Ravinsonde Rasadı ve Rasat Sistemlerinin Tanıtımı ile Kullanıcı ...

yapılan rasatta nispi nem bilgileri rasadın en önemli amacıysa, Tablo 3.1 deki limitleri aşan
kayıp veya şüpheli nispi nem bilgileri varsa bu durumda yeni bir uçuş yapılmalıdır.
Nispi nem hesaplamalarında sıcaklık değerleri doğrudan kullanıldığı için sıcaklık
bilgilerinde herhangi bir şüphe varsa aynı şüphe nispi nem bilgileri için de geçerlidir.
4.4.2 Hatalı Nispi Nem Bilgileri
Temelde aynı sebeplerden dolayı meydana gelmelerine rağmen, sıcaklık ve nispi nem
bilgilerindeki hataların tespiti, nispi nem bilgilerinde daha zordur. Hatalı nispi nem bilgilerine
özellikle sinyal bilgilerinin kalitesinin düşük olduğu durumlarda sıkça rastlanılır. Bununla
birlikte sinyal kalitesi iyi olsa bile bir alttaki ve bir üstteki nispi nem değerlerine bakılarak
sapma gösteren nispi nem bilgileri daima şüpheli olarak değerlendirilmelidir. Eğer
şüphelenilen sapma noktasında nispi nem değerleri belirli bir süre aynı kalıyor ve bir tabaka
oluşturuluyorsa bu durumda nispi nem değerlerine ait bir hatadan söz edilmemelidir. Hatalı
nispi nem bilgilerinin tespit edilmesinde önemli bir işlem de özellikle bilgisayarlı sistemlerde
kullanılan nem sensör kapasitesi değerlerinin test edilmesi metodudur. Eğer ölçülen nispi nem
değerleri sensör kapasitesinin tamamen dışında kalıyorsa bu nispi nem değerleri mutlak olarak
hatalıdır.
4.4.3 Nispi Nem Değerlerinde Meydana Gelen Anormal Sapmalar
Bazen, yükseklikle elde edilen nispi nem değerlerinde çok belirgin sapma ve
değişmelerin olduğu durumlara rastlanılabilir. Eğer rasatçı, nispi nem bilgilerindeki dağılımın
çok anormal olduğunu tespit etmişse bu değerler derhal rasattan çıkarılmalıdır. Meydana
gelen bu ani sapmaların nedenleri aşağıda açıklanmıştır. Nispi nem değerlerindeki sapmalar,
açıklanan bu maddelerin tek bir tanesi veya bu maddelerdeki nedenlerin birleşimi sonucunda
meydana gelebilir.
• Hasar görmüş nem sensörü : Nem sensörü, üretim, nakliye, depolama, uçuş öncesi
işlemler veya balonun bırakıldığı anda meydana gelen çarpmalar sonucunda hasar
görebilir. Rasatçılar uçuş öncesi işlemlerde nem sensörünün hasar görmemesi için bütün
tedbirleri tam olarak almalıdırlar. Kullanılmakta olan radiosonde cihazının tipine bağlı
olarak, hasar gören nem sensörü çok yüksek ve çok düşük nem değerleri ölçebilir.
Örneğin nem sensöründe bulunan karbon elementi üzerinde oluşabilecek bir çizik veya
parmak izi nispi nem profilinde çok önemli sapmaların meydana gelmesine neden olabilir.
• Nem sensörü eksikliği : Bazı radiosondelerde, nem sensörü, rasatçının monte edeceği
birtakım elemanlar sonucunda hazırlanmaktadır. Örneğin nem sensörü içerisindeki karbon
elementini bizzat rasatçının yerleştirmesini gerektiren nem sensörleri bulunmaktadır. Eğer
rasatçı bu işlemlerin bazılarını eksik yaparsa yada hatalı yaparsa bu durumda “açık devre”
durumu oluşacaktır. Böyle durumlarda nispi nem değeri belirli bir yükseklikte bile hatalı
olarak % 100 ölçülebilir.
• Nem sensörünün ıslanması veya buzlanması : Rasat esnasında balonun yağışlı bir alana
veya kalın bir bulut tabakasına girmesi sonucunda nem sensörü ıslanabilir. Aynı zamanda
uygun bir nem ortamında nem sensörü buz tutabilir. Böyle durumlarda nem sensörü
tekrardan normale dönmez ise aşırı nem sapmaları söz konusu olabilir. Bu durumda
rasatçıya çok büyük görev düşmektedir. Eğer rasatçı, mevcut rasatta, böyle bir durumu,
nem profilini inceleyerek tespit etmişse hatanın başladığı seviyeden itibaren nem
bilgilerini rasattan çıkarmalıdır.
• Düzgün kalibre edilmemiş nem sensörü durumu
• Radiosondede meydana gelen genel hata durumu.
25