dr_fatma_hut

Sağlık Bakanlığı
Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği
Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve
Doğum Kliniğinde 2000-2004 yıllarında gerçekleşen 6727 doğum
vakasının retrospektif analizi ve sezaryen oranları
Dr.Fatma HUT
Uzmanlık Tezi
İstanbul-2005

ÖZGEÇMİŞ
1969 İstanbul’da doğdum.
1983 Kasımpaşa Lisesi orta bölümünü bitirdim.
1990 Yeni Levent Lisesi’ni bitirdim.
1990 Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ ne girdim.
1996 Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ ni bitirdim.
1997 Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Doğum
asistanlığına başladım.
Evli ve 3 çocuk annesiyim.

İÇİNDEKİLER
Sayfa
TEŞEKKÜR
GİRİŞ.................................................................................... 1
GENEL BİLGİLER............................................................ 3
YÖNTEM ............................................................................ 15
BULGULAR ........................................................................ 17
TARTIŞMA ......................................................................... 36
SONUÇ ................................................................................ 42
ÖZET ................................................................................... 44
SUMMARY.......................................................................... 46
KAYNAKLAR .................................................................... 48

TEŞEKKÜR
Uzmanlık eğitimim süresince huzurlu çalışma ortamında bilgi ve
deneyimlerinden yararlandığım ve tez çalışmamda bana yol gösteren
klinik şefimiz Prof. Dr. Murat Yayla’ya, klinik şefimiz Op. Dr.
Ahmet Çetin’e ve klinik şefimiz (1997-2000) Op. Dr. Ahmet Üner’e,
klinik çalışmalarımızda tecrübelerinden yararlandığım uzmanlarıma,
diğer rotasyonlarım sırasında bana emeği geçen tüm hocalarıma,
birlikte çalıştığım hekim arkadaşlarıma, tezime olan yardımlarından
dolayı sn. Emin Yılmaz ve sn. Semiha Bilgin’e ve beni bu zorlu
yolda hiç yalnız bırakmadan sabırla yardımcı olan sevgili anneme ve
eşim Op. Dr. Adnan Hut’a, sabırlarından dolayı çocuklarım Zehra,
Mahmut ve Muhammed’e teşekkür ederim.
Dr. Fatma Hut

GİRİŞ
Doğum klinikleri belirli zaman dilimleri içinde kendi
istatistiklerini ortaya koymak, yıllar içindeki değişimi gözlemlemek ve
diğer kliniklerin benzer verileri ile karşılaştırmak zorundadırlar.
Aksayan yönlerin saptanması ve düzeltilmesi, daha iyi ve verimli
olanın yakalanması, eğitime ve toplum sağlığına katkı bu yol ile
gerçekleştirilebilir.
Doğum yöntemlerine baktığımızda, sezaryenin özellikle son
yıllarda gerek hekimler, gerekse anne adayları tarafından önemli
ölçüde tercih edildiği gözlenmektedir. Anne adayının doğum korkusu,
ilk gebelik yaşının yukarılara kayması, sosyoekonomik seviyenin
yükselmesi, elektronik monitorizasyon ve ultrasonografinin daha
yaygın kullanımı, malpraktis davalarının artması, kadınların ve
hekimlerin sezaryeni tercih etmesine sebep olmuştur. Ancak gerek
maternal morbiditeye olan olumsuz etkileri, gerekse maliyetinin
yüksek olması, ülkemizin sosyoekonomik koşulları da
düşünüldüğünde sezaryenin uygun endikasyon varlığında yapılması
gereğini düşündürmektedir.
Sezaryen sıklığı ile ilgili yapılan çalışmalarda coğrafi farklılıklar
olmakla birlikte, bu sıklıkta genel olarak bir artış olduğu konusunda
fikir birliği mevcuttur. 1970’li yıllarda sezaryen sıklığında hızlı bir
artış görülmüş, 1980’li yıllarda bu artış hızında yavaşlama başlamış ve
1990’lı yıllarda sezaryen oranı sabitlenmiştir (1,2).
1

Biz bu çalışmada, retrospektif olarak Ocak 2000 ile Aralık 2004
tarihleri arasında doğum yapan 6727 vakayı doğum dosyalarından
tarayarak Haseki Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğindeki doğum
hastalarının yıllara göre dağılımını, anne yaşı ortalamasını, gebelik
ve doğum sayılarını, prezentasyon şekillerini, sezaryen oranını,
sezaryen endikasyonlarının dağılımını, bebeklerin cinsiyetlerini,
doğum tartılarını, mortalitelerini, Apgar skorlarını, vaginal doğum
sonrası laserasyonları, epizyotomi varlığını, operatif vaginal doğum
oranını, makat gelişi ile prezante olan vakaların doğum şekillerini,
sezaryen sebebi olan prezantasyon ve pozisyon anomalilerinin sıklığı
ile, fetal gelişim bozukluklarının ve anne hastalıklarının sıklığını
araştırıp literatür bulgularıyla karşılaştırmayı amaçladık.
2

GENEL BİLGİLER
TANIM
Doğum, fetusun ve eklerinin anneden tam olarak atılması veya
çıkarılması olayıdır. Bu olayın doğum olarak kabul edilebilmesi için
fetusun, 500 gram veya 25 cm veya 20 hafta üzerinde olması
gereklidir. Doğum vaginal veya abdominal yolla olabilir.
TARİHÇE
Tarihte karın duvarına yapılmış ilk operasyon sezaryendir. Erken
dönemde yapılan abdominal doğumlar hemen daima ölü kadınlara
uygulanmıştı(3).
Birçok hukuki yazıda, mitolojiler ve efsanelerde sezaryene ait
olgu kayıtlarına rastlanılmıştır. Tarihte sezaryene ait ilk kayıt MÖ
2000 yılında Sümerlere aittir(4).
Bu girişim çok yavaş gelişmiştir. Ancak anestezi, antisepsi ve
diğer operasyon materyallerinin gelişmesi ile 1800’lerde büyük bir
gelişme gösterebilmiştir.
Cesarean sectio benzer anlamlı iki sözcük kullanılarak yapılmış
bir tümcedir. Sıkça bilindiği gibi Roma İmparatoru Julius Sezar’dan
türetilmiş bir kelime değildir. Sezar, Latince bir fiil olan caedokesmek’ten
türetilmiştir.
Abdominal yoldan canlı bir çocuğun doğumuna ait onaylanmış en
erken olgu MÖ 508’de Sicilya’dadır. İlk sezaryenlerin çoğu
postmortem yapılan sezaryenlerdir. 1500’de bir hayvan bakıcısı olan
3

Nuferin doğumda sıkıntıya düşen karısına sezaryen uygulamış ve anne
ile çocuk yaşamışlardır. Kayda alınmış olan bu girişim canlı bir
kadında hekim dışı bir kişinin başarı ile gerçekleştirdiği ilk
onaylanmış vakadır.
1769’da Lebas tarafından kesilen uterusa dikiş atılmış ve bu
gelişme sezaryendeki yüksek mortaliteyi düşürebilmiştir. Gariptir ki
bu kavram daha sonra terkedilmiş ve 1817’de, Barlow İngiltere’de
uterus yarasına dikiş koyan ikinci kişi olmuştur. 1876’da Porro doğum
sonrası histerektomiyi gerçekleştirdi(3). 1908’de Pfannenstiel uterin
serozayı keserek mesaneyi uzaklaştırdı ve sadece 1 anne ölümü ile 33
olgu bildirdi. 1926’da Kerr açıklığı yukarı bakan hilal şeklinde alt
segment insizyonunu önerdi. Bugün Kerr tekniği en çok uygulanan
uterus kesi tipidir.
Anestezi, antibiotik ve kan ürünlerindeki gelişmeler ile sezaryen
bugün en güvenilir ve en sık uygulanan operatif işlemlerden biri halini
almıştır(5).
TERMİNOLOJİ
1. Gravida, Parite
Gravida gebelik sayısını, parite ise doğum sayısını ifade eder.
Gravida, abortus, mol, ektopik gebelik, dahil olmak üzere tüm
gebelikleri kapsar. Nulligravida şimdiye kadar hiç gebe kalmamış
kadındır. Nullipara ise gebeliğini hiçbir zaman 20 haftanın ötesine
götürememiş kadındır. Pariteyi belirleyen doğurtulmuş olan fetusların
sayısı değil viabiliteye ulaşan gebeliklerin sayısıdır. Diğer bir ifade ile
4

