Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TKYD ◆ MAKALE<br />
suistimalden kaynaklanan kayıpların<br />
asgariye indirilmesi ve<br />
suistimal sürelerinin azaltılması<br />
arasında paralelliği ortaya koyuyor.<br />
Belirli suistimal risklerine<br />
karşı kontrollerini oluşturmuş bir<br />
şirkette meydana gelen bir suistimalin,<br />
bu kontrolleri tesis etmeyen<br />
şirketlere göre, daha düşük<br />
maddi kayıplara sebep olduğu ve<br />
çok daha kısa sürede ortaya çıkarıldığı<br />
belirlenmiş.<br />
Fikret Sebilcioğlu<br />
Muhasebe ve denetim alanlarında uzmandır.<br />
1993-2008 yılları arasında PricewaterhouseCoopers<br />
Türkiye ve Hollanda ofislerinde bağımsız<br />
denetçi olarak çalıştı. 2009 yılında Cerebra Muhasebe,<br />
Denetim ve Danışmanlık firmasını kurdu.<br />
Birçok ulusal ve uluslararası şirketin bağımsız denetim,<br />
suistimal denetimi, iç kontrol, iç denetim ve<br />
finansal raporlama projelerini yönetti. Association<br />
of Certified Fraud Examiners tarafından verilen<br />
Certified Fraud Examiners (CFE), Serbest Muhasebeci<br />
Mali Müşavir (SMMM) ve Kamu Gözetimi<br />
Kurumu Bağımsız Denetçi unvanlarına sahiptir.<br />
Türkiye <strong>Kurumsal</strong> <strong>Yönetim</strong> Derneği <strong>Yönetim</strong> Kurulu<br />
üyesidir.<br />
l Suistimali yapan çalışanın<br />
yetkisi ne kadar yüksek ise,<br />
ortaya çıkan kayıp o oranda artıyor.<br />
Suistimal vakalarının sadece<br />
%19’u şirket sahipleri veya<br />
üst düzey yöneticiler tarafından<br />
gerçekleştirilmiş olsa da, neden<br />
oldukları kayıplar vaka başına<br />
ortalama 500.000 Amerikan Doları<br />
olarak belirlenmiş. Bunun<br />
tersine, personel tarafından yapılan<br />
suistimal vakalarının toplam<br />
vakaların %42’sini oluşturmasına<br />
rağmen, bu suistimallerin neden<br />
olduğu kayıp vaka başına sadece<br />
ortalama 75.000 Amerikan Doları.<br />
Yöneticiler tarafından yapılan<br />
suistimaller ise toplam vakaların<br />
%36’sını oluştururken, ortaya çıkan<br />
kayıp ortalama 130.000 Amerikan<br />
Doları olarak hesaplanmış.<br />
l Suçun birden fazla çalışan<br />
tarafından işlenmesi (danışıklılık<br />
durumu) suistimallerin ortaya<br />
çıkarılmasını zorlaştırmakta ve<br />
kayıpların artmasına neden olabilmektedir.<br />
Suistimal suçunun<br />
sadece bir kişi tarafından işlenmesi<br />
durumunda ortalama kayıp<br />
80.000 Amerikan Doları iken,<br />
suçu işleyenlerin sayısı arttıkça<br />
kayıplarda önemli ölçüde artıyor.<br />
Suçu iki kişi işlediğinde ortalama<br />
kayıp 200.000 Amerikan<br />
Doları, 3 kişi işlediğinde 355.000<br />
Amerikan Doları, dört veya daha<br />
fazla kişi suça bulaşmış ise kayıp<br />
500.000 Amerikan Dolarından<br />
daha fazla oluyor.<br />
l Araştırmaya konu olan suistimal<br />
vakalarının %77’si mali<br />
işler, satış, üst düzey yönetim,<br />
müşteri hizmetleri ve satın alma<br />
departmanlarında çalışan personel<br />
tarafından gerçekleştirilmiş.<br />
l Araştırma çalınan paranın<br />
suçludan geri alınmasının önemli<br />
bir zaman ve çaba gerektirdiği<br />
ortaya koyuyor. Bir çok kurum bu<br />
parayı hiçbir zaman geri alamı-<br />
yor. Araştırmanın yapıldığı tarih<br />
itibariyle suistimale maruz kalan<br />
şirketlerin sadece %14’ü kayıplarını<br />
tamamen ve %28’si kısmen<br />
telafi etmiş iken, %58’i gerçekleşen<br />
kaybın hiçbir kısmını telafi<br />
edememiştir.<br />
Sonuç ve tavsiyeler<br />
l Çalışanların yaptıkları suistimaller<br />
iş dünyasının küresel<br />
bir sorunu. Suistimal suçunu işleyenlerin<br />
kullandıkları yöntemler<br />
ve şirketlerin suistimal riskine<br />
karşı aldıkları önlemler ülkeden<br />
ülkeye farklılıklar gösterse de,<br />
araştırma sonucunda elde edilen<br />
veriler küresel açıdan oldukça<br />
tutarlı. Bu tutarlılık, suistimal<br />
riskinin önemini ve yaygınlığını<br />
ortaya koyuyor.<br />
l Suistimal suçu ne kadar<br />
uzun sürerse, mali kayıplar da o<br />
ölçüde artmaktadır. İtiraf, dış denetim<br />
veya rastlantı gibi reaktif<br />
tespit yöntemlerinin suistimali<br />
ortaya çıkarması daha fazla zaman<br />
almakta ve buna bağlı olarak<br />
kayıplar büyümektedir. Bu<br />
nedenle ihbar mekanizmaları<br />
(hotline), yönetimin kontrol prosedürleri,<br />
iç denetim ve personel<br />
takibi gibi proaktif yöntemlerin<br />
kullanılması suistimallerin daha<br />
erken tespit edilmesinde ve buna<br />
bağlı olarak kayıpların asgari seviyelere<br />
indirilmesinde hayati bir<br />
öneme sahiptir.<br />
l Küçük işletmeler suistimal<br />
riskine karşı yeterli kontrollerle<br />
korunamamakta ve suistimallerden<br />
daha fazla etkilenmektedir.<br />
Bu işletmelerde suistimali önlemeye<br />
ve tespitine ilişkin kaynaklar<br />
sınırlı olmakla birlikte,<br />
bazı etkin kontroller (suistimal<br />
ile mücadele politikası, yöneticilerin<br />
kontrolleri ve personel için<br />
suistimal farkındalık eğitimleri)<br />
uygun maliyetlerle oluşturulabilir<br />
ve böylece bu şirketler suistimal<br />
riskine karşı makul ölçülerde<br />
korunabilir.<br />
46 / TKYD SONBAHAR 2014
Change language