Ravinsonde Rasadı ve Rasat Sistemlerinin Tanıtımı ile Kullanıcı ...
Ravinsonde Rasadı ve Rasat Sistemlerinin Tanıtımı ile Kullanıcı ...
Ravinsonde Rasadı ve Rasat Sistemlerinin Tanıtımı ile Kullanıcı ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2.2.3 Radiosonde Cihazları<br />
Radiosonde cihazı, radyo dalgaları aracılığıyla, herhangi bir yer alıcı istasyonuna<br />
basınç(P), sıcaklık(T) <strong>ve</strong> nem(U) değerlerini otomatik olarak gönderen <strong>ve</strong> balon yardımıyla<br />
taşınan, enerji kaynağı olarak da pili kullanan meteorolojik ölçüm cihazıdır.<br />
Radiosondeler dünyada pek çok ülke, firma <strong>ve</strong> acentalar tarafından üretilmektedir.<br />
Fakat tıpkı otomobil üretiminde olduğu gibi radiosondelerde de belirli bir standart vardır <strong>ve</strong><br />
hepsinin çalışma prensibi aynıdır. Radiosonde cihazlarının temel parçaları, meteorolojik<br />
sensörler, elektronik bilgi kodlayıcıları <strong>ve</strong> telemetrik (radyo dalgalarını kullanan) transmitter<br />
(gönderici) dir. Ölçülen basınç, sıcaklık <strong>ve</strong> nem bilg<strong>ile</strong>ri kullanılarak, jeopotansiyel yükseklik<br />
<strong>ve</strong> işba sıcaklığı değerleri elde edilir. Bazı radiosondelerde, bu parçalara ek olarak, rüzgar<br />
elde etme metotlarında, VLF, LORAN-C Sistemi <strong>ve</strong> GPS Sistemi (Küresel Konumlama<br />
Sistemi)gibi sistemleri desteklemek amacıyla NAVAID sensör <strong>ve</strong> translatör (çevirici)<br />
kullanılmaktadır. Aşağıda radiosonde cihazlarının kısımları üzerinde ayrıntılı açıklamalar<br />
yapılmıştır.<br />
2.2.3.1 Meteorolojik Sensörler<br />
Radiosonde cihazlarında kullanılan meteorolojik sensörler, atmosferde, yüksekliğin bir<br />
fonksiyonu olarak, basınç, sıcaklık <strong>ve</strong> nispi nem değerlerini ölçerler. Sensörler fabrikalarda<br />
kalibre edilmişlerdir. Kalibrasyon değerleri uçuş öncesi hazırlıkları yapılırken tamamen<br />
kontrol edilmelidir. Böylece, salı<strong>ve</strong>rme öncesinde, tüm radiosonde parçalarının uygun şekilde<br />
çalıştığı test <strong>ve</strong> kontrol edilmiş olur.<br />
Basınç sensörü, uçuşun başlangıcından itibaren balonun patlamasına kadar geçen<br />
sürede, yüksekliğin bir fonksiyonu olarak basınç değerlerini uçuş şartlarında ölçer. Bu sensör<br />
genellikle içi boşaltılmış bir anaroid barometredir. Bu sensör basınçtaki değişmelerde esneyen<br />
bir parça içerir. Parçadaki esneme, basınçta meydana gelen değişiklikle orantılıdır.<br />
Esnemedeki bu değişiklik kapasidans olarak ya da bir elektronik düzeneği dengeleyecek<br />
denge voltajı olarak rapor edilir. Buradan şu anlam çıkmaktadır; basınçtaki değişim bir<br />
barometre tarafından, barometrenin basınca duyarlı parçası tarafından algılanır <strong>ve</strong> bir takım<br />
elektronik birimler tarafından elektrik akımına çevrilir. Böylece basınç bilg<strong>ile</strong>rine ait<br />
elektronik işaretler (sinyaller) elde edilmiş olur. Basınç sensörleri genellikle +50 <strong>ve</strong> -90 0 C<br />
arasındaki sıcaklık değerlerindeki basınç değerlerini ölçmek amacıyla dizayn edilmişlerdir.<br />
Sıcaklık sensörü, uçuşun başlangıcından itibaren balonun patlamasına kadar geçen<br />
sürede, yüksekliğin bir fonksiyonu olarak sıcaklık değerlerini uçuş şartlarında ölçer. Bu<br />
sensör, resistans <strong>ve</strong> kapasitanstaki meydana gelen sıcaklık değişimlerini elektronik işarete<br />
çevirir. Sıcaklık sensörleri kısa <strong>ve</strong> uzun boylu radyasyonlardan etk<strong>ile</strong>nebilir.<br />
Nem sensörü, uçuşun başlangıcından itibaren balonun patlamasına kadar geçen<br />
sürede, yüksekliğin bir fonksiyonu olarak nem değerlerini uçuş şartlarında ölçer. Günümüz<br />
radiosondelerinde, nem sensörü olarak karbon elemente <strong>ve</strong> ince zar kapasitansına sahip<br />
elektriksel sensörler kullanılmaktadır.<br />
2.2.3.2 NAVAID Sinyalleri Đle Rüzgar Elde Etme Metodu<br />
Dünyada bazı radiosonde cihazları, daha önce bahsedildiği gibi, NAVAID sensörleri<br />
<strong>ile</strong> yerde kurulu <strong>ve</strong>ya uydudaki sabit <strong>ve</strong>rici merkezleri yardımıyla rüzgar bilg<strong>ile</strong>rini elde<br />
etmektedir. Yeryüzünde kurulmuş bulunan sabit istasyonlardan LORAN <strong>ve</strong>ya VLF sinyalleri<br />
<strong>ile</strong> radiosonde cihazlarında bulunan NAVAID sensörüyle bilgi alış<strong>ve</strong>rişi yapılarak rüzgar<br />
değerleri elde edilmektedir. Uzayda bulunan uydulardan yararlanılarak GPS Sistemi (Küresel<br />
Konumlama Sistemi) aracılığıyla yine radiosonde cihazında bulunan NAVAID sensörü <strong>ile</strong><br />
7
Change language