parite tek, ikiz, üçüz doğum olmasına bağlı olarak artmaz veya
fetusların ölü doğmuş olmalarına bakarak azalmaz.
2. Habitus
Burada fetusun başının kolumna vertebralis ile olan ilişkisi
vurgulanır. En sık görülen habitus fleksiyon habitusudur.
3. Situs
Fetusun kolumna vertebralisi ile annenin kolumna vertebralisi
arasındaki ilişkiyi tanımlamak için kullanılır. Her iki eksen birbirine
paralel ise situs longitudinalis, dik ise situs transversus, aralarında
açılanma var ise situs obliquus olarak isimlendirilir.
4. Positio
Çocuk sırtının uterus içerisinde hangi tarafta olduğunu aynı
zamanda da kılavuz noktanın pelvisin dört kadranı veya maternal
pelvisin transvers çapı ile olan ilişkisini gösterir.
5. Presentatio
Fetusun pelvis girimine en yakın olan kısmını tanımlar. En sık
görülen prezantasyon şekli baştır.
DOĞUM OPERASYONLARI
I. EPİZYOTOMİ.
Çocuğun çıkımını kolaylaştırmak için introitus vaginada yapılan
kesidir. Epizyotomi ile doğurtulan kadınlarda sistosel, rektosel, uterin
prolapsus ve stres inkontinans sayısında azalma olduğu
söylenmekteyken, son zamanlarda epizyotominin sağladığı avantajlar
tartışılmaya başlanmıştır. Hatta epizyotominin perinede doku hasarını
arttırdığı iddia edilmektedir. (6) Bu nedenle her doğumda rutin
5

uygulamak yerine gerçekten gerekli olduğu durumlarda tercih
edilmelidir.
II. FORSEPS UYGULAMASI
Obstetrik forseps uygulaması fetusun doğum kanalına yerleştiği
en uygun yerden introitusa doğru çekilmesi için kullanılır(7). Son
yıllarda özellikle pelvis giriminde ve orta pelviste forseps
uygulamaları yerini sezaryene bırakmıştır(8). Forseps
uygulamasındaki bu azalmada eğitim eksikliği kadar bu doğum
yardımının oluşturduğu yasal sakıncalar da etkili olmuştur.
Forseps uygulanması için:
-Kollum tam dilate olmalıdır,
-Gelen kısım verteks olmalıdır, Makat gelişlerde arkadan gelen
başa forseps uygulanabilir,
-Verteks angaje olmalıdır,
-Amnion kesesi açılmış olmalıdır,
-Baş pelvis uygunsuzluğu olmamalıdır,
-Yeterli analjezi sağlanmalıdır,
-Mesane boş olmalıdır.
Forseps uygulaması endikasyonları:
-Anne sağlığı nedeniyle doğumun ikinci evresinin kısaltılması
gereken durumlar (kalp hastalığı, akciğer hastalığı),
-Doğumun ikinci evresinde gelişen fetal distres,
-Malrotasyon,
-Annenin doğuma koopere olamadığı durumlar (eklampsi,
epilepsi),
6

-Sınırda baş pelvis uygunsuzluğu,
Forseps uygulamasının komplikasyonları:
a)Anneye ait komplikasyonlar:
-Perine, vagina ve serviks laserasyonlarında artma ve buna
bağlı olarak postpartum hemoraji sıklığında artış,
-Rektovaginal fistül gelişimi,
-Rektosel, sistosel ve prolapsus gelişimi,
-Enfeksiyon gelişimi.
b)Fetusa ait komplikasyonlar:
-Fetal kafa derisi ve yüzde laserasyonlar,
-Fasial sinir paralizisi,
-Brakial pleksus hasarı,
-Kafa kemiklerinde kompresyon kırıkları,
-İntrakranial hemorajiler, tentorium kırıkları.
III. VAKUM EKSTRAKSİYONU
Vakum aleti vakumlamayı sağlayan bir cihaz, hortum ve çan
olmak üzere 3 kısımdan meydana gelir(9).
Vakum ekstraksiyonunun forseps uygulamasından şu farkları
vardır:
-Vakum ile fetal başa rotasyon yaptırılamaz,
-Traksiyon gücü forsepsten daha azdır,
-Daha az yer kaplar,
-Dilatasyonun tam olmasına gerek yoktur. 7-9 cm açıklıkta dahi
uygulanabilir.
Endikasyonları forseps ile aynıdır.
7

Vakum ekstraksiyonun uygulanması için şu şartlar gereklidir:
-Baş geliş olmalıdır,
-Sefalopelvik uygunsuzluk olmamalıdır,
-Amnion kesesi açık olmalıdır,
-Fetus canlı olmalıdır,
-Mesane boş olmalıdır.
Vakum Ekstraksiyonun komplikasyonları
-Çan ile fetal baş arasına anneye ait dokular girmesi ile oluşan
laserasyonlar,
-Fetusta skalp yaralanmaları,
-Sefal hematom,
-İntrakranial hemoraji,
-Retina kanaması.
Vakum ekstraksiyonu annede doğum kanalında daha az
travmaya neden olmakla beraber fetal morbidite açısından vakum ile
forseps arasında bir fark gözlenmemiştir(10,11).
IV . SEZARYEN
Fetus, plasenta ve membranların abdominal ve uterus
duvarlarındaki insizyonlar yoluyla doğması şeklinde tanımlanır.
Sezaryenle doğum sıklığı günümüzde giderek artmaktadır. Her ne
kadar bu artış ülkeden ülkeye farklılık gösterse de sezaryen operasyon
sıklığı genel olarak bütün dünyada önemli artış göstermiştir(3). Bu
artışın sebepleri arasında:
8

-Paritenin azalması, gebe kadınların yaklaşık yarısının nullipar
olması ve bu kadınlarda sezaryen endikasyonu oluşturabilecek
nedenlerin daha fazla görülmesi,
-Doğumu daha geç yaşlara erteleyen kadın sayısının artması,
-Sezaryen gerektirebilecek fetal problemlerin günümüzde
antenatal olarak daha çok tespit edilebilmesi,
-Diğer operatif doğumlarda eskiye nazaran azalma görülmesi,
-Eski sezaryen vakalarının yine sezaryenle doğurtulması
gerekliliği anlayışı,
-Fetal monitorizasyonun yaygın olarak kullanımı,
-Makat gelişi olan vakalarda son yıllarda daha çok sezaryene
yönlenilmesi,
-Sosyoekonomik durumu iyi olan kadınların daha çok sezaryeni
tercih etmesi,
-Belki de en önemlisi doğum sonrası çıkan problemler nedeniyle
hekim hakkında açılan soruşturmaların artmış olmasıdır.
Bütün bunlara karşın daha yaşlı ve daha tecrübeli hekimlerin daha
az sezaryen tercih edip daha çok vakum ve forseps kullandıkları, daha
fazla vaginal makat doğum yaptırdıkları bilinmektedir(1). Ayrıca bu
hekimler daha önce sezaryen geçirmiş kadınlarda vaginal doğumu
daha cesurca yapmaktadırlar.
Gelişmiş ülkeler içinde Amerika ve Brezilya en yüksek,
Çekoslovakya, Avusturya ve Belçika ise en düşük sezaryen oranına
sahiptir(12).
Sezaryene bağlı maternal mortalite 4-8/10000 arasında olup
vaginal doğuma göre 26 kat fazladır. Hastane ücretlerinin sezaryende
9

