7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Aşıklı Höyük insanlannın dişlerinde tespit ettiğimiz bazı patolojik
izleri ve anomalileri aşağıda venneye çalıştık.
Ante-mortem Diş Kaybı: incelediğimiz 9 bireyden ikisinde dişler hayatta
iken düşmüştür. Genellikle ilerlemiş çürük, belirgin aşınma ya da
önemli periyodontal rahatsızlık bir dişin yaşam sırasında düşmesine neden
olur. 7 no.lu genç kadında P2; 20 no'lu orta yaşlarda ölmüş kadında
ise Ml düşmüşve bu dişlerin alveolleri tümüyle kapanmıştır.
Çürük: Aşıklı Höyük insanlannın 122 sürekli dişinde çürük izini
araştırdık. Bunlardan lO'unda (%9.3) çürük tespit ettik. Bu çürük dişler
iki erişkinin çenelerinde yer almaktadır. Buna göre, 23 no.lu bireyde sağ
üst ikinci moler taç kısmından, sol üst orta kesici de distal taraftan çürümüştür.
Yine aynı bireyin alt küçük azısında (P1 ve P2 ?) ilerlemiş çürük
nedeniyle taç tümüyle yok olmuş, geriye sadece kök kalmıştır. Yaşı ilerlemiş
olan 10 no.lu bireyde ise tam 7 dişte çürük izi tespit ettik. Dişler
mesial ve distal kısımlarından çürümüştür. Diş çürüğünde özellikle Neolitik
dönemden itibaren bir artışa tanık oluyoruz (Meiklejohn, Shentag,
Venema ve Key 1984). Örneğin çayönü Neolitiğinde% 3.1 oranında çürük
gözlemledik. Diş çürüğü bilindiği gibi daha ziyade beslenme şekliyle
yakından ilgilidir. Aşıklı Höyük'te incelenen birey sayısının çok az olması
nedeniyle %9.3 olan çürük oranını dikkate alarak şimdiden herhangi.
bir fikir yürütmenin erken olacağı düşüncesindeyiz, Kazı başkanı Ufuk
Esin'den aldığımız bilgilere bakılırsa' Aşıklı Höyük'te tahılın çok az, buna
karşın hayvansal besinlerin daha sıkça tüketildiği anlaşılmaktadır. Kazı
çalışmalarının ilerlemesine paralelolarak iskelet buluntuları arttıkça bu
yöre insanlarının beslenme alışkmlıklanna ilişkin daha sağlıklı bilgiler
elde edeceğimize inanıyoruz.
Aşınma: Aşıklı insanlarının dişlerindeki aşınma derecelerini belirlerken
Brothwell'in (1981) önerdiği ölçekten yararlandık. Ml ise aşınma durumunun
tesbitinde ölçüt olarak alındı. 10 no.lu bireyin dişleri, ilerlemiş
yaşının bir sonucu olarak önemli derecede aşınmış olup, Brothwell'in 5
ve 4-5 no.lu ölçekleriyle karşılaştırılabilir. Aynı bireyin kesici; köpek ve
küçük azı dişleri aşınma nedeniyle taçlarını kaybetmişlerdir. Ote yandan,
7 no.lu kadında, genç yaşta ölmesine rağmen, dişler çok aşınmış (5 no.lu
ölçek), bazı dişlerde ikinci dentin oluşmuştur (Resim: 2). Kesicidişler
boyunlarına kadar aşınmışlardır. Aşağı yukarı 55 yaşlarında ölmüş 8b
no.lu bireyde diş aşınma derecesi 5 no.lu ölçeği anımsatır. 22-24 yaşlarında
ölen bir kadının (No. 14) kesici dişlerindeki fazla aşınma tıpkı 7
no.lu kadındaki gibi, dikkati çeker. Aynı şekilde bir başka kadında da
2 Araştırıcı ile yapılan kişisel görüşme.
150