Sağlık Hizmetlerinde İdarenin ve Hekimlerin ... - Gazi Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. M. Savaş BAYINDIR
Sağlık personelinin ve sağlık kamu hizmetlerinin yürütüldüğü kamu mallarının
idariliğinin ve dolayısıyla sorumluluğunun değerlendirilmesi bu kapsamda ele
alınmalıdır.
C. Sorumluluk
Devletin sorumsuzluğunun esas olduğu evvelki dönemlere karşın idarenin
bireylere verdiği zararları tazmin etme yükümlülüğü konusunda günümüzde bir
tereddüt bulunmamaktadır. Batıda 19. yüzyıldan itibaren 18 ülkemizde özellikle
Cumhuriyet’ten itibaren idarenin mali sorumluluğu kabul edilmektedir. 1925
tarihli 669 sayılı Şurayı Devlet Kanunu ile tam yargı davası pozitif hukukumuza
girmiştir. 19 Bu kanunun 19/a maddesi hükmüne göre tam yargı davası “Rü’yeti, adli
mahkemelerin vazifesi dışında bulunan meseleler hakkında idari fiil ve kararlardan
dolayı hukuku muhtel olanlar tarafından açılacak davalar” olarak belirlenmiştir.
1961 Anayasası’nın 114. maddesine göre “idare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan
zararı ödemekle yükümlüdür”. Bu kural 1982 Anayasası’nın 125. maddesinde de
yinelenmiştir. Anayasa’nın 40. Maddesinde ise “kişinin, resmi görevliler tarafından
vaki haksız işlemler sonucu uğradığı zarar da, kanuna göre, Devletçe tazmin edilir.
Devletin sorumlu olan ilgili görevliye rücu hakkı saklıdır”, nihayet Anayasa’nın
129. maddesinde “memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken
işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla
ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine açılabilir”
hükümleri yer almaktadır.
İdarenin sorumluluğunun kaynağı önceleri sadece kusura dayandırılmış daha
sonra kusursuz sorumluluk esası da benimsenmiştir. Bu gelişim, idari yargının eser
olup; onlar tarafından oluşturulmuş, şekillendirilmiş ve halen de geliştirilmektedir.
karşı işlenen suçlarda Devlet memuru gibi kabul edilmeleri gözetildiğinde, aile hekimleri ve aile
sağlığı elemanlarınca sunulacak olan aile hekimliği hizmetlerinin, Devletin genel idare esaslarına
göre yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler olduğu
açıktır. Bu durumda, ihtiyaç duyulması halinde, Türkiye’de mesleğini icra etmeye yetkili ve 657
sayılı Yasa’nın 48. maddesinin (A) bendinin (4), (5) ve (7) numaralı alt bentlerindeki şartları
taşıyan kamu görevlisi olmayan uzman tabip, tabip ve aile sağlığı elemanları, Sağlık Bakanlığı’nın
önerisi, Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü üzerine idari hizmet sözleşmesi yapılarak aile
hekimliği uygulamalarını yürütmek üzere çalıştırılabileceklerdir. Bu şekilde çalıştırılanlar
Anayasa’nın 128. maddesinde yer alan “diğer kamu görevlisi” kapsamında olduğundan, iptali
istenen kural Anayasa’ya aykırılık oluşturmamaktadır”. Anayasa Mahkemesi’nin 21.02.2008
tarih ve E.2005/10, K. 2008/63 sayılı kararı.
18
İdarenin sorumluluğu Fransa Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 1873 tarihli “Bilanco” kararı ile kabul
edilmeye başlanmıştır. Amerika’da 1946 yılında çıkarılan FTCA Kanunu, İngiltere’de 1947
çıkarılan CPA Kanunu ile idarenin sorumluluğu kural haline gelmiştir.
19
ATAY, Ender Ethem; İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006, s. 564.
556 Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XI, Sa.1-2, Y.2007