vaginal doğuma oranla çok daha yüksek, hastanede kalış süresinin
daha uzun olduğu düşünülürse, sezaryen endikasyonunu belirlerken
çok daha dikkatli davranmak gerektiği açıktır. Üstelik sanıldığının
aksine sezaryen yapmakla zor bir vaginal doğumun neden olabileceği
nörolojik defisitlerin insidansını azaltma ya da mental performansı
yükseltme arasında kanıtlanmış bir ilgi yoktur(13).
SEZARYEN ENDİKASYONLARI
Zamanla sezaryen endikasyonlarında değişiklik olmuştur.
Önceleri anne hayatını kurtarmak için yapılırken bugün fetal nedenler
ağırlıktadır. Sezaryen endikasyonlarını şöyle sıralayabiliriz:
-Önceki sezaryen
-Distosi
-Fetal distres
-Çoğul gebelikler
-Plasenta dekolmanı
-Placenta previa
-Fetal hastalıklar
-Maternal sebepler
1-Önceki sezaryen: Klasik vertikal insizyon yapılan 1916’larda
ortaya atılan “Bir defa sezaryen, hep sezaryen” kavramı, Kerr
transvers insizyonunun kullanılmaya başlaması ile ve yapılan
çalışmalarda uygun vakaların güvenli bir şekilde vaginal doğum
yaptırılabileceğinin gösterilmesiyle geçerliliğini yitirmiş
gözükmektedir. Eğer kontrendikasyon yoksa ve önceki sezaryen
endikasyonu kalıcı değilse sonraki doğumda vaginal doğum
denenmelidir. Önceki sezaryenin klasik olması, rüptür halinde acil
10

şartların hazır olmaması vaginal doğum denemesini olanaksız yapan
sebeplerdir(14,15). Birden fazla alt segment uterus kesisi geçiren
hastalarda vaginal doğum kontrendike değildir. Ancak bir kere
sezaryen (alt segment ) geçiren hastalara göre risk 3 kez artmıştır. Bu
hastalarda oksitosin kullanımı kontrendike değildir. Ancak
prostaglandin güvenirliği hakkında yeterli veri yoktur.
2-Distosi: Bu grup 3 ana başlık altında toplanabilir.
1. Pelvik darlığa bağlı distosiler: Darlık, pelvis giriminde, orta
pelviste, pelvis çıkımında veya kombine olabilir.
2. Uterus kontraksiyonlarına bağlı distosiler: Hipotonik uterin
disfonksiyon, hipertonik ve diskoordine uterin disfonksiyon
şeklindedir.
3. Fetusa ait distosiler: Prezantasyon anomalileri, pozisyon
anomalileri, fetusa ait gelişme anormallikleri olarak gruplanabilir.
3. 1. Prezantasyon anomalileri:
1. Makat geliş
2. Transvers ve oblik gelişler
3. Compound gelişler
3. 2. Pozisyon anomalileri:
1. Defleksiyon gelişleri
2. Oksiput posterior
3. Yüksekte düz duruş
4. Derinde transvers duruş
5. Asinklitismus
3. 3. Fetusa ait gelişme anormallikleri:
1. İri bebek
11

2.Fetusta lokal büyüme yapan sebepler: Hidrosefali, geniş
abdomen
3. Diğer anormallikler
4. Fetal distres: 1970’lerde elektronik fetal kalp hızı
monitörlerinin gelişmesine bağlı olarak fetal oksijenizasyon ve asitbaz
durumu ile fetal kalp hızı paterni arasındaki ilişkiler gündeme
geldi. Uteroplasental yetmezliğe bağlı nörolojik sekelleri önlemek
amacıyla elektronik monitorizasyon yapılmasının aralıklı yapılan kalp
hızı oskültasyonuna bir üstünlüğü olmadığının saptanmasına rağmen
fetal distres endikasyonu ile sıklıkla sezaryen yapılmaktadır(16,17).
5. Çoğul gebelikler: Terme ulaşmış ikiz gebeliklerde doğum, tekiz
gebeliklerde olduğu gibi vaginal olarak gerçekleştirilmelidir. Ancak
gerek prezentasyon anomalileri ve gerekse çoğul gebeliğe bağlı
maternofetal komplikasyonlar nedeniyle sezaryen oranlarında artış
izlenir.
6. Plasenta previa, dekolman plasenta, plasenta insersion
anormallikleri, kordon prolapsusu ya da prezantasyonu sezaryen
endikasyonu oluşturabilir.
7. Annenin sistemik hastalıkları sezaryen sebebi olabilir.
8. Sosyal endikasyonlar
KONTRENDİKASYONLAR
En önemli kontendikasyonu uygun bir endikasyonunun
olmayışıdır. Karın duvarının piyojenik enfeksiyonları, anormal ya da
ölü fetus, uygun koşulların bulunmayışı da diğer kontrendikasyonları
oluşturur(13).
12

KOMPLİKASYONLAR
Sezaryen major cerrahi gelişim olduğu için herhangi bir
abdominal operasyonda görünebilecek tüm komplikasyonlar
görülebilir. Hiç mortalite görülmeyen büyük seriler yanında 1/1000
mortalite hızı olan seriler de vardır. Ancak bu mortalitenin büyük
bölümü operasyondan çok sezaryen gerektiren durumlara ve
anesteziye aittir(18,19). Yanlış cerrahi teknik veya anestezi,
hemostazın sağlanamaması, yetersiz kan replasmanı, enfeksiyon
tedavisinin doğru olmayışı veya yanlış grup kan transfüzyonu
mortalitenin en önemli nedenlerindendir. Sezaryende maternal
morbiditede vaginal doğuma göre belirgin derecede artmıştır. Mesane
zedelenmesi, üreter zedelenmesi, endomyometrit, yara enfeksiyonu,
transfüzyon komplikasyonları, kanama, tromboemboli, respiratuar
komplikasyonlar diğer sezaryen komplikasyonlarıdır. Morbidite
şişman kadınlarda daha fazladır. Hastanede kalış süresi ve ücreti de
sezaryende artmıştır. Sonraki gebeliklerde uterus skar rüptürü klasik
insizyonda %4-9, aşağı transvers insizyonda %0.2-1.5’tir. Komplike
olmayan bir multiparda vaginal doğum mükerrer elektif sezaryene
göre bebek için daha az tehlikelidir. İatrojenik prematüre elektif
sezaryenlerin hala önemli bir sorunudur. Yenidoğanda sezaryene bağlı
solunum problemlerinin daha fazla görüldüğü de bilinmektedir.
TEKNİK
1. Klasik sezaryen: Uterus korpusuna boydan boya vertikal
insizyon yapılmaktadır. Günümüzde çok az kullanılmaktadır.
13

2. Alt segment transvers insizyon (Kerr): En sık kullanılanıdır.
Komplikasyonları klasik insizyondan daha azdır.
14

YÖNTEM
Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve
Doğum Kliniğinde 01.01. 2000 ile 31. 12. 2004 tarihleri arasında
meydana gelen doğumlarla ilgili retrospektif bir çalışma yapılması
planlandı. Doğum dosyaları taranarak gebenin yatış tarihi, yaşı,
gravida ve paritesi, doğum şekli, sezaryen endikasyonu ve oranı,
epizyotomi varlığı, laserasyon varlığı, bebeğin doğum tartısı, 1. ve 5.
apgar skorları, cinsiyeti, mortalitesi incelendi. Bu verilerle şu
değerlendirmeler yapıldı.
1- Doğum vakalarının yıllara göre dağılımı
2- Doğum şekillerinin yıllara göre dağılımı
3- Sezaryen endikasyonlarının dağılımı
4- Gebelerin yaş gruplarına göre dağılımı
5- Gebelerin gravidalarına göre dağılımı
6- Gebelerin paritelerine göre dağılımı
7- Tüm doğum vakalarının prezantasyon şekline göre dağılımı
8- Bebeklerin cinsiyetlerine göre dağılımı
9- Bebeklerin mortaliteye göre dağılımları
10-Bebeklerin 1. dakika Apgar skoruna göre dağılımları
11-Bebeklerin 5. dakika Apgar skoruna göre dağılımları
12-Sezaryen yapılan gebelerin prezentasyon anomalilerine göre
dağılımları
13-Sezaryen yapılan gebelerin pozisyon anomalilerine göre
dağılımları
15

