yasasının 16/II. maddesi gereğince akti feshedemez. 

Davacının feshi haklı fesih sayılamaz. Bu sebeplerle davacının kıdem tazminatı isteğinin 

reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır. 

3. Davacının temyizine gelince; Davacının 9.2.1998 tarihinde ... Sendikasına üye olması 

üzerine işveren tarafından bu üyelik sebebiyle işyerinin 11.2.1998 günü değiştirildiği 

davacı tanıklarının anlatımlarından anlaşılmaktadır. Davalı her ne kadar kadro fazlalığı 

sebebiyle atama işlemini yaptığını ileri sürmüş ise de bu savunmasını kanıtlayamamıştı. 

2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesinde sendika üyesi olması sebebiyle işçiler 

aleyhine farklı muamele yapılması yasaklanmış, bu gibi hallerde sendikal tazminat 

ödeneceği hüküm altına alınmıştır. Buna rağmen davacının sendikal tazminat isteğinin 

kabülü gerekirken yazılı şekilde reddedilmesi usul ve yasaya aykırıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đş değişikliği-işverenin işin düzenlenmesi ve yürütülmesi yetkisi-işçinin 

derhal fesih hakkı ve diğer seçimlik hakları-işlemin iptali yoluna gidilememesi 

13 Đşverenin işin düzenlenmesi ve yürütülmesi kapsamında işçiyi bir 

görevden başka bir göreve verdiğinde, işçi buna karşı derhal fesih 

hakkını veya eda davası açmak ya da diğer seçimlik haklarını kullanabilir. 

Ancak istemin iptaline karar verilmesine yönelik bir tespit 

davası açamaz. 

ĐşK 16 

DAVA: Davacı, ünvan değiştirme işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme, istek gibi karar vermiştir. 



174


Davacı işçi hareket amiri görevini ifa ederken işletme işçiliğine verildiğini ileri 

sürerek usulsüz işlemin ihtiyati tedbir yoluyla durdurulması ve iptali isteminde 

bulunmuş, mahkemece istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

Đş Hukukunda işverenin işin düzenlenmesi ve yürütülmesi yetkisinin işverene ait 

olduğu böylece iş barışının sağlanabileceği şeklindeki görüş geçerlidir. Şayet bir 

işçi bir görevden diğer bir göreve verilmiş ve böylece maddi ve manevi zarara 

uğramışsa hakkında eda davası açmak yada mevzuatın kendisine verdiği yollara 

başvurmak ve özellikle ilgili mercilere şikayette bulunmak, fesih hakkını kullanmak 

şeklinde seçimlik haklarını kullanabilir. Usul Hukukumuzda da kural olarak 

eda davası açılabilecek hallerde tespit davası dinlenmez. Ayrık duruma örnek 

olarak işyeri sendika temsilcileri için öngörülen güvenceden söz edilebilir ki, bu 

husus 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 30. maddesinde düzenlenmiştir. 

Açıklanan nedenlerden dolayı davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü 

hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Sosyal Sigortalar Kurumuna prim bildirgelerinin ve prim ödeme gün 

sayısının eksik bildirilmesi-haklı fesih-ihbar tazminatı isteğinin reddi 

14 Đşverence bazı aylara ilişkin sigorta prim bildirgelerinin verilmediği 

ve prim ödeme gün sayısının eksik bildirildiği için haklı 

sebeple hizmet akdini feshettiği belirlenen işçi, ihbar tazminatı 

isteğinde bulunamaz. 

ĐşK 16, 13 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası 

ile hafta tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




175




2. Dosya içeriğinden davalı işveren tarafından kimi sigorta prim bordrolarının Sosyal 

Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğüne verilmediği böylece eksik bildirilmiş olduğu 

anlaşılmaktadır. Davacı tanıkları tüm sürenin bildirilmediği için kendisinin sözleşmeyi 

feshettiğini bildirmişlerdir ki bu açıklamalar dosyaya uygun düşmektedir. Sözleşmeyi 

fesheden taraf haklı da olsa 1475 sayılı Đş Kanunun 13. maddesi uyarınca ihbar tazminatı 

isteyemez. Böyle olunca bu isteğin reddine karar verilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Çalışma saatlerinin artırılmasına karşı çıkarak akdin feshi-ihbar tazminatına 

hak kazanılmaması 

15 Çalışma saatlerinin artırılmasına bir grup işçi ile birlikte karşı çıkan, 

ancak yapılan şikayetle durumun düzeltilmesine ve diğer işçilerin 

işyerine dönmesine rağmen işe dönmeyen davacı işçi hizmet 

akdini haklı sebeple derhal feshetmiş sayılır ve bu nedenle ihbar 

tazminatına hak kazanamaz. 

ĐşK 16, 13 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile fazla çalışma ve yıllık izin parasının 






Davacı bilgi ve belgelere göre davalı işverenin mesai saatlerini artırması üzerine 

davacı ile bir grup işçinin karşı çıktıkları, davalı işverenin de isteyen çalışır istemeyen 

çalışmaz çeker gider dediği daha sonra ve özellikle ... ye şikayetten sonra 

mesailerin düzeltildiği, bir kısım işçilerin döndüğü davacının ise dönmediği anlaşıldığına 

göre, bu durum işverenin feshi olarak değerlendirilemez. 

176

Ortada davacı işçinin haklı nedenle hizmet akdini feshi söz konusudur. Đşçi haklıda 

olsa hizmet sözleşmesini feshetmesi halinde kabulunü ihbar tazminatına hak 

kazanamaz. O halde ihbar tazminatının reddi gerekirken kabulü hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

1. Haklı sebeple derhal fesihte eşit işlem yapma ilkesine uygun davranılması 

2. Açıklanan fesih sebebiyle bağlılık ve sebebin ispatı 

2a) Đşverence dayanılan devamsızlık sebebin ispatı 

2b) Gösterilen birden fazla sebebin ispat yükümlülüğü 

2c) Đşverence gösterilen haklı sebebin ispat edilememesi 

2d) Đşverence gösterilen devamsızlık olgusunun ispat edilememesi 

2e) Đşverenin açıkladığı işçinin kavga ettiği ve görevlerini yapmadığı 

sebeplerinin ispat edilememesi 

3. Haklı sebebin soyut bir dayanak olarak gösterilmeyip işçinin somut 

davranış ve işlerinin belirtilmesi 

4. Derhal fesih için haklı sebebin öngörülen şartlara göre oluşması 

4a) Hafif işlerde çalıştırılması için rapor alan işçinin hizmet akdinin işyerinde 

ağır ve tehlikeli işler yapıldığı sebebiyle feshedilememesi 

177

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

16 

17 

4b) Đşveren vekiline işyerine ilişkin bazı şikayet ve temennileri 

kapsayan dilekçe verilmesinin hakaret fiilini oluşturmaması 

Bak. k 1 

4c) Haklı sebebin şartlarına göre gerçekleştiğinin araştırılması 

5. Đş kazası sonucu istirhatli olunan ve hizmet akdinin askıda kaldığı sırada 

bekleme süresi dikkate alınarak derhal fesih 

6. Đşçinin raporlu olduğu sürede hizmet akdinin haklı sebeple derhal 

feshedilmesi Bak. ĐşK 18/k 

7. Sosyal Sigortalar Kurumuna yapılan haklı nedene dayalı şikâyetin 

şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve şikâyet sayılmaması 

8. Đşverenin başka işçisine sataşma sebebiyle fesih 

8a) Vardiya amirine sataşmadan dolayı fesih 

8b) Đşveren vekiline hakaret sebebiyle fesih 

9. Đşyerine sarhoş gelme sebebiyle fesih 

10. Doğruluk ve bağlılığa uymayan (sadakat formuna aykırı) davranışlar 

sebebiyle fesih 

10a) Vekaletsiz satış işlemi yapılması 

10b) Đşverenin haberi olmaksızın işyerinden bir malın kullanılmak 

üzere çıkarılması 

10c) Đşyerinden çok miktarda hurda demirin çıkarılması 

178

18 

19 

20 

21 

10d) Ferdi kredilerde usulsüzlük yapılması ve kamu davasının sonucunun 

belirlenilmesi 

10e) Şeker satış bedelinin bir kısmının yazar kasadan geçirilmemesi ve 

müşteriden gerçeğe aykırı beyanda bulunmasının istenilmesi 

10f) Gerçeğe uygun olmayan rapor düzenlenmesi ve belirlenmesinde 

gerekli incelemenin yapılması 

10g) Đşyerinin kötülenmesi ve işverene hizmet edenlere "yalaka" denilmesi 

10h) Gece döneminde iş görülecek sürede uyunması Bak. ĐşK 18/k 5 

11. Đşe devamsızlık sebebiyle fesih 

22 

23 

24 

25 

26 

27 

28 

11a) Đzin almadan üst üste üç gün işe gelmeme 

11b) Raporlu süreden sonra haklı bir gerekçe olmadan beş gün işe 

gelmeme 

11c) Ücretli izin süresini takiben üç iş günü mazeretsiz işe gelmeme 

11d) Đzin bitiminden sonra mazeretsiz iki gün işe gelmeme 

11e) Üst üste iki iş günü işe gelmeme 

11f) Üst üste üç gün işe gelmeme 

11g) Üst üste iki iş günü işe gelmeme ve mazeret gösterilmemesi 

11h) Üst üste üç iş günü mazeretsiz ve izinsiz işe gelmeme 

179

29 

30 

31 

32 

33 

34 

35 

36 

37 

38 

39 

11i) Üst üste dört gün işe gelmeme 

11j) Devamsızlıkta haklı mazeretin işçi tarafından ispatlanması ve yeterli 

belgelere dayanılması 

11k) Devamsız olunan günler için şartlarına uygun rapor alındığı incelenerek 

bir sonuca gidilmesi 

11l) Devamsızlık için saat kartları ve tutanaklar incelenerek bir sonuca 

varılması 

12. Đşçi hakları ödenmediği için işi bırakma ve diğer bazı eylemlerde bulunulduğu 


13. Çalışma saatlerinde işi topluca terkederek direniş eyleminde bulunma 


14. Đşverene zarar verilmesi sebebiyle fesih 

14a) Kalite ve kontrolden sorumlu işçinin kusurlu mal üretildiği halde 

önlem almayarak zararın çoğalmasına neden olunduğu için fesih 

14b) işverenin aracında hasar meydana getirilmesinden dolayı fesih ve 

şartlarının araştırılması 

14c) Đşçinin çalıştığı makinaya hasar vermesi sebebiyle fesih ve kusur 

ile hasar miktarı hakkında araştırma yaptırılması 

14d) Hatalı mal üretiminden ve satılan malların iadesine neden olmadan 

dolayı fesih Bak. ĐşK 18/k 1 

15. Tutukluluk sonucu işe devamsızlık sebebiyle fesih 

180

181 


Đşveren vekiline hakaret fiili bulunmaksızın akdin derhal feshi-akdin 

feshinde aynı durumda olanlar arasında eşit işlem yapma borcuna aykırılık-dilekçe 

eylemine öncülük ettiği iddiasının ispat edilememesihaksız 

fesih-ihbar ve kıdem tazminatı ödenmesi-ikramiye alacağının 

hesaplanması 

1 1. Davacı işçinin işyerinde çalışan işçilerle birlikte imzalayarak 

verdikleri dilekçede işyerine ilişkin bazı şikayetleri dile getirip temennilerde 

bulunmalarında işveren vekiline hakaret yapıldığı sonucu 

çıkarılamadığı için, işverence hizmet akdinin derhal feshinde 

haklı sebebin bulunduğu kabul edilemez. 

2. Diğer yandan, işverenin dilekçeyi imzalayanların tamamının değil, 

yalnız davacı işçinin hizmet akdine son vermesi, eşit işlem 

yapma ilkesine aykırılık oluşturur. Davacı işçinin dilekçeyi imzalayanlar 

arasında ön sırada yer almasından eyleme öncülük ettiği sonucu 

çıkarılamaz. 

3. Davacı işçinin akdi haksız feshedildiği için ihbar ve kıdem tazminatı 

istekleri karara bağlanmalıdır. 

4. Tanık anlatımlarından anlaşılan diğer işçi hakları ve bu arada 

ikramiye alacağı da hesaplanarak hüküm altına alınmalıdır. 

ĐşK 17, 13, 14, 26 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazmitanı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası, 

bayram ve genel tatil gündelikleri ile ortaklık kesintisi alacağının ödetilmesine 









2. Davacı işçi işyerinde kendisi gibi çalışan diğer işçilerinde imzası bulunan bir 

dilekçe ile işyeri Bölge Müdürlüğüne doğrudan başvurarak işyerinin verimli ve 

rantabl çalışmasını önlediğini, çalışanlar arasında eşit davranmadığını, şikayetler 

yapılmasına yol açtığını bildirerek bazı temennilerde bulunmuştur. Dilekçe içeri-

ğinin incelenmesinden Bölge Müdürüne herhangi bir haraket yapıldığı sonucuna 

varılamamaktadır. Bu bakımdan davalı işverenin davacının sözleşmesini feshetmesinin 

haklı nedene dayandığını kabul etmek olanağı yoktur. Bir an için hakaretin 

mevcut olduğu kabul edilse dahi davalı işverenin dilekçeyi imzalıyanların tamanının 

işlerine son vermemiş yalnız, davacı işçinin işine son vermiştir. Böyle 

bir davranış Đş Hukukunun eşit işlem yapılmasına ilişkin kuralına aykırılık oluşturur. 

Bundan başka davalı işveren davacının bu konuda öncülük ettiğini savunmakta 

ise de bu da kanıtlanmış değildir. Davacının dilekçeyi imzalıyanlar arasında 

ilk sırada yer almasının böyle bir girişimde bulunulmasında öncülük ettiği 

sonucu çıkarılamaz. Bu durumda feshin haksız olduğu kabul edilerek bilirkişi tarafından 

hesap edilen ihbar ve kıdem tazminatları değerlendirilmek sureti ile hüküm 


3. Davacı ve davalı tanıklarının anlatımlarında davacı işçinin fazla mesai yaptığı 

genel tatil günlerinde çalıştığı ve ayrıca ikramiye alacağı olduğu, bilirkişi tarafından 

da hesaplanması yapılacağına işaret edildiği halde ikramiye alacağının 

hesaplanmadığı görülmektedir. Mevcut deliller değerlendirmeye tabi tutularak 

gerçekleşen bu alacakların da hüküm altına alınması gerekir. 




❖ ❖ ❖ 


Đşyerinin dayandığı haklı sebebi ispat yükümlülüğü-eksik inceleme 

2 Çalıştığı sırada iş kazısı geçirdiği ve raporlu olduğu süre sonunda 

iş verilmeyerek hizmet akdinin haksız feshedildiğini ileri sürerek 

ihbar ve kıdem tazminatı isteğinde bulanan işçinin görüşlerine 

karşı, işveren, akden ĐşK m. 17/II f'e göre devamsızlık sebebiyle 

feshedildiğini iddia etmiş olduğundan, haklı sebebin varlığını ispat 

işverene düşer. Bu amaçla gerekli belgeler getirilerek tüm deliller 

toplanmalı ve oluşan sonuca göre karar verilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatıyla maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine 





182


Davacı, davalıya ait işyerinde hizmet akdi ile çalıştığı sırada iş kazası geçirdiğini, 

raporu sonunda iş verilmiyerek davalıca hizmet sözleşmesinin haksız olarak sona 

erdirildiğini iddia ederek ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve iş kazası sebebiyle 

maddi ve manevi tazminat isteklerinde bulunmuştur. 

Davalı cevap layihasında hizmet akdini 1475 sayılı Yasanın 17/2-f maddesine 

göre haklı nedenle sona erdirdiklerini iş kazasının oluşunda kusursuz olduklarını 

ve kusurun davacıda bulunduğunu bu nedenle davanın reddi gerektiğini savunmuştur. 

Mehkemece kesin mehile rağmen davacının delil listesi vermediğini gerekçe göstererek 

davanın reddine karar vermiştir. Davalı davacının hizmet akdi ile çalıştığını ve iş kazası 

geçirdiğini kabul ettiğine göre, hizmet akdini haklı nedenle sona erdirdiğinin ve iş 

kazasında kusursuz bulunduğunun isbat külfeti davalı işverene düşer. Bu nedenlerle işyeri 

şahsi dosyası, işyeri ve SSK, kayıtları, iş kazası tahkikat evrakı ve bu yoldaki belgeler celb 

edilmeden ve tüm deliler toplanmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde davanın 

reddedilmesi hatalı olup bozma nedenidir. 




❖ ❖ ❖ 


Haklı sebeple derhal fesih-birden fazla sebep-gösterilen sebeple bağlılık-dayanılan 

sebepleri ispat yükümlülüğü-haksız fesih sonucu ihbar ve 

kıdem tazminatı 

3 Hizmet akdinin işveren tarafından ve haklı sebebe dayanarak feshedildiği 

belirlenen olayda, işveren görevleri yapmamak, diğer işçilere sataşmak, 

devamsızlık ve işverene zarar vermek gibi birden fazla sebebe 

dayanmıştır. Haklı sebebe dayanarak akdi fesheden taraf, gösterdiği 

sebeplerle bağlı olup, bunları kanunda düzenlenen şartlara göre 

gerçekleştiğini ispat ile yükümlüdür. Haklı sebeple derhal fesihde, 

kanunda gösterilen sebeplerden birinin varlığı yeterli olmakla beraber, 

işveren gösterdiği sebeplerin gerçekleştiğini ispat edemediği için, hizmet 

akdini haksız feshetmiş olduğundan işçinin ihbar ve kıdem tazminat 

isteklerini reddi hatalıdır. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile ücret alacağının ödetilmesine karar 



183

Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş 

ise de HUMK.nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine 

ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, 





2. Davacı hizmet akdinin feshedildiğini ileri sürerek ihbar ve kıdem tazminatı isteğinde 

bulunmuştur. Buna karşı davalı işveren hizmet akdinin haklı nedenle feshedildiğini öne 

sürmüş ve fesih nedeni olarak davacının verilen görevleri yapmaması, işyeri huzurunu 

bozması, hatalı ütüleme nedeniyle zarara sebebiyet vermesi ve işi terketmesi gibi sebepleri 

göstermiştir. Đşyerinde düzenelenen 17.9.1998 tarihli tutanakta da fesih sebebi ve kim 

tarafından yapıldığı açıkça bellidir. Böylece hizmet akdinin davalı işveren tarafından 

yapıldığı olgusu üzerinde taraf iradeleri birleşmiş olup, buna rağmen feshin davacı 

tarafından yapıldığını söylemek mümkün değildir. 

Bu konuda belirtilmesi gereken bir başka husus: kural olarak hizmet akdini fesheden 

taraf, ileri sürdüğü fesih sebepleri ile bağlı olup, hizmet akdini haklı nedenle 

feshettiğini kanıtlamakla yükümlüdür. Böyle olunca davalı işveren tarafından 

gerek 17.9.1998 tarihli tutanakta gerekse cevap dilekçesinde belirtilen fesih 

nedenleri yönünden mevcut deliller çerçevesinde değerlendirme yapmak zarureti 

sözkonusu olur ki, olayda davacı işçinin fesih tarihinden geriye doğru hak düşürücü 

süre içinde hatırlatıldığı halde verilen görevleri yapmadığı veya başka bir işçiye 

veya işverene sataşmada bulunduğu kanıtlanmış değildir. Öte yandan davacının 

16.9.1998 gününden itibaren işe gelmediği kabul edilse bile 17.9.1998 tarihinde 

hizmet akdinin fesedildiği dikkate alındığında devamsızlık nedeniyle fesih 

koşullarının da oluşmadığı açıkca ortadadır. Burada üzerinde durulması gereken 

husus, davacı işçinin işverene zarar verip vermediği ve miktarının ne olduğudur. 

Dosya kapsamına ve özellikle davalı tanıklarının anlatımlarına göre davacı ütücü 

yardımcısı olup, yanında bir de ütücü ustası olduğu anlaşılmaktadır. Böyle bir 

durumda ütüsü yapılmadığı için iade edilen 30-40 adet malın hatalı 

ütülenmesinden tek başına davcının sorumlu olabileceği düşünülemiyeceği gibi, 

bu konuda ne şekilde zarar oluştuğu ve miktarı da açıkça belirlenmiş değildir. 

Davalı işverence bu konuda ileri sürülen herhangi bir delil ve yapılmış bir tespit 

dosyada mevcut bulunmamaktadır. O halde 1475 sayılı Đş Kanununun 17/II-h 

maddesinde koşulları gerçekleşmediğine göre hizmet akdinin davalı işverence 

haksız feshedildiğini kabul etmek gerekirken aksi düşünceyle davacının ihbar ve 

184

kıdem tazminatı isteklerinin reddi hatalı olup, kararın bu nedenle bozulması 

gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Haksız fesih-haklı sebebin bulunmaması-kötüniyetle fesih iddiası-ihbar 

ve kıdem tazminatı 

4 Yerel televizyonda işveren belediye aleyhine sözler sarfetmesi nedeniyle 

hizmet aktinin feshedildiği açıklanmakla beraber işverence 

feshin haklı sebebe dayandığı kanıtlanamadığı gibi, işçi tarafından 

da işverence yapılan feshin kötüniyete dayandığı kanıtlanmamıştır. 

Bu durumda yalnız ihbar ve kıdem tazminatına hükmedilmesi 

gerekir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatlarının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 







2. Davacı hizmet akdinin davalı tarafından kötüniyetle feshedildiğini iddia ederek ihbar, 

kıdem ve kötüniyet tazminatı talebinde bulunmuştur. Mahkemece istek gibi karar 

verilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacının yerel televizyonda davalı belediye 

aleyhinde sözler sarfetmesi nedeniyle hizmet akdinin feshedildiği anlaşılmaktadır. 

Đşverenin feshinin haklı nedene dayandığı davalı tarafça kanıtlanamadığı gibi davacı işçi 

tarafından bu davalının kötüniyetli olarak sözleşmeyi feshettiği ispatlanmış değildir. Bu 

durumda yalnız ihbar ve kıdem tazminatına hükmedilmesiyle yetinilmesi gerekirken, 

ayrıca kötüniyet tazminatına da hükmedilmiş olması hatalıdır. 

185




❖ ❖ ❖ 


Devamsızlık sebebiyle fesih ve olayın ispat edilememesi-sendika üyeliğinden 

dolayı fesih için gerekli araştırma yapılması-yüzde on çoğunluğu 

aşmamanın sendika faaliyeti engellememesi 

5 1. Hizmet akdinin üst üste üç gün işe devamsızlık sebebiyle feshedildiği 

ileri sürülmekle beraber devamsızlık olgusu sabit olmadığından 

işçinin ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddi hatalıdır. 

2. Đşçinin sendikaya üye olması sebebiyle hizmet akdinin feshedildiği 

iddia için, sendikaya üyeliğinin ve hangi tarihte bunun gerçekleştirildiğinin 

araştırılması, bunun için de sendikadan üye kayıt 

fişlerinin getirilip incelenmesi, hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi 

gerekir. 

3. Davacı işçinin üyesi olduğu sendikanın ülke düzeyinde yüzde on 

barajını geçmemiş olması, sendikal faaliyette bulunmasını engellemez. 

ĐşK 17, 13, 14; SenK 31 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve sendikal tazminatların ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 





1. Davacı hizmet akdinin davalı işverence sendikal sebebe dayanılarak feshedildiğini 

ileri sürmek suretiyle ihbar kıdem tazminatı ile birlikte sendikal tazminatın 

ödetilmesini istemiştir. 

Davalı davanın reddini savunmuştur. 

Mahkeme davayı reddetmiştir. 

186

Hizmet akdinin devamı sırasında 7.10.1997 tarihinde sözleşme işverence devamsızlık 

nedeniyle feshedilmiştir. Yargılama aşamasında hizmet akdinin 8, 9, 10 Ekim 1997 

tarihlerinde davacının işe gelmediği gerekçesiyle işverence bozulmuş ise de gerek dosya 

içeriği gerekse her iki tarafın tanıklarının yargılamadaki ifadelerine göre davalının ileri 

sürdüğü gibi davacıların devamsızlık olgusu sabit olmamıştır. Bu durumda hizmet akdinin 

davalı işverence haklı nedenle feshedildiği kanıtlanamadığından davacı ihbar ve kıdem 

tazminatına hak kazanmış olduğu halde bu isteklerin reddi hatalıdır. 

2. Yukarıda açıklandığı gibi davacının sendikal tazminat isteği reddedilmiştir. Yargılama 

sırasında dinlenen davacı tanığı davacının sendikaya üye olması nedeniyle işten 

çıkarıldığını açıklamıştır. Buna karşılık davalı tanığı ise sendika lehine bazı eylemlerde 

bulunduğu için hizmet akdinin feshedildiğini bildirmişlerdir. Ancak bu açıklamalarla 

sendikal tazminat konusunda kesin bir sonuca varmak mümkün değildir. Bu konuda kesin 

bir sonuca varmak için davacıların gerçekten sendikaya üye olup olmadıkları konusunda 

ilgili sendikadan üye kayıt fişlerinin getirtilmesi gerekir. Ayrıca davacıların hangi tarihte 

sendikaya üye oldukları fesih işleminin ne zaman gerçekleştiği araştırılmalı, hasıl olacak 

sonuca göre bu istek konusunda bir karar verilmesi gerekir. Ayrıca belirtmek gerekirki 

davacıların üyesi olduğu sendikanın ülke düzeyinde % 10 barajını geçmemiş olması 

davacıların sendikal faaliyette bulunmasını engellemez. Nitekim barajı aşmayan bir 

sendikada üye kaydetmek için gerekli çalışmaları yapabilir. Mahkemenin bu gerekçeye 

dayanarak anılan isteği reddetmesi hatalıdır. 



oybirligiyle karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Đşyerinde diğer bir işçi ile kavga ettiği ve görevini yapmadığı-sebeplerin 

kanıtlanamaması-ihbar ve kıdem tazminatı 

6 Hizmet akdi, işyerinde çalışan başka bir işçi ile kavga ettiği ve görevlerini 

yapmadığı sebepleri açıklanarak feshedildiği halde, her 

iki sebebin de kanıtlanamaması sonucu feshin haklı bir sebebe 

dayanmadığı anlaşıldığından, ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin 


ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile ikramiye alacağının ödetilmesine 





187


Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacı işçinin kavga ettiği ve tartıştığı işçi ... dinlenmediği 

gibi olayı gördüğü belirtilen ve bilgilerine başvurulan ... ve ... adlı tanıkların 

böyle bir olay görmedikleri sadece duydukları anlaşılmaktadır. Davalı taraf 

kavganın tarafı olan ...'ın tanıklığına dayanmadığından böyle bir olayın gerçekleştiğinin 

kanıtlanmadığı görülmektedir. Öte yandan davalı işveren fesih yazısında 

1475 sayılı Yasanın 17/2.g maddesinin de fesih nedeni olarak belirtmiş 

ise de, davacı işçinin yazılı olarak uyarı üzerine görevlerini yapmadığı isbatlanamamıştır. 

Bu durumda davacının hizmet aktinin haklı nedenle feshedildiği düşünülemez. 

Kıdem ve ihbar tazminatlarının kabulü yerine reddi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Fesih için işçinin somut davranış ve işlemlerinin belirtilmesi - performansın 

tam olmamasının haklı sebep oluşturmaması-ihbar ve kıdem 

tazminatı 

7 Uzun yıllardan beri işyerinde çalışan ve aşçılık ile temizlik işlerini 

yürüten işçinin hizmet akdi görevlerini gereği gibi yerine getirmediği 

şeklindeki soyut bir dayanakla feshedilemez; ĐşK m. 17/II düzenleme 

uyarınca işçinin somut davranış ve işlemlerinin 

belirtilmesi gerekir. Dosya içeriğinden işçinin performansının tam 

olmadığı anlaşılmakla beraber, bu durum işverene hizmet akdini 

haklı sebeple fesih yetkisi vermez. Bu nedenle işçi bildirimli feshe 

ilişkin ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanır. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatıyla hafta ve genel tatil gündeliklerinin 





188

189 




2. Davacı işçi davalıya ait öğrenim işyerinde aşçıbaşı olarak çalışmış ve sözleşmesi 

işyerinde gerek aşçılık ve gerekse temizlik hizmetlerini gereği gibi yerine getirmediğini 

gösteren tutanaklara dayanılarak feshedilmiş ve de feshe dayanak olarak gösterilen bu 

tutanak içeriklerinden ve tanık anlatımlarından davacı işçinin hangi gün hangi yemeğin 

bozuk çıktığını ve temizlikle ilgili hangi işleri hangi gün ve saatte yapmadığı somut bir 

biçimde kanıtlanmış değildir. Gerek tutanaklar ve gerek dinlenen tanıklar somut ve genel 

biçimde düzenlenmiş ve anlatımlarda bulunmuşlardır. Yıllarca işyerinde çalışmasını 

sürdüren bir işçinin somut davranış ve işlemleri belirtilmeksizin işine son verilmesi Đş 

Hukununun işçiyi koruyucu ilkelerine ve bu konuda 1475 sayılı Đş Kanununun 17/II 

maddesinde öngörülen özel düzenlemeye uygun düşmez. Dosya içeriğinden davacının 

performansının tam olmadığı anlaşılmakta ise de bu durum işverene haklı olarak 

sözleşmeyi feshetme yetkisi vermez. Ancak meşru ve makul neden ile bir fesih söz konusu 

olabilirki bu takdirde davacı işçi feshe bağlı tazminatlara hak kazanmış olur. O halde ihbar 

ve kıdem tazminatları hüküm altına alınmak üzere kararın bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Kalp rahatsızlığından dolayı işçinin hafif işlerde çalıştırılması-gerekli 

araştırmanın yapılması-derhal fesih sebebi oluşturmaması-ihbar tazminatı 

8 Kalp rahatsızlığından dolayı ağır işte çalıştırılmaması gerektiğine 

dair doktor raporunu işverene verip hafif işlerde çalıştırılmasını isteyen 

işçinin hizmet akdinin, işyerinde ağır ve tehlikeli işler yapıldığı 

belirtilmek suretiyle ve disiplin kurulu kararıyla derhal feshedilmesi, 

ĐşK m. 17/I'de belirtilen şartlar bulunmadığı ve özellikle 

işçinin işe devamsızlığı söz konusu olmadığı için önceden bildirim 

şartına uyulmaksızın yapılan haksız bir fesih sayılır ve işçiye ihbar 

tazminatının ödenmesi gerekir. 

ĐşK 17, 13 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kötüniyet tazminatlarının ödetilmesi, davasının 

yapılan yargılaması sonunda: ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hükmün 

süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi 

üzerine dosya incelenerek, gereği konuşulup düşünüldü:





2. Davacı işçi davalıya ait işyerinde çalışırken kalp rahatsızlığından dolayı ağır 

işlerde çalıştırılmaması gerektiği şeklindeki doktor raporunu işverene ibraz ederek 

hafif işlerde çalıştırılmasını istemiş davalı; işveren işyerinin ağır ve tehlikeli 

işlerin yapıldığı bir yer olduğunu bildirmek suretiyle disiplin kurulu kararı doğrultusunda 

sözleşmenin feshi yoluna gitmiştir. Đhbar tazminatı isteğiyle açılan 

dava Đş Kanununun 17. maddesinin sağlık sebepleri bendinde öngörülen hükümler 

uyarınca mahkemece isteğin reddine karar verilmiştir. 

"Sağlık sebepleri" olarak anılan 17. maddede öncelikle iki konu üzerinde durulmuştur. 

Bunlardan birincisi, işçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayından 

yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalık ya da sakatlık halidir 

ki, yasa koyucu burada 3-5 günlük bir devamsızlık koşulunun gerçekleşmesini 

aramaktadır. Đkinci hal ise, işçinin bulaşıcı veya işiyle bağdaşmayacak derecede 

tiksinti verici bir hastalığa tutulmasıdır. Somut olayda davacı işçinin hastalığı bu 

iki halden hiçbirine girmemektedir. Bundan başka işçinin devamsızlığı da yoktur. 

Yasa koyucu aynı sağlık sebepleri ile ilgili olarak işçinin kendi kusuruna yükletilmeyen 

hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde de hizmet akdini bildirimsiz 

olarak işveren tarafından bildirim önellerini altı hafta aşmasından sonra 

feshedilebileceği kuralını da getirmiştir. Davacının durumu bu son hüküm kapsamına 

da girmemektedir. Bir an için girmiş olduğu varsayılsa bile hafif işlerde 

çalışabileceği konusunda mahkemece araştırma ve inceleme de yapılmış değildir. 

Đşverenin beklemeksizin fesih yoluna gitmiş olması davacıyı ihbar tazminatına 

hak kazandırmıştır. 

Açıklanan maddi ve hukuki olgulara göre ihbar tazminat isteğinin hüküm altına 

alınması gerekirken reddi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

190


Haklı sebebin şartlarına göre gerçekleşmesi-çelişkili tutanaklar - eksik 

inceleme 

9 Hizmet akdinin feshine sebep olan olay hakkında düzenlenen tutanaklar, 

gerek tarihleri ve gerek içerikleri yönünden çelişkili olduğu 

dikkate alınıp, bu çelişkiler giderilmeden eksik inceleme ile işçinin 

ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddi isabetli değildir. 

ĐşK 17 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücreti izin parası 

ile bayram ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektiğrici 

sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan 


2. Akdin feshine neden olan olay ile ilgili 7.1.1998 ve 11.1.1998 tarihlerini taşıyan 

iki adet tutanak mevcuttur. Bu tutanaklar gerek düzenleme tarihleri ve gerekse 

içerikleri yönünden farklılık arzetmektedir. Tutanaklar arasındaki bu çelişkiler 

giderilmeden eksik inceleme ile davacının ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin 

reddedilmesi hatalıdır. Mahkemece yapılacak iş, emniyet görevlilerince düzenlenen 

11.1.1998 tarihli tutanakla ilgili tahkikat evraklarını celbetmek, gerekli 

görülürse her iki taraf tanıklarının dinlenerek olay ve tutanaklar hakkındaki çelişki 

konusunda bilgilerini almak ve sonucuna göre karar vermekten ibarettir. 




❖ ❖ ❖ 

191


Đş kazası sonucu birbiri ardına raporla istirahat alınması-hizmet akdinin 

askıda kalması-derhal fesih hakkının doğması için öngörülen beklemesi 

süresi-işverence sürenin uzatılması-ihbar tazminatı ve fesih tarihinden 

sonraki haklardan yararlanamama 

10 Đş kazası sonucu uğradığı cismani zarardan dolayı birbiri ardına rapor 

alan ve hizmet akdi askıda kalan işçinin akdi ilişkisini işveren süre vererek 

belirli bir tarihte sona ereceğini bildirdiğinde, bu sürenin ĐşK madde 

17/Ib'de öngörülen fesih hakkının doğmasına ilişkin süre olarak kabul 

edilmesi gerekir ve sürenin uzun tutulması sonuca etkili olmayıp, akit 

belirtilen tarihte açıklanan fesih iradesinden dolayı sona erer. Bu 

durumda işçi, ihbar tazminatından ve fesih tarihinden sonra gerçekleşen 

haklardan yararlanamaz. 

ĐşK 17, 13 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ücret ve sosyal hak alacaklarının ödetilmesine 






Davacı işçi işyerinde çalışırken maruz kaldığı iş kazası sonucu 28.4.1997 tarihinden 

itibaren cismani zararından dolayı peş peşe raporlar alarak 15.2.1998 tarihine 

kadar istirahatli kalmıştır. Davalı işveren 6.8.1997 tarihli bildirimle önel vermek 

suretiyle davacının 1.12.1997 tarihinde sözleşmesinin sona ereceğini davacıya 

duyurmak istemiş ancak kendisi tebellüğden imtina etmiştir. Dosya içeriğine göre 

1.12.1997 tarihindeki süre dikkate alınarak kıdem tazminatı ve TĐS.den doğan 

hakları ödenmiştir. 

Davacı işçi raporlu sürede sözleşmesinin askıya alınmış olduğunu ancak sürenin 

sonunda geçerli olan kıdem tazminatı tavanının dikkate alınması gerektiğini 

1.12.1997 tarihinden sonra gerçekleşen ayni ve sosyal yardımlara da hak kazandığını 

iddia ederek fark kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve TĐS.den kaynaklanan 

hakların tahsili isteği ile bu davayı açmış mahkemece de istek gibi hüküm kurulmuştur. 

Uyuşmazlığın çözümü için 1475 sayılı Đş Kanununun 17/I-b maddesinin dikkate 

alınması gerekir. Buna göre işçinin kendi kusuruna yükletilmiyen hastalık, kaza 

192

gibi hallerde işverenin hizmet aktini bildirimsiz fesih hakkı, işçinin işyerinde çalışma 

süresine göre bildirim önelini 6 hafta aşmasından sonra doğar. Somut 

olayda davacı işçinin çalışma süresine göre bildirim öneli 14 hafta olup, 6 hafta 

bu önele eklendiğinde 20 hafta sonra işverenin fesih hakkının doğduğunun 

kabulü gerekir. Bu veriler itibariyle daha açık bir anlatımla işverenin fesih hakkı 

18.9.1997 tarihinde doğmuş olmaktadır. 

Davalı ise henüz fesih hakkı doğmadan 6.8.1997 tarihinde davacı işçiye verdiği 

önelle 1.12.1997 tarihinde sözleşmesinin bittiğini bildirmiş olmakla fesih: yukarıda 

belirtilen 18.9.1997 tarihinden sonra 1.12.1997 tarihinde gerçekleşmiş olduğu 

için bildirimin daha önce yapılmış olmasının sonucu etkili görülmemesi 

gerekir. Böyle olunca davacı işçi 1.12.1997 den sonra gerçekleşmiş olan kıdem 

tazminatı tavanından, ayni ve sosyal haklardan yararlanamıyacağı gibi, ihbar 

tazminatına da hak kazanamaz. Belirtilen hususlar dikkate alınmaksızın isteklerin 

kabulü hatalıdır. Böyle olunca dava red edilmek üzere kararın bozulması gerekir. 




193 

❖ ❖ ❖ 


Sosyal Sigortalar Kurumuna haklı nedene dayalı şikayet-şeref ve haysiyet 

kırıcı asılsız ihbar ve şikayet sayılması-haksız fesih-ihbar ve kıdem 

tazminatı 

11 Dosyadaki bilgi ve belgelere, özellikle Kurum müfettişinin tutanağına 

göre işçinin, bazı yıllara ilişkin prim ödeme gün sayısının kayıtlarda 

gözükmemesinin işverence eksik bildirim yapıldığını düşünerek 

haklı nedene dayalı şikayette bulunmak, şikayetin asılsız olduğunu 

kabule imkân vermez, bu itibarla işverence şikayete dayalı 

fesih, haksız sayılır ve ihbar ile kıdem tazminatı isteklerine karar 


ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile ücret alacağının ödetilmesine karar 









2. Davacı işçi, hizmet akdinin haksız feshedildiği iddiasıyla ihbar ve kıdem tazminatı 

isteğinde bulunmuştur. Davalı işveren ise davacının kendisi hakkında şeref ve haysiyet 

kırıcı asılsız ihbar ve şikayette bulunduğunu, hizmet akdinin 1475 sayılı Đş Kanunu'nun 

17/II-b maddesi uyarınca feshedildiğini belirterek isteğin reddine karar verilmesini 

istemiştir. Mahkemece savunma haklı bulunarak davacının tazminat istekleri reddedilmiş 

ise de; dosyadaki bilgi ve belgelere ve özellikle Sosyal Sigortalar Kurumu müfettişinin 

tutanağına göre davacı işçinin işveren hakkında şikayette bulunmadan önce Sosyal 

Sigortalar Kurumu Đl Müdürlüğüne sigortalı günlerini öğrenmek amacıyla başvurduğu, 

1995, 1996 ve 1997 yıllarına ait prim ödeme gün sayısının başvuru tarihi itibariyle 

kayıtlarda gözükmemesi üzerine, işverence eksik bildirim yapıldığını düşünerek ilgili 

kuruma şikayette bulunduğu anlaşılmaktadır. Böylece, davacı işçiyi şikayete götüren haklı 

bir neden açıkca ortada iken şikayetin asılsız olduğunu düşünmek olanağı bulunmamaktadır. 

Şikayet sonrası yapılan denetimde prim ödeme gün sayısının tam olarak 

bildirilmiş olduğunun tespiti sonuca etkili değildir. Bu durumda hizmet akdinin haksız 

feshedildiği sonucuna varılarak ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin hüküm altına 

alınması gerekirken aksi düşünceyle reddi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Vardiya amiri diğer işçiye sataşma-işverene verilen dilekçe-duruşmada 

şaka olduğunun açıklanması-ihbar ve kıdem tazminatı 

12 Đşyerinde çalışan vardiya amirine sataştığı, amirin eylemi açıklayan 

dilekçesi ile tespit edilip hizmet akdi feshedildikten sonra ve duruşma 

sırasında amirin bunun acıma duygusu ile bir "şaka" olduğunu 

açıklaması, haklı sebeple yapılan feshi, haksız fesih haline getirmez. Davacı 

işçinin ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddi gerekirken kabulü 

hatalıdır. 

ĐşK 17, 13, 14 



194



195 


Davacının 22.5.1997 günü hatalı hareketlerinden dolayı kendisini uyaran Vardiya 

amiri Bayram Arslan'a üretilen bobinlere sarılan ambalajın üzerine "Böyle iyi mi 

tam a... göre 35 cm" şeklinde yazarak sataştığı bu eylemin vardiya amiri tarafından 

işverene intikal ettirilmesi üzerine hizmet akdinin 1475 sayılı Đş Kanununun 

17/II. maddesi gereğince sona erdirildiği, mahkemenin de kabulündedir. Davacının 

bu eyleminin 1475 sayılı Yasanın 17/II-ç maddesine girdiği hususunda bir tereddüt 

mevcut değildir. Mahalli mahkeme hakarete uğrayan vardiya şefi ...'ın duruşmada 

tanık olarak dinlendiği sırada bunun şaka olduğunu açıklamasını 

gerekçe göstererek davacının ihbar ve kıdem tazminatı isteklerini kabul etmiştir. 

Hakarete uğrayan vardiya şefinin olaya müteakip işverene verdiği dilekçede 

eylemleri etraflıca açıklayıp hakaret kastı ile yapıldığını bildirmiş, işverende bu 

belgelere dayanarak hizmet akdini haklı olarak sona erdirmiştir. Vardiya amirinin 

çok sonra duruşmada acıma duygusu ile verdiği anlaşılan beyanı, işverenin haklı 

feshini haksız fesih haline getirmez. Davacının ihbar ve kıdem tazminatı 

isteklerinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đşveren vekili olan başka işçiye hakaret sebebiyle fesih-ihbar ve kıdem 

tazminatı 

13 Đşyerinde çalışan bant şefine hakaret ettiği tüm tanıkların birbirini 

tamamlayan anlatımlarından anlaşıldığına göre, işverenin feshinin 

haklı sebebe dayandığının kabulü ile işçinin ihbar ve kıdem tazminatı 

istekleri reddedilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 14 


ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 








2. Davacının davalı işyerinde çalışırken aynı işyerinde çalışan bant şefi ...'e hakaret 

ettiği tüm tanıkların birbirini tamamlayan anlatımlarından anlaşılmaktadır. Đşveren 

de bu eylem sebebiyle hizmet akdini Đş Kanunun 17/II-ç bendi gereğince 

sona erdirmiştir. Davacının feshe neden olan eylemi 1475 sayılı Đş Yasasının 

17/II-ç maddesine uygun düşmektedir. Bu nedenle davacının ihbar ve kıdem 

tazminatı taleplerinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đşyerine sarhoş gelmesi sebebiyle fesih-ihbar ve kıdem tazminatı 

14 Đşyerine ayakta duramayacak kadar sarhoş geldiği tutanağa imza 

koyan görgü tanıklarının yeminli beyanlarıyla doğrulandığından 

akdin haklı sebeple feshedildiğinin kabulü ile ihbar ve kıdem tazminatı 

isteklerinin reddi cihetine gidilmemesi hatalıdır. 

ĐşK 17, 13, 14, 77 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve izin ücretiyle hafta ve 

genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 








196

2. Aktin feshine neden olan olayla ilgili tutanağı imzalayan görgü tanıkları oldukları 

anlaşılan ... ve ... mahkemedeki yeminli beyanlarında davacının işyerine 

ayakta duramıyacak kadar sarhoş geldiğini doğrulamışlardır. Mahkemece bu 

görgü tanıklarının bilgilerine değer verilmiyerek somut beyanda bulunan diğer 

tanıkların ifadelerine dayanılarak davacının ihbar-kıdem tazminatı isteklerinin 

hüküm altına alınması hatalıdır. 




197 

❖ ❖ ❖ 


Vekaletsiz satış işlemi yapılması sebebiyle fesih-altı iş günlük sürenin 

geçirilmemiş olması-haklı sebebin bulunup bulunmadığının incelenmesi 

15 Noterlik işyerinde çalışan işçinin süresi geçen bir vekaletnameye 

rağmen geçerliymiş gibi bir araba satış işleme yaptığının işveren 

nüter hakkında satış senedinin iptali istemi ile dava açılmasıyla öğrenilmesi 

üzerine hizmet akdinin feshedilmesi karşısında, altı iş 

günlük sürenin geçirildiği iddia edilmişse de, bu iddianın gerçek 

olmadığı görüldüğü için esasa girilerek fesh işleminde işverenin 

haklı olup olmadığı incelenip hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 14, 18 

DAVA: Davacı, bakiye ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 





Davacı, davalıya ait Noterlik işyerinde işçi olarak çalışırken dava dışı bir şahsa 

ait vekaletnamenin süresi geçtiği halde sanki geçerliymiş gibi 7.11.1990 tarihinde 

bir araba satış işlemini gerçekleştirdiği, bunun üzerine satış senedinin iptali 

istemi ile davalı Noter hakkında Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılıp dava 

dilekçesininde 4.3.1991 tarihinde davalıya tebliğ edildiği, böylece işyerinde bir 

yolsuzluğun olmuşsa bunun ne dereceye kadar yolsuz veya doğru olduğu 

konusunda davalı noterin soruşturma yaptığı ve bunun sonucunda da 12.3.1991 

tarihinde de işine son verdiği anlaşılmaktadır.

Davacı akdin feshinin haksız olduğunu ileri sürerek ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinde 

bulunarak açtığı bu davanın yargılaması sonucunda mahkemece 1475 

sayılı Đş Kanununun 18. maddesinde öngörüen 6 işgünlük sürenin işveren tarafından 

geçirildiği gerekçe gösterilerek davanın kabulüne karar verilmiştir. 

Feshin dayanağı olay yukarıda ayrıntılı biçimde açıklandığı gibi vekaletsiz satış 

işlemidir ki bunu davalı noter, hakkında açılan satış senedinin iptaline ilişkin 

dava dilekçesinin kendisine tebliğ edildiği 4.3.1991 tarihinde öğrenmiştir. Fesih 

ise 12.3.1991 tarihinde gerçekleştiğine göre öğrenildiği 4.3.1991 günün ertesi 

günü 5.3.1991den itibaren arada bulunan cumartesi ve pazar tatil günleri dikkate 

alınmaksızın henüz 6 işgünlük süre dolmadan 12.3.1991 tarihinde fesih yoluna 

süresi içinde gitmiş bulunmaktadır. Böyle olunca mahkemece işin esası incelenerek 

davalı noterin fesih işleminde haklı olup olmadığı incelenip araştırılarak hasıl 

olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 

Yazılı şekilde hatalı değerlendirmeyle sonuca gidilmesi isabetsizdir. Ayrıca belirtmek 

gerekir ki, önceki olayların değerlendirmeye alınması olanağı yoktur. Sadece 

vekaletname ile ilgili son işlem üzerinde durulmalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đşverenin haberi olmaksızın işyerinden fındık naylonu alıp götürmesihizmet 

akdinin derhal feshi-ihbar ve kıdem tazminatı 

16 Đşçinin değeri ne olursa olsun işverene ait işyerindeki bir madde 

veya malzemeyi kullanmak üzere işyeri dışına çıkardığında, doğruluk 

ve bağlılığa uymayan böyle bir davranış hizmet akdinin derhal 

feshi için haklı bir sebep oluşturur. Bunun sonucu işçinin ihbar ve 

kıdem kazminatı istekleri reddedilmelidir. 

ĐşK 17, 13,1 4 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile ücretli izin parasının ödetilmesine 





198



göre, davalının aşağıdaki bendin kasamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Davacı yıllık ücretli izin kullanmak için davalı işverene başvurduğunu, kullandırılmadığını, 

bunun müteaddit yıllar devam ettiğini, son defa istemesi üzerine 

de sözleşmesini işverenin fesh ettiğini bildirerek ihbar ve kıdem tazminatı talebinde 

bulunmuştur. 

Mahkemece; davacı işçinin işyerinden 1 fındık naylonu alması ve bu aldığı şeyin 

de fazla bir kıymeti olmadığı gibi bu konuda işyerinde işçilerin naylonu kullanmak 

üzere götürdükleri şeklinde bir teamülün oluştuğu, bunun sonucu olarak da 

işverenin akti feshinin haksız olduğu gerekçesiyle istekleri hüküm altına alınmıştır. 

Görüldüğü üzere davacının gösterdiği fesih nedeni mahkemece kabul edilmemiş 

bir başka olgu üzerinde durulmuştur. Davacı tanıkları dahi izin isteme gibi davacının 

bir davranışı olduğunu doğrulamamışlar, olayın fındık naylonu ile ilgili olduğunu 

açıklamışlardır. 

Tüm dosyadaki bilgi ve belgelerden davacı işçinin olay tarihinde en az 3-4 milyon 

değerinde olan bir naylonun davalı işverenin haberi olmadan bir pazar günü 

alıp götürdüğü tartışmasızdır. Böyle bir davranış 1475 sayılı Đş Kanununun 

17/11-D maddesindeki doğruluk ve bağlılığa uymayan bir davranış olarak 

nitelendirilmelidir. Bir işçi değeri ne olursa olsun işverene ait işyerindeki 

herhangi bir madde yada malzemeyi kullanmak üzere işyeri dışına çıkartamaz. 

Hizmet aktinde tarafların güven ortamı içinde üzerlerine düşen görevi yerine 

getirmesi esastır. Somut olayda olduğu gibi sonradan işverenin kabul 

edemeyeceği böyle bir davranışta bulunulması, işçinin aktinin haklı olarak 

feshedilmesi sonucunu doğurur. Böyle olunca savunmaya değer verilerek 

davacının işine haklı olarak son verildiği kabul edilmeli ve bunun sonucu 

olarakta ihbar ve kıdem tazminatı istekleri reddedilmelidir. 

Dairemizin görüşü benzer olaylarda bu doğrultuda olduğu gibi Yargıtay Hukuk 

Genel Kurulu da uygulamasını bu yönde sürdürmektedir. 




❖ ❖ ❖ 

199


Đşyerinden çok miktarda hurda demirin çıkarılması-doğruluk ve bağlılığa 

uymayan davranış-eylemin birden fazla kişi tarafından gerçekleştirilme 

ihtimali-gerekli inceleme 

17 Đşyerinden çok miktarda hurda demirin çıkarılıp kiralanan bir 

yere konulduğu, eylemin gerçekleştirilmesinde yardımlaşma 

ihtimalinin bulunduğu, olaya katılanlardan birinin mahkum 

olduğu dikkate alınarak olayla ilgili soruşturma evrakı ve ceza 

dosyası getirtilerek delillerin birlikte değerlendirilmesi ve feshin 

haklı olup olmadığı sonucuna göre ihbar ve kıdem tazminatı 

hakkında karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 17, 13, 14 







Davacı işçinin çalıştığı davalıya ait işyerinden bir tona yakın hurda demirin o civarda 

Belediye'ye ait soyunma kabinlerine taşındığı, bu kabinlerin davacı işçi tarafından 

Belediyeden kiralandığı konu ile ilgili işyerinde idari tahkikat açıldığı ve sonradan 

durumun Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirildiği, davacı ile birlikte yine işyerinde 

çalışan iki işçi hakkında yapılan hazırlık soruşturması sonucunda dava dışı diğer işçi 

hakkında kamu davası açılarak hırsızlık suçundan mahkum olduğu, davacının hakkındaki 

soruşturmanın ise takipsizlik kararı ile sonuçlandığı konularında taraflar arasında bir 

uyuşmazlık yoktur. 

Mahkemece, fesih haksız kabul edilerek ihbar ve kıdem tazminatları hüküm 

altına alınmış ise de: niçin bu sonuca varılmış olduğu açık ve ayrıntılı bir gerekçe 

gösterilmeksizin sonuca gidilmiştir. Taraflar arasında uyuşmazlığı oluşturan 

böyle önemli bir konuda karar verilirken dosyanın sonuca etkili yazılı ve sözlü 

delillerin ayrıntılı bir şekilde değerlendirmeye tabi tutulması gereği 

200

tartışmasızdır. Bundan başka taraflar tanık dinletmemiş olduklarına göre kamu 

davası ile ilgili dosyanın getirtilerek lehte ve aleyhte ne gibi belgelerin 

bulunduğu tespit edilerek inceleme ve araştırma yapılması gerekirdi. Gerçekten 

üç kardeşin birlikte hareketiyle sonuçlandığı ileri sürülen ve iş akitleri feshedilen 

işçilerle ilgili böyle bir konuda çok miktarda hurda demirin birbirlerinden 

habersiz işyeri dışına çıkarılmasının güçlüğü karşısında bunların yardımlaşarak 

eylemde bulunmaları ihtimali kuvvet kazanmaktadır. Böyle bir varsayımda 

kardeşlerden birisi hakkında dava açılıp mahkum edilmesi, diğerlerinin iş 

hukuku bakımından sorumlu tutulmamalarını gerektirmez. Onlar için doğruluk ve 

bağlılığa uymayan bir davranıştan sözedilebilir ki 1475 sayılı Đş Kanununun 

17/II-d maddesi bu hali öngörmüştür. Ancak varsayımla sonuca gidilemez. Bu 

durumda yukarıda açıklandığı üzere olayla ilgili soruşturma evrakı ve ceza 

dosyası getirtilerek delillerin birlikte değerlendirmeye tabi tutulmak suretiyle 

hasıl olacak sonuca göre ihbar ve kıdem tazminatı istemleri hakkında karar 






Varsayımla sonuca gidilemiyeceğini kabul eden daire çoğunluğu varsayımı 

bozma gerekçesi yapmaktadır. Birey kendi eyleminden sorumludur. Kardeşin 

suçlu bulunup hırsızlık fiilinden mahkum olması diğer kardeşlerin (davacıların) 

suçlu olabileceğinin kanıtı olamıyacağı gibi aile bağları, işyeri arkadaşlığı gibi 

yakınlıklar başkaca kanıt olmadıkça suçlama değil şüphe sebebi dahi olamaz. Bu 

nedenlerle daire çoğunluğunun bozma kararındaki gerçekten üç kardeşin birlikte 

hareketiyle sonuçlandığı ileri sürülen ve iş akitleri fesih edilen işçilerle ilgili 

böyle bir konuda çok miktarda hurda demirin birbirilerinden habersiz işyeri 

dışına çıkarılmasının güçlüğü karşısında bunların yardımlaşarak eylemde 

bulundukları ihtimali kuvvet kazanmaktadır" gerekçesine katılamıyorum. 

❖ ❖ ❖ 

201


Ferdi kredilerde usulsüzlük yapılması sebebiyle fesih-açılan kamu davasının 

sonucunun beklenilmesi-bilirkişi aracılığıyla inceleme ve araştırma 

yaptırılarak kusur ve zararın belirlenmesi-yıllık ücretli izin alacağı 

ve kayıtlara dayalı ispat 

18 1. Banka şubesinde şef yardımcısı olan işçinin hizmet akdinin ferdi 

kredilerde usulsüzlük yapılmasından ötürü feshedilmesi üzerine, 

işçi haksız fesih davası açmış olmakla beraber, işverence de yolsuzluktan 

dolayı kamu davası açıldığına göre öncelikle bu davanın sonucunun 

beklenerek, ceza dosyası içeriğine göre uyuşmazlığın çözümlenmesi, 

araştırılması; bu yolda imkân bulunamadığı takdirde 

bilirkişi marifetiyle kusurlu davranışın bulunup bulunmadığı ve 

verilen zarar araştırılarak bir sonuca gidilmelidir. 

2. Hak edilip de kullanılmayan yıllık ücretli izin alacağını talep için 

feshin haklı veya haksız olmasının önemi yoktur. Đşverence tutulması 

gereken kayıtlara göre işçinin izin hakkını kullanıp kullanmadığı 

belirlenerek izin alacağına ilişkin sonuca gidilmelidir. 

ĐşK 17, 49, 56 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatnın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 


Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz ve davalı avukatınca da 

duruşma talep edilmiş ise de; katılma yoluyla duruşma talep edilemiyeceğinden 

duruşma isteğinin reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten 

sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 


1. Davacının davalıya ait banka şubesinde şef yardımcısı olarak çalışırken ferdi 

kredilerde usulsüzlük yapılmasından dolayı işine son verildiği anlaşılmaktadır. 

Davacı feshin haksız olduğunu ileri sürerek kıdem tazminatı isteğiyle bu davayı 

açmış, mahkemece davacı hakkında yolsuzluktan dolayı kamu davasının açılmış 

olması gerekçe gösterilerek istek reddedilmiştir. 

Davacı hakkında kamu davası açıldığına göre, bu dava dosyası sonucunun öncelikle 

beklenmesi gerekir. Daha sonra ceza dosyası içeriği bir değerlendirmeye 

tabi tutulmak ve o dosyaya göre uyuşmazlığın çözümlenmesi mümkün 

görülmediği takdirde bankacılık işlerinden anlayan bilirkişi marifetiyle araştırma 

ve inceleme yaptırılarak davacının kusurlu davranışının bulunup bulunmadığı, bir 

202

zarara sebebiyet verdiği takdirde, bunun miktarı açıklığa kavuşturulmalıdır. 

Kusur ve zarar konuları belirlenmeden yazılı şekilde eksik incelemeyle kıdem 

tazminatının reddine karar verilmesi hatalıdır. 

2. Davacı işçi yıllık ücretli izin alacağı da talep etmiştir. Mahkemece hiçbir gerekçe 

gösterilmeksizin bu istekte reddedilmiştir. Herşeyden önce belirtmek gerekir 

ki böyle bir alacak feshe bağlı değildir. Bir başka anlatımla fesih haklı yada 

haksız olsa dahi koşulları gerçekleşmiş ise bu alacak hüküm altına alınmalıdır. 

Öte yandan 1475 sayılı Đş Kanununun 58. maddesi uyarınca işveren işyerinde çalışan 

işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir bir kayıt tutmak zorundadır. Böyle 

bir kanıtla ancak iznin kullandırılıp kullandırılmadığı ispat edilebilir. Bundan 

başka yine aynı kanunun 56. maddesi uyarınca son ücret üzerinden kullandırılmayan 

ücret alacağı hesaplanıp hüküm altına alınmalıdır. Bu konuda bilirkişice 

yapılan hesaplama mahkemece bir değerlendirmeye tabi tutularak hasıl olacak 

sonuca göre bir karar verilmelidir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten bozulmasına peşin alınan 

temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 29.4.1999 gününde oybirliğiyle 

karar erildi. 

203 

❖ ❖ ❖ 


Şeker satış bedelinin bir kısmının yazar kasaya dahil edilmemesi-müşteriden 

gerçeğe aykırı beyanda bulunmasını istemek-haklı sebep-ihbar 

ve kıdem tazminatı 

19 Đşçinin bir kısım eylemi feshi gerektirecek ağırlıkta olmamakla beraber, 

25 kilo toz şeker bedelini yazar kasadan geçirmemesi ve şeker 

alan müşteriden gerçeğe aykırı beyanda bulunmasını istemesi, 

doğruluk ve bağlılığa aykırı davranışlar olup, işverene hizmet akdini 

derhal fesih yetkisi kazandırır. Aksi düşünceyle davacı işçinin 

ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin hüküm altına alınması isabetli 

değildir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, kıdem ve kötüniyet tazminatı, fazla mesai ile maddi ve manevi 

tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 





Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacı işçinin davalı işverene ait satış mağzasında 

kasiyer olarak çalışırken müşterilere verilmesi gereken yazar kasa fişlerini 

müşterilere vermeyerek alıkoyması veya personele vermesi, müşteri tarafından 

bulunan ve kendisine teslim edilen 150.000 lirayı yetkililere teslim etmeyerek 

kullanması ve 25 kilo toz şeker bedelini yazar kasaya dahil etmemesi gibi davranışlarda 

bulunduğu iddiasıyla hizmet akdinin işveren tarafından feshedildiği anlaşılmaktadır. 

Mahkemece davacıya isnat edilen bir kısım eylemlerin feshi gerektirecek 

ağırlıkta olmadığı, kasadan geçirilmeden şeker çıkarılmasına izin vermek 

eyleminin ise şeker açığının tespit edilememiş olması nedeniyle sabit 

bulunmadığı gerekçesiyle hizmet akdinin haksız feshedildiği sonucuna varılarak 

davacının ihbar ve kıdem tazminatları hüküm altına alınmıştır. Ancak, yargılama 

sırasında dinlenen davacı tanığı ... beyanında; Cumartesi günü mağazadan 50 kg 

toz şeker aldığını ve parasını ödediğini, fişinin kesilip kesilmediğini bilmediğini, 

Pazartesi günü tekrar mağazaya gittiğinde davacının kendisine "... abi sana 

sorarlarsa 25 kg şeker aldım dersin" dediğini ancak kendisine yalan 

söylemeyeceğini bildirdiğini açıklamıştır. Davacının bu eylemi 1475 sayılı Đş 

Kanunun 17/II-d maddesinde öngörülen doğruluk ve bağlılığa uymayan davranış 

olup, Şeker açığının tespit edilmemiş olması sonuca etkili değildir. Mahkemenin 

aksi düşünceyle davacının ihbar ve kıdem tazminat isteklerini hüküm altına 

alması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Gerçeğe uygun olmayan rapor düzenlemekten dolayı fesih-işçinin 

rapor düzenlerken yanılgı sonucu isimleri karıştırdığı iddiasıtereddütlerin 

giderilmesi için incelemenin tamamlanması 

20 Đlaç propogandisti olan davacı işçi gerçeğe uygun olmayan rapor 

düzenlemekten dolayı hizmet akdinin feshi üzerine açtığı davada, sağlık 

ocağında ziyaret ettiği ve raporuna geçirdiği isimleri karıştırdığını, aynı 

dönemde görevli başka bir doktorun da ismini verdiğini savunmasında 

açıkladığı dikkate alınarak tereddütleri giderici incelemenin yapılması 

gereklidir. Sekiz yıldan beri işyerinde çalışıp doğruluk ve bağlılığa 

uymayan bir davranışta bulunmadığı anlaşılan davacı yönünden konunun 

açıklığa kavuşturulması hakkaniyet ve adalet duyguları açısından da önem 

taşımaktadır. 

ĐşK 17 

204

DAVA: Taraflar arasındaki ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesi davasının yapılan 

yargılaması sonunda: ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hükmün 

süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca 


duruşma için 21.9.1999 salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı 

gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat 

... geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları 

dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi gereği konuşulup 



Davacı davalıya ait işyerinde ilaç propogandisti olarak çalışırken gerçeğe uygun 

olmayan raporlar düzenlemekten dolayı davalı işveren tarafından sözleşmesi feshedilmiştir. 

Davacı yakacık Sağlık Ocağı'nda Dr. ...'yı 2.3.1998 ve 17.3.1998 tarihlerinde ziyaret 

ettiğini bildirir şekilde rapor düzenlemiş ancak adı geçen doktorun o tarihten 

daha önce Konya'ya atanmış olduğu başka propogandistin raporlarından anlaşılmıştır. 

Bu durumun tespiti üzerine işveren soruşturma yaparak bildirimsiz fesih 

yoluna başvurmuştur. 

Davacı işçi Yakacık Sağlık Ocağı'nda ... isimli bir başka bayan doktorunda anılan 

tarihlerde görevli olduğunu, isimleri karıştırma sonucu raporu düzenlerken yanıldığını 

söylemiştir. 

Öte yandan düzenlenen raporunda davacı bir başka erkek doktordan da söz etmiştir 

ki, savunmanın doğruluğunu tespit bakımından ... ismini taşıyan o doktorun 

dinlenip tereddütlerin ortadan giderilmesi gerekir. 

Eksik inceleme ile davanın reddine karar verilmesi isabetsizdir. Sekiz yıldan beri 

işyerinde çalışıp doğruluk ve balılığa uymayan bir davranışta bulunmadığı anlaşılan 

davacı bakımından konunun açıklığa kavuşturulması hakkaniyet ve adalet 

duyguları bakımından da önem taşımaktadır. 



yükseltilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 


❖ ❖ ❖ 

205


Đşyerini kötülemek ve işverene hizmet edenlere "yalaka" demek- doğruluk 

ve bağlılığa uymayan davranış-olayın temadi etmesi 

21 Đşyerinde reyon şefi olarak çalışırken değişik tarihlerde diğer işçilere 

ve özellikle bölüm şeflerine karşı bu işyerinde çalışılamayacağını 

açıklamak, işyerini kötülemek ve işverene hizmet eden ve çalışanlara 

"yalaka" demek suretiyle doğruluk ve bağlılığa aykırı davranışlarda 

bulunan işçinin hizmet akdinin feshi haklı sebebe dayanmaktadır. 

Olayların temadi etmesinden işverenin fesih hakkını kullanamayacağı 

sonucu çıkarılamaz; bu durum işçinin davranışlarını düzelteceği 

ümidinden ileri gelmiş olabilir. 

