![7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı](https://img.yumpu.com/29704480/61/500x640/7-arkeometri-sonualara-toplantasa-1991-ka-1-4-lta-1-4-r-ve-turizm-bakanlaaa.jpg)
7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
için iyi bir örnek olduğunun göstergesidir: sinyalin yarılanma zamanı oda<br />
sıcaklığında 10 Ma'dan fazladır (Schwarez, 1985), (burada 'a' yıl yerine<br />
kullanılmaktadır).<br />
ESR yaş tayini çalışmalannın doğruluğunda yıllık dozun hesaplanması<br />
büyük önem taşır. Yıllık dozun belirlenmesi iki ana başlıkta incelenebilir:<br />
i) kozmik ışınlar, çevre toprağı <strong>ve</strong> dentindeki radyoaktif elementlerden<br />
kaynaklanan dış dozun ölçülmesi.<br />
ii) diş minesinin içindeki radyoaktif elementlerden kaynaklanan iç<br />
dozun ölçülmesi.<br />
Eğer, örnek mine tabakasının iç kısımlarından alınır <strong>ve</strong> yüzeyi temiz<br />
\enirse dış doz ölçümü için sadece kozmik ışınlar, topraktan gelen gama<br />
ışınları <strong>ve</strong> dentinden gelen beta ışınları gözönüne alınır. Kozmik ışınlar<br />
<strong>ve</strong> dış gama dozu taşınabilir bir gama spekrometresi <strong>ve</strong>ya kazı yerine belli<br />
bir süre için gömülen bir Termolüminesans (TL) dozimetrenin okunması<br />
ya da çevre toprağındaki uranyum, toryum <strong>ve</strong> potasyum miktarları<br />
ölçülerek belirlenir (Hennig <strong>ve</strong> Grün, 1983; Grün <strong>ve</strong> In<strong>ve</strong>rnati, 1985; Aitken,<br />
1985).<br />
Dentinden gelen beta dozu ile alfa, beta <strong>ve</strong> gama ışınlarından kaynaklanan<br />
iç doz, diş minesi <strong>ve</strong> dentindeki radyoaktif elementlerin yoğunluklarının<br />
ölçülmesiyle hesaplanır.<br />
Diş <strong>ve</strong> kemikler için bu hesaplar, yapıda uranyum birikmesi probleminden<br />
dolayı (Charalambous and Papastefanou, 1977; Grün <strong>ve</strong> ark.,<br />
1987) çeşitli zorluklar içerir. Orneğin toprakla gömülü olduğu zaman boyunca<br />
yeraltı sularındaki uranyum mineyi saran dentin <strong>ve</strong> mine tabakasında<br />
birikir. Bu yüzden yıllık dozun hesaplanmasında uranyum bozunma<br />
serilerindeki dengesizlikler <strong>ve</strong> birikme mekanizmasının tam olarak<br />
bilinmemesinden dolayı belirsizlik vardır. Bu mekanizmayı açıklayabilrnek<br />
için şimdiye dek üç model öne sürüımüştür. Bunlardan ikisi uranyumun<br />
diş toprağa düştükten hemen sonra yapıya yerleştiğini varsayan (erken<br />
birikim-early uptake) modeli <strong>ve</strong> uranyumun yapıda zamanla doğrusal<br />
olarak biriktiğini kabul eden (doğrusal birikim-Iinear uptake) modelidir<br />
(lkeya, 1982; Grün <strong>ve</strong> ark., 1987).<br />
Üçüncü model ise uranyum birikiminin :o::amana bağlılığının doğrusal<br />
olmadığını kabul eder (Grün et aL., i 988). One sürülen bu üç model de<br />
yapıda uranyum birikim sürecini tam olarak açıklamada yetersiz kalmaktadır.<br />
57
Change language