14-Sezaryen yapılan gebelerin fetusa ait gelişme anormalliklerine göre
dağılımı
15-Vaginal doğum yapan gebelerde oluşan laserasyonların dağılımı.
16-Bebeklerin doğum tartılarına göre dağılımı
17-Vaginal doğum yapan gebelerin epizyotomi varlığına göre
dağılımları.
18-Anne hastalıkları nedeni ile sezaryen yapılan vakaların dağılımı.
19-Makat gelişi ile prezante olan vakaların vaginal – abdominal
doğum oranları
20-Operatif vaginal doğumların normal vaginal doğumlara oranı.
16

BULGULAR
Haseki Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde 2000 Ocak-2004
Aralık arası gerçekleşen 6727 doğum vakasının doğum dosyalarına
ulaşılarak aşağıdaki bulgular elde edildi.
1-Yıllara göre doğum sayılarının dağılımı:
Kliniğimizde 2000 yılında 1247, 2001 yılında 1650, 2002 yılında
1152, 2003 yılında 1070, 2004 yılında 1611 doğum gerçekleşmiştir.
Bu bulgulara göre kliniğimizde yılda ortalama 1346 doğum
yaptırılmaktadır.
Şekil-1. Doğum vakalarının yıllara göre dağılımı
1800
1600
1650
1611
1400
1247
1200
1152
1070
1000
800
600
400
200
0
2000
2001
2002
2003
2004
2-Yıllara göre doğum şekillerinin dağılımı:
Kliniğimizde 2000 yılında 377 vaka (%30.2) sezaryen ile, 870
vaka (%69.8) vaginal yol ile, 2001 yılında 470 vaka (%28.5) sezaryen
17

ile 1180 vaka (%71.5) vaginal yol ile, 2002 yılında 322 vaka (%28 0)
sezaryen ile 830 vaka (%72.0) vaginal yol ile, 2003 yılında 245 vaka
(%22.9) sezaryen ile, 825 vaka (%77.1) vaginal yol ile, 2004 yılında
467 vaka (%29.0) sezaryen ile 1144 vaka (%71.0) vaginal yol ile
doğum yaptı. Kliniğimizde bu 5 yıllık dönem içindeki ortalama
sezaryen oranı %27.97 olarak bulunmuştur. Yapılan analizde yıllara
göre sezaryen oranları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark
bulunmuştur( x² =17.88 p=0.001 ).Bu farkın o tarihlerde
kliniğimizdeki tadilattan meydana geldiğini düşünmekteyiz.
Şekil-2. Yıllara göre sezaryen oranlarının dağılımı
1400
1200
% 71,5
1180
%
1144
1000
% 69,8
870
% 72,0 % 77,1
830 825
800
VAJİNAL DOĞUM
600
% 30,2
%
470
%
467
ABDOMİNAL DOĞUM
400
377
% 28,0
322
%
245
200
0
2000 2001 2002 2003 2004
3-Sezaryen endikasyonlarının dağılımı :
2000-2004 yılları arasında kliniğimizde sezaryen uygulanan
gebelerin endikasyonlarının dağılımı: %46’sı (720) geçirilmiş uterus
operasyonu (eski sezaryen, mükerrer sezaryen, myomektomi), %10’u
18

fetus ekleriyle ilgili sorunlardan (dekolman plasenta, plasenta previa,
kordon prolapsusu, oligohidramnios), %13’ü (217) fetal distres, %6’sı
(94) CPD, %2’si (36) isteğe bağlı, %3’ü (49) ilerlemeyen travay, %
12’si (200) prezantasyon anomalisi, %1’i (24) pozisyon anomalisi %
3’ü (43) anne hastalıkları, %2. 1’i (33) fetal gelişim bozuklukları (iri
bebek, anatomik bozukluklar), %2’si (32) diğer nedenler olarak
bulundu.
Tablo-1. Sezaryen endikasyonlarının dağılımı
ENDİKASYON
n
ORAN
%
GEÇİRİLMİŞ UTERİN OPERASYON 720 44,61%
FETUS EKLERİ İLE İLGİLİ SEZARYEN
ENDİKASYONLARI
166 10,29%
AFD 217 13,44%
CPD 94 5,82%
İSTEĞE BAĞLI SEZARYEN 36 2,23%
İLERLEMEYEN TRAVAY 49 3,04%
PREZANTASYON ANOMALİLERİ 200 12,39%
POZİSYON ANOMALİLERİ 24 1,49%
DİĞERLERİ 32 1,98%
FETAL GELİŞİM BOZUKLUKLARI 33 2,04%
ANNE HASTALIKLARI 43 2,66%
4-Gebelerin yaş gruplarına göre dağılımı :
Çalışmamızda anne yaş ortalaması 26.70±5.95 olarak tespit
edildi. 3375 (%59. 9) vaka gebelik için en uygun yaş grubu olan 20-
29 yaş grubunda bulundu. 520 vaka (%9.2) 19 yaş ve altında idi.
19

1603 vaka (%28.4) 30-39 yaş grubunda, 136 vaka (%2.4) 40-49 yaş
grubunda ve 3 vaka (%0. 1) 50 yaş üzerinde bulundu.
Şekil-3. Gebelerin yaş gruplarına göre dağılımı
3500
% 59,9
3375
3000
2500
2000
% 28,4
1603
1500
1000
% 9,2
520
% 2,4
500
136
% 0,1
3
0
.. -19 20-29 30-39 40-49 50-..
5-Gebelerin gravidalarına göre dağılımı:
1582 vaka (%26. 7) gravida 1 , 1579 vaka (%26. 7) gravida 2,
1053 vaka (%17. 8) gravida 3, 1694 vaka (%28. 6) gravida 4 ve
üzerinde tespit edildi. Ortalama gravida sayısı 2. 90+ 2. 02 olarak
bulundu.
20

Şekil-4. Gebelerin gravidalarına göre dağılımı
1600
1582 1579
% 26,7 % 26,7
1400
% 17,8
1200
1053
1000
800
% 11,7
695
% 10,2
604
600
% 6,7
397
400
200
0
G1 G2 G3 G4 G5 G6 ve Üstü
6-Gebelerin paritelerine göre dağılımı:
1358 vakanın (%23. 9) nullipar, 1822 vakanın (%32. 1) primipar,
363 vakanın (%6. 4) grand multipar olduğu görüldü. Ortalama doğum
sayısı 1. 69+1. 68 olarak bulundu.
21

Şekil-5. Gebelerin paritelerine göre dağılımı
2000
% 32,1
1822
1800
% 23,9
1600
1400
1358
% 20,4
1161
1200
1000
800
% 11,5
652
600
400
% 5,5
% 6,4
313 363
200
0
P0 P1 P2 P3 P4 P5 ve Üstü
7- Tüm doğum vakalarının prezentasyon şekillerine göre dağılımı:
Kliniğimizde vaginal veya abdominal yolla doğum yapan
hastaların 6291‘i (%92.6) baş ile, 472,2si (%6.9) makat ile, 27’si (%
0.3) transvers, oblik veya compound şekilde prezente olmuş idi.
Şekil-6. Tüm doğum vakalarının prezentasyon şekline göre dağılımı
22