ĐşK 17 






Davacı işçinin davalıya ait işyerinde reyon şefi olarak çalışırken müteaddit tarihlerde 

diğer işçilere özellikle bölüm şeflerine karşı işyerinde çalışılamayacağını işyerini 

kötülediği, işverene hizmet eden ve çalışanlara "yalaka" demek sureti ile 

doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunduğu açık seçik ortadır. Esasen 

bu husus mahkemeninde kabulünde olmakla beraber bu tür davranışların temadi 

etmesi gerekçe gösterilen feshin haksız olduğu sonucuna varılmıştır. Olayların 

temadi etmesinden işverenin bildirimsiz fesih hakkını kullanamayacağı sonucuna 

varılamaz. Gerçekten işveren bir süre olaylar karşısında sessiz kalmış ise 

de çeşitli nedenlerden ve özellikle işçinin davranışlarını düzeltebileceği 

ümidinden ileri gelmiş olabilir. Somut olayda böyle bir durumun söz konusu 

olmadığı düşünülemez. Böyle olunca feshin haklı olduğu sonucuna varılarak 

ihbar ve kıdem tazminatları reddedilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 

206

207 


Devamsızlık sebebiyle derhal fesih-ihbar ve kıdem tazminatı 

22 Đşyeri dışındaki bir kişi ile kaçarak üç gün üst üste izin almadan işe 

devam etmeyen işçinin durumunda, fesih işlemi ile ilgili tutanaktan 

sonra işyerinde yetkisiz bir kişiye telefon ederek izin isteğinde bulunmuş 

olması bir değişiklik yaratmaz. Evlenmek için de olsa izinsiz 

olarak işe devamsızlık yapmanın haklı bir mazerete dayandığını 

kabul etmek mümkün değildir. Bu neden davacı işçinin ihbar ve 

kıdem tazminatı isteklerinin reddi gerekir. 

ĐşK 17, 13,1 4 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatnın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 





Davacı haklı bir neden bulunmadığı halde hizmet akdinin feshedildiğini idida 

ederek ihbar ve kıdem tazminatı isteğinde bulunmuş, davalı ise davacının izinsiz 

ve mazeretsiz olarak üç gün devamsızlık yaptığını bu nedenle akdin Đş Kanununun 

17/II-f bendi gereğince haklı olarak feshettiğini savunmuştur. Davacının 

feshe neden gösterilen 4, 5 ve 6 Kasım 1996 günleri işyerine izin almadan devam 

etmediği konusunda ihtilaf yoktur. Davacının devamsızlık yaptığı bu tarihlerde 

işyeri dışındaki bir şahısla kaçarak devamsızlık yaptığı ancak hakkında fesih işlemi 

ile ilgili tutanak tutulduktan sonra yetkisiz bir şahsa telefon ederek izin isteğinde 

bulunduğu anlaşılmaktadır. Davacının evlenmek için de olsa izinsiz olarak 

işyerine devamsızlık yapmasının haklı bir mazerete dayandığını kabul etmek 

mümkün değildir. Akit evlenmek nedeniyle sona erdirilmediğinden davacının kıdem 

ve ihbar tazminatı isteklerinin reddedilmesi gerekirken yazılı şekilde kabulü 





❖ ❖ ❖


Devamsızlık sebebiyle derhal fesih-raporlu süreden sonra haklı bir neden 

olmadan işe gelmeme-ihbar ve kıdem tazminatı 

23 Đstirahatli olduğu süreden sonraki beş gün işe devam etmeyen ve o 

günler için haklı bir nedeni de göstermeyen işçinin hizmet akdinin 

işveren tarafından feshi haklı sebebe dayandığı için, ihbar ve 

kıdem tazminat istekleri hüküm altına alınamaz. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile izin ücreti alacağının ödetilmesine 









2. Davacı işçinin 6-15 Mayıs 1998 tarihleri arasında istirahatli olduğu, istirahatinin 

sona ermesinden sonra 16, 18, 20, 21, 22 Mayıs 1998 tarihlerinde işyerine 

gitmediği tutulan müteaddit tutanaklardan ve bunu doğrulayan tanık anlatımlarından 

anlaşılmaktadır. Davacının raporunun sonraki günleri kapsamadığı gibi davacı 

o günler için haklı bir neden de göstermiş değildir. Bu delil duruma göre işverenin 

akdi feshi haklı nedene dayandığı için davacı işçi ihbar ve kıdem tazminatı 

isteyemez. Buna rağmen gerekçe gösterilmeden bu isteklerin hüküm altına 





❖ ❖ ❖ 

208


Ücretli izin süresini takiben üç iş günü mazeretiz işe gelmeme-haklı sebeple 

fesih-ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanamama 

24 Đşverence verilen ücretli izin süresini takip eden iş günü ve onu izleyen 

üst üste iki iş gününde işe devam etmeyen ve bunun için de 

bir mazeret gösteremeyen işçinin hizmet akdinin feshi, haklı sebebe 

dayandığı için ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanamaz. 

ĐşK 17, 13, 14 






Davacı iş akdinin davalı işverence feshedildiğinden bahisle ihbar ve kıdem tazminatı 

istemiştir. 

Mahkeme davacının istemi doğrultusunda davayı kabul ederek hüküm kurmuştur. 

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacı 5.1.1998 tarihinde davalı şirketten ayrılmak 

istemişse de dayalı işveren davacının mağdur olmaması için davacıya ücretini 

ödemek kaydıyla izin vermiştir. Đzin süresinin bitimi sonunda davalı şirketçe 

davacıya 27.2.1998 tarihinde Şubat 1998 ayının ücreti ödenmiştir. Davacının 

izini 27.2.1998 tarihinde sona ermiş olup 2.3.1998 tarihinde işbaşı yapması 

gerekirken bu gün ve müteakiben 3 ve 4 Mart 1998 günlerinde de işe gelmemiştir. 

Ayrıca davacı bu devamsızlık konusunda bir mazerette göstermemiştir. Bu 

durumda hizmet akdinin davalı işverence feshi 1475 sayılı kanununun 17/II-f 

maddesine uygundur. Diğer bir deyişle hizmet akdinin feshi haklı nedene dayandığından 

davacı ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanamaz. Mahkemenin aksine 

görüşle davayı kabul etmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 

209


Đzinden sonraki günlerde devamsızlık-haklı mazereti bulunduğunu işçinin 

ispat etmesi-işverene ispat külfeti yüklenememesi-ihbar ve kıdem 

tazmitanının reddi 

25 Đşyerinden izinli ayrılıp izin bitiminde iki gün işe devam etmeyen 

ve bu sebeple hizmet akdi feshedilen işçi, izin bitiminde meşru bir 

mazareti olduğunu bildirmekle yetinip, bunu ispat edemememiş 

olduğundan işverenin feshi işleminin hukuka uygunluğu kabul 

edilerek işçinin ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddi gekerir. 

Bu itibarda hatalı değerlendirme ile ispat külfetinin işverene ait 

olduğu şeklinde gerekçeye dayanılamaz. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı fazla çalışma ve yıllık izin ücret ve ücret 

alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 





Dosya içeriğine, özellikle dinlenen davalı tanıkları ile davacı asilin duruşmada 

yaptığı ayrıntılı açıklamalarına göre, davacı işçinin izinli olarak işyerinden ayrıldıktan 

sonra izin bitiminden itibaren 2 tam gün devamsızlıkta bulunduğu ve bunun 

sonucu olarak işine son verildiği anlaşılmaktadır. Đzin bitiminde meşru bir 

mazereti olduğununun isbat külfeti davacı işçiye düşer. Davacı, ailevi bir sebepten 

dolayı işyerine gidemediğini bildirmekle yetinmiş ve mazeretini ispatlayamamıştır. 

Mahkemece hatalı bir değerlendirme ile ispat külfetinin davalı işverene 

ait olduğu şeklindeki gerekçeye dayanılamaz. Böyle olunca ihbar ve kıdem tazminatları 

reddedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 

210

211 


Devamsızlık sebebiyle fesih-fesih bildirimini almama ve tutanak düzenlenmesi-feshe 

ve sonuçlarına engel olunamaması-çalışılmayan süre 

için ücret isteğinin reddi 

26 1. Üst üste iki iş günü devamsızlık yapması sebebiyle hizmet akdinin 

derhal feshine ilişkin bildirimin alınmaması ve bu hususta bir 

tutanak düzenlenmesinden sonra, işçinin başka haklı neden yaratarak 

sözleşmeyi kendisinin feshettiğini ileri sürmesi, işverence yapılan 

ve haklı sebebe dayanan feshi ve sonuçlarını etkilemez. Bu nedenle 

kıdem tazminatı isteğinin reddi gerekir. 

2. Fesih tarihinden sonra işçinin bir çalışması söz konusu olmadığı 

için bu günlere ilişkin ücret isteğinin de kabul edilmesi mümkün 

değildir. 

ĐşK 17, 14, 26 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ve ücret alacağının ödetilmesine 






1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebelere 



2. Davacı işçinin 29-30 Temmuz 1996 tarihlerinde 2 gün üst üste devamsızlıkta 

bulunması üzerine davalı işverenin 31.7.1996 tarihinde bir tutanak düzenleyerek 

devamsızlık nedeniyle hizmet sözleşmesinin feshedildiğini davacıya bildirmek 

istemiş ise de davacı fesih bildirimini tebellüğden imtina etmiştir. Bu husus tutanak 

ve tanıklar tarafından doğrulanmış olup feshin 31.7.1996 tarihinde gerçekleştiğinin 

kabulü gerekir. Daha sonra davacı işçinin 8.8.1996 tarihinde noterlik 

marifetiyle sigorta primlerinin yatırılmaması ve benzer hususlar ileri sürerek 

haklı nedenle bizzat kendisinin sözleşmeyi feshettiğini bildirmesinin 

gerçekleşmiş olan hukuki sonuca etkili olduğu düşünülemez. 

Buna göre davalı işverenin feshine itibar edilerek haklı nedenin oluştuğu kabul 

edilmek suretiyle kıdem tazminatı isteğinin ve 1.8.1996 tarihinden sonra da bir 

çalışma söz konusu olmadığı için 8 günlük ücret isteğinin reddine karar verilmesi 

gerekir. Hatalı değerlendirme ile davacının feshine itibar edilmesi isabetsizdir.




❖ ❖ ❖ 


Devamsızlık sebebiyle derhal fesih-kıdem tazminatı-yurtdışı seferlerinde 

fazla çalışmanın kanıtlanması-zamanı serbestçe kullanma-işverenin 

fazla çalışma talimatı 

27 1. Uzun süreden beri Tır şoförü olarak yurtdışı ve yurtiçi taşıma 

işlerinde çalışırken işverence yurtiçinde çalıştırılması şeklinde uygulamaya 

başlatılıp bir süre bu şekilde iş gördükten sonra hizmet 

akdi üst üste üç gün devamsızlıktan feshedildiği anlaşılan davacı işçinin, 

kıdem tazminatı isteği reddedilmelidir. 

2. Yurtdışı seferlerinde fazla çalıştığını ileri sürmekle beraber 

bunları kanıtlamadığı gibi, anılan işlerde işçinin zamanını 

serbestçe kullandığı, ayrıca işverence verilmiş fazla çalışma 

talimatının bulunmadığı da dikkate alınarak fazla çalışma ücreti 

isteğinin reddine karar verilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 35 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatları, yolluk ücreti, fazla çalışma parası ve 

hafta tatili gündeliğinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 





Davacı işçinin uzun bir süreden beri tır şoförü olarak yurtiçi ve yurtdışı taşıma işlerinde 

çalıştırılırken işverenin yurt içinde çalıştırması şeklinde uygulamaya başladığı ve bir süre 

bu şekilde çalıştıktan sonra da davacının 21.11.1996 tarihinden itibaren üst üste 3 gün 

devamsızlıkta bulunması üzerine 27.11.1996 tarihli bildirimle sözleşmesi davalı işveren 

trafından feshedildiği, tutulan tutanak ve dinlenen davalı tanıklarının beyanlarından 

anlaşılmaktadır. Davacı tanıkları işçinin işi bıraktığını bildirmişlerse de bizzat davacı 

sözleşmesinin işveren tarafından feshedildiğini ileri sürmüş olup, böylece feshin davalı 

tarafından gerçekleştiği konusunda tarafların iradeleri birleşmiş bulunmaktadır. Az önce 

belirtildiği gibi fesih işlemi devamsızlığa dayandığı için haklılık kazanmıştır ki bu 

durumda davacının kıdem tazminatı hakkı yoktur. Böyle olunca kıdem tazminatı isteği 


212

2. Fazla çalışma ve bayram tatili ücretine gelince: 

Davacı yurtdışı seferlerinde fazla mesai yaptığını kanıtlamış değildir. Dinlenen 

tanıklar bu konu ile ilgili bir bilgi vermemişlerdir. Diğer yandan yurtdışı seferi 

yapan davacı şoför zamanı serbestçe kullanmaktadır. Kendisine normal çalışma 

süresinin üzerinde bir çalışma yaptırıldığına dair işveren tarafından verilmiş bir 

talimat da yoktur. Böyle olunca fazla çalışma ve bayram tatili ücretlerinin 





213 

❖ ❖ ❖ 


Devamsızlık sebebiyle derhal fesih-kart basma belgeleri-mazeret ileri 

sürülmemesi-ihbar ve kıdem tazminatı 

28 Üst üste iki iş günü işe gelmediği kart basma belgelerine dayanan 

ve devamsızlık hakkında herhangi bir mazeret ileri sürmemiş olan 

işçinin hizmet akdinin derhal feshi, haklı sebebe dayandığı için ihbar 

ve kıdem tazminatı istekleri kabul edilemez. 

ĐşK 17, 13, 14 






Davacı hizmet aktinin davalı işverence haksız feshedildiğini ileri sürerek ihbar ve 

kıdem tazminatı istemiştir. 

Davalı cevap dilekçcesinde davacının üst üste iki gün işe devam etmediği için 

hizmet aktinin feshedildiğini savunmuştur. Gerçekten davalı tarafından ibraz 

edilen tutanakta davacının 10 ve 11 Şubat 1998 tarihlerinde işe gelmediği kart 

basma belgelerine dayanarak tespit edilmiş bulunmaktadır. Davacı buna karşılık 

devamsızlık konusu ile ilgili olarak herhangi bir mazeret ileri sürmemiştir. Davacının 

bu davranışı 1475 sayılı Đş Kanunun 17/2-f maddesinde yazılı hale uymaktadır. 

Hal böyle olunca davacı ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanamaz. Mahkemenin 

aksi görüşle bu istekleri kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.




❖ ❖ ❖ 


Devamsızlık sebebiyle derhal fesih-altı iş günlük sürenin geçirilmemiş 

olması-ihbar ve kıdem tazminatı isteğinin reddi 

29 Đşveren tarafından hizmet akdinin işçinin üst üste üç iş günü izinsiz 

ve mazeretsiz işe devamsızlığı sebebiyle feshedildiği, tutanak içeriği 

ve tanım anlatımlarından anlaşıldığı için işçinin ihbar ve kıdem 

tazminatı isteklerinin reddedilmesi gerekir. Diğer yandan devamsızlık 

sürüp gittiğine göre altı iş günlük sürenin geçirilmesi de söz 

konusu olamaz. 

ĐşK 17, 13, 14, 18 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ikramiye ve ücret alacağının ödetilmesine 






1. Dosyadaki yazılara , toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici 

sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz 

itirazları yerinde değildir. 

2. Davacı işçi, işyerinde çalışırken meydana gelen bir yangın sebebiyle davalı işveren 

tarafından hakarete maruz kaldığını sonra da işten çıkarıldığını beyan ederek, 

kıdem ve ihbar tazminatları isteğinde bulunmuştur. Davalı ise, işyerinde 

meydana gelen yangının 8.3.1997 tarihinde olduğunu, bu olay sebebiyle davacıya 

ihtarda bulunulduğunu, davacının 9, 10, 11 Ekim 1997 tarihlerinde izinsiz ve mazeretsiz 

olarak işyerine gelmemesi sebebiyle haklı olarak sözleşmesinin feshedildiğini 

savunmuştur. Mahkemece kıdem, ihbar tazminatları hüküm altına alınmıştır. 

Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere; göre davacının işyerinde 8.3.1997 tarihinde 

meydana gelen yangın olayından sonra çalışmaya devam ettiği, işverence 9, 10, 

11, Ekim 1997 tarihleri için 13.10.1997 tarihinde devamsızlık tutanağının düzenlendiği 

anlaşılmaktadır. Mahkemece dinlenen tutanak tanıkları da tutanağı ve de- 

214

vamsızlık olgusunu doğrulamışlardır. Diğer yandan davacı tanıklarının ise işverence 

hizmet sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğine dair somut bir anlatımları 

yoktur. Ayrıca davacı tarafından ileri sürülen yangın olayının fesih ile ilgisi 

bulunmamaktadır. Davacı işçinin izinsiz ve mazeretsiz olarak işyerinden ayrıldığı 

ve bir daha gelmediği işverence tutulan tutanak içeriği ve tanık anlatımından anlaşılmaktadır. 

Devamsızlık sürüp gittiğine göre altı iş günlük sürenin geçirilmesi 

sözkonusu olamaz. Bu bakımdan feshin haklı olduğu kabul edilerek ihbar ve kıdem 

tazminatı istekleri reddedilmelidir. 




215 

❖ ❖ ❖ 


Devamsızlık sebebiyle fesih-ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddi 

30 Davacı işçinin işten çıkarıldığı iddiasına karşı işverenin üst üste 

dört gün işe gelmemesi üzerine hizmet akdinin feshedildiği iddiası 

tutanak ve tanık anlatımlarıyla doğrulandığı dikkate alınarak işverenin 

işleminin hukuka uygunluğu sonucu işçinin ihbar ve kıdem 

tazminatı isteklerinin reddi gerekir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, kıdem ve ihbar tazminatı, fazla mesai alacağı, izin ücreti bayram 

ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 








2. Davacı işçi işten haksız çıkarıldığını, davalı ise üstüste dört gün işyerine gelmemesi 

sebebi ile sözleşmeyi fesih durumunda kaldığını ileri sürmüşlerdir. Dinlenen 

davacı tanıkları fesih konusunda açık bir anlatımda bulunmamışlar sadece 

davacının ustabaşının önerisi üzerinde bir gün gelmediğini söylemişlerdir. Davalının 

delillerine gelince; 18.4.1998 tarihli tutanaktan davacının işe gelmediği belirtilmiş, 

20.4.1998 tarihinde işverenin davacıya çektiği ihtarnamede de

16.4.1998 tarihinden itibaren davacının işyerine gelmediği, üç gün içinde işe 

gelmediği takdirde sözleşmesinin feshedileceği hususu vurgulanmıştır. Dinlenen 

davalı tanığıda bu yazılı delilleri doğrulamıştır. Bu delil durumuna göre 

davacının işyerine gelmediği kabul edilmelidir. Đşveren devamsızlık olgusunu 

tuttuğu tutanak ve çektiği ihtarname gibi yazılı ve tanık anlatımı gibi sözlü 

delillerle savunmasını ispat etmiştir. Bu durumda ihbar ve kıdem tazminatı 





❖ ❖ ❖ 


Đşe devamsızlık sebebiyle fesih-haklı mazeretin işçi tarafından ispatıyeterli 

belgelere dayanılması-mazeretin zamanında işverene 

bildirilmesi 

31 Đşe devamsızlık sebebiyle hizmet akdinin derhal feshedilmesi karşısında, 

feshin böyle bir sebebe dayanmadığını ileri süren işçi, devamsızlığı 

için gösterdiği haklı mazeretleri yeterli belgelerle ispat 

etmek ve işe gelemediğini zamanında işverene bildirmekle yükümlüdür. 

Bu açıdan mazeretlerden biri de eşinin halasının öldüğü 

olayı olup, resmi mercilerden durum tahkik edilerek sonuca gidilmelidir. 

ĐşK 17 






Davacı işçinin 23.10.1997-1.11.1997 ve 12.11.1997 tarihlerinde devamsızlıkta bulunması 

nedeniyle davalı işveren tarafından 1475 sayılı Đş Kanununun 17/II-f maddesi uyarınca 

sözleşmesi bildirimsiz feshedilmiştir. Davacı ise feshin haklı nedene dayanmadığını ileri 

sürerek 1.11.1997 tarihindeki devamsızlığının kayınpederinin Dinar'a nakli nedeniyle ona 

yardımda bulunmasından, 12.11.1997 tarihli devamsızlığının ise eşinin halasının 

ölümünden kaynaklandığını ileri sürmektedir. 

216

23.10.1997 tarihindeki devamsızlığın neye dayandığını davacı ispat edememiştir. 

1.11.1997 tarihindeki devamsızlığını ise işyeri yetkililerine mazaretini bildirmek 

istemesine rağmen intikal ettirememiş fakat sonuçta izin almadan anılan gün işyerine 

gidememiştir. Bu devamsızlığın da haklı nedene dayandığı kabul 

edilemez. 12.11.1997 tarihindeki devamsızlığın gerçekten eşinin halasının 

ölümünden dolayı mı gerçekleştiği dosya içeriğinde anlaşılamamaktadır. Zira 

kendi oturduğu mahallesindeki muhtardan almış olduğu tarihsiz ve disiplin 

soruşturması sırasında dosyaya sunulan tutanak yetersizdir. 12.11.1997 tarihinde 

davacının eşinin halasının öldüğü konusu resmi mercilerden tahkik edilerek 

gerçekten iddia edildiği gibi böyle bir ölüm olmuş ise mazeretin ülkemizin 

gelenek ve görenekleri uyarınca kabulü düşünülmeli aksi halde mazeret 

gerçekleşmemesi nedeniyle anılan günde de devamsızlıkta bulunduğu kabul 

edilerek ihbar ve kıdem tazminatı isteleri reddedilmelidir. 




❖ ❖ ❖ 


Devamsızlık sebebiyle fesih-işe gelinmeyen süre için rapor ibrazı-raporun 

denetimi ve gerçek durumun belirlenmesi 

32 Devamsız olduğu günler için hastanede görevli bir doktorun düzenlediği 

rapor ibraz edilmiş olmakla beraber; raporda protokol numarası 

olmadığından gerçek durumun anlaşılabilmesi için raporun 

hastane başhekimliğine gönderilip anılan tarihlerde başvurduğu ve 

raporu aldığı konusunda tereddüte yer vermeyecek bilgi alınmalı 

ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatlarının ödetilmesi 

davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın 

faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde 

duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya 


tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü yapılan tebligata rağmen 

taraflar adına kimse gelmediğinden incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar 

verildikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 

217


Davacı işçinin devamsızlıkta bulunduğu savunulan günlerde raporlu olduğu ileri 

sürülerek ... Hastanesinde görevli bir doktorun düzenlediği rapor ibraz edilmiştir. 

Ancak raporda protokol numarası yoktur. Gerçek durumun anlaşılabilmesi için 

raporun anılan hastane baştabipliğine gönderilerek gerçekten davacının 1998 yılı 

Temmuz ayında hastalığı nedeniyle hastaneye başvurup başvurmadığı ve istirahat 

raporu alıp almadığı tereddüte yer vermeyecek şekilde açıklığa 

kavuşturulmalıdır. Alınacak cevabi yazı değerlendirmeye tabi tutularak hasıl 

olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 



oybirilği ile karar verildi. 

❖ ❖ ❖ 


Devamsızlık sebebiyle derhal fesih-fesih tarihi için farklı beyanlar-saat 

kartları ve devamsızlık tutanaklarının incelenmesi 

33 Đşçinin hizmet akdinin haksız feshedildiğine dair bildirdiği tarihten 

sonraki günlerde işyerinde çalıştığı saat kartlarından anlaşıldığına 

göre işveren verdiği sonraki tarihde yapılan ve devamsızlık eylemine 

dayanan fesih için saat kartları ve devamsızlık tutanakları incelenerek 

hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 17 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve ücretli izin parası ile 

hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 








2. Davacı, 30.8.1997 tarihinde davalı işveren tarafından haklı bir neden bulunmadığı 

halde hizmet aktinin sona erdirildiğini iddia ederek ihbar ve kıdem tazmi- 

218

natı isteğinde bulunmuş mahkemece anılan tarihte aktin sona erdirildiği kabul 

edilerek istekler hüküm altına alınmıştır. 

Davalı ise davacının 5.9.1997 tarihinden itibaren işyerinde devamsızlık yaparak 

akti sona erdirdiğini savunmuş, savunmayı doğrulayan tutanakları ibraz etmiştir. 

Davacının 30.8.1997 tarihinden sonra Eylül ayının ilk dört günü işe devam ettiğine 

dair saat kartlarının mevcut olduğu bilirkişi tarafından tespit edildiği anlaşılmaktadır. 

Bu delillerler karşısında aktin 30.8.1997 tarihinde sona erdirildiğine 

dair mahkemenin kabulünü benimsemek mümkün değildir. Eksik inceleme ile 

sonuca gidilmesi hatalıdır. Mahkemece saat kartları da celbedilip devamsızlık tutanakları 

değerlendirilmeli gerek görülüyorsa tutanak mümzileride dinlenmelidir. 




219 

❖ ❖ ❖ 


Đşçi hakları ödenmediği için işi bırakma ve diğer bazı eylemlerde bulunduğu 

sebebiyle fesih-hakkı sebeble fesih-ihbar ve kıdem tazminatı isteğinin 

reddi 

34 Davacı işçinin, başka bir işçi ile bazı işçilik hakları ödenmediği için 

işi bırakma, servis aracının önünü kesme gibi eylemlerde bulunduğundan 

dolayı hizmet akdinin derhal feshi, haklı sebebe dayanır; 

bu nedenle ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddi gerekir. 

9. Hukuk Dairesinin öğretide benimsenen, kararlılık kazanmış uygulamasına 

göre, işveren tarafından işçinin hakkının ödenmemesi, 

ona işi bırakma ya da başka türlü yolların başvurma hakkını vermez; 

böyle bir durumda işçinin yasal yollara başvurma, bu meyenda 

akdi feshetme, yetkili mercilere şikayette bulunma gibi hakları 

kullanmanın yolu açılır. 

ĐşK 17 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile fazla çalışma ve yıllık izin ücretinin 

ödedilmesine, davalı ve karşı davacı ise uğranılan idare zararının ödetilmesine 


Yerel mahkeme, asıl davayı kısmen hüküm altına almış karşı davayı reddetmiştir. 







2. Davacı işçi bir başka işçi ile birlikte kimi işçilik haklarının ödenmesi isteğinde 

bulunmuş ancak bu hakların verilmemesi üzerine işi bıraktığı, servis aracının önünü kesme 

gibi eylemde bulunduğu, işin emniyete intikal ettirildiği ve eylemlerin önüne geçildiği, 

bunun üzerine de davalı işveren tarafından davacının ve öteki dava dışı işçinin işine son 

verildiği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Đşveren tarafından hizmet akdinin sona 

erdirildiği davacı işçinin de kabulundedir. Bu itibarla mahkemece haklı nedenle 

sözleşmenin bizzat davacı tarafından feshedildiğinin düşünülmesi dosya içeriğine uygun 

düşmemektedir. Öte yandan Dairemizin öğretide benimsenen kararlılık kazanmış 

uygulamasına göre işçinin işveren tarafından hakkının ödenmemesi ona işi bırakma ya da 

başka türlü eylemlerde bulunma hakkını vermez. Böyle bir durumda işçinin yasal yollara 

başvurma ve bu meyanda Bölge Çalışma Müdürlüğüne şikayette bulunma, dava açma ya 

da fesih bildiriminde bulunma gibi hakları kullanma yolu açıktır. Böyle olunca hizmet 

sözleşmesinin işveren tarafından feshinin haklı nedene dayandığının kabul edilerek ihbar 

ve kıdem tazminatı taleplerinin reddi gerekir. 




❖ ❖ ❖ 


Çalışma saatlerinde işi topluca terkedip çalışmama-haklı sebep- ihbar 

ve kıdem tazminatının reddi 

35 Çalışma saatlerinde işi ve işyerini topluca terkederek çalışmamak 

suretiyle direnişte bulunma, işveren için hizmet akdinin feshinde 

haklı sebep oluşturduğunun, işçinin ihbar ve kıdem tazminatı isteğinin 

reddi gerekir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatlarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




220


Davalı işveren 7.9.1998 günü mesai saatinde davacı ile bir kısım işçinin topluca 

direniş yaparak iş başı yapmadıklarını gerekçe göstererek Đş Kanununun 17/2. 

maddesi uyarınca davacının hizmet akdini sona erdirmiştir. Teşeron firma olan 

davalı ... Ltd.Şti. tarafından davacı ve bir kısım işçinin 7.9.1998 günü işi bıraktıklarını, 

işyerini terkettiklerini ve çalışmadıklarını tespit açısından mahkeme marifetiyle 

mahallinde tespit yaptırıldığı, bu tespitte işyerinde hiçbir işçinin işbaşı 

yapmadığı herhangi bir çalışmanın mevcut olmadığı işçilerin işyeri ve civarında 

bulunmadığı tespit edilmiştir. 

Her ne kadar davacı ve bir kısım işçiler 8.9.1998 günü işverence işe alınmadıklarını 

gerekçe göstererek mahallinde tespit yaptırmışlarsa da 7.9.1998 günü mesai 

saatlerinde işi ve işyerini topluca terkedip çalışmamakla direnişte bulundukları 

bu durumun işveren açısından haklı bir fesih nedeni oluşturduğu kabul 

edilmelidir. Mahkemece yanlış değerlendirme ile kıdem ve ihbar tazminatına 

hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




❖ ❖ ❖ 


Kalite ve kontrolden görevli işçi-kusurlu mal üretimi-zararın çoğalmasına 

sebep olma-haklı sebep-ihbar ve kıdem tazminatı 

36 Kalite ve kontrolden sorumlu olan işçi bu görevi devam ederken 

çok sayıda kusurlu mal üretildiği halde herhangi bir önlem almayarak 

zararın çoğalmasına sebebiyet verdiği için hizmet akdinin 

haklı sebebe dayandığından ihbar ve kıdem tazminatı isteğinin 

reddi yolunda karar verilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti, bayram, 

hafta ve genel tatil gündeliği ile ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir 




221





2. Davacı işçinin işyerinde üretilen işlerin kalite ve kontrolünden de sorumlu olduğu 

anlaşılmakta olup, bu görevi devam ederken çok büyük sayıda malların kusurlu 

üretildiği halde herhangi bir önlem almayarak zararın çoğalmasına sebebiyet 

verdiği görülmektedir. Her ne kadar uzman bilirkişi düzenlediği raporda davacının 

sorumlu olamıyacağı sonucuna varmış ise de toplanan bilgi ve belgeler 

bu görüşün kabulüne olanak bulunmadığını gösterecek niteliktedir. Bu durumda 

işverenin feshinin haklı nedene dayandığından dolayı ihbar ve kıdem tazminatları 

talebinin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 


Đşverenin aracında hasar meydana getirildiği için fesih-işçinin kusurunun 

ve zarar miktarının araştırılması-yıllık ücretli izin alacağı 

37 1. Yönettiği çöp kamyonunda hasara neden olduğu için hizmet akdinin 

feshine karşı açılan dava dolayısıyla işçinin kusuru ve hasarın 

giderilmesine ilişkin faturanın uygunluğu bilirkişiye incelettirilmeden 

işçinin ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinin reddi hatalıdır. 

2. Đşçinin yıllık ücretli izin alacağı bilirkişi tarafından belirlendiğine, 

hizmet akdi ne şekilde sona erirse ersin bu alacağa hak kazandığının 


ĐşK 17, 13, 14, 56 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile fazla çalışma ve yıllık ücretli izin 

parasının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir 




222


Davacı hizmet aktinin davalı Belediye tarafından haklı bir neden olmadan feshedildiğini 

ileri sürerek kıdem ile ihbar tazminatı ve yıllık izin ücretini talep etmiştir. 

Davalı davanın reddini savunmuştur. 

Yapılan yargılama sonunda dava mahkemece reddedilmiştir. 

Davalı, davacının yönettiği çöp kamyonunu kullandığı sırada hasara sebebiyet 

verdiğini ileri sürerek 1475 sayılı Đş Kanunun 17/II.h maddesine dayanarak iş 

akdini feshettiğini bildirmiştir. Dosyadaki belgelere göre kamyonunun ayna maruti 

dişliği kırılmış olduğu, bu kırılmanın nedenininde davacının araca fazla patinaj 

yaptırması ve karayolunda çok hızlı gitmesi sonucu aracın kasasının zıplamasından 

ve yokuş yukarı vitesi zorlamasından dolayı düştüğü belirtilmiştir. Yargılama 

sırasında davacının mevcut belge ve diğer deliler gözönünde tutulmak sureti 

ile kusur bilirkişisinden rapor alınmadığı anlaşılmıştır. Öte yandan davalı tarafından 

ibraz edilen faturanın hasarın giderilmesine uygun olup olmadığı da tartışılmamıştır. 

Tüm bu hususlar irdelenip tartışılmadan ve yukarıdaki açıklamalarda 

belirtildiği gibi kusur yönünden bilirkişi incelemesi yaptırılmadan ihbar ve kıdem 

tazminatlarının reddi hatalıdır. 

2. Davacının yıllık izin ücreti alacağı bilirkişi raporunda belirlenmiş bulunmaktadır. 

Buna rağmen anılan isteğin reddedilmesi doğru değildir. Gerçekten yıllık 

izin ücreti işçi alacakları kapsamı içindedir. Sözkonusu alacak gerçekleştiği taktirde 

hizmet akti ne şekilde sona ererse ersin davacı bu alacağa hak kazanır. Bu 

nedenle kararın bu yönden de bozulması gerekmiştir. 




❖ ❖ ❖ 

223


Đşçinin çalıştığı makinada hasar meydana gelmesi sebebiyle fesih-kusurun 

bulunması-miktarının belirlenmesi 

38 Hizmet akdinin işçinin çalıştığı makinaya hasar vermesi sebebiyle 

feshinde, hasarın meydana gelmesinde işçinin kusurunun bulunup 

bulunmadığı ve zararın miktarı konusunda bilirkişi aracılığı ile inceleme 

yaptırılıp hasıl olacak sonuca göre ihbar ve kıdem tazminatları 

için karar vermek yoluna gidilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem taminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı işçi, açmış olduğu bu davada davalı işyerinde çalışırken sendikaya üye olmaya 

hazırlandığı sırada, görev yaptığı makinada daha önce oluşan arızadan dolayı davalı 

işverence hizmet aktinin haksız bir şekilde feshedildiğini ileri sürerek ihbar ve kıdem 

tazminatı istemiştir. 

Davalı, davacının çalıştığı iş makinasına büyük zarar verdiğini ve bu zararın 

1.200.000.000 lira olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir. 

Yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. 

Yukarıda belirtildiği gibi, davalı işveren, davacının çalıştığı makinada hasar meydana 

geldiğini ve bu hasarın 1.200.000.000 TL olduğunu ileri sürmüş bulunmaktadır. 1475 

sayılı Đş Kanununun 17/II-h maddesine göre, işçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden 

eli altında bulunan makinaları on günlük ücretinin tutarıyla ödemeyecek derecede hasara 

uğratması halinde işverene hizmet aktinin beldirimsiz feshine hak verir. 

Mahkemece davacının çalıştığı iş makinasının hasara uğramasında kusuru bulunup 

bulunmadığı konusunda uzman teknik bilirkişi aracılığıyla inceleme yaptırılıp 

rapor alınmamış ve yine bilirkişiden zararın miktarı konusunda mütala istenmemiştir. 

Mahkemece eksik incelemeye dayanılarak davanın reddedilmesi isabetsiz 

olup kararın bozulması gerekmiştir. 




224

❖ ❖ ❖ 


Tutuklanma sonucu devamsızlık sebebiyle fesih-ihbar tazminatının 

reddi-kıdem tazminatı 

39 Hizmet akdi tutuklanması sonucu feshedilen ve daha sonra beraat 

eden işçi yönünden bu feshin ĐşK m. 17/III kapsamına girdiği Yargıtayın 

istikrar kazanan içtihadır. Ancak bu halde kıdem tazminatının 

kabulü gerekli olduğu halde ihbar tazminatı isteği reddedilmelidir. 

ĐşK 17, 13, 14 



Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davalı avukatınca temyiz edilmiş ise de 

HUMK'nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve 

incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, 






2. Davacının hizmet akdi tutuklanması sonucu işe devam edememesi nedeni ile 

sona erdirilmiş ve davacı tutuklanmasına neden olan suçtan bilahare beraat etmiştir. 

Bu durumda davacının hizmet akdinin feshinin dayanağı 1475 sayılı Đş 

Yasasının 17/III. maddesidir. Dairemizin ve Hukuk Genel Kurulunun istikrar kazanan 

kararlarına göre bu tür fesih hallerinde kıdem tazminatının hüküm altına 

alınması doğru ise de ihbar tazminatına karar verilemez. Mahkemece yazılı şekilde 

ihbar tazminatının da hüküm altına alınması hatalıdır. 




❖ ❖ ❖ 

225

1 

2 

3 

4 

5 

1. Gerekli araştırma ve inceleme sonucu haklı sebebi oluşturan olayın 

tereddüte yer vermeyecek şekilde öğrenildiği tarihten itibaren altı iş 

günlük sürenin başlatılması 

2. Feshe yetkili makamca haklı sebebin öğrenilmesi ve akdin feshi 

tarihi arasında altı iş günlük hak düşürücü sürenin geçirilmiş olması 

3. Fesih sebebi şartlarının varlığının ve altı iş günlük sürenin geçirilip 

geçirilmediğinin incelenerek sonuca gidilmesi 

4. Đşçiye isnat olan eylemlerin çok önce meydana gelmiş olması ve altı iş 

günlük sürenin geçirilmesi 

5. Feshe yetkili kişi veya kurulun haklı feshi öğrendiği tarihten itibaren 

altı iş günlük sürenin geçirilmemiş olması 


Hatalı mal üretimi ve satılan malların iadesine sebep olmadan dolayı 

fesih-altı iş günlük sürenin geçirildiği iddiası- işverenin gerekli incelemeyi 

yaptırması-olay ve zararı tereddüte yer vermeyecek şekilde öğrenme 

1 Kalite kontrol elemanı olan işçinin görevini gereği şekilde yapmamak 

sonucu hatalı mal üretimine ve şahsına, satılan malların iadesine ve 

işvereni yazara uğratması sebebiyle hizmet akdinin feshinde, altı iş günlük 

sürenin geçirildiği görüşü isabetli değildir. 

Đşçinin haklı sebep oluşturan davranışları kapsamında en son sevkiyat 

üzerine işverene gönderilen faxs tarihinden itibaren altı iş günlük sürenin 

başlatılması hatalıdır. Faxs üzerine işverenin gerekli araştırma ve 

incelemeyi yaptırması doğal karşılanmalı ve kusurun sonucu olayı ve 

zararı tereddüte yer vermeyecek şekilde öğrendiği tarihten altı iş günlük 

sürenin başlatılması gerekir. 

ĐşK 18, 17 





226


Davacı işçi davalıya ait işyerinde kalite kontrol elemanı olarak çalışırken 

görevini gereği şekilde yapmaması sonucu hatalı mal üretimine ve satışına daha 

sonra da satılan bu malların iadesine sebebiyet verdiğinin anlaşılması üzerine 

sözleşmesi 1475 sayılı Đş Kanununun 17/II-h maddesi uyarınca fesh edilmiştir. 

Davacı feshin haksız olduğunu ileri sürerek tazminat isteklerinde bulunmuş mahkemece 

bir yandan 1475 sayılı Đş Kanununun 18. maddesinde öngörülen 6 işgünlük 

sürenin geçirildiğini öte yandan da işverenin yayınladığı genelge içeriğini 

gerekçe göstererek ihbar ve kıdem tazminatı isteklerini hüküm altına almıştır. 

Dosya içeriğine göre gerçekten işyerinde üretilen hatalı malların Đstanbul da satıldığı 

ve bunların iade edildiği ve faks ile de en son 12.5.1997 tarhinde sevkiyatın 

yapıldığı bu faks üzerine işverence defolu üretim ve zararla ilgili incelemeler 

sonucunda hizmet akdinin 6 işgünlük süre içinde fesh edildiği açıktır. Bu sürenin 

faksın işverene ulaştığı tarihten başlatılması görüşü hatalıdır. Faks üzerine işverenin 

konu ile ilgili inceleme araştırma yapma yoluna gitmesi doğal karşılanmalıdır. 

Ne zaman ki olayı ve zararı tereddüte yer vermeyecek şekilde işveren öğrenmiştir. 

Hak düşürücü sürenin bu tarihten başlatılması anılan 18. madde gereğidir. 

Dairemizin kararlılık kazanmış görüşü bu doğrultudadır. 

Öte yandan davacı kalite kontrol görevlisi olarak işyerinde çalıştığına göre üretilen 

malların kalitesinden birinci derecede kendisinin sorumlu tutulması görevi 

gereğidir. Mahkemenin dayandığı işyeri genelgesi bu görevin kendisinden 

alındığı şeklinde yorumlanamaz. Genelge ile teknik gelişmelerle ilgili ve ileriye 

yönelik soyut ve genel kurullarında dikkate alınması öngörülmüştür. 

Mahkemenin yorumu kabul edildiği takdirde davacının asli görevinin elinden 

alınması sonucu çıkar ki bunun kabulü olanağı yoktur. Malların iade edildiği ve 

zararında 10 günlük ücretin üzerinde gerçekleştiği tartışmasızdır. Böyle olunca 

feshin haklı nedene dayandığı kabul edilerek ihbar ve kıdem tazminatları istekleri 



peşin alanan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 2.3.1999 gününde oybirliğiyle 


 

227


Đşçinin raporlu olduğu günde derhal fesih-feshin sonucunu doğurmasıaltı 

iş günlük sürenin başlangıcı ve geçirilmiş olması 

2 Haklı sebeple derhal (bildirimsiz) fesih hakkı işçinin raporlu olduğu 

sürede kullanılabilir. Ancak fesih rapor süresinin sonunda 

hüküm doğurur. Bu durumda feshe yetkili makam olayı öğrendikten 

ve altı iş günlük süre geçirildikten sonra feshi gerçekleştirdiği 

ve hak düşünücü süre aşıldığı için haklı fesihten söz edilemez. 

ĐşK 18, 17 






Davacı işçi davalıya ait işyerinde çalışırken doğruluk ve bağlılığa uymayan bir davranışta 

bulunduğu 3.11.1997 tarihinde işyerinde düzenlenen tutanakla tespit edildiği toplu iş 

sözleşmesi hükümleri uyarınca bu eyleminden dolayı 4.11.1997 tarihinde savunmasının 

alındığı, davacı işçinin 11.11.19997 tarihinden itibaren ardı ardına birer aylık raporlar 

aldığı, rapor süresi içinde davalı işveren tarafından 6.1.1998 tarihinde hizmet 

sözleşmesinin feshedildiği, feshin haklı nedene dayanmadığı iddiasıyla davacı işçi 

tarafından daha sonra ihbar ve kıdem tazminatı isteği ile dava açıldığı, mahkemece altı iş 

günlük sürenin geçirilmediği görüşü benimsenerek ve feshin haklı olduğu kabul edilmek 

suretiyle davanın reddediliği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. 

Uyaşmazlık 1475 sayılı Đş Kanunun 18. maddesinde öngörülen feshe neden olan 

olayın öğrenilmesinden itibaren işyecek olan altı iş günlük sürenin somut olayda 

geçirilmiş olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. 

Davacı işçinin istirahat süresi içinde sözleşmesinin feshedilemeyeceği görüşü 

benimsenemez. Bir başka anlatımla bildirimsiz fesih hakkı raporlu sürede 

kullanılabilir. Ancak fesih rapor süresinin sonunda hükmünü icra eder. Bu 

durumda 3.11.1997 tarihinde feshe yetkili makam olayı öğrenmiş olup altı 

işgünlük süre geçirildikten sonra 6.1.1998 tarihinde feshi gerçekleştirmiş 

bulunduğundan hak düşürücü süre geçirilmiştir. Bunun sonucu olarak da artık 

haklı fesihten söz edilemeyeceğinden istekleri değerlendirmeye tabi tutularak 


228




 


Đşverenin zarara uğratılması sebebiyle fesih-altı iş günlük sürenin geçirildiği 

iddiası 

3 Hizmet akdinin işveren tarafından işçinin on günlük ücret tutarını 

aşacak şekilde zarara uğratılması sebebiyle feshedildiği durumda, 

altı iş günlük sürenin aşıldığı iddiası da dikkate alınarak, fesih sebebinin 

şartlarının varlığı ve fesih süresinin geçirilip geçirilmediği 

incelenerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 

ĐşK 18, 13, 14, 17 






Gerek davacı gerek davalı taraf aradaki hizmet sözleşmesinin davacı işçinin 10 günlük 

ücretini aşacak şekilde işvereni zarara uğratması sonucu işveren tarafından feshedildiğini 

bildirmiş olup bu konu uyuşmazlığı oluşturmaktadır. Đş müfettişliğince yapılan inceleme 

ve araştırma sonucu düzenlenen raporda da feshin davalı işveren tarafından 

gerçekleştirildiği vurgulanmış olup 6 işgünlük süreye riayet edilmediği için davacı işçinin 

ihbar ve kıdem tazminatına hak kazandığı görüşüne yer verilmiştir. Bu olgular ortada iken 

mahkemece hizmet sözleşmesinin davacı işçi tarafından feshedildiği sonucuna varılarak 

davanın reddine karar verilmesi hatalıdır. Bu durumda mahkemece yapılacak iş fesih 

işleminin işveren tarafından gerçekleştirildiği kabul edilerek 1475 sayılı Đş Kanunun 

17/II/h ve 18. maddeleri değerlendirmeye tabi tutulmak ve haklı fesih nedeni oluştuğunun 

kabulü halinde de hak düşürücü sürelerin geçip geçmediğine bakılarak hasıl olacak sonuca 

göre bir karar vermekten ibarettir. 




 

229


Haklı sebeb oluşturan işçinin eylemlerinin çok önce meydana gelmiş 

olması-altı iş günlük sürenin geçirilmiş olması 

4 Đşyerinde kapıcı-kaloriferci olarak çalışan işçinin hizmet akdi birden 

fazla haklı sebep gösterilerek feshedilmiş olmasıyla beraber, 

işçiye isnat olunan eylemler fesih tarihi ve altı iş günlük süreden 

çok önce meydana geldiği anlaşıldığı için, fesih ĐşK m. 18'de öngörülen 

süre geçirildikten sonra yapılmış olmakta ve bunun sonucu 

işçinin ihbar ve kıdem tazminatlarının hüküm altına alınması gerekmektedir. 

ĐşK 18, 13, 14, 17 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası, 

bayram, hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 






2. Davacı işçinin konut işyerinde kapıcı-kaloriferci olarak çalışmakta iken, görevlerini 

yerine getirmemek, işveren vekiline hakaret ve sataşmada bulunmak, işverenin 

güvenini kötüye kullanmak ve doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışları 

nedeniyle Kat Malikleri kurulunun 3.10.1997 tarihli toplantısında hizmet akdinin 

feshi için apartman yöneticisine yetki verdiği ve yönetici tarafından 3.11.1997 

tarihli noter ihtarnamesi ile hizmet akdinin feshedildiği anlaşılmaktadır. 

Mahkemece hizmet akdinin davalı işverence haklı nedenle feshedildiği gerekçesiyle 

davacının ihbar ve kıdem tazminatı istekleri reddedilmişse de fesih 

yazısının içeriği ve dosya kapsamına göre davacıya isnat olunan eylemlerin 

fesihten 6 iş günlük süreden çok önce meydana geldiği anlaşılmaktadır. 

Gerçekten kat malikleri kurulunun 3.10.1997 tarihli kararında fesih yazısında 

belirtilen eylem ve davranışlardan bahsedildiği gibi, davacının ödenmesine 

230

sebebiyet verdiği iddia edilen idari para cezasının 20.10.1997 tarihinde ödenmiş 

olması ve davacıya daha önce gönderilen 21.7.1997 ve 12.8.1997 tarihli 

ihtarnamelerde bu olguyu doğrulamaktadır. Dinlenen davalı tanıklarının sözü 

edilen belge içeriklerini tekrarlamaktan öte yeni bir olay hakkında bilgileri 

dosyada bulunmamaktadır. Bu durumda feshin 1475 sayılı kanunun 18. 

maddesinde öngörülen 6 işgünlük süre geçirildikten sonra yapıldığını kabul 

etmek gerekir. Böyle olunca davacının gerçekleşen ihbar ve kıdem tazminatları 





 


Güvenlik görevlisi-gece döneminde iş görürken uyuma-danışmanlık şirketince 

tespit-işverenin olayı öğrenme tarihi-altı iş günlük sürenin 

geçirilmemiş olması 

5 Đşyerinde bekçi olarak çalışmakta iken 2495 sayılı kanun kapsamında 

güvenlik görevlisi statüsüne geçirilen işçinin, gece dönemine 

raslayan çalışma sırasında uyuduğu bu işlerde danışmanlık hizmeti 

veren şirket tarafından tespit edilip işverene bildirildiğinde, altı iş 

günlük sürenin başlangıcı feshe yetkili kişi veya kurumun 

öğrendiği tarih esas olacağı dikkate alınarak anılan bildiri 

tarihinden hesaplanmak gerekir. Bu durumda feshin altı iş günlük 

sürenin geçirilmediğine göre, işçinin ihbar ve kıdem tazminatı 


ĐşK 18, 13, 14, 17 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem ve manevi tazminat ile aynı yardıma 

ilişkin alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda 


verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi 

davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya 

tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 26.10.1999 Salı günü tayin edilerek taraflara 

çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına kimse gelmedi. Karşı 

taraf adına Avukat ... geldi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların 

sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, 


231


Davacı davalıya ait işyerinde bekçi olarak çalışırken 2495 sayılı yasa kapsamında 

güvenlik görevlisi statüsüne getirilmiş ve sendika üyeliğinden de istifa ederek bu 

görevini sürdürmekte iken 9-10 Ocak 1998 gecesi yapılan denetimde aynı görevi 

ifa eden arkadaşları ile uyudukları tespit edilmiştir. Dosya içeriğine göre 

güvenlik görevi danışmanlık hizmetleri dava dışı bir şirket tarafından 

yürütülmekte olup bu son şirketce uyuma işlemi ortaya çıkarılmış ve 21.1.1998 

tarihinde davalı şirket bu eylemden haberdar olmuştur. Daha sonrada 1475 sayılı 

Đş Kanununun 17/II-d maddesine göre eylem doğruluk bağlılığa uymayan 

davranış olarak nitelendirilerek davacının işine son verilmiştir. 

Mahkemece altı iş günlük sürenin geçirildiği düşünülerek feshin haksızlığı sonucuna 

varılmak suretiyle ihbar ve kıdem tazminatları hüküm altına alınmıştır. Ancak 

belirtmek gerekir ki danışmanlık hizmeti yapan dava dışı şirketin olayı tespit 

edip davalı şirketi durumdan haberdar ettiği tarihe kadar geçen sürenin davalı şirketi 

durumdan haberdar ettiği tarihe kadar geçen sürenin hak düşürücü şahıs durumundaki 

şirketin işçisi olmadığı gibi, hizmet akdi ilişkisi davacı ile davalı işçi 

arasında kurulu bulunduğu için 6 işgünlük sürenin belirlenmesinde feshe yetkili 

kişi yada kurulun olayı öğrenme tarihi önemlidir. Somut olayda; dosyadaki bilgi 

ve belgelere göre öğrenme" 21.1.1998 de gerçekleşmiş olup, davalı işveren 6 

günlük hak dürüşücü süre geçmeden 26.1.1998 tarihinde fesih yoluna 

başvurmuştur. Öte yandan doğruluk bağlılığa uymayan bir davranışın sözkonusu 

olduğu mahkemenin de kabulündedir. Süre de geçmediğine göre ihbar ve kıdem 

tazminatı istekleri reddedilmelidir. Bu konuda özellikle belirtmek gerekir ki 

davacı güvenlik görevlisi gibi işyeri için hayati önemi haiz bir görevde 

bulunduğu sürede gece vakti diğer iki güvenlik görevlisi ile birlikte uyumuştur. 



oybirilğiyle karar verildi. 

 

232

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

1. Asıl ücretin asgari ücret olarak belirlenmesi ve daha az ödemede ücret 

farkının istenebilmesi 

2. Dokuma ustası işçinin asgari ücretle çalışdığının kabul edilememesi 

3. Ücret miktarı için imzalı bordroların esas alınması 

4. Yabancı para üzerinden ödeneceği kabul edilen aylık ücret 

miktarının işçinin niteliklerine uygun şekilde belirlenmesi 

5. Sözleşme süresinin bitiminden sonraki çalışma için ödenecek paranın 

cezai şart niteliği 

6. Sınavla eksperliğe geçirilen ve görevi yürütememesi üzerine tekrar 

düz işçiliğe verilen işçinin ücretinde indirim yapılabilmesi 

7. Ücretin işçinin banka hesabına yatırılarak ödenmesi ve banka hesap 

ekstreleri ile bilgilenmesi 

8. Ücret kural olarak iş karşılığı olduğundan çalışılmayan süre için ücret 

istenmemesi 

8a) Belirli süreli hizmet akdinin yenilenmeyeceğinin bildirildiği bir aylık 

sürede çalışılmadığı için ücret talep edilememesi 

8b) Tutukluluk sonucu hizmet akdi münfesih sayılan işçinin çalışmadığı 

iki yıla yakın zaman için ücret talep edememesi 

9. Ücret ödendiğinin işçinin parafı bulunan bordrolarda ispat edilmesi 

10. Ücretin ve tam ödendiğinin işveren tarafından ispat edilmesi 

11. Đşciye ikramiye ödenmesi 

11a) Đkramiye ödenmesine ilişkin bir düzenlemenin olmaması ve işyeri 

uygulanmasının oluşması 

233

12 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

23 

11b) Đkramiye ödenmesi hakkında işyeri uygulaması olup olmadığının 

araştırılması 

12. Đşçiye prim ödenmesi 

12a) Tam ödenmeyen satış priminin gerçeğe uygun tespiti için inceleme 

ve bilirkişi raporu 

12b) Prim ödeme taahhüdü ve şartlarının gerçekleşmesi dolayısıyla 

ödeme yükümlülüğü 

13. Đşyeri değişikliğinde aynı göreve devam edildiği için işçinin lojmandan 

çıkarılabilmesinde geçerli nedenlerin bulunması 

14. Yakacak yardımının ödendiği ve erzak yardımı hakkında dayanak 

bulunmadığı için isteklerin reddedilmesi 

15. Ücret ve ekleri hakkında düzenlenen ibranameler 

15a) Đbranamenin niteliği ve içerik olarak düzenlenmesi 

15b) Önceki çalışma dönemi için alınan ibranamenin geçerliliği 

16. Ücret ve eklerinde faiz 

16a) Ücret alacağına ilişkin faizin dava tarihinden yürütülmesi 

16b) Dolar olarak belirlenen ücret hakkında dolara uygulanan en yüksek 

banka faizinin yürütülmesi 

16c) Jestiyon primi alacağından temerrüde düşülmedikçe faizin dava 

tarihinden başlatılması 

16d) Kanundan doğan ikramiye hakkında kanuni faizin yürütülmesi 

234


Asgari ücrete göre belirlenen ücret-daha az miktarda ödenmesi ve 

ücret faizi isteği-hafta tatili ve bayram günleri çalışma karşılığı-işin 

niteliği 

1 1. Đşçiye asgari ücrete göre belirlenen ücreti daha az miktarda 

ödendiği takdirde, işçinin fark ücret isteği doğrultusunda karar 


235 

2. Davacı işçi, hafta tatili ve bayram günleri çalıştığını ispat etmediği 

gibi, konutun kalorifersiz de olduğu dikkate alınarak anılan 

günler çalışma karşılığı ücret isteğinin reddine hüküm kurulmalıdır. 

ĐşK 26, 33, 41, 42 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem, kötüniyet tazminatı, hafta ve genel tatil 

gündelikleri, dini ve milli bayram ücreti ile eksik ücret alacaklarının ödetilmesi 

davacının yapılan yargılaması sonunda: ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen 

miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün 

süresi içinde duruşmalı olarak temyizin incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi 

üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 


günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi Duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya 

son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 


1. Dosyadaki yazılara, toplanana delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere 


2. Davacı ücretinin asgari ücret üzerinden ödenmesi gerekirken her ay 3.000.000 TL. 

ödendiğini ileri sürerek, ücret farkı isteğinde bulunmuştur. Hükme esas alınan bilirkişi 

tarafından asgari ücret hesabıyla ücret alacağı hesaplanmış, daha önce ödenen miktarların 

düşülmesi gerektiği belirtilmiştir. Mahkemece böyle bir indirim yapılmaksızın toplam 

miktarın hüküm altına alınması Hukuk Usulu Muhakameleri Kanununun 74. maddesinde 

yazılı istekle bağlılık kuralına aykırıdır. Davacıya ödenen miktarın indirilmesi suretiyle 

sonuca gidilmesi gerekir. 

3. Davacı, davalı işyerinde hafta tatilleri ile bayram günlerinde çalıştığını ispat 

etmiş değildir. Dinlenen tüm taraf tanıkları bu konuda bir açıklamada bulunmamışlardır. 

Ayrıca davalı apartmanın kaloriferli olmadığıda anlaşılmaktadır. Bu 

durumda sözkonusu isteğin reddine karar verilmelidir.





 


Dokuma ustası işçinin asgari ücretle çalıştığının kabul edilmemesi-bordroları 

umzalanmış olsa dahi tanık ifadelerine göre belirlenen ücret 

miktarının dikkate alınması 

2 Altı yıl kadar dokuma ustası olarak iş gören işçinin asgari ücretle 

çalıştığı, dosya içeriğindende anlaşıldığı üzere uygun görülemez. 

Bordrolar asgari ücrete göre inzalanmış olsa dahi, işçinin ücreti 

olarak tanık ifadelerinde açıklanan miktarın dikkate alınması ve 

buna göre istekler hüküm altına alınmalıdır. 

ĐşK 26, 33 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, hafta tatili gündeliği 

ile ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 






göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; davacı işçinin davalıya ait işyerinde 6 yıl kadar 

dokuma ustası olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Mahkemece hüküm altına alınan alacaklar 

ve tazminatlar asgari ücret üzerinden hesaplanmıştır ki bu hesaplama dosya içeriğine 

uygun düşmez. Her ne kadar davacının asgari ücretle çalıştığını gösteren bordrolarda 

davacının imzası varsa da, mahkemece dinlenen davalı tanıkları dahi davacının asgari 

ücretin üzerinden bir ücretle çalıştığını açıklamışlar ve miktarlarını da bildirmişlerdir. 

Bilirkişi raporunda davalı tanıklarının ifadelerini dikkate alarak hesaplama yapmış 

olduğuna göre bu hesaplamalar değerlendirmeye tabi tutularak istekler hüküm altına 




verildi. 

 

236


Ücret miktarı için imzalı bordroların esas alınması-davacı ile aynı durumda 

olup menfaatı sözkonusu iki tanık anlatımlarına değer verilmemesi 

3 Davacı işçinin imzası bulunan ücret bordroları her iki taraf için de 

bağlayıcıdır. 

Dosya içeriğinde bordroları geçersiz kılan delil bulunmadığı, 

davacı işçi de usta olmadığı için, bordrolara itibar edilmesi 

gerekirken, aynı durumda olmaları itibariyle menfaati söz konusu 

iki taraf anlatımlara değer verilmesi hatalıdır. 

ĐşK 26 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesi davasının 

yapılan yargılaması sonunda: ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle 

birlikte davalıdın alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi 

içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine 



günü davalı adına Avukat ... geldi Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan Avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya 

son verilerek dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 


1. Dosyadaki yazılara, toplanan delilerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere 


2. Dosya içinde bulunan ücret bordroları ve bu meyanda 1997 Kasım, Aralık ayları ile 

1998 Ocak ayına ilişkin olanları davacı tarafından imzalıdır. Bu belgeler tarafları ve bu 

arada davacıyı bağlayıcı niteliktedir. 

Dosya içeriğinden belgeleri geçersiz kılacak herhangi bir delil mevcut değildir. Davacının 

usta olduğu da anlaşılamamaktadır. Bu durumda imzalı bordrolara itibar edilmesi 

gerekirken davacı gibi sözleşmesi fesedilen kişi durumunda bulunması itibariyle menfatı 

söz konusu olan iki tanık anlatımlarına değer verilmesi hatalıdır. 

Mahkemece yapılacak iş davanın reddine karar verilmekten ibarettir. 





 

237


Aylık ücret miktarının belirlenmesi-hizmet akdinde ruble üzerinden 

ödemenin kararlaştırılması-tanık ifadeleri ve belgelere göre dolar ile 

ödeme yapıldığının anlaşılması-ilgili meslek kuruluşundan işçinin niteliklerine 

uygun bir kimsenin Rusya'da dolar üzerinden ne kadar aylık 

ücret alacağının sorulması 

4 Şantiye şefi mühendisi olarak çalışan davacı işçinin hizmet aktinde 

aylık ücretinin ruble üzerinden ödeneceği öngörülmüşse de, tanık 

ifade ve belgelerinden dolar ile ödeme yapıldığı anlaşıldığından, 

ilgili meslek kuruluşlarından işçinin niteliklerine uygun bir kimsenin 

Rusya'da dolar ücretinden ne kadar aylık ücret aldığı sorularak 

gerçek durumunun ortaya çıkarılması ve sonuca gidilmesi isabetli 

olacaktır. 

ĐşK 26 

DAVA: Davacı, kasa tazminatı, fazla çalışma parası ile ücret alacağının ödetilmesine 








2. Davacının temyizine gelince; 

a) Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere 



b) Davacı işçinin 1.5.1997-14.10.1997 tarihleri arasında şantiye şefi Mühendisi 

olarak çalıştığı, herne kadar taraflarca düzenlenen hizmet sözleşmesinde ruble 

üzerinden aylık ücretlerinin ödeneceği örgörülmüşse de, gerek davacının gösterdiği 

tanıkların anlatımlarından gerek kendisine yapılan ödemelere ilişkin belgelerde 

dolar olarak aylık ücretlerin ödendiği sonucuna varılmaktadır. Ancak 

davacı Rusya'da bir taraftan çalışırken öte yandan Türkiye'deki eşinin adresine 

değişen miktarda Amerikan doları ödenmiş olduğu da görülmektedir. Rusya'da 

238

yapılan ödeme miktarı ile Türkiye'dekiler dikkate alınsa dahi yine de aylık ücret 

miktarının belirlenmesi güçlük arzetmektedir. Bu durumda yurt dışında 

müteahhitlik hizmetleri yürüten ... Birliğinden ya da ilgili kuruluştan; davacı 

işçinin kıdemi, görevi, formasyonu açıklamak suretiyle yurt dışında yani 

Rusya'da aylık ne miktar dolar üzerinden ücret alabileceği sorularak mümkün 

mertebe gerçek durumun ortaya çıkarılması gerekir. 

Mahkemece hizmet sözleşmesi dikkate alınarak Ruble üzerinden hüküm kurulması 

yukarıda yapılan açıklamalara ters düştüğü gibi istekle bağlılık kuralına da 

aykırılık oluşturur. Mahkemece dolar olarak yapılan ödemeler de mahsup edilmemiştir. 

Bundan başka Rus parası üzerinden hüküm kurulduğu halde fiili ödeme 

tarihindeki dolar kuru üzerinden tahsili şeklinde sonuca varılmıştır. Bu da ayrı bir 

çelişki oluşturur. 

Bu açıklamalara göre talep konusu alacaklar tespit edilerek yapılan ödemeler 

mahsup edilmek suretiyle hüküm kurulmalıdır. 




 


Sözleşme süresinin bitiminden sonraki çalışma süresi için her gün bir 

miktar üzerinden ödeme yapılması-cezai şart 

5 Sözleşmede belirlenen sürenin bitiminde işin devamı dolayısıyla çalışmada 

her gün için belirli miktar ödeme sayılacağı hakkındaki 

sözleşme hükmü cezai şart olup kanun hükmüne göre indirim yapılması 

gerekir. 

ĐşK 26; BK 158, 161 

DAVA: Davacı, ücret ve telefon faturasının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




239





2. Mütalaasına başvurulan ve mahkemece de benimsenen bilirkişi raporundaki 

açıklamalara göre işin bitirilmesi gereken 6.12.1995 tarihinden sonraki geçen her 

gün için 6 milyon TL nin işverence ödeneceğine dair kural cezai şart niteliğinde 

olup Borçlar Kanunun 161/son maddesi uyarınca bir değerlendirme ve indirime 

yapılmamış olması isabetsizdir. 





Davalı şirket ... Bankasının Đstanbul'da ki bir şubesinin tadilat-onarım işini 

yüklenmiş ve davacı ile davalı şirket arasında bu işin şantiye sorumluluğu 

yönünde 13 Kasım 1995 tarihli "iş sözleşmesi" düzenlenmiştir. 

Bu sözleşmede, 13 Kasım-6 Aralık süresi için ücret 150 Milyon TL olarak belirlenmiş 

olup, çalışma süresi belirtilen tarihten sonrada devam ederse hergün için 6 

milyon TL nin davacıya şirket tarafından ödeneceği kabul edilmiştir. 

Davacı, işverence yüklenilen işin uzamasına rağmen ücretlerin ödenmediğini belirterek 

alacak talebinde bulunmuş olup, mahkemece istek kabul edilmekle beraber 

daire çoğunluğu tarafından "her gün için 6 milyon TL ödeneceği şeklinde ki 

anlaşmanın" cezai şart olarak tavsifi yönüne gidilmiştir. 

