7. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1991] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Geçen zaman içinde K. Barut'a ait evin 40-70 m güneyinde yeni evler
yapılmıştır. Evlerden birinin bahçesindeki ağılın yapımı sırasında seramik
parçalan ve az sayıdaki maden cürufları-ile bir adet sap delikli çekiç
parçasının ele geçtiği bildirilmiştir.
Buluntu Yeri
Ezebağı köyü, (Erbaa, Tokat) ilçesinin yaklaşık 21 km güneybatısındadır
(Şekil: 1). Aynca Anadolu'da, şimdilik en eski yeraltı maden işletmesi
olarak saptanan ve bakır için işletildiği bilinen Gümüşlük Eski Madenlik
mevkiinden 3-4 km kuzeydedir (Şekil: 1). Ezebağı köyündeki
cüruf deposu, köyün kuzeydoğusundaAşağı Mahalle olarak anılan yerdedir
(Şekil: 2). Buradaki evin yapımı sırasında bakır cüruflannınbüyük bir
kısmının yakın çevreye dağılmış olduğu gözlenmiştir. Bu dağılıma geçen
zaman içinde yapılmış olan bahçe düzenleme çalışmalan da katkıda bulunmuştur.
Çok çukurlu taş havan: Cevher zengirıleştirmealetlerinden olup Anadolu'da
ilk ele geçen ve tanısı konulan materyaldir (Kaptan, 1986). Deneysel
çalışmalannuzun bir zamanı kapsamı isimlendirilmesini geciktirmiştir.
Aynca tarihleyecek yeterli materyalin 1977 yılında bulunamamıısı
nedeniyle geçen zaman içinde tarihlenememiştir. Benzer örneklerine ise
sonraki yıllarda -değişik bölgelerde- rastlanmıştır (Kaptan, 1987, 1988).
Çok çukurlu taş havan, bakır cevherinin ergitilmeye hazır duruma getirildiği
son aşamada kullanılmıştır. Büyükbir olasılıkla kınlan-ezilencevherin
tane boylannın standart boyutlara getirildiği bir cevher zenginleştirme
aletidir. Petrografik analizi yapılmış ve andezit olduğu saptanmıştır. Taşınabilir
büyüklükte olup 25.600 kg ağırlığındadır. Onyüzü 1078 santimetrekaredir.
Önyüzünde 33 kırma-ezme çukuru vardır (Resim: 2). Çaplan:
77-42 mm., derinlikleri: 20-8 mm arasında değişmektedir. Altyüzünde
ise 9 kırma-ezme çukuru olup, çaplan: 90-56 mm., derinlikleri: 28-9 milimetredir.
Anlatımı yapılan çok çukurlu taş havanı tarihleyen buluntular 1986
yılında yine bakır cürufu deposu içinde ele geçen seramiklerdir (Resim:
5, 6, 7). Eski Tunç Çağı'nın son evresi ile 2. bin yılın başlarını kapsamaktadır.
Ancak 1977 yılında burada yüzeyde saptanan çok az sayıdaki içi
yeşil sırlı ve yakın tarihi devirlere ait seramik parçalanna bu defa hiç
rastlanmarruşnr. Cüruf deposu üstündeki evin yaklaşık 150 m kuzeydoğusunda
yerel adı Harman Yeri Dibi ve Pınarbaşı olarak anılan mevkide
yapılan yüzey araştırmalanndabuhtemelen Geç Tunç Çağı'na ait seramik
parçalan bulunmuştur
Benzer buluntular ve karşılaştırma: Ezebağı'na ait cevher zenginleştirme
aletinin iki yüzü de kullanılmıştır. Bu materyalin çok benzer bir ör-
96