7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Deneysel Yöntem
Bu çalışmada, sırasıyla PI-P5 ve G (Garnphoterium) olarak adlandırılan,
altı diş minesi parçası kul1anıldı. Diş mineleri dentin kısmından ayrıldıktan
sonra alfa ışınlarınm etkisini en aza indirebilmek için seyreltik
hidroklorik asitle temizlendi. Örnekler parçalandıktansonra agat havanda
öğütüldü (80-250 u).
Minelerin ışırıım dozu duyarlılığını belirlemek için eklemeli doz
yöntemi (Aitken, 1985) kul1anıldı. Eşit miktarlara bölünen örnekler bir
6OCO gama kaynağında (doz hızı yaklaşık 7Gy / dakika) oda sıcaklığında
değişik dozlarda ışırılandı.
ESR ölçümleri için örnekler 90 mg ağırlığında tartılarak kuvars tüplere
yerleştirildi. ESR spektrumları oda sıcaklığında, bir X-bant ESR
spetkrometresi (Varian E9) ile alındı.
Y ıl1ık dozu hesaplayabilmek için bazı örneklerin (P5 ve G; mine +
dentin) ve çevre toprağının U ve Th konsantrasyonlarıbelirlendi. Uranyum
ve toryum miktarlannı belirleme çalışmasıAlmanya'daGSF'de yapıldı.
Bu işlem için kul1anılan deneysel yöntem Ozer ve ark. (1989) tarafından
yapılan çalışmada verilmiştir.
kararlılığını belirleyebil­
Diş minesinde gözlenen ESR sinyalinin ısıl
mek için eşısıl ısıtma deneyleri yapıldı (sadece örnek G için). Bu deneyde
örnekler sabit sıcaklıkta değişik zamanlarda ısıtıldı. Bu işlem değişik
sıcaklıklar (225-325 oc) için yinelendi.
Sonuçlar
Diş minelerinin ESR spektrumları g değerleri 2.002 ve 1.998 olan,
(C; merkezinde tuzaklanmış elektrona ait (Cevc ve ark., 1972» iki çizgi
verdi. Aynca g değeri 2.005 oları ve organik bileşenlere ait olduğu sanılan
bir sinyal daha gözlendi. Omeklere ait ESR spektrumlan Şekil 1'de
verilmiştir. Spektrumlarda g =2.002 civarında birbirine karışmış iki sinyal
olduğu gözlendi ama sinyal1eri ayrıştırmak mümkün olmadı.
Yaş tayini olasılığını araştırmak için g değeri 2.002 olan pik kul1anıldı.
Spektrumlardan elde edilen ESR sinyal şiddetini yapay ışınım dozuna
karşı çizerek büyüme eğrileri elde edildi. Birbirine karışmış iki sinyalin
sonuçları etkisini görebilmek için sinyal şiddeti belirleme işlemi
g = 2.002'deki sinyalin hem tepeden tepeye yüksekliği (Hı) hem de tepe
yüksekliği (Hı) alınarak yapıldı (Şekil: 1).
58