Borçlunun, asıl borcunu ileride, hiç veya gereği gibi ifa etmediği takdirde alacaklıya 

karşı ifa etmeyi önceden taahhüt ettiği edim cezai şart olarak adlandırılmaktadır. 

Ayrıca cezami koşul asıl bir borcun varlığını farz eder. Öyle ki, cezai şart, asıl 

borcun yanında fer'i bir borç niteliğindedir. 

Cezai şart, geçerli bir borcun yerine getirilmemesi durumunda ortaya çıkar. 

Taraflar arasında ki "Đş sözleşmesi" davacı işverene ücret dışında herhangi bir 

borç yüklememektedir. Sözleşme incelendiğinde işveren ... Bankasına olan edimini 

6 Aralık tarihine kadar yerine getirmediği takdirde 13 Kasım-6 Aralık tarihleri 

için kararlaştırılan 150 Milyonluk maktu ücret dışında işin her gün için uzaması 

halinde gün başına 6 milyon TL ücret kararlaştırılmıştır. Đşveren işin kaç 

gün geçikmeyle bitebileceğini bilemediği için ücret gün başına belirlenmiştir. 

Ayrıca belirlenen miktar cezai şart olarak kabul edilecek olursa, hizmet ifa eden 

davacı işçinin ücreti boşlukta kalacaktır. Sözleşmede gösterilen ücret olup, işverenin 

o ücret borcunu şu tarihe kadar ödememesi halinde hergün için 6 milyon 

240

TL ödecekdir şeklinde bir düzenlemede sözleşmede yer almamıştır. Günlük 6 

milyon TL ödemeyi cezai şart olarak kabul edecek olursak, davacının hizmetinin 

karşılığı olan asıl ücret borcu ortaya çıkmıyacaktır. Asıl borcun olmadığı yerde 

onun ödenmemesi nedeniyle cezai şartta hükmolunabilir? Bu durumda belirlenen 

ve hüküm altına alınan meblağ davacının çalışmasının karşılığı olduğundan ve 

ücretten de herhangi bir indirim yapılamıyacağından, davacının alacağını cezai 

şart olarak kabul eden bozma kararına katılamıyorum. Hükmün onanması 

görüşündeyim. 

 


Vasıfsız (düz) işçi iken sınavla eksperlik ünvanı ve bu ünvanın ücretini 

alması-bu görevi yapamayacağı anlaşılıp tekrar düz işçiliğe verildiğinde 

ücretinin de indirilebilmesi 

6 Vasıfsız (düz) işçi olarak çalışmakta iken açılan sınavı kazanarak 

eksperlik ünvanını ve bu ünvanın karşılığı ücreti artan işçi, eksperlik 

görevini gereksiz şekilde yürütemediği için düz işçiliğe verilen 

işçi, eksperlik ücretinin ödenmeye devamı talep edemez; yaptığı 

işin karşılığı ücretin kendisine ödenmesini isteyebilir. Bu halde ĐşK 

m. 60'da öngörülen ücrette indirim yasağının uyulanması mümkün 

değildir. ĐşK 26, 60 

DAVA: Davacı, sataşmanın önlenmesiyle eksperlik ve düz işçilik ücretleri arasındaki 

farkın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı işçinin davalıya ait işyerinde vasıfsız işçi olarak çalışmaktayken 1996 yılında 

açılan sınavı kazanarak eksperlik ünvanını ve bu ünvan karşılığı ücreti almaya 

başladığı, ancak yapılan denetimlerde ise devamsızlıklarının birçok defalar 

tespit edilmesi sonucu davalı işverence eksperlik görevini yapamayacağı düşünülerek 

tekrar düz işçiliğe getirildiği, dosya içeriğine göre davacının tevilli beyanlarından 

da gerçekten eksperliğin gerektirdiği ciddiyet ve devamlılığı gösteremediği 


Davacı işçi ücretten indirme yapılamayacağını ileri sürerek hem sataşmanın önlenmesi ve 

hem de düz işçiliğe getirilmesi sonucu indirilen ücreti nedeniyle, yani ekpserlik ve düz 

işçilik ücretleri arasındaki farkın ödetilmesi isteklerinde bulunmuştur. 

241

Öncelikle belirtmek gerekir ki davacının düz işçiliğe getirilmesi haklı bir nedene 

dayanmaktadır. Bu durumda toplu iş sözleşmesinin eksperlik görevi için öngördüğü ücreti 

isteme hakkından söz edilemez. Yaptığı işin karşılığı ücretin kendisine ödenmesi gerekir. 

Her bir görev için farklı ücretler öngörüldüğüne göre yapılan işin karşılığı ücrete hak 

kazandığının kabulü gerekir. Bu durumda 1475 sayılı Đş Kanununun 60. maddesi 

anlamında ücrette indirme yasağının uygulanması mümkün değildir. Aynı görevin 

yapılması halinde ücrette indiriminden söz edilebilir. Burada açıklandığı üzere davacı 

daha üst görevi yapamayacağının tespit edildiği için işveren tarafından düzenleme ve 

yönetim hakkı kullanılmak suretiyle düz işçiliğe getirilmiş ve kendisine de o işin ücreti 

ödenmiştir. Bu durumda davanın reddine karar vermek gerekirken kabulü isabetsizdir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda belitilen nedenle BOZULMASINA, 



 


Ücretin ödenme yeri ve süresi-ücretin ödeme tarihinde banka hesabına 

yatırılmış olması-ödemenin banka hesap ektresi ile belgelenmesi-hesap 

ekstresi ile ilgili bilgilerin bankaya sorulması ücret ödenmediğine ilişkin 

haklı sebebin şartlarına bakılarak sonuca gidilmesi-işyerinde işe 

başlama tarihi olarak kuruma verilen işe giriş bildirgesindeki tarihin 

esas alınması 

7 1. Dava işçinin Haziran 1998 sayısına ait ücretinin ödenmediğine ve 

haklı sebebin oluştuğuna dair iddiasına karşılık işveren tarafından 

dosyaya konulan banka hesap ekstresinde anılan aya ait ücretin 

30.6.1998 günü ödendiği anlaşıldığından, işçinin iddiasına dayalı 

hüküm kurulması isabetli görülemez. Mahkemece dosyadaki 

banka ekstresi ile ilgili bilgiler bankadan sorulmadığı, anılan aya 

ait ücret davacı işçi adına süresi içersinde bankaya yatırılmış ise 

işçinin kıdem tazminatı isteği reddedilmesi, aksi halde isteğin 

kabulüne dair hüküm kurulmalıdır. 

2. Đşçinin işyerinde işe başladığı tarih olarak Sosyal Sigortalar Kurumuna 

verilen işe giriş bildirgesindeki işe başlama tarihi esas 


ĐşK 26, 16 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı ve ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 


242







2. Davacı Haziran 1998 ayı ücret alacağının ödenmediğini iddia ederek bu aya ait 

ücret alacak isteğinde bulunmuş ise de, dosyaya sunulan banka hesap ekstresinde 

anılan aya ait ücretin davacı adına 30.6.1998 günü bankaya yatırıldığı 

anlaşılmaktadır. Bu husus araştırılarak sonuca göre karar verilmesi gerekirken 

eksik inceleme ile Haziran 1998 ayına ait ücret alacağının hüküm altına alınması 

hatalıdır. 

3. Davacı Haziran 1998 ayı ücret alacağının süresinde ödenmediğini ileri sürerek 

hizmet aktini iş yasasının 16/2. maddesi gereğince feshettiğini bildirerek kıdem 

tazminatı isteğinde bulunmuş mahkemecede istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

Yukarıda açıklandığı gibi Haziran 1998 ayına ait ücretin süresi içerisinde 

davacı adına bankaya yatırıldığına dair banka hesap ekstresi dosyaya sunulmuştur. 

Mahkemece bu ekstre ile ilgili bilgiler bankadan sorulmalı, eğer anılan aya 

ait ücret davacı adına süresi içerisinde bankaya yatırılmış ise davacının kıdem 

tazminatı isteği reddedilmeli, aksi halde şimdiki gibi hüküm kurulmalıdır. 

4. Kabulü göre de; mahkemece her ne kadar davacının 25.11.1990 tarihinde davalı 

işyerinde çalışmaya başladığı yönünde hüküm kurulmuş ise de, anılan tarihte 

davacının başka bir işverene ait işyerinde çalışmağa başladığına dair Sosyal Sigortalar 

Kurumuna işe giriş bildirgesi verildiği, davalıya ait işyerinden verilen 

bildirgede ise işe başlamanın 1.5.1991 tarihinin gösterdiği anlaşıldığından, işe 

başlama tarihinin 1.5.1991 olarak kabulü gerekir. Yanlış değerlendirme ile daha 

önceki bir tarihin işe başlangıç tarihi kabul edilmesi de bozma nedenidir. 




243


Ücretin iş karşılığı olması-çalışılmayan süre için aksi belirtilmedikçe 

ücret talep edilememesi-işten ayrılış başka bir işyerinde çalıştıktan 

sonra emekliliğe ayrılmasıda kıdem tazminatı talebi 

8 1. Belirli süresi hizmet akdini, süresinin bitiminden bir ay önce yenilemeyeceğini 

bildiren ve bu süre içinde çalışmayan işçi ücret talebinde 

bulunamaz. Çalıştırılmayan süre için aksine bir düzenleme 

olmadıkça ücret istenemez. 

2. Emekliliğe hak kazandığı için işyerinden ayrılmak istediğini bildiren, 

ancak daha sonra başka işverene ait işyerinde çalışıp emekli 

aylığı bağlanması için Kuruma başvuran işçi, önceki işverenden kıdem 

tazminatı isteğinde bulunamaz. 

ĐşK 26, 14 



Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş 

ise de; HUMK.'nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine 

ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, 

gereği konuluşup düşünüldü: 


1. Davacı öğretmen davalıya ait özel okulda çalışmakta iken taraflar arasında düzenlenmiş 

olan hizmet sözleşmesinin 5. maddesindeki düzenlemeyi de dikkate 

alarak emekli olacağı için bir ay önceden haber vererek sözleşmeyi yenilemeyeceğini 

bildirmiş olup, bu bildirim üzerine 1994 Ağustos ayında bir başka anlatımla 

sözleşmenin son ayında çalışmamıştır. Đş hukukunun temel kurallarından 

biri de ücretin çalışma karşılığı olmasıdır. Çalışılmayan süre için kanunda aksine 

bir hüküm olmadıkça ücret istenemez. Buna rağmen 1994 Ağustos ayı ücretine 

karar verilmiş olması hatalıdır. Belirli süreli bir sözleşmenin bulunması da bu 

somut olay bakımından sonuca etkili değildir. Zira kendisi sözleşmenin sonuna 

kadar çalışmayı beklemeden sözleşmenin feshini gerektirecek haklı bir neden 

bulunmaksızın çalışma iradesini karşı tarafa ulaştırarak işten ayrılmıştır. Dosya 

içeriğine göre davacı öğretmen 01.08.1994 tarihinden itibaren başka okulda iş te 

bulmuştur. Böyle olunca ücrete ilişkin istek reddedilmelidir. 

244

2. Dosya içinde bulunan 27.07.1994 tarihli davacı öğretmenin dilekçesinde 

emekliliğe hak kazandığı için işyerinden ayrılmak istediğini bildirmiş ve 

01.08.1994 tarihinde de bir başka okulda çalışmaya başlamıştır. Davacı yeni işyerinde 

bir süre çalıştıktan sonra SSK Genel Müdürlüğü'ne başvurarak 

30.12.1994 tarihinde emekli olmuştur. Bir başka anlatımla davacı davalıya ait işyerinden 

ayrıldıktan sonra sigortaya başvurup emeklilik işlemlerinin yapılmasını 

istemiş sonra da emekli olmuş değlidir. Bu durumda 1475 Sayılı Đş Kanunu'nun 

14/1. maddesinde öngörülen emeklilik nedeniyle işten ayrılma koşulu gerçekleşmiş 

olmadığından kıdem tazminatı isteği reddedilmelidir. 


17.03.1999 gününde oybirilğiyle karar verildi. 

 


Tutukluluk sonucu hizmet akdi münfesih sayılan işçinin çalışmadığı 

yaklaşık iki yıl için ücret, ikramiye ve toplu iş sözleşmesi farkı talep 

edemeyeceği 

9 Tutukluluk süresi otuz günden fazla sürdüğü için hizmet akdi 

münfesih sayılan işçinin çalışmadığı iki yıla yakın süre için ücret, 

ikramiye ve toplu iş sözleşmesi farkları gibi işçilik hakları talep 

edilemez. Ücret bir çalışma karşılığıdır. 

ĐşK 26; TSGLK 2, 9 

DAVA: Taraflar arasındaki, ikramiye ve TĐS'den doğan alacaklarının ödetilmesi 

davasının yapılan yargılaması sonunda: ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın 


içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi 

üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 

12.10.1999 salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kâğıdı gönderilmişti. Duruşma 

günü davalı adına kimse gelmedi. Karşı taraf adına Avukat ... geldi. Duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya 

son verilerek bırakılan günde dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 

245


Davacı işçinin bir suçtan dolayı tutaklandığı ve yargılaması sonunda da beraat ettiği ancak 

tutukluğun 30 günden fazla sürmesi nedeniyle hizmet akdinin münfesih sayılarak iş 

ilişkisinin sona erdirildiği tartışmasız olup mahkemenin de kabulündedir. Davacı 

çalışmadığı yaklaşık 2 yıllık bir süre için ücret, ikramiye, toplu iş sözleşmesi farkları gibi 

işçilik hakları talep ederek bu davayı açmış mahkemece de istek doğrultusunda hüküm 

kurulmuştur. Ne varki çalışılmayan süre için bu tür haklar talep edilemez. Gerçekten ücret 

bir çalışma karşılığıdır. Kaldı ki mahkemece dava kapsamı dışına çıkıldığı görülmektedir. 

Bu davanın reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




 


Ücretin ödendiğinin ispatı-bordrolarda işçinin parafı-gerekli inceleme 

10 Đşçinin 1997 Ekim ve Kasım aylarına ait ücretinin ödenmediği iddiasına 

karşılık, anılan aylar bordrolarında parafı bulunduğu dikkate 

alınarak bu husus davacıya sorulmalı ve gerekli inceleme 

yapılarak ücretlerin ödenip ödenmediği açıklığa 

kavuşturulmalıdır. 

ĐşK 26 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ücretli izin ve ücret alacağının ödetilmesine 



Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca tarafından temyiz edilmiş olmakla 




göre, davacının tüm temyiz itirazları ile davalının aşağıdaki bendin dışında 


2. Mahkemece 1997 Ekim ve Kasım aylarına ait ücretlerinin ödenmediği kabul 

edilerek istek doğrultusunda hüküm kurulmuş ise de; bilirkişi raporunda da açık- 

246

landığı üzere anılan aylara ait borndrolarda paraf mevcuttur. Bu husus davacıdan 

öncelikle sorulmalı ve gerekli inceleme ve araştırma yapılarak sözkonusu ücretlerin 

ödenip ödenmediği açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu yön üzerinde durulmaksızın 

isteğin kabul edilmesi hatalıdır. 


temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.11.1999 gününde oybirliğiyle kararv 

erildi. 

 


Ücretin ve tam ödendiğinin işverence ispatı-kapıcılık hizmetinin kış 

aylarında bayram günlerinde de görüldüğü 

11 1. Kapıcı olan davacı işçi, asgari ücret üzerinden belirlenen ücretinin 

yarısının ödenmediği iddiası karşısında ücretin ve tam olarak ödendiğinin 

ispak yükümlülüğü işverene aittir. Đşverence ödeme kanıtlanmadığı için 

bilirkişi raporundaki hesap değerlendirilmeye tabi tutularak istek 

doğrultusunda karar verilmelidir. 

2. Kapıcılık hizmeti gören işçinin konutun ısıtılması işini yerine getirdiği 

dikkate alınarak kış aylarına rastlayan bayram tatili günlerinde çalışma 

karşılığı alacağı da hüküm altına alınmalıdır. 

ĐşK 26, 33, 42 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı izin, fazla mesai ücreti ile hafta talili 

gündeliğinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





1. Yokluğunda hüküm kurulan davalıya gerekçeli karar 14.9.1999 tarihinde tebliğ edilmiş 

ancak davalı işveren 8 günlük temyiz süresini geçirdikten sonra 29.9.1999 tarihinde 

temyiz yoluna başvurmuş olduğu için süreyi geçirmiştir. Bu itibarla davalı tarafın süre 

aşımı nedeniyle temyiz isteminin reddine. 


247

a) Davacı eksik ücret ödendiğini iddia ederek istekte bulunmuş, mahkemece daha 

önce açılmış bulunan hizmet tespit davasında böyle bir istek ileri sürmediğinden 

bu alacak talebinin reddine karar vermiştir. 

Öncelikle belirtmek gerekirki önceki tespit davasının sonuçlanıp kesinleşmiş olmasının 

bu davaya bir etkisi olamaz. O dava ile davacı işçinin asgari ücretle çalıştığı 

belirlenmiştir. Bu davada ise davacı işçi asgari ücretin yarısının ödenmediğini 

ileri sürmektedir. Görüldüğü gibi istekler farklıdır. Öte yandan ücretin işçiye 

ödendiğinin ve ödemenin tam olduğunun ispatı davalı işverene düşer. Davalı 

ise bu yükümlülüğünü yerine getirdiğini kanıtlamış değildir. Mütalaasına başvurulan 

bilirkişi düzenlediği raporda ücret hesabı yapmış olduğundan mahkemece 

bu hesap bir değerlendirmeye tabi tutulup istek doğrultusunda da hüküm kurulmalıdır. 

b) Bayram günleri çalışma ücreti isteği de dinlenen davacı, davacının kapıcılık 

hizmeti gördüğü konutun bütün ısıtıldığı dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Bu 

itibarla kış aylarına rastlayan bayram tatili günleri çalışma alacağı da hesaplanarak 





 


Đkramiye verilmesine ilişkin düzenlemenin bulunmaması-Kârlılık durumuna 

göre ödenen ikinci yılda değerlendirme yapılan ikramiyenin henüz 

işyeri uygulaması haline gelmemiş olması 

12 Đşçiye ikramiye verilmesi hakkında bir düzenleme bulunmadığı ve 

işverence 1997 yılında kârlılık durumuna göre ödenen ikramiye, 

kararlılık arzeden bir işyeri uygulaması haline gelmediği için işçinin 

ikramiye isteğinin reddedilmesi gerekir. ĐşK 26 






248





2. Mahkemece davacının ikramiye alacağı da hüküm altına alınmış ise de işyerinde 

ikramiye verildiği konusunda Bölge çalışma müdürlüğü müfettişinin tesbitinden 

başka bir delil yoktur. 

Ne varki bu tespitte işyerinde işçilere sadece 1997 yılında karlılık durumuna göre 

ikramiye verildiği, 1998 yılı için ise işverence değerlendirme yapılmakta olduğu 

belirtilmektedir. Bu durumda işyerinde kararlılık arzeden ve işyeri uygulaması 

haline gelen bir ikramiye ödemesinin olmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Öyleyse 

davacının ikramiye alacağı istemi reddedilmelidir. 




249 

 


Hizmet akdi ile düzenlenen ikramiye bulunmaması-ikramiye ödendiğine 

ilişkin kanıt sunulmaması-iki makbuzda yıllık ücretli izin alacağı yanında 

ikramiye sözcüğünün yer alması-makbuzla yapılan ödemelerin 

hangi alacaklara ait olduğunun belirlenmesi-eksik inceleme 

13 Hizmet akdi ile ikramiye düzenlenmemiş ve ikramiye ödendiğine ilişkin bir 

kanıt sunulmamış olmakla beraber, iki makbuzda yıllık ücretli izin alacağı 

yanında ikramiye sözcüğüne de yer verildiğine göre, eksik inceleme ile bu 

belgelerin değerlendirilmesine gidilmemesi hatalıdır. 

Mahkemece, işyerinde ikramiye uygulaması olup olmadığı araştırılmalı, 

böyle bir uygulama yoksa makbuzlardaki miktarın yılılk ücretli izin 

karşılığı olduğuna, ikramiye varsa makbuzlardaki ödemenin ne miktarının 

ikramiye ve ne miktarının yıllık ücretli izin karşılığı olduğu saptanarak 

sonuca gidilmelidir. 

ĐşK 26, 54 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin parasının ödetilmesine 









2. Taraflar arasında düzenlenen hizmet aktinde ikramiye verileceği konusunda bir 

hüküm bulunmamaktadır. Ayrıca işyerinde ikramiye ödemesi olduğu hususunda 

bir kanıtta sunulmamıştır. Dosyaya ibraz edilen iki adet ödeme makbuzunda 

açıkca 1995-96, 1997-98 yıllarına ait ücretli izin alacaklarının ödendiği, bu makbuzlarda 

izin ücreti yanında parantez içinde ikramiye şeklinde beyan da yazıldığı 

görülmektedir. 

Đşyerinde ikramiye ödemesi olup olmadığı hususunda bir araştırma yapmadan bu 

belgelerde ödemenin izin ücreti ile ilgili olduğu yazılı olmasına rağmen eksik inceleme 

ile bu belge ve ödemelerin değerlendirilmiyeceğine karar verilerek 

sonuca gidilmesi hatalıdır. Mahkemece işyerinde ikramiye uygulaması olup 

olmadığı belirlenmeli ikramiye uygulaması mevcut değilse iki makbuzdaki 

ödemelerin izin ücreti karşılığı olduğu kabul edilmesi. Đşyerinde ikramiye 

uygulaması mevcut ise, makbuzla yapılan ödemelerin ne miktarının ikramiye, ne 

miktarının izin ücreti karşılığı olduğu saptanarak sonuca gidilmelidir. 




 


Satış pirimi alacağı-bilirkişi raporunda hatalı tespit-ek rapor 

14 Satışa göre prim ödemediği kararlaştırılan ancak tam olarak 

ödenmeyen primler için açılan davada, bilirkişi raporunda hatalı 

tespit ve hesaplama yapıldığı için varsayımla sonuca varılmak yerine 

gerçeğe uygun tespite gidilebilmesini sağlamak üzere bilirkişiden 

ek rapor alınarak tereddütler giderilmeli ve buna göre karar 

verilmelidir. ĐşK 26 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile prim alacağının ödetilmesine karar 





250

251 


Davacı işçinin prim esasına göre çalıştığı uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık 

yapılan satışa göre davacıya primlerinin tam olarak ödenmediği konusunda 

toplanmaktadır. Tarafların ibraz ettikleri deliller bilirkişi tarafından incelenmiş 

ve yaklaşık 3 yıllık bir dönemde davacı işçinin yaklaşık iki milyon prime hak kazandığı 

ve davalı işverence bunun çok daha fazlasının işçiye ödenmiş olduğu sonucuna 

varılarak prim alacağının bulunmadığı görüş olarak açıklanmıştır. Mahkemece 

bilirkişinin maddi hata sonucu birmilyon yerine birmilyar rakamını rapora 

yazdığı belirtilerek birmilyara göre ödenen ve ödenmeyen miktarları tespit 

etmiş ve aradaki fark üzerinden hüküm kurmuştur. 

Bilirkişi raporunda varılan bu sonuç oldukça uzun bir süre çalışan davacının hak 

ettiği bir prim alacağı olarak düşünülemez. Esasen mahkemede bu görüşten hareket 

etmiştir. Ne var ki varsayımla böyle bir sonuca varılması olanağı yoktur. Gerçekten 

bilirkişi raporunda belirtilen dönem dönem prim alacakları da çok küçük 

rakamlardan oluştuğu görülmektedir. Pirim alacağının gerçeğe uygun tespit edilebilmesi 

için bilirkişiden ek rapor alınarak ortaya çıkan tereddütlerin giderilmesi 

zorunludur. Eksik inceleme ile davanın reddine karar verilmesi hatılıdır. 




 


Prim ödeme taahhüdü-şartların gerçekleşmesi üzerine ödemenin yapılması 

15 Đşveren şirketin yönetim kurulunca ISO 9002 kalite belgesinin 

alınması ve bunun 1998 Eylül ayına kadar gerçekleşmesi halinde işçilere 

bir maaş tutarında prim ödeneceği kararlaştırıp işçilere duyurulmuş 

ve amaçlanan belge de süresinde alınmış olduğuna göre, 

işçilere anılan pirimin ödenmesi gereklidir; mahkemece gerekli değerlendirme 

yapılarak davacı işçinin prim alacağının hüküm altına 

alınması gereklidir. 

ĐşK 26 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, izin ücreti, prim ve ücret alacağının 







göre, davalının tüm temyiz itirazları yerinde değildir. 


26.5.1998 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında ISO 9002 kalite belgesinin alınması 

ve bunun 1998 Eylül ayına kadar gerçekleşmesi halinde işçilere 1 maaş tutarında 

prim ödenmesi kararlaştırılmış ve işyerinde yapılan ilanlarla işçilere de 

duyurulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Bu konuda dinlenen taraf tanıkları da 1998 

Ağustos ayında anılan belgenin alındığı ve yönetim kurulu kararının da daha 

önce ilan edilerek işçilere duyurulduğu konusunda birbirleriyle tutarlı 

açıklamalarda bulunmuşlardır. Đşyerinde yapılan, bir örneği dosyada bulunan 

tarihsiz bir duyuruda da yine primden söz edilmekte ancak ekonomik 

nedenlerden dolayı yarım maaş tutarında vadelilen pirimin ödenemeyeceği, 

ileriki bir tarihte bunun yapılabileceği açıklanmıştır. Bu bilgi ve belgelere göre 

işveren işçilerine karşı prim konusunda taahhüt altına girmiştir. Mahkemece buna 

rağmen prim alacağının reddine karar verilmesi hatalıdır. Bu durumda 

mahkemece yapılacak iş 26.5.1998 tarihli yönetim kurulu kararı ile tarihsiz 

duyurudaki açıklamaların değerlendirmeye tabi tutularak prim alacağının hüküm 

altına alınması gerekir. 




 


Đşyeri değişikliğinde lojmanın boşaltılması kararı-aynı görevi sürdürme-haklı 

gerekçelere bırakılması-aksi halde davanın kabulü 

16 Đşyeri değiştirildiği halde görevini sürdüren işçinin, oturduğu lojmandan 

çakırılmasına dair işverenin kararı, haklı gerekçelere dayanması 

gereklidir; mahkemenin gerekçeleri açıklığa kavuşturacak 

inceleme yaparak dosya içeriğine göre farklı hususlar bulunmadığı 

takdirde davanın kabulü ile işçinin isteği doğrultusunda sonuca 

gidilmelidir. ĐşK 26 

DAVA: Davacı, konutta oturma hakkının tespiti ile genel müdürlüğün boşaltma 

yönünde almış olduğu kararın iptaline karar verilmesini istemiştir. 




252


Davacı işçinin Kahramanmaraş işyerine naklinden itibaren Makina Tamir ve Bakın Ustası 

olarak bu görevini sürdürdüğü, görevde herhangi bir değişiklik olmadığı dosya içeriğinden 

anlaşılmaktadır. Bu itibarla lojmandan çıkartılması kararının neye istinaden verildiği 

anlaşılamamaktadır. Mahkemece davacı işçinin görevine ihtiyaç kalmadığı şeklinde bir 

gerekçeyle davanın reddine karar verilmiş ise de, bu gerekçenin dayanakları kararda 

gösterilmiş değildir. Dosya içeriğine göre davanın reddinin doğru olmadığı anlaşılmakta 

ise de gerçek durumun anlaşılabilmesi için mahkemenin gerekçesinin dayanakları 

gösterilmediği için bu konuda kesin bir sonuca varılmamaktadır. Durumun açıklığa 

kavuşturulması bunun sonucu olarak şayet dosya içeriğine göre izlenimi ortadan 

kaldıracak nitelikte hususlar varsa bunların tadadi edilmek suretiyle gösterilmesi için 

kararın bozulması gerekmiştir. Şayet farklı bir husus bulunmuyorsa dava kabul 

edilmelidir. 



verildi. 

 


Erzak ve yakacak yardımı talebi-alacakların bulunmaması 

17 Đşçi erzak ve yakacak yardımı alacakları talebinde bulunmuş ise 

de, erzak yardımı yapıldığını gösteren bilgi ve belge olmadığı, 

yakacak yardımının da ödendiği anlaşıldığından isteklerin reddine 

karar verilmesi gerekir. ĐşK 26 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, erzak kesintisi ve yakacak yardımı alacağının 





253





2. Davacı işçi, erzak yardımı ve yakacak yardımı alacaklarını taleb etmiş ve mahkemece 

istekler hüküm altına alınmıştır. Dosya içeresinde, işyerinde erzak yardımı 

yapıldığını gösteren bilgi ve belge bulunmadığı gibi, yakacak, yardımının da 

ödendiği anlaşılmaktadır. Mahkemece mütalaasına başvurulan bilirkişi de bu alacakların 

mevcut olmadığı sonucuna varmıştır. 

Anılan isteklerin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır. 




 


Đbraname-hakkı ortadan kaldırıcı niteliği-açık ve kesin şekilde düzenlenmiş 

olması-genel ve soyut açıklamanın isteklerin reddine imkân vermemesi 

18 Hakkı ortadan kaldırıcı nitelikte olan ibranın açık ve kesin şekilde 

düzenlenmiş olması gerekir. Alacaklar tek tek sayılmayıp "hiçbir 

alacağım kalmadı" şeklinde genel ve soyut bir açıklamanın bulunduğu 

belgeden hareketle bazı işçilik haklarının reddine karar verilmesi 

doğru değildir. Deliller toplanıp değerlendirilmeye tabi tutularak 

sonuca gidilirken, yıllık ücretli izin alacağı konusunda ĐşK 

m. 58'de öngörülen izin defteri üzerinde durulmalıdır. 

ĐşK 26, 56, 58 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 






254

2. Mahkemece bilirkişi raporu doğrultusunda kıdem tazminatı dışında kalan işçilik 

haklarını davacı işçinin imzalı ibranamesi karşısında isteyemiyeceği sonucuna 

varılarak bu işçilik hakları reddedilmiş ise de: hakkı ortadan kaldırıcı nitelikte 

olan ibranın açık ve kesin şekilde düzenlenmiş olması icabeder. Hükme dayanak 

yapılan 4.6.1997 tarihli anılan belgede dava konusu yapılan fazla mesai, hafta tatili 

genel tatil ve yıllık ücretli izinle ilgili alacaklar tek tek sayılmış olmayıp "hiçbir 

alacağım kalmadı" şeklinde genel ve soyut bir açıklamada bulunulmuştur ki 

bu belgeden hareketle davanın reddine karar verilmesi doğru değildir. Bu durumda 

mahkemece yapılacak iş tarafların delillerini toplayıp değerlendirmeye 

tabi tutarak sonuca varmaktan ibarettir. Đzin ücreti konusunda da sonuca gidilirken 

1475 sayılı Đş Kanununun 58. maddesinde sözkonusu edilen izin defteri üzerinde 

durulmalıdır. 




 


Önceki çalışma dönemi sonunda alınan ibranamenin geçerliliği -miktar 

belirtilmemesinin ibranameyi geçersiz kılmaması-önceki dönem işçi 

haklarının reddine karar verilmesi 

19 Đşverene ait işyerinde daha önce kurulan iş ilişkisinin sona ermesini 

takiben düzenlenen ve geçerli olan ibranamede, o döneme ilişkin 

genel tatil ve fazla çalışma ile ilgili alacaklarını almış olduğu açıkça 

belirtildiğinden, anılan işçi haklarının reddine karar verilmesi gerekir. 

Diğer yandan ibranamede miktarların belirtilmemiş olması, onu 

geçersiz kılmaz. 

ĐşK 26 

DAVA: Davacı, fazla çalışma ve izin ücreti, ikramiye ile genel tatil gündeliklerinin 





255





2. 27.12.1995 tarihinden önce davacının davalıya ait Đstanbul'daki işyerinde 

geçen çalışma dönemi esnasında, genel tatil ve fazla mesai ile ilgili acaklarının 

ve ikramiyelerinin ödendiği ve davacının bunları aldığı açıkça belirtilmiş 

bulunmaktadır. Alınan ibranamenin önceki çalışmanın sona ermesinden sonra 

düzenlenmiş olması da dikkate alınarak geçerli sayılmalı ve bunun sünucunda da 

o dönemle ligili sözü geçen işçilik haklarının reddine karar verilmelidir. 

Đbranamede miktarların belirtilmemiş olması onun geçersizliğini göstermez 

Dairemizin oluşan içtihatları bu doğrultudadır. 




 


Ücret alacağı için faizin dava tarihinden yürütülmesi 

20 Đşveren temerrüde düşürülmedikçe aylık ücret ödenmesinde faiz, 

ödenmesi gereken aydan değil, dava tarihinden itibaren yürütülür. 

ĐşK 26 

DAVA: Davacı, ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 







2. Davalı davacı tarafından temerrüde düşürülmediği halde aylık ücretlerin ödenmesi 

gereken tarihlerden itibaren faiz yürütülmesi doğru değildir. 

Gerçekten dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekir Karar bu nedenle bozulmalıdır. 




256

257 


Yabancı para (dolar) ile ücret alacağı - en yüksek banka faizi 

21 Yabancı para üzerinden ücret alacağı için hüküm tutulduğuna 

göre, bu durumda dolara uygulanan en yüksek banka faizinin yürütülmesi 

gerekir. 

ĐşK 26 









2. Yabancı para üzerinden hüküm kurulduğuna göre dolara uygulanan en yüksek 

banka faizinin yürütülmesine karar verilmesi gerektiği halde yasal faize karar verilmesi 





 


Jestiyon prim alacağında faiz başlangıcı 

22 Hüküm altına alınan jestiyon primi alacağında işverenin dava tarihinden 

önce temerrüde düşüldüğü anlaşılmadığından, böyle bir 

temerrüd yoksa faizin dava tarihinden yürütülmesi gerekir. 

ĐşK 26 

DAVA: Taraflar arasındaki, jestion priminin ödetilmesi davasının yapılan yargılaması 

sonunda: ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte 

davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hüküm süresi içinde duruşmalı 

olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incele-

nerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 19.10.1999 salı 

günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı 

adına kimse gelmedi. Karşı taraf adına Avukat ... geldi. duruşmaya başlanarak 

hazır bulunan Avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek 

dosya incelendi gereği düşünüldü: 





2. Hüküm altına alınan jestiyon primi alacağı için davalı işverenin dava tarihinden 

önce temerrüde düşürülmüş olduğu anlaşılamamaktadır. Böyle bir temerrüt 

söz konusu değil ise o takdirde dava tarihinde faiz yürütülmelidir. Daha önce temerrüt 

söz konusu ise bu husus açıklığa kavuşturularak sonuca gidilmelidir. 

O halde karar bu yönden bozulmalıdır. 




 


Kanundan doğan ikramiye-kanuni faiz 

23 Hüküm altına alınan 6772 sayılı Kanundan doğan ikramiye olduğu 

için, dava tarihinden itibaren işletme kredisi faizi değil, kanuni faiz 


ĐşK 26; 6772 sK 1, 2, 3 

DAVA: Davacı, TĐS'den doğan işçilik haklarının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 




258



göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değiltir. 

2. Hüküm altına alınan 6772 sayılı yasadan doğan ikramiye için dava tarihinden itibaren 

% 30-%50 faiz yürütülmesi gerekirken işletme kredisi faizi yürütülmesi hatalı olup kararın 

bu yönden bozulması gerekmiştir. 




 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

1. Fazla çalışmanın belirlenmesi 

1a) Uzun süre hergün fazla çalışma yapıldığının hayatın olağan akışına 

uygun düşmemesi 

1b) Kanıtlara göre haftada üç saatlik fazla çalışmanın kabul edilmesi 

1c) Müdür yardımcısı görevini de üstlenen öğretmenin fazla çalışma 

yaptığının tespiti 

1d) Fazla çalışmanın belirlenmesinde işi yürüten işçi sayısının ve işin 

niteliğinin dikkate alınması 

1e) Đzin kullanılan ve istirahatlı geçirilen süreler için fazla çalışma ücretinde 

indirim yapılması 

1f) Tanık beyanları ile doğrulanan fazla çalışma ve ücretinin ihbar 

tazminatından mahsup edilmesi 

1g) Dört yıldan fazla bir süreyle haftada altı gün iki saat fazla çalışılmasının 

insan tabiatına ve hayatına olağan akışına uygun olamaması 

2. Fazla çalışma ücreti 

2a) Üç vardiya halinde çalışmada fazla çalışma ücreti isteğinin kabul 

edilmemesi 

259

8 

9 

10 

11 

12 

13 

2b) Yüksek tutulan asıl ücrete bir kısım fazla çalışma ücretinin dahil 

olması 

2c) Fazla çalışma ücretinde isteğe bağlı kalınması 

2d) Fazla çalışma ücretinin bordro ile ödendiği itirazının dikkate alınması 

ve inceleme yapılması Bak. k 10 

2e) Đsteği aşan şekilde fazla çalışma ücretine karar verilememesi 

3. Fazla çalışma ücretinde faiz başlangıcı 

3a) Temerrüde düşülmediği halde dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi 

3b) Temerrüde düşülmediği halde dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi 


Fazla çalışmanın belirlenmesi-hayatın olağan akışına uygun düşmeyen 

çalışma-bilirkişinin belirlediği fazla çalışma miktarından indirim 

1 Đşçinin uzun süre her gün fazla çalışma yaptığının kabulü, hayatın 

olağan akışına uygun düşmemektedir. Hastalık, izin ve diğer mazeretler 

nedeniyle işe devam edilmeyen ve fazla çalışma yapılmayan 

günlerin bulunacağı çalışma yaşamının bir gereğidir. Bu nedenle 

mahkemece bilirkişinin hesapladığı fazla çalışma miktarından indirim 

yapılarak sonuca gidilmesi gerekir. 

ĐşK 35 


ile bayram tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




260





2. Bir işçinin uzun süre her gün fazla mesai yaptığının kabulü hayatın olağan 

akışına uygun düşmemektedir. Zira hastalık izin ve sair mazeretler gibi 

nedenlerle işe devam edilemeyen ve fazla mesai yapılamıyan günlerin bulunacağı 

çalışma yaşamının bir gereğidir. Bu nedenle mahkemece bilirkişinin hesapladığı 

fazla mesai miktarından bir indirim yapılarak sonuca gidilmesi gerekir. Karar bu 

nedenle bozulmalıdır. 




 


Kanıtlara göre 3 saatlik fazla çalışmanın kabul edilmesi-fazla çalışma 

ücretinin yapıldığı dönemlere göre tespit edilmesi 

2 1. Dosyadaki kanıtlara göre işçinin haftada 3 saat fazla çalışma 

yaptığı belirlendiği halde, haftada 12 saat fazla çalıştığının kabulü 

isabetsizdir. 

2. Fazla çalışma ücretinin kuralında her dönemin ücreti gözönünde 

tutulması gerekirken son ücret üzerinden hüküm konulması hatalıdır. 

ĐşK 35 

DAVA: Davacı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası, bayram ve genel tatil 





261


1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirci sebeplere 



2. Dosyadaki kanıtlara göre davacının haftada 3 saat fazla çalışma yaptığı belirlendiği 

halde haftada 12 saat üzerinden fazla çalışma yapıldığının kabulü isabetsizdir. 

3. Fazla mesai çalışmalarının ücretleri belirlenirken her dönemin ücreti gözönünde 

tutulmak suretiyle belirlenmesi gerekirken son ücret üzerinden hüküm kurulması 

ayrı bir bozma nedenidir. 

SONUÇ: Temyuz olunan kararın yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, 


 


Fazla çalışmanın belirlenmesi-müdür yardımcısı görevini de yapan öğretmenin 

saat 08-19.00 arasında çalışmış olması-bir saatlik ara dinlenmesi 

dışında fazla çalıştığının kabulu-yazılı belgeye göre bir hafta 

izin kullanıldığının anlaşılması 

3 1. Müdür yardımcısı görevini de üstlenen öğretmenin (işçinin), saat 

08-19.00 arasında çalışmış olduğu tanık anlatımlarından da anlaşıldığına 

göre, dosya içeriğinde görülen bir saatlik ara dinlenmesi dışında 

fazla çalışma yaptığının kabulü ve bu karşılığı ücrete karar 


2. Yazılı belgede işçinin kullanmak istediği bir haftalık yıllık izne 

işverenin duru da bulunduğu için, işverenin 14 günlük izin kullandığı 

iddiasını kabul etmek imkanı yoktur. Bu nedenle kullanılmayan 

7 günlük izne ilişkin ücretin de hesaplamada dikkate alınması 

gerekir. 

ĐşK 35, 56, 58 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı fazla çalışma ve izin ücretiyle bayram ve 

hafta tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




262

263 



göre, davalının tüm temyiz itirazları ile davacının aşağıdaki bentleri kapsamı dışında kalan 


2. Davacı öğretmenin dershane işyerinde müdür yardımcısı olarak da görev yaptığı ve 

dinlenen tanıkları da davacının bu görevi gereği sabah 08'den akşam 19.00'a kadar 

işyerinde çalıştığını açıklamışlardır. Bu dosya içeriğine göre davacı işçinin bir saat ara 

dinlenmesi düşülse bile yine de fazla mesai yaptığının kabulü gerekir.Buna göre 

mahkemece takdir edilecek fazla mesai karşılığı ücret alacağı hüküm altına alınmalıdır. 

3. Dosya içinde bulunan 8.6.1996 tarihli dilekçe ile davacı 1996 yılında gösterdiği 

tarihler arasında iznini kullanmak istediğini işverene bildirmiş işveren de 

"22.7.1996'dan 30.7.1996 tarihleri arası yıllık ücretli iznini kullanması uygundur" 

şeklindeki olurla bir hafta süre ile davacının izne ayrılmasını kabul etmiştir. Bu 

delil durumuna göre davacının 1996 yılında 14 gün izin kullandığının kabulü hatalıdır. 

Buna göre davacı işçinin hakedipte kullandırılmadığı 7 gün için de izin 

ücreti hesaplanmalıdır. 


peşin temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 22.3.1999 gününde oybirliğiyle 


 


Fazla çalışmanın belirlenmesi-bekçi sayısının ve işin niteliğinin dikkate 

alınması-lojmanda oturma 

4 Başlangıçta diğer bir bekçiyle çalışıp sonra bekçilik görevini yalnız 

yürüten işçinin fazla çalışma ve hafta tatili çalışması karşılığı, sırf 

lojmanda oturması sebebiyle reddedilemez. 

Tek bekçi olarak günde iki saat fazla çalışma yapabileceği ve hafta 

tatillerinde de çalışmak gerekeceği yönü ile hesapları yapan belirkişi 

raporu ve özellikle önceki ve sonraki bekçi sayısı ile işin niteliği 

dikkate alınacak hakkaniyete uygun bir hüküm kurulmalıdır. 

ĐşK 35, 41 

DAVA: Davacı, fazla çalışma parası, hafta ve bayram tatili gündelikleri ile 

işsizlik tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Davacı işçi işyerinde 1993 Ekim ayından itibaren çalışmaya başlamış ve kendisinden 

başka üç kişiyle birlikte bekçilik görevini ifa etmiştir. 15.5.1995 tarihinde 

işyerinde bekçi olarak sadece davacı kalmış ve sözleşmesinin feshi tarihine 

kadar bu şekilde çalışmasını sürdürmüştür. 

Davacı fazla mesai ve hafta tatili çalışması karşılığı alacakları da talep etmiş ise 

de mahkemece lojmanda oturması gerekçesiyle Hukuk Genel Kurulunun bir kararına 

da dayanılarak istekler reddedilmiştir. 

Başlangıçta dört bekçiyle davacının çalışıp daha sonra yalnız başına bırakılmış 

bulunması taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümlenmesi bakımından önemli bir 

hususu oluşturmaktadır. Bilirkişi de bu konu üzerinde durarak tek bekçinin bu 

görevi yapmaya başladığı tarihten itibaren davacının günde iki saat fazla mesai 

yapabileceği ve hafta tatillerinde de çalışması gerekeceği cihetle hesaplama yapmıştır. 

Bu konuda gösterilen tanıkların bilgi sahibi olmadıkları anlaşılmakta ise 

de, önceki ve sonraki bekçi sayısı ve işin niteliği dikkate alınarak bilirkişi raporunda 

varılan sonuca göre hüküm kurulması hakkaniyete uygundur. O halde karar 

bu yönden bozulmalıdır. 




 


Fazla çalışmanın belirlenmesi-izin kullanılan ve istirahatli geçirilen 

süreler için fazla çalışma ve hafta tatili ücretinde indirim 

5 Đşverence belirkişi ek raporuna davacı işçinin izin kullandığı ve istirahatli 

olduğu sürelerin hesaplanan fazla çalışma ve hafta tatili 

ücretlerinden indirilmesi gerektiği itirazı yapıldığına göre, bu itirazlar 

değerlendirilmeden ve gerçege uygun indirim yapılmadan 

sonuca gidilemez. ĐşK 35, 42 

DAVA: Taraflar arasındaki fazla çalışma parası ve hafta tatili gündeliğinin ödetilmesi 

davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen 


hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca 


264

duruşma için 5.10.1999 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı 

gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat geldi. Karşı taraf adına kimse 

gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları 

dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup 






2. Davalı işveren ayni bilirkişi tarafından düzenlenen ek bilirkişi raporuna karşı 

tarihlerini de bildirmek suretiyle davacının iznini kullandığı ve istirahatlı olduğu 

sürelerin düşürülmesi gerektiğini belirterek itirazlarda bulunmuş, mahkemece bu 

itirazlar bir değerlendirmeye dahi tabi tutulmadan sonuca gidilmiştir. Somut itirazların 

inceleme konusu yapılarak gerçekten belirtilen tarihlerde davacı işçinin 

çalışmadığı sonucuna varılıyorsa gerçekleşen fazla mesai ve hafta tatili ücretlerinden 

düşülmesi gerekir. 

Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir. 





265 

 


Fazla çalışmanın belirlenmesi-tanık beyanları-fazla çalışma ücretinin 

işverenin ihbar tazminatı alacağından mahsup edilmesi-işyeri devam 

kartları ve işçinin sicil dosyasının celbi 

6 Davalı işçi, ihbar tazminatı isteği ile davacı olan işverenin işyerinde fazla 

çalışma ücretlerinin ödemediğini ve bu ücretlerin ihbar tazminatından 

mahsubunu savunmuş ve fazla çalışma iddiası tanık beyanları ile 

doğrulanmış olduğuna göre, işçinin beyanettiği belgeler işyerinden 

getirilerek gerekli inceleme yapılması ve tespit edilerek fazla çalışma 

ücretinin ihbar tazminatından mahsup edilmelidir. 

ĐşK 35, 13 

DAVA: Davacı, ihbar tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı Aras Samet Selçuk avukatı tarafından temyiz edilmiş 

olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:


Davalı işçi davacıya ait işyerinde yaptığı fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini, 

kendisinden talep edilen ihbar tazminatından bu fazla mesai alacaklarının mahsubu 

gerektiğini savunmuştur. 

Davalı tanıkları, davalı işçinin fazla mesai yaptığını doğrulamışlardır. Davalının 

dayandığı işyeri devam kartları ve işyerinden sicil dosyası celbedilerek davalının 

fazla mesai ücret alacakları belirlenmeli ve tespit edilecek fazla mesai ücret alacağı 

işveren tarafından talep edilen ihbar tazminatı alacağından mahsup edilmelidir. 

Mahkemece eksik inceleme ile davalı işçinin bu yoldaki mahsup isteğinin 

reddedilmesi hatalıdır. 




 


Fazla çalışmanın belirlenmesi-insan tabiatı ve hayatın olağan akışına 

uygun olmayan çalışma-faizin istenmemiş olması 

7 1. Bu işçinin dört yılın üzerinde bir süreyle haftada altı güne ikişer 

saat fazla çalışma yaptığının kabulü, insan tabiatı ve hayatın 

olağan akışına uygun düşmez. Hastalık, özel izin gibi sebeplerle 

işçinin çalışmadığı günlerin olması olağandır. Mahkeme bu nedenle 

fazla çalışma alacağından hakkaniyete uygun takdiri bir indirim 


2. Dava dilekçesinde istenilmediği halde faiz hakkınında hüküm 

kurulması hatalıdır. 

ĐşK 35 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı fazla çalışma ve yıllık izin ücretinin ödetilmesine 





266





2. Davacı, davalıya ait işyerinde çalışırken evlilik sebebiyle hizmet sözleşmesini 

feshettiğinden bahisle kıdem tazminatı, fazla mesai ve yıllık ücretli izin alacaklarından 

ayrı ayrı miktar belirtilmeksizin 10.000 TL yi talep etmiş mahkemece 

istek gibi hüküm kurulmuştur. Mahkemece davacıya talep konusu alacaklardan 

ne miktarı istediği açıklatılmalı ve buna göre sonuca gidilmelidir. 

3. Mahkemece davacı işçinin haftada 6 gün ikişer saat fazla mesai yaptığı kabul 

edilmiştir. Bir işçinin dört yılın üzerinde bir süreyle belirtildiği şekilde sürekli 

çalıştığının kabulü insan tabiatı ve hayatın olağan akışına uygun değildir. Gerçekten 

de hastalık, özel izin gibi sebeplerle davacı işçinin belirtildiği şekilde çalışmadığı 

günlerin olması olağandır. Mahkemece fazla mesai alacağından hakkaniyete 

uygun bir miktar takdiri indirim yapılmalıdır. 

4. Davacı, dava dilekçesinde faiz istemediği halde mahkemece faiz hakkında hüküm 

kurulması hatalıdır. 




 

Yarg. 9. HD, 9.2.1998, E. 1999/19675, K. 1999/1806. 

Fazla çalışmanın belirlenmesi-üç vardiya halinde çalışmada fazla çalışma 

ücreti isteğinin kabul edilmemesi-işyeri kayıtlarının incelenmesi 

8 9. Hukuk Dairesinin kararlılık kazanmış uygulamasına göre, işyerinde 

üç vardiya halinde çalışma söz konusu ise, fazla çalışma ücreti 

isteği kabul edilemez. Sekiz saatlik dönemde yarım saat ara 

dinlenmesi yapıldığı dikkate alınarak durumu, işyeri kayıtları üzerinde 

inceleme yapılmasıyla belirlemek yoluna gidilmelidir. ĐşK 35 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı ile fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası ile 

ücret alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




267




2. Davacının dinlettiği tanıklardan biri işyerinde 3 vardiye halinde çalışıldığını ifade 

etmiş, diğer iki tanık ise davacı işçinin 06-18 arasında çalıştığını belirtmişlerdir. Ancak bu 

sonuncular fesihten bir kaç sene önce işyerinden ayrıldıklarını da ilave etmişlerdir. 

Mahkemece fazla mesai isteği hüküm altına alınmıştır. Ancak tanıkların bu çelişkili 

anlatımları ile sonuca gidilmesi olanağı yoktur. Şayet işyerinde üç vardiye halinde çalışma 

söz konusu ise dairemizin kararlılık kazanmış uygulamasına göre fazla mesai isteği kabul 

edilemez. Çünkü 8 saatlik çalışma süresi içerisinde yarım saatlik ara dinlenmesi de 

bulunmaktadır. Bu konunun gerçeğe uygun, biçimde anlaşılabilmesi için işyeri kayıtları 

üzerinde inceleme yapılmalıdır. Yazılı şekilde bu isteğin kabulü hatalı olup bozmayı 

gerektirmiştir. 




 


Haftalık çalışma süresinin 45 saatin üzerinde 48 saat olarak kararlaştırılması-asıl 

ücretin yüksek tutulmuş olması-haftalık üç saate kadar 

fazla çalışma ücretinin asıl ücret kapsamında olması- yabancı para ile 

ödenen kıdem tazminatı faizinin fesih tarihinden yürütülmesi 

9 1. Yazılı olarak yapılan hizmet aktinde haftalık çalışma süresi 48 saat ve 

aylık ücret de 1.500 dolar üzerinden belirlendiğinde, ücretin yüksek 

tutulmasıyla işçinin haftada 48 saat içinde kalan fazla çalışma ücretinin 

asıl ücrete dahil olduğu, bunun üzerinde fazla çalışmalar için ayrıca fazla 

çalışma ücretine karar verilebileceği kabul edilmelidir. 

2. Hüküm altına alınan kıdem tazminatı dolar ile ödenecek olsa dahi, 

faizin dava tarihinden değil, hizmet akdinin feshi tarihinden itibaren 


ĐşK 35, 14, 26, 61 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, bakiye ücret alacağı ile fazla çalışma parasının 





268


1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, 

tarafların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Taraflar arasında düzenlenmiş olan yazılı hizmet sözleşmesinde haftalık çalışma süresinin 48 saat 

olduğu ve aylık ücretini de 1.500 dolar üzerinden ödenmesi gerektiği öngörülmüştür. 

Đstek konusu fazla çalışma ücreti bilirkişi tarafından 45 saatin üzerindeki tüm çalışma süreleri 

dikkate alınarak hesaplanmıştır. Bu hesap şekli hatalıdır. Gerçekten 48 saatlik bir haftalık çalışma 

dikkate alınarak hizmet sözleşmesinde aylık ücretin daha yüksek tutulduğu kabul edilmelidir. Bu 

durumda haftalık 48 saati aşan çalışmalar fazla mesai niteleğinde olduğu düşünülerek o sürenin 

karşılığı fazla mesai ücreti tespit edilip hüküm altına alınmalıdır. 

3. Hüküm altına alınan kıdem tazminatı için faizin dava tarihinden değil, daha önceki fesih 

tarihinden yürütülmesi 1475 sayılı Đş Kanunun 14/11. maddesi gereğidir. bu tazminatın döviz 

üzerinden tahsiline karar verilmesi sonuca etkili değildir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, peşin alınan temyiz 

harcının istek halinde igiliye iadesine, 14.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

 


Fazla çalışma ücreti-istekle bağlılık-bordro ile ödendiği itirazının dikkate 

alınması 

10 Đşçi dava dilekçesinde 1994 yılına kadar fazla çalışma ücretlerini aldığını 

kabul ettiği halde, istekle bağlılık kuralına aykırı olarak 1993 yılı için de 

fazla çalışma ücretine karar verilmesi hatalıdır. 

Diğer yandan işverence 1994 yılı fazla çalışma ücretleri için bordro ile 

ödendiği itirazı yapıldığı ve bu hususta tanık beyanları da bulunduğuna 

göre, gerekli inceleme yapılmadan karar verilmesi doğru değildir. 

ĐşK 35 

DAVA: Taraflar arasındaki, kıdem tazminatıyla fazla çaışma parasının ödetilmesi 

davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın 

faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde 

duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya 


tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat ... 

ile karşı taraf adına Avukat ... geldiler. duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların 

sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi gereği 


269





2. Davacı, dava dilekçesinde 1994 yılına kadar fazla çalışma ücretlerinin ödendiğini 

kabul ettiği halde HUMK'nun 4. maddesindeki istekle bağlılık kuralına 

aykırı olarak 1993 yılı fazla çalışma ücretlerininde hüküm altına alınması 

hatalıdır. 

3. Öte yandan davalı vekilinin 1994 yılına ait fazla çalışma ücretlerinin 

28.3.1995 tarihli bordro ile ödendiğine dair itirazı ve bunu doğrulayan taraf 

tanıklarının beyanları üzerinde bir değerlendirme ve inceleme yapılmadan karar 

verilmiş olması doğru değildir. 





 


Đsteği aşar şekilde fazla çalışma ücretine karar verilememesi 

11 Đşçi dava dilekçesinde 1997 yılı dışındaki çalışma süreleri ile ilgili 

fazla çalışma ücreti talep ettiği halde isteği aşar şekilde 1997 yılı 

fazla çaışma ücretine hükmedilmesi hatalıdır. 

ĐşK 35 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve izin ücretiyle ücret alacağının 





270





2. Davacı dava dilekçesinde açıkca 1997 yılı dışındaki çalışma süreleri ile ilgili 

fazla mesai ücret talebinde bulunduğu halde HUMK'nun 74. üncü maddesinde 

düzenlenen isteği aşar şekilde 1997 yılı fazla mesai ücretine hükmedilmesi hatalıdır. 




 


Fazla çalışma karşılıı ücret alacağı-faiz başlangıcı 

12 Fazla çalışma ya da hafta tatili ve bayram günleri çalışmanın karşılığı 

alacaklar için, işveren daha önce temerrüde düşürülmediği 

takdirde, faizin dava tarihinden başlatılması gerekir. 

ĐşK 35, 41, 42 

DAVA: Davacı, fazla çalışma parası bayram ve hafta tatili gündelikleri ile sendikal 

haklar alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Hüküm altına alınan fazla mesai, hafta tatili ve bayram günleri çalışma karşılığı 

alacaklar için davalı işveren daha önce temerrüde düşürülmediği için yürütülen 

faizin fesih tarihinden geçerli olarak kabulü hatalıdır. 

271

Bu itibarla bu alacaklar için faiz başlangıç tarihi olarak dava tarihinin esas alınması 

gerekir. 




 


Fazla çalışma ücreti-faiz başlangıcı 

13 Mahkemece hükmedilen fazla çalışma ücreti için davalı işveren 

daha temerrüde düşürülmediğinden bu ücrete ilişkin kanuni faizin 

dava tarihinden yürütülmesi gerekir. 

ĐşK 35 

DAVA: Davacı, fazla mesai alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Mahkemece hükmedilen fazla mesai ücreti için davalı yönetim davacı tarafından 

temerrüde düşürülmediği halde ödenmesi gereken tarihten itibaren faize 

hükmedilmesi yanlıştır. Burada yapılacak iş hükmedilmiş alacak için dava tarihinden 

itibaren yasal faize karar vermekten ibarettir. 



 

272

1 

2 

273 

1. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücretine ibranamede yer 

verilmesi halinde o günlerde çalışmanın varlığı araştırılarak sonuca 

gidilmesi 

2. Đş olduğunda çalışılan genel tatil günlerinin ücreti 


Genel tatil günlerinde çalışma karşılığı ücret-ibraname içeriğinde yer 

almaması 

1 Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı ücrete ibraname 

içeriğinde yer verilmediği için ibraname sınırlı biçimde geçerli 

olduğu esasından hareket ederek anılan ücretler hakkında gerekli 

inceleme ve araştırma yapılarak sonuca gidilmelidir. 

ĐşK 42, 26 

DAVA: Taraflar arasındaki, fazla çalışma parası ile genel tatil gündeliklerinin 

ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle reddine 

ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı 

avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış 

ve duruşma için 23.2.1999 salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı 

gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına kimse gelmedi. Karşı taraf adına Avukat 

... geldi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten 

sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 




2. Dosya içinde bulunan 31.10.1997 tarihli ibraname kapsamı ile sınırlı olarak geçerlidir. 

Esasen ibranamenin geçersiz olduğu görüşü, mahkemece de isabetli bir biçimde kabul 

edilmemiştir. Ne varki iş hukukunun özelliği itibariyle ibraname sınırlı bir biçimde geçerli 

olduğu düşünülerek genel tatil ulusal bayram günleri çalışma karşılığı ücretleri içermediği 

için bu konuda ibranameye dayanarak sonuca gidilmesi doğru değildir. Böyle olunca 

mahkemece bu iki kalem alacak için ibraname yokmuş gibi değerlendirme yapılarak 

gerektiği takdirde inceleme ve araştırmayı da yapmak suretiyle hasıl olacak sonuca göre 

bir karar verilmelidir. 



oybirliği ile karar verildi.


Genel tatil günlerinde iş olduğunda çalışma-tanık ifadelerinin dikkate 

alınması-Ücret 

2 Davalı tanıkları da iş olduğunda ulusal bayram ve genel tatil günlerinde 

çalışıldığını açıkladıkları için, anılan günlerde çalışmadığının 

kabulü hatalıdır. Tanık anlatımları dikkate alınarak ücret isteği 

için hakkaniyete uygun karar verilmesi gerekir. 

ĐşK 42 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatları fark ve faizleri, yıllık izin ücreti ile 

bayram ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Davacı tanıkları ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerinde çalışıldığını, 

davalı tanıklarıda iş olduğu takdirde çalışıldığını, olmadığı takdirde çalışılmadığını 

açıklamış olup, anılan günlerde hiç çalışılmadığının kabulü hatalıdır. Tanık 

anlatımları dikkate alınarak bir değerlendirme yapılmak suretiyle hakkaniyete 

uygun şekilde kısmen de olsa bu isteğin kabulü uygun olur. 




 

1 

2 

1. Đzne hak kazanılması için en az bir yıl çalışılmış olması 

2. Bir yılı doldurmayan hizmet süresi için izne hak kazanılmaması 

3. Yıllık ücretli izin hakkının kişisel hak niteliğinde olması 

Bak. ĐşK 56/k1 

274


Đzne hak kazanılması için en az bir yıl çalışılmış olması-birer yıllık süreye 

göre kazanılan izinlerin toplamı dikkate alınarak kullanılan izin 

süresinin belirlenmesi ve ücret ödenmesi 

1 Yıllık ücretli izne hak kazanılabilmesi için en az bir yıl çalışılmış 

olması gerekmektedir. 

Đşçinin işe giriş tarihine göre tamamladığı her hizmet yılına göre 

kazandığı yıllık ücretli izinlerin toplamı dikkate alındığında, kullandırılan 

sürelerin tamamı daha az ise, fark süre için son ücret 

üzerinden hesap yapılarak gerekli ödeme yapılır. 

ĐşK 49, 56 

DAVA: Davacı, ihbar tazminatı ile ücret alacağının, karşı davacı ise fazla 

çalışma, ücretli izin ve ikramiye alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 

Yerel mahkeme, her iki davayı da kısmen hüküm altına almıştır. 

Hüküm süresi içinde davacı ve karşı davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla 

dosya incelendi, gereği konuşulup dünüşüldü: 


1. Taraflar arasında uyuşmazlığı oluşturan konulardan biri davacı işçinin 1996 

yılı ücretli izin hakkını kullanıp kullanmadığı noktasında toplanmaktadır. 1475 

Sayılı Đş Kanununun 49. maddesi uyarınca izne hak kazanılabilmesi için işçinin 

en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. 

Karşı davacı işçi 7.12.1987 tarihinde iş başı yapmış olup 7.12.1988 tarihinde ücretli 

izin hakkı doğmuştur. Đkinci yıl için de 7.12.1989 ve aynı şekilde en son 

7.12.1995 tarihinde doğmuş olmaktadır. Đznin hangi yıla ilişkin olduğu işçi veya 

işveren tarafından karıştırılabilir. Bunun için davacının kullandırılmayan bir izni 

olup olmadığının anlaşılabilmesi bakımından, az önce açıklandığı üzere 6.5.1996 

tarihine kadar 7.12.1987 işbaşı tarihinden itibaren geçen tam yıllar belirlenerek 

herbir tam yılın tamamlanmasından sonra ne kadar süre ile izin kullandırıldığı ve 

böylece toplam kullandırılmış olan izinler gün olarak tespit edilerek tüm çalışma 

dönemince kullandırılması gereken süre ile karşılaştırılmak suretiyle arada bir 

fark kaldığı takdirde o süre farkı için son ücreti üzerinden izin ücreti tespit edilmelidir. 

Örnek vermek gerekirse, işçinin sözleşmesine göre her tam yıl için 20 

gün izin hakkı öngörülmüş ise çalışma süresi de on yıl olduğu varsayılırsa on yı- 

275

lın sonunda 200 günlük izin hakkının kullandırılmış olması gerekir. Kendisine 

195 gün kullandırılmış ise 5 günlük izin alacağı son ücret üzerinden hesap edilmesi 

gerekir. 

2. Davacı banka tahakkuk belgesi (dekont) de ibraz etmek üzere ikramiye borcunu 

ödediğini savunmuştur. mahkemece anılan belge bir değerlendirmeye tabi 

tutularak gerçekten davalı işçiye ödenip ödenmediği tespit edilerek sonuca göre 





 

Yarg. 9 HD, 21.9.1999, E. 1999/11435, K. 1999/14354. 

Bir yıllık hizmet süresinin doldurulmamış olması-hak kazanılmayan 

süre için izin ücreti ödenmemesi 

2 Đşe giriş tarihine göre hizmet akdinin feshinden öne bir yıllık hizmet 

süre doldurulmadığı için, bu süreye ilişkin izin ücretine hak 

kazanılması söz konusu olamaz. 

ĐşK 49, 56 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, hafta ve bayram tatili gündelikleriyle izin 

ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Davalı taraf temyiz dilekçesinde ekli olarak ibraname ve ödeme belgeleri ibraz 

etmiştir. Bu belgelerin mahkemece incelemeye tabi tutularak geçerli olup olmadıkları 

ve gerçekten ödemeler yapılmış olup olmadığı açıklığa kavuşturulmalıdır. 

Bu belgeler hakkı ortadan kaldıracak nitelik taşıdığından itiraz olarak kabul edilmeli 

ve inceleme sonucuna göre hüküm kurulmalıdır. Aksi halde mükerrer ödemeye 

yol açılmış olur. 

276

3. Davacı işçi 1.7.1985 tarihinde işe girmiş olup fesih 16.6.1998 tarihinde gerçekleştiğine 

göre son yıla ait izin ücreti gerçekleşmiş değildir. Son tam yıl dolmadan 

fesih yoluna gidilmiş olduğu görülmektedir. 




 

277 

Mevsimlik olmayan inşaat işinde aralıklı çalışmaların eklenmesiyle 

hizmet süresinin hesabı 


Mevsimlik olmayan işte aralıklı çalışma-çalışılan sürelerin birbirine 

eklenmesiyle her tam yıla göre izin hakkı 

Mevsimlik olmayan inşaat işinde aralıklı çalışan işçinin yıllık ücretli 

izin hakkı, çalıştığı süreler birbirine eklenerek bulunacak her 

tam yıllık hizmet süresine göre hesaplanır ve ücretli izin alacağı belirlenir. 

