Beck'in Depresyon Modeli Ve Bilişsel Terapisi

Beck'in Depresyon Modeli Ve Bili şsel Terapisi
Arkar
todlardan daha güçlüdür. Bili şsel yöntemler ise, hastaların
özgül olaylarla ilgili doğru olamayan ç ıkarsamalar
yapma eğitimlerini düzeltmekte daha uygun tedavi
yöntemleridir.
Terapi genellikle haftalik aralarla 15-25 seans sürer.
Orta ve a ğır depresif hastalar ilk 4-5 hafta için
haftada iki seans, sonraki 10-15 hafta boyunca tek
seans ı gerektirirler. Tedavi bitiminden sonraki bir y ıl
içinde 3-4 kontrol görü şmesi öngörülmektedir (4).
Bilişsel Terapide Yeni Olan Nedir?
Bir psikoterapi türü olarak bili şsel terapi bir; görü
şmelerin biçimi, iki; odakla şılan sorun çe şidi açısından
geleneksel psikoterapilerden farkl ılaşmaktad ır
(2).
Psikoanalitik terapi veya ki şiyi merkez alan terapi
gibi daha geleneksel psikoterapilerin tersine, bili ş-
sel terapi uygulayan terapist sürekli olarak etkin ve
hastayla etkile şim içindedir. Terapist, terapiyi hastanın
katıhm ını ve işbirliğini sağlayacak biçimde yap ı-
land ıınr. Depresif hastalar genellikle dü şünsel bir karmaşa
içinde olduklar ı için terapist onlara günlük yaşam
ın gereklilikleriyle ba şedebilmele ırine yardımc ı
olmak için dü şünmelerini ve davran ışlarını düzenlemede
yard ım eder. Ba şlang ıçta hastan ın semptomlaa,
tedavi plan ının formulasyonunda işbirliğini engelleyebilir.
Ancak terapist, biraz becerisini ve yetene ğini
kullanarak hastay ı çeşitli terapötik işlemlere etkin
bir şekilde kat ılma konusunda uyarmal ıd ır. Serbest
çağnşım gibi klasik yöntemler ve terapistin etkinli ğinin
az olmas ı depresif hastalarda olumsuz bir etki yaratmaktad
ır. Çünkü hastalar olumsuz zihinsel u ğraşılara
daha fazla dalmaktad ırlar.
Psikoanalitik terapinin tersine, bili şsel terapinin
içeriği "burada ve şimdi" sorunlarına odaklanm ıştır.
Temel müdahale , terapi s ıras ında ve terapi seanslan
aras ında hastan ın dü şünüşü ve duygular ını keşfetmeye,
ara ştırmaya yöneliktir. Bilinçalt ı etkenlerin yorumlamalan
yap ılmaz. Bili şsel terapist etkinlik çizelgelen
olu şturarak ve ev ödevleri vererek hastan ın
psikolojik deneyimlerini ke şfetmesi için hastayla etkin
işbirliğine girer.
Bilişsel terapi hastalar ın düşünceler, duygular, istekler
ve tutumlar gibi içsel deneyimlerine daha fazla
vurgu yapma aç ısından davranış terapisinden de farklılaşmaktadır.
Bilişsel terapinin genel stratejisi, hastan
ın otomatik dü şüncelerinin, ç ıkarsamalann ın,
pecya
vardığı sonuçların ve varsay ımlann ın empirik olarak
çalışılmasına, araştırılmasına vurgu yapma aç ıs ından
diğer psikoterapi okullar ından da ayr ılır. Hastan ın
kendisi , deneyimleri ve gelece ği hakkındaki disfonksiyonel
dü şünce ve maçlar ı varsay ımlar şeklinde
formule edilir, sonra bu varsay ımlann geçerliliği sistematik
olarak test edilir. Hemen hemen ya şan ılan
bütün deneyimler hastan ın olumsuz bakış açısına ve
dü şüncelerine ilişkn deney yapma olana ğı sağlar. Örnegin,
bir hasta kendisiyle kar şılaştığında kafas ını
çeviren herkesin ondan tiksindi ğine inan ıyordu. Bu
ki şiye diğer insanların tepkilerini yarg ılaması için bir
sistem kurmas ına yard ım edilir ve sonra di ğer insanların
yüz hareketlerini, vücud hareketlerini nesnel
olarak değerlendirmesi için yönlendirilir. basit hijyenik
işlemleri yapamadığına, yapamayacağına inanan
bir hasta için de bu etkinlikleri yaparken ba şarı derecesini
kay ıt edebileceği bir grafik veya i şaretleme listesi
olu şturulabilir.
Sonuç olarak,bilişsel terapist etkin olarak hastaya
biliş, duygu ve davran ış aras ındaki bağlant ıları göstennekte
ve bilişsel ve davran ışsal yöntemler uygulayarak
bili şsel organizasyon ve süreçleri de ğiştirmeyi
ve hastaya bili şsel modele dayanan bir e ğitim vermeyi
amaçlamaktad ır. Ev ödevleri verilerek terapi seans
ında yap ılan etkinliklerin desteklenmesi, terapinin
terapi odas ına s ınırlanmamas ı aç ısından önemli bir
avantajdır.
KAYNAKLAR
1- Beck AT: Cognitive therapy and the emotional disorders. International
Universities Press, New York, 1976.
2-Beck AT, Rush AJ, Shaw BF, Emery G: Cognitive therapy of
depression. The Guilford Press, New York, 1987.
3- Clark DM, Teasdale Jd: Diumal variation in clinical depression
and accessibility of memories of positive and negative experiences.
J Abnomıal Psychol, 91,87-95,1982.
4-Fennel MJV, Teasdale JD: Cognitive therapy for depression: İndividual
differences and the process of change. Cognitive Ther
Res, 11,253-71,1987.
5- Hawton K, Salkovskis PM, Kirk J, Clark DM: Cognitive bahaviour
therapy for psychiatric problems. Oxford University Press,
Oxford, 1989.
6- Hollon SD, Kriss Mr: Cognitive factors in clinical research and
practice. Clin Psychol Rev, 4,35-76,1984.
7- Young JE, Beck AT: Cognitive therapy: clinical applications.
In Shott term Psychoterapies for depression, (Ed. AJ Rush), Guilford
Press, New York, 1982.
40