7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm BakanlıÄı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GiRNAVAZ KAZıLARıNDAN ALINAN<br />
iNSAN DişLERi pZE~iNDEYAPILAN<br />
MORFOLOJIK BIR ÇALIŞMA<br />
Özet<br />
Şahinde DEMİRCİ*<br />
Macit ÖZENBAŞ<br />
Arkeolojik çalışmalarda çeşitli hayvan türleri <strong>ve</strong> özel1ikle insanların<br />
ölüm yaşlarının belirlenmesi toplumu tanıma yönünden önemlidir. Bunun<br />
için kullanılan yöntemlerden biri dişlerin sement tabakasındaki yaş<br />
halkalarının sayımıdır. Bu çalışmada bu yöntemin Girnavaz kazılarından<br />
çıkan insan dişlerine uygulanması amaçlanmaktadır. Bunun için öncelikle<br />
örneklerin morfolojik yapısını tanıma amacıyla bir ön çalışma yapılmıştır.<br />
Bu çalışmada 13 diş örneğinin mine tabakası, mine-dentin arayüzeyi,<br />
dentin kanalları, kanal genişliği <strong>ve</strong> dağılımı tarama elektron<br />
mikroskobu ile gözlenmiş <strong>ve</strong> enerji dağılım yöntemi kullanılarak çeşitli<br />
bölgelerin element dağılımı belirlenmiştir. Sonuçlar biyometrik sonuçlarla<br />
karşılaştırılmıştır.<br />
Giriş<br />
Arkeolojik çalışmalarda çeşitli hayvan türleri <strong>ve</strong> özel1ikle insanların<br />
yaşlarının belirlenmesi toplumu tanıma bakımından önemlidir. Bunun<br />
için kullanılan yöntemlerden biri kalıcı dişlerdeki sement tabakasındaki<br />
yaş halkalarının sayımıdır (Kle<strong>ve</strong>zal <strong>ve</strong> Kleinenberg, 1967; Grosskopf,<br />
1990). Bu yöntem son kırk sene içinde birçok araştırıcılar tarafından çeşitli<br />
hayvanların yaşlarının belirlenmesinde uygulanmıştır (Mostens <strong>ve</strong><br />
Zimmerman, 1978; Graft, 1981; Stott, 1982; Boyde <strong>ve</strong> Martin 1984;<br />
Naylor <strong>ve</strong> diğerleri 1985).<br />
Bu çalışmanın amacı sözü edilen yöntemi Girnavaz (Mardin) kazılarından<br />
çıkan dişlere uygulayarak yaşlarının bulunmasına çalışmaktır. Bu<br />
çalışmaya başlamadan önce arkeolojik insan dişlerinin morfolojisini <strong>ve</strong><br />
• Doç Dr. Şahinde.DEMİRel, ODTP, Fen <strong>ve</strong> Ed. Fak. Kimya Bölümü, ANKARA.<br />
Doç. Dr. Macit OZENBAŞ, ODTU, Müh. Fak. Meıalurji Müh. Bölümü, ANKARA.<br />
13