ĐşK 49, 50, 56 


ile hafta ve bayram tatili gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 



gereği düşünüldü: 



göre, davalının temyiz itirazları ile davacının aşağıdaki bendin kapsamı 


2. Davacı işçinin davalıya ait işyerinde mevsimlik işçi olarak değil, aralıklarla 

çalıştığı anlaşılmaktadır. Gerçekten 1.3.1996-20.4.1998, 15.5.1996-16.12.1996, 

22.4.1994-2.11.1997, 25.11.1997-22.12.1997 ve 4.3.1998-14.4.1998 tarihleri 

arasında bir çalışma sözkonusudur ki, görüldüğü üzere 1 yıl içinde bir kaç kez 

çalışma gerçekleştiği gibi işe başlama ve bitim tarihleri de her seferinde farklıdır.

Esasen davacı inşaat işlerinde çalışan bir işçi durumundadır. Hava şartları 

müsade ettiği sürece çalıştığı ve işi bıraktığı sonucuna varılmaktadır. Böyle 

olunca davacı işçinin çalışma süreleri birbirine eklenerek bir tam yıl geçen her 

dönem için yıllık ücretli izin alacağına davacının hak kazandığı kabul edilmelidir. 




1 

2 

3 

 

1. Kişisel bir hak olan izin hakkının mirasçılara intikal etmemesi ve ücretinin 

dava yolu ile istenememesi 

2. Đşverence tek taraflı düzenlenen ve işçinin imzası bulunmayan belgeler 

karşısında belge yokmuş gibi izin ücreti alacağının tespit edilmesi 

3. Đznin kullanıldığı işçinin imzasını taşıyan belgelere dayalı olduğu süreler 

için ücret alacağının olmadığının kabulü 

4. Đzin kullanılan süreler hak edilen toplam süreye göre az ise fark süre 

için ücrete hükmedilmesi 


5. Fesih sonucu kullanılamayan hal edilmiş izin süreleri için son ücret 

üzerinde ödeme yapılması 


6. Fesih halinde ödenecek kullanılmayan izin sürelerine ilişkin ücret 

alacağının faizi 

4 

6a) Đzin ücreti alacağı izin faizin dava tarihinden önceki temerrüd tarihinden 

yürütülmesi 

6b) Fesihte ödenecek izin ücreti için yasal faizin yürütülmesi 

278

5 

6 

6c) Đzin ücret alacağı için en yüksek işletme kredisi faizi uygulanmayıp 

yasal faiz oranın yürütülmesi 

7. Fesih halinde ücret alacağına ilişkin beş yıllık zamanaşımının fesih 

tarihinden başlatılması 

279 


Đzin hakkının kişisel hak olması - izin hakkının ölüm sebebiyle mirasçılara 

intikal etmemesi - izin ücretinin mirasçılar tarafından dava yolu 

ile istenememesi 

1 Yıllık ücretli izin hakkı işçinin kişisel bir hak olup, kendisi tarafından 

kullanılması ve kullanılmayan izin karşılığı ücretin de kendisine ödenmesi 

gerekir. Bu nedenle hizmet akdi devam ederken ölen işçinin izin hakkının 

ölüm nedeni ile mirasçılara intikal etmesi ve onlar tarafından izin 

ücretinin dava yolu ile istenmesi mümkün değildir. 

ĐşK 56, 49 

DAVA: Davacı, ücretli izin alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkenme, isteği hüküm altına almıştır. 




Davacılar murisleri olan ...'in davalı Genel Müdürlükte hizmet akdi ile çalışmasını 

sürdürdüğü sırada 4.12.1998 tarihinde öldüğünü belirterek daha önce hakettiği halde 

kullandırılmayan yıllık izin ücretini talep etmişlerdir. Mahkemece bu istek kabul 

edilmiştir. 

Đş Mevzuatımızda işçinin izin hakkı kişisel bir hak olup bizzat kendisi tarafından 

kullanılması gerekir. Kullandırılmayan izninin karşılığı olan ücretinin ise işçinin kendisine 

işverence ödenmesi gerekir. Somut olayda davacıların murisi hizmet aktinin devamı 

sırasında ölmüştür. Böylece izin hakkının ölüm nedeni ile mirasçılarına intikal etmesi 

mümkün değildir. Mirasçılarına intikal etmeyen bir hakkın karşılığı olan izin ücretinin de 

dava yolu ile istenmesi mümkün olmadığından bu isteğin reddine karar verilmesi 

gerekirken kabulü isabetsizdir. 



verildi.


Đzin ücreti alacağı belgelerde işçinin imzasının bulunmaması-dolar 

üzerinden hesaplanan kıdem tazminatında dolara uygulanan faize 

karar verilmesi 

2 1. Yıllık izin ücreti alacağı davalarında işverenin tek taraflı düzenlediği 

ve işçinin imzanın bulunmadığı belgeler esas alınarak sonuca 

gidilemez. Bu itibarla olayda alınan belgeler yokmuş gibi izin alacağı 

tespit edilip hüküm verilmelidir. 

2. Đşçi kıdem tazminatı dolar bazında istenilmiş ve mahkemece dolar 

olarak hesaplanmış ve hüküm konulmuşsa, faizin de devlet 

bankalarınca dolara her yıl için uygulanan en yüksek faiz üzerinden 


ĐşK 56, 14, 58 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve izin ücretli ile bayram, 

hafta ve genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 






göre, tarafların aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde 

değildir. 

2. Mahkemece davalı işverenin ibraz ettiği izin belgeleri dikkate alınarak o belgelerde 

kullandırıldığı gösterilen süreler mahsup edilmek suretiyle bakiye süre için yıllık ücretli 

izin alacağı belirlenmiş ise de izin belgelerinde davacının imzasına yer verilmiş değildir. 

Böylece olunca tek taraflı olarak işverenin düzenlediği belgeler esas alınarak sonuca 

gidilemez. Bu itibarla anılan belgeler yokmuş gibi izin alacağı tespit edilip hüküm altına 


3. Davacı kıdem tazminatı için dolar bazında istekte bulunmuş, mahkemece de bu 

tazminat dolar olarak hesaplanıp belirlenmiş ancak ne varki infazda kolaylık sağlanması 

düşüncesiyle doların ödeme tarihindeki kur üzerinden Türk Parası karşılığı bulunarak 

hüküm altına alınmıştır. Bu şekilde hüküm kurulmuş olması Türk parası olarak kıdem 

tazminatının tespit edildiğini göstermez. Bunun tabi sonucu olarak da Amerikan Doları 

üzerinden hüküm kurulduğuna göre fesih tarihindeki devlet bankalarınca bir yıllık dolara 

280

uygulanan en yüksek faizni yürütülmesi şeklinde karar verilmelidir. Bir başka anlatımla 

somut olayda kıdem tazminatı için Türk parasına uygulanan en yüksek banka mevduat 

faizinin fesih tarihinden itibaren yürütülmesi hatalıdır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten (BOZULMASINA), 



 


Đzin ücreti alacağı - işçinin imzasını taşıyan belgeler-kullanıldığı 

belgelenen izinler için alacak hakkının bulunmaması 

3 Davalı işverence mahkemeye sunulan ve işçinin imzasını taşıyan 

belgelerin değerlendirilmesi gerekli olup, imzanın davacıya ait olduğu 

belirlenen belgelere göre kullanıldığı anlaşılan izinler için işçinin 

hakkı olmadığı kabul edilerek bir sonuca gidilmelidir. 

281 

ĐşK 56, 58 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatları ile yıllık izin ücretinin 








2. Davalı vekili tarafından mahkemeye sunulan 3.5.1999 havale tarihli bilirkişi raporuna 

itiraz dilekçesi ekinde, davacının imzasını taşıdığı görülen bir kısım izin belgelerinin 

bulunduğu anlaşılmaktadır. Davacı vekili tarafından bu kayıtlarla ilgili beyanda 

bulunulmadığı gibi, mahkemece de belgeler izin alacağı açısından değerlendirilmiş 

değildir. Mahkemece bu yön üzerinde durulmaksızın eksik incelemeyle hüküm tesisi 

hatalıdır. Şayet imzalar davacıya ait ve bunun sonucu olarakda belgelerde belirtilen 

tarihlerde izin kullanmış ise davacının o tarihlerden dolayı bir izin alacağına hakkı 

olmadığı kabul edilerek sonuca gidilmesi gerekir. 



verildi.


Fesih halinde izin ücretin alacağı - faiz başlangıcı - temerrüde düşürülmesi 

4 Hüküm altına alınan izin alacağı için işçi, davalı işvereni dava tarihinden 

önce ihtarname ile temerrüde düşürdüğü için kanuni faizin 

ihtarnamenin tebliğ tarihinden itibaren yürütülmesi gerekir. 

ĐşK 56; BK 101 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti ile hafta ve genel tatil 



Hüküm süresi için davalı ... ve davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya 




göre, davalı ...'ın tüm temyiz itirazları ile davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında 


2. Hüküm altına alınan izin alacağı için davacı davalıyı dava tarihinden önce çektiğ ibir 

ihtarnameyle temerrüde düşürmüştür. Bu itibarla ihtarnamenin davalı işverene yani ..'a 

tebliği belirlenerek o tarihten itibaren %30-% 50 oranındaki yasal faizin yürütülmesine 




verildi. 

 


Fesihte ödenecek ücret için yasal faiz 

5 Fesih halinde hükmedilen izin ücreti, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanmadığı 

için yasal faiz yürütülmesi gerekir. ĐşK 56 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile işçilik alacaklarının ödetilmesine karar 


Yerel mahkeme, isteği hüküm altına almıştır. 



282





2. Mahkemece hükmedilen yıllık izin ücreti ile ücret alacakları toplu iş sözleşmesinden 

kaynaklanmadığından bu alacaklar için yasal faiz yürütülmesi gerekirken 

en yüksek işletme kredisi faizine hükmedilmesi hatalı olup, kararın bu yönden 

bozulması gerekmiştir. 




 


Yıllık izin ücreti alacağının faizi - Yasal faiz oranı 

6 Mahkemece uyulan bozma kararında sadece ihbar tazminatı ve ücret 

alacakları için TSGLK m. 61'de öngörülen faizin uygulanması 

gerektiği belirtildiğinden, yıllık izin ücreti alacağı için kanuni faiz 

oranının uygulanmasıyla hüküm kurulmalıdır. 

ĐşK 56 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık izin ve ücret alacağı, ikramiye ile 

ayni ve sosyal hak alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici 

sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz 


2. Mahkemece uyulan dairemizin bozma kararında sadece ihbar ve ücret fark alacakları 

için 2822 sayılı yasanın 61. maddesinde öngörülen en yüksek işletme 

kredisi faizi uygulanması gerektiği belirtilmiş izin alacağı açısından böyle bir faizden 

sözedilmemiştir. Buna rağmen mahkemece izin alacağı içinde en yüksek 

işletme kredisi faizi uygulanmış olması hatalıdır. % 30, % 50 oranındaki faizin 

283

uygulanması ile yetinilmelidir ki mahkeme ilk kararında da bu şekilde hüküm 

kurmuştur. 


alınan temyiz harcının istek halinde, ilgiliye iadesine, 8.9.1999 gününde 


 


Fesih halinde izin ücreti alacağına ilişkin zamanaşımı ve başlangıcı kıdem 

tazminatı faizinde işçinin isteği-toplu iş sözleşmesinden kaynak ücret 

farkı alacağında faiz 

7 1. Đşçi tarafından izin ücreti alacağı için dava, fesih tarihinden sonraki 

beş yıl içinde açıldığına göre, işçinin kullanmadığı ve karşılığının 

ödenmediği belirlenen izin sürelerine göre gerçekleşen haklarına 

karar vermek gerekir. 

2. Dava işçinin kıdem tazminatı için istekte bulunduğu faize göre 

hakiki hükme bağlanmalıdır. 

3. Ücret farkı alacağı, toplu iş sözleşmesinden kaynaklandığı için 

faiz, isteği hakkında TSGLK m. 61 uyarınca en yüksek işletme kredisi 

faizi yürütülmelidir. 

ĐşK 56, 14; TSGLK 61 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem tazminatı, kıdem faizi izin, yakacak, ikramiye 

alacağı, yakacak yardımı, TĐS.den kaynaklanan bayram harçlığı ile sosyal 

hak alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda 

yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak 

davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraflar 

avukatınca istenilmesi ve davalı avukatınca da duruşma talep edilmesi üzerine 


30.11.1999 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmiştir. 

Duruşma günü davalı adına Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat ... geldiler. 

Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten 






284

2. Hizmet sözleşmesinin feshinden sonra beş yıl içinde dava açılmış olup dairemizin 

öğretide de benimsenen oluşan içtihatlarına göre yıllık ücretli izin alacağı 

yönünden somut olayda zamanaşımı süresinin geçmediğinin kabulü gerekir. Bu 

durumda davacı işçinin kullanmadığı ve karşılığının ödenmediği anlaşılan yıllık 

ücretli izin sürelerine göre gerçekleşen daha fazla bir hakkı varsa onun da hüküm 

altına alınması gerekir. 

3. Davacı işçi dava tarihine kadar işlemiş olan kıdem tazminatı faizini de talebetmiş 

ve mahkemece kabul edilmiş olduğuna göre hüküm altına alınan bu tazminat 

için fesih tarihinden faiz yürütülmesi mükerrer ödeme ve yararlanmaya yol 

açar. Bu nedenle kıdem tazminatı için somut olayın özelliği dikkate alınarak dava 

tarihinden itibaren faiz yürütülmelidir. 

4. Ücret farkı alacağı yasadan değil yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinden 

kaynaklanmaktadır. Bu niteliği dikkate alınarak 2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi 

Grev ve Lokavt Kanununun 61. maddesi uyarınca bankalarca uygulanan en yüksek 

işletme kredisi faizi yürütülmelidir. Gerçi bu faizde yasal niteliktedir. Ancak 

uygulamada tereddüte yer vermemek için bunun açıklığa kavuşturulması doğru 

olur. 


yararına takdir edilen 65.000.000 TL duruşma avukatlık parasının davalıya, 

Davalı yararına takdir edilen 65.000.000 lira duruşma Avukatlık parasının davacıya 

yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye 


285

SENDĐKALAR KANUNU 

ĐLE ĐLGĐLĐ KARARLAR

1 

2 

1. Metro hizmetlerinin yürütüldüğü işyerlerinin demiryolu taşımacılığı 

işkoluna girmesi 

2. Kanepe ve oturma gruplarının üretildiği işyerinin ağaç işkoluna girmesi 


Metro işletmeciliği hizmetinin yürütüldüğü işyerlerinde yapılan asıl işgirdiği 

işkolu 

1 Metro işletmeciliği hizmetinin yürütüldüğü işyerlerinde yapılan 

asıl iş, yolcuların elektrikle çalışan demiryolu ile taşınmaları 

olduğu için, bu işyerlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik 

Bakanlığının tespit kararında olduğu gibi 19 sıra numaralı 

"demiryolu taşımacılığı" işkoluna girdiği kabul edilerek sonucu 

gidilmelidir. 

SenK 4, 60 

... sendikası adına Avukat ... ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına 

Avukat ... aralarındaki dava hakkında Ankara 10. Đş Mahkemesinden verilen 

9.3.1999 günü ve 680/74 sayılı hüküm, davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla 

dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. 


Resmi Gazetenin 8.7.1998 tarih ve 23396 sayısında yayınlanan Çalışma ve Sosyal 

Güvenlik Bakanlığının 25.6.1998 tarih ve 40 sayılı kararına göre ... A.Ş.'ye ait 

Ankara Metro Đşletmesi ve Ankaray Đşletmesinin 19 sıra numaralı "Demiryolu 

taşımacılığı" işkoluna girmektedir. 

Davacı ... Sendikası 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 4. maddesi uyarınca Đş 

Mahkemesinde itiraz davası açarak anılan iş yerlerinin iş kolları tüzüğünün 28. 

sıra nolu "Genel Đşler" işkoluna girdiğini iddia etmiş olup mahkemece yapılan 

yargılama sonucunda: mütaalasına başvurulan bilirkişi raporu doğrultusunda 

istek gibi hüküm kurulmuştur. 

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre ... Genel Müdürlüğü ile ... arasında yapılan 

protokol gereği Ankara Metro raylı sisteminin (Ankaray) Đşletmeciliği ve Ankara 

Metrosunun Đşletmeciliği hizmetleri şirket tarafından üstlenilmiştir. 

288

Protokoller içeriğinden şirketin yaptığı iş, Ankara'da belli bir güzergah üzerinde 

Demiryolu ile yolcu taşıma işi olduğu açıktır. Metro, genellikle yer altında ya da viyadük 

üzerinde ve tümüyle kapalı bir mekanda kurulan ve yalnız yolcu taşımaya yarayan 

elektrikle çalışan demiryolu olarak tanımlanmaktadır. Bu itibarla yapılan hizmet, işkolları 

tüzüğünün 19. sıra numarasında öngörülen "Demiryolları ve bağlı işyerlerinde görülen her 

türlü işler Demiryolu bakım onarım ve yenileme işleri"ni oluşturan "Demiryolu 

Taşımacılığı" işkolunda sayılanlar kapsamında bulunmaktadır. 

Yolcuların Ankaray'dan ya da Metrodan sonra gidecekleri yere kadar belediye 

otobüsleri ile ücretsiz götürülmeleri ücretin şu ya da bu şekilde belirlenmiş veya 

bütünlük arzetmiş olmasının oluşmuş olan bu hukuki sonuca bir etkisi düşünülemez. 

Son yıllarda ülkemizin önemli yerleşim yerlerinde raylı sistemin büyük bir 

ağırlık kazandığı ve devletçe de buna büyük bir önem verildiği, metro işletmeciliğinin 

gelişmeler gösterdiği böylece belediye hizmetlerinden farklı bir nitelik kazanılarak 

toplumumuzda yer ettiğide gözlenmektedir. Bu maddi ve hukuki olgular 

karşısında anılan hizmetlerin Bakanlıkça kararlaştırıldığı şekilde Demiryolu 

işkoluna girdiği düşünülerek davanın reddine karar verilmesi icap etmekte iken 

kabulü hatalı olduğundan kararın bozularak yeniden hüküm kurulması gerekmiştir. 

Davacı aynı şekilde ... işletmesinde yapılan işlerin nitelik itibariyle işkolları tüzüğünün 

18 sıra numaralı "Kara Taşımacılığı" işkoluna, Afyon Jeotermal ısıtma tesisinin 

16 sıra numaralı "Enerji" işkoluna, şirketin bağlı işyerlerinin sevk ve idaresinin 

yürütüldüğü merkez büro işyerlerinde yapılan işlerin 17 sıra numaralı "Ticaret, 

Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar" işkoluna girdiğine dair Bakanlık tespitine 

de itiraz ederek dava açmış olup mahkemece bu işyerleri bakımından dava reddedilmiş 

bulunmaktadır ki yerel mahkemenin bu yönlere ilişkin olarak vardığı 

sonuç, yani isteğin reddi isabetli olup bu yönlerden temyiz de söz konusu değildir. 

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 

1. Ankara 10. Đş Mahkemesinin 9.3.1999 tarih ve Esas: 1998/680, Karar: 1999/74 

sayılı kararının Ankara Metro ve Ankaray Đşletmeleri ile ilgili davanın kabulüne 

dair kısmının bozularak ortadan kaldırılmasına; 

2. Ankara Metro ve Ankaray Đşletmeleriyle Đlgili Bakanlık işkolu tespitine itiraz 

davasının reddine: 

3. 1.370.000 TL red harcının davacıdan tahsiline; 

4. 20.250.000 TL maktu ücreti vekaletin davacıdan tahsili ile davalı Bakanlığa 

verilmesine ve yapılan yargı giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 

22.4.1999 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi. 

 

289


2 Đşyerinde kanepe ve oturma gruplarının yapılması - girdileri ve çalışan 

işçi sayısı dikkate alındığında işin mobilya olduğunun ve işyerinin ağaç 

işkoluna girdiğinin tespiti 

Đşyerinde nihai ürün olarak mobilya diye adlandırılan kanepe ve 

oturma gruplarının üretimi işi, dokuma işkoluna değil, Çalışma ve 

Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılan tespit kararında belirlendiği 

üzere 8 sıra numaralı "ağaç" işkoluna girmektedir. Üretilen mobilya 

girdileri ve çalışan işçi sayısının da doğruladığı bu tespit kapsamında 

döşeme bölümü işi yardımcı işlerden olup, asıl işin girdiği 

işkoluna dahil sayılmaktadır. 

SenK 4, 60 

DAVA: ... Tic. A.Ş. adına Avukat ... ile 1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 

adına Avukat ... 2. ... Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Kayseri 

Đş Mahkemesinden verilen 11.2.1999 günlü ve 522-21 sayılı hüküm davalılar 

avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 


Davacı sendika ve işveren, Kayseri de kurulu ... Ticaret A.Ş. Đşyerinin niteliği itibariyle 

Đş Kolları Tüzüğü'nün (06) sıra numarasında yer alan "DOKUMA' işkoluna 

giren bir işyeri olarak tespiti gerekirken, davalılardan Çalışma ve Sosyal 

Güvenlik Bakanlığınca aynı tüzüğün (08) sıra nubarasında yer alan "A⁄AÇ" işkoluna 

girdiğinin tespit edildiğini belirterek Bakanlığın 20.5.1998 gün ve 

1998/34 sayılı işkolu tespit kararının iptalini istemişlerdir. 

Davalı Bakanlık ve ... Sendikası açılan davanın reddini talep etmişlerdir. 

Mahkeme almış olduğu bilirkişi raporu doğrultusunda Bakanlık tespit kararını 

iptal ederek işyerinin "DOKUMA" işkolunda yer aldığını kabul etmiş olup, karar 

davalılar tarafından temyiz edilmiştir. 

... Ticaret A.Ş.'nin esas mukavelesinin 3. maddesinin "dayanıklı tüketim mamülleri" 

başlıklı (a) bendinde amaçları "her nevi büro çelik eşyası, mobilya, 

mefruşat, lambiri, parke, kromajlı büro malzemeleri, saçtan mamül büro 

malzemeleri, ev gereçleri imalatı, alım satımı, bunlar için lüzumlu bulan ham ve 

yardımcı malzemelerin ithali ve ihracı ile bu konularda her türlü ve yatırım 

imalatı için gerekli fabrika ve tesisleri kurmak, işletmek ve başkalarına kiraya 

vermek" olarak belirtilmiştir. 

290

Đş müfettişleri tarafından işyerinde yapılan incelemede, "... işyerinde kanepe ve 

oturma grubu olarak iki geçit ürünün imal edildiği, işyeri üretimi olan kanepenin 

% 9 hırdavat, % 7 plastik, % 18 kimyasal madde, % 18 metal malzeme, % 23 

tekstil, % 25 ağaç; oturma grubunun ise % 10 hırdavat, % 8 plastik, % 16 kimyasal 

madde, % 18 metal malzeme, % 22 tekstil, % 26 ağaç girdilerinden oluştuğu, 

işyerinde çalışan (854) işçiden (199)nun mobilya, (40) işçinin idare (44) işçinin 

yay, (87) işçinin metal, (92) işçinin hizmet, (242) işçinin döşeme, (150) işçinin 

terzihane ünitelerinde çalışmakta olduğu ve işyerinde kanepe ve oturma grubundan 

oluşan mobilya imalatı dışında bir üretimin olmadığı..." tespit edilmiştir. 

Đşkolları Tüzüğünün (06) numaralı "DOKUMA" işkolu kapsamına girecek işler, 

"her türlü dokuma sanayii giyecek eşyası sanayii hazır dokuma eşyası yapımı 

(trikotaj ve femuar yapımı), her türlü iplik sanayii (sun'i ve sentetik elyaf işleri 

dahil), çırçır sanayii (idrofil pamuk yapımı dahil), çamaşırhanede yapılan işler, 

ütü, kola, boyama ve temizleme işleri..." olarak belirlenmiştir. 

Đşyerinde yapılan kanepe ve oturma gruplarının imalinin bu işkoluna girmediği 

açıktır. Đşyerinde dokuma işleri yapılmadığı gibi, giyecek eşyası imal edilmemekte, 

çırçır sanayiine girecek hiçbir mamülün imali yapılmamakta iplik sanayii 

ile ilgili hiçbir çalışma bulunmamakta ve dokuma işkolunda yer alan diğer faaliyetlere 

işyerinde rastlanmamaktadır. Ayrıca esas olan neyin imal edildiği ve ağırlıklı 

faaliyetin ne olduğudur. Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı şekilde işyerinde 

dokuma işkoluna giren hiçbir mamülün imali yapılmadığı gibi, ağırlıklı 

faaliyette dokuma işkolunda gösterilen işlerden değildir. 

Đşkolları Tüzüğünün (08) numaralı "A⁄AÇ" işkoluna giren işler arasında mobilya 

yapımı başlıca faaliyet olarak gösterilmiştir. 

Đşyerinde nihai ürün olarak mobilya olarak adlandırılan kanepe ve oturma gruplarının 

imalinin yapılması ve bunlar dışında başka bir üretimin olmaması karşısında 

işyerinin "A⁄AÇ" işkoluna girmesi gerektiği açıktır. 

Ayrıca girdilerin incelenmesinde, kanepe de % 25, oturma grubunda ise % 26 

oranlarında en yüksek yüzde girdileri ile ağaç girdisinin yer alması çalışan (854) 

işçiden (242) işçinin döşeme bölümünde, (199) işçinin mobilya ünitesinde çalıştığı, 

döşeme ve mobilya ünitelerinin son ürün olan mobilya imalatını müştereken 

geliştirdikleri tartışmasız olup, döşeme bölümünün esas iş olan mobilya ünitesine 

yardımcı iş yaptığı ve asıl işe yardımcı işler kavramından, işin görülmesi ve sonuçlandırılması 

bakımından o süre içinde doğrudan doğruya asıl işe yardımcı 

olan ve o işi tamamlayıcı nitelikteki işlerin anlaşılması ve dolayısıyla döşeme 

bölümününde bu kavram içinde değerlendirilmesi gerektiği tartışmasız olup ayrıca 

döşeme bölümünde kullanılan hiçbir mamülün imalatının işyerinde yapılma- 

291

dığı ve üretilmediği de açık olup, mahkemenin hatalı değerlendirme ve davanın 

reddi yerine kabulü yönüne gitmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan hükmün 

bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi gerekmiştir. 

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 

1. Kayseri Đş mahkemesi'nin 11.2.1999 tarih ve Esas: 1998/522 Karar: 1999/21 

saylıı kararının bozularak ortadan kaldırılmasına. 

2. Davanın reddine, 

3. Harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına gerek olmadığına, 

4. Davalılar yararına takdir olunan 20.250.000 TL. avukatlık ücretinin davacılardan 

tahsili ile müştereken ve eşit olarak davalılara verilmesine, 

5. Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerlerinde bırakılmasına, 

peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 26.4.1999 

günü oyçokluğu ile ve kesin olarak karar verildi. 


Yerel mahkemenin kararında açıklandığı üzere işkolları Tüzüğünün 8. sıra numarasında 

yer alan mobilya yapımı ağaç ve mamüllerinden yapıldığı takdirde "ağaç 

işkoluna" girecektir. Aksinin kabulü halinde madeni eşyadan imal edilen mobilyanın 

da ağaç işkolunda sayılması gerekecektir. Davalı ile, aynı sermaye grubuna 

bağlı olarak Kayseri'de faaliyet gösteren kanepe, oturma grubu, yatak, yorgan, 

yastık, uyku tulumu, nevresim üretimi yapan ... Ticaret A.Ş. ile ilgili Çalışma ve 

Sosyal Güvenlik Bakanlığı Đş Tefteş Kurulu Müfettişi ...'ün düzenlediği 

27.4.1995/35 sayılı rapor işyerinin Đşkolları Tüzüğünün 6 sıra nolu "Dokuma" işkoluna 

girdiğinin belirlendiği ve Kayseri Đş Mahkemesinin E: 1996/348, K: 

1997/26 sayılı aynı doğrultuda verdiği kararın Dairemizce onanarak kesinleştiği 

anlaşılmaktadır. Üretim konusu ve mamulleri ayniyet arzeden işyeri için alınan 

yargı kararlarının eşitlik ve hukuka güvenlilik için mahkemece esas alınmış olması 

bu bakımdan isabetlidir. Kaldı ki davacı işverenlikçe üretilen mamüllerin 

yapımında kullanılan 13 ana maddeden 6 adedi dokuma 3 adedi metal işkolu ile 

ilgili olup, mahallinde yapılan keşif ve alınan uzman bilirkişi raporunda da işyerinin 

dokuma işkoluna girdiği belirlenmiştir. Bu rapora göre işyerinde çalışan 

854 işçiden 199 işçinin mobilya bölümünde çalışmasına karşın 242 kişinin 

döşeme kısmında çalıştığı döşeme ünitesinde kullanılan kumaş, elyaf ve köpüme 

işi sonucu kapitone imaltı ve hazırlık çalışmasında yarı malülleri tam mamül 

haline getirilmesi işlerin işkolları tüzüğünün 06 numarlaı "Dokuma işkoluna 

meydana getiren 23 ve 24 numaralı büyük grupların 239 ve 244 numaralı alt 

gruplarına girdiği tartışmasızdır. 

292

Bu durumda sadece bir kısım kanepe ve oturma gruplarının iskeletine meydana 

getiren metal malzeme yanında ağaç kullanılmış olması işyerini 8 numaralı 

"Ağaç" işkoluna dahil edemeyeceğinden davalı sendikanın temyiz itirazlarının 

reddi ile usul ve yasaya uygun kararın onanması düşüncesiyle, çoğunluğun 

bozma kararına katılmıyorum. 

 

Sendikanın ismindeki değişikliklerin ve son isminin tespiti 


Sendikanın ismindeki değişikliklerin ve son aldığı ismin tespiti - isteğin 

sendikanın varlığı ve tanıtımı ile ilgili bulunması-sendikanın menfaatinin 

bulunması-ilgili bakanlıkların hasım gösterilmesi 

Đşçi sendikası, kuruluşta tüzük ile belirlenen ve daha sonra genel 

kurul kararlarıyla değişitirilen isimlerin ve son aldığı ismin 

tespitini mahkemeden isteyebilir ve bu hususta görevli mahkeme iş 

mahkemesidir. Sendikanın varlığını gösteren ve dış dünyaya 

tanıtımını sağlayan ismin, farklı zamanlarda değişik isimler 

olduğunun belirlenmesinde hukuki yararı vardır. Sen. m. 6'nın 

düzenlenmesi dikkate alındığında yasal hasmın ilgili bakanlıklar 

olması gerekir. 

SenK 6, 7, 63 

DAVA: ... Sendikası adına Avukat ... tarafından hasımsız olarak açılan dava hakkında 

Ankara 7. Đş Mahkemesinden verilen 13.4.1999 günlü ve 970/513 sayılı 

hüküm davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup 



Davacı işçi sendikası; kuruluşunda "Maden Tetkik Arama Enstitüsü Bilumum 

Đşçileri Sendikası" (M.T.A.-ĐŞ) olan isminin 7. olağan genel kurulunda "Maden 

Arama Bilumum Đşçileri Sendikası" (MAB-ĐŞ): yine aynı yıl yapılan sonraki olağanüstü 

genel kurulunda "Maden Arama ve Đşletme Bilumum Đşçileri Sendikası" 

ve 1976 yılında yapılan olağanüstü genel kurulunda son ismi olan "Türkiye Devrimci 

Maden Arama ve Đşletme Đşçileri Sendikası" (DEV MADEN SEN) ismini 

aldığının tespitine karar verilmesini istemiş ve bu davayı hasımsız olarak açmıştır. 

293

Mahkemece böyle bir davanın iş mahkemesinde açılamayacağı, idari bir işlem 

olduğu davacının hukuki yararı bulunmadığı gerekçe gösterilerek davanın 

reddine karar verilmiştir. 

2821 sayılı Sendikalar Kanununun 63/2. maddesine göre "Bu kanunun uygulanmasından 

doğan bütün uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli mahkemelerde 

çözümlenir" kuralına yer verilmiştir. Bir sendikanın isimlerinin muhtelif tarihlerde 

değiştirilmiş olduğunun tespitinin istenmesi ile ilgili uyuşmazlığın sendikanın 

varlığı ile doğrudan ilgili onu dış dünyaya tanıtan ibareler olduğu için sendikalar 

kanunundan doğduğunun kabulü zorunludur. Sendika tüzüğünde isim belirtileceği 

gibi sonraki değişiklikler de tüzükte gösterileceği gözönünde tutulmalıdır. 

Öte yandan böyle bir kuruluşun muhtelif tarihlerde değişik isimler almış olduğunun 

kabul edilmesi yada edilmemesi sendikanın hukuki menfaati ile doğrudan 

ilgilidir. Çünkü üye sayısının kapsamı, yaşı buna bağlıdır. Ancak böyle bir 

davanın hasımsız açılması olanağı yoktur. Gerek 275 sayılı önceki ve gerek 2821 

sayılı sonraki sendikalar kanunu kuralları ve özellikle son yasanın 6. maddesi düzenlemesi 

dikkate alındığında yasal hasmın Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Đç 

Đşleri Bakanlıkları olmak gerekir. Bu durumda anılan Bakanlıkların dahili dava 

edilerek ve dava dilekçesinde ayrı ayrı gösterilen deliller toplanıp 

değerlendirmek suretiyle hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 




 

1 

2 

1. Delege sıfatı bulunmayanların genel kurula katıldıkları iddiası ve 

toplantının iptali istemi 

2 Delegelerin usulsüz seçimi ve iptali 

3. Delege seçiminin denetiminde iş mahkemesinin görevli olması 

3 

294


Delege sıfatını kaybeden veya bu sıfatı olmayanların genel kurula katıldıkları 

iddiası-genel kurul toplantısının iptali istemi 

1 Olağanüstü genel kurul toplantısının iptali istemi ile açılan davada, 

istemin gerekçesi olarak gösterilen olgular arasında delege sıfatını 

kaybedenlerin ve delege olmayanların genel kurula katıldıkları ve 

bazı delegelerin de genel kurula katılmalarına engel olunduğu vurgulandığı 

dikkate alınarak, bu kapsamlı iddiaların her biri yönünden 

inceleme ve değerlendirme yapılarak elde edilecek sonuca göre 

bir karar verilmesi gerekir. 

SenK 10, 14, 52 

... ve arkadaşları adına Avukat ... ile ... Sendikası ... Genel Başkanlığı adına Avukat ... 

aralarındaki dava hakkında Ankara 4. Đş Mahkemesinden verilen 27.11.1999 günlü ve 

1007/12 sayılı hüküm davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği 

konuşulup düşünüldü. 


Sendika üyesi olan davacılar 20-21 haziran 1998 tarihinde yapılan davalı sendika 

olağanüstü genel kurulunun iptaline ve seçimlerin yenilenmesi ile yönetimin işten el 

çektirilmesine, yönetici seçilen ve delege olarak oy kullanan kimi kişilerinde delegelik 

sıfatlarının bulunmadığının tespitine karar verilmesi isteğiyle açılan davanın mahkemece 

yapılan yargılama sonucunda reddine karar verilmiştir. Mahkemece gerekçe olarak seçim 

hakimi tarafından delegelik sıfatlarına yapılan itirazların reddedilmiş olduğu, Ankara 7. Đş 

Mahkemesince daha önce verilmiş olan olağanüstü genel kurul talebi ve bazı şubelerin 

olağan genel kurul yapmaları ve genel merkez delege seçimlerine ilişkin red kararları 

gösterilmiştir. 

Dava dilekçesinde istemin gerekçesi olarak birçok olgular ve olaylar üzerinde durulmuş 

ve bu arada olağanüstü genel kurulda tekrar başkan seçilen kişinin yıllar önce emekli 

olduğu ve 1996 yılında yapılan sendika olağan genel kurulunda da seçimi kaybederek 

yöneticilik niteliği kalmadığı birkaç delegenin de olağanüstü genel kuruldan öcne sendika 

üyeliğinden istifa ettiği böylece delegelik sıfatını yitirdiği, delege olmayan işçilerin genel 

kurula katıldıkları, delege olan bir kısım işçilerin ise genel kurula katılmalarına engel 

olunduğu vurgulanmıştır. Bu kapsamlı iddia ve gerekçe üzerinde mahkemece önemle 

durulup herbiri yönünden ineleme ve değerlendirme yoluna gidilmemiştir. Bu bakımdan 

bu konular 2821 sayılı Sendikalar Kanunun 10, 14, 52. maddeleri de dikkate alınmak 

sureti ile araştırma ve incelemeye tabi tutularak hasıl olacak sonuca göre bir karar 

verilmelidir. 

295




 


Şube genel kuruluna oluşturacak delegelerin usulsüz seçimi-iptal 

davası - kayyım atanmasını gerektiren bir durum olmaması 

2 Sendikanın şube genel kurulunu oluşturan delegelerin usulsüz seçimi 

nedeniyle seçimin iptali için açılan davada SenK m. 53 uyarınca 

kayyım atanmasını gerektiren bir durum bulunmamaktadır. 

SenK 10, 53 

... ve diğerleri adlarına Avukat ... ile 1. ... Sendikası Genel Merkezi adına Avukat 

... 2. ... Sendikası Elbistan Şubesi temsilcileri aralarındaki dava hakkında Elbistan 

1. Asliye Hukuk Hakimliğinden Đş Mahkemesi sıfatıyla verilen 8.10.1999 günlü 

ve 201-244 sayılı hüküm davacılar ve ... Sendikası Genel Merkezi avukatınca 

temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 



göre, davacının tüm temyiz itirazları ile davalının aşağıdaki bendin kapsamı 


2. Davacılar yargılama aşamasında ayrıca davalı sendika şubesinin yönetimden el 

çektirilmesi ve yerine kayyum tayin edilmesini istemiştir. Davanın konusu davalı 

sendikanın şube genel kurulunu oluşturacak delegelerin seçiminin iptaline ilişkin 

bulunmaktadır. 2821 sayılı Sendikalar Kanunun 53. maddesinde aynı kanunun 

12. madde hükmüne aykırı hareket eden konfederasyon, sendika ve sendika şubesi 

yönetim kuruluna, kurulun üyelerinden birinin veya durumu tespit eden Çalışma 

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının başvurusu üzerine iş davalarına bakmakla 

görevli mahkeme kararıyla işten el çektirilir. Bu durumda görevli mahkeme genel 

kurulu kanun ve tüzük hükümleri gereğince en kısa zamanda toplamak ve yeni 

yönetim kurulu seçilinceye kadar cari işlemleri yürütmekle görevli olmak üzere 

Medeni Kanun hükümleri uyarınca kayyum tayin eder. 

296

Yukarıda da açıklandığı gibi yalnız delegelerin usulsüz seçimi dolayısıyla bu seçimin 

iptali istenmiştir. Bu durumda kayyum tayinini gerektiren bir husus yoktur. 

Diğer bir deyişle anılan Yasanın 53. maddesindeki unsurlar oluşmamıştır. O 

halde kararın bu yönden bozulması gerekmiştir. 




 


Delege seçiminin denetiminde iş mahkemesinin görevli olması 

3 SenK m. 10'a göre delege seçimlerinin denetiminde iş mahkemesi 

görevli olduğu için, bu hususta açılan davanın esası hakkında karar 

verilmesi gerekirken görevsizlik nedeniyle davanın reddi hatalıdır. 

297 

SenK 10 

... ve 14 arkadaşı adına Avukat ... ile ... Sendikası aralarındaki dava hakkında 

Adıyaman Asliye Hukuk Hakimliğinden Đş Mahkemesi sıfatıyla verilen 

22.4.1999 günlü ve 255-166 sayılı hüküm davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla 



Davacılar, davalı sendikanın Adıyaman şubesinin olağan genel kuruluna iştirak 

edecek olan delegelerin tespiti için 21.9.1998 delege seçimi yapıldığı ancak bu 

seçilen delegelerin Đlçe Seçim Kurulu Başkanlığınca kabul edilmediğini bunun 

üzerine 8.4.1999 tarihinde yeniden delege seçimi yapıldığını sonraki delege seçiminin 

usulsüz olduğunu belirterek 21.9.1998 tarihinde yapılan delege 

seçiminde delegelik sıfatını kazandıklarının tespitine ve şube genel kurulunun 

dava sonuçlanıncaya kadar ihtiyati tedbir yoluyla durdurulmasına karar 

verilmesini istemişlerdir. 

Mahkemece delegelerin tespiti ve seçilmesine ilişkin kararların ilçe seçim kurulu 

görevinde olduğu iş mahkemesinin bu tür davalara bakmaya görevli olmadığı 

belirtilerek dava görev yönünden reddedilmiştir. 

2821 sayılı Sendikalar Kanununun 10. maddesine göre yapılan delege seçimlerinin 

daha önce Đlçe seçim Hakiminin denetiminde iken yukarıda anılan kanun 

maddesinde yapılan değişiklik uyarınca delege seçimlerinin denetimi 10. mad-

deye göre iş mahkemesi hakiminin görev alanına dahil edilmiştir. Bunun sonucu 

olarak davanın esası hakkında karar verilmesi gerekirken görevsizlik nedeniyle 

reddi hatalıdır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA peşin 



 

1 

2 

3 

1. Olağanüstü genel kurul toplantısı için beşte bir delege sayısının belirlenmesi 

2. Denetim kurulunun genel kurulun olağanüstü toplantısı için başvurusu 

ve yönetim kurulu kararları 

3. Şube olağanüstü genel kurul toplantısı hakkında başvuru ve isteğin 

reddi üzerine açılan iptal davası 


Olağanüstü toplantı için beşte bir delegenin yazılı isteği-beşte bir sayının 

belirlenmesi - üyelik ve delege sıfatının sona erenlerin hesaba katılmaması 

1 Sendika şubesi olağanüstü genel kurulunun toplantıya çağırılması 

için aranılan beşte bir delege sayısının belirlenmesinde, olağan genel 

kurulda seçilen delegelerden, ölüm, emeklilik veya istifa gibi sebeplerle 

sendika üyeliği ve dolayısıyla delegelik sıfatı sona erenler 

dikkate alınmazlar. Bu açıdan delegelik sıfatını kaybeden kişiler 

gözönünde tutularak değerlendirme yapılarak beşte bir gerçekleşip 

gerçekleşmediği açıklığa kavuşturulmalı ve buna göre sonuca varılmalıdır. 

SenK 12, 10 

DAVA: 1. ..., 2. ..., 3. ... adlarına Avukat ... ile ... Sendikası adına Avukat ... 

aralarındaki dava hakkında Đstanbul 2. Đş Mahkemesinden verilen 28.4.1999 

günlü ve 1277/269 sayılı hüküm davacılar avukatınca temyiz edilmiş olmak 


298


Uyuşmazlık sendika şubesi olağanüstü genel kurulunun toplantıya çağırılabilmesi için 1/5 

delege sayısının oluşup oluşmadığına ilişkindir. 

Sendika şube olağan genel kurulu 25.6.1995 tarihinde toplanmış olup 159 delege 

mevcuttur. Dosyadaki bilgilere göre 13.12.1997 tarihinde sendika şube listesine göre 

delege sayısı 89 rakamına düşmüştür. Bu delege sayıları dikkate alınmak suretiyle olağan 

ve olağanüstü genel kurullar gerçekleştirilmiştir. 

Çözümlenmesi gereken asıl sorun 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 10. maddesinin 

sondan bir önceki fıkrasında yer alan "delege sıfatı, müteakip olağan genel kurul için 

yapılacak delege seçimi tarihine kadar devam eder" kuralının olayda uygulanması olanağı 

bulunup bulunmadığıdır. Dosya içeriğine göre 25.6.1995 tarihli olağan genel kuruldan 

sonra emeklilik sendika üyeliğinden istifa ölüm gibi nedenlerle delege sayısında azalmalar 

meydana gelmiştir. Gerçekten bu olgular 2821 sayılı Sendikalar Yasası'nın ilgili kuralları 

gereğince gerçekleşmiş ise önceki olağan genel kurul tarihindeki delege sayısının esas 

alınması imkanı yoktur. Aksi halde fiili delegelikler sona ermesine rağmen önceki toplam 

delege sayısına göre 1/5 oranının aranması zorunluluğu karşısında daha çok sayıda 

delegenin olağanüstü genel kurulu toplaması istenmiş olacaktır ki böyle bir durum 2821 

sayılı Sendikalar Kanununda öngörülen bireysel sendikal hakların kullandırılmasının 

güçleştirilmesini ve giderek engellenmesi sonucunu doğurur. Kaldıki, aynı kanunun 10/1. 

maddesi" işçi sendika şubesi genel kurulu üyelerden oluşur" kuralına yer verildikten sonra 

2. fıkrasında üyelerin çok sayıda olması halinde genel kurulun delegelerle toplanacağı 

kurala bağlanmıştır. Demekki delegelik için esas olan üyelik sıfatının varlığıdır. Bir başka 

anlatımla üyelik sıfatını yitiren bir işçinin delegelik sıfatından sözedilemez. Bu 

açıklamalar karşısında mahkemece son olağanüstü genel kurulun gerçekleştiği tarihteki 

delege sayısı ile ilgili liste bir değerlendirmeye tabi tutularak gerçekten üyelik ve 

dolayısıyla delegelik sıfatlarını kaybeden kişiler değerlendirmeye tabi tutularak 1/5 

nisabın gerçekleşip gerçekleşmediğinin açıklığa kavuşturulması gerekir. Gerçeleşmediği 

sonucuna varıldığında şimdiki gibi davanın reddine karar verilmelidir. Aksi halde işin 

esası üzerinde durulup inceleme ve değerlendirmeye tabi tutularak olağanüstü genel kurul 

talebinin yerinde olup olmadığı sorunu çözümlenmelidir. Mahkemece soyut ve genel 

şekilde esastan da istek reddedilmiş ise de niçin bu sonuca varıldığı gerekçesi 

gösterilmediği için anlaşılmamaktadır. 

Yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalıdır. 




299

GEREKÇEYE KARŞI OY YAZISI 

Öncelikle çözümlenmesi gereken husus olağanüstü kongre talebinde bulunan 21 

delegenin 2821 sayılı Yasanın 12/4 maddesinde düzenlenen 1/5 sayısı için yeterli 

olup olmadığı bu sayının ne şekilde belirlenmesi gerektiğidir. 

25.6.1995 tarihinde toplanan olağan genel kurulun kesinleşen delege sayısı 

159'dur. Bu sayıya göre istekde bulunan 21 delege 1/5'i bulmadığından mahalli 

mahkemece dava red edilmiştir. Bu olağan genel kuruldan sonra 13.12.1997 günü 

olağanüstü genel kurul yapılmamış olsaydı mahkemenin kabulüne itibar etmek 

gerekecekti. Ancak dava konumuzda 13.12.1997 tarihinde olağanüstü kongre 

yapılmış ve bu genel kurul için delege sayısı 89 olarak kesinleşmiştir. Bu nedenle 

1/5 sayısının tespitinde 89 delege sayısını esas almak gerekir. 21 delege olağanüstü 

genel kurul için başvurduğuna göre bu sayı 89'un 1/5 olan 18 sayısının 

üzerinde ve olağanüstü genel kurul başvurusu için yeterlidir. Bu sebepledir ki daire 

çoğunluğunun bozma kararı sonuç itibariyle doğrudur. 

Ancak bozma gerekçesine katılmıyorum. 31.12.1997 tarihli genel kurulda 89 delege sayısı 

kesinleştiğine göre delege sayısı yönünden mahkemece yeniden araştırma yapılmasına 

gerek bulunmamaktadır. 1/5 başvuru sayısının tespitini esas alınacak genel kurul delege 

sayısı bir önceki gerçekleşen genel kurulda (olağan ve olağanüstü olsun..) kesinleşen 

delege sayısı olmalıdır. Daire çoğunluğunun karara tam yansımayan görüşündeki gibi 

olağanüstü genel kurulun yapıldığı tarihteki mahkemece belirlenecek geçerli genel kurul 

delege sayısının 1/5 oranının tespiti için esas alınması büyük sakıncalar doğurur. Zira bu 

başvuruyu ilk değerlendirecek olan sendika yönetim kurulunun böyle bir itilafı çözme 

yetkisi bulunmadığından her başvuruda bu tür itilaflar yaratılacak ve bu çekişmelerin 

çözümü için mahkemelere başvurma zorunluluğu doğacak yargılama aşamasında da bu tür 

itilafların delillerinin toplanması zaman alacak sendika içi çekişmeler artacak ve sonuca 

ulaşabilmek için çok uzun süre gerekecektir. Sendikal uyuşmazlıkların süratle çözümünün 

yararlarının izahına gerek bulunmamaktadır. Bu sebepledir ki 2821 ve 2822 sayılı yasalar 

itilaflarda daima belirli tarihleri esas almıştır. Olayımıza uygulanan 2821 sayılı Yasanın 

10/7 maddesi "Delege sıfatı olağan genel kurul için yapılacak delege seçimine kadar 

devam eder". 12/4 maddeside olağanüstü genel kurul... genel kurul üye veya delegelerinin 

beşte birinin yazılı isteği ile toplanır" hükümlerini getirmiştir. Açıklanan bu 

nedenlerdendir ki 1/5 sayısının tespitinde bir önce yapılan genel kurulda olağan veya 

olağanüstü kesinleşen delege sayısı esas alınmalıdır. 

Olayımızda beşdebir sayısı mevcut olduğundan mahkemece olağanüstü kongre isteğinin 

şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği araştırılmalı ve sonucuna göre bir karar 

verilmelidir. 

 

300


Denetim kurulunun olağanüstü genel kurulun toplantıya çağırılması 

başvurusu-yönetim kurulunun isteğin reddi ve toplantıya çağrı konusunda 

çelişkili kararları-çağrı kararına iptal davası açılmış olması ve 

öncelikle bu dosyanın karara bağlanması 

2 Sendika merkez denetim kurulunun denetim sonucunda yönetim 

kuruluna genel kurulun olağanüstü toplantıya çağırılması başvurusu 

yönetim kurulunca reddedilip durum kendilerine bildirilmesine 

kararın bu hususta toplantıya çağrı kararının da bulunduğu 

ve buna ilişkin iptal davası açıldığına göre, öncelikle bu dosyanın 

sonucu beklenmeli ve daha sonra birlikte değerlendirmeye hak 

bulunarak hüküm bulunmalıdır. 

301 

SenK 12, 19 

1. ..., 2. ... adına Avukat ... ile ... Sendikası Genel Başkanlığı adına Avukat ... aralarındaki 

dava hakkında Ankara 1. Đş Mahkemesinde verilen 17.6.1999 günlü ve 

1594/1351 sayılı hüküm davacılar avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 



Sendika Merkez Denetleme Kurulunca yapılan denetleme sonucu düzenlenen raporda 

Yönetim Kurulunca mevzuata aykırı bazı işlemleri sebebiyle denetleme 

kurulu üyeleri genel kurulun olağanüstü toplantıya çağırılması başvurusunda bulunmuş, 

bu istek Yönetim Kurulunca 26.3.1999 tarih ve 12 sayılı karar ile reddedilerek 

bu karar ilgili denetleme kurulu üyelerine 7.4.1999 tarihinde tebliğ edildiği 

ancak Ankara 5. Đş Mahkemesinde 1999/1371 esas sayı ile açılan davada da 

yönetim kurulunun genel kurulun olağanüstü toplantıya çağırması kararının iptali 

istendiği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Görüldüğü gibi Yönetim Kurulunca 

verilmiş olağanüstü genel kurulun toplanması ile ilgili birbiriyle çelişkili iki karar 

bulunmaktadır. Ancak Ankara 5. Đş Mahkemesinde görülmekte olan dava dosyası 

bulunmadığı için o dava ile ilgili yönetim kurulu kararının tarihi gerekçesi ile davanın 

açıldığı tarih konusunda bilgi edinme olanağı bulunmamaktadır. Yönetim 

Kurulunca olağanüstü toplantıya çağırma kararı alınmış bulunduğuna göre öncelikle 

o dosyanın sonucunun beklenerek ve daha sonrada birlikte değerlendirmeye 

tabi tutulmak suretiyle hüküm kurulması gerekirken Medeni Kanunun 68. maddesinde 

bir aylık hak düşürücü sürenin geçirildiğinden söz edilerek davanın reddine 

karar verilmesi hatalıdır. Bu itibarla olayların akışı ve davaların birbirini izlemesi 

dikkate alınarak bir aylık hak düşürücü süre yönünde Dairemizce bir değerlendirme 

yapılmasına gerek görülmemiştir.





Sendika genel kurulunun olağanüstü olarak toplantıya çağırılması talebinin 

yönetim kurulu tarafından reddedildiğinin davacılar tarafından öğrenildiği 

tarihten itibaren bir aydan fazla bir sürenin geçirildikten sonra dava açıldığı 

dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. 

Sendikalar Kanunun 53. maddesine göre açılacak davaların hangi süreye tabi olduğu 

konusunda Yasada bir açıklık bulunmamaktadır. Bu durumda 2821 sayılı 

Sendikalar Kanunun 63. maddesi uyarınca Medeni Kanunun 68. maddesinde öngörülen 

bir aylık hak düşürücü sürenin uygulanması gerektiğinden mahkemece 

hak düşürücü sürenin geçirilmesi sebebiyle davanın reddi kararının onanması görüşüyle 

çoğunluğun bozma kararına katılmıyoruz. 

 


Şube olağanüstü genel kurulu toplantısı için başvuru-isteğin reddiaçılan 

davada basım gösterilmesi gereği 

3 Sendika şubesi olağanüstü genel kurul toplantısı yapılması için 

usulüne uygun başvurusunun merkez yönetim kurulunca 

reddedilmesi üzerine bu karara karşı davanın hasımsız olarak 

açılıp yürütülmesi mümkün değildir. 

SenK 12 

1. ..., 2. ... adına Avukatları ... ile 1. ..., 2. ... adlarına Avukat ... aralarındaki dava 

hakkında Çerkezköy Asliye Hukuk Hakimliğinden Đş Mahkemesi sıfatiyle verilen 

16.9.1999 günlü ve 289/444 sayılı hüküm, davalılar avukatınca temyiz edilmiş 

olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. 


Davacılar Sendika Şubesi olağanüstü genel kurul toplantısı yapılması için usulünce 

yapılan başvurularının Genel Merkez Yönetim Kurulunca reddilmesi üzerine 

bu karara karşı olağanüstü genel kurul yapılması şube yönetim kurulunun işten 

el çektirilmesi ve kayyum atanması için bu davayı açmışlardır. Ancak dava 

dilekçesinde hasım gösterilmediği hasımsız olarak yapılan yargılama sonunda 

tefhim edilen kararda isteklerin kabulüne karar verildiği, gerekçeli kararda ise 

302

şube başkan ve yardımcısının davalı olarak gösterildiği anlaşılmaktadır. Bu tür 

davaların hasımsız olarak açılıp yürütülmesi mümkün değildir. Davalı gösterilmeyen 

şube başkan ve yardımcısının gerekçeli kararda davalı olarak gösterilmesi 

de yasaya aykırıdır. 

Usulüne uygun olarak açılmayan bu davanın reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü 

hatalı olup karar bozulmalıdır. 




 

303 

Mahkemenin genel kurul toplantısının iptali ve yapılan seçimlerin 

iptali şeklinde çelişkili kararı ve bunun giderilmesi 


Mahkemece kısa kararında "genel kurul toplantısının iptali" ve gerekçeli 

kararında "seçimlerin iptali" şeklinde çelişkili karar 

oluşturulması- sonuçları farklı çelişkili kararın bozulması 

Tarafların yüzüne tefhim edilen kısa kararda davalı sendikanın 

olağan genel kurul toplantısının iptali şeklinde karar oluşturulduğu 

halde, gerekçeli kararda genel kurulda gerçekleşen seçimlerin 

iptaline karar verildiği açıklanmakla yaratılan çelişki, Yargıtayın 

10.4.1992 tarihli Đçtihadi Birleştirme Kararı uyarınca bozmayı gerektirir. 

SenK 13, 14 

DAVA: ... ve 34 arkadaşı adına Avukat ... ile ... Sendikası Genel Merkezi adına 

Avukat ... aralarındaki dava hakkında Ankara 5. Đş mahkemesinden verilen 

13.10.1999 günlü ve 1677/2039 sayılı hüküm taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş 

ve davacılar Avukatınca da duruşma talep edilmiş ise de işin mahiyeti itibariyle 

duruşma isteğinin reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar 

verildikten sonra dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 


Tarafların yüzüne karşı tefhim edilen kısa kararın "...Davalı sendikanın 21-22 

Kasım 1998 tarihinde yapılan 14. Olağan Genel Kurul toplantısının iptaline, kayyum 

atanmasına yer olmadığına tüzük ve seçim yönetmeliğinde yapılan değişikliğin 

iptaline ilişkin yasada yazılı usule uygun bir başvuru olmadığından bu hususta 

hüküm kurulmasına yer olmadığına..." şeklinde karar oluşturulduğu halde, 

gerekçeli kararda "... Davalı sendikanın 21-22 Kasım 1998 tarihinde yapılan se-

çimlerin bütün sonuçları ile iptaline, kayyum atanmasına yer olmadığına, tüzük 

ve seçim yönetmeliğinde yapılan değişikliklerin iptaline ilişkin talep hakkında 

hüküm kurulmasına yer olmadığına..." denilmiştir. 

Görüldüğü üzere metinleri yukarıya alınan kısa kararla gerekçeli karar arasında 

açık bir çelişki bulunmaktadır. Kısa kararda genel kurul toplantısının iptaline karar 

verilmiş iken gerekçeli kararda, "seçimlerin iptali" şeklinde daha sınırlı bir 

hüküm oluşturulmuştur. Toplantının iptali bütçenin onayı, tüzük değişikliği, yönetim 

ve denetleme kurullarının raporlarının görüşülmesi, yönetim, denetleme 

kurulunun ibrası gibi, 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 11. maddesinde öngörülen 

pek çok görev ve işlemleri içermektedir. Şayet gerekçeli kararda vurgulandığı 

şekilde seçimlerin iptali ile yetinildiği takdirde, genel kurulda karara bağlanan diğer 

işlemlerin geçerli olduğu sonucuyla karşılaşılır. Đşte bu noktada çelişki oluşmuştur. 

Yargıtay Đçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 10.4.1992 tarih ve esas 

1991/7, karar 1992/4 sayılı Đçtihadı Birleştirme kararı uyarınca salt olarak, kısa 

karar ile gerekçeli karar arasındaki çelişki bozmayı gerektirir. 




 

Zorunlu organlarda görev alacak işçilere ilişkin ek nitelikler ve bunların 

hukuka uygunluğu 


Zorunlu organlarda görev alacak işçiler için ek nitelikle-aidat ödemiş 

ve delege olmak demokratik ve katılımcılık ilkesine uygun düşmemeleri 

Sendika tüzüğünde yapılan değişiklikle genel kurul dışındaki zorunlu 

organlara seçilebilmek için kanunen öngörülenleri ek olarak 

getirilen "aidat ödemiş olmalı" ve "delege olmalı" şartları, 

sendikaların yapıları ve amaçları yönünden demokratik ve katılımı 

artırıcı bir düzenleme olmadığından hukuken uygun görülmez. 

SenK 14, 5, 10 

... ile ... Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Bakırköy Đş Mahkemesinden 

verilen 11.3.1999 günlü ve 276/313 sayımlı hüküm davacı tarafından 

temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. 

304


... Sendikası'nın 30 Mayıs 1997-1 Haziran 1997 tarihlerinde yapılan Merkez Genel 

Kurulunda: Sendika Tüzüğünün 27. maddesinin (b) işaretli bendinde değişiklik 

yapılmıştır. Değişiklikten önceki metinde "Yöneticilerde Aranan Nitelikler" olarak 

"sendikanın şube sorumlu organlarına seçilebilmek için, 2821 sayılı Yasanın 5. 

maddesinde aranan koşullar" yeterli görülmüş iken, son genel kurul toplantasında bunlara 

ilaveten bazı nitelikler de öngörülmüştür. Böylece 27. maddenin anılan bölümü şu 

biçimde oluşturulmuştur: 

"Sendikanın şube zorunlu organlarına seçilebilmek için 2821 sayılı Yasa'nın 5. 

maddesinde aranan koşullara ilaveten şube genel kurulu üyelerle yapılıyorsa aidat ödemiş 

olmak, delegelerle yapılıyorsa delege olmak şarttır." 

Sendika merkez genel kurul delegesi olan davacı bu değişikliğin 2821 sayılı Sendikalar 

Kanunun 5. maddesinin genel esprisine aykırı olduğunu iddia ederek yapılan ilavenin 

iptali istemiyle bu davayı açmış, mahkemece yapılan yargılama sonucunda mütalaasına 

başvurulan bilirkişi raporundaki sendikaların serbestçe tüzüklerini değiştirebilmelerinin 

demokratik esaslara aykırı olmadığı şeklindeki görüş benimsenerek davanın reddine karar 

verilmiştir. 

Yapılan değişiklikle sendika şube zorunlu organlarına seçilebilmek için ayrıca şube genel 

kurulu üyelerle toplanıyorsa aidat ödemiş olmak, delegelerle toplanıyorsa delege olmak 

şartı öngörülmüştür. 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 1. maddesinde de belirtildiği 

üzere sendikalar çalışma ilişkilerinde ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerin korunması 

ve geliştirilmesi için işçiler ve işverenler tarafından meydana getirilen kuruluşlardır. Bu 

itibarla sendikaların genel kurul dışındaki zorunlu organlarına seçilebilmek için 

olabildiğince demokratik ve katılımı artıran bir düzenleme yapılması bu kuruluşların 

amaçlarını gerçekleştirebilmeleri açısından yerinde olur. Böylece hemen hemen her 

görüşe organlarda yer verme olanağı sağlanır. Bu genel açıklamadan sonra uyuşmazlığı 

oluşturan konulara, gelinirse şube genel kurulu üyelerle yapılıyorsa aidat ödemiş olmak 

koşulu yönetime katılmayı haklı bir neden olmaksızın kısıtladığı görülmektedir. Gerçekten 

bir üye aidatını şu veya bu sebepten dolayı yatıramıyorsa aidatın yatırılmamasının 

yaptırımları Kanun ve tüzükte gösterilmiş olduğundan onların uygulanması gerekir. 

Böylelikle aidatı yatırmamış olan bir üye bunun nedenlerini o prosedür içerisinde 

yapacağı savunmada açıklama ve hakkını koruma imkanı bulmuş olur. Böyle bir imkan 

tanımaksızın salt aidatın yatırılmamış olması sendikalarda yönetime katılma hakkı ile 

bağdaşmaz. 

Yine tüzük değişikliğiyle şube zorunlu organlarına seçilebilmek için şube genel kurulu 

delegelerle yapılıyorsa delege olma koşulu getirilmiştir. 

Çok sayıda üyenin söz konusu olduğu hallerde sendika merkez ve şube genel kurullarının 

delegelerle toplanması öngörülmüştür. Bu düzenleme uygulamanın yani genel kurulların 

toplanmasının kolaylaştırılması için getirilmiş bunun dışında bir başka amaç güdülmüş 

değildir. Bu bakımdan şube zorunlu organlarına seçilebilmek için delege olma koşulunun 

305

yasal bir dayanağı yoktur. Delege olmayan üyelerde delege olanlar gibi genelde üyelik hak 

ve yetkilerine sahiptirler. Aralarındaki tek fark delege seçiminde yapılan bir tercih sonucu 

bir kısım üyeler delege seçilmiş diğerleri ise seçilememiş olmaktadır. Öyle üyeler vardır 

ki, delege seçilebilmek için hiçbir girişimde bulunmamış üye kalmayı yeğlemiş fakat 

zorunlu organlarda görev almayı istemiş olabilirler. Söz konusu koşul da demokratik 

sendikal hak ve özgürlüğü ile bağdaşmaz. 

Açıklanan nedenler karşısında davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı 

şekilde reddedilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir. 




 

1 

2 

1. Şube yönetim kurulu üyesine hizmet akdi kurulmasına yol açan işler 

gördürülmesi 

2. Yönetim kurulunun şubelerin birleştirilmesine ilişkin kararının iptali 

istemi 


Şube yönetim kurulu üyesine genel yönetim kurulunca sendikaya ait 

bazı işleri ifa etme görevinin verilmesi-kurul üyeliği dışında hizmet akdinin 

kurulması-hizmet akdinin sona ermesinde ihbar ve kıdem 

tazminat gibi işçilik hakları 

1 Şube yönetim kurulu üyeliğine seçildikten sonra genel yönetim kurulunca 

sendika için belirli işleri yürütmek üzere görevleri üstlenen kimse, ile 

sendika arasında yönetim kurulu üyeliği ilişkisinden başka bir hizmet 

kurulmuş olur. 

Hizmet akdi, yönetim kurulu üyeliği sona ermesini takiben ihbar ve kıdem 

tazminat ödenmesini gerektirecek şekilde sona erdiğinde, belirtilen haklar 

talip edilebilir, aksi halde istenilemez. Mahkemece bu konu üzerinde 

durulup, gerekli inceleme sonucuna göre karar verilmelidir. 

SenK 16; ĐşK 1, 13, 14 

... adına Avukat ... le ... Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Đstanbul 

2. Đş Mahkemesinden verilen 26.4.1999 günlü ve 1279/263 sayılı hüküm 

davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 

306




2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacının sendika şube olağan genel kurulunda 

yönetim kurulu üyeliğine seçildikten sonra Genel yönetim kurulu kararı ile sendika üyelik 

aidatı ve dayanışma aidatını toplama ve sendikaya üye kayıt işlemlerini yürütmekle 

görevlendirildiği ve fiilen de yıllarca bu görevleri ifa ettiği, daha sonra sendika şube 

yönetim kuruluna seçilemediği anlaşılmaktadır. 

Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı isteği ile de bu davayı açmış, mahkemece istekler hüküm 

altına alınmıştır. 

Yönetim kurulu üyeliği gerçekleştikten sonra davacıya sendika tarafından yukarıda özet 

olarak belirtilen işleri yürüttüğü ve böylece ayrıca hizmet akdi ile davacının yönetim 

kurulu üyeliği dışında çalıştırıldığı dosya içeriğiyle ortada olduğu gibi esasen bu konuda 

taraflar arasında bir uyuşmazlık yoktur. 

Uyuşmazlık aradaki hizmet akdi ilişkisinin kıdem tazminatını gerektirecek şekilde sona 

erip ermediği noktasında toplanmaktadır. Şayet davacı yönetim kurulu üyeliği sona 

erdikten sonra bu görevini yerine getirmemiş bir başka anlatımla işi bırakmış ise davacı 

ihbar ve kıdem tazminatı isteyemez. Böyle olmayıp da işe devam etmek istemiş fakat 

sendikaca iş yaptırılmamışsa tazminatlara hak kazanır. Mahkemece bu konu üzerinde 

durulmaksızın ve konu ile ilgili varsa tarafların delilleri toplanmaksızın eksik incelemeyle 

hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 


temyiz harcının istek halinde ilgilie iadesine, 24.6.1999 gününde oyçokluğuyla karar 

verildi. 


Davacının amatör sendika yöneticisi olduğu ve istemi üzerine kendisine üye kaydetmek ve 

işyerlerinden kesilen üyelik aidatı ve dayanışma aidatlarını toplamak ve toplanan 

aidatların % 15'ini ücret olarak almak yetkisi verilmiştir. 

Davacı bu yetkilendirme işlemi ile sendika arasında hizmet akdi doğduğunu belirterek 

sona eren yöneticilikten dolayı ihbar kıdem tazminatları ile izin ücreti ve diğer işçilik 

haklarını talep etmiştir. 

Sendikalar yasasının 16. maddesinde yönetim kurulunun gerekli gördüğü hal ve konularda 

üyelerinden bir veya birkaçına yetki vermesinin mümkün olduğu belirtilmektedir. 

307

Ancak davacıya bu yetkinin şube yönetim kurulu tarafından değil Bölge şubesi 

yönetim kurulunca verildiği görülmektedir. 

Sendika ana tüzüğünün Bölge Şubeleri Yönetim Kurullarının Görev ve Yetkileri 

başlıklı 30. maddesinde şube yönetim kurulu üyelerinden birisine yukarıda 

belirtilen yetkinin verileceğine ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Ayrıca tüzüğün 

şube yönetim kurulunun görev ve yetkileri başlıklı 44. maddesinde de sözkonusu 

bir yetkiye işaret edilmemiştir. 

Yine tüzüğün görevlilerin ücret tazminat ve sosyal hakları başlıklı 61. maddesinde, 

sendikada ve şubelerin yönetim kurulu üyeleri ile başkanlarına verilecek 

ücretler, her türlü ödenek yolluk ve tazminatları Genel Kurul tarafından tespit 

olunur, denilmektedir. 

Bütün bu anlatımlardan anlaşılacağı şekilde, yetkili olmayan bir kurul görevleri 

arasında yer almayan bir tasarrufta bulunarak davacıya yetki vermiştir. Aslında 

yetkilendirilen işlem ancak yasaya göre şahsın görevli olduğu, yönetim kurulunca 

görev olarak verilebilir. Bu görev yönetim kurulunun vazife ve yetkileri arasında 

olup iş bölümü yapılarak böyle bir yetki verilebilir. Şube yönetim kurulu böyle 

bir yetki vermemiştir. Yine Genel Kurulun yetkisi içinde bulunan ücret ve diğer 

hakların ödenmesine de yetkisi olmayan bir yönetim kurulu karar vermiştir. Davacının 

amatör yönetici olduğu açık olup, sendika yönetici yönetmeliğinde kendisine 

ücret ödenmeyip makam tazminatı ödeneceği öngörülmüştür. 

Davacıyla sendika arasında yasanın tanımladığı anlamda bir hizmet ilişkisi bulunmadığı 

açıktır. Davacı seçim yoluyla amatör yönetici olmuştur. Yetkili olmayan 

bir kurulun verdiği görev yöneticinin tabii görevlerinden olup, ücret sağlamak 

amacıyla yetkilendirme adıyla görev verilmesi ve yetkili olmayan bir kurul 

tarafından ücret ödenmesine karar verilmesi geçerli değildir. Sendika ile davacı 

arasında bağımlılık unsuru da bulunmamaktadır. Yasal bir görevin ek bir görev 

olarak verilmesi hizmet akdinin oluşumuna olanak sağlamaz. 

Bütün bu anlatımlar karşısında davacı ile sendika arasında hizmet akdi oluşmadığından 

kararın esastan bozulması gerektiği görüşüyle Daire bozma gerekçesine 

katılamıyorum. 

 

308


Yönetim kurulunun şubelerin birleştirilmesine ilişkin kararının kanuna 

aykırılık iddiası ve iptali istemi-şube başkanlarının yönetim kurulu kararına 

karşı iptal davaları hakkında MK m. 68'in uygulanamaması 

2 Sendika merkez yönetim kurulunun, şubelerin birleştirilmesine 

ilişkin kararının SenK m. 11/8'e aykırılığı nedeniyle açtıkları iptal 

davasında, MK m. 68'de yer alan bir aylık hak düşürücü süreye 

dair kural uygulanmaz. Bu nedenle davanın reddine karar verilmesi 

hatalı olur, gerekli inceleme ve değerlendirme yapılarak sonucuna 

göre bir hüküm kurulmalıdır. 

SenK 16, 11; MK 68 

1. ... 2. ... 3. Mustafa Kaya adlarına Avukat ... ile ... Sendikası Genel Başkanlığı 

adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Ankara 1. Đş Mahkemesinde verilen 

8.7.1999 günlü ve 1374/1545 sayılı hüküm, davacılar avukatınca temyiz edilmiş 



Davalı Sendikanın Artvin, Đzmir Konut Muğla şubeleri başkanları olan davacılar, sendika 

Merkez Yönetim Kurulunun Đzmir Konut Şubesi ile Đzmir 5. nolu şubesinin, Artvin Şubesi 

ile Rize Şubesinin ve Muğla şubesiyle Aydın şubesinin birleştirilmesine dair 15.9.1998 

tarih ve 39 sayılı kararının 2821 sayılı sendikalar Kanunu 11/8 maddesine aykırılığı 

nedeniyle iptali istemiyle dava açmış olup mahkemece yapılan yargılama sonucunda Türk 

Medeni Kanunun 68. maddesinde öngörülen bir aylık sürenin geçilmesi gerekçe 

gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir. 

Medeni Kanunun anılan maddesinde "Azadan herbiri, kanuna veya cemiyetin nizamnamesine 

uygun olmayıp da kendi muvafakatine iktiran etmemiş olan bir karar 

aleyhine ona ittiladan itibaren bir ay içinde mahkemeye müracaatla itiraz etmeye 

selahiyattardır." kuralına yer verilmiş ise de, bu kuralın şube başkanları tarafından 

yönetim kurulu kararına karşı açılmış bulunan bu iptal davasında uygulanma yeri yoktur. 

Bu bakımdan sürenin geçirilmesi nedeniyle davanın reddine karar verilmesi hatalıdır. 

Uyuşmazlığın çözümü sendikalar Kanununun yukarıda anılan maddesi ile ilgili 

olduğundan gerekli inceleme ve değerlendirme yapılarak hasıl olacak sonuca göre bir 




verildi. 

 

309

Đşveren sendikasına üye olan işveren vekilinin üyelik ilişkisinin devamı 


Đşveren sendikasına üye olan işveren vekili-başka göreve atanma-idari 

yargıya intikal eden uyuşmazlık sırasında üyeliğin devamı 

Đşveren vekili sıfatıyla işveren sendikasına üye olan genel müdür 

yardımcısı, başka bir göreve atanması üzerine idari yargıya başvurup 

yürütmeyi durdurma kararı verildiğinde işveren sendikasındaki üyeliği 

devam eder. Bu nedenle üyeliğe ilişkin istekleri hakkında karar verilmek 

üzere işin esası incelenmeli ve hasıl olacak sonuca göre hüküm 

kurulmalıdır. 

SenK 25 

DAVA: .... ile ... Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Ankara 4. Đş 

Mahkemesinden verilen 12.5.1999 günlü ve 1356/130 sayılı hüküm davacı avukatınca 

temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 


Davacı genel müdür yardımcısı sıfatıyla işveren vekili durumunda bulunması nedeni ile 

davalı işveren sendikası üyesi iken bir başka göreve atanmış, ancak idari yargı yerine 

başvurarak atama kararının iptali davasını açtığı gibi yürütmeyi durdurma isteminde 

bulunmuş ve Danıştay 5. Dairesi yürütmeyi durdurma istemini kabul etmesi sonucu davacı 

eski görevine dönmüş bulunmaktadır. 

Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının bir başka göreve atanmasından sonra Danıştayca 

verilen yürütmeyi durdurma kararı karşısında işveren vekilliği ve işveren sendikası 

üyeliğinin son bulup bulmadığı noktasında bulunmaktadır. 

2821 sayılı Sendikalar Kanununun 25/4 maddesinde "Đşveren veya işveren vekili sıfatını 

kaybedenlerin işveren sendika veya konferasyonlarındaki üyelikleri ve görevleri bu sıfatı 

kayıp ettikleri tarihte kendiliğinden sona erer" kuralı öngörülmüştür. Mahkemece bu kural 

dikkate alınarak işveren sendikası üyeliğinin sona erdiği kabul edilmiştir. Bunun sonucu 

olarakta davacının kimi parasal istekleri reddedilmiştir. Oysa ortada idari işlemin 

durdurulması yolunda Danıştay kararı mevcut olup bu karara gerek idarenin gerek 

mahkemenin uyma zorunluluğu vardır. Đdarede bunu yerine getirmiştir. Mahkemenin bu 

olguyu dikkate almaması yürütmeyi durdurma kararını boşlukta bırakır. Böyle olunca 

üyeliğin devam ettiği sonucuna varılarak işin esası incelenmeli ve hasıl olacak sonuca göre 

hüküm kurulmalıdır. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle BOZULMASINA, peşin 


verildi. 

 

310

1 

2 

1. Temsilcinin işyerinin değiştirilmesi halinde iş güvencesinden yararlanması 

2. Đşe iade edilen temsilcinin işe başlatılmaması karşısında ihbar ve kıdem 

tazminatı isteği 


Temsilcinin işyerinin değiştirilmesi-güvenceden yararlanma 

1 Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin öğretide de benimsenen içtihadına göre 

SenK m. 30 sadece hizmet akdinin feshi halini değil, temsilci işçinin 

başka işyerine naklini de kapsamaktadır. Böyle olunca mahkemece 

nakil sebebiyle verilen işe iade kararının da kesin olduğu kabul edilmelidir. 

SenK 30 

... adına Avukat ... ile Milli Savunma Bakanlığı adına Avukat ... aralarındaki dava 

hakkında Ankara 5. Đş Mahkemesinden verilen 15.12.1998 günlü ve 861/1166 

sayılı hüküm, davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği 



Davacı işçi üyesi olduğu sendika temsilcisi sıfatıyla da davalıya ait işyerinde çalışmakta 

iken Sivas'a nakledilmiş ancak temsilcilik sıfatı nedeniyle 2821 sayılı 

Sendikalar Kanununun 30. maddesindeki güvenceden yararlandğı düşüncesiyle 

bunun mümkün olamayacağını ileri sürürek eski işine iadesini istemiştir. Öte 

yandan bu gelişme karşısında davalı işveren davacının işine son vermiş bunun 

üzerine davacı açmış olduğu ikinci bir dava ile de fesih işleminin geçersiz sayılarak 

eski işine iadesini istemiştir. 

Mahkemece her iki dava birleştirilerek yapılan yargılama sonunda istek doğrultusunda 

davacının Đstanbul'daki işine iadesine karar verilmiştir. 

2821 sayılı Sendikalar Kanunu "işyeri sendika temsilcilerinin teminatı" başlıklı 

30. maddesinde "işveren işyeri sendika temsilcilerinin hizmet akitlerinin haklı bir 

sebep olmadıkça ve sebebini açık ve kesin şekildre belirtmedikçe feshedemez. 

Fesih bildiriminin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde temsilci veya üyesi bu- 

311

lunduğu sendikanın iş mahkemesinde dava açmaya hakkı vardır. Dava seri muhakeme 

usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin kararı kesindir..." 

kurallarına yer verilmiştir. Öğretide benimsenen Dairemizin oluşan içtihadına 

göre 30. madde sadece iş akdinin feshi halini değil, işçinin başka bir yere naklini 

de kapsamaktadır. Gerçekten nakil suretiyle bir işçinin temsilcilik görevini yapamaz 

hale geldiği uygulamada ortaya çıkan uyuşmazlıklardan anlaşılmaktadır. 

Böyle olunca mahkemece nakil sebebiyle verilen işe iade kararının da kesin olduğu 

kabul edilmelidir. 

Yukarıda açıklanan durum karşısında yerel mahkeme kararının kesin olması sonucu 

temyizi kabil bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar vermek gerekmektedir. 

SONUÇ: Yukarıda açkılanan nedenle mahkemece verilen işe iade kararı kesin olduğundan 

davalı işverenin temyiz isteminin REDDĐNE 13.1.1999 gününde oybirliğiyle 


 


Temsilcinin işe iadesine karar verilmesi-işverence temsilcinin işe alınmaması-temsilcinin 

akdin feshedildiği iddası ile ihbar ve kıdem tazminatı 

isteği-işe alınmama tarihinden sonraki işçilik haklarına hükmedilmemesi 

2 Haklı bir neden olmaksızın hizmet akdi feshedildiği için işe iade 

edilmesine karar verilen temsilci, işverence işe alınmadığını ileri 

sürerek ihbar ve kıdem tazminat ve çalışılmayan süreye ilişkin 

üretimi ve sosyal haklarını talep ettiğinde; işe alınmama tarihi 

feshi gerçekleştiği tarih olarak kabul edilerek istek konusu haklara 

karar verilmekle yetinilmeli işe alınmama tarihinden sonraki 

dönem için işçilik haklarına hükmedilmelidir. 

SenK 30; ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, izin ücreti, ücret ve sosyal hak alacaklarının 





312


Davacı, davalıya ait işyerinde sendika işyeri temsilcisi olarak çalışırken haklı bir neden 

olmaksızın işine son verildiğini ve Đş mahkemesine başvurarak işe iade talebiyle dava 

açtığını mahkemece işe iadesine karar verildiği ancak davalı işveren tarafından işe 

alınmadığını ileri sürerek, ihbar ve kıdem tazminatları ile çalışılmayan süre için ücret ve 

sosyal haklarla birlikte yıllık ücretli izin isteğinde bulunmuştur. 

Mahkemece işe alınmama tarihinde hizmet sözleşmesinin feshi isteminin gerçekleştiği 

kabul edilerek ihbar ve kıdem tazminatları ile temsilcilik görevinin devam ettiği Toplu Đş 

Sözleşmesinin hitam tarihine kadar ücret ve sosyal haklar ve ayrıca fesih tarihine kadar 

geçen süre için yılılk izin parası hüküm altına alınmıştır. 

Mahkemece işe alınmama tarihi, davalının dava dilekçesinde dile getirdiği iradesi 

doğrultusunda sözleşmenin feshinin gerçekleştiği tarih kabul edildiğine göre artık 

temsilcilik görevinin devam ettiği süreye ait işçilik haklarının hüküm altına alınması hem 

çelişki oluşturması hem de davacının iradesine aykırılık bakımından hatalıdır. Bu durumda 

açıklandığı üzere mahkemece yapılacak iş, işe alınmama tarihinden sonraki dönem için 

işçilik haklarına hükmedilmesinden ibarettir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle BOZULMASINA, peşin 

alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 24.3.1999 gününde oybirliğiyle karar 

verildi. 

 

1 

2 

3 

1. Sendika değiştirilmesi nedeniyle fesih tanık ifadelerinden anlaşılmakla 

beraber soruşturma evrakının da incelenerek sonuca gidilmesi 

2. Sendika üyeliği nedeniyle fesih iddiası 

2a) Üyelik ve işyerinde sendikal faaliyetin yoğunlaşması nedeniyle 

fesih iddiası üzerine nedenlerin varlığı için değişik olgulara göre 

inceleme yapılması 

2b) Üyelik nedeniyle fesih iddiası dolayısıyla nedenin varlığı için 

değişik olgulara inceleme yapılması 

3. Sendikal nedenle fesih iddiası 

3a) Sendikal nedenle fesih iddiası dolayısıyla nedenin hangi 

faaliyetten kaynaklandığın somut şekilde belirlenmesi 

313

4. 

5. 

6. 

3b) Sendikal nedenle fesih iddiası dolayısıyla sadece tanık ifadelerine 

göre karar verilmemesi ve nedenin gerçekleşen olaylara göre 

tespitler de ortaya çıkarılması 

3c) Sendikal nedenle fesih iddiasında tazminat için esas alınacak 

sendikal faaliyetin somut biçimde ortaya konulması 

4. Sendikal nedenle fesih iddiasında ispat yükümünün işçiye ait olması 

Bak. 2, 4, 6 


Sendika değiştirilmesi sebebiyle fesih-tanık ifadeleri-bölge çalışma müdürlüğü 

soruşturma evrakının incelenerek sonuca gidilmesi 

1 Đşçinin üyesi bulunduğu sendikadan ayrılıp başka bir sendikaya 

üye olması sebebiyle hizmet akdinin feshedildiği tanık 

ifadelerinden de anlaşılmakla beraber, hiçbir kuşkuya yer 

bırakmamak üzere, daha önce işyerinden aynı nedenlerle hizmet 

akdi feshedilenler dolayısıyla bölge çalışma müdürlüğünce yapılan 

soruşturma evrakının getirtilip incelenmesi ve değerlendirilmesi, 

olayların türünün gözönünde tutularak bir sonuca gidilmesi 

isabetli olacaktır. 

SenK 31 

DAVA: Davacı, sendikal tazminat, ikramiye, ücret ve aile yardımı alacaklarının 



Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş ve 

davacı avukatıncada duruşma talep edilmiş ise de; HUMK/nun 438. maddesi gereğince 

duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına 

karar verildikten sonra dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. 

314



göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Davalı işveren tarafından işyeri panolarına asılı yazılarda sendika değiştirmenin 

doğru olmadığı belirtilmiştir. Dosyaya ibraz edilen Dairemizin 27.1.1998 tarih 

ve 1997/19717-851 sayılı bozma kararında sözleşmesi feshedilen işçiler tarafından 

yapılan şikayet üzerine bölge çalışma müdürlüğünce düzenlenen soruşturma 

evrakında feshin sendikal nedene dayandığı görüşüne yer verildiği vurgulanmıştır. 

Bu soruşturma evrakı bu dava dosyasında yer almamış ise de davacı 

işçininde diğer işçiler gibi önce ... Sendikasına üye iken bu üyelikten istifa ettiği 

ve sonrada ... Sendika'sına üye olduğu dosya içeriğinden anlaşıldığı gibi dinlenen 

davacı tanıklarıda davalı işveren tarafından diğer işçilerle birlikte davacının da 

sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildğini belirtmişlerdir. Ancak herhangi bir 

tereddüdün kalmaması için davacı işçinin de ismine yer verilmiş olup olmadığının 

soruşturmayı yapan bölge çalışma müdürlüğünden sorularak, soruşturma evrakının 

da celp edilerek bu dava açısından da bir değerlendirme yapılması gerçeğin 

ortaya çıkması bakımından yerinde olur. Bir başka anlatımla işyerinde cereyan 

eden olayların tümünün de göz önünde tutulmasında yarar vardır. Çünkü 

olaylar birbirini izlemiş ve bunun sonucunda da çok sayıda işçinin iş sözleşmeleri 

feshedilmiştir. Bunun içindir ki davacı Dairemizin bozma kararını dosyaya sunmuştur. 

3. Davalı bir takım ödeme belgesi niteliğnide banka dekontları ibraz etmiş ve davacı 

da bunlara itiraz etmemiştir. Bu konu üzerinde durularak gerçekten savunulduğu 

gibi bir ödeme varsa bunların gerçekleşen haklardan mahsubu gerekir. 

4. Hüküm altına alınan alacaklar için davalı işveren daha önce temerrüde düşürülmüş 

değildir. Bu itibarla hüküm altına alınan alacaklar için fesih tarihinden 

değil dava tarihinden faiz yürütülmelidir. 




 

315


Üyelik ve işyerinde sendikal faaliyetinin yoğunlaşması nedeniyle fesih 

iddiası-işçinin ispat yükümlülüğü-sendikal nedene dayalı feshin varlığı 

için değişik olgulara göre inceleme 

2 Üyelik ve toplu iş sözleşmesi yapılmasına yönelik sendikal 

faaliyetin yoğunlaşması nedeniyle hizmet akdinin feshi iddiaları 

üzerine, ispat yükümlülüğünün işçide olduğu gözönünde tutularak 

her fesih ve gösterilen olay yönünden iddianın gerçekleştiğinin 

açıkça ortaya çıkarılması gerekir. Bu açıdan fesih tarihinden önce 

işyerinde kaç işçinin çalıştığı bunlardan kaçının sendikaya üye 

olduğu, üye olanlardan kaç işçinin işine son verildiği, üye olanların 

daha sonra sendikadan istifa edip etmedikleri, toplu iş sözleşmesi 

prosedürü aşamalarına göre belirlenmeli, bu hususta gerekli 

inceleme ve araştırma tamamlanarak sonuca gidilmelidir. 

SenK 31 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatları, fazla çalışma ve yıllık 

ücretli izin parası ile kıt ikramiye alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması 

sonunda: ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte 

davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı 

olarak temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmesi ve davacı avukatınca 

da duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek gereği konuşulup düşünüldü: 


göre, davalının tüm temyiz itirazları ile davacının aşağıdaki bendin kapsamı 


2. Davacı işçi sendikaya üyeliği ve işyerinde sendikal faaliyeti yoğunlaşması 

üzerine işine son verildiğini ileri sürerek sendikal tazminat isteğinde bulunmuş, 

mahkemece yapılan yargılama sonunda bir gerekçe gösterilmeksizin bu isteğin 

reddine karar verilmiştir. 

Dosya içeriğine göre işyerinde 1997 Ağustos - Eylül ve daha sonraki aylarda işçilerin 

daha sonra yürürlüğe girecek olan toplu iş sözleşmesi taraf sendikaya üye 

olmaları konusunda bir faaliyetin giderek yoğunlaştığı ve üyelikler kazanılmasından 

sonra bir kısım işçilerin işlerine son verildiği daha sonra ayrı ayrı zamanlarda 

müteaddit işçiler işe alınhdığı, 18.8.1997 tarihinde sendikanın çoğunluğunun tesbiti 

için Çalışma ve Sosyal Güvnelik Bakanlığı'na başvurduğu daha sonra sendikanın 

yetkili olduğunun anlaşıldığı ve toplu iş sözleşmesinin yürürlüğe konul- 

316

duğu, işçilerin işten çıkarıldıktan sonra Bölge Çalışma Müdürlüğü'ne şikayette 

bulundukları ve böylece konuyla ilgili soruşturma ve inceleme yapıldığı anlaşılmaktadır. 

2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun 31. maddesinde işçilerin serbestçe yasal 

sınırlar içinde sendikal faaliyette bulunmaları güvence altına alınmış ve yaptırımı 

da kurala bağlanmıştır. "Sendikal tasminat" olarak isimlendirilen bu yaptırımın 

koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin ispatı işçiye aittir. Bununda herbir 

fesih ve gösterilen olay bakımından gerçekleştiğinin tereddüte yer vermeyecek 

şekilde ortaya çıkarılması ile mümkün olacağı doğaldır. Aksi halde işçi ve 

işveren ilişkileri konusunda sağlanması gereken dengeler ve dolayısıyla iş barışı 

bozulabilir. 

Yukarıda ayrıntılı biçimde yapılan açıklamalardan sendikal tazminatı gerektiren 

koşulların tereddüte yer vermeyecek biçimde gerçekleşmiş olduğu sonucuna varılamamaktadır. 

Bunun için davacının işine son verildiği tarihten önceki dönemden 

itibaren işçi ve üyelik sayılarının tam olarak belirlenmesi, bir başka anlatımla kaç 

işçinin işyerinde çalıştığı bunlardan ne kadarının sendikaya üye oldukları ne kadarının 

olmadığı, üye olanlardan kaç işçinin işine son verildiği, üye olanların 

daha sonra sendikadan istifa edip etmedikleri, toplu iş sözleşmesi prosedürü aşamalarına 

göre ortaya çıkarılması zorunluluğu vardır. 

Đşten çıkarılan işçilerin yerine işçi alınıp alınmadığı da ayrı bir araştırma konusu 


Davalı ekonomik nedenle bir kısım işçilerin işine son verildiğini savunduğuna 

göre mahkemece bu konu üzerinde de araştırma ve inceleme yapılmalıdır. 

Bölge Çalışma Müdürlüğünce yaptırılan soruşturma sonucunda da kesin bir kanaate 

varılmış değildir. 

Bütün bu sebeplerden dolayı eksik inceleme ile sonuca varılmış olması isabetsiz 

görülmüştür. 





317


Üyelik nedeniyle fesih iddiası-sektörün dar boğaza girdiği ve ekonomik 

nedenle savunması-sendikal nedenle fesih varlığı için değişik olgulara 

göre inceleme ve değerlendirme 

3 Đşçinin sendikaya üye olduğu için işten çıkarıldığı iddiasına karşılık 

işverenin sektörde dar boğaza girildiği ve ekonomik nedenlere dayalı 

işten çıkarma savunması da dikkate alınarak feshin gerçek nedeninin 

anlaşılabilmesi için fesihten önceki dönemde çalışan ve 

bunlardan işten çıkarılanların sayıları, sendika üyesi olup olmadıkları, 

çıkarılanların yerine başka işçi alınıp alınmadığı, çalışanlardan 

sendikaya üye olanların sayıları ve sözleşme yetkisinin tespiti 

için başvuru tarihi üzerinde durulup, tüm dosya içeriği değerlendirmeye 

tutulup elde edilecek sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. 

SenK 31 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve sendikal tazminatların ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 








Taraflar arası uyuşmazlık, aradaki hizmet aktinin davalı işveren tarafından sendikal 

nedenle feshedilip edilmediği noktasında toplanmaktadır. 

Davacı tanıkları, davacı gibi işlerine son verilen işçiler olup, davacının sendikaya 

üye olması üzerine işten çıkarıldığını açıklamışlardır. Davacı üyesi olduğu 

sendika genel başkanlığının mahkemeye gönderdiği cevabi yazıda üyelik tarihleri 

belirtildiği gibi Bölge Çalışma Müdürlüğünün yazısında da TĐS prosedürünün 

feshin gerçekleştiği tarihe yakın bir zamanda başlatıldığı ve sendikaya verilen 

yetkinin iptali için dava açıldığı bildirilmiştir. 

318

Davalı işveren ekonomik nedenle verimsiz işçilerin işten çıkartıldığını ve tazminatlarının 

ödendiğini bildirdiği gibi gösterdiği tanık da bu savunmayı doğrulamıştır. 

Ülkemizde Tekstil sektörünün son yıllarda bir dar boğaza girdiği yetkililerin 

açıklamalarından anlaşılmaktadır. Bu olgu da dikkate alınarak feshin gerçek nedeninin 

anlaşılabilmesi için fesihten önceki dönemde işyerinde çalışan işçi ile 

bunlardan sendikaya üye olanların ve olmayanların, işten çıkarılanların üye olanlardan 

ve olmayanlardan çıkarılan işçilerin sayılarının öncelikle belirlenmesi tekrar 

işe alınan alınmayan işçi olup olmadığını, TĐS yapmak üzere sendikanın yetkili 

makama başvuru tarihinin açıklığa kavuşturulması gerekir. Bu bilgiler toplandıktan 

sonra tüm dosya içeriği bir değerlendirmeye tabi tutularak bir karar 

vermesi gerekirken "yeterli delil bulunmadığı" şeklindeki soyut bir gerekçeyle 

reddine karar verilmesi hatalıdır. 




319 


Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve davacının üyesi olduğu sendikadan 

mahkemeye gönderilen yazıdan, davacının 17.9.1997 tarihinde sendika üyesi 

olduğu ve 26.9.1997 tarihinde hizmet akdinin fesh edildiği anlaşılmaktadır. 

Yine Bölge Çalışma Müdürlüğü yazısından Toplu Đş Sözleşmesi prosedürünün 

22.9.1997 tarihinde başlatıldığı ve davacının üyesi olduğu sendikanın bu tarihte 

yetki başvurusunda bulunduğu görülmektedir. Ayrıca işverence sendikaya verilen 

yetkinin iptali için dava açıldığı da belirlenebilmektedir. 

Bütün bu hususlar daira bozma kararında da kabul edilmektedir. Đşyerinden davacı 

ile birlikte pek çok işçinin çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Đşveren bu işçilerin 

verimsiz olduğunu ileri sürmektedir. Verimsiz bir işçinin beş seneden fazla çalıştırılmayacağı 

açık olup, verimsizliğe sendika üyeliğinden sonra muttali olunması 

da dikkat çekicidir. 

Bilirkişi belirlemesine göre işveren verimsiz kabul ettiği işçisine Eylül ayı ücret 

zammını da ödemiştir. Ayrıca ekonomik nedenlere dayanan işveren iddiası da kanıtlanmamıştır. 

Beş seneyi aşkın bir süredir işyerinde çalıştırılan işverenle hiçbir problemi olmayan 

ve son anlara kadar verimsizliği ileri sürülmeyen bir işçinin sendikaya üye 

olduktan sonra geçerli hiçbir neden yok iken ve üyeliğinden 9 gün ve sendikanın 

yetki başvurusundan 4 gün sonra işten çıkarılması ancak sendikaya üye olması ile

izah edilebilir. Ekonomik nedene dayanan işverenin verimsizliğe de dayanması 

çelişkilidir. Ekonomik sıkıntı içinde olmayan işveren verimli eleman çalıştırmayı 

düşünebilir. Bütün bu olgular davacının sendikal nedenle işten çıkartıldığının 

göstergesi olup kesin olarak bozma yerine araştırmaya yönelik bozma kararına 


 


Sendikal nedenle fesih iddiası-ispat yükümlülüğünün işçiye ait olmasısendikal 

nedenin hangi faaliyetten kaynaklandığının somut şekilde belirlenmesi-tanıkların 

özel durumunun dikkate alınması 

4 Davalı işveren bankanın değişik şubelerinde davacı ile birlikte işten 

çıkardığı 25 işçinin sendikal nedenle tazminat istemiyle açtıkları 

davaların mahkemece birlikte yürütülüp ayrı tutanak düzenlemeksizin 

tanıkların soyut ifadelerine göre bir sonuca bağlanması 

isabetli görülemez. 

Sendika özgürlüğü için özel güvence getiren SenK m. 31'e göre 

sendikal nedenin varlığı her bir davacı yönünden ayrı ayrı 

üzerinde durulup gerçekleştiğinin kuşkuya yer vermiyecek şekilde 

kanıtlanmış olması gerekir. Burada ispat yükümlülüğü işçiye aittir. 

Sendikal tazminat isteğiyle açılan davaca sendikal nedenin hangi 

faaliyetten kaynaklandığını somut bir şekilde ortaya koymada Dairenin 

kararlılık kazanmış uygulaması yanında, tarafların gösterdikleri 

tanıkların özel durumları da gözönünde tutulmalıdır. 

SenK 31 

DAVA: Davacı, sendikal tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı işçi davalıya ait bankanın Đstanbul'daki bir şubesinde çalışmakta iken görevini 

yerine getirmediği ve bankaya faydalı olmadığı gerekçesiyle hizmet akdi 

kıdem ve ihbar tazminatları ödenmek suretiyle feshedilmiştir. 

Davacı feshin sendikal nedene dayandığını idda ederek sendikal tazminat isteğinde 

bulunmuş ve mahkemece de istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

320

Davacı ile birlikte aynı tarihte davalı bankanın muhtelif şubelerinde çalışan 25 işçi 

hakkında aynı nedenle açılan davalar mahkemece birlikte yürütülmüş olup duruşma 

tutanakları ayrı ayrı düzenlenmeksizin suretler çıkarılmak suretiyle hepsi için geçerli 

şekilde hazırlanmıştır. Dinlenen gerek davacı gerekse davalı tanıkları herbir davacı 

hakkında ayrı ayrı açıklama yapmamışlar bir veya iki davacının adından bahsetmek 

suretiyle beyanda bulunmuşlardır. 2821 sayılı Sendikalar Kanunu sendikal tazminata özel 

bir önem vermiş ve 31. maddesinde çok ayrıntılı düzenlemeler öngörmüştür. Sendikal 

nedenle feshin ispati halinde de sendikalı işçinin bir yıllık ücretinden az olmamak gibi ağır 

bir yaptırımın uygulanması kabul edilmiştir. Bu itibarla sendikal nedenin herbir davacı 

bakımından ayrı ayrı üzerinde durulup gerçekleştiğinin hiç bir kuşkuya yer vermeyecek 

şekilde kanıtlanmış olması gerekir ki burada isbat yükümlülüğünün davacı işçiye ait olduğu 

açıktır. 

Đddianın ileri sürülüş şekline göre sendikal nedenin varlığının kabulü için eğer üyelik 

sözkonusu ise hangi tarihte gerçekleştiği, varsa hangi tarihte sendikadan istifa edilip bir 

başka sendikaya üye olunduğu, feshin hangi tarihte yapıldığı toplu sözleşme prosedürünün 

sendikaca başlatılıp başlatılmadığı ve başlatılmış ise hangi aşamada bulunduğu; şayet 

sendikal neden üyelik dışında bir faaliyetten kaynaklanmış ise bu faaliyetin somut olarak 

ne zaman gerçekleştiği ve neden ibaret olduğu açıklığa kavuşturulmalıdır. 

Dairemizde kararlılık kazanmış uygulamaya göre özellikle sendikal nedenle çok sayıda 

işçinin çıkarıldığı iddia olunan durumlarda ve somut olay bakımından banka şubelerinin 

her birinde kaç işçinin çalıştığı, bunlardan kaçının hangi sendikaya üye olduğu, kaç işçinin 

de üye olmadığı, işten çıkarılanların sendikalı ve sendikasız olarak sayılarının, 

çıkarılmayanların sayılarının belirlenmesinin büyük bir öneminin olduğu kabul 

edilmektedir. 

Bu tür çok sayıda işçi tarafından aynı anda sendikal tazminat isteğiyle açılmış 

olan davalarda tarafların göstermiş oldukları tanıklar bakımından da burada bazı 

açıklamalarda bulunulması yerinde olacaktır. Davacı yada davalı tanıklarının işyerinde 

çalışmalarını sürdürüp sürdürmedikleri, davacıların birbirlerine tanıklık 

yapıp yapmadıkları, yada mahkemece sendikal tazminat isteği kabul edildiği takdirde 

bunların böyle bir sonuçtan hukuki bir yararlarının bulunup bulunmadığı 

hususu da inceleme konusu yapılmalıdır. Bütün bunlardan başka her bir tanıktan, 

davacının adı görevi, durumu belirtilmek suretiyle, yani dosyaların ferdileştirilerek 

bildiklerinin anlatılması istenilmelidir. Đsim ve görevleri belirtilmeksizin salt 

"davacı" denilmek suretiyle tanıkların verdiği ifadelerin sonuca götürmekte yeterli 

olmadığı bu tür davalarda önemle ve özenle durulmalıdır. 

Eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




 

321


Sendikal nedenle fesih iddiası-tanık ifadeleri-sendikal faaliyetin olaylara 

göre somut biçimde ortaya çıkarılması-feshin sendikal nedene 

bağlı olup olmadığına ilişkin tespitlerin yapılması 

5 Sendikal nedenle hizmet akdinin feshedildiği iddiası ve sendikal tazminat 

için sadece tanık anlatımlarına göre karar verilemez. Sendikal tazminat 

isteğinin hüküm altına alınabilmesi için sendikal faaliyet kapsamında 

gerçekleşen olayların somut biçimde her dosya bakımından ortaya 

çıkarılması zorunludur. Bu konuda isabetli bir sonuca varabilmek için 

feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığını gösterecek tespitler 

yapılarak dosya tümüyle değerlendirilmeye tabi tutulmalı ve hasıl olacak 

sonuca göre bir karar verilmelidir. 

SenK 31 

DAVA: Davacı, sendikal tazminat, izin ücreti ve yakacak yardımının ödetilmesine 









2. Davacı işçi, sendikal nedenle işine son verildiğini ileri sürerek sendikal tazminat 

isteğinde bulunmuş ve bunun için üç tanık dinletmiştir. Bu tanıklardan biri 

davacı gibi işine son verilen bir işçi, ikincisi de sendikada görevli bir kimsedir. 

Tanıklar idda doğrultusunda anlatımlarda bulunmuşlardır. Buna mukabil davalı 

işveren banka verimsiz olduğu için davacının işten çıkarıldığını savunmuş ve 

herhangi bir tanık da dinletmemiştir. 

Mahkemece, daha önce çeşitli iş mahkemelerinden benzer davaların geçtiği ve isteklerin 

kabul edildiği de gerekçe gösterilerek sendikal tazminat hüküm altına 

alınmıştır. 

Hukuk Dairemizin öğretide de benimsenen ve genel kurulun denetiminden de geçen 

yerleşmiş uygulamasına göre, sendikal tazminat isteğinin hüküm altına alınabilmesi 

için sendikal faaliyet kapsamında gerçekleşen olayların somut biçimde 

her dosya bakımından ortaya çıkarılması zorunludur. Gerçekten, 2821 sayılı Sen- 

322

dikalar Kanununun 31. maddesinde ayrıntılı biçimde düzenlenen böyle bir yaptırımın 

ağır sonuçlarını da beraberinde getirmektedir. Bunun için Mahkemelerce, 

herbir olay üzerinde titizlikle durulması gereği tartışmasızdır. Somut herbir olay 

üzerinde titizlikle durulması gereği tartışmasızdır. Somut olay bakımından değerlendirme 

yapılacak olursa feshin gerçekleştiği 1995 yılı ortalarında ne gibi 

olaylar ve faaliyetler meydana gelmiş ki, sendikal faaliyetin yoğunlaştığından söz 

edilebilsin. Davacı, örneğin hangi tarihte sendikaya üye olmuş hangi tarihte işten 

çıkarılmış o tarihte işyerinde kaç kişi çalışmakta olup bunlardan sendikalı ve 

sendikasız işçi sayılarının neler olduğu sendika üyeliğinden istifa eden işçinin 

bulunup bulunmadığı TĐS si prosedürünün başlatılıp başlatılmadığı açık ve kesin 

şekilde tespit edilerek dosya içeriği ile birlikte bir değerlendirilmeye tabi 

tutulmak suretiyle hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir. 




 


Sendikal nedenle fesih iddiası-sendikal faaliyetin somut olarak ortaya 

konulması-ispat yükünün işçide bulunması 

6 Đşverenin hizmet akdini sendikal nedenle feshettiği ileri sürülmekle 

beraber, dosya içeriğinden işçinin sendika üyeliğinin işverene bildirildği 

tarih anlaşılmadığı gibi, tanık anlatımlarıyla da tazminat 

için esas olabilecek sendikal faaliyet somut biçimde ortaya konulamamıştır. 

Diğer yandan toplu işçi çıkarma ile ilgili olarak bölge çalışma 

müdürlüğünce yapılan inceleme ve araştırmada davacı işçinin 

verimli çalışmadığı ve arkadaşlarıyla uyum sağlayamadığı üzerinde 

durulmaktadır. Bu maddi ve hukuki olgular karşısında sendikal 

tazminatın hüküm altına alınması dosya içeriğine uygun 

düşmemekte, reddi gerekmektedir. 

SenK 31 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve sendikal tazminat ile ücret alacağının ödetilmesine 





323





2. Davacı işçi hizmet sözleşmesinin sendikal sebeplerle feshedildğini ileri 

sürerek sendikal tazminat isteğinde de bulunmuş, mahkemece anılan tazminat 

hüküm altına alınmıştır. Davacı işçi, 27.8.1998 tarihinde sendikaya üye olmuştur. 

Üyeliğin işverene bildirildiği tarih ise dosya içeriğinden anlaşılamamaktadır. 

Davacı tanıkları işverenin sendikal sebeple çıkardığını belirtmekle yetinmişler, 

bu konuda somut bir anlatımda bulunmamışlardır. Diğer yandan davalı tanıkları 

ise davacının işinde verimsiz olduğu gerekçesiyle sözleşmesinin feshedildiğini 

beyan etmişler, bu doğrultuda biri sendikaya üyelik tarihinden önce olmak üzere 

çeşitli tutanaklar tutulmuştur. Davalının dayandığı ve somut bir olayı 

göstermeyen tutanaklara itibar edilmeyerek feshin haklı olmadığı sonucuna 

varılması doğru ise de; sendikal tazminat açısından sendikal faaliyet kapsamında 

gerçekleşen olayların somut biçimde ortaya çıkarılması zorunludur. Gerçekten 

2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesi sendikal tazminatı ayrıntılı 

şekilde düzenlemiş, sendikal nedenlerle feshedildiğinin ispatı halinde bir yıllık 

ücretinden az olmamak üzere bir yaptırım uygulanması kabul edilmiştir. Bu 

itibarla sendikal nedenin gerçekleştiğinin hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde 

kanıtlanmış olması gerekir ki burada ispat yükümlülüğünün işçide olacağı da 

açıktır. Bundan başka toplu işten çıkarma ile ilgili olarak konunun Bölge Çalışma 

Müdürlüğüne intikal ettiği, yapılan araştırma ve inceleme sonucunda adı geçen 

müdürlüğün davacının mesai arkadaşları ile uyum sağlayamadığı ve verimli 

çalışmadığı gibi nedenler üzerinde durduğu da sonuca gitmede önemli bir veri 

oluşturmaktadır. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında sendikal 

tazminat isteğinin hüküm altına alınması dosya içeriğine uygun düşmemektedir. 

Böyle olunca bu istek reddedilmek üzere karar bozulmalıdır. 




 

324

Konfederasyonun Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Kuruluna göndereceği 

temsilci sayısının tespitinde çıkan uyuşmazlığın iş mahkemesinde 

görülmesi 


Konfederasyonun Kurumu Genel Kuruluna temsilci göndermesi-üyeleri 

arasında eşitlik ilkesine uyulması-temsilci sayısının tespitinde kanuna 

aykırılık iddası ve iptali davasının iş mahkemesinde görülmesi-Sosyal 

Sigortalar Kurumu Genel Kurulunun iptali konusundaki uyuşmazlıkta 

iş mahkemesinin görevli olamayacağı 

Sendika ve konfederasyonların sosyal faaliyetlerinden biri de kanun 

hükümlerine göre toplanan kurullara temsilci göndermek 

olup, diğerleri gibi bu faaliyetlerinden de yararlandırmada üyeleri 

arasında eşitlik ilkelerine uymak zorundadırlar. 

Belirtilen faaliyetlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların 

çözüm yeri iş mahkemeleridir. Bu itibarla Türk-Đş'in Sosyal Sigortalar 

Kurulu Genel Kuruluna katılacak temsilci sayısının 

tespitinde Kurum kanuna aykırılık teşkil edecek sonuca gittiği 

nedeniyle işlemin iptaline ilişkin uyuşmazlık iş mahkemesinde 

görülür. Buna karşılık Sosyal Sigortalar Kurumu Genel 

Kurulunun iptali ile ilgili uyuşmazlıkta ise iş mahkemesinin değil, 

asliye hukuk mahkemesinin görevli olduğu dikkate alınarak ve bu 

iddia sınırlı olarak davanın reddine karar verilmek gerekir. 

SenK 33, 63 

... Sendikasını temsilen ... ile 1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlğı adına 

Avukat ... 2. ... Genel Müdürlüğü adına Avukat ... Dahili Davalı: ... Sendikaları 

Konfederasyonu adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Ankara 10. Đş Mahkemesinden 

verilen 9.12.1998 günlü ve 1867/1483 sayılı hüküm taraflar avukatlarınca 

temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. 



göre, tarafların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. 2821 sayılı Sendikalar Kanununun "Sendika ve Konfederasyonların Sosyal Faaliyetleri" 

başlıklı 33. maddesinin 1. fıkrasının 2. bendinde "Kanun ve uluslararası antlaşma 

hükümlerine göre toplanan kurullara temsilci göndermek" şeklinde sendikaların faaliyette 

bulunabilecekleri kurala bağlandıktan sonra aynı maddenin son fıkrasında da, "Sendika ve 

Konfederasyonlar faaliyetlerinden yararlandırmada, üyeleri arasında eşitliğe uymak

zorundadırlar." denilmektedir. Bu kuralların uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların 

çözüm yeri aynı Yasanın 63/2 maddesi uyarınca iş mahkemeleridir. Bu itibarla davalı 

Türk-Đş'in Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Kuruluna katılacak temsilci sayılarının 

tespitinde 4792 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun 12. maddesine aykırılık teşkil 

edecek şekilde sonuca gittiği nedeniyle işlemin iptali davasının iş mahkemesinde 

çözümlenmesi gerekeceği doğaldır. Dairemizce aynı konuda açılmış olan davalarda bu 

görüş kabul edilmiştir. Ne varki, Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Kurulunun iptali ile 

ilgili uyuşmazlık konusunda aynı görüşten hareketle iş mahkemesinin görevli olduğu 

kabul edilemez. Zira Genel Kurulun toplanması faaliyetleri, iptali gibi konular ne Đş 

Kanunlarında ne 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda ne de Sendikalar Kanunun da 

düzenlenmiştir. Daha açık deyimle böyle bir davanın dayanağı 4792 sayılı Sosyal 

Sigortalar Kurumu kanunu hükümleridir. 

Ayrıca belirtmek gerekir ki bu son kanunda bu kanunun uygulanmasından doğan 

uyuşmazlıkların Đş Mahkemesinde görüleceğine dair bir kurala yer verilmiş değildir. Bu 

durumda mahkemece Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Kurulunun iptali ile ilgili 

uyuşmazlık konusunda Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu düşünülerek dava 

dilekçesinin bu iddia ile sınırlı olarak reddine karar vermesi gerekirken işin esasına girmek 

suretiyle sonuçta bu istemin reddine karar verilmesi hatalıdır. 





1. 4792 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun 12. maddesinde, Sosyal Sigortalar 

Kurumu Genel Kurulunun ne şekilde oluşacağı belirtilmiş ve diğer katılanlar yanında en 

fazla işçiyi ve işvereni temsil eden işçi ve işveren konfederasyonu tarafından iş kollarına 

göre eşit sayıda seçilecek en az 50'şer işçi ve işveren temsilcisinde genel kurula 

katılmalarının gerektiği öngörülmüştür. 

Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Kurulu, Kurumun sevk ve idaresi için öngörülen bir 

kuruldur. Bu genel kurulun diğer bazı Devlet Kuruluşları genel kurullarından bir farkı 

bulunmamaktadır. 

Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Kurulu 7.8.1997 tarihinde yapılmış olup, 

26.8.1997 tarihinde açılan dava ile Genel Kurulun iptali istenmektedir. Davacı 

usulsüz şekilde seçilmiş temsilcilerle yapılan genel kurulun iptalini istemektedir. 

Asıl istek konusu iptaldir. Bozma kararında işaret edildiği şekilde konuyu ikiye 

ayırıp, bir bölümünün iş mahkemesinde diğer bölümünün Asliye Hukuk Mahkemesinde 

çözüme kavuşturulması mümkün değildir. Çoğunluk kararında da belirtildiği 

şekilde genel kurul iptali ile ilgili yargılamanın Asliye Hukuk mahkeme- 

327

sinde yapılması tabidir. Daha önce de açılmış davalarla ilgili daire kararlarında 

da karşı görüş olarak bu düşünceyi geliştirdiğimizden, genel kurulun iptali 

davasının Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesi gerektiği şeklinde ki 

düşünceye katılmakla beraber konunun ikiye ayrılıp bütünlüğünün bozulmasına 

ve iki ayrı yargı mercii gösterilmesine karşı çıkmaktayız. 

Şöyle ki; 

Genel Kurul iptal talebinde gerekçe gösterilen husus temsilci sayısında hata yapıldığı 

şeklindeki iddia doğrudan doğruya genel kurula yönelik olduğundan ve 

genel kurul iptali için ilgili ve görevli mahkeme yapacağı yargılamada iptal 

istemi için gösterilen nedenleri tartışacağından ve temsilci sayısındaki tartışma 

mahkemenin inceleme alanı dışına çıkarıldığında Hukuk Mahkemesi iptal 

istemini hangi olgular çerçevesinde inceleyebilecektir. Ortada incelenecek bir 

olgu olmazsa mahkeme nasıl sonuca ulaşacaktır. 

Asliye Hukuk Mahkemesi konuyu bir bütün olarak ele alıp inceleme durumundadır. 

Bir genel kurul iptaline yönelik iddiaların birbirinden farklı görev alanı 

olan iki mahkemede incelenmesi mümkün değildir. Genel Kurula temsilci gönderme 

süreci bitmiş ve genel kurul yapılmıştır. Yapılan bir genel kurula şu veya 

bu sayıda temsilci gönderilmesi gerekirken az sayıda temsilci gönderildi şeklindeki 

iddia ancak yapılmış bir genel kurulun iptali talebine dayanak yapılabilir ve 

davacıda iptal talebine bu hususu dayanak yapmıştır. Asliye Hukuk Mahkemesi 

iptal sebebi olarak bu iddia ile bağlıdır. 

Bu nedenle davanın konusu itibariyle ayrılmaz bir bütün teşkil eden iki konunun 

ayrı ayrı mahkemelerde incelenmesi gerektiği şeklindeki görüşe katılamıyorum. 

2. Davacı Sendika, Genel kurula katılacak temsilci sayılarının (3) olarak tespitini 

de talep etmektedir. 

Gerek Sosyal Sigortalar Kurumu Yasasında gerekse Kurum Genel Kurulu çalışma 

usul ve esasları hakkındaki yönetmelikte sendikalardan temsilci seçileceğine 

ilişkin bir hüküm yer almamaktadır. Sendikada açtığı davada bu konuda ki 

yetkinin kendisinde olmayıp konederasyonda olduğunu açıkça kabul etmekte ve 

belirlenecek sayıda temsilciyi kendisinin seçip konfederasyonu önereceğini ileri 

sürmemektedir. 

Sendikalar Yasasının 33. maddesinde, sendika ve konfederasyonların sosyal faaliyetleri 

arasında, Kanun ve uluslararası andlaşma hükümlerine göre toplanan 

kurullara temsilci göndermek sayılmışsa da Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu bu 

gönderme hakkını sadece işçi ve işveren konfederasyonlarına vermiş olup, temsilcilerin 

konfederasyonlarca ne şekilde tespit edileceğine dair bir düzenleme ge- 

328

tirilmemiş olup, sadece her iki konfederasyonun eşit sayıda temsilci ile temsil 

edilmeleri öngörülmüştür. Genel Kuruldaki temsilciler sendikaların değil, Konfederasyonların 

temsilcileridirler. Bu nedenle kendisine temsilci ile ilgili olarak yasaca 

hiçbir yetki ve görev verilmeyen sendikanın temsilci sayısına müdahalesi 

yasal olarak olanaksızdır. 

3. Daire çoğunluk kararı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Sigortalar 

Kurumunun temyiz itirazları red edilmektedir. 

Mahkeme kararının gerekçe bölümünde, temsilci belirlemesinde Bakanlığın ve 

Sosyal Sigortalar kurumunun bir etkileri olmadığını belirtmekle her iki kuruluşu 

sorumlu tutmadığını ifadeye çalışmışsa da hüküm fıkrasında bu kuruluşları 

davacı sendikaya yargılama gideri ödemekle sorumlu tutmuştur. Ayrıca harçtan 

bağışık olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı harca mahkum edilmiştir. 

Yukarıda da vurgulandığı şekilde Genel Kurul'a temsilci göndermek Đşçi 

Sendikaları Konfederasyonunun yetki alanı içindedir. Çalışma Bakanlığı ile 

Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünün Genel Kurula katılacak olan işçi 

ile işveren temsilcilerini belirleme hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenlerle her iki 

kuruluşu yargılama gideri ve harçla mahkum eden mahkeme kararına karşı 

yöneltilen temyiz itirazını red eden Daire çoğunluk kararına katılamıyorum. 

4. Dava dilekçesinde davalılar olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile 

Sosyal Sigortalar kurumu gösterilmiş Türkiye Đşçi Sendikaları Konfederasyonu 

davalı olarak belirtilmemiştir. Buradan çıkan sonuçta, davacı sendikanın istemi 

Genel Kurul iptalidir. Türk-Đş daha sonra harçsız bir ihbar dilekçesiyle davaya 

dahil edilmiştir. 

Türk-Đş'e karşı usulüne uygun olarak ve harcı yatırılan bir dava yöneltilmemiştir. 

Đhbar ve dahili dava suretiyle açılmış bir davaya yeni bir hasım katılamaz. 

Ayrıca sendikanın Türk-Đş'e karşı temsilci sayısı ile ilgili olarak bir dava hakkı 

bulunduğu kabul edilecek olursa Türk-Đş yasal hasım değil, doğrudan doğruya 

tabii hasım olması gerekir. Tabii hasımda da harcı yatırılmış ve usulüne uygun 

dava dilekçesinde bu davalının yer alması gerekirdi. Çalışma Bakanlığı ve Sosyal 

Sigortalar Kurumunun temsilci seçiminden sorumlu olamıyacakları ve tek sorumlunun 

Türkiye Đşçi Sendikaları Konfederasyonu olduğu Dairemizin 3.7.1997 gün 

ve 1997/11204 esas, 1997/13583 karar sayılı ilamıyla kabul edilmiştir. O halde 

Türk-Đş ihbar edilen sıfatı ile davada yer alamaz. Mahkeme kararında bu kuruluş 

dahili davalı olarak gösterilmiştir. Bu tüzel kişinin temyiz itirazının bu gerekçe 

329

ile reddi gerekirdi. Temyiz itirazının davanın esası ile ilgi kabul edilmemesi 

gerektiği düşüncesindeyim. 

5. Ayrıca sendikalar Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Kurulunda tüzel kişi olarak temsil 

edilmedikleri ve kurulun katılmaları gereken delegeleri arasında sendikalar yer 

almadığından, Genel Kurulun iptali nedeniyle dava da açamazlar. Đlgili Konfederasyon 

yasanın öngördüğü temsilci ile Genel Kurula katılmış ve Genel Kurul da yapılmış 

olduğundan sendikanın gerek temsilci sayısına ve gerekse Genel Kurul iptaline yönelik 

isteklerinin Sendikaca dava konusu yapılmasının yasal olmadığı ve Genel Kurulun 

iptalinin sadece katılanlar tarafından istenebileceği görüşleriyle Daire bozma kararına 


 

Kapatma davasının usulüne uygun açılmaması 


Usulüne uygun kapatma davasının açılmamış olması-faaliyetlerin durdurulması 

istenen sendika hakkında açılan bir davanın bulunmaması 

Sendika hakkında usulüne uygun bir kapatma davası açılmadığı 

gibi faaliyetlerinin durdurulması istenen anılan sendika hakkında 

bir dava da açılmamış bulunduğuna göre davacının temyiz itirazlarının 

reddiyle mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir. 

SenK 58 

Đçişleri Bakanlığı adına Avukat ... ile ... ve diğerleri adlarına Avukat ... aralarındaki 

dava hakkında Eskişehir Đş Mahkemesinden verilen 25.5.1999 günlü ve 444- 

169 sayılı hüküm davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği 



Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve 

özellikle 2821 sayılı Sendikalar kanununun 58/1. maddesi uyarınca Eskişehir Fırıncılar 

sendikası hakkında usulüne uygun bir kapatma davası açılmadığı gibi 

faaliyetlerinin durdurulması istenen anılan sendika hakkında bir davada açılmamış 

bulunduğuna göre davacının temyiz itirazlarının reddiyle kararın ONAN- 

MASINA, 24.6.1999 gününde oy çokluğuyla karar verildi. 

330


Sendikalar yasanın 58. maddesinde, maddede öngörülen hallerden birisinin 

mevcudiyeti halinde, sendika ve konfederasyonların Cumhuriyet Savcısının 

istemi üzerine iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkeme kararı ile 

kapatılacağı öngörülmüştür. 

Bu davada da Cumhuriyet Savcısı Eskişehir Fırıncılar Sendikasının 

faaliyetlerinin durdurulması ve yöneticilerinin görevlerine son verilmesi 

iddiasıyla Sendikalar Yasasının 58. maddesi gereğince dava açmıştır. 

Dava Đçişleri Bakanlığı tarafından açılmamış olup, Bakanlık bu davada taraf değildir. 

Nitekim Bakanlık vekili de temyiz dilekçesinde savcılık tarafından açılan 

dava tabirini kullanmaktadır. Ayrıca mahkeme kararında da davacı kamu yerine 

usule aykırı olarak içişleri Bakanlığı gösterilmiş buna karşılık karar Cumhuriyet 

Savcılığına tebliğ edilmiştir. 

Sendikalar Yasasının 56. maddesinde Valiye ve Çalışma Bakanına yetki tanınmakta 

olup, Yasanın 54. maddesinde Đçişleri Bakanlığına başvurma hakkı tanınmış 

olup, bu hak tüzük ve belgelerdeki kanuna aykırılık ile ilgilidir. 

Yasanın 58. maddelerinde Đçişleri Bakanlığına (valiye) tanınmış dava hakkı bulunmamaktadır. 

Davaya konu iddialar 58. madde kapsamına girmekte olup, yasaya 

göre savcı dava açmıştır. Đçişleri Bakanlığının davanın tarafı olmaması gerekir. 

Bu nedenle bu Bakanlığın temyiz hakkı bulunmadığından temyiz isteminin 

reddi yerine kararın onanması görüşüne katılmıyorum. 

331

TOPLU ĐŞ SÖZLEŞMESĐ 

GREV VE LOKAVT KANUNU 

ĐLE ĐLGĐLĐ KARARLAR 

332

I - Hizmet akdinin muhtevasına ilişkin düzenlemeler 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

333 

1. Sözleşmeden doğan alacaklara ilişkin temyiz denetimi için sözleşme 

metninin dosyada bulunması 

2. Sözleşme ve ekinde düzenlenen iş grupları ayırımına uygun 

çalıştırma ve ücret ödenmesi 

3. Sözleşmeye göre işçinin meslek lisesi mezunu olarak üstlendiği işe 

uygun dereceye intibak ettirilmesi 

4. Sözleşmeye göre iş ve işyerinin devamlı değiştirilmesinin disiplin kurulu 

kararına bağlı tutulması ve işverenin buna uyma zorunluluğunun 

bulunmaması 

5. Sözleşme uyarınca asgari ücret artışı farkının ücret zammı olarak 

sendika üyelerini yansıtılması 

6. Devredilen işyerinde uygulanacak kıdem zammı için işçinin işe giriş 

tarihinin esas alınması 

7. Sözleşmeye göre yalnız vardiyasız çalışanlara Cumartesi iş görmeleri 

halinde ek gündelik verilmesi 

8. Verimlilik priminin iş başında kalınan saat için ödenmesi 

9. Sözleşme zammının ödendiğinin belgelenmesi 

10. Sözleşme ile düzenlenen koruyucu eşyanın sosyal yardım 

sayılmaması ve işyerinin dışında kullanılamaması

11 

12 

13 

14 

15 

11. Sözleşmeler arasında giyim yardımı farkının işverence karşılanacağına 

ilişkin hükmün son sözleşmede yer almaması 

12. Ayni ve sosyal hakların düzenlendikleri dönem sözleşmesine göre hesaplanması 

13. Ayni ve sosyal hakhların düzenlendikleri dönem sözleşmesine göre 

belirlenmesi 

14. Yakacak yardımı ve ayni sosyal hakların düzenlendikleri sözleşmeye 

göre hesap edilmesi 

15. Sözleşme ile düzenlenen disiplin cezasının fiilin meydana geldiği tarihten 

üç yıl sonra verilmeyeceği 

II- Hizmet akdinin sona ermesine ilişkin düzenlemeler 

16 

17 

18 

19 

1. Sözleşme ile getirilen ve cezai şart niteliğinde olan iş güvenliği 

tazminatı 

1a) Sözleşme ile getirilen haksız fesih tazminatının cezai şart niteliğinden 

dolayı indirim için değerlendirilmeye tabi tutulması 

1b) Sözleşmeye göre keyfi ve haksız işten çıkarmada öngörülen iş güvencesi 

tazminatının işverence hizmet akdinin askıya alınması suretiyle 

fesihte uygulanamaması 

1c) Tenkisata dayalı bir işten çıkarmanın bulunmadığı halde sadece iş 

güvencesi tazminatına hükmedilmesi 

1d) Sözleşme ile getirilen iş güvencesi tazminatı ile kötüniyet tazminatının 

birleşememesi 

2. Sözleşmeye göre bildirim süresinin daha uzun tutulması sonucu 

ihbar tazminatının bu sürelere göre hesaplanması 

334

20 

21 

22 

23 

24 

3. Disiplin kurulu kararı ile hatalı kumaş dokuma nedeniyle fesihte işçinin 

kusuru ile verilen zarar miktarının araştırılması 

4. Sözleşme ile "tenkisatta usul" hakkında düzenleme getirilerek tazminat 

öngörülmesi 

Bak. k.3 

5. Sözleşmeye göre hizmet akdi muhtevasını oluşturan ücret ve 

eklerinin sona ermeye ilişkin haklara yansıması 

5a) Sözleşme ile getirilen ücret zammı ve sosyal hakların kıdem tazminatında 

da dikkate alınması 

5b) Bildirim süresine ait ücretin peşin ödenerek hizmet akdinin 

feshinde ücretin hesabında ödeme tarihine kadar yapılan sözleşme 

zamlarının dikkate alınması 

5c) Bildirim süresine ait ücretin ve kıdem tazminatının sözleşme zamlarının 

dikktate alınarak ödenmesi 


Temyiz denetimi için toplu iş sözleşme metninin dosyada bulunması - 

sözleşmede alacaklar için öngörülen ödeme günleri - alacaklar için faiz 

başlangıç tarihinin açıklığa kavuşturulması-6772 sayılı kanundan doğan 

ikramiyenin faizi 

1 1. Toplu iş sözleşmesinden doğan alacakları hüküm altına alınan mahkeme 

kararının temyiz denetimi için, hükme dayanak yapılan sözleşmenin 

dosyada bulunması gerekir; öncelikle sözleşme dosyaya konulmalıdır. 

Diğer yandan hüküm altına alınacakların sözleşmeye göre ödeme günleri 

ile faiz başlangıç tarihlerinin açıklığa kavuşturulması gereklidir. 

2. 6772 sayılı kanundan doğan ilâve tediye alacağı hakkında TSGLK m. 

61'de öngörülen faizin yürütülmesi mümkün değildir 

TSGLK 2, 61; 6772 sK 1-3 

DAVA: Davacı TĐS.den doğan alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


335


gereği konuşlup düşünüldü: 





2. Toplu Đş Sözleşmesi dosya içinde bulunmadığı için temyiz denetiminin yapılması 

mümkün değildir. Öncelikle hükme dayanarak yapılan dönemi kapsayan Toplu Đş 

Sözleşmesi dosyaya konulmalıdır. Öte yandan hangi tür alacaklar için ödeme gününün 

anılan sözleşmede öngörüldüğü, hangilerinin öngörülmediği belli olmadığı gibi temyiz 

dilekçesinde belirtildiği üzere belki de hiçbir alacak için ödeme günü öngörülmüş değildir. 

Bu itibarla faiz başlangıç tarihi ile ilgili olarak Toplu Đş Sözleşmesindeki süreler dikkate 

alınarak her bir alacak için faiz başlangıç tarihi belirtilmek sureti ile hükmün açıklığa 

kavuşturulması gerekir. Aksi halde ilamın infazı aşamasında tereddütler ve yeni 

uyuşmazlığın ortaya çıkmasına sebebiyet verilebilir. 

3. Đlave tediye alacağı 6772 sayılı kanundan kaynaklanmaktadır. Böyle olunca 2822 sayılı 

Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 61. maddesinde öngörülen işletme 

kredisi faizinin yürütülmesi isabetsizdir. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, 4.10.1999 

gününde oybirlğiyle karar verildi. 

 


Sözleşme ve eki iş grupları ayırımına göre aşağı iş grubuna verildiği 

iddiası - ücret farkı talebi - sözleşmeye uygun uygulama 

2 Đşçinin toplu iş sözleşmesi ve eki iş gruplamasına göre gördüğü işin ağırlığı 

dolayısıyla 4. gruba girmesi gerektiği halde 5. gruba dahil edilmesi sonucu 

bazı haklarının daha az ödendiğini iddia ederek fark alacak istemişse de, 

dosya içeriğine ve değerlendirilmesine göre işverence yapılan uygulamanın 

ve ödemelerin sözleşme hükümlerine uygun bulunduğu anlaşıldığından 

isteklerin reddine karar verilmesi gerekir. TSGLK 2 

DAVA: Davacı, ücret ve ikramiye farkı, vardiya primi verimlilik değerlendirme primi 

farkı, hafta tatili ücreti farkı ile fazla çalışma parasının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 




336


Davacı işçi Punker Operatörü olarak davalıya ait işyerinde çalışmaktadır. Kendisinin 

1.1.1997-31.12.1998 dönemini kapsar ve 9.7.1997 tarihinde imzalanan 

Toplu Đş Sözleşmesinin eki olan iş gruptan 4. grupta olması gerekirken 5. grup 

olarak işveren tarafından sayılarak ücret ve buna bağlı kimi hakların daha az 

ödendiğini iddia ederek alacak isteğinde bulunmuş, mahkemece makina mühendisleri 

olan bilirkişi kurulunca keşif sonucunda düzenledikleri rapora itibar edilerek 

istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. Toplu Đş Sözleşme eki "Kapsam içi 

personel kadro ünvan Grupları Dağılım Tablosu" kapsamındaki iş gruplarından 

davacının yer almak isteği, 4. grup olarak "OPERATÖR" (Tüm fabrika ve Yrd. 

