7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Yener, 1991 yayınlanacak). Ezebağı cüruf deposunda bulunan çok çukurlu
ezme taşı bakır çevherinin zenginleştirilmesinde kullanılmıştır. Bu nedenle
bakır cevheri, kırma-ezme işlemi tamamlanıp yine öğütü1ecek tane
boylarına getirilmiş fakat öğütülmeden ergitilmiş olmalıdır. çünkü milattan
önceki devirlerde bakır cevherleri öğütülmeden ergitıneye hazırlanmaktadır.
Sap delikli çekiç: Cüruf deposundan yaklaşık 50 m güneyde Nihat
Barut'a ait evin bahçesinde bir ağıhn yapımı sırasında bulunmuştur (Şekil:
2). Sap delikli çekiçin bulunduğu yerde yapılmış olan araştırmada
75-100 cm derinlikte çok az miktarda bakır cürufu ile Eski Tunç çağı seramik
parçalanna rastlanmıştır.Sözü edilen materyal, sap için açılmış delik
kısmından iki parçaya bölünmüştür (Resim: 4). Diğer parçası bulunamamıştır.
Uzunluğu: 6 cm, muhtemelen bütün uzunluğu: 12 cm olmalıdır.
Aynca mevcut materyalin daire şablonla yapılan ölçümlerinde sap
deliğinin -kınlmadan önce- 2 cm çapmda olduğu saptanmıştır. Petrografık
olarak bu materyalin ultramafık bir damar kayacından yapıldığı ve
sertlik derecesinin 6-7 olduğu belirtilmiştir.
Sonuç
Eski Anadolu madenciliğine ait çok çukurlu taş havan ile çok çukurlu
ezme taşı (çok çukurlu boyut küçültme taşı) Ezebağı'ndabakır cevherinin
ergitmeye hazır duruma getirildiği son aşamada kullanılmıştır. Yapılan
araştırmalar milattan önceki devirlerde, bakır cevherinin öğütülmeden
ergitmeye hazır duruma getirildiğini belirlemiştir. Bu nedenle Ezebağı'nda,
diger cevher zenginleştirme aletlerinden olan öğütme taşlarına
rastlanrnayışı olağandır. Anlatımı yapılan çok çukurlu ezme taşının işlevine
uygun biçimde ve özen gösterilerek şekillerıdirilmiş olduğu saptanmıştır.
Büyük bir olasılıkla kullanıldığı taş havan bu cüruf deposunda bulunan
çok çukurlu taş havandır.
Eski Tunç çağı'na ait Anadolu'da ilk bulunan Almus (Tokat) ilçesi
Bakırnh köyü bakır cürufu deposundan sonra Erbaa ilçesi yöresindeki
yaklaşık aynı döneme ait bakır cüruflan, Tokat bölgesinin eski Anadolu
madenciliği içindeki yeri ve önemini artırmaktadır.
Erbaa ilçesi yöresindeki Ezebağı köyü bakır ergitmesinin bakır cevherleri
-yaklaşık 3 km güneybatıdaki- Gümüşlük Eski Madenlik antik bakır
işletmesinden sağlanmış olmalıdır. Aynca aynı yöre içinde yer alan
ve döküm tekniği yüksek bir düzeye ulaşmış Horoztepe buluntulannı, bu
yörede yapılacak yeni araştırmaların verileri ile karşılaştırmalı olarak irdelemek
son derece aydınlatıcı sonuçlar verecektir. Bundan böyle sözü
98