7000
% 92,6
6291
6000
5000
4000
3000
2000
1000
% 6,9
472
% 0,3
27
0
M B C,T ve O
8-Bebeklerin cinsiyetlerine göre dağılımı:
6745 vakanın 3507’si (%52) erkek, 3238’i (%48) kız olarak
saptandı.
Şekil-7. Bebeklerin cinsiyetine göre dağılımı
4001
% 52
3507
% 48
3238
3501
3001
2501
2001
1501
1001
501
1
9-Bebeklerin mortaliteye göre dağılımları:
23

5882 vakanın 277’si (%4.7) ölü doğum olarak gerçekleşti. Ölü
doğumların %25’inde dekolman plasenta, %7’sinde fetal anomali, %
7’sinde diabetik anne, %2’sinde akut fetal distres, %2’sinde uterin
rüptür, %3’ünde ikiz gebelik, %1’inde sürmatürasyon, %1’inde
kordon prolapsusu ölüm nedeni olarak bulundu. 45 vakada (%52) ise
ölüm nedeni bulunamadı. Bu %52’lik dilimin çoğunluğu 20-40
haftalar arası mort de fetus olarak başvuran gebelerdi.
Tablo-2. Ölü doğumların nedenlerine göre dağılımı
ÖLÜ DOĞUM NEDENİ n ORAN %
DEKOLMAN PLASENTA 22 25,00%
UTERİN RÜPTÜR 2 2,27%
SÜRMATÜRASYON 1 1,14%
DİABETİK ANNE 6 6,82%
FETAL DİSTRES 2 2,27%
MAJOR FETAL ANOMALİ 6 6,82%
İKİZ GEBELİK 3 3,41%
KORDON PROLAPSUSU 1 1,14%
SEBEBİ BULUNMAYAN 45 51,14%
10-Bebeklerin 1. dakika Apgar skoruna göre dağılımları:
Kliniğimizde doğan bebeklerin %4.6’sı 0 apgar, %2.2’si 1-4
apgar, %12.8’i 5-8 apgar, %80.2’si 9-10 apgar ile doğmuştu.
24

Şekil-8. Bebeklerin 1.dk. apgar skorlarına göre dağılımı
1800
% 80,2
1658
1600
1400
1200
1000
800
% 12,8
600
% 4,6
% 2,2
265
400
200
96
46
0
APGAR 0 APGAR 1-4 APGAR 5-8 APGAR 9-10
11. Bebeklerin 5. dakika Apgar skoruna göre dağılımları:
Kliniğimizde doğan bebeklerin %4.7’si 0 apgar, %1’i 1-4 apgar , %
5.3’ü 5-8 apgar, %88.8’i 9-10 apgar’a sahipti.
25

Şekil-9.Bebeklerin 5.dk.apgar skorlarına göre dağılımı
6000
% 88,8
5226
5000
4000
3000
2000
1000
% 4,7
277
% 1,0
% 5,3
64 315
0
ANOMALİ 0 ANOMALİ 1-4 ANOMALİ 5-8 ANOMALİ 9-10
12-Sezeryan yapılan gebelerin prezentasyon anomalilerine göre
dağılımı:
Kliniğimizde prezantasyon anomalisi nedeniyle sezaryen yapılan
vakaların toplam sayısı 200 olarak bulundu. Bu sayı tüm sezaryenler
içinde % 12’lik bir pay almakta. Bu 200 vakanın 169’u (%84)
makat gelişi 20’si (%10) transvers geliş, 8’i (%4) oblik geliş ve 3’ü (%
2) compound prezantasyon olarak saptandı.
26

Şekil-10. Sezeryan yapılan gebelerin prezentasyon anomalilerine göre
dağılımı
OG
4%
TG
10%
C
2%
PREZENTASYON ANOMALİLERİ
MG
84%
13-Sezaryen yapılan gebelerin pozisyon anomalilerine göre
dağılımları:
Kliniğimizde 2000-2004 yılları arasında 24 vakaya pozisyon
anomalisi nedeniyle sezaryen yapıldı. Bu 24 hasta tüm sezaryenlerin
içinde %1’lik bir pay almakta idi. Bu hastaların 11’i (%45)
defleksiyon gelişi ,6’sı (%25) oksiput posterior, 4’ü (%17) yüksekte
düz duruş, 3’ü (%13) asinklitusmus olarak saptandı.
27

Şekil-11. Sezaryen yapılan gebelerin pozisyon anomalilerine göre
dağılımları
YÜKSEKTE DÜZ DURUŞ
17%
ASİNKLİTUSMUS
13%
DEFLEKSİYON GELİŞİ
45%
OKSİPUT POSTERİOR
25%
14-Sezaryen yapılan gebelerin fetusa ait gelişme anormalliklerine göre
dağılımları:
28

Kliniğimizde 33 vaka fetal gelişme anomalisi nedeniyle sezaryene
alındı. Bunun tüm sezaryenlere oranı %2 olarak bulundu. 33 vakanın
24’ü (%73) iri bebek,7’si (%21) hidrosefali, ’si (%6) diğer
anomaliler olarak tespit edildi.
Şekil-12. Sezaryen yapılan gebelerin fetusa ait gelişme
anormalliklerine göre dağılımları
HİDROSEFALİ
21%
DİĞER
ANOMALİLER
6%
İRİ BEBEK
73%
15- Vaginal doğum yapan gebelerin laserasyon varlığına göre
dağılımları:
Kliniğimizde 2003 Mayıs – 2004 Aralık tarihleri arasında vaginal
doğum yapan 1641 hastanın 1492’sinde (%91.2) laserasyon meydana
gelmedi. 96’sında (%5.5) 1.derece, 7’sinde (%2. 8) 2.derece , 6’sında
3.derece perine deşirürü meydana geldi. 3. derece perine deşirürü
29

olan vakaların 5’i nullipar,1’i primipar idi ve 6 hastaya da
epizyotomi uygulanmıştı.
Şekil-13. Vaginal doğum yapan gebelerin laserasyon varlığına göre
dağılımları
% 91,2
1600
1492
1400
1200
1000
800
600
400
200
% 5,5
% 2,8
90 47
% 0,3
6
0
L0 L1 L2 L3
16- Bebeklerin doğum tartılarına göre dağılımları:
Bebeklerin 204’ü (%3) 1500 gramın altında, 451’i (%6.8) 1500-
2500 gram, 4093’ü (%62.3) 2501-3500 gram, 1785’i (%27) 3501-
4500 gram, 63’ü (%0.9) 4500 gram üzerinde olarak tespit edildi.
Ortalama doğum ağırlığı 3185.99+657.02 gram olarak bulunmuştur.
30

Şekil-14. Bebeklerin doğum tartılarına göre dağılımları
4500
% 62,3
4093
4000
3500
3000
2500
2000
% 27,0
1785
1500
1000
500
% 3,0
204
% 6,8
451
%
63
0
…... - 1500 kg 1501 - 2500 kg 2501 - 3500 kg 3501 - 4500 kg 4501 - …… kg
17- Vaginal doğum yapan gebelerin epizyotomi varlığına göre
dağılımı:
4845 vakanın 1910’una (%39) epizyotomi uygulanmış, 2935’ine
(%61) uygulanmamış olarak tespit edildi. Epizyotomi uygulanan
1910 vakanın 876’sı ( %45 ) nullipar, 586’sı ( %30 ) primipar, 448’i
(%23) multipar olarak bulundu. Nulliparların %98‘ine ( 22 vakaya
uygulanmadı ) epizyotomi uygulanmıştı. Primiparların ise % 32’sine
epizyotomi uygulanmıştı.
31