Đşletmelerde ki kontrol odası) panel ve koruma Güv. Amir Yrd. ünvanlarına yer 

verilmiştir. Bu grupta esas olan operatör ünvanıdır ki, bu ünvanla tüm fabrika ve 

yardımcı işletmelerindeki kontrol odası ya da paneli alanında çalışma koşulu 

aranmaktadır. Ayrıca uyuşmazlıkla ilgili olmayan koruma güvenlik amir yardımcılığı 

ünvanına da yer verilmiştir. 

Aynı tablonun 5. grubunda ise operatör / Teknisyen ünvanı söz konusudur. Bu 

ünvanla çalışma şekli olarak "tüm fabrika yardımcı işletme üretim ve bakım, 

merkez atölyeler, kalite kontrol, teknik kısım, teknik emniyet atık saha ve çöp 

yakma ya da yıkama işlerini kapsamaktadır. Ayrıca iş makina operatör teknisyeni, 

başmuhafız, usta, unvanlarına yer verilmiştir. Đşlerin bu teknik ve sistemini 

oluşturulması, 9 Eylül üniversite Endüstri Mühendisliği Bölümünce gerçekleştirildği 

ve bu bilimsel kurumun ortaya koyduğu anılan iş grup tablosunun Toplu Đş 

Sözleşmesi taraflarınca aynen kabul edildiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. 

Görüldüğü üzere iş grupları tablosunun 4. grubunda yer alan operatör 

ünvanı çok sınırlı bir biçimde ve yüksek düzeydeki işlere ilişkin olarak iş yapan 

kişiler için söz konusudur. 5. grupta yer alan "operatör" ünvanı ise 4. grup dışındaki 

tüm kişiler için söz konusu olup davacı bu grup içinde yer almaktadır. Esasen 

taraflar arasında bir uyuşmazlıkta yoktur. Davacı bu gruplandırmaların sunni 

olduğunu yaptığı işin ağırlığı bakımından 4. gruba girmesi gerektiğini ileri sürmektedir. 

Makina mühendisi bilirkişilerden sonuç itibarı ile bu görüşü benimsemişler, 

bir bakıma olması gereken gruplandırma bakımındran davacının 4. grupta 

yer alması gerektiği sonucuna varmışlardır. 

Dosyadaki bilgilerden 9 Eylül Üniversite Endüstri Mühendisliği bölümünce de 

2.12.1997 dava tarihinden sonra da 16.12.1997 tarihinde yaptığı yeni bir gruplandırma 

cetvelinde davacıya saha operatörü kapsamı içinde ve yine beşini grupta 

yer verdiği anlaşılmaktadır. Bütün bunlarda göstermektedir ki davacı dört değil 

beşinci grup içinde yer almıştır. Đşyeri uygluaması ve yapılan ödemeler bu gruba 

337

yugun olduğundan davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden hatalı değerlendirme 

ile kimi isteklerin kabulü isabetsizdir. 




 


Sözleşmeye göre işçinin meslek lisesi mezunu olarak üstlendiği işe intibakının 

yapılması - ücret farkının ödenmesi 

3 Dönemlerine göre yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesi hükümleri 

uyarınca meslek lisesi mezunu olarak ve üstlendiği işe uygun 

intibak ettirilmediği iddiası, bilirkişi raporu ve sözleşme hükümleri 

dikkate alındığı doğru görülmekte ve ücret farkının ödenmesi isabetli 

bulunmaktadır. 

TSGLK 2 

DAVA: Davacı, 4. derecenin 2. kademesine intibakının yapılması ile derece ve 

saat ücret fırkanını ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı, 15.6.1992 tarihinde davalı kurumda geçici olarak işe başladığını ve 

12.6.1997 tarihinde sanatkar işçilik kadrosu verilerek 9. derecenin 1. kademesine 

intibakının yapıldığını, gerçekte ise Meslek lisesi mezunu oluşuda gözönüne alınarak 

17. dönem Toplu Đş Sözleşmesinin 25/d maddesi gereğince 6. derecenin 1. 

kademesine intibakının yapılması suretiyle dava tarihi itibariyle 4. derecenin 2. 

kademesinden ücret alması gerekirken 9. derecenin 1. kademesinin kendisine uygulanması 

nedeniyle 12.6.1997-8.2.1999 dönemi için ücret fark alacağı talebinde 

bulunmuştur. 

Mahkeme istek gibi karar vermiş olup, karar davalı tarafça temyiz edilmiştir. 

Davalı taraf yapılan intibak işleminin yerine olduğunu savunmuştur. 

Davacı Meslek Lisesi mezunu olmasına karşılık 15.6.1992 tarihinde bu tarih için 

yürürlükte olan Toplu Đş Sözleşmesinin 25. maddesinin 2. fıkrasına göre 9. dere- 

338

ceden ve sanatsız işçi poziyonunda göreve başlatılmıştır. Bu şekilde çalışmaya 

devam eden davacı, işverenin toplu iş sözleşmesinin 60/II. maddelerinin II. fıkrası 

gereğince yapmış olduğu tasarrufla sanatkar işçi kadrosuna geçirilmiş ve intibakı 

da 9. derecenin 1. kademesine yapılmıştır. 

Mahkemenin kararına dayanak yapılan bilirkişi raporunda, davacının Endüstri 

Meslek Lisesi mezunu olması dolayısıyla sözleşmenin 25. maddesinin I/d fıkrasına 

göre 6. dereceden işe başlatılması ve yine sözleşmenin 58. maddesine göre 

askerlikte geçen süre ve 57. maddeye görede her derecedeki 3 yıllık bekleme durumu 

gözönüne alınarak davacı tarihler itibariyle 4-4/1 ve 4/2 derece ve kademelerine 

intibak ettirilerek fark ücret tahakkuku yönüne gidilmiştir. 

Davacının işe giriş tarihinden itibaren borçlanılan askerlik süreside dahil geçirilmiş 

7-8 yıl gibi uzun bir süre geçmiş olmasına karşılık ilk girişteki 9. derecenin 

1. kademesinden haklarının ödenmesi Toplu Đş Sözleşmesinin anılan kuralları 

dikkate alındığında doğru görülemez. Bu itibarla davanın kabulü dosya içeriğine 

uygun olmakla hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz 

edene yükletilmesine 30.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

 


Đş ve işyerinin devamlı değiştirilmesinde disiplin kurulu kararının alınması 

gereği - işverenin işi yürütme ve düzenleme olanağına ilşkin sınırlama 

- bu sınırlamaya uyulmasının istenemeyeceği 

4 Toplu iş sözleşmesinde işçinin iş ve işyerinin değiştirilmesi halinde 

disiplin kurulu kararının alınacağı öngörülmekle beraber, işverenin 

işi yürütme ve düzenleme olanağından yoksun bırakan böyle 

bir sınırlamaya uyması istenemez. Ancak böyle bir değişiklik bir 

nevi disiplin cezası anlamı taşıdığında, disiplin kurulundan geçirilmesi 

gerekir. 

TSGLK 2 

... Sendikası üyeleri 1. ..., 2. ..., 3. ... adına Avukat ... ile ... Belediye Başkanlğı 

adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Đstanbul 3. Đş Mahkemesinde verilen 

21.4.1999 günlü ve 168/165 sayılı hüküm, davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla 

dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. 

339


Đşyerinde uygulanmakta olan 1.3.1998-29.2.2000 dönemini kapsayan Toplu Đş 

Sözleşmesinin "Đşin Denetlenmesi, Đşe Alma ve Çalışma Esasları" Başlıklı 3. bölümünde 

yer alan "Đş ve Đşyeri Değişikliği" başlığını taşıyan 18. maddesinde "işçiler 

genel olarak istihdamına esas olan işinde ve branşında çalıştırılır. Đşçinin işyerinin 

ikametgahına yakın olmasına özen gösterilir. Ancak iş icap ve zaruretlerine 

göre işçiler işyeri içinde veya belediyeye bağlı başka bir işyerinde ünvan veya 

niteliği benzer yahut birbirine yakın başka işle de veya yerde de geçici olarak işveren 

tarafından çalıştırılabilir. Ancak bu süre 5 ayı geçemez. Müdürlük içi görevlendirmelerde 

Anadolu yakasındaki bir işyerinde çalışan işçinin yine Anadolu 

yakasındaki başka bir işyerinde, Avrupa yakasında bir işyerinde çalışan işçinin de 

aynı müdürlüğün yine Avrupa yakasındaki başka bir işyerinde çalışan işçinin de 

aynı müdürlüğün iyne Avrupa yakasındaki baka bir işyerinde görevlendirilmesine 

özen gösterilir" denildikten sonra birinci ve üçüncü fıkralarında da "görülen işin 

niteliğinde benzerlik olmak kaydıyla yapılacak devamlı nakillerde disiplin kurulu 

kararı alınır." "Đş ve işyeri değişikliği ceza mahiyetinde olamaz. Đşçiler, devamlı 

olarak kadro ünvanları dışındaki işlerde çalıştırılamazlar." kurallarına yer verilmiştir. 

Somut olayda davacı işçi, davalı Büyükşehir Belediyesi işletme müdürlüğünde 

vasıfsız işçi olarak çalışırken kendisi gibi iki işçiyle birlikte yine aynı belediyeye 

bağlı tanzim satış müdürlüğünde çalışması talimatı verilmiştir. Ancak bu görevlendirme 

devamlı mahiyet arz ettiği için disiplin kurulundan geçerilmemesi olgusu 

üzerinde davacı alınarak bu nakil işleminin iptaline karar verilmesini istemiş, 

mahkemece de Dairemizin bir kararı gerekçe gösterilerek işlemin iptaline 

karar verilmiştir. 

Đş Hukukunda geçerli olan ilke işin yürütülmesi ve düzenlenmesinde işverenin 

yetkili olmasını gerektirir. Ancak bu şekilde işyerinde kuruluş amacına uygun 

olarak işçilerin çalıştırılması, iş barışının sağlanması ve verimli bir biçimde sonuç 

alınması sağlanmış olur. Bu itibarla işverenin işin başkalaştırılması ya da ağırlaştırılması 

gibi sonuçlar doğurmaması kaydıyla işçinin işine benzer başka bir işe 

verilmesi ya da başka bir yerde çalıştırılması yetkisi olduğu kabul edilmeli, tabi 

bütün bunların işin gereği olarak yapılmasıyla sınırlı olduğuda her zaman gözönünde 

tutulmalıdır. Fakat uygulmaada zaman zaman iş ve işyeri değişiklikleri bir 

ceza şeklinde yapılmakta ve bunun sonucu olarak da hakkın kötüye kullanılması 

ile de sıkça karşılaşılmaktadır. Bu tür kötüye kullanmaları, engellemek amacıyla 

Toplu Đş Sözleşmeleri ya da ferdi sözleşmelerine bir nevi iş güvencesi olarak hükümler 

konulmaktadır. Somut olayda da Toplu Đş Sözleşmesi hükmü genel de bu 

nitelikte bir düzenlemeyi içermektedir. Ancak her görevlendirme ve yer değiştir- 

340

menin disiplin kurulu kararı ile gerçekleştirilmesi işverenden istenemez. Böyle 

bir durumda işveren gereği şekilde işi yürütme ve düzenleme olanağından yoksun 

kalır ki, bunun kabulü mümkün değildir. Fakat öyle hallerle karşılaşılabilirki bu 

tür işlemler bir nevi disiplin cezası anlamı taşır. Đşte o zaman konunun disiplin 

cezası üzerinde durularak disiplin kurulundan geçirilmesi koşulunu aramak gerekir. 

Tekrar olaya dönmek gerekirse dava dilekçesinde böyle bir disiplin cezasından 

söz edilmediği gibi dosya içeriğinden bu anlamda bir uygulamanın varlığından 

söz etmek olanağı yoktur. Mahkemece Dairemizin dosya içine konan kararlarına 

atıf yapılmış ise de, alınan kararlar işyeri sendika temsilciliği ile ilgili ve temsilcilik 

sıfatını önler mahiyetteki işlemlerin iptali istemi ile açılmmış davalar sonunda 

verilen kararlara ilişkin olduğu anlaşılabilmektedir. Zira yerel mahkemenin gerekçesinde 

de bu temsilcilik üzerinde durulmaktadır. Bu sebeplerle davanın reddi 

gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır. 



oyçokluğuyla ile karar verildi. 

341 


Davalı Belediye Başkanlığı adına sendika ile bağıtlanan Toplu Đş Sözleşmesinin 

iş ve işyeri değişikliği başlıklı 18. maddesinde "görülen işin niteliğinde benzerlik 

olmak kaydı ile yapılacak devamlı nakillerde disiplin kurulu kararı alınır.." 

denilmektedir. 

Daire bozma kararında özetle, böyle bir düzenlemenin işverenin yönetim hakkına 

müdahale olduğu ve sonuç itibariyle geçerlilik taşımayacağı belirtilmektedir. 

Đşverenin vereceği emirlerle, yasa, toplu iş sözleşmesi ve iş akdine aykırı olmamak 

üzere işin yürütümünü düzenleme hakkına işverenin yönetim hakkı denir. Bu 

hakka bir çok sınırlamalar getirilmesi mümkündür. Yasa, Toplu Đş Sözleşmesiyle 

düzenlenmiş bulunan konularda yönetim hakkının uygulanması mümkün değildir. 

Yine işverenin yönetim hakkının Toplu Đş Sözlemleri ve iş akitleri ile sınırlandırılabileceği 

öğretide de benimsenen bir hususdur. Ayrıca Toplu Đş Sözleşmeleri ve 

iş akitleri ile işverenin yönetim hakkının da genişletilmesi mümkündür. Đşverenin 

Toplu Đş Sözleşmesini imzalamakla yönetim hakkına sınırlama getirilmesini kabul 

etmiştir. 

Toplu Đş Sözlemesi Grev ve Lokavt Kanununun 5. maddesinde Toplu Đş Sözleşmesine 

konulamıyacak hükümler belirtilmiştir. 

Đşverenin yönetim hakıkın kısıtlayan hükmün kamu düzenine de aykırı olduğu 

ileri sürülemez.

Đşverenin yönetim hakkı, çalışma şartlarını belirleyen kaynaklar arasında en altta 

yer aldığından tüm üst hukuk kaynakları tarafından sınırlandırılabilir. Bu sınırlandırma 

bir anlamda işverenin keyfi uygulamalarına getirilen bir güvencedir. 

Davaya konu olayda da, işverenin yönetim hakkı daha üst hukuk kaynağı olan 

Toplu Đş Sözleşmesi ile sınırlandırılmış olup, bu sınırlandırma yasaların emredici 

kurallarına aykırı olmadığından ve serbest iradesiyle işveren yönetim hakkının sınırlandırılmasını 

kabul ettiğinden yasalarnı emredici hükümlerine ve kamu düzenine 

aykırı olmayan Toplu Đş Sözleşmesi hükmüne müdahale edilmemesi gerektiği 

görüşleriyle bozma kararına iştirak edemiyor ve hükmün onanması gerektiği 

düşüncesindeyiz. 

 


Sözleşme uyarınca asgari ücret artışı farkının ücret zammı olarak sendika 

üyelerine yansıtılması. - Sayıştay raporunun bağlayıcılığının olmaması 

5 Toplu iş sözleşmesindeki düzenlemeye göre asgari ücretin artırılması 

halinde aradaki farkın ücret zammı olarak sendika üyelerine 

yansıtılacağı kabul edildiğinden, bu husustaki istek doğrultusunda 

hüküm kurulması gerekir. Sayıştay denetçinin değinilen zamdan 

sendika üyelerinin yararlandırılamayacağı ve daha önce ödenenlerin 

geri alınmasına ilişkin raporunun bağlayıcılığı sözkonusu olamaz. 

TSGLK 2 






Davacı işçi 1.3.1998-28.2.2000 yürürlük süreli işletme Toplu Đş Sözleşmesinin 

48. maddesinde "Bu toplu iş sözleşmesi kapsamına giren işyerlerinde en az ücret 

yasal en az ücret olup, eğer yasal ücret artar ise aradaki fark sendika üyesi işçilere 

de yansıtılacaktır." şeklindeki kurala rağmen davalı idarenin bu hükümden Sayıştay 

denetçisinin bir raporuna dayanarak yararlandırılmadığını, daha önce yapılan 

yararlandırılmların da geri alındığını ileri sürerek idarenin işleminin hatalı olduğunun 

tespiti ile birlikte kesilen ücretinin iadesi istemi ile açtığı davanın yargılaması 

sonunda mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. 

342

Davacı işçinin üyesi olduğu Sendika ile işveren arasında düzenlenen yürürlük süresi 

yukarıda açıklanmış olan Toplu Đş Sözleşmesindeki asgari ücretle ilgili kural daha önceki 

3-4 dönem Toplu Đş Sözleşmelerinde de aynı şekilde yer verilmiş olup uzun yıllar bu 

sözleşmelerin asgari ücret farkından sendika üyesi işçilerin yararlandırılmaları gerektiği 

şeklinde uygulanmış olup, Toplu Đş Sözleşmesi tarafları arasında bir uyuşmazlık çıkmış 

değildir. Dava dilekçesinde de açıklanmış olduğu gibi asgari ücret farkı ile ilgili kuralın 

dört sözleşme dönemi yani 8 yıl boyunca ücret zammı şeklinde uygulanmış olması, 

tarafların maddeyi nasıl yorumladıklarının açık bir kanıtıdır. Yıllarca davalı idare de 

uygulamasını davacının isteği doğrultusunda yapmış bulunduğuna göre sözleşmenin davalı 

tarafından yorumu da davacının yararı doğrultusundadır. Bundan başka yıllarca aynı 

kuralın asgari ücret farkından davacı işçinin yararlandırılacağı şeklindeki uygulamadan 

dönülmüş olması yerleşmiş olan iş koşuluna da aykırılık teşkil eder ki Đş Hukukunda 

bunun kabulü mümkün değildir. Öte yandan Sayıştay raporunun da bağlayıcılığından söz 

edilemez. Böyle olunca gerekli hesaplama yapıp istek doğrultusunda hüküm kurulmak 

üzere kararın bozulması gerekmiştir. 




 


Devredilen işyerinde kıdem zammı için işe giriş tarihinin esas alınması 

- aile yardımının ancak aile kavramı kapsamında olanlara verilmesi - 

bekar işçilerin yararlanamamaları 

6 1. Toplu iş sözleşmesinde düzenlenen ve işçilere işyerinde geçirilen her bir 

tam hizmet yılı için uygulanacak kıdem zammında kıdem süresinin 

başlangıcı olarak işyerinin devredildiği tarih değil, işçinin işyerinde işe ilk 

giriş tarihi esas alınacaktır. 

2. Sözleşmede "tüm işçilere her ay memur statüsünde personele ödenen 

miktarda aile yardımı yapılır" hükmüyle, adı geçen yardımdan 

yararlanacaklardan aile kavramı içinde olan işçiler kastedilmiş olup, 

yardımın bekar işçileri de kapsar şekilde yorumlamak hatalıdır. 

TSGLK 2 

DAVA: Davacı, sözleşmenin 26/f maddesine göre işçilere aile yardımı yapılmasına devam 

edilmesi ve 29/b maddesine göre de işçilerin işyerinde geçirdikleri toplam hizmete göre 

kıdem zammı uygulaması gerektiğinin tespitine, ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme, istek gibi karar vermiştir. 



343


Taraflar arasındaki Toplu Đş Sözleşmesinin kıdem zammı başlıklı 29. maddesinin 

(B) bendinde "1.1.1997 tarihinde işyerinde çalışan işçilerin 31.12.1996 tarihi itibariyle 

işyerinde geçirdikleri her bir tam hizmet yılı için günlük çıplak ücretlerine 

5.000 TL. kıdem zammı yapılır. Ancak, kadın işçiler için 20, erkek işçiler için 25 

yıldan fazla kıdem süreleri dikkate alınmayacaktır" denilmektedir. 

Davacı sendika dava dilekçesinde davalının yukarıda belirtilen madde metninde 

örgörülen 31.12.1996 tarihini esas almıyarak işyerinin ... Kaymakamlığına devredildiği 

tarihi başlangıç kabul ederek kıdem zammı uygulamasının toplu iş sözleşmesi 

hükmüne aykırı olduğunu, işçilerin çalışmalarına ara vermeden hizmetlerini 

sürdürdüklerine göre, tüm çalışma süresi üzerinden kıdem zammının belirlenmesi 

gerektiğini ileri sürmüştür. 

Davalı taraf ise yapılan uygulamanın işçi yararına olduğunu savunmuştur. 

Ancak toplu iş sözleşmesinin ilgili maddesi, hiç bir duraksamaya yer vermiyecek 

şekilde işçilerin 31.12.1996 tarihi itibariyle işyerinde geçirdikleri her bir tam 

hizmet yılının kıdem zammında ölçü olacağını belirtmekle, tarafların iradelerinin 

kıdemli işçiliği teşvik olduğu ve kıdeminde işe ilk giriş tarihinden itibaren hesaplanması 

gerekliliği temel bir kural olduğundan, davalının uygulamasının toplu iş 

sözleşmesi hükmüne aykırı olduğu açıktır. 

Taraflar arasındaki diğer bir uyuşmazlık konusu; toplu iş sözleşmesinin 26. maddesinin 

(f) bendinde belirtilen Aile Yardımı ile ilgilidir. Bu madde de "Tüm işçilere 

her ay memur statüsündeki personele ödenen miktarlarda aile yardımı yapılır" 

denilmektedir. 

Davalının bu yardımı evli çalışanlara uyguladığı, davacı sendikanında maddede 

yer alan tüm işçiler sözcüğünden hareketle evli-bekar ayrımı yapılmaksızın uygulanmasını 

istediği görülmektedir. 

Aile yardımı, toplu iş sözleşmesinin Sosyal Yardımlar başlıklı 26. maddesinde 

yer almış olup, temel amacının aileye yardım olduğu tartışmasızdır. Tüm işçiler 

tabirinin aile kavramı içinde düşünülmesi ve aile sahibi tüm işçilere ayrım yapılmaksızın 

ve ancak memur statüsündeki personele yapılan ödeme miktarında yardım 

yapılmasının kararlaştırıldığı açık olup, bekar çalışanlarla önce evli olup çeşitli 

nedenlerle aile kavramı dışında kalan kişilere bu yardımın yapılamıyacağı 

açık olup, mahkemenin aksi düşüncelerle bu yardımın tüm çalışanlara yapılması 

gerektiği şeklindeki kabulü hatalı olup, kararın bu bölümünün bozulmasına ve 

2822 sayılı Yasanın 60. maddesi gereğince işin esasına ilişkin karar verilmesi 

gerekmiştir. 

344

Hüküm: 

1. Taraflar arasındaki Toplu Đş Sözleşmesinin Kıdem Zammı başlıklı 29/B maddesindeki 

hükmün, işçinin işe ilk giriş tarihinden itibaren hizmet süresinin hesaplanması 

suretiyle uygulanması gerektiği şeklindeki mahkeme hükmünün yerinde 

olduğunun tespitiyle buna ilişkin davalı temyizinin yerinde olmadığına, 

2. Aile yardımının, evlilik birliği devam eden tüm işçilere memur statüsündeki 

personele ödenen miktarlar gözönünde tutulmak suretiyle yapılması gerektiğinin 

tespitiyle bu yöne yönelik davalının temyiz itirazlarının kabulüne, 

3. Harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına gerek olmadığına, 

4. Taraflar yararına ayrı ayrı takdir olunan 13.500.000 TL. avukatlık ücretlerinin 

karşılıklı olarak tahsil ve ödenmelerine, 

5. Davacı tarafından yapılan 16.200.000 TL. yargılama giderinin takdiren 

8.100.000 TL sinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine 2822 sayılı Yasanın 

60. maddesi gereğince 7.4.1999 gününde oybirliği ile kesin olarak karar verildi. 

 


Vardiyasız çalışmada cumartesi iş görülmesinde ek gündelik - vardiyalı 

çalışanın yararlanamaması 

7 Toplu iş sözleşmesinde vardiyasız çalışan işçinin cumartesi günleri 

çalışması için ek gündelik ödeneceği öngörüldüğü için, dosya ve bilirkişi 

raporunun içeriğinden vardiyalı çalıştığı anlaşılan işçinin bu 

husustaki isteğinin reddine karar verilmelidir. 

TSGLK 2 






Davacı işçi davalıya ait işyerinde cumartesi günleride dahil olmak üzere çalıştırıldığını, 

oysa toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre 5 gün ve 40 saat üzerinden çalıştırılması 

gerektiğini, bu fiili çalışma durumuna göre cumartesi günleri çalışma karşılığı olarak iki 

yevmiyeye hak kazandığını ileri sürerek alacak davası açmıştır. Davalı ise savunmasında, 

işyerinde üç vardiya halinde çalışmanın söz konusu olduğunu, cumartesi günü çalışması 

nedeniyle bir hak talep edemeyeceğini bildirmiştir. 

345

Mahkemece mütaalasına başvurulan bilirkişi raporunda davacı işçinin vardiyalı 

çalışmadığını açıklayarak hesaplama yapılmış ve sonuçta buna göre hüküm kurulmuştur. 

1.3.1994-28.2.1996 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin 58-a maddesinde şu biçimde 

bir düzenlemeye yer verilmiştir. "Vardiyalı çalışan işçilerin hafta tatili altı 

iş günü çalışmasından sonraki gündür. Ancak çalışılmayan cumartesi günü ve 

onun yerini alan çalışılmayan gün 6 iş günü hesabında çalışılmış gibi sayılır. 

Normal çalışma yapılan yerlerde hafta tatili pazar günüdür. Belediye hizmetlerinin 

özelliği itibariyle, işveren zaruri gördüğü hallerde ve işin gereği hafta tatili 

günlerinde çalıştırılan işçilere müteakip hafta içinde 1 gün izin vermez ise kendi 

yevmiyesine ilaveten (2) iki yevmiye daha öder. Đşveren müteakip hafta içinde 

uygun görüp 1 gün izin verirse işçiye kendi yevmiyesine ilaveten (1.5) ilave 

yevmiye öder. 

Normal çalışma yapılan yerlerde cumartesi günü çalıştırılan işçiye müteakip hafta 

içinde 1 gün tatil verilirse ayrıca 1.5 ilave yevmiye, tatil verilmez ise 2 ilave 

yevmiye ödenir." 

Uyuşmazlığın çözümü için işyerinde davacının vardiyalı mı vardiyasız mı çalıştığının 

belirlenmesi gerekmektedir. Vardiyasız çalışma halinde Cumartesi mesaisinden 

dolayı davacı ilave yevmiyeye hak kazanır. Vardiyalı çalışma var ise hak 

kazanamaz. 

Bilirkişi raporunda davacının vardiyalı çalışmadığı kabul edilerek hesaplama yapılmış 

ise de raporda yer alan bilgi ve verilerden süreleri belirtildiği şekilde vardiyalı 

bir çalışma sistemiyle davacının çalıştığı anlaşılabilmektedir. Her vardiyada 

eşit sayıda işçi çalıştırılmaması ve vardiyaların periyodik şekilde (aynı zamanlarda) 

değişmemesi olgusundan hareketle davacının vardiyasız çalıştığı kabul 

edilemez. Gerçekten "Postalar Halinde Đşçi Çalıştırılarak Yürütülen Đşlerde Çalışmalara 

Đlişkin Bazı Özel Usul ve Kurallar Hakkında Tüzük" hükümleri bu konuda 

açıktır. "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde "Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları 

için durmaksızın bir biri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak işletilen 

yahut nöbetleşe işçi postaları ile yapılan işlerde, çalışma sürelerine gece çalışmalarına, 

çalışma ortasındaki zorunlu dinlenmelere ve hafta tatillerine ilişkin 

özel usul ve kurallar bu tüzükte belirtilmiştir" denilmektedir. "Đşçi postalarının 

sayısının düzenlenmesi" başlıklı 4. maddesinde de "nitelikleri dolayısıyla sürekli 

çalıştıkları için durmaksızın bir biri ardında postalar alinde işçi çalıştırılarak 

yürütülen işlerde posta sayısı 24 saatlik süre içinde enaz 3 işçi postası 

çalıştırılacak şekilde düzenlenir." kuralına yer verilmiştir. bu kurallara göre 

346

davacının çalışmasının vardiyalı çalışma olduğu sonucuna varılmalıdır. Böyle 

olunca davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalıdır. 




347 

 


Verimliliği teşvik primi - işbaşında kalınan saat için ödeme - görevli 

olarak yolda geçirilen süreye ödenmemesi 

8 Toplu iş sözleşmesinde günlük çalışma süresi 8.5 saat ve üzerinde 

olan işçilere işin başında kaldıkları her saat başına, saat ücretinin 

% 15 oranında verimliliği teşvik primi ödeneceği hükme bağlandığı 

dikkate alındığında, verimlilik üretim ile ilgili bir kavram olduğu 

gibi, "iş başında kalma" şartının gereği de primin işyerinde çalışmaya 

bağlı tutulduğunu gösterdiği için işçinin görevli olarak yolda 

geçirdiği sürede verimlilik primine hak kazanması söz konusu olamaz. 

TSGLK 2 

DAVA: Davacı, teşvik primi alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Uyuşmazlık iş yerinde uygulanmakta olan 1.3.1997-28.02.1999 yürürlük süreli 

Toplu Đş Sözleşmesinin 60/e maddesinde ve müktesep hak sayılmamak ve başka 

bir sözleşmeyi etkilememek kaydıyla günlük normal mesai süresi 8,5 saat ve üzerinde 

olan bütün işçilere, çalıştıkları normal mesai günleri için iş başında kaldıkları 

saat başına, saat ücretinin % 15'i oranında verimliliği teşvik primi ödenir." 

şeklindeki hüküm kapsamına işveren tarafından görevli olarak gönderilen bir işçinin 

yolda geçirdiği süre için de teşvik primi ödenip ödenmiyeceği konusu üzerinde 

toplanmaktadır. Toplu iş sözleşmesinin 30. maddesinde "işçinin... işiyle ilgili 

başka bir yere gönderilmesi veya işverenle ilgili başka bir yerde meşgul edilmesi 

suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler" in çalışma süresinden sayılması 

öngörüldüğü için bu yolda geçen sürenin verimliliği teşvik priminde de

dikkate alınması gerektiği idda edilerek davacı işçi tarafından tespit ve alacak davası 

açılmış olup mahkemece TĐS sözleşmesinin her iki maddesi dayanak yapılarak 

istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

Anılan 60/e maddesinde açık biçimde "verimliliği teşvik primi" kavramından ve 

"çalıştıkları normal mesai günleri için iş başında kaldıkları" değiminden söz 

edilmektedir ki bu kavram ve değimlerin anlam ve kapsamından hareket edilerek 

sonuca gidilmesi gerçeğin ortaya çıkması bakımından gerekli görülmektedir. 

Gerçekten "verimlilik" iş yerinde üretimle ilgili kavram olduğu gibi "iş başında 

kalma" koşuluda iş yerinde çalışmayı gerektirmektedir. 

Böyle olunca yolda geçen sürenin verimliliği teşvik primi alacağının tespitinde 

dikkate almış olması hatalıdır. Bu durumda mahkemece yapılacak iş davanın 

reddine karar vermekten ibarettir. 



 


Sözleşme ile getirilen zammın ödendiğinin belgelenmesi - sözleşme ile 

kıdem tazminatının on gün içinde ödeneceğinin kararlaştırılması-ücretsiz 

izin ve grevde geçen süreler için ücret farkı hesabı yapılamaması 

9 1. Toplu iş sözleşmesinde öngörülen zammın işçiye ödendiği, 

imzasının bulunduğu bir belge ile kanıtlandığına göre, bu zammın 

hüküm altına alınması doğru değildir. 

2. Sözleşme kıdem tazminatı hakkının doğduğu tarihten itibaren on 

gün içinde ödeneceği kabul edildiği için, geçerli olan bu hükmün 

sonucu kıdem tazminatı faizinin, onuncu günü takip edeng ünden 

itibaren yürütülmesi gerekir. 

3. Ücretsiz izin ve grevde geçen çalışılmayan süreler için ücret farkı 

hesabının yapılması hatalıdır. 

TSGLK 2; ĐşK 14, 26 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem tazmnatı, ücret ikramiye, izin ücreti ve 

sosyal haklar alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; 

ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak 

davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi 

davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya 

tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 4.5.1999 salı günü tayin edilerek taraflara 

348

çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına kimse gelmedi. Karşı taraf 

adına Avukat ... geldi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatın sözlü 

açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi gereği 






2. Davacı işçinin dosya içeriğine göre işyerinde 23.8.1973 tarihinde 28.1.1997'ye 

kadar geçen 23 yıl 5 ay 5 gün süreyle çalıştığı halde hata sonucu 24 yıl olarak kabul 

edilip kıdem tazminatına karar verilmesi isabetsizdir. 

3. Yargılama aşamasında 1.8.1996 tarihindeki toplu iş sözleşmesi zammının davacı 

işçiye ödendiği savunulmuş ve ödeme belgesi de ibraz edilmiştir. Bu ödeme 

belgesi imzalı olup, davacıyı bağladığından bu zammın hüküm altına alınması 

doğru değildir. 

4. Ücretsiz izin ve grevde geçen süreler için ücret farkı hesaplaması yapılması 

hatalıdır. Zira çalışılmayan bu süreler için ücret söz konusu olamaz. 

5. Toplu Đş sözleşmesinin 59/c maddesinde kıdem tazminatının hakkın doğduğu 

tarihten itibaren 10 gün içinde ödenmesi öngörülmüş olup, bu tür kısa sürelerin 

toplu iş sözleşmeleriyle kabulü Dairemizin yerleşmiş uygulamaları gereği hükümsüz 

sayılamaz. Bu itibarla onuncu günü takip eden günden itibaren kıdem 

tazminatı faizi hüküm altına alınmalıdır. 


peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesini, 4.5.1999 gününde oybirliğiyle 


 

349


Sözleşme ile düzenlenen koruyucu eşya - sosyal yardım sayılması ve işyeri 

dışında kullanılamaması - faiz başlangıcı için dava tarihinin dikkate 

alınması 

10 1. Toplu iş sözleşmesinde koruyucu eşya olarak işçiye verileceği öngörülen 

havlu ve sabun, sosyal yardım niteliğinde olmadığı ve 

işyeri dışında kullanılamayacağı için, bu eşyalara ilişkin alacak 

isteğinin reddine karar verilmelidir. 

2. Kıdem tazminatı söz konusu olmayan alacaklar hakkında 

işveren daha önce temerrüde düşürülmediğine göre ilk dava ve ek 

dava tarihinden faizin yürütülmesi gerekir. 

TSGLK 2 

DAVA: Davacı, sendikal tazminat, izin ücreti, yakacak yardımı ile giyim ve koruyucu 

eşya alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı avukatı taraından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, 






2. Davalı işveren usulüne uygun biçimde gerek ilk kısmı gerek son ek dava aşamasında 

zamanışımı definde bulunmuştur. Mahkemece bu savunma üzerinde durulmamıştır. 

Sendikal tazminat dışındaki hakların 5 yıllık zaman aşımına tabi olduğu 

düşünülerek zaman aşımına uğramayan miktarların hüküm altına alınması 

ile yetinilmelidir. 

3. Toplu Đş Sözleşmesinde koruyucu eşya ve giyim yardımı başlığnı taşıyan 69. 

maddesinde işyerinde kullanılmak üzere havlu ve sabun yardımından sözedilmektedir. 

Bu tür koruyucu eşyalar sosyal yardım kapsamı dışında bulunduğu için işyeri 

dışında bu malzemeleri kullanmak imkanı yoktur. Bu durumda koruyucu 

eşya kapsamı içine giren havlu ve sabun yardımından kaynaklanan alacak isteğinin 


4. Faiz başlangıç tarihi bakımından da mahkemece hataya düşülmüştür. Kıdem 

tazminatı dava konusu olmadığına göre hüküm altına alınan miktarlar için ilk 

350

dava kapsamına girenler için ilk dava tarihinden ve ek dava kapsamına girenler 

için de ek dava tarihinden faiz yürütülmelidir. Davalı işveren daha önce temerrüde 

düşülmediğinden hüküm altına alınan miktarların tamamı için fesih tarihinden 

faiz yürütülmesi hatalıdır. 




 


Önceki iki dönem sözleşmesindeki giyim yardımı farkının işverence 

karşılanmasına ilişkin geçici madde hükmü-son dönem sözleşmede de 

bulunup bulunmadığının araştırılması-bilirkişiye başvurulmasıhakimin 

görevi 

11 Önceki iki dönem sözleşmesinde giyim yardımı farkının işverence 

karşılanacağına ilişkin geçici madde düzenlemesinin, son dönem 

sözleşmesinde de bulunup bulunmadığı hakim tarafından araştırılarak 

istek hakkında bir sonuca gidilmelidir. 

351 

Bir davada hakim tarafından bilinmeyen özel ve teknik bilgi gereken 

hallerde bilirkişiye başvurulması gerekir. Mahkemenin görevine giren ve 

görev nedeniyle bilinmesi gereken doğal olan hukuki sorunlar için 

bilirkişiye başvurulamaz. 

TSGLK 2 

DAVA: Davacı, işçilik haklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 



konuşulup üşünüldü: 


Mahkemece bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle davacı lehine verilen karar dairemizce 

"... Dosya içinde bulunan Toplu Đş Sözleşmeleri metinlerine göre, gerçekten 

1982-1985 süreli olanında ayni giyim yardımı, 1985-1987 süreli olanında 

da nakti giyim miktarı belirtilmek suretiyle yapılması ve yine bu son sözleşmenin 

gecici 7/2-a maddesinde de işçi aleyhine giyim yardımından bir durum hasıl 

olursa aradaki farkın karşılanması kuralına yer verilmiştir. Bu kurallar dikkate 

alındığından anılan iki dönem Toplu Đş Sözleşmeleri arasında aleyhe bir farkın 

bulunduğu, ne var ki bu dönem itibariyle zamanaşımının gerçekleştiği anlaşıl-

maktadır. 1987-1989 dönemi Toplu Đş Sözleşmesinde önceki 1985-1987'de olduğu 

gibi bir önceki sözleşmedeki hakları saklı tutan geçici bir maddenin yer alıp 

almadığı kuşkuya yer vermiyecek şekilde incelenmiş ve araştırılmış değildir. Şayet 

bu dönem sözleşmesinde böyle bir hükme yer verilmemişse 28.2.1987 tarihinden 

sonraki isteklerin reddine karar vermek gerekir. Bir talebin dikkate alınabilmesi 

için yasal bir dayanağı bulunmalıdır..." şeklinde bozulmuştur. Mahkeme 

bozma kararına uyduktan sonra, 27.10.1998 tarihli oturumda, davacı tarafın alacağını 

tespit için 10.000.000 TL. bilirkişi ücreti ve ayrıca talimat giderlerini yatırması 

için davacı vekiline 15 günlük kesin mehil vermiştir. Müteakip son oturumda 

ise bu kesin mehile rağmen davacı vekili bilirkişi ücretini yatırmadığından 

dolayı davanın reddine karar vermiştir. 

Şu hususu özellikle belirtmek gerekir ki, bir davada hakim tarafından bilinmiyen özel ve 

teknik bilgi gereken hallerde bilirkişiye başvurulması gerekir. Diğer bir anlatımla bilirkişi, 

özel ve teknik bilginin yetmediği hallerde hakime yardımcı olabilir. Mahkemenin görevine 

giren ve görev nedeniyle bilinmesi doğal olan hukuki sorunlar için bilirkişiye 

başvurulamaz. O halde öncelikle çözümlenmesi gereken husus, yukarıda belirtilen bozma 

kararında açıklandığı gibi, dava konusu alacaklardan faydalanabilmesi için 1987-1989 

dönemini kapsayan Toplu Đş Sözleşmesinde de daha önceki Toplu Đş Sözleşmesinde 

olduğu gibi işçinin yararlanmasına yönelik böyle geçici bir hükmün olup olmadığının 

saptanması gerekir. Bu durumun incelenip araştırılması ise hukuki bir sorun olup 

mahkemenin görevine girer. Şayet 1987-1989 dönemi Toplu Đş Sözleşmesinde böyle bir 

hüküm bulunduğu tespit edildiği taktirde daha önce alınan dosyada mevcut bilirkişi 

raporunda da faydalanmak suretiyle bir sonuca mümkünken mahkemenin bu hususları dikkate 

almadan kesin mehile rağmen davacı vekilinin bilirkişi ücretini yatırmadığı gerekçe 

gösterilmek suretiyle davanın reddine karar vermiş olması hatalıdır. 



verildi. 

 


Ayni ve sosyal hakların düzenlendiği dönem sözleşmesine göre hesaplanması 

12 Talep edilen ayni ve sosyal haklar, son toplu iş sözleşmesine göre değil, 

dayandıkları dönem sözleşmesi hükümlerine göre hesalanıp sonuca 

gidilmelidir. 

TSGLK 2 

DAVA: Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı farkı, ihbar ve kötüniyet tazminatı, 

yıllık izin ücreti, ücret alacağı farkı ve yakacak ile ayni sosyal hak alacaklarının 

352





duruşma için 23.2.1999 salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. 

Duruşma günü davalı adına Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat ... geldiler. 

Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinledikten 


353 





2. Ayni ve sosyal hakların son Toplu Đş Sözleşmesine göre hesap edilip hüküm 

altına alınması hatalıdır. Bu hakların gerçekleştiği dönemlerdeki Toplu Đş Sözleşmelerine 

göre hesaplanıp sonuca gidilmesi gerekir. 





 


Ayni ve sosyal hakların miktarlarının düzenlendikleri dönem sözleşmesine 

göre belirlenmesi 

13 Đşçinin hak ettiği ayni ve sosyal hakların miktarları, son sözleşme 

hükümlerine değil, gerçekleştikleri dönem yürürlükte bulunan 

sözleşme hükümlerine göre belirlenerek hüküm altına alınmalıdır. 

TSGLK 2 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatı farkı, ücret ve izin farkı ile ikramiye 

ve sosyal haklar alacağının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda 


verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı 

avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve 


Duruşma günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinledikten sonra duruşmaya son 

verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:



göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamlı dışında kalan temyiz itirazları 


2. Davacı işçinin hakettiği ayni ve sosyal haklar nedeniyle talep edebileceği miktarlar 

belirlenirken son Toplu Đş Sözleşmesinde sonuca gidilmesi hatalıdır. Mahkemece 

yapılacak iş bu alacakların gerçekleştiği her dönem yürürlükte bulunan 

Toplu Đş Sözleşmesine göre belirlenip hüküm altına almaktan ibarettir. 





 


Yakacak yardımı ve aynı sosyal hakların düzenlendikleri dönem sözleşmesine 

göre hesaplanması 

14 Talep edilen yakacak yardımı ile aynı sosyal yardımların dava konusu 

sürede her dönem yürürlükte olan sözleşmeye göre gerçekleşen 

alacaklara göre belirlenmesi ve hesaplanması gerekir. 

TSGLK 2 

DAVA: Davacı, ikramiye, yıllık izin ücreti ve sosyal yardım alacaklarının ödetimlmesine 






1. Dosyadaki yazılara, toplanan dellilerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere 



2. Davacının talep ettiği yakacak ile ayni sosyal haklar yönünden; dava konusu 

sürede her dönem yürürlükte olan Toplu Đş Sözleşmelerine göre gerçekleşen ala- 

354

cakların belirlenmesi gerekir. Yazılı şekilde ve 23.6.1996 tarihinden daha sonra 

yürürlüğe giren Toplu Đş Sözleşmesi nazara alınarak hesaplama yapılması hatalıdır. 




 


Sözleşme ile düzenlenen disiplin cezası - fiilin meydana geldiği tarihten 

üç yıl sonra karar verilemeyeceği-zamanaşımına ilişkin makul sürenin 

aşılmış olması - cezanın kaldırılması 

15 Toplu iş sözleşmesi ile düzenlenen meslekte yükseltilmenin durdurulması 

cezasının, disiplin komisyonu tarafından fiilin meydana 

geldiği tarihten üç yıl, "makul" zamanaşımı süresi geçirildikten 

sonra verildiği için kaldırılmasına ilişkin istemin mahkemece kabulü 

hakkındaki kararın onanması gerekir. 

TSGLK 2, 6; ĐşK 18 

DAVA: Davacı, disiplin cezasının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir. 

Yerel mahkeme, isteği kabul etmiştir. 




Davacı işçinin işyeri deposunda kabuklu fındığı çıkarmak eyleminden dolayı hakkında 

işyerinde uygulanmakta olan Toplu Đş Sözleşmesinin 46/D. maddesi uyarınca Disiplin 

Komisyonunca meslekte yükselmesinin durdurulması cezasının uygulanmasına karar 

verilmiş olup, bu kararın iptali istemi ile davacı tarafından dava açılmıştır. 

Mahkemece Toplu Đş Sözleşmesinin 49. maddesindeki "zamanışımı konusunda 

yasa hükümleri uygulanır" kuralı gözönünde tutularak burada 657 sayılı Devlet 

Memurları Kanunu'na atıfta bulunulduğu ve anılan kanunda da iki yıllık zamanaşımının 

öngörüldüğü gerekçe gösterilerek davanın zamanışımından reddine karar 

verilmiştir. 

Öncelikle belirtmek gerekir ki, davacının eylemi 11.1.1994 tarihinde meydana 

gelmiş olup komisyon kararı ise 9.1.1997 tarihlidir. Dava ise 15.4.1997 tarihinde 

açılmıştır. Mahkemenin dayanak yaptığı Toplu Đş Sözleşmesi de, olayın meydana 

geldiği tarihi kapsayan 1.8.1992-31.7.1994 yürürlük süreli Toplu Đş Sözleşmesi- 

355

dir. Bir başka anlatımla komisyon kararı bu Toplu Đş Sözleşmesi döneminden 

sonra alınmıştır. 

Öte yandan Toplu Đş Sözleşmesi hükümleri yorumlanırken taraflar arasındaki 

ilişkinin idare hukukuna dayanan bir ilişki olmayıp hizmet akti ilişkisi olduğu düşünülmelidir. 

Bunun sonucu olarak da şayet bir Toplu Đş Sözleşmesinden soyut 

biçimde "yasa hükümleri"ne atıfta bulunulmuşsa sözkonusu yasanın idare Hukuku 

alanında değil, Đş Hukuku alanında bir yasa olduğu kabul edilmelidir. Bu 

nedenle bu iptal davasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun zamanışımı 

ile ilgili hükümlerinden hareket edilmesi olanağı yoktur. 

1457 sayılı Đş Kanununda ne kadar süre içinde disiplin cezası verileceğine ilişkin olarak 

özel bir hükme yer verilmiş değildir. Hizmet akti eki olan personel yönetmeliğinde ve 

Toplu Đş Sözleşmesinde de bu konuda bir düzenleme mevcut değildir. Bu itibarla yasada 

bir boşluktan sözedilebilir. Gerek işçinin gerek işverenin fesih hakkı konusunda 1475 

sayılı Đş Kanunun 18. maddesi 6 işgünlük ve bir yıllık oldukça kısa ve makul sürelere yer 

vermiş olup olayda kıyasen bu hükmün uygulama olanağı vardır. Bu kapsamda en ağır 

disiplin cezası "fesih" cezası olduğuna göre aynı mantıkla daha hafif cezalarda da makul 

sürelerin çalışma barışının sağlanması açısından gözetilmesi gereği kuşkusuzdur. Olay 

1994 yılında, disiplin kurulu kararı ise 1997 yılında gerçekleştiğine göre artık olayda 

makul sürenin geçtiği kabul edilerek sonuca gidilmelidir. Mahkemece de iki yıllık süre 

geçtiği vurgulandığına göre sonucu itibari ile doğru olan kararın yukarıda açıklanan gerekçelerle 

ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine 


 


Sözleşmede öngörülen haksız fesih tazminatı-cezai şart niteliği-BK m. 

161/sonfıkra uyarınca değerlendirme 

16 Toplu iş sözleşmesine göre dava edilen ve hüküm altına alınan haksız fesih 

tazminatı cezai şart niteliğinde olduğundan BK m. 161/son fıkra uyarınca 

bir değerlendirme ve indirim cihetine gidilmemiş olması hatalıdır. Ek dava 

ile hüküm altına alınan haksız fesih tazminatı için faiz, fesih tarihinden 

değil, davanın açıldığı tarihten itibaren yürütülmelidir. 

TSGLK 2; BK 158, 161 

DAVA: Davacı, bakiye haksız fesih tazminatının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 




356





2. Toplu Đş Sözleşmesinin 14. maddesi uyarınca dava edip hüküm altına alınan 

haksız fesih tazminatı cezai şart niteliğinde olduğundan Borçlar Kanununun 

151/son maddesi uyarınca bir değerlendirme ve indirim cihetine gidilmemiş olması 

hatalıdır. 

3. Kabule göre de bu ek dava ile hüküm altına alınan miktar için fesih tarihinden 

faiz yürütülmesi de ayrı bir bozma nedenidir. Mahkemece yapılacak iş Yargıtay 

uygulamaları dikkate alınarak bu ek davanın açıldığı tarihten itibaren yasal faiz 

yürütülmelidir. Davalı işveren dava tarihinden önce temerrüte düşürülmediği gibi 

ilk kısmı dava da ek dava kapsamına giren miktar için temerrüt oluşturmaz. 




 


Hizmet akdinin keyfi ve haksız feshinin sözleşme ile sınırlandırılması-iş 

güvencesi tazminat isteği ve reddi-askıya alınma suretiyle fesihsözleşmeden 

doğan alacakların faizi için istekle bağlılık-6772 sayılı 

kanundan doğan ikramiye için kanuni faiz 

17 1. Sözleşmede yer alan işçilerin keyfi ve haksız işten çıkarılmaları halinde 

ödeneceği öngörülen işçinin "maaşının 12 katı tutarında iş güvencesi 

ödeneği" somut olayda uygulanamaz. Đşverence dava işçinin hizmet akdi 

askıya alınmak suretiyle ve haklı bir sebebe dayanmadan feshedilmiş 

olmakla beraber işverenin keyfi olarak hareket ettiği yönünde dosyada 

bilgi ve belge mevcut değildir. Bu nedenle ve benzer olaylarda karar 

verildiği üzere iş güvencesi tazminatının reddi gerekir. 

2. Đşçi tüm alacakları için en yüksek banka mevduat faizini talep ettiğinden, 

toplu iş sözleşmesinden doğan alacakları hakkında en yüksek 

mevduatı geçmemek üzere işletme kredisi faizi yürütülmelidir. Kıdem 

tazminatı için en yüksek mevduata uygulanan faize karar verilmelidir. 

Toplu iş sözleşmesinde 6772 sayılı kanuna yollama yayılmakla bu 

kanundan doğan ilave tediyenin niteliğinde bir değişiklik olmayacağı 

için ilave tediye alacağı hakkında dava tarihinden itibaren kanuni 

faiz yürütülmesi gerekir. 

TSGLK 2, 61; ĐşK 13, 17; 6772 sK 1-3 

357

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem kötüniyet tazminatları, ücret, ikramiye, fazla çalışma 

parası ve ücretli için, giyim yardımı ile iş güvencesi tazminatının ödetilmesine 




gereği konuşulup rüşünüldü: 





2. Toplu Đş Sözleşmesinin 63. maddesinde "işyerinde çalışmakta olan işçiler keyfi 

olarak ve haksız bir sebepten dolayı gerek bireysel gerekse toplu şekilde işten çıkartılmalarda 

işveren işten çıkardığı her işçiye yasalar ve toplu iş sözleşmesi ile 

kazanılan hakların dışında ve ayrıca maaşının 12 katı tutarında iş güvencesi ödeneği 

ödemeyi taahhüt eder" hükmüne yer vermiştir. Davacı işçinin hizmet sözleşmesi 

daha önce de askıya alınmış ve sonradan tekrar işe çağırılmış davacı gelerek 

işbaşı yapmıştır. Davacı işçinin hizmet sözleşmesinin askıya alınması suretiyle 

feshedildiği ve haklı bir sebebe dayanmadığı anlaşılmakta ise de işverenin 

keyfi olarak hareket ettiği yönünde dosya içerisinde bilgi ve belge mevcut değildir. 

Mahkemece iş güvencesi tazminatının reddine karar verilmelidir. Kaldı ki 

benzer olaylarda aynı doğrultuda yani iş güvencesi tazminatının koşullarının gerçekleşmediği 

sonucuna varılarak kurulan hüküm dairemizin 4.5.1999 gün ve Esas 

12906 karar 15774 sayılı kararıyla onanmıştır. Bu itibarla mahkemece yapılacak 

iş, işgüvencesi tazminatının reddine karar vermekten ibarettir. 

3. Davacı tüm alacakları için en yüksek banka mevduat faizi talep etmiştir. Mahkemece 

toplu iş sözleşmesinden doğan alacaklara en yüksek işletme kredisi faizi 

yürütülmüş olması Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu'nun 74. maddesinde öngörülen 

isteğe bağlılık kuralına aykırıdır. Bu durumda toplu iş sözleşmesinden 

doğan alacaklara en yüksek mevduat faizini geçmemek kaydıyla işletme kredisi 

faizi yürütülmelidir. 

4. 1475 sayılı Đş Kanunu'nun 14/II. maddesi uyarınca kıdem tazminatına bankalarca 

uygulanan en yüksek mevduat faizinin yürütülmesi gerekirken en yüksek 

işletme kredisi faizine hükmedilmesi hatalıdır. 

5. Davalı işverenin bir kamu kurumu olması nedeniyle ilave tediye alacağı 6772 

sayılı kanundan doğmaktadır. Toplu Đş Sözleşmesinde anılan yasaya yollama yapılmış 

olması bu alacağın toplu iş sözleşmesinden kaynaklandığı anlamına gel- 

358

mez. Böyle olunca bu alacağa dava tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesi gerekirken 

en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmesi hatalıdır. 




 


Hizmet akdinin feshi dolayısıyla sözleşmede yer alan "tenkisatta usul" 

hükmüne göre tazminat talebi-ayrıca akdin feshinden öngörülen cezai 

şartın gereği tazminat ödenmesi isteği 

18 Çok sayıda işçi ile birlikte hizmet akdi feshedilen işçi yönünden 

sözleşmenin "tenkisata gidilmesi" haline dayalı bir işten çıkarma olmadığı 

için, bu husustaki tazminat isteminin reddi gerekir. 

Sözleşmenin getirdiği başka bir düzenlemeye göre işverenin ĐşK m. 17/II 

dışında bir sebeple hizmet akdini feshetmesi halinde işçiye cezai şart 

olarak onsekiz aylık brüt ücret tutarında iş güvencesi tazminatı ödeme 

yükümlülüğü, somut olayın şartlarına uygun düştüğü için, bu maddenin 

uygulaması ile yetinilmelidir. 

TSGLK 2; BK 158, 161 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve sendikal tazminatın ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 








2. Davacı işçi, kendisi ile birlikte yetmişyedi işçinin işine son verildiğini ileri sürerek 

işyerinde uygulanmakta olan Toplu Đş Sözleşmesinin "Tenkisatta usul" başlıklı 

27. maddesinde öngörülen tazminatın da hüküm altın alınmasını istemiş, 

mahkemece istek gibi karar verilmiştir. Ancak anılan maddede "tenkisata gidilmesi" 

hali öngörülmüş olup, somut olayda bu maddenin uygulanma olanağı bu- 

359

lunmamaktadır. Zira, işverenin çok sayıda işçinin sözleşmelerini feshettikten 

sonra işyerine çok sayıda işçi aldığı savunma içeriğinden ve dosyadaki bilgi ve 

belgelerden anlaşılmaktadır. Öte yandan davacı aynı Toplu Đş Sözleşmesinin 26. 

maddesinde sözkonusu olan cezai şart isteğinde de bulunmuş, bu istek de mahkemece 

kabul edilmiştir. Bu son maddede hizmet akdinin 1475 sayılı Đş Kanununun 

17/II. maddesi dışında bir sebeple işveren tarafından feshedilmesi halinde 

akdi feshedilen işçiye cezai şart olarak onsekiz aylık brüt ücret tutarında iş güvencesi 

tazminatı ödeme yükümlülüğü altına girmiştir. Mahkemece bu tazminat 

yani cezai şartın kabulü ile yetinilmesi, aynı olaydan dolayı 27. maddedeki tazminata 

karar verilmemelidir. 

3. Az önce üzerinde durulan 26. maddedeki ceza şartın uygulanması ile ilgili olarak 

mahkemece talep edilen miktara göre değil, bilirkişi tarafından belirlenen 

gerçekleşmiş miktar dikkate alınarak indirim yapılması yoluna gidilmelidir. 





Đşyerinde uygulanan T.Đ.S. cezai şartı düzenleyen 26. maddesinde "Taraf sendika 

üyesi işçilerin hizmet akitleri 1475 sayılı kanunun 17/2 maddesi dışında her ne 

sebeble olursa olsun işverence feshedilmesi halinde hizmet akitleri feshedilen işçiye 

işveren yasadan doğan tazminatları ile diğer haklarla birlikte ayrıca cezai 

şart olarak onsekiz aylık brüt giydirilmiş ücreti tutarı iş güvencesi tazminatı 

ödemeyi kabul eder." düzenlenmesine yer verilmiş, davacının bu maddeye dayalı 

isteği kabul edilmiş, daire çoğunluğu da bu maddeye dayalı isteğin kabulünü 

tenkisat sebebi dışında yerinde görmüştür. 

Davalı, davacının hizmet akdini 3.5.1999 tarihli devamsızlık tutanağı ile belirlenen 

22.4.1999-3.5.1999 tarihleri arasındaki devamsızlığa dayanılarak 4.5.1999 

tarihli encümen kararı ile 1475 sayılı yasanın 17/2 maddesine göre sona erdirmiştir. 

Bu konudaki devamsızlık tutanağı ve encümen kararı dosyadadır. Malatya 

Bölge Çalışma Müdürlüğünün işverene yazdığı 6.7.1999 gün, 4381 sayılı yazıda 

da iş müfettişi tarafından yapılan denetim sonucu "Đşyerinde geçici işçi 

statüsünde çalışan 77 işçinin 24.4.1999 tarihinden 3.5.1999 tarihine kadar izinsiz 

ve mazeretsiz olarak işe gelmedikleri gerekçesiyle 1475 sayılı Đş Yasası'nın 17/2-f 

maddesi uyarınca iş akitlerinin feshedildiği, yapılan işlemin yerinde olduğu..." 

bildirildiği anlaşılmaktadır. 

Mahkeme bu belgeleri yeterli görmüyorsa, aksi kanıtlanıncaya kadar değer verilmesi 

gerekli güçlü delil olan iş müfettişi denetim evrakı celb edilmeli 

360

devamsızlık tutanağına imzalayan tanıkları dinletmesi için davalıya mehil 

vermeli, dava sonucundan menfaati olan davacı tanığı ...'ın ifadesi ile yetinmeyip 

tüm deliller değerlendirilerek karar verilmelidir. Eksik inceleme ile sonuca 

gitmek usul ve yasaya aykırıdır. 

T.Đ.S.nin 69. maddesi gereği işten çıkarma cezası verme yetkisi disiplin kuruluna 

aittir. Disiplin kuruluna gidilmeden işten çıkarma cezası verildiği için davacının 

ihbar ve kıdem tazminat isteklerinin hüküm altına alınması Dairemizin ve 

H.G.K.nun istikrar kazanan içtihatlarına uygun düşmektedir. 

Ancak yukarıda açıklanan T.Đ.S.nin cezai şart uygulaması yönünden aynı sonuca 

varılamaz. Đşveren Akdi Đş Yasası'nın 17/2 maddesi gereğince sona erdirmiş ve bu 

husustaki delillerini de dosyaya sunmuştur. Önceki açıklamalara göre bu husustaki 

dellier usulünce toplanmalı ve sonucuna göre T.Đ.S.nin 26 maddesi gereğince 

cezai kural yönünden hüküm kurulmalıdır. 

Mahalli mahkeme kararının bu yönden de bozulması gerektiği kanısında olduğumdan 

daire çoğunluğu kararının 1 nolu bendine katılamıyorum. 

361 

 


Sözleşme ile getirilen cezai şart niteliğindeki iş güvencesi tazminatısendikal 

tazminat ile birleşemeyeceği 

19 Davacı işçi için kötüniyet tazminatı hüküm altına alındığına göre, 

aynı olaydan ötürü toplu iş sözleşmesinde düzenlenen iş güvencesi 

tazminatı da kabul edilemez. 

TSGLK 2; ĐşK 13; SenK 31 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatları, fazla çalışma ve izin ücreti, 

ikramiye, kupon bedelleri, iş güvencesi tazminatı ve ücret alacağının ödetilmesine 








yerinde değildir.

2. Davacı işçi hem kötüniyet tazminatı hem de toplu iş sözleşmesinde öngörülmüş 

olup belli nedenler dışında hizmet sözleşmesinin feshi halinde cezai şart 

ödeneceği yolundaki hüküm gereği tazminat isteğinde bulunmuştur. Mahkemece 

her iki istemde hüküm altına alınmıştır. Kötüniyet tazminatı hüküm altına alındığına 

göre ayrıca ceza-i şartın kabulü doğru olmaz. Sendikalar Kanununda da kötüniyet 

tazminatı ile sendikal tazminatı aynı olaydan dolayı kabul edilemeyeceği 

belirtilmiştir. Bu itibarla somut olay bakımından kötüniyet tazminatı hüküm altına 

alındığından işgüvencesi tazminatı reddedilmelidir. Böylece davacının mükerrer 

yararlanması önlenmiş olur. Kaldı ki kötüniyet tazminata davacı işçinin 

daha yararınadır. 

3. Davacı işçi kıdem tazminatı için 23.4.1998 tarihinden itibaren faiz istediği 

halde bu istek aşılarak 8.1.1998 tarihinden faiz yürütülmesi keza hatalı olup bozmayı 

gerektirmiştir. 




 


Sözleşme ile düzenlenen bildirim süresi-faiz başlangıç tarihinin açıkça 

yazılması 

20 1. Hizmet akdinin feshi tarihinde işyerinde uygulanan ve davacı işçiyi 

de kapsayan sözleşmede hizmet süresi on yıldan fazla olan işçiler 

için bildirim süresi on hafta olarak öngörüldüğü halde ihbar 

tazminatının kanunda belirtilen sekiz hafta üzerinden hesaplanması 

hatalıdır. 

2. Ek dava ve ilk dava kapsamına giren alacak miktarlarına ilişkin 

faiz başlangıç tarihinin açıkça ve duraksamaya yer vermeyecek 

şekilde yazılması gerekir. 

TSGLK 2; ĐşK 13 

DAVA: Davacı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ve ücret alacağı ile ikramiye alacaklarının 





362





2. Đşyerinde feshi tarihinde uygulanmakta olan TĐS hükümlerine göre hizmet süresi 

10 yıldan az olan işçiler için ihbar önelinin 10 hafta olarak öngörüldüğü davacınında 

bu madde kapsamında bulunduğu dosyadaki bilgi ve belgelerden anlmaşılmaktadır. 

Buna rağmen ihbar tazminatı hesabının yasada öngörülen 8 hafta 

üzerinden yapılması hatalıdır. 

3. Hüküm altına alınan alacaklar için ek dava kapsamına giren miktarların ek 

dava tarihinden ilk kısmi dava kapsamına girenlere de ilk dava tarihinden faiz yürütülmesi 

gerektiği halde "dava tarihinden" denilmek sureti ile bu ayırıma uyulmaması 

infaz aşamasında güçlüklerle karşılaşılmasına yol açar. Bu bakımdan faiz 

başlangıç tarihinin açıkca tereddüte yer vermeyecek şekilde yazılması gerekir. 




 


Disiplin kurulu kararı ile hatalı kumaş dokuma nedeniyle fesih- zararın 

on günlük ücret tutarını aşması-işçinin kusuru 

21 Toplu iş sözleşmesindeki düzenlemeye göre hizmet akdi hatalı kumaş 

dokuması nedeniyle disiplin kurulu kararı ile feshedilen işçinin, 

haksız fesih iddiası dikkate alınarak işçinin dokuma işinde kusuru 

bulunup bulunmadığı ve sebebiyet verilen zararın on günlük 

ücreti aşıp aşmadığı incelenerek elde edilecek sonuca göre karar 

verilmelidir. 