Şekil-15. Vaginal doğum yapan gebelerin epizyotomi varlığına göre
dağılımı
VAR
39%
YOK
61%
18- Anne hastalıkları nedeniyle sezaryen yapılan vakaların dağılımı:
Kliniğimizde 2000-2004 tarihleri arasında 43 gebeye maternal
hastalıklar nedeniyle sezaryen uygulandı. Bunların %36’sında
hipertansif hastalıklar (eklampsi, preeklampsi, kronik hipertansiyon),
%22’sinde (9 vaka) kalp hastalığı, %9’ünde (4 vaka) geçirilmiş
vaginal operasyon, %9’ünde (4 vaka) doğumsal kalça çıkığı, %
7’sinde (3 vaka ) disk hernisi, %2’sinde (1 vaka) akut apandisit, %
2’sinde (1 vaka) geçirilmiş retina dekolmanı, %2’sinde (1 vaka)
hemoroid, %2’sinde (1 vaka) prolaktinoma, %2’sinde (1 vaka)
kondiloma aküminata sezaryen endikasyonu olarak bulundu
Tablo-3. Anne hastalıkları nedeniyle sezaryen yapılan vakaların
dağılımı
32

ENDİKASYON n ORAN %
AKUT APANDİSİT 1 2,33%
DİSK HERNİSİ 3 6,98%
DOĞUMSAL KALÇA ÇIKIĞI 4 9,30%
GEÇİRİLMİŞ VAJİNAL OPERASYON 4 9,30%
GEÇİRİLMİŞ RETİNA DEKOLMANI 1 2,33%
HEMOROİD 1 2,33%
KALP HASTALIĞI 9 20,93%
KONDİLOMA AKÜMİNATA 1 2,33%
PROLAKTİNOMA 1 2,33%
EPİLEPSİ 2 4,65%
HİPERTANSİF HASTALIKLAR 15 34,88%
VAJİNAL SEPTUM 1 2,33%
19- Makat gelişi ile prezante olan vakaların doğum şekillerine göre
dağılımı:
Makat gelişi ile prezante olan vakaların %39’u (153 vaka) vaginal
yolla, %61’i (235 vaka) sezaryen ile doğurtuldu. Sezaryen ile doğum
yapan makat gelişi gebelerin %41’inde ikinci bir sezaryen sebebi
bulunmaktaydı (eski sezaryen, ikiz gebelik, fetal distres vb..).
33

Şekil-16. Makat gelişi ile prezante olan vakaların doğum şekillerine
göre dağılımı
NSD
39%
SEZARYEN
61%
235 SEZARYEN VAKASININ 138' İ MAKAT GELİŞİ NEDENİ İLE SEZARYENE ALINDI
20-Operatif vaginal doğumların normal vaginal doğumlara oranı:
Kliniğimizde 2000 yılında 8, 2001 yılında 14, 2002 yılında 9, 2003
yılında 12, 2004 yılında 26 gebeye vakum ekstraksiyon ile doğum
yaptırıldı. Bu tarihlerde hiç forseps uygulaması yapılmadı. Yapılan
istatistiksel analizde yıllara göre operatif vaginal doğum oranları
arasında istatistiksel olarak anlamlı fark tespit edilmemiştir ( p=
0.065 ).
34

Şekil-17. Operatif vaginal doğumların normal vaginal doğumlara oranı
1400
1200
% 98,82
1166
% 97,71
1106
1000
% 99,09
862
% 98,92
% 98,55
821 811
800
NSD
VAKUM EKSTRAKSİYON
600
400
200
% 0,91
8
% 1,18
14
% 1,08
9
% 1,45
12
% 2,29
26
0
2000 2001 2002 2003 2004
35

TARTIŞMA
Haseki Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde
incelenen 5 yıllık sürede sezaryen oranı %27.94 olarak bulunmuştur.
Sezaryen oranı 2000’de %30.2, 2001’de %28. 5, 2002’de %28.0,
2003’te %22.9, 2004’te %29.0 olarak yıllara göre değişim
göstermiştir. Sezaryen oranı ülkelere göre de farklılık gösterir.
Gelişmiş ülkelerde 1970’li yıllarda sezaryen ile doğum oranları %2-6
arasında iken 1980’li yılların ortalarına doğru bu oran ABD’de %
25’e, gelişmiş Avrupa ülkelerinde de %10-15’lere kadar yükselmiştir.
Sezaryen oranı Şişli Etfal Hastanesi’nde 1994’te %12‘den, 1998’de %
20.3’e yükselmiştir(25). Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın
Hastalıkları ve Doğum Kliniği’nde 1995-99 yılları arasında yapılan
sezaryenlerin oranı %29.7 bulunmuştur(26). Yüzüncü Yıl Tıp
Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği’nde 1996-98 yılları
arasında sezaryen oranı %17.2 olarak gerçekleşmiştir(27).
Hindistan’da bir eğitim hastanesinde 1993-94’te oran % 21 iken,
1988-89’da sezaryen oranı %25 olmuştur(28). Çin Shantou’da 1990-
97 arası sezaryen hızı %19.4 bulunmuştur(29). Ohio’da 1989-96 arası
yapılan çalışmada %15. 7’den %12.4’e düştüğü bildirilmiştir(30).
İsveç’te yapılan bir çalışmada sezaryen oranı 1983’te %12. 3
‘ten,1990’da %10. 84’e düşmüştür(31).
Bizim kliniğimizde sezaryen hızı %28 ‘lerde gitmekteyken
2003’te % 22’lere düşmüştür.
36

Pekçok araştırmacı fetal kalp monitorizasyonunun rutin kullanıma
girmesiyle sezaryen oranlarında hızlı bir artışın gözlendiğini
vurgulamaktadır (20,21).
1986 yılından sonra başta ABD olmak üzere bazı Avrupa
ülkelerinde de hızla artan sezaryen oranlarının perinatal mortaliteyi
umulduğu kadar etkileyemediği vurgulanmış, bunun yanı sıra maternal
morbiditeyi artırdığını bildiren yayınların ışığında sezaryen oranlarını
optimal bir değere indirmeyi amaçlayan çalışmalar başlamıştır
(20,22,23,24).
Sezaryen oranını artıran nedenlerin başında “bir kere sezaryen
daima sezaryen prensibi”, fetal monitorizasyon, sezaryen gerektiren
fetal durumların antenatal tespit edilebilmesindeki artış ve
sosyoekonomik düzeyi daha iyi olan toplumlardaki isteğe bağlı
sezaryenler gelmektedir(19,32). Kadın doğum uzmanlarının üçte ikisi
isteğe bağlı sezaryen yapmayı kabul etmektedir (33).
Kliniğimizde 2000-2004 yılları arasında yaptığımız çalışmada
sezaryen yapılan gebelerin %46’sı uterin skar (eski, mükerrer
sezaryen, myomektomi), %13’ü fetal distres, %12’si prezantasyon
anomalileri, %10’u fetus eklerindeki sorunlardan (dekolman plasenta,
plasenta previa, kordon prolapsusu), %6’sı CPD, %3’ü ilerlemeyen
travay, % 2’si isteğe bağlı, %1’i pozisyon anomalileri, %2’si anne
hastalıkları, %2’si fetal gelişim bozuklukları nedeniyle sezaryene
alınmıştır.
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve
Doğum Anabilim Dalı’nda 3 yıllık bir süreyi kapsayan çalışmada 2037
sezaryen olgusunda endikasyonlar araştırıldığında %22 geçirilmiş
37