TSGLK 2; ĐşK 13, 14, 17 

DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ücretli izin alacağı, fazla mesai ile 

hafta sonu çalışma ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




363



göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan 


2. Davalı davacının nezdinde çalıştığı süre içinde yaptığı işte gerekli dikkat ve 

özeni göstermeyerek kendisini zarara uğrattığını ileri sürürek TĐS'in 59/c-4 maddesi 

uyarınca iş akdinin feshedildiğini savunmuştur. Bu arada 7.3.1997 tarihinde 

kusurlu çalışması sonucu kumaşın hatalı dokunmasına sebebiyet verdiğinden disiplin 

kurulu kararıyla hizmet akdi feshedilmiştir. Anılan tarihte davacının hatalı 

kumaş dokumasına sebebiyet verdiği miktar ne kadar olduğu bunun 10 günlük 

ücret tutarını aşıp aşmadığı, ayrıca bu dokuma işinde kusurunun bulunup blunmadığı 

varsa ne oranda olduğunun bilirkişi marifetiyle tespit edilmeden eksik incelemeyle 

verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




 


Sözleşmenin getirdiği ücret zammı ve sosyal hakların kıdem tazminatında 

dikkate alınması-işe giriş tarihine göre farklı tazminat 

22 Kıdem tazminatının, hizmet akdinin feshi tarihinde yürürlükte bulunan 

toplu iş sözleşmesi ile getirilen ücret zamları ve sosyal 

hakları dikkate alınarak ve sözleşmede işçilerin işe giriş tarihlerine 

göre farklı şekilde belirlenen sayıdaki günlük ücret tutarına göre 

hesaplanması gerekir. 


DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık izin ücretinin ödetilmesine karar 



Hüküm süresi içinde davalı Orman Genel Müdürlüğü ve davacı avukatı tarafından 


364

365 



göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 

2. Davacı vekili kıdem tazminatının hesabı sonunda somut itirazlarda bulunmuş olmasına 

rağmen değerlendirilmemiştir. Dosya içeriğine göre hizmet sözleşmesinin feshedildiği 

Haziran 1997 ayında işyerinde uygulanmakta olan 1.1.1997-31.12.1998 yürürlük süreli 

TĐS.nin getirdiği ücret zamları ve sosyal haklar, kıdem tazminatı hesabında dikkate 

alınmalıdır. Bir başka anlatımla fesih tarihine göre gerçekleşmiş giydirilmiş brüt ücret 

üzerinden hesaplama yapılmalıdır. Bundan başka her yıl için bu TĐS işçilerin giriş 

tarihlerine göre farklı şekilde kıdem tazminatı öngörmüştür. Davacının görüşüne göre 

TĐS.nin 87/3. maddesi uyarınca her yıl için 30 gün üzerinden hesaplama yapılmalıdır. 

3. Davacı işçinin mevsimlik olarak çalışmadığı dosya içeriği ile ortadır. Bu bakımından işe 

giriş ve çıkış tarihleri ve kullandırılan izin süreleri dikkate alınmak sureti ile her tam yıl 

için ücret alacağına karar verilmelidir. 



verildi. 

 


Bildirim süresine ait peşin ödenecek ücretin hesabında ödeme tarihine 

kadar yapılan sözleşme zamlarının dikkate alınması-çalışılmayan bildirim 

süresinin yıllık ücretli izinde kıdeme ekleneceğine ilişkin 

sözleşme hükmünün kanuna aykırılığı 

23 1. Bildirim süresine ait ücretin fesih bildiriminden sonra ödendiğinde, 

ücret tutarının hesabında ödeme tarihine kadar yapılan sözleşme 

zamlarının dikkate alınması gerekir. Ancak bildirim süresi 

içinde gerçekleşen tavan artışından işçi yararlanamaz. 

2. Toplu iş sözleşmesinde yer alan ve çalışılmayan bildirim süresinin 

yıllık ücretli izin hakkı için esas alınacak hizmet süresine ekleneceği 

öngören hüküm, kanun hükümlerine aykırı olup, buna göre 

yıllık izin isteminin reddi gerekir. 

TSGLK 2; ĐşK 13, 49, 50, 51, 56 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, ikramiye, 

ücret ile ayni ve sosyal hak alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması 

sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan 

alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı

olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek 

işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 23.11.1999 salı 

günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı 

adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak 

hazır bulunan Avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek 






2. Mahkemece dava konusu istekler hakkında iki kez bilirkişiye hesaplama yaptırılmış; 

ilk bilirkişi raporunda işçilik hakları yönünden ödeme nedeniyle alacak 

bulunmadığı belirtilmiş iken, hükme dayanak ikinci bilirkişi raporunda bu haklar 

yönünden fark alacak hesaplanmıştır. Çalışma süreleri hususunda taraflar arasında 

bir uyuşmazlık bulunmadığına göre, iki bilirkişi raporu arasındaki bu 

çelişki denetlemeye elverişli şekilde giderilmeden sonuca gidilmesi hatalıdır. 

3. Davacı işçinin hizmet akdi sona erdirildikten sonra Mart 1997 ayı içinde Toplu 

Đş Sözleşmesinin 1.8.1996 ve 1.2.1997 ücret zamları nazara alınarak belirlenen 

ücret üzerinden ihbar tazminatının ödendiği anlaşılmaktadır. Bu ödeme tarihine 

kadar yapılan zamlardan davacının yararlandırılması doğrudur. Ancak önel süresi 

içinde kıdem tazminatı tavan artışı 1997 Temmuz ayında gerçekleşmiş olup, bu 

tavandan davacının yararlandırılması Dairemizin oluşan içtihatlarına aykırıdır. 

4. Toplu Đş Sözleşmesinin 26/A-b/4 maddesinde, mevcut hizmet süresine ihbar 

öneli eklenerek bulunacak süre üzerinden yıllık izin süresinin hesabı kabul edilmiş 

ise de, çalışılmayan böyle bir sürenin çalışılmış gibi değerlendirilmesi 1475 

sayılı Đş Kanununun 49 ve 51 maddelerindeki ayrıntılı ve sınırlı düzenlemeye 

aykırılık oluşturur. Buna göre yıllık izin istemi reddedilmelidir. 





 

366


Bildirim süresine ait ücret (ihbar tazminatı) ve kıdem tazminatının sözleşme 

zamları dikkate alınarak ödenmesi-tavan artışından yararlanamama-faiz 

hakkının saklı tutulmamış olması 

24 1. Bildirim süresine ait ücretin peşin ödenerek feshinde bu ücret ve 

kıdem tazminatı toplu iş sözleşmesi ile yapılan zamlar dikkate alınarak 

hesaplanmış olduğuna göre, bildirim süresi için tavan artışı 

nedeniyle fark kıdem tazminatına hükmedilmesi hatalıdır. 

367 

2. Đşçi kıdem tazminatını alırken faiz, hakkını saklı tuttuğuna ilişkin 

bir belgeye rastlanmadığı için, Bk. m. 113/2 gereğince faiz talep 

edilemez. 

TSGLK 2; ĐşK 13, 14; BK 113 

DAVA: Davacı, kıdem tazminatı farkı ve faizi ücret farkı ikramiye farkı ve sosyal 

haklar farkının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Davacının hizmet sözleşmesi, 1.8.1996 ve 1.2.1997 de yürürlüğe giren Toplu Đş 

Sözleşmesi zamları nazara alınarak hesaplanan kıdem ve ihbar tazminatları 

ödenmek suretiyle feshedilmiştir. Đhbar öneli içerisinde tavan artışı gerçekleşmesi 

durumunda bu artıştan yararlandırılması ve fark kıdem tazminatının hüküm altına 

alınması hatalıdır. Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Dairemizin oluşan içtihadı 

bu doğrultudadır. 

3. Davacının kıdem tazminatını alırken faiz hakkını saklı tuttuğuna dair bir belgeye 

dosya içinde rastlanmamıştır. Borçlar Kanunu 113/2 maddesine göre asıl 

borç ödendiğinde saklı tutulmadığı takdirde fazi istenemez, karar bu yönden de 

hatalıdır. 



oybirliğiyle karar verildi.

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

Toplu iş sözleşmesinden yararlanma 

1. Đmza tarihi ile yürürlük tarihi arasında hizmet akdi feshedilen işçinin 

sözleşmeden yararlanabilmesi 

2. Sözleşme kapsamına giren işyeri alanında yeni bir işyeri oluşturulması 

ve burada çalışan işçilerin sözleşmeden yararlanabilmeleri 

3. Đşyerinin girdiği işkolunun değişmesinden sonra yapılan sözleşmeden 

daha önceki sözleşmenin kapsamına giren işçilerin yararlanabilmeleri 

4. Đşçinin hizmet akdinin feshinden sonra uygulanan zamdan yararlanamaması 

5. Ayni ve sosyal yardım haklarının yararlanılan dönem sözleşmesine 

göre belirlenmesi 

Bak. k 4, 5 

6. Ücret zammı alacak miktarından işverence yapılan telâfi zammının 

mahsup edilmesi 

7. Đşçinin belirli hakları için işe giriş tarihine göre sözleşme veya kanun 

hükümlerinin uygulanması 

8. Güvenlik görevlisinin genel müdürlük kararına göre sözleşmeden yararlandırılması 

9. Kapsam dışı iken kapsam içine alınan işçinin sözleşmenin ikinci yıl 

zammından yararlanması 

10. Đşçinin gördüğü iş ve görev ünvanı itibariyle kapsam dışı olup olmadığının 

belirlenmesi ve sonuçları 

368

9 

11. Alt işverenin işçilerinin sözleşmeden yararlanabilmesi 

10 

11 

11a) Alt işverenin işyeri için yapılan sözleşmeden kendi işçinin dayanışma 

aidatı ödeyerek yararlanması 

11b) Alt işverenin işçinin asıl işverenin taraf olduğu sözleşmeden 

yararlanamaması 


Đmza tarihinden önce hizmet akdi feshedilen işçi-sözleşmeden yararlanmaya 

ilişkin hükmün bulunmaması 

1 Sözleşmenin imza tarihinden önce hizmet akdi işveren tarafından 

feshedilen sendika üyesi işçi, sözleşmede bu hususta bir hüküm yer 

almadıkça imza tarihinden önce yürürlüğe konulan sözleşmeden 

yararlanamaz. Yürürlükteki sözleşmede böyle bir hüküm bulunmadığına 

göre ihbar tazminatı ve diğer işçilik haklarının hesaplanmasının toplu iş 

sözleşmesi dikkate alınmaksızın yapılması gerekir. 


DAVA: Davacı, ihbar tazminat, ikramiye ve ücret alacağı, giyim yardımı ile bayram 

harçlıklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 


Hüküm süresi içinde davalı avukatına temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 






2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davalı işyerinde 22.11.1994 tarihinde imzalanan 

1.1.1994-31.12.1995 yürürlük süreli Toplu Đş Sözleşmesinin uygulandığı, 

davacının sözleşmeye taraf işçi sendikasına üye olduğu ve davalı işyerinde 

31.12.1993-23.6.1994 tarihleri arasında çalıştığı anlaşılmaktadır. 

369

Mahkemece davacının Toplu Đş Sözleşmesinden yararlandırılması gerektiği düşünülerek 

istek doğrultusunda karar verilmiş ise de Toplu Đş Sözleşmesinin imza 

tarihinden önce hizmet akdinin feshedildiği olgusu karşısında davacının anılan 

Toplu Đş Sözleşmesinden yararlanması mümkün değildir. Gerçekten 2822 sayılı 

Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu'nun 9/2. maddesine göre Toplu Đş 

Sözleşmesinden Sendika üyesi işçilerin yararlanabilmesi için imza tarihinde de 

çalışması gerekir. Ancak sözleşmede yürürlük başlangıç tarihinden sonra çalışması 

gerekir. Ancak sözleşmede yürürlük başlangıç tarihinden sonra ve imzadan 

önce hizmet akdi feshedilen işçilerin yararlanacaklarına dair bir hüküm varsa o 

takdirde isteklerde bulunabilir. Söz konusu Toplu Đş Sözleşmesinde böyle ayrık 

bir kurala yer verilmemiş olduğundan anılan sözleşme hükümlerine göre ihbar 

tazminatı ve diğer işçilik haklarının belirlenmesi olanağı yoktur. Hesaplamaların 

Toplu Đş Sözleşmesi dikkate alınmaksızın yapılması gerekir. 




 


Sözleşme kapsamına giren işyerlerinden birinin alanında yeni bir işyeri 

kurulması - yeni işyerinin farklı işkoluna girdiği iddiası ve işçilerin 

sözleşmeden yararlandırılmaması - işyerinin girdiği işkolunun usulûne 

göre tespiti ve buna dayanarak sonuca gidilmesi 

2 Bir işverenin aynı işkoluna giren iki işyeri için sözleşme yapıldıktan sonra 

bu işyerlerinden birinin alanında bağımsız bir işyeri oluşturulması üzerine 

burada çalışan işçilerin de mevcut sözleşmeden yararlanmaları konusunda 

çıkan uyuşmazlıkta, öncelikle yeni kurulan işyerinin SenK nun m. 4'deki 

usule uygun olarak girdiği işkolunun belirlenmesi ve elde edilecek sonuca 

göre yeni işyerinde çalışan işçilerin diğer işyerleri için yürürlükte olan 

sözleşmeden yararlanıp yararlanamayacaklarına karar verilmek gerekir. 

TSGLK 9; SenK 4 

DAVA: Taraflar arasındaki, ücret farkı, ikramiye ve bayram harçlığının ödetilmesi 

davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle reddine ilişkin hükmün 

süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacı avukatınca istenilmesi üzerine 

dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 12.10.1999 Salı 

günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına 

Avukat ... ile karşı taraf adına Avukat ... geldi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan 

avukatlarnı sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya 


370

371 


... Sanayii A.Ş. ile ... Sendikası arasında düzenlenen 1.1.1998 31.12.1999 yürürlük 

süreli Toplu Đş Sözleşmesi, "kapsam"başlıklı 4. maddesi "... işverenin Adana 

Tarsus yolu üzerinde kurulu işyeri ile Silivri işyerini işin niteliği ve yürütümü bakımından 

kanunen bu işyerlerine bağlı bulunan yerlerle dinlenme, çocuk emzirme, 

yemekhane, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve meslek eğitim yerleri 

ile avlu gibi sair eklentileri" yer itibariyle kapsamına almış olup 2.4.1998 tarihinde 

imzalanmıştır. 

Bu toplu iş sözleşmesinin yürürlük ve imza tarihinden sonra Adana Tarsus yolu 

üzerinde kurulu işyeri alanı içinde "... Elyaf ve Đplik Đşletmesi" adı altında bir 

ünetinin açılıp faaliyete geçirildiği ve Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü'ne 

ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne 06 Dokuma 

işkolu olarak tescil edildiği 160 kadar işçinin çalıştırılmaya başlandığı taraflar 

arasında uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık bu yeni üretim alanında çalışmakta 

olup, ... Sendikasına üye olan davacı ve diğer işçilerin yukarıda anılan 

Toplu Đş Sözleşmesinden yararlanabilip yararlanamayacaklar konusu üzerinde 

toplanmaktadır. Bu yeni işyerinin işkolları tüzüğünün 03 sıra numarasında yer 

alan "petrol, kimya ve lastik" işkoluna girdiği kabul edildiği takdirde çalışan işçilerin 

toplu iş sözleşmesinden yararlanmaları gerektiği kuşkusuzdur. Böyle bir 

varsayımla bu ünitenin sonradan kurulmuş olmasının sonuca etkili olmadığı 

kabul edilmelidir. 

Aksi durumda ise, işçiler dokuma işkoluna giren bir işyerinde çalıştıkları için 

başka işkoluna giren işyeri için bağıtlanan toplu iş sözleşmesinden yararlanamazlar. 

Mahkemece dosya içinde bulunan Bölge Müdürlüğü yazılarında bu yeni işyerinin 

dokuma işkoluna girdiği şeklindeki yazısına değer verilerek ve anılan toplu iş 

sözleşmesi tarafı ... Sendikası'nın da bu tespite karşı bir itirazda bulunmadığı 

gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir. 

Öncelikle belirtmek gerekir ki, Bölge Müdürlüğü'nden gelen cevabi yazı, 2821 

sayılı Sendikalar Kanununun 4. maddesinde öngörülen prosedür sonucu yapılan 

işkolu tespiti niteliği ve gücünde değildir. Gerçekten aynı konuda açılmış olup, 

Adana 2. Đş Mahkemesinde yargılaması devam eden davalar nedeniyle yapılan 

keşif sonucu Avukat, kimya mühendisi ve makine mühendisinden oluşan bilirkişi 

kurulu tarafından düzenlenen 22.7.1999 tarihli bilirkişi raporu eldeki bu dava 

dosyasına ibraz edilmiş olup, işyerinin Petrol-Kimya ve lastik" işkoluna girdiği 

sonucuna varılmıştır. Bu rapor dava dosyamız için bağlayıcı nitelikte değilse de 

işin mahkemeler tarafından farklı biçimlerde sonuçlandırılmasının önlenebilmesi

için köklü bir çözüm şeklinin bulunması kaçınılmazdır ki 2821 sayılı Sendikalar 

Kanunu 'nun 4. maddesi uygulayıcılara yol göstermektedir. Gerçekten bu maddede 

"bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Çalışma Bakanlığı'nca yapılır. Çalışma 

Bakanlığı tespiti ile ilgili kararını Resmi Gazetede yayınlar. Kararın yayımını 

müteakip bu tespite karşı ilgililer iş davalarına bakmakla görevli mahalli 

mahkemede 15 gün içinde dava açabilirler. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. 

Kararın temyiz edilmesi halinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak 

karara bağlar" denilmektedir. Bu madde karşısında mahkemece yapılması 

gereken iş toplu iş sözleşmesi tarafı olup işçilerden aldığı yetki belgesi ile davayı 

açan sendikaya önel verilerek anılan ünitenin hangi işkoluna girdiğinin tespiti 

isteği ile Çalışma Bakanlığına başvurarak 4. maddedeki prosedürün işletilmeye 

başlatılarak sonucunun beklenmesi yoluna gidilmelidir. Đşkolu belirlendikten 

sonrada davanın kabulü ya da reddi şeklinde uyuşmazlığın çözümlenmesi 

gerçeğin ortaya çıkması bakımından uygun olacaktır. 

Eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 



yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye 


 


Đşyeri işkolunun değişmesi ve buna göre yapılan yeni sözleşme-daha 

önce farklı işkolundaki sendikaya üye işçinin yeni sözleşmeden yararlanamaması 

3 Đşyerinde işkolu değişikliği olmadan çalışan ve o dönemde yürürlükte 

bulunan sözleşmeden sendika üyesi olarak yararlanan ile kıdem 

tazminatı da bu sözleşme hükümlerine göre ödenen işçi, işkolunun 

farklı işkoluna girmesi üzerine yapılan yeni sözleşmeden yararlanamaz. 

TSGLK 9, 2, 12; ĐşK 13, 14 





372




2. Davacının ... Sendikası üyesi iken hizmet akdinin işveren tarafından feshedildiği 

dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Orman tamir atölyesinin kapatılarak işkolu 

değişikliğinden sonra işyerinin girdiği işkolunda Orman-Đş Sendikasının işveren ile 

bağıtladığı ve 1.1.1997 tarihinde yürürlüğe giren toplu iş sözleşmesinden davacı 

yararlanamaz. Zira Davacı ... Sendikası üyesi olup, Orman-Đş Sendikasına dayanışma 

aidatı da ödemiş değildir. 

Đşveren tarafından davacıya yapılan kıdem tazminatı ödemesi ... Sendikasının taraf olduğu 

toplu iş sözleşmesine göre yapılmış bulunmaktadır. Şayet işverenin yeni toplu iş 

sözleşmesine göre davacıya bir ödeme yapmış olması sözkonusu ise, hataen yapılan böyle 

bir ödeme kazanılmış hak oluşturmayacağından işverence her zaman geri istenebilir. 

Bu durumda kıdem tazminatı farkı talebine ilişkin istemin reddi ve ihbar tazminatının 

kıdem tazminatına esas ücrete göre hesap edilerek hüküm altına alınması gerekirken yazılı 

şekilde davanın kabulü hatalıdır. 



verildi. 

 


Hizmet akdinin feshinden sona verilen sözleşme zammından yararlanamama 

- yararlanılan aynı ve sosyal hakların ait oldukları dönem 

sözleşmesine göre belirlenmesi - ödendiği tespit edilen ikramiye hakkında 

hüküm verilmemesi 

4 1. Đşçi hizmeti akdini feshedildikten sonra sözleşmeye göre yapılan 

zamdan yararlanamayacağı için, işçilik haklarının bu zam dikkate 

alınarak belirlenmesi söz konusu olamaz. 

2. Değişik dönem sözleşmelerinde öngörülen aynı ve sosyal haklardan 

yararlanacak işçinin alacakları, son dönem sözleşme hükümlerine 

göre değil, ait oldukları dönem sözleşmesinin hükümlerine 

göre belirlenebilir. 

3. Bilirkişi tarafından ikramiye alacağının ödendiği tespit edildiği halde, 

bu kalem alacağın da hüküm altına alınması isabetli görülemez. 

TSGLK 9 

DAVA: Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı farkı, faizi, yıllık izin ücreti ve ikramiye 

ile ayni ve sosyal hak alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan 

yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle 

373

irlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde 

duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine 




başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra 

duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 

YAGITAY KARARI 




2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacı işçi hizmet sözleşmesini 15.8.1996 

tarihinde feshetmiştir. Böyle olunca aylarca sonra yürürlüğe giren 1997 Şubat 

Ayı zammından yararlanamaz. Böyle olunca hakların bu zam dikkate 

alınmaksızın belirlenmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. 

3. Davacı çalışma süresine göre yürürlüğe giren muhtelif Toplu Đş Sözleşmeleri 

hükümlerinde öngörülen ayni ve sosyal haklardan yararlanma durumundadır. 

Esasen mahkemede bu görüşte ise de, bu ayni ve sosyal haklar fesih tarihinde 

yürürlükte olan son Toplu Đş Sözleşmesine göre değil gerçekleştiği tarihte yürürlükte 

bulunan Toplu Đş Sözleşmeleri hükümleri dikkate alınmak suretiyle belirlenmelidir. 

4. Đkramiye alacağı ödendiği bilirkişi tarafından tespit edildiği halde mahkemece 

bu alacaklar da hüküm altına alınmıştır. Kararın gerekçeli bölümde mahkeme, bilirkişi 

raporundaki varılan sonucu kabul etmiş olmasına rağmen sonuçta bu kalem 

alacağı da hüküm altına almıştır ki, bu yönde kararın bozulmasını gerekmiştir. 



yükletilmesine ve peşin olanın temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 

23.2.1999 gününde oybirlğiyle karar verildi. 

 

374


Ücret zamlarından kaynaklanan alacak miktarından işverence yapılan 

telafi zammının mahsup edilmesi - aynı ve sosyal hakların yararlanılan 

sözleşme hükümlerine göre belirlenmesi. 

5 1. Ücret zamlarından kaynaklanan alacak miktarı belirlenirken işverence 

telafi zammı adı altında yapılan ödemenin mahsup 

edilmesi gerekir. 

375 

2. Ayni sosyal haklara ilişkin alacak miktarlarının yararlanılan dönem 

sözleşmesinin hükümlerine göre belirlenmesi gerekir. 

TSGLK 2 

DAVA: Taraflar arasındaki, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatları, yıllık izin ücreti, 

yakacak yardımı, ikramiye, ayni ve sosyal haklar ile ücret fark alacağının 






Duruşma günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına Avukat ... 

geldi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten 






2. Ücret zamlarından kaynaklanan alacak miktarı belirlenirken 1997 Nisan ayında 

davalı işverence telafi zammı adı altında yapılan ödemenin mahsup edilmemiş 

olması hatalıdır. 

3. Ayni Sosyal haklardan doğan alacakların son dönem Toplu Đş Sözleşmesi hükümleri 

dikkate alınarak tespit edilmesi doğru değildir. Bir başka anlatımla bu 

alacak miktarları gerçekleştikleri dönemde yürürlükte olan Toplu Đş Sözleşmelerine 

göre ayrı ayrı hesaplanarak sonradan miktarlar toplanmak suretiyle hüküm 





2.3.1999 gününde oyçokluğuyla karar verildi.


1. Kapsam dışı personel olarak işyerinde çalışan davacının ücret farkı alacağına 

konu dönemde ücretlere zam yapmaya yetkili yönetim kurulunca zam yapılacağı 

hususunda bir karar verilmemiş aksine mali güçlük nedeniyle zam yapılmasının 

ertelenmesine karar verilmiştir. Bakanlığın ücretlere zam yapma yetkisi yoktur. 

Bakanlık birlikler arasında dengeyi sağlamak için yapılabilecek ücret zammının 

tavanını bildirmektedir. Bu bildirimi işyeri yönetim kurulu kararı olmadan ücret 

zammı olarak kabul etmek işyeri tüzüğüne ve yasalara aykırıdır. Bu nedenlerle 

mahkeme kararının bozulması görüşündeyim. 

2. Yukarıda açıkladığım nedenlerle % 30 ücret zammının uygulanması mümkün 

olmadığından ihbar ve kıdem tazminatı ile ilgili mahkeme kararının bu yönden de 

bozulması gerekir. 

3. Davacı kapsam dışı personel olduğundan Toplu Đş Sözleşmesinden yararlanması 

mamül yardımları dışında mümkün değildir. Zira işyeri yönetmeliğinin 93 

maddesinde düzenlenen mamül yardımının T.Đ.S.ne göre verileceği açıklanmıştır. 

Kapsam dışı personele ödeneceği işyeri yönetmeliğinin 83-92 ve 94-97 maddelerinde 

düzenlenen sosyal hakların ödeme şekli ve miktarları yönetim kurulunca kararlaştırılacaktır. 

Yönetmeliğin 104. maddesi gereği yönetim kurulu isterse bu 

sosyal haklar yönünden de T.Đ.S.leri ile paralellik sağlıyabilir. Ancak dava konumuzda 

yönetim kurulunun böyle bir karar aldığı iddia edilmediği gibi bu konuda 

delilde sunulmamıştır. Yönetmeliğin 88. maddesinde düzenlenen yakacak 

yardımı 2.10.1990 gün ve 6/4 sayılı kararla ücrete katılarak son beş yıldır bu şekilde 

ödeme yapıldığı ve 1990 dan sonra yönetim kurulunca yakacak zammının 

belirlenmediği anlaşıldığından davacının T.Đ.S.nden yararlandırılarak yakacak 

yardımı ödenmesi isteğinin kabul edilmesi işyeri tüzüğüne ve uygulamasına T.Đ.S. 

düzenine ve yasalara aykırı olup bu yönden de mahalli mahkeme kararının bozulması 

görüşünde olduğumdan bu yönden dairenin onamasına katılmıyorum. 

SONUÇ: Mahalli mahkeme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle bozulması 

gerektiği kanısında olduğumdan daire çoğunluğunun kararına bu yönlerden katılmıyorum. 

 

376


Đşe giriş tarihine göre bildirim süresi ve kıdem tazminatına esas olan 

gün sayısının sözleşme veya kanun hükümlerine göre belirlenmesi 

6 Toplu iş sözleşmesi hükmüne göre bildirim süresi ve kıdem tazminatına 

esas olan gün sayısı hakkında belirli bir tarihten önce işe girenler 

için sözleşme hükümlerinin, bu tarihten son işe girenlerin ise 

kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörüldüğünden ve davacı işçi 

de anılan tarihten sonra işe başlamış olduğundan her iki tazminatı 

hakkında da ĐşK hükümlerinin uygulanması gerekir. 


DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin parası ile ücret alacağının 









2. Taraflar arasında açılmış olup halen sonuçlanmadığı anlaşılan hizmet tespiti 

davasının davalı idare bekletici mesele kabul edilmesini istediği halde o davanın 

sonuçlanmasının beklenmemesi hatalıdır. Gerçekten çelişkili kararlar verilmesine 

yol açılabileceği gibi, hizmet süresi bakımından o davanın önem taşıdığı açıkdır. 

3. Davalı işveren süresi içerisinde zamanaşımı def'inde bulunmuş ancak ücret konusunda 

5 yıllık zamanışımı süresi aşılacak şekilde alacağın tespiti ve hüküm altına 

alınması yoluna gidilmiştir. 

4. Đhbar ve kıdem tazminatlarının hesabında 1475 sayılı Đş Kanunun 13. maddesinde 

8 haftalık önel ile kıdem tazminatı için yılda 30 güne göre alacaklar yani 

tazminatlar tespit edilerek hüküm altına alınması gerektiği halde Toplu Đş Sözleşmesi 

kurallarına göre sonuca gidilmesi hatalıdır. Gerçekten Toplu Đş Sözleşmesinde 

dikkate alınmış olan belli bir tarihten önce işe girenler için TĐS'nin daha 

sonra işe girenler içinde Đş Kanunu hükümlerinin uygulanması öngörülmüş olup 

davacı o tarihten sonra işe başlamış bulunduğundan her iki tazminat miktarları 

hesaplanırken 1475 sayılı Đş Kanunun hükümlerinin uygulanması gerekir. 




377


Güvenlik görevlisinin genel müdürlük kararı ile sözleşmeden yararlandırılması 

- sözleşmeye dayalı haklara ilişkin istek - ihbarnamenin dayanak 

alınamayacağı ve geçerliliği - gerekli inceleme yapılması 

7 Güvenlik görevlisi olan işçinin, işveren kuruluşun genel müdürlüğü 

kararı ile sözleşmeden yararlandırılması gerektiği halde bu yolda 

uygulama yapılmadığı için sözleşmeden doğan hakları talep etmesi 

karşısında alınan ibranamenin dayanak yapılması ve geçerliliği kabul 

edilemez. 

Đbranamede dava konusu yapılan ve sözleşmeden kaynaklanan çeşitli 

işçilik hakları yer almadıktan başka, sendikal haklar ve sendika 

üyeliğinden de söz edilmektedir ki, sendikaya üyeliği ve faaliyeti yasak 

olan güvenlik görevlisi yönünden böyle bir ihbarnamenin geçerliği ileri 

sürülemez. Bu itibarla ibrarname dayanak alınarak isteklerin reddini 

gidilemez; genel müdürlüğün davacı işçiyi sözleşmeden yararlandırma, 

ilgili kararları getirtip tüm dosya incelenerek bir sonuca gidilmelidir. 

TSGLK 9; 2495 sK 

DAVA: Davacı, ücret ve ikramiye farkı, sosyal yardım, vardiya zammı, ikramiye ve kıdem 

tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





Davacı işçi davalıya ait işyerinde güvenlik görevlisi olarak çalışmakta iken ... ortaklıgının 

tarafı olduğu Toplu Đş Sözleşmesinden Genel Müdürlük kararı ile faydalandırılması 

gerektiği halde faydalandırılmadığını ileri sürerek Toplu Đş Sözleşmesince öngörülen ücret 

zammı, sosyal yardımlar, ikramiye farkı vardiya zammı gibi işçilik hakları isteğinde 

bulunmuştur. 

Mahkemece hizmet sözleşmesinin feshinden kısa süre sonra düzenlenen 2.5.1995 tarihli 

ibranameye dayanılarak davanın reddine karar verilmiştir. Kararın gerekçesi olarak da 

Dairemizin ibraname ile ilgili görüşünün ibranamenin geçerli olduğu doğrultusunda 

bulunduğu gösterilmiştir. 

378

Öncelikle belirtmek gerekir ki 26.4.1995 fesih tarihinden sonra düzenlenen anılan 

ibranamede dava konusu yapılan ve Toplu Đş Sözleşmesinden kaynaklanan çeşitli 

işçilik hakları sayılmamış ve gösterilmemiştir. Öte yandan ibranamenin geçerli 

olduğu bir başka açıdan da düşünülemez. Zira ibranamede sendikal faaliyetlerden 

ve sendika üyeliğinden de söz edilmektedir. Oysa güvenlik görevlisinin bağlı olduğu 

yasa gereği sendikaya üyeliği ve sendikal faaliyeti sözkonusu olamaz. Mahkemece 

Dairemizin ibranameye ilişkin görüşü de hatalı şekilde değerlendirilmiştir. 

Gerçekten her halükarda ibranamenin geçerli olduğu şekilde dairemizin bir 

görüşü olmadığı gibi, hakkı ortadan kaldırdığı için bu tür belgelerin sınırlı şekilde 

yoruma tabi tutulduğu bilinmektedir. Haklar sayıldığı takdirde salt miktarın gösterilmemiş 

olması ibranemeyi geçersiz kılmaz. Açıklanan nedenlerden dolayı ibranameye 

dayanılarak isteklerin reddine karar verilmesi isabetli değildir. Bu durumda 

mahkemece yapılacak iş ... ortaklığı Genel Müdürlüğünün Toplu 

Sözleşmeden yararlandırma ile ilgili kararları, Toplu Đş Sözleşme metinlerinin 

tüm dosya içeriği inceleme ve değerlendirmeye tabi tutularak hasıl olacak sonuca 

göre bir karar verilmelidir. 




 


Kapsam dışında iken kapsam içine alınan işçinin ikinci yıl zammından 

yararlanması - çalışılan iş grubunun ücreti esas alınarak zammın uygulanması 

8 Sözleşmenin yürürlük tarihinden sonra ve imza tarihinden önce kapsam 

dışı iken daha sonra kapsam içine alınan işçi, sözleşmenin ikinci yıl 

zammından yararlanır. Bu zam, işçinin çalıştığı işçi grubunun ücreti esas 

alınıp bu ücrete uygulanır ve bulunan miktar işçinin almakta olduğu 

ücretten fazla ise aradaki farkın hüküm altına alınması gerekir. 

TSGLK 9, 2 

DAVA: Davacı, ücret, ikramiye, yıllık izin, tatil, vardiya zammı, fazla çalışma parası ile 

gece zammının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 



HUMK.nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin 

evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup 


379


Đşyerinde uygulanan 10.9.1996 tarihinde imzalanan 1.3.1996 - 28.2.1998 yürürlük 

süreli toplu iş sözleşmesinin "Ücret Zammı ve Avans" başlıklı 41. maddesinde 

ikinci yıl zammının işçilerin iş gruplarına göre 1.3.1996 tarihinde belirlenen 

zamlı çıplak yevmiyesine % 50 oranında olmak üzere 1.3.1997 tarihinden geçerli 

olmak üzere zam yapılmasını öngörmüştür. Anılan toplu iş sözleşmesinin yürürlük 

başlangıç tarihinden sonra ancak imza tarihinden önce 6.9.1996 tarihinde 

kapsam dışı iken kapsam içine alınan davacıya çalıştığı beşinci iş grubuna göre 

1.700.000 TL esas alınarak ödenmesi gereken ikinci yıl için % 50 oranındaki 

zammın davacıya uygulanması gerekir. Şayet bu zamlı ücret davacının almış olduğu 

ücretten daha fazla ise bu farkın hüküm altına alınması gerekir. Öte yandan 

davacı bu toplu iş sözleşmesi ile kapsam dışından kapsam içine alınmamış ise de 

ücretinde bir indirim yapılamaz. Zira davacının 1.3.1997 tarihinden başlayarak 

toplu iş sözleşmesinin ikinci yıl zammından yararlandırılması gerekir. Ancak 

ikinci yıl zammının kapsam dışı ücrete yapılarak alacağın hüküm altına alınması 

hatalı olduğundan yukarıdaki esasa göre hesap raporu alınarak karar verilmesi gerektiğinden 

yazılı şekilde davanın kabulü bozmayı gerektirmiştir. 




 


Đşçinin gördüğü iş ve görev ünvanı itibariyle kapsam dışı olup olmadığının 

belirlenmesi - işçiye sözleşmeden doğan zamlar uygulanırken 

kapsam dışı kaldığı düşüncesiyle yapılan zamların dikkate alınması - 

mükerrer ödemeye yer verilmemesi 

9 Đşçinin sözleşmeye dayalı haklardan fark isteğine karşı işverenin davacının 

kapsam dışı kaldığını savunması üzerine, öncelikle davacı işçinin gördüğü 

iş ve görev ünvanı itibariyle sözleşmenin kapsamı dışında kalıp 

kalmadığının belirlenmesini gerektirmekte ve yapılacak inceleme 

sonucuna göre bir karar verilmesi isabetli görülmektedir. 

Đşçinin sözleşmeden yararlanması gerektiği sonucuna varıldığında 

işverenin kapsam dışında kaldığı düşüncesiyle yaptığı zamlar dikkate 

alınarak sözleşmede öngörülen zamlar uygulanmalı, mükerrer ödemeye 

yer verilmemelidir. 

TSGLK 9 

DAVA: Taraflar arasındaki, ikramiye ve ücret farkı alacaklarının ödetilmesi davasının 

yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın 


380

içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine 



günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya 

başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra 

duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 


Davacı işçi 1.1.1996 - 31.8.1998 yürürlük süreli Toplu Đş Sözleşmesinin hakkında 

uygulanarak ücret ve ikramiye fark isteklerinde bulunmuş, davalı işveren ise, davacının 

kapsam dışı statüde bulunduğunu bu statü nedeniyle ücretine zam yapılmış 

olduğunu savunmuştur. 

Mahkemece mütalaasına başvurulan bilirkişi tarafından düzenlenen rapor gözönünde 

tutularak istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

Bilirkişi raporundan hareketle sonuca varmak mümkün görülmemektedir. 

Gerçekten bilirkişi sendika üyeliğinin kazanıldığı tarihi dikkate alarak davacının 

Toplu Đş Sözleşmesinden yararlanabileceğini belirtmekle yetinerek hesaplamalar 

yapmıştır. Oysa davacının fiilen yaptığı iş ve görev ünvanı itibariyle kapsamdışı 

personel olup olmadığı taraflar arasında uyuşmazlığın temelini oluşturmaktadır. 

Bu konunun mahkemece açıklığa kavuşturulması bunun için de gerektiği takdirde 

teknik bir bilirkişi marifetiyle mahallinde inceleme yaptırılarak, sonra da bir 

değerlendirmeye tabi tutulmak suretiyle bir karar verilmesi icap eder. 

Öte yandan kabul şekli itibariyle de davalı işveren savunmanın müteaddit aşamalarında 

davacı işçiye toplu iş sözleşmesinin zammından yararlanamıyacağı düşüncesiyle 

ayrıca zam yaptığını savunmuş bordrolar ibraz etmiştir. Mükerrer ödemeye 

yer verilmemesi için bu zamların yapılıp yapılmadığı da incelemeye tabi tutulmalı, 

yapıldığı takdirde mahsup konusu üzerinde durularak fark ücret 

alacakları ile ilgili hüküm kurulmalıdır. 

Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır. 


davalı yararına takdir edilen 65.000.000 TL. duruşma avukatlık parasının karşı tarafa 

yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 


 

381


Alt işverenin işçisinin kendi işyeri için yapılan sözleşmeden dayanışma 

aidatı ödeyerek yararlanması - şartlar gerçekleşmediği için yararlanamama 

- bu nedenle asıl işverenin sorumluluğu olmayacağı 

10 Alt işverenin işçisi bu işverenle ait işyeri için yapılan sözleşmeden 

dayanışma aidatı ödeyerek yararlanmak istemişse de dilekçesi 

usulüne uygun ve zamanında verilmediği için sözleşme ile getirilen 

haklardan yararlanmak imkânını elde edememiştir. Bu nedenle davalı 

asıl işveren alt işverenin borçlarından sorumlu olmakla beraber, 

davacı işçinin ihbar ve kıdem tazminatının toplu iş sözleşmesi 

hükümleri dikkate alınmaksızın hesaplanması gerekir. 


DAVA: Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, ücret farkı, ilave tediye ve ikramiye, 

yıllık izin ücreti ile sosyal yardım alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 








2. Mahkemenin kabulüne göre davacı işçi davalı işverenin taşerona verdiği işin 

yapıldığı işyerinde çalışmaktadır. Her ne kadar dayanışma aidatı ödemek 

suretiyle Toplu Đş Sözleşmesinden yararlanmak istediğini bildirmiş ise de bu 

dilekçe usulüne uygun olarak zamanında verilmediği için Toplu Đş Sözleşmesi ile 

getirilen haklardan yararlanacak durumda değildir. Bu nedenle asıl işverenin 

1475 sayılı Đş Kanununun 1/son maddesi uyarınca alt işverenin borçlarından 

sorumlu olduğu için ihbar ve kıdem tazminatlarında da anılan madde uyarınca 

asıl işveren durumundaki davalının sorumluluğu cihetine gidilmesi ve buna göre 

Toplu Đş Sözleşmesi esas alınmaksızın ihbar ve kıdem tazminatları 

hesaplattırılarak hüküm altına alınması gerekir. 




 

382


Alt işverenin işçisinin asıl işverenin taraf olduğu sözleşmeden yararlanamaması-asıl 

işverenin sözleşme dışında alt işverenin yükümlülüklerinden 

sorumlu olması-fesihte kötüniyet bulunduğu değerlendirmesinin 

yapılmaması 

11 1. Alt işverenin işçisi, asıl işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden 

yararlanamaz ve bu durumda asıl işverenin sorumluluğu, 

sözleşme dışında alt işverenin yükümlülükleri ile sınırlıdır. 

383 

2. Alt işverenin işçisinin, asıl işverenin taraf olduğu sözleşmeden 

yararlanma girişimlerinden sonra feshinde kötüniyetin bulunduğu 

şeklinde bir değerlendirme yapılamaz. 


DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatlarının ödetilmesine karar verilmesini 

istemiştir. 








2. Davacı, asıl işverenden ihale ile işinin bir bölümünü almış olup alt işveren durumunda 

bulunan ...'in işçisi olarak çalışmakta iken, asıl işverenin tarafı olduğu 

TĐS.den yararlanabilmek için girişim ve isteklerde bulunduğu mahkemenin kabulündedir. 

Ancak, fesih bu istekler üzerine alt işveren tarafından gerçekleştirilmiş 

olduğu için kötüniyet tazminatına da karar verilmiştir ki, böyle bir değerlendirme 

Dairemizin son yıllarda oluşan içtihatlarına aykırıdır. Öğretide de benimsenen 

Dairemizin uygulaması alt işveren işçisinin asıl işverenin taraf olduğu TĐS.den 

yararlanamayacağı doğrultusundadır. Bunun sonucu olarak somut olayda gerçekleşen 

fesih işleminin kötüniyete dayandırılması olanağı yoktur. Bu bakımdan ihbar 

tazminatına karar verilmekle yetinilerek kötüniyet tazminatı reddedilmelidir. 

Bu hususda belirtilmelidir ki 1475 sayılı Đş Kanununun 1/son maddesinin asıl işverenin 

tarafı olduğu TĐS.den kaynaklanan alacaklar dışında alt işverenin sorumluluğuyla 

sınırlı olarak asıl işverenin sorumlu tutulması şeklinde yorumlanarak 

uygulanmalıdır.

3. Kabule göre de, davalı temerrüde düşürülmemiş olduğu için kötüniyet tazminatına 

fesih tarihinden faiz yürütülmesi hatalıdır. 


alınan temkyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 11.10.1999 gününde 


 

1 

2 

Toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi açısından çoğunluk 

1. Đşkolunda çoğunluğu belirleyen istatistiğe itirazda aynı işkolunda 

faaliyet gösteren diğer sendikaların taraf gösterilmesi 

2. Alt işverenin kendi işyerinde sözleşme yetkisi için çoğunluğun 

tespitinde asıl işverenin ve diğer alt işverenlerin işçilerinin birlikte 

dikkate alınmaması 


Đşkolu istatistiğine itirazda aynı işkolunda faaliyet - diğer sendikaların 

taraf gösterilmesi 

1 Đşkolu istatistiğine itiraz davasında sadece Çalışma ve Sosyal Güvenlik 

Bakanlığı değil, hukuki yararı bulunan aynı işkolunda kurulu 

diğer işçi sendikalarının da taraf gösterilmesi gerekir. 

TSGLK 12 

DAVA: ... Đşçiler Sendikası adına avukat ... ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 

adına avukat ... aralarındaki dava hakkında Ankara 9. Đş Mahkemesinden 

verilen 11.5.1999 günlü ve 59/490 sayılı hüküm davalı avukatınca temyiz edilmiş 

olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 


Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 1999 Ocak ayı istatistiği Resmi Gazetenin 

17 Ocak 1999 tarih ve 23586 sayılı nüshasında yayınlanmış olup buna göre 

"04 Gıda Sanayii" iş kolunda çalışan toplam işçi sayısı 323.105, davacı sendikanın 

üye sayısı 77189 yüzdesi de 23,88'dir. 

Davacı sendika, Bakanlığın bu tespitinin hatalı olduğunu üye sayılarının hesabında 

son dönemde üye olan 4770 işçiden sadece 1657'sinin dikkate alınıp kalanın 

alınmadığını ve yüzde oranında daha yüksek olduğunu ileri sürerek itiraz davası 

açmıştır. 

384

Mahkemece mütalaasına başvurulan bilirkişi kurulu raporu dikkate alınarak davacı 

sendikanın üye sayısının 78.679 ve yüzdesininde % 24.35 olduğu kabul 

edilmek suretiyle istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. 

2822 sayılıToplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 12. maddesine göre 

yapılan istatistik tespit, bu tespit kapsamına giren bütün sendikaların hukuki durumunu 

etkiler. Bu itibarla "Gıda" iş kolunda kurulu bütün sendikaların taraf 

gösterilmesi gerekir. Bu itiraz davasına sadece Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 

taraf gösterilmiş, hukuki yararı bulunan diğer sendikalar gösterilmemiştir. 

Bu durumda mahkemece yapılacak iş, itiraz kapsamı içinde davaya katılacak 

diğer sendikaların yine aynı kapsam içinde kalan varsa itirazları da dikkate 

alınarak yeni bir inceleme yapılıp davacı sendikanın gerçek üye sayısını ve bu 

üye sayısının aynı iş kolunda çalışanlara oranla yüzdesinin tespitine karar 

verilmekten ibarettir. 




 


Alt işverenin üstlendiği iş dolayısıyla oluşan kendi işyerinde çalışan 

işçi ve sendika üyeleri sayısına göre yetkinin belirlenmesi-yetki için 

çoğunluk tespitinde asıl işverenin veya diğer alt işverenlerin 

çalıştırdığı işçilerin birlikte değerlendirilmemesi 

2 Bir işverenin işyerinde yürütülen işin bir bölümünde veya bölümlerinde iş 

alan ve gerçek anlamda alt işveren olarak faaliyet gösterenler için de asıl 

işverenin işyeri alanında işyerleri kurulmuş olur ve bu işyerlerinde çalışan 

alt işveren işçileri için uygulanmak üzere toplu iş sözleşmesi yetkisinin 

kazanılmasında, o alt işverenin işçileri ve bunlardan sendikaya üye 

olanların sayıları dikkate alınır. Bu açıdan alt işverenin kendi işyerinde 

çalıştırdığı işçilerin, asıl işverenin işçileri veya varsa diğer alt işverenlerin 

işçileri ile birlikte değerlendirilmesi söz konusu olamaz. 

TSGLK 12, 15; ĐşK 1 

DAVA: ... adına Avukat ... ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına Avukat 

... Dahili Davalı ... T.A.Ş adına Avukata ... aralarındaki dava hakkında Aydın 

1. Asliye Hukuk Hakimliğinden Đş mahkemesi sıfatıyla verilen 22.9.1999 günlü 

ve 1103/765 sayılı hüküm davacı Avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi 


385


Davacı ... sendikası, davalı ... AŞ'ye ait işyerinde bağlı taşeronlara verilmiş ...'la 

ilgili işyerlerinde Toplu iş sözleşmesi yapılabilmek için çoğunluğa sahip olduğunun 

tespiti isteğiyle 24.9.1996 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı- 

'na başvuruda bulunmuş Bakanlıkça yapılan incelemelere göre de işyerlerinde 

toplam 538 işçinin çalıştığı, bunlardan 135'nin davacı sendikaya üye olduğu belirlenerek 

olumsuz tespit yazısını davacı ile birlikte ilgililere gönderilmiştir. 

Davacı sendika bu itiraz davası ile olumsuz tespitin iptaline karar verilmesini talep 

etmiş, mahkemece mütalaasına başvurulan bilirkişinin raporu dikkate alınarak 

davanın reddine karar verilmiştir. 

Başvuru dilekçesinde ve anılan Bakanlık'ça yapılan tespitlerde belirtildiği üzere 

davalı işverenin sahip olduğu iş yerinde görülmekte olan işçilerin bir bölümünün 

müteaddit taşeronlara verildiği anlaşılmaktadır. Şayet ortada gerçek taşeronluk 

varsa taşeronların üstlendikleri işlerin ayrı ayrı iş yerleri kapsamında bulunduğu 

dikkate alınarak sadece davalı işverenin yürüttüğü işlerin yapıldığı işyerindeki 

çalışan işçi sayısı ile sendika üyesi sayısı belirlenerek davacı sendikanın çoğunluğunun 

bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir. Bir başka anlatımla gerçek taşeronluk 

durumlarında taşeronların aldığı işlerde çalıştırdığı işçiler asıl işverenin 

çalıştırdığı işçilerle birlikte değerlendirmeye tabi tutulamaz. 

Böyle bir halde sadece asıl işverenin işyeri esas alınmalıdır. Ayrıca belirtmek gerekir 

ki davalı şirkete ait işlerin tamamı bölüm bölüm taşeronlarla verilmiş ise 

böyle bir durumda asıl işverenlikten söz edilemez. Mahkemece bu hususlar dikkate 

alınarak hüküm kurulmuş değildir. 

Đsabetli bir sonuca varılabilmesi için öncelikle eksiklikler tamamlanmalıdır. Bunun 

için de SSK prim bardroları prosedür dosyası işçilerin ücret bordroları taşeronluk 

sözleşmeleri sendikaya üyelik fişleri getirtilerek değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. 

Öte yandan Muvaazalı işçi alımı yada işten çakıralması gibi durumlar 

mevcut ise bunlar geçersizdir. 




 

386

Yetki tespitinde bakanlığa başvuru tarihinin ve o tarihteki üyelerin 

esas alınması 

1 

2 

1. Yetki için çoğunluğun tespitinde bakanlığın başvuru tarihinin ve o 

tarihteki üyelerin gözönünde tutulması 

2. Yetkinin tespitinde bakanlığa başvuru tarihinin dikkate alınması ve 

başvuru tarihinden sonraki istifaların yetkiyi etkilememesi 

3. Başvuru tarihinden sonra işverenin değişmesinin yetkiyi etkilememesi 

Bak. k. 2 


Yetki için çoğunluğun tespitinde bakanlığa başvuru tarihinin esas alınması-üyelikten 

çekilme işlemi ve bunun sonucu üyeliğin sona erdiği tarihin 

belirlenmesi-üyelikten çekilme ve sonucunun başvuru tarihinden 

önce meydana gelmesi 

1 Đşçi sendikasının sözleşmeye taraf olma yetkisi, bakanlığa başvuru 

tarihi esas alınarak belirlenirken, üyelikten çekilen işçilerin buna 

göre üyeliklerinin sona erdiği tarihin açıklığa kavuşturulması, üyelikleri 

başvuru tarihinden önce sona erenlerin sendika üyeleri arasında 

hesaba katılmamaları gerekir. 

TSGLK 13, 12, 15; SenK 25 

DAVA: ... A.Ş. adına Avukat ... ile 1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına Avukat 

... 2. ... Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Đstanbul Üçüncü Đş 

Mahkemesinden verilen 3.2.1999 günlü ve 1132-9 sayılı hüküm davacı avukatınca temyiz 

edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: 


Davalı işçi sendikası 26.9.1997 tarihinde davacıya ait işyerinde çoğunluk tespiti isteğiyle 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurmuş, Bakanlıkça yapılan araştırma ve 

inceleme sonucunda işyerinde 59 işçinin çalıştığı bunlardan 31'inin davalı sendikaya üye 

olduğu belirlenerek bir tespit yazısıyla ilgililere bu durum tebliğ edilmiştir. 

387

Davacı işveren üye sayısının gerçeği yansıtmadığını ileri sürerek itiraz davası açmıştır. 

Mahkemece mütalaasına başvurulan bilirkişi raporunda işçi sayısının 48, 

üye sayısının 25 olduğunu belirlemiş mahkemece bu rapor esas alınarak 

davacının davasının reddine karar verilmiştir. 

Dosya içeriğine göre 4 işçinin davalı sendikadan istifa ettikleri anlaşılmaktadır. 

2821 sayılı Sendikalar Kanunun 25. maddesinin 4101 sayılı Yasa ile değişik 2. 

fıkrasına göre üyelikten çekilme başvurma tarihinden itibaren bir ay sonra geçerlidir. 

Dosyada bulunan belgelerden dört işçi ile ilgili olarak çekilme işleminin hangi 

tarihte gerçekleştiği konusunda tereddütler mevcuttur. ... ile ilgili olarak noterlikçe 

çekilme iradesinin tasdikinin 4.9.1997 tarihinde gerçekleştiği, bu tasdik belgesinin 

üst tarafında ise yevmiye numarasının 4.8.1997 tarihinde verildiğinin 

gösterildiği bir başka anlatımla bu tarihlerin birbirini tutmayıp farklı oldukları 

anlaşılmaktadır. Dört işçi ile ilgili olarak yapılacak bir değerlendirme sonuca etkilidir. 

Gerçekten çekilme işlemi 4.8.1997 tarihinde gerçekleşmiş ise bir ay sonra 

bu çekilme etkisini doğuracağından 26.9.1997 başvurma tarihinde bunun davalı 

sendika üyesi olarak kabul edilmesi doğru değildir. 4.9.1997 tarihi esas alınacak 

olursa bir aylık süre geçmediği için sendika üyeliği devam ettiği sonucunun kabulü 

gerekir. Görüldüğü gibi bu sorun verilecek karar açısından son derece 

önemlidir. Mahkemece konu üzerinde durulup değerlendirme yapılmamıştır. Eksik 

incelemeyle davanın reddine karar verilmesi hatalıdır. 




 


Çoğunluğun tespitinde bakanlığa başvuru tarihi esas alınması-sonraki 

istifaların veya işveren değişmesinin yetkiyi etkilememesi 

2 Đşçi sendikasının sözleşmeye taraf olması yetkisinin tespitinde, bakanlığa 

başvrulduğu tarihte işyerinde çalışan işçilerin sendikaya üye olanlarının 

çoğunluğu esas alınır. Başvuru tarihinden sonra sendikadan istifalar veya 

işverenin değişmesi yetkiyi etkilemez ve bu açıdan yetkinin düştüğü 

yolunda bir tespit mahkemeden talep edilemez. 

TSGLK 13, 12, 14, 15 

DAVA: ... A.Ş. adına Avukat ... ile ... Sendikası adına Avukat ... Dahili Davalı: Çalışma ve 

Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Đzmir 4. Đş 

Mahkemesinden verilen 9.9.1999 günlü ve 933/487 sayılı hüküm davalılar avukatınca 


388


Davacı işveren, davalı işçi sendikasına üye olupda işyerinde çalışan işçilerinin 

tamamının sendikadan istifa ettiklerini bu itibarla sendikanın Toplu Đş Sözleşme 

yapma yetkisini kaybettğini ileri sürerek bunun tespitini istemiş, mahkemee istek 

gibi hüküm kurulmuştur. 

2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunun 12. ve bunu izleyen 

maddesinde; Toplu Đş Sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası yada işveren tarafının 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren işletilecek 

prosedür ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre başvuru tarihi çoğunluk 

tespitinde esas alınması gereken bir tarih olup bütün inceleme o tarih 

itibariyle yapılması gerekir. Başvuru tarihinden sonra işveren tarafının değişmesi 

yada istekte bulunan sendikadan istifalar olması gibi hususlar Toplu Sözleşme 

yapma yetkisini etkilemez. Davacı başvuru tarihi itibariyle bu konuda herhangi 

bir iddiada bulunmamakta sadece başvuru tarihinden sonra istifaların 

gerçekleştiğini ileri sürmektedir. Böyle olunca davalı işçi sendikasının yetkisinin 

düştüğü kabul edilemez. Bunun sonucu olarak da davacı işverenin açtığı bu 

davanın reddine karar verilmelidir. 




 

1 

2 

3 

4 

Yetki Đtirazı 

1. Bölge Müdürlüğüne kayıt yaptırılmayan itiraz dilekçesinin reddedilmesi 

2. Yetki itirazına ilişkin mahkeme kararının Yargıtayca kesin karara 

bağlanması ve tashihi karar yoluna gidilememesi 

3. Đtiraz üzerine çoğunluk belirlenirken bakanlığa başvuru tarihinden 

önceki istifa ve diğer sendikalara üyeliklerin dikkate alınması 

4. Đtiraz üzerine çoğunluğun belirlenmesinde üyelik ilişkilerinin varlığı 

için araştırma yapılarak sonuca gidilmesi 

5. Bakanlığa başvuru tarihinden iki gün önce muvazaalı işçi alındığı 

iddiası incelenerek sonuca gidilmesi 

389

5 

6 

7 

6. Yetki uyuşmazlığının temyiz aşamasında işçinin istifa durumunun 

dikkate alınabilmesi 

7. Çoğunluk belirlenirken işyerinde çalışan özel güvenlik görevlilerinin 

dikkate alınmamasının kanuna uygun olması 

 


Đtiraz dilekçesinin bölge müdürlüğüne veya bakanlığa kayıt ettirilip 

mahkemeye verilmesi - geçerlilik şartı 

1 Bakanlıkça yapılan işyeri çoğunluk tespitine itiraz halinde dilekçenin 

Bölge Müdürlüğüne kayıt ettirilip mahkemeye verilmesi 

gerekli olup, geçerlilik şartı olan kayıt yaptırılmadığına göre 

davanın reddi gerekir. 

TSGLK 15, 12, 13 

DAVA: ... adına Avukat ... ile 1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına 

Avukat ..., 2. ... Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Kocaeli 1. 

Đş Mahkemesinden verilen 11.10.1999 günlü ve 296/510 sayılı hüküm, davalı 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya 

incelendi gereği konuşulup düşünüldü. 


Davalı işveren vekili, davalı sendikanın başvurusu üzerine davalı Bakanlık tarafından 

davalı işyerinde yapılan çoğunluk tespitine davalı sendikanın yasal çoğunluğu 

bulunmadığından bahisle itiraz etmiştir. 

Davalı sendika vekili, vekaletnamesindeki yetkiye dayanarak ilk oturumda davayı 

kabul etmiştir. 

Davalı Bakanlık vekili ise dava dilekçesinin Bakanlık veya Bölge Müdürlüğüne 

itirazın süresi içerisinde kayıt ettirilmediğini ve yapılan tespitin doğru olduğunu 

belirterek itirazın reddine karar verilmesini istemiş; mahkemece davalı sendika 

vekilinin beyanı doğrultusunda işverenin itirazının kabulüne ve yetki tespit yazısının 

iptaline karar verilmiştir. 

390

Öncelikle itiraz davası dilekçesinin işyerinin bağlı olduğu Bölge Müdürlüğüne 

veya Bakanlığa kayıt ettirilip mahkemeye verilmesi gerekir. Bu işlem itirazın geçerlilik 

koşulu olup 6 işgünlük hak düşürücü sürenin geçip geçmediğinin saptanması 

için gereklidir. Dosya içeriğinden kayıt işleminin yapılmadığı sonucuna varıldığına 

göre davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde işin esası 

incelenerek kabulüne karar verilmiş olması hatalıdır. 




 


Yetki itirazına ilişkin mahkeme kararının Yargıtayca kesin karara bağlanması 

- ĐşMahK'nda tashihi karar yoluna yer verilmemiş olması 

2 Đşletme toplu iş sözleşmesi yapmak üzere çoğunluk tespiti ile ilgili 

uyuşmazlık Yargıtayca kesin karara bağlanmış olduğu ve ĐşMahK- 

'nda tashihi karar yoluna yer verilmediği için, verilen kararda 

maddi hata bulunduğu nedeni ile tavzih talebinin reddine karar 


391 

TSGLK 15, 12 

DAVA: ... Sendikası adına Avukat ... ile 1. ... Sendikası adına Avukat ... 2. Çalışma 

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında 

Ankara 1. Đş Mahkemesinden verilen 1.7.1999 günlü ve 892/1528 sayılı hüküm, 

davacı avukatınca temyiz edilmiş (Adli Aravermede) Nöbetçi Hukuk Dairesince 

16.8.1999 günlü ve 1292/12659 sayılı kararla bozulmuş olup, davalı vekili tarafından 

maddi hata bulunduğu nedeni ile tavzih talebinde bulunulmuş olmakla 

dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. 


... ve ... Sendikaları 3.9.1998 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına 

... Genel Müdürlüğüne ait işletme kapsamındaki işyerlerinde Toplu Đş Sözleşmesi 

yapmak amacıyla çoğunluk tespiti isteğinde bulunmuşlar ve Bakanlıkça yapılan 

inceleme sonucunda 3.11.1998 tarihli tespit yazısı ile ... Sendikasının çoğunluğunun 

bulunduğu ... Sendikasının ise çoğunluğunun bulunmadığı sonucuna 

varılarak durum kendilerine bildirilmiştir. ... Sendikası olumlu ve olumsuz 

tespitlerin iptali istemiyle itiraz davası açmış, mahkemece yapılan incelemeler 

sonucunda da ek bilirkişi raporundaki veriler dikkate alınarak davanın reddine

karar verilmiştir. Bu karara karşı ... Sendikası temyiz yoluna başvurmuş, yapılan 

temyiz incelemesi sonucunda da Yargıtay Nöbetçi Hukuk Dairesi 16.8.1999 tarih 

12927-12659 sayılı kararla yerel mahkeme kararının bozularak ortadan 

kaldırılmasına karar verdikten sonra, anılan işletmeye ait işyerinde ... 

Sendikasının yetkili olduğunu belirterek taraflar arasındaki uyuşmazlığı kesin 

olarak karara bağlamıştır. 

... Sendikası 6.9.1999 havale tarihli dilekçesiyle Dairemize başvurarak; Yargıtay 

Nöbetçi Hukuk Dairesinin 1128 işçinin ... Sendikasına üyeliğinin geçersiz sayılarak 

ek bilirkişi raporunda belirtilen ... Sendikası üyesi 3014 rakamından indirilmesi 

sonucu uyuşmazlığı çözme yoluna gittiğini, oysa 1128 işçinin daha önce 

anılan sendikanın üye sayısından indirilmiş olduğunu böylece aynı rakamdan mükerrer 

indirimler yapılarak maddi hataya düşüldüğünü, öte yandan aynı kararda 

bir yandan bilirkişi raporu eleştirilirken diğer yandan bu rapordaki veriler dikkate 

alınarak sonuca gidilmek suretiyle çelişkiye de yol açıldığını ileri sürmektedir. 

Nöbetçi Hukuk Dairesi kararının incelenmesinden, bilirkişi raporuna dayanılarak 

uyuşmazlığın çözümlenmesi yoluna gidilmediği, hüküm fıkrasında varılan sonuca 

uygun bir gerekçe gösterildiği, ayrıntılı gerekçede tarafların isim ve sıfatlarında 

bir hataya düşülmediği gibi, rakam hatası da yapılmadığı dosyadaki veriler tespit 

edilmek suretiyle toplam işçi sayısı, ... Sendikası üyesi işçilerden yasanın öngördüğü 

koşullara uymayan geçersiz üyeliklerin sayısı ve daha sonra da her bir sendikaya 

üye olan işçilerin sayıları belirlenerek; ... Sendikasının başvuru tarihinde 

işletmeye ait işyerlerinde çoğunluğunun bulunduğu sonucuna varıldığı görülmektedir. 

Maddi hata kapsamı dışında kalan bir hata söz konusu olsa dahi bunun iş yargılamasında 

düzeltilmesi olanağı yoktur. Gerçekten 5521 sayılı Đş Mahkemeleri 

Kanununda tashihi karar yoluna yer verilmediği gibi, 2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi 

Grev ve Lokavt Kanunun 15. maddesinde de yetki itirazı şeklinde iş 

mahkemelerinde açılan davalar sonunda verilen kararların Yargıtayca kesin karar 

bağlanacağı da öngörülmüş bulunmaktadır. Bu maddi olgular karşısında istemin 

reddine karar verilmesi gerekmişitr. 

SONUÇ: Yukarıda belirtilen sebeplerle ... Sendikasının 6.9.1999 tarihli isteminin 

REDDĐNE, 30.9.1999 gününde oybirliği ile karar verildi. 

 

392


Yetki tespitine itiraz - başvuru tarihinden önceki üyelikten çekilme ve 

diğer sendikaya üyeliğin dikkate alınarak çoğunluğun tespitinin uygunluğu 

3 Belediye'ye ait işyerlerinde işletme toplu iş sözleşmesi yapmak ve 

çoğunluğun belirlenmesi isteği ile Bakanlığa başvuran iki işçi sendikası 

hakkında verilen olumlu ve olumsuz tespit yazısına karşı yapılan 

itirazda, mahkemece başvuru tarihinden öcne gerçekleşen 

üyelikten çekilme ve diğer sendikaya üyelik dikkate alınarak 

çoğunluğun belirlenmesi isabetlidir. 

393 

TSGLK 15, 12, 13; SenK 22, 25 

DAVA: ... Sendikası Genel Başkanlığı adına Avukat ... ile 1- ... Sendikası adına 

Avukat ... 2- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına Avukat ... Dahili Davalı; 

... Belediye Başkanlığı adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Gaziantep 

Đş Mahkemesinden verilen 15.12.1998 günlü ve 275-465 sayılı hüküm davalılar 



... Sendikası ve ... Sendikası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına 3.9.1997 

tarihinde ayrı ayrı başvurularda bulunarak Gaziantep ... Belediye Başkanlığına 

ait işletmeye bağlı işyerlerinde Toplu Đş Sözleşmesi yapmak üzere gerek % 10 

barajını açtıklarının ve gerekse üye çoğunluğuna sahip olduklarının tespitine 

karar verilmesini istemişler. Bakanlıkça yapılan inceleme sonucunda işletmede 

toplam 775 işçinin çalıştığını, bunlardan 371 inin ... Sendikasına, 396 sının da ... 