sezaryen,%11.9 prezantasyon bozukluğu, %8 distosi, %6.6 fetal
distres bulundu(34). Şişli Etfal Hastanesinde geçirilmiş sezaryen
nedeniyle yapılan sezaryen oranı %32.6 (35), Dicle Üniversitesi Tıp
Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde %28.6, Yüzüncü
Yıl Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde %22. 2
olarak bulundu(27). Notzon’un çalışmasına göre ABD’de %36,
İsveç’te %28 (36), Çin Shantou’da %14 (29), Hindistan’da ise %29
(28) olarak bulunmuştur. Fetal distress oranı bizde %13 iken Şişli
Etfal Hastanesi’nde %21.6(25), Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın
Hastalıkları ve Doğum Kliniği’nde %16 (26), Yüzüncü Yıl
Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği’nde %
19.1(27), ABD’de %9.7,İsveç’te %15.4, Norveç’te %15.6 İskoçya‘da
%17.1 (36), Çin’de %19 (29), ve Hindistan’da %33’tür(28).
Kliniğimizde 2000-2004 tarihleri arasında doğum yapan vakaların
yaş ortalaması 26.70±5.95 olarak bulunmuştur. Vakaların %59.9’u 20-
29 yaş grubundadır. Şişli Etfal Hastanesi’nde ortalama yaş 26.0± 5.7
(25), Convay ve ark’da 28.5±6.6 (37), Lieberman ve ark’da 29 (38)
olarak bulunmuştur.
Gebelerin pariteye göre dağılımı incelendiğinde, nullipar %23.9,
primipar %32.1 ve grandmultipar %6.4 olarak bulunmuştur. Bu
oranlar Şişli Etfal Hastanesi’nde sırasıyla %25, %45, %2. 3 olarak
bulunmuştur(25). Nullipar oranını Robson %42.5 (39), Kesim %28
(40), Tadesse %25 (40) olarak bulmuştur. Hindistan’da bu oran %
42’dir (28).
Kliniğimizdeki vakaların %92.6’sı baş ile %6.9’u makat ile %
0.3’ü oblik, transvers ve compound prezantasyon ile doğum yaptılar.
38

Makat gelişi ile prezante olan vakaların %61’i sezaryen ile %39’u
vaginal yolla doğum yaptılar. Sezaryen olan vakaların 138’inde ikinci
sezaryen sebebi bulunmaktaydı (geçirilmiş sezaryen, fetal distres).
Kliniğimizdeki vakaların %52’sinin erkek, %48’inin kız
olduğunu tespit ettik. Bu oran Şişli Etfal Hastanesi’nde %52 erkek %
48 kızdır(25). Kesim %54. 1 erkek %45. 9 kız (32), Lieberman %58.
8 erkek, %41. 2 kız bulmuştur (38).
Kliniğimizde ölü doğum oranını %4.7 olarak bulduk. Bu oran
Şişli Etfal Hastanesi’nde %4.5 (25), Kesim ve ark’da %8.8 (32),
Tadesse ve ark’da %7.5 (40), Nielsen ve ark‘da %0.6‘dır(31).
Kliniğimizdeki ölü doğumların nedenleri araştırıldığında %25
dekolman plasenta, %7 fetal anomali, %7 diabetik anne bebeği, %2
fetal distres, %2 uterin rüptür, %3 ikiz gebelik, %1 sürmaturasyon, %1
kordon prolapsusu olarak bulundu. %52 vakada ise neden bulunamadı.
Bu grubun büyük bir bölümünü 20-40 hafta arası mort fetüs olarak
başvuran hastalar oluşturmaktaydı.
Bebeklerin 5. dakika Apgar skorlarına baktığımızda %4.7 0
Apgar, %1.0 1-4 Apgar, %5.3 5-8 Apgar, % 88.8 9-10 Apgar olarak
bulunmuştur. Bu oran Şişli Etfal Hastanesi’nde %59.7 7-9 Apgar, %
32.3 10 Apgar olarak bulunmuştur (25).
Kliniğimizde prezantasyon anomalisi nedeniyle sezaryen
uygulanan vakalara baktığımızda (toplam 200 vaka ) %84 makat
gelişi, %10 transvers geliş, %4 oblik duruş, %2 compound
prezantasyon olarak bulduk. Sezaryen ile doğum yapan vakaların %
10’u makat gelişi ile prezante olmuştu. Şişli Etfal Hastanesi’nde bu
oran %9 olarak bulunmuştur(25). Tüm doğum vakalarına baktığımızda
39

prezantasyon oranları şöyle idi: %92.6 baş, %7.4 anormal
prezantasyon. Kesim ve ark anormal prezantasyon oranını %32. 8
(32), Robson %16. 5 (39) olarak bildirmiştir.
Pozisyon anomalisi nedeniyle sezaryene alınan vakaları
incelediğimizde ( tüm sezaryen ile doğum yapan vakaların içinde 24
vaka ile %1’lik bir paya sahip) %45 defleksiyon gelişi, %25 oksiput
posterior, %17 yüksekte düz duruş, %13 asinklitusmus olarak bulduk.
Şişli Etfal Hastanesinde defleksiyon gelişi oranı %2.2 olarak bulundu
(25).
Kliniğimizde vaginal doğum yapan vakaların %39 ‘una
epizyotomi uygulandı. Bu %39’luk dilimin %7’si multipar, %93’ü
nullipar veya primipardı. Bu vakaların %91’inde laserasyon olmadı. %
5.5’inde 1. derece, %2.8’inde 2. derece, %0.3’ünde 3. derece perine
deşirürü meydana geldi. Tonun ve ark 20000 vaginal doğum
olgusunun incelendiği bir çalışmada primiparların %66.6 sında ve
multiparların %33.3’ünde epizyotominin uygulandığını rapor
etmişlerdir(41). Rutin epizyotominin yeri tartışmalı olsa da en önemli
endikasyonu 3. ve 4. derece perine laserasyonlarının önlenmesi ve
operatif doğum sırasında doğumu kolaylaştırmasıdır. Kliniğimizdeki
3. derece perine laserasyonu vakalarına (6 vaka) baktığımızda tümüne
epizyotomi uygulandığını görüyoruz.
Bebeklerin doğum tartılarına göre dağılımlarına baktığımızda %
3’ünün 1500 gram altında, %6.8’inin 1500-2500 arasında,%62.3’ünün
2500-3500 arasında, %27’sinin 3500-4500 arasında,%0.9’unun 4500
gram üzerinde olduğunu gördük. Ortalama doğum tartısı 3185 ±657
g‘dır. Şişli Etfal Hastanesi’nde %20 2500 g altında, %54 2500-3500g
40

arasında, %18. 5 3500-4000g arasında ve %7.4 4000g üzerinde olarak
bulunmuştur(25). 3000-3500g arası oranını Kesim %38 (32),
Lieberman %42 (38), 3500-4000g arasını Lieberman %18.5 olarak
bulmuştur.
Operatif doğumlara baktığımızda 4335 vaginal doğumun %
1.5’ine vakum ekstraksiyon uygulandığını görüyoruz.
41

SONUÇ
Kliniğimizde 2000 – 2004 arası sezaryen hızı %27. 94 olarak
bulunmuştur. Bu oranı diğer kliniklerle karşılaştırdığımızda kabul
edilebilir bir düzey olduğunu söyleyebiliriz. Sezaryen
endikasyonlarına baktığımızda, yarıya yakınını geçirilmiş sezaryenler
oluşturmaktadır. Ülkemizin sosyo ekonomik koşullarını ve anne
morbiditesini dikkate aldığımızda sezaryen oranlarını düşürmek için
daha çok geçirilmiş sezaryen vakasını vaginal doğuma yönlendirmeli
ve diğer endikasyonlarımızda daha dikkatli olmalıyız.
Sezaryenlerde anne yaş ortalamasını 26.70 olarak bulduk.
Vakaların % 59.9‘u 20-29 yaş grubunda idi.
Doğurganlık oranını incelediğimizde ortalama parite sayısını 1.69
olarak bulduk.
Tüm doğum vakalarının içinde makat gelişi oranının %6.9
olduğu bunun da %39 ‘unun vaginal yolla doğum yaptırıldığı tespit
edildi.
Yenidoğanların cinsiyetlerine baktığımızda % 52 erkek, % 48 kız
olarak saptandı.
Ölü doğum oranını % 4.7 olarak bulduk. Ancak bunun yaklaşık
yarısı mort fetüs olarak başvurdu ve mortalite sebebi bulunamadı.
Yenidoğan doğum tartılarına bakıldığında ortalama doğum kilosu
3185 gram olarak bulundu.
Sonuç olarak Haseki Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği’nde
sezaryen oranı kabul edilebilir bir düzeyde olup çoğunluğunu
42

geçirilmiş sezaryenliler oluşturmakta ve operasyon önemli bir
morbiditeye neden olmamaktadır.
43