Sendikasına Üye olduklarının anlaşılması üzerine ayrı ayrı tespit yazıları 

düzenlenerek ... Sendikasının çoğunluğa sahip olmadığı, ... Sendikasının ise 

çoğunluğunun bulunduğu kabul edilerek olumlu ve olumsuz tespit yazıları adı 

geçen sendikalara ve ilgililere gönderilmiştir. Bu gelişme üzerine ... Sendikası, 

gerekse olumsuz ve gerek olumlu tespitlerin doğru olmadığını iddia ederek 2822 

sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunun 15. maddesi uyarınca itiraz 

davası açmış olup yapılan yargılama sonunda mahkemece istek doğrultusunda 

tespit yazılarının iptaline ve çoğunluğun sonuç itibariyle ... Sendikasında 

olduğuna karar verilmiştir. 

Toplanan bilgi ve belgelere göre işletmeye ait işyerlerinde 775 işçinin çalıştığı 

konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık taraf sendikaların 

üye sayıları konusunda toplanmakta olup 24 işçinin istifa ve öteki sendikaya üye-

lik işlemlerinin başvuru tarihi olan 3.9.1997 den önce hüküm ifade edip etmediğinin 

tespiti önem taşımaktadır. Gerçekten 22 işçi ... Sendikası üyeliğinden istifa 

etmek üzere 26.7.1997 ve iki işçi de 31.7.1997 tarihlerinde notere başvurarak 

üyelikten ayrılma yolunda irade açıklamasında bulunduklarını iddia ederek aynı 

tarihlerde de ... Sendikasına üye olduklarını bildirerek üyelik fişleri tanzim ettirmişlerdir. 

Üyelik fişlerinin noterlik tarafından 28.8.1997 tarihinde noterlikçe 

onaylanıp deftere kayıt olunarak yevmiye numarası almış oldukları ve bu tarihten 

itibaren üyelikten çekilme bildirimlerinin hüküm ifade ettiği Gaziantep Asliye 3. 

Hukuk Mahkemesinin 25.3.1998 tarih ve 1997/619 esas, 1998/351 karar sayılı 

kararı ile belirlenip, temyiz edilmiyerek kesinleşmiştir. Davacı ve davalı sendika 

arasında kesinleşen anılan karar tarafları bu dava yönünden de bağlayacaktır. 

Esasen ikinci sendika üyeliği geçersiz olduğu gibi, sendikadan çekilme bildiriminin 

noterce onaylandığı tarih daha önceki bir tarih olmadığından 28.8.1997 tarihinde 

yevmiye numarası alındığı tarihe göre ... Sendikasından çekilmenin hüküm 

ve sonuç doğurduğundan sonucu itibariyle doğru olan kararın bu gerekçe ile 

ONANMASINA 28.1.1999 gününde oyçokluğuyla karar verildi. 


Mahkeme, ... Sendikası üyeliğinden çekilen 24 işçinin istifa tarihleri olarak irade 

beyanlarının noterce tespit edildiği tarihi değil, noter masraflarının yatırıldığı 

tarihi esas almak suretiyle bu istifaların değerlendirmeye alınamıyacağını kabul 

etmiştir. 

Đşçilerin istifa tarihlerinden en sonuncusunun 31.7.1997 tarihi olduğu, noter harç 

ve masraflarının 28.8.1997 tarihinde yatırılıp yevmiye numarası verildiği ve yetki 

için başvuru tarihininde 3.9.1997 tarihi olduğu anlaşılmaktadır. 

3.9.1997 yetki başvuru tarihinde ... yerinde 775 işçi çalıştığı bilirkişi belirlemesinde 

bu işçilerden 400 ünün ... Sendikasına, 366 sının ise ... Sendikasına üye oldukları 

ifade edilmektedir. Bilirkişi 24 işçinin ... Sendikasından 28.8.1997 tarihinde 

ayrılmış sayılmaları gerektiğini raporunda belirtmiştir. 

Sendikalar yasasının 25/2. maddesinde çekilme bildiriminin noter huzurunda 

yapılacağı öngörülmektedir. 

1512 sayılı Noterlik Kanununun 72. maddesinde "noterler, ilgililerin istemi üzerine, 

hukuki işlemleri belgelendirirler. Belgelendirme, bu kısım hükümleri ile diğer 

kanunlar ve yönetmelikte gösterilen şekilde yapılır..." denilmektedir. 

Belirtilen yasa hükmünden hareketle sendikadan çekilme iradesinin belgelendirmesinin 

özel kanundaki kural da gözönüne alınarak yapılması gerekir. 

394

Sendikalar yasasının 25/2. maddesinde, "... çekilme bildirimi noter huzurunda 

münferiden kimliğin tezbiti ve istifa edecek kişinin imzasının tasdiki ile olacağı..." 

belirtilmektedir. 

Üyelikten çekilme bildirimlerinin incelenmesinde, noterin iş yaptıran işçinin 

kimlik adres ve yeteneğini, gerçek isteğini tespit ettiği ve hukuki işlem mahiyetindeki 

istifa iradesini taşıyan çekilme bildirimi altındaki imzanın kendi huzurunda 

ve noter dairesinde atıldığını belgelendirdiği görülmektedir. 

1512 sayılı Noterlik yasasının 90. maddesine göre onamanın şekil şartları tamamlanmıştır. 

Aynı yasanın 91. maddesinde onaylama imzanın noter huzurunda atılması veya 

kendisine ait olduğunun ilgili tarafından kabulü ile kabildir denilmektedir. Bu koşulda 

yerine getirilmiş ve ilgili hiçbir zaman imzanın kendisine ait olmadığını 

ifade etmemiştir. 

Yine noterlik yasasının 82. maddesinin 2. fıkrasında, noterler tarafından bu kısmın 

ikinci bölümü hükümlerine göre düzenlenen hukuki işlemlerinin sahteliği 

sabit oluncaya kadar geçerli olacağı belirtilmiş olup, belgelendirilen hukuki işlemin 

yasanın dokuzuncu kısmının bir ve ikinci bölümlerine uygun olarak yapıldığı 


Yasanın noterlik işlemlerinde uyulması gerekli genel hükümleri düzenleme şekilleri 

ve onaylama koşulları istifa iradesinin geçerliliği yönlerinden yerine getirilmiş 

olup, noterlerin alacakları ücretler ve harç, vergi ve resimlerin tahsil şekli ile 

ilgili hükümlerin ve yevmiye numarası verme gibi şekli şartların noterlik işlemlerinde 

uyulması gerekli (zorunlu) genel hükümler arasında yer almadığı görülmektedir. 

Đlgilinin sendikalar yasasının 25. maddesine göre noter huzurunda çekilme 

bildirimi tespit edilmiş ve imzası da tasdik edilmekle yasal koşul gerçekleşmiş 

olup, deftere kayıt işleminin gecikmesi yasal gerçekleşme işlemini ortadan kaldıramaz. 

Dairemizin 14.5.1998 gün ve 1998/8396-8860 sayılı kararında; "çekilme, çekilme 

bildirimin işçi tarafından notere verilmesi ve noterinde huzurunda ilgilinin kimliğini 

belirleyerek onaylaması suretiyle olur. Bozucu yenilik doğuran bir hakkın 

kullanılmasından ibaret olan üyelikten çekilme iradesinin yöntemine uygun bir 

biçimde açıklanması üye ile sendika arasındaki üyelik ilişkisini çekilme 

iradesinin karşı tarafa ulaşması ile ortadan kaldırır. Dosyada bulunan istifa 

bildirimlerinde onay tarihinde, istifa sahibi işçilerin kimlik ispat belgelerinin 

türü, tarih ve numarası şerh olarak bulunmaktadır. Sendikalar yasasının 22 ve 25. 

maddelerinde düzenlenen sendika üyelik ve üyelikten çekilme serbestisi, 1512 

sayılı Noterlik Kanunun 92. maddesinde öngörülen şekil koşullarına tam 

395

uyulmaması nedeniyle kısıtlanması doğru olmaz. Özetle işçinin kasti ve kusurlu 

bir işlemi ve eylemi bulunmadığına göre, noterlik tarafından bazı hususların 

belge metninde belirtilmemesi üyelikten çekilme hakkının kullanılmasını ortadan 

kaldırmaya neden olmamalıdır. Bu nedenle uyuşmazlık konusu istifa bildirimleri 

geçerlidir..." denilmektedir. 

Bu davada ise Noterlik Kanununun 92. maddesindeki tüm koşullar çekilme bildirimleri 

yönünden geçerli olup gerekli emredici noterlik yasası hükümleri dışında 

kalan yevmiye, numarasının verilmesi gibi işlemlerin daha sonra yapılmasında işçinin 

kasdi veya kusurlu bir işlemi veya eylemi bulunmadığına göre, üyelikten 

çekilme serbestisinin engellenmemesi gerekir. 

Yine Dairemizin 7.6.1976 gün ve 11200 esas, 14652 sayılı kararında, üyelikten 

çekilmenin noter önünde kimlik tespiti ve imza onayı yapıldıktan sonra geçerli 

olacağı vurgulanmıştır. 

Yine 26.3.1985 gün ve 1985/3346-3225 sayılı kararla 20.3.1985 gün ve 

1985/9065-7614 sayılı kararlarda da, sendikadan çekilme, noterde kimlik tespiti 

ve imzanın tasdikinden itibaren yasal süre geçtikten sonra geçerli olacağı kabul 

edilmiştir. 

1512 sayılı Noterlik Kanunu ve Sendikalar Yasasının 25/2. maddesi ile Dairemiz 

kararlarına göre sendikadan çekilmenin geçerlilik sağlıyacağı sürenin başlangıç 

tarihi noterce kimlik tespiti ve imzanın tasdik tarihidir. Davada tartışma konusu 

olan çekilme iradelerinin yapılması noterce tespitleri ve imzaların tasdik tarihlerinin 

en sonuncusu 31.7.1997 olup, yasal koşulları taşıyan irade beyanlarını numaranın 

geç verilmesi nedeniyle ortadan kaldırmak usul ve yasalara aykırıdır. 

Ayrıca bu bildirimlerin sahte olmadığıda belirlenmiştir. Bu işçiler en geç 

31.8.1997 tarihinden itibaren ... Sendikası üyesi sayılamazlar. Başvuru tarihi olan 

3.9.1997 tarihinde ... Sendikası üyesi olmayan işçileri bu sendika üyesi olarak kabul 

eden ve davalı sendikanın ... rakamlara ve isimlere dayanan açık itirazlarını 

değerlendirmeye yönelik ek bilirkişi raporu almak suretiyle karşılamayan mahkeme 

kararının usul ve yasaya aykırı olduğu görüşleriyle bozulması gerektiği düşüncesindeyim. 

 

396

397 


Yetki itirazı - üyelik ilişkisinin varlığı için gerekli araştırmanın yapılması-ücret 

bordrosunda ismi yazılı ve üyeliği geçerli işçinin çoğunlukta 

hesaba katılması 

4 Yetki tespit belgesine işverence itiraz üzerine yaptırılan bilirkişi incelemesinde 

önemli sayıda üyeliğin gerçekleşmediği varsayıldığı dikkate 

alınarak, bu hususta bir araştırma yapılmalı ve anılan üyeliklerde 

başvurunun yönetim kurulunca kabulünden veya otuz günlük reddi 

süresinin geçirilmesinden önce istifa yolu ile başvuru iradesinin geri 

alınması söz konusu ise, çoğunluğun bulunmadığına, sonuç aksi yönde 

çıkarsa üyelik ilişkisinin gerçekleşmiş olması ve çoğunluğun olması 

nedeniyle itirazın reddi ve karar verilmelidir. 

TSGLK 15, 12 

DAVA: ... Personel Yardımlaşma Derneği ile 1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 

adına Avukat ..., 2. ...Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında 

Đzmir 4. Đş Mahkemesinden verilen 14.10.1999 günlü ve 644/626 sayılı hüküm 

davalı Bakanlık Avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği 



Davalı işçi Sendikası 3.3.1999 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına 

başvururak davacıya ait işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak üzere çoğunluğunun 

bulunduğunun tespitini istemiş bakanlıkça yapılan inceleme sonucunda işyerinde 

toplam 30 işçinin çalıştığı bunlardan 18'inin davalı işçi sendikasına üye olduğu 

tespit edilerek tespit yazısı ilgili yerlere gönderilmiştir. 

Davacı işveren davalı işçi sendikasının üyesinini bulunmadığını ve dolayısıyla da 

çoğunluğu haiz olmadığını iddia ederek yetki itirazı davası açmıştır. 

Mahkemece mütaalasına başvurulan bilirkişi tarafından düzenlenen rapor dikkate 

ahlınarak yetki tespit yazısının iptaline karar verilmiştir. 

Bilirkişi raporunda işyerinde 40 işçinin çalıştığı, bunlardan geçerli üyeliğin 6 olduğu, 

14 işçinin üyeliğinin sendika yönetim kurulunun üyeliğe kabul ettiği 

17.2.1999 tarihinden önce istifalar nedeni ile geçerli sayılamayacakları belirtilmiştir. 

Bilirkişi raporunda varılna sonucun doğru olup olmadığı, davanın sonuçlanması 

bakımından önem taşımaktadır. Gerçekten üyelik için 2821 sayılı Sendikalar Kanunun 

22. maddesinin 3. fıkrasının öngördüğü prosedürün dikkate alınarak üye

kayıt fişinin sendikaya verilmesinden sonra yetkili organın kabulü ile gerçekleşeceği 

30 gün içinde üyelik başvurusu reddedilmediği takdirde ise üyelik isteminin 

kabul edilmemiş sayılacağı şeklinde bir düzenleme yer almıştır. Davaya konu 

olayda üye kayıt fişlerinin sendikaya verildiği ve sendika yönetim kurulunca 

17.2.1999 tarihinde üyeliklerinin kabulüne karar verildiği açıktır. Ancak 14 işçinin 

sendikadan noter huzurunda gerçekleştirdikleri çekilme bildirimlerinin sendikaya 

hangi tarihte ulaştırıldığı belli değildir. Şayet çekilme bildirimleri sendika 

yönetim kurulu kararından veya bir aylık üyelik için kabul süresi geçmeden önce 

sendikaya ulaşmış ise henüz üyelik gerçekleşmemiş olan bir evrede istifa söz konusu 

olduğu için çekilme iradesine üstünlük vermek yani üyelik iradesinin geri 

alınması şeklinde düşünmek gerekir. Çekilme yönetim kurulu kararından veya bir 

aylık süre geçmesinden sonra ise ancak bir ay sonra geçerli olacağı için başvuru 

tarihi itibariyle 14 işçinin sendikaya üye olarak değerlendirilmeleri gerekir. Bu 

konu öncelikle açıklığa kavuşturulmalıdır. Yapılan inceleme sonucunda "14" işçininde 

sendikaya üye oldukları kabul edildiği takdirde davanın reddine karar 

verilmelidir. Zira 6 üyeliğin geçerli olduğu tartışmasız bulunduğuna 14 

üyeliğinde aynı şekilde üyeliği kesinleştiğine göre çoğunluğun 21 üye ile 

gerçekleşeceğinden aradaki farkında ücret bordrosunda ismi yazılı olan ve 

üyeliğinde geçerli bulunan ... ile kapatılabileceği açıkça gördülmektedir. Her 

nasılsa bilirkişi raporunda bu üyelik üzerinde durulmamıştır. 

Eksik inceleme ile davanın kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 




 


Đşverenin yetki itirazı - işçi sendikasının Bakanlığa başvuru tarihinden 

çok kısa süre önce muvazaalı işçi alındığı iddiası - gerekli inceleme 

yapılarak sonuca gidilmesi 

5 Yetki tespiti belgesine işverenin açtığı itiraz davasında, işçi sendikasının 

bakanlığa başvuru tarihinden iki gün önce işverence çok 

sayıda işçinin muvazaalı olarak işe alındığı iddiası dolayısıyla, 

mahkemece gerçeği ortaya çıkarmak üzere işverenin işçi alımı 

inceleme konusu yapılmak ve gerek görüldüğü bilirkişi görüşü 

alınmak suretiyle elde edilecek sonuca göre hüküm bulunmalıdır. 

TSGLK 15, 12, 13 

DAVA: ... Tic. Ltd. Şti. adına Avukat ... ile 1- ... Sendikası adına Avukat ... 2- 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına Avukat ... aralarındaki dava 

398

hakkında Bursa 1. Đş Mahkemesinden verilen 14.9.1999 günlü ve 528/717 sayılı 

hüküm, davalılar avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği 



Davalı işçi sendikasının 3.6.1998 tarihinde diğer davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik 

Bakanlığına başvurarak muteriz işveren Limited şirketinin işyerinde toplu 

iş sözleşmesi yapmak üzere çoğunluğun tespiti isteğinde bulunduğu, Davalı Bakanlıkça 

sendikanın çoğunluğu temsil ettiği tespit edilerek tespit yazısının ilgililere 

tebliğ edildiği, davacı şirketin tespit yazısının iptali istemiyle itiraz davasını 

açtığı, mahkemece yapılan yargılama sırasında mütalaasına başvurulan bilirkişice 

düzenlenen raporda 1.6.1998 tarihinde işe alınan 30 işçinin dikkate alınması ya 

da alınmaması varsayımına dayanarak ayrı ayrı düşünce bildirildiği, mahkemenin 

ise 30 işçi ile ilgili bir değerlendirme yapılmaksızın 30 işçi sanki uyuşmazlığı 

oluşturan bir konu değilmiş gibi davalı sendikanın işyerinde çoğunluğunun 

bulunmadığı kabul edilmek suretiyle istek gibi hüküm kurulmuştur. 

Gerek işçi sendikası gerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işe alınan 30 

işçinin muvazaalı bir işlemle alındığını zira 3.6.1998 başvuru tarihinden çok kısa 

süre içinde bu işlemin muvazaaya dayandığının açık olduğunu yargılamanın her 

aşamasında ileri sürmüşlerdir. 

Başvuru tarihinden önce yapılan işçi alımlarını gerektiren bir sebebin 

araştırılması gerçeğinin ortaya çıkması bakımından önemlidir. Bilirkişi de 

düzenlediği raporda bu konuyu vurgulamıştır. Đşe alınan 30 işçinin işlerine devam 

edip etmedikleri de anlaşılamamaktadır. Bu bakımdan mahkemece işçi alımı 

konusu üzerinde durulmalı davacı işverenden işçi alımının nedenleri ve bunun 

dayanağı belgeler istenmeli mukabil delillerde davalılardan sorularak ibrazları 

yoluna gidilmeli daha sonrada değerlendirmeye, gerek görüldüğü takdirde işlem 

ve kayıtlar üzerinde uzman bir bilirkişi marifetiyle incelemeye gidilerek hasıl 

olacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır. 




399


Yetki uyuşmazlığında üyelikten istifa eden işçinin durumunun dikkate 

alınması - çoğunluğun bulunmadığı halde davanın reddi 

6 Mahkemece yapılan incelemede bilirkişi tetkikatına sunulmayan ve 

temyiz aşamasında dosyaya konulan işçinin üyelikten istifasına 

ilişkin belge, mahkemece resmen araştırılması gerekli bir delil olduğundan 

ve çoğunluğun sağlanamaması sonucunu getirdiğinden, 

bu yönden gerekli inceleme yapılarak karar verilmelidir. 

TSGLK 15, 12 

DAVA: ... A.Ş. adına Avukat ... ile 1- ... Sendikası adına Avukat ... 2- Çalışma ve 

Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Đstanbul 

3. Đş Mahkemesinden verilen 22.7.1999 günlü ve 67-519 sayılı hüküm davacı 



Mahkemece yapılan inceleme sırasında bilirkişinin tetkikatına sunulmayan, temyiz 

aşamasında dosyaya ibraz edilen ve mahkemece sendika üyesi işçiler arasında 

sayılan ...'in Büyükçekmece Noterliğince düzenlenen 24.1.1995 tarihli ... Sendikası 

üyeliğinden istifası ile ilgili itiraz niteliğindeki belge değerlendirilmek üzere 

kararın bozulması gerekir. Esasen mahkemece bu delilin resen araştırılması gerekirdi. 

Gerçekten böyle bir istifa mevcut ise ve adı geçenin anılan sendikaya istifa 

tarihinden sonra yeni bir üyeliği gerçekleşmemiş ise davalı sendikanın işyerinde 

yeterli çoğunluğa sahip olmadığı anlaşılmaktadır. 

Eksik inceleme ile yazılı şekilde davanın reddedilmesi hatalıdır. 



kesin olarak karar verildi. 


Đşyerinde (8) işçinin çalıştığı dosya içeriğinden anlaşılmakta olup esasen bu 

konuda taraflar arasında bir uyuşmazlık mevcut değildir. Yetki tespit yazısına 

karşı açılan bu itiraz davasında taraflar delillerini sunmuşlar ve mahkemece de 

re'sen diğer delliler de toplanmak suretiyle dosya bilirkişiye tevdi edilmiş, 

düzenlenen raporda da bilirkişi davalı sendikaya 5 (beş) işçinin üye olduğu 

sonucuna vararak raporunu düzenlemiştir. Bu rapora karşı davacı işveren "kabul 

etmiyoruz" biçiminde bir itirazda bulunmakla yetinmiş, itirazın dayanağı belge ve 

400

ilgiyi vermekten kaçınmıştır. Toplu Đş Sözleşmesinin düzenlenmesi konusunda 

yasa koyucu konunun özelliğine uygun çok kısa süreli bir prosedür öngörmüş 

bulunmaktadır. Bu sürenin ve prosedürün yasa koyucunun amacına uygun şekilde 

işletilmesi gerekeceğinden iş mahkemelerininde bu konuda hassasiyet göstermesi 

kamu düzeni açısından gereklidir. Yargılama sona erdikten sonra temyiz 

aşamasında bir istifa dilekçesinden söz ederek kararın bozulması isteminde 

bulunması iyiniyet kurallarıyla bağdaşmaz. Esasen yargılama aşamasında ileri 

sürülmeyen hususlara temyiz aşamasında da dayanılamaz. Somut olayda davalı 

işçi sendikası 3.9.1998 tarihinde işyerinde çoğunluğunun olduğunun tespiti için 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurmuştur. Görüldüğü üzere bir 

yıldan daha fazla bir süre geçtiği halde çoğunluğun tespiti ile ilgili uyuşmazlık 

çözümlenmiş değildir. 

Açıklanan nedenlerden dolayı yerel mahkeme kararının onanması görüşünde olduğumuzdan 

çoğunluk kararına katılmamız mümkün olmamıştır. 

 


Bakanlığın yetki tespitine itiraz - işyerinde çoğunluğun özel güvenlik 

görevlilerinin hesaba katılmadan belirlenmesinin kanuna uygunluğu 

7 Bakanlığın yetki tespitine karşı yazılan itirazla mahkemece işyerinde 

çalışan özel güvenlik görevlilerinin hesaba katılmadan çoğunluk 

belirlenmesine göre sonuca gitmesinde bir isabetsizlik yoktur. 

TSGLK 15, 12, 13 

DAVA: ... Đşletmesi adına Avukat ... ile 1- T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 

adına Avukat ... 2- Sosyal Đş Sendikası adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında 

Antalya Đş Mahkemesinden verilen 11.10.1999 günlü ve 66/607 sayılı hüküm davacı 

avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. 


Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle 

delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün 

temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, 

18.11.1999 gününde oyçokluğuyla karar verildi. 


Davacı şirket tarafından yetki tespitine yapılan itirazla ilgili davada mahkeme 

bilirkişi raporuna bağlı kalarak ve kendisine göre hiçbir gerekçe göstermeden 

işyerinde çalışan işçi sayısını 104 olarak tespit ederek sendikanın 59 üye işçiyle 

yasal çoğunluğu sağladığını kabul ederek iptal istemini reddetmiştir. 

401

Taraflar arasındaki sorun özel güvenlik görevlilerinin işçi sayısında dikkate alınıp 

alınmayacağı noktasındadır. 

2822 sayılı yasanın 12. inci maddesinde kurulu bulunduğu iş kolunda çalışan işçilerin 

en az yüzde onunun üyesi bulunduğu işçi sendikası "Toplu Đş Sözleşmesinin 

kapsamına girecek işyeri veya işyerlerinin herbirinde çalışan işçilerin yarıdan 

fazlasının kendi üyesi bulunması halinde bu işyeri ve işyerleri için toplu iş sözleşmesi 

yapmaya yetkilidir" denilmektedir. 

Yine aynı maddede bir işkolunda çalışan tüm işçilerin yüzde on tespitinde değerlendirmeye 

alınacağı belirtilmektedir. 

Maddede bütün işçi sayısından söz edilmektedir. Nitekim Dairemizin 30.3.1987 

gün ve 3006 esas 3382 sayılı kararında işyerinde çoğunluğun tespitinde işçi olarak 

çalışan kimselerin sendikaya üye olup olamıyacakları nazara alınmaksızın hesaplamaya 

katılmaları gerektiği vurgulanmıştır. Bu karar tamamen yasanın düzenlenişine 

uygun olarak alınmış olduğundan ve aradan geçen süre içerisinde 

yasanın ilgili maddelerinde yeni bir düzenlemeye gidilmediğinden karardan rücu 

edilmesi için herhangi bir yasal yön bulunmamaktadır. 

Yasanın belirtilen hükmünde işyerinde çalışıpta işçi sendikasına üye olması yasaklanan 

işçilerin" işyerinde çalışan işçi sayısı"na dahil edilemiyeceğinden söz 

edilmemiştir. 

Yasanın 13. ncü maddesinde de işyerindeki işçi ve üye sayısının Bakanlıkça 

belirleneceğine işaret edilmektedir. Yasada sendikaya üye olabilme koşullarını 

taşıyan kişilerin çalışan işçi sayısına esas alınacağına ilişkin bir hüküm 

bulunmamaktadır. Yasanın birbirini tamamlayan hükümlerinde çalışan işçiden 

söz edilmektedir. 1475 sayılı Đş Yasasının 1.nci maddesine göre hizmet akdine 

dayanarak bir ücret karşılığı çalışan kişiye işçi denir. Özel Güvenlik görevlileri 

de bu tanımın kapsamında yer aldıkları ve işyerinde çalışan işçi olarak kabul 

edildiklerinden yasa maddelerinde yer alan işyerinde çalışan bütün işçi sayısı 

kavramından bağışık tutulmaları yasal olarak mümkün olamıyacağından, 

işyerinde çalışan işçi sayısına dahil edilmemeleri gerektiği şeklindeki kabule 

katılamadığımızdan yasaya aykırı olarak verilmiş bulunan mahkeme kararının 

bozulması düşüncesindeyim. 

 

402

403 

Sözleşmeye hileye dayalı madde konulduğu iddiasında bakanlıktan 

getirtilen metin ile görüşme tutanaklarının ve tekliflerin incelenerek 

sonuca gidilmesi 


Sözleşmedeki asgari ücret farkının ayrıca zam olarak verileceğini 

ilişkin kuralın hile ile esasta hataya düşünülerek konulduğu ididası - 

sözleşme metni ve görüşme tutanaklarının incelenmesi 

Sözleşmede yer alan asgari ücret farkının ayrıca zam olarak verileceğine 

ilişkin kuralın hile ile esasta hataya düşürülerek konulduğu 

iddasının çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından getirtilen sözleşme 

metni yanında, toplu görüşme tutanaklarının ve sözleşme 

tekliflerinin de inelenerek diğer delillerle değerlendirilmeye tabi 

tutulması ve hasıl olacak sonuca göre karara bağlanması gerekir. 

TSGLK 24 

DAVA: ... Belediye Başkanlığı adına Avukat ... ile ... Sendikası adına Avukat ... 

aralarındaki dava hakkında Bandırma 1. Asliye Hukuk Hakimliğinde Đş Mahkemesi 

sıfatıyla verilen 19.10.1999 günlü ve 520-373 sayılı hüküm davacı avukatınca 



Davacı Belediye Başkanlığı 14.9.1998 tarihinde açmış olduğu bu dava ile işletmeleriyle 

ilgili olup 5.5.1998 tarihinde imzalanan Toplu Đş Sözleşmesinin 44. maddesinin son 

fıkrasındaki bu toplu iş sözleşmesinin yürürlük süresi içinde asgari ücretin yükselmesi 

halinde eski ve yeni asgari ücretler arasındaki farkında ayrıca ödeneceğine dair kuralın 

hile ile esasta hataya düşülerek kendilerine imzalatıldığını, gerçekten madde madde 

yapılan görüşme tutanakları Bölge Müdürlüğünden getirtildiği takdirde bu tutanaklarda 

redaksiyon aşamasında sözleşme metnine konan sözkonusu düzenlemeye yer 

verilmediğinin görüleceğini ileri sürerek anılan maddenini iptaline karar verilmesini talep 

etmektedir. 

Mahkemece Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlğından sözkonusu toplu iş sözleşmesi 

getirtilmiş ve Belediye Başkanlığındaki sözleşme ile karşılaştırılması yapılarak anılan 

madde bakımından bir farklılık bulunmadığı tespit edilerek, davanın reddine karar 

verilmiştir. 

Davacının yargılamanın her aşamasında ileri sürdüğü görüş ve tutanaklarının getirtilip 

sendikaca yapılan teklifleri içeren metinle ve ayrıca taraflarca imzalanan sözleşmeye göre 

karşılaştırma ve farklılık bulunduğu takdirde taraflardan diyecekleri sorularak, varsa diğer 

delillerde toplanıp bir değerlendirmeye tabi tutularak hasıl olacak sonuca göre karar 

verilmelidir.





Toplu Đş Sözleşmesi normatif hükümler taşıyan, yetkili işçi sendikası ile işveren 

veya işveren sendikası arasında bağıtlanan kendine özgü bir sözleşmedir. 

2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev de Lokavt Kanunu'nun 24. maddesinde 

Bölge Müdürlüğüne gönderilen tutanakların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında 

saklanması ve toplu iş sözleşmeleri için sicil tutulması, toplu iş sözleşmesinin 

metni üzerinde anlaşmazlık çıktığı takdirde de esas alınacak olanın bu sicildeki 

metin olacağı hüküm altına alınmıştır. 

Bu durumda mahkemece celb olunan Bakanlıktaki sicilde saklanan Toplu Đş Sözleşmesi 

metnine itibar edilmesi ve bu sebeple davanın reddini isabetli bulduğumdan 

kararın onanması görüşüyle çoğunluğun noksan tahkikata yönelik bozma kararına 

katılmıyorum. 

 

Grevin uygulamaya konulmasında altı iş günlük sürenin hesabı 


Grevin uygulanmaya konulmasında altı iş günlük süre - sürenin hesabında 

uygulama kararının tebliğ tarihinin ve uygulama başlangıç tarihinin 

dikkate alınmaması - 29 Ekim genel tatil gününün hesaba katılmaması 

- Cumartesi günü çalışılıp çalışılmadığı belirlenirken önceki 

sözleşme hükmünün gözönünde tutulması 

TSGLK m. 37 uyarınca grevin uygulamaya konulması için uygulama 

tarihinin altı iş günü önce karşı tarafa bildirilmesine ilişkin kural gereği 

belirtilen sürenin hesabında uygulama kararının karşı tarafa tebliğ 

edildiği itarih ile uygulamanın başlangıç tarihi dikkate alınmaz. Diğer 

yandan her iki tarih arasına rastlayan 29 Ekim genel tatil günü hesaba 

katılmadıktan başka, cumartesi gününün iş günü sayılması yönünden 

işyerinde çalışılıp çalışılmadığının araştırılması ve önceki toplu iş 

sözleşmesinde cumartesi günlerinin işgünü sayılacağına dair bir hüküm 

varsa, kararda dikkate alınması gerekir. 

TSGLK 37 

DAVA: ... Odası adına Avukat ... ile ... Sendikası adına Avukat ... aralarındaki 

dava hakkında Đstanbul 87. Đş Mahkemesinden verilen 3.12.1998 günlü ve 1548- 

847 sayılı hüküm davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği 


404


Davacı işveren 2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 37. 

maddesinde "Grev ve Lokavt kararı karşı tarafa tebliğinden itibaren 60 gün içinde 

ve karşı tarafa noter aracılığıyla 6 işgünü önce bildirilerek tarihte uygulamaya konabilir" 

kuralının öngörüldüğünü davalı sendikaca bu kurala aykırılık oluşturacak 

şekilde işlemler yapıldığını yani sürelerin dikkate alınmadığını ileri sürerek grevin 

yasadışı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiş, mahkemece grevin uygulanmasında 

bir aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar 

verilmiştir. 

Dosya içeriğinden davalı sendikaca tarafların anlaşmaya varmamaları üzerine 

13.10.1998 tarihinde grev kararı alınmış, bu karardan sonra işçilerden dörte birinden 

fazla sayıdakiler grev oylaması talebinde bulunduğu ancak salt çoğunluğun 

grevin uygulanmaması görüşü doğrultusunda sağlanamadığı 22.10.1998 

tarihinde alınan kararla 4.11.1998 tarihinde grevin uygulamaya konulacağının 

davacı işverene 26.10.1998 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. 

Görüldüğü üzere grev oylaması talebi sonuçsuz kaldığı gibi, 37. maddedeki 60 günlük 

süreye riayet edilmediği iddiası da dosya içeriğine uygun düşmemektedir. Bu durumda 

taraflar arasındaki uyuşmazlık altı işgünlük süre konusunda toplanmaktadır. Grevin 

işyerlerinde öngörülen tarihte uygulanması kararının tebliğ edildiği 26.10.1998 gününün 

dikkate alınmaması gerektiği gibi, uygulama başlangıç tarihi olan 4.11.1998 gününde 6 

işgünlük süre hesabında gözönünde tutulmaması gerekir. Her iki tarih arasında 29 Ekim 

genel tatil günü bulunduğu görülmekte olup bu günde hesaba katılmayacağına göre 

31.10.1998 cumartesi gününün davalı işveren bakımından işgünü olup olmadığının 

belirlenmesi o uyuşmazlığın çözümünde büyük bir önem arzetmektedir. Davalı işveren 

cumartesi günlerinin önceki dönem Toplu Đş Sözleşmesinde açıklandığı üzere iş günü olmadığını 

ileri sürmektedir. Mahkemece bu işgünü üzerinde durulmamıştır. Bu durumda 

mahkeme tarafından yapılması gereken iş 31.10.1998 cumartesi gününün işyerinde 

çalışılıp çalışılmadığını sorunun çözümlenebilmesi için davacının delillerinin istenmesine 

ve bu arada önceki Toplu Đş Sözleşmesinin dosyaya celb edilmesini karşı taraf sendikadan 

da mukabil delillerin istenip değerlendirmeye tabii tutularak sonuca gidilmesi gerekir. 

Toplu Đş Sözleşmesinde cumartesi günü çalışma günü olmadığı şeklindeki bir düzenleme 

varsa bu durum sonuca götürmede önemli bir kural niteliğindedir. Önceki toplu iş 

sözleşmesindeki böyle bir kuralın yeni sözleşme yapılıncaya kadar normatif bir hüküm 

olarak varlığını sürdürdüğü kabul edilmelidir. 

Bu sorun çözümlenmeden eksik incelemeyle sonuca gidilmesi isabetsiz olup 

bozmayı gerektirir. 



karar verildi. 

405

Grev sırasında hammaddenin işyeri dışına çıkarılamayacağının tespiti 


Grev sırasında hammaddenin işyeri dışına çıkarılması-bu eylemin yapılmaması 

gerektiğinin tespitine ilişkin istemin kabulü 

Đşverenin grevin uygulanması sırasında hammaddeyi işyeri dışına 

çıkardığı ve bunun yapılmaması gerektiğinin tespiti istemiyle açılan 

davada, işverenin cevaplayıp ve deliller arasında bulunan sevk irsaliyelerinde 

gösterilen şekilde grevin uygulamaya başlamasından sonra 

hammaddeyi işyeri dışına çıkardığı anlaşıldığına göre, davanın kabulü 

gerekir. 

TSGLK 38 

DAVA: ... Sendikası adına Avukat ... ile ... A.Ş. adına Avukat Ahmet aralarındaki 

dava hakkında (Kayseri Đş Mahkemesi)nden verilen 3.12.1998 günlü ve 1120/674 

sayılı hüküm davacı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği 



Davacı Sendika davalı işverene ait işyerinde grev uygulanmasına rağmen hammaddenin 

işyeri dışına çıkarıldığını belirterek bu işlemin yapılmaması gerektiğinin 

tespitini istemiş, davalı işveren fabrikadan çıkışı yapılan tüm hammadde ve 

ambalaj malzemelerinin şirketlerine ait olduğunu kendilerinin grevin muhatabı 

bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir. 

Mahkemece davalı şirtketin işyerinde bulunan mamülleri dışarı çıkarttığı ve 

başka yerde işlediğine dair yeterli ve inandırıcı delil elde edilemediği 

gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, davacı tarafça hammaddelerin işyeri 

dışına çıkarılmış olduğu kanıtlandığından bahisle kararın bozulması talep 

edilmiştir. 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 27.4.1998 tarih ve 010369 sayılı yazısıyla 

itiraza uğramıyarak yapılan çoğunluk tespitine göre davacı Sendikaya işletme 

toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetki belgesi verilmiştir. Bu yetki belgesi 

kapsamında davalı Şirketin adı ve fabrika işyeri ile Đstanbul'da bulunan işyeri 

gösterilmiştir. 

Dosyadaki bilgi ve belgelerden 12.10.1998 tarihinde işletmede uygulanan grev 

kararına rağmen davalı işverenin gerek cevap layihasında kabul edilen ve gerekse 

sevk irsaliyelerinde gösterilen şekilde bu tarihten sonra işyerinden hammadde çı- 

406

kışı yapıldığı anlaşılmaktadır. Öte yandan grev sırasında grev dışı kalan işçilerin 

işyerine sokulmayıp çalıştırılmadıkları, stokların ise daha önce bu işi yapan şirketin 

işçileri ile davalı şirketin başka bölümlerinde çalışan işçiler tarafından sevk 

edildiği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kayseri Bölge Müdürlüğünün 

30.10.1998 tarih ve 8495 sayılı yazısı ile de belirlendiğinden davanın kabulü gerekirken 

reddi hatalı bulunmuştur. 

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle (BOZULMASINA), 



407 

 

Grev ve lokavta katılamayacak işçi listesine itiraz üzerine mahkemece 

olumlu veya olumsuz karar verilmesi 


Grev ve lokavta katılamayacak işçi listesine süresinde itiraz-mahkemece 

süresi içinde hüküm kurulmaması - grevin uygulanmaya başlamasının 

sendikanın davada menfaati kalmadığını göstermemesi 

Đşverenin toplu iş sözleşmesi yapılması prosedürü kapsamında ilan 

ettiği ve gönderdiği grev ve lokavta katılamayacak işçi listesine, 

sendika tarafından süresi içinde itiraz edilmesi üzerine, 

mahkemece kısa sürede inceleme yapılıp hüküm kurmaması uygun 

görülemeyeceği gibi, grevin uygulanmaya başlamış olması da 

sendikanın artık hukuki menfaati kalmadığını göstermez. 

Mahkemece gerekli inceleme yapılarak olumlu veya olumsuz bir 

karar verilmesi gerekir. 

TSGLK 39 

DAVA: ... Sendikası adına Avukat ... ile ... Corp. adına Avukat ... aralarındaki 

dava hakkında Adana 2. Đş Mahkemesinden verilen 11.9.1998 günlü ve 263-611 

sayılı hüküm davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği 



Davacı işçi sendikası davalıya ait işyerinde toplu iş sözleşmesi yapılmak üzere 

başlatılan prosedür kapsamında işveren tarafından grev ve lokavta katılamayacak 

işçilerin liste halinde işyerinde ilan edilip kendilerine gönderildiğini 2822 sayılı 

Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunun 39. maddesinde öngörülen süre 

içinde itiraz haklarını kullanarak bu davayı açtıklarını bildirmektedir.

Mahkemece bu itiraz davasının sonuçlanabilmesi için birkaç kez işyerinde inceleme 

ve araştırma yapma gereğini duymuş ve bu arada işyerinde 23.7.1998 tarihinde 

grev uygulamasına da başlandığını tespit ederek hukuki yararın kalmaması 

nedeniyle bu itiraz davasının reddine karar verilmiştir. Öncelikle belirtmek gerekir 

ki 2822 sayılı kanunun 39/2. maddesi prosedürüne uyulmak suretiyle işin 

esası incelenerek mahkemece verilen kararların kesin olduğu tartışmasızdır. 

Böyle bir varsayımda verilen kararın Yargıtayca denetlenmesi olanağı yoktur. Ne 

var ki somut olayda mahkemece bu prosedür işletilerek verilmiş bir olumlu yada 

olumsuz karar sözkonusu değildir. Salt grevin uygulanmaya başlamış olması 

gerekçe gösterilerek hukuki yarar kavramından hareketle davanın reddilmesi 

halinde anılan prosedür dışında bir karar verilmiş olmaktadır ki böyle bir kararın 

dairemizin yerleşmiş uygulamaları doğrultusunda incelenmesi mümkündür. 

Bu açıklamadan sonra işin esasına gelince: 

Davacı işçi sendikası anılan 39. maddede öngörülen kısa sürelere uyarak itiraz 

davasını açmış mahkemece belirtilen süre içinde inceleme ve araştırma yapılıp 

kısa sürede hüküm kurulmamıştır. Öte yandan grev uygulamasının başlanmış olması 

sendikanın artık hukuki menfatinin kalmadığını göstermez. Bu bakımdan 

prosedür çerçevesinde mahkemece inceleme yapılarak olumlu ya da olumsuz bir 

karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın reddedilmesi hatalıdır. 




 

Kanun dışı lokavtın tespitinde yetkili iş mahkemesi 


Kanun dışı lokavtın tespiti davası - davada yetkili iş mahkemesi 

TSGLK m. 46 gereğince işverence kanun dışı lokavt uygulandığının 

tespitine ilişkin davanın, işyerinin bağlı olduğu bölge çalışma 

müdürlüğünün bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli 

mahkemede alıp sonuçlandırılması gerekir. 

TSGLK 46, 15 

DAVA: ... adına Avukat ... ile ... San. ve Tic. adına Avukat ... aralarındaki dava 

hakkında Edremit Asliye Hukuk Hakimliğinden Đş Mahkemesi sıfatıyle verilen 

12.3.1999 günlü ve 493/121 sayılı hüküm, davalı avukatınca temyiz edilmiş 


408


Davacı Đşçi sendikası, işyerinde işçilerin hizmet sözleşmelerinin feshedilerek işverenin 

kanun dışı lokavt yaptığını iddia etmek suretiyle kanun dışı lokavtın tesbiti istemiyle 

davalı işveren hakkında 2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev Lokavt Kanunun 46. 

maddesi uyarınca Edremit Asliye Hukuk-Đş Mahkemesinde bu davayı açmıştır. 

Anılan maddeye göre "... uyuşmazlığın tarafı olanlardan herbiri 15'nci maddeye 

göre yetkili iş mahkemesinden" karar verilen veya uygulanmakta olan bir grev ve 

lokavtın kanun dışı olup olmadığının tespitini isteyebilir. Bu hükümden de anlaşılacağı 

gibi böyle bir tespit davasının işyerinin bağlı olduğu Bölge Müdürlüğünün 

bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli iş mahkemesinde açılması gerekir. 

Somut olayda işyerinin bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğü Bursa'da olduğuna 

göre bu davanın Bursa'da açılıp sonuçlandırılması gerekir. 


bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, 



 

1 

2 

Yorum davası 

1. Yorum davasının sözleşme taraflarınca açılabilmesi 

2. Yürürlükten kalkan sözleşmenin yorumunun istenememesi 


Yorum davasının sözleşme taraflarınca açılabilmesi-işveren sendikası 

üyesi işverene karşı dava açılamaması-sözleşme hükmünün yorumu gerektirmeyecek 

kadar açık olması ve hukuki kararın bulunmaması 

1 Sözleşmenin yorumu davası ancak sözleşme taraflarınca açılabilir, 

husumete ehliyet yönünden de kural aynıdır. Bu nedenle sözleşmeye taraf 

işveren sendikası üyesine karşı dava açılamaz. 

Diğer yandan ileri sürülen sözleşme hükmü, yorumu gerektirme-yecek 

kadar açık olduğu için, bu tür karar istemekte davacının bir yararı da 

yoktur. 

TSGLK 60 

DAVA: ... Sendikası adına Avukat ... ile ... A.Ş. Genel Müdürlüğü adına Avukat 

... aralarındaki dava hakkında Đstanbul 6. Đş Mahkemesinden verilen 19.11.1998 

günlü ve 696-936 sayılı hüküm davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya 


409


2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 60. maddesine göre 

uygulanmakta olan bir Toplu Đş Sözleşmesinin yorumundan doğan uyuşmazlıkta 

sözleşmenin taraflarından herbiri yetkili Đş Mahkemesinde yoruma ilişkin bir 

tespit davası açabilir. Bu hükümden; sözleşmenin tarafı olmayan işveren sendikası 

üyesi işverenin böyle bir yorum davası açamayacağı anlaşılmaktadır. Somut 

olayda 1.4.1997-31.12.1998 dönemini kapsayan Toplu Đş Sözleşmesinin tarafları 

işçi ve işveren Sendikaları olduğuna göre; kamu işverenleri sendikası (TÜHĐS) 

üyesi olan işverene karşı dava açılamaz. Bir başka anlatımla gerek dava açmak 

bakımından ve gerek husumete ehliyet bakımından kural aynıdır. Bu itibarla bu 

davanın öncelikle husumet yönünden reddine karar verilmelidir. Kaldı ki, Toplu 

Đş Sözleşmesinin 5/son maddesi yorumu gerektirmeyecek biçimde açıktır. Mahkemece 

anılan kural temel alınarak tespite karar verilmiştir ki, bu tür kararı istemekte 

de davacının hukuki bir yararı yoktur. O halde davanın reddedilmesi için 

kararın bozulması gerekmiştir. 




 


Yürürlükten kalkan sözleşmenin yorumunun istenememesi - sözleşmede 

düzenlenen iş riski ve tazminatının çalışılan günlerde ödenmesi 

2 Sendika tarafından birbirini izleyen iki sözleşmede değişik iki 

hükmün yorumuna ilişkin davada, sözleşmelerden ilki yürürlükten 

kalkmış olduğundan bu sözleşmede yer alan hükmün yorumu istenemez. 

Sonraki sözleşmenin 29. maddesinde düzenlenen iş riski ve 

sorumluluk tazminatının çalışılmış gibi sayılan günlerde de ödenip 

ödenmeyeceği konumundaki uyuşmazlık yönünden ise, maddede 

açıkça "çalışma karşılığı"ndan söz edilmiş olduğu için anılan tazminatın 

çalışılmış gibi sayılan günlerde ödenmeyeceğinin kabulü 

doğru olur. 

TSGLK 60 

DAVA: ... Sendikası Başkanlığı adına Avukat ... ile Đstanbul Üniversitesi Rektörlüğü 

adına Avukat ... aralarındaki dava hakkında Đstanbul 8. Đş mahkemesinden 

verilen 29.12.1998 günlü ve 846/1548 sayılı hüküm davacı avukatınca temyiz 

edilmiş olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 

410


Davacı sendika, tarafı olduğu 1.1.1995 - 31.12.1996 yürürlük süreli Toplu Đş 

Sözleşmesinin 35/B maddesinde öngörülen "Deri Ceket" ile ilgili kuralın ve 

1.1.1997 - 31.12.1998 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesininde 29. maddesinde 

öngörülen" Đş riski ve sorumluluk tazminatı" ile ilgili kuralın yorumundan doğan 

bir tespit davası açmış olup mahkemece eda davası açılabilecek hallerde tespit 

davası açılamıyacağını gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 

2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunun 60. maddesine göre; 

"uygulanmakta olan bir toplu iş sözleşmesinin yorumundan doğan uyuşmazlıktan 

sözleşmenin taraflarının her biri... yoruma ilişkin bir tespit davası açabilir..." 

Temyize konu bu davada anılan Toplu Đş Sözleşmelerinin kimi hükümlerinin aynı 

sözleşme tarafı işveren taraından hatalı yorumlanarak uygulandığını vurgulayarak 

tipik bir "yorum davası" açmıştır. Bu bakımdan mahkemenin gerekçesi hatalıdır. 

Dava, 23.10.1997 tarihinde açılmış olup, 1.1.1995 - 31.12.1996 süreli Toplu Đş 

Sözleşmesi dava tarihinde yürürlükte değildir. Bu itibarla anılan 60. madde kapsamında, 

yürürlükten kalkmış olan Toplu Đş Sözleşmesinin bir hükmünün yorumu 

istenilemez. 

Sonraki sözleşmeye gelince; 

Toplu Đş Sözleşmesinin 29. maddesinin" Bu Toplu Đş Sözleşmesinin kapsamın da bulunan 

işçilere ve gemi adamlarına müktesap hak teşgil etmemek ve diger ödemeleri etkilememek 

kaydıyla aşağıda düzenlenen gruplara göre, bu gruplardaki görevlerde yaptıkları çalışma 

karşılığı her gün için; karşılarında belirtilen miktarlarda iş riski ve sorumluluk tazminatı 

ödenir..." biçiminde düzenlendiği görülmektedir. Uyuşmazlık bu tazminatın iş günleri 

dışında çalışılmış gibi sayılan günlerdede ödenip ödenmiyeceği konusu üzerinde 

toplanmaktadır. Madde açıkca" çalışma karşılığı"ndan söz ettiğine göre çalışılmış gibi 

sayılan günlerde bu tazminatın ödenmiyeceğinin kabulü doğru olur. Bu bakımdan işveren 

uygulaması isabetlidir. 

Mahkemece dava reddedildiğine göre sonucu itibariyle doğru olduğundan yukarıda 

gösterilen gerekçelerle kararın onanması uygun görülmüştür. 

Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen gerekçe ile ONANMASINA, 11.3.1999 

gününde oybirliğiyle karar verildi. 

 

411

Toplu iş sözleşmesinden doğan alacak ve temerrüt faizi 

1 

2 

3 

4 

5 

1. Sözleşmeden doğan alacakların hesaplanmasına itiraz ve bilirkişiden 

ek rapor alınması 

2. Sözleşmeden doğan alacaklar için bankalarca uygulanan en yüksek 

işletme kredisi faizi yürütülmesi 

Bak. k1 

3. Ek dava tarihinden önce alacaklar için ihbarname gönderildiğinde 

faizin ihbarnamenin teblig tarihinden yürütülmesi 

Bak. k1 

4. Sözleşmeden doğan alacak farkı için temerrüt tarihinden itibaren faizin 

başlatılması 

5. Sözleşmeden doğan alacak için kanuni faiz yerine en yüksek işletme 

kredisi faizinin hükmedilmesi 

6. Sözleşmeden doğan alacaklar için istekle bağlılık 

7. 6772 SK'dan doğan ilâve tediye ve yıllık ücretli izin alacağı için kanuni 

faizin uygulanması 

Bak. k 4 

8. Sözleşmeden doğan fark alacaklar için en yüksek işletme kredisi faizinin 

yürütülmesi 

412


Hüküm altına alınan sözleşme alacaklarının hesaplanmasına itiraz - 

bilirkişiden ek rapor - en yüksek işletme kredisi faizi - ek dava kapsamındaki 

alacaklar için temerrüd tarihinden faiz yürütülmesi 

1 1. Sözleşmeden doğan alacakların istek doğrultusunda karara 

bağlanması isabetle olmakla beraber, hesaplama tarzına itiraz 

edildiğinden bilirkişiden alınacak ek rapor değerlendirilmek 

suretiyle sonuca gidilmelidir. 

2. Sözleşmeden doğan alacaklar için bankalarca uygulanan en 

yüksek işletme kredisi faizi yürütülmelidir. 

Ek dava tarihinden önce bu davaya konu alacaklar için ihtarname 

gönderildiğine göre, sözü edilen alacaklar hakkında ihtarnamenin 

teblig tarihinden faiz yürütülmesi gerekir. 

TSGLK 61 

DAVA: Taraflar arasındaki ikramiye, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti, bayram ve 

genel tatil gündeliği, gece zammı, vardiya ile ücret alacağının ödetilmesi davasının 

yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın 


içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi taraflar avukatınca istenilmesi üzerine 



günü davalı adına Avukat ... ile karşı taraf adına ... geldiler. Duruşmaya başlanarak 

hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya 

son verilerek dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü: 



göre, tarafların aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz 


2. Mahkemece toplu iş sözleşmesi hükümleri dikkate alınmak suretiyle bu sözleşmeden 

kaynaklanan alacakların istek doğrultusunda hüküm altına alınması 

doğrudur. Ne var ki bilirkişi raporuna karşı taraf vekilleri hesaplama ile ilgili itirazlarda 

bulunmuş olup bu itirazların değerlendirilmesi için bilirkişiden ek rapor 

alınmış değildir. Đtirazlar karşılanmak suretiyle alınacak ek raporun değerlendirmeye 

tabi tutularak hasıl olacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır. 

CDXIV

3. Kabul şekli itibarı ile de alacakların toplu iş sözleşmesinden kaynaklandığı tartışmasızdır. 

Bu itibarla hüküm altına alınan miktarlar için Borçlar Kanununda öngörülen 

yasal faizin değil. 2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 

61. maddesinde hüküm altına alınan en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmelidir. 

Öte yandan ilk davanın açılmasından sonra davacı 21.1.1998 tarihinde 

ihtarname göndererek alacağın derhal ödenmesi isteğinde bulunduğuna göre ek 

dava kapsamındaki alacak miktarları için ek dava tarihinden değil daha önceki 

ihtarnamenin tebliğ edildiği tarihten itibaren faizin yürütülmesi gerekir. 


davalı yararına takdir edilen 65.000.000 TL duruşma avukatlık parasının davacıya, 

davacı yararına takdir edilen 65.000.000 TL avukatlık parasının davalıya 

yükletilmesine 8.6.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

 


Sözleşmeden kaynaklanan fark alacak - dava tarihinden önce işverenin 

temerrüde düşünülmesi ve faiz başlangıcı 

2 Sözleşmeden kaynaklanan alacak farkı için işveren dava tarihinden 

önce çekilen ihtirname ile temerrüde düşürüldüğünden faizin dava 

tarihinden başlatılması hatalıdır. 

TSGLK 61 

DAVA: Davacı, TĐS'den doğan alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 





1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandğı kanuni gerektirici sebeplere 



Taraflar arasındaki uyuşmazlığı oluşturan ve mahkemece hüküm altına alınan 

toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan fark alacaklar için dava tarihinden itibaren 

faiz yürütülmüş olması hatalıdır. Gerçekten üyesi işçilerden aldığı yetki belgelerine 

dayanarak davacı sendika bu davanın açıldığı 29.12.1997 tarihinden önce 

8.4.1997 tarihinde davalı idareye çektiği ihtarnamede 15 gün içinde anılan 

CDXV

alacakların ödenmesini istemiş olup, davalı idare 24.4.1997 tarihinde sendikaya 

gönderdiği cevapta da alacak isteğinin inelenmekte olduğu, sonucuna göre işlem 

yapılacağı bildirilmiştir. Ayrıca belirtmek gerekirki davacı sendikanın ihtarnamesinde 

müteaddit defalar üyesi işçiler için aynı konuda fark alacak davalarının açılarak 

kararlar verilip Yargıtayca da onandığı ayrıntılı bir şekilde açıklanmış olduğu 

gibi, Yargıtay kararı da eklenmek suretiyle muhatabına ulaştırılmıştır. Bir 

başka anlatımla taraflar arasındaki uyuşmazlık sendikaya üye olan işçiler bakımından 

somutlaştırılmış ve bu sorun davalı işveren önüne intikal ettirilmiştir. Bu 

gelişmelerden sonra davalı işverenin davanın açılmasından çok önce 24.4.1997 

tarihinde temerrüde düşürülmüş olduğu kabul edilmelidir. Ancak kimi alacaklar 

bu tarihten sonra zaman içinde tedricen doğmuş olduğundan, doğuş tarihleride taraflarca 

toplu iş sözleşmesi ile kararlaştırılmış bulunduğundan, bu olguda dikkate 

alınarak temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülmelidir. Kaldıki sendika davalı 

işvereni peşinen uyarmış böylece istikrar kazanmış uygulamanın gözönünde tutulmasını 

istemiştir. Bütün bu nedenler ortada iken dava tarihi esas alınarak faize 

karar verilmesi hatalıdır. 


peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 9.6.1999 gününde oyçokluğuyla 



Davacı 1.3.1992-28.2.1994 tarihleri arasında yürürlükte bulunan T.Đ.S. gereğince 

1.3.1993 tarihinde yapılması gereken % 73,33 oranındaki ücret, zammının % 68.3 

olarak eksik uygulandığını, bu hususun Yargıtaya intikal eden dosyalarla 

belirlendiğini, bu zammın 28.2.1994 tarihine kadar eksik yansıtıldığını, 1.3.1994- 

28.2.1996 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 6. dönem 1.3.1996 tarihinden 

itibaren yürürlükte olan 7. dönem T.Đ.S. lerinin getirdiği zamların 1.3.1993 

tarihindeki eksik zam uygulaması sebebiyle noksan uygulandığını iddia ederek 

1.3.1993 tarihinden dava tarihine kadar olan devre için barem ve sorumluluk 

zammı dahil ücret, fazla mesai, bayram, genel tatil, hafta tatili, kanuni ve akdi 

ikramiye alacaklarının tahsilini talep etmiştir. 

Daire çoğunluğu ile farklı düşündüğüm husus faiz başlangıç tarihi ve ... Sendikası 

tarafından işverene gönderilen 8.4.1997 tarihli ihtarnamenin temerrüt için yeterli 

olup olmadığıdır. 

Öncelikle belirtmek gerekirki davacı tarafından bu konuda işverene bizzat gönderilmiş 

bir ihtarname bulunmadığı gibi daha önce açılmış ve sonuçlanmış bir davada 

yoktur. 

CDXVI

Sendika tarafından davalıya gönderilen 8.4.1997 tarihli ihtarnamede ... ve ... Genel 

Müdürlüğü işyerlerinde 1.3.1992-28.2.1994 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 

T.ĐS.nin 2. yıl zammının % 73.33 olarak 1.3.1993 tarihinden itibaren uygulanarak 

üyelerinin yeni yevmiyeleri tespit edilip, anılan tarihten itibaren doğmuş 

bütün fark alacaklarının 15 gün içerisinde ödenmesi istenilmiştir. 

Bu ihtarnamede alacağı bulunduğu iddia olunan sendika üyesi işçilerin isimleri, 

çalışma süreleri ve birimleri alacakların ayrı ayrı cinsleri ve miktarları açıklanmış 

değildir. Temyiz incelemesine aynı gün tabi tutulan benzer dosya sayısı 487 dir. 

Đhtarnamede anılan ... Genel Müdürlüğü ve ... A.Ş. iş yerlerinde binlerce işçi 

çalıştığı bu nedenle işyerine ve sendikaya giriş-çıkışlarda büyük sirkilasyon 

yaşandığı bir gerçektir. Dava konusu yapılan alacak türlerinin çokluğu ve 

farklılığı beş yıla yakın bir süreyi kapsamasıda gözönünde bulundurulduğunda, 

bu tür yetersiz bir ihtarnameye dava konusu alacaklar yönünden temerrüd tarihi 

başlangıcı olarak değer vermek mümkün görülmemiştir. 

Diğer taraftan daire çoğunluğunun ihtarname tarihine kadar doğan alacaklar için 24.4.1997 

tarihini, bu tarihten sonra doğan alacaklar için alacağın doğuş tarihlerini faiz başlangıcı 

olarak kabul etmeside bir çelişkidir. Hüküm altına alınan alacaklar normal mesai, vardiya 

mesaisi, fazla mesai, akdi ve kanuni ikramiye alacaklarıdır. Toplu iş sözleşmesinde bu 

alacakların ödeme tarihlerinin belirlendiği de dosya içeriğinden anlaşılmamaktadır. 

Bu nedenlerle hüküm altına alınan alacaklara dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi 

yerinde görüldüğünden mahalli mahkeme kararının onanması görüşündeyim. Daire 

çoğunluğunun bozma kararına katılamıyorum. 

 


Sözleşmeden doğan alacak - en yüksek işletme kredisi faizinin yürütülmesi 

3 Sözleşmeden doğan alacak için bankalarca uygulanan en yüksek 

işletme kredisi faizi yürütülmesi gerekirken, % 30-% 50 yasal faize 

hükmedilmesi hatalıdır. 

TSGLK 61 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, ücret ve ikramiye alacağı, yemek parası, 

yakacak yardımı, gıda yardımı ile izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 




CDXVII


Mahkemece 2822 sayılı Toplu Đş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'nun 61. 

maddesi uyarınca Toplu Đş Sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara en yüksek işletme 

kredisi faizinin yürütülmesine karar verilmesi gerekirken % 30-% 50 yasal 

faize hükmedilmiş bulunması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. 




 


Tüm alacaklar için en yüksek mevduat faizi istenilmesi - sözleşmeden 

doğan alacaklar hakkında istekle bağlılık - kanundan doğan ilave tediyeye 

kanuni faiz yürütülmesi 

4 1. Davacı işçi tüm alacakları için en yüksek mevduat faizi talep ettiğinden, 

istekle bağlılık kuralı gereği, sözleşmeden doğan alacakları 

hakkında en yüksek mevduat faizini geçmemek kaydıyla bankalarca 

uygulanan en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmesi gerekir. 

2. 6772 SK'dan doğan ilâve tediye alacağına kanuni faiz yürütülmesi 

gerekir. Sözleşmede adı geçen kanuna yollama yapılması, 

ilâve tediye alacağının sözleşmeden kaynaklandığı anlamına 

gelmez. 

Aynı şekilde yıllık ücretli izin alacağına kanuni faiz yerine, sözleşmeden 

kaynaklandığı gerekçesiyle en yüksek işletme kredisi faizinin 

yürütülmesi hatalıdır. 

TSGLK 61; ĐşK 14, 49, 56; 6772 SK 1 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatı, iş güvencesi tazminatı, ücret, 

ikramiye, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası ile giyim yardımı alacağının 





CDXVIII



göre, davacının tüm davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan 


2. Davacı tüm alacakları için en yüksek mevduat faizi talep etmiştir. Mahkemece 

toplu iş sözleşmesinden doğan alacaklara en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmüş 

olması Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 74. maddesinde öngörülen 

isteğe bağlılık kuralına aykırıdır. Bu durumda Toplu Đş Sözleşmesinden doğan 

alacaklara en yüksek mevduat faizini geçmemek kaydıyla işletme kredisi faizinin 


3. 1475 Sayılı Đş Kanunu'nun 14/11. maddesi uyarınca kıdem tazsminatına bankalarca 

uygulanan en yüksek mevduat faizinin yürütülmesi gerekirken en yüksek 

işletme kredisi faizine hükmedilmesi hatalıdır. 

4. Davalı işverenin bir kamu kurumu olması nedeniyle ilave tediye alacağı 6772 

Sayılı Kanundan doğmaktadır. Böyle olunca bu ikramiye alacağına yasal faiz yürütülmesi 

gerekir. Toplu Đş Sözleşmesinde anılan yasaya yollama yapılmış olması 

bu alacağın Toplu Đş Sözleşmesinden kaynaklandığı anlamına gelmez. Mahkemece 

en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmesi hatalıdır. 

5. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının hakettiği izin süresi 5 yıllık 

hizmet süresine göre hesaplanmıştır. Dosya kapsamına göre davacının hizmet 

süresi 4 yıl 9 ay 8 gün olduğuna göre 4 yıllık süre üzerinden yıllık ücretli izin süresi 

hesap edilip kullanılan izin süresi mahsup edildikten sonra bakiyesi hüküm 


6. Yıllık ücretli izin alacağına yasal faiz yerine toplu iş sözleşmesinden kaynaklandığı 

gerekçesiyle en yüksek işletme kredisi faizinin yürütülmesi hatalı olup, bu 

husus bir başka bozma nedenidir. 



oybirlğiyle karar verildi. 

 

CDXIX


Sözleşmeden doğan fark alacaklar - en yüksek işletme kredisi - faizi kıdem 

tazminatı için tavan artışından yararlanılamaması 

5 1. Đhbar tazminat, ücret ve ikramiye farkı alacakları sözleşmeden 

kaynaklandığına göre, bu alacaklar hakkında bankalarca uygulanan 

en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmelidir. 

2. Bildirim süresine ait peşin ödenmesi gereken ücret, geç ödenmiş 

olsa dahi işçi, bildirim süresi içindeki tavan artışından yararlanamaz. 

TSGLK 61; ĐşK 13, 14 

DAVA: Davacı, ihbar, kıdem tazminatı, eksik ödenen ücret, izin alacağı, yakacak 

bedeli, bayram harçlığı, ikramiye ve ayni yardımlar alacaklarının ödetilmesine 







göre, davacı ve davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan 


2. Đhbar tazminatı farkı, ücret farkı ikramiye farkı alacakları da Toplu Đş Sözleşmesinden 

doğan farktan kaynaklanmaktadır. Buna göre bu fark alacaklarına da 

2822 sayılı Kanunun 61 maddesi uyarınca en yüksek banka işletme kredisi faizi 

uygulanması gerekirken yazılı şekilde % 50 yasal faiz uygulanması hatalıdır. 

3. Davacı işçinin hizmet akdi sona erdirildikten sonra kıdem ve ihbar tazminatları 

peşin ödenmiştir. Ancak önel süresi içinde kıdem tazminatı tavan artışı ihbar 

tazminatının ödenmesinden çok sonra Temmuz 1997 ayında gerçekleşmiş olup, 

bu tavandan davacının yararlandırılması Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen 

Dairemizin oluşan içtihatlarına aykırıdır. 



oybirlğiyle karar verildi. 

CDXX

CDXXII

1999 yargıtay kararları - Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?