ÖZET
AMAÇ: Normal vaginal ve operatif doğumların Haseki Hastanesi
Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği’ndeki durumunun
değerlendirilmesi amaçlandı.
YÖNTEM: Kliniğimizde 2000 Ocak – 2004 Aralık tarihleri arasında
meydana gelen 6727 doğum vakasının doğum dosyalarındaki
kayıtlarına ulaşılarak gebelerin yaşı, gravidaları, pariteleri, doğum
şekilleri, epizyotomi varlığı, laserasyon varlığı, sezaryen
endikasyonları, bebeklerin doğum tartıları, cinsiyetleri, Apgar skorları,
mortaliteleri ve prezantasyon şekilleri araştırılıp literatür bulgularıyla
karşılaştırıldı.
BULGULAR: Haseki Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum
Kliniği’nde belirtilen tarihler arasında yapılan sezaryen oranı %27.97
bulundu. Vakaların %59.9’u 20-29 yaş grubundaydı. Sezaryen
endikasyonlarının %46’sını eski sezaryen oluşturdu ve onu %13 ile
fetal distress izledi. Bebek mortalitesi %4.7 olarak olarak bulundu. Bu
ölümlerin %27’sinin sebebi dekolman plasenta idi. Prezantasyon
şekilleri % 92 baş, %6.9 makat olarak bulundu. Bebek cinsiyetleri %
52 erkek,%48 kız olarak gerçekleşti. 1. dakika Apgar skoru %80
vakada 9-10 arası iken 5. dakikada bu oran %88 ‘e yükselmişti.
Prezantasyon anomalileri içinde %84 ile makat gelişi 1. sırada yer
aldı. Pozisyon anomalileri içinde en sık defleksiyon gelişi bulundu.
Vaginal doğum yapan gebelerde %8.6 oranında perine laserasyonu
oluştu. Fetal gelişim bozukluğu nedeniyle sezaryen yapılan vakalarda
en sık neden iri bebek bulundu. Doğum tartısı ortalama 3185 gram
olarak bulundu. Vaginal doğum yapan gebelerin % 39’una epizyotomi
44

uygulandı. Bunun %45’i nullipar idi. Anne hastalıkları nedeniyle
sezaryen yapılan vakalarda en sık neden %36 ile annenin hipertansif
hastalıkları olarak bulundu. Makat gelişi prezante olan vakaların %
39’u vaginal yolla doğurtuldu. Vaginal yol ile doğum yapan vakalarda
vakum ekstraksiyon sıklığı ise % 1. 5 olarak bulundu.
SONUÇ:2000-2004 tarihleri arasında sezaryen sıklığı %27. 97 olarak
belirlendi. Yılara göre sezaryen oranları arasında anlamlı fark
bulunmuştur. Bunun nedeninin kliniğimizdeki tadilat olduğunu
düşünmekteyiz.Kliniğimizde yılda ortalama 1346 doğum
olmaktadır.Sezaryen endikasyonlarının %46’sını eski sezaryen
oluşturmaktadır.Vakaların %60 ‘ı 20-29 yaş grubundadır. Vakaların %
50 ‘si nullipar ve primipar olarak bulundu.% 6.9’u makat
prezantasyonu olarak saptandı.Bunun % 39’una vaginal doğum
yaptırıldı. Ölü doğum oranı %4.7 saptandı.5 dakika apgar skoru %89
vakada 9-10 arasındaydı.Sezaryen endikasyonları arasında en sık
prezantasyon anomalisi %84 ile makat prezantasyonu olarak
bulundu.Sezaryen endikasyonları arasında en sık pozisyon anomalisi
%45 ile defleksiyon gelişi tespit edildi. Vaginal doğum yapan
hastaların %30’una epizyotomi uygulandı % 91’inde perineal
laserasyon olmadı.Oratalama doğum tartısı 3185 olarak bulundu.
Vaginal doğumların ortalama % 1.4’üne operatif vaginal doğum
yaptırıldı. Bulgularımız genel anlamda diğer çalışmaların sonuçları ile
uyum göstermekteydi.
45

SUMMARY
Purpose: Assessment of the normal vaginal and operative birth in the
Haseki Hospital Gynecology and Obstetrics Department
Method: The birth file records for the 6727 births from January 2000
to December 2004 were accessed and the ages of the pregnant women,
their gravidas, parities, birth giving formats, existence of episiotomy,
laceration, caesarian indications, birth weights of the babies, their
sexes, Apgar scores, mortalities and presentation formats were
investigated and compared with the literature findings.
Findings: The cesarean section ratio in the Haseki Hospital
Gynecology and Obstetrics Clinics between the specified dates have
been found as 27.97%. 59.9% of the cases were within the 20 to 29
years of age group. 46% of the cesarean indications were former
cesarean followed by fetal distress at a rate of 13%. Newborn
mortality was found as 4.7%. The reason for 27% of the mortality was
decolman placenta. Presentation forms were found to be 92% head,
6.9% buttocks. The sexes of the newborns were 52% male and 48%
female. In the 1st minute, the Apgar score was between 9 to 10 in 80%
of the cases, while it rose to 88% in the 5th minute. The buttocks
coming ranked the 1st in the presentation anomalies, with 84%.
Within the position anomalies, the most frequent one was found to be
the deflection coming.
In the pregnant who gave a vaginal birth, 8.6% developed perineal
laceration. In the cases who have undergone caesarian due to fetal
development disorder, the most frequent reason was found to be larger
46

abies. The birth weight was found to be 3.185 grams in average. 39%
of the pregnant giving vaginal birth were subjected to episiotomy.
45% of them were nullipara. In the cases subjected to caesarian due to
maternal diseases, the most frequent reason was found to be mother’s
hypertensive diseases with 36%. The 39% of the cases whose buttocks
coming was presented were adjusted vaginally. In the cases who gave
birth vaginally, vacuum extraction frequency was found to be 1.5%.
Conclusion: The caesarian frequency was found to be 27.97% from
2000 to 2004. A significant difference was found between the
caesarian ratios from year to year. We believe that the reason was the
restoration of our clinics. There are 1346 birth cases in average in our
clinic. 46% of the Caesarian indications consist of former caesarians.
60% of the cases are within the 20 to 29 years old. 50% of the cases
were found nullipara and primipara. 6.9% were found as buttocks
presentation. 39% thereof were subjected to vaginal birth. The dead
birth ratio was determined as 4.7%. 5 minutes apgar score was
between 9 to 10 in 89% of the cases. The most frequent presentation
anomaly was the buttocks presentation with 84% among the caesarian
anomalies. The most frequent position anomaly was the deflection
coming with a rate of 45%. In average, 30% of the patients giving a
vaginal birth were subjected to episiotomy. 91% had no perineal
laceration. Average birth weight was found to be 3.185. 1.4 of the
vaginal births were subjected to operative vaginal birth. Our findings
were in compliance with the results of other studies generally.
47

KAYNAKLAR
1-Notzon FC, Plajek PJ, Taffel SM. Comparison of national cesarean
section rates. N Eng J Med 1987;316: 386-389.
2-Stephanson PA, Bakoula C, Heminiki E, et al. Patterns of use
obstetrical interventions in 12 countries. Pediatr Perinat Epidemiol
1993; 7: 45-54.
3-Cunningham FG, Gant NF, Leveno KJ: Cesarean section and
postpartum hysterectomy In: Williams Obstetrics. 21 st Ed 2001 p:
537-565.
4-Durfee R. Cesarean section. In: Nichols HN (Ed) Gynecologic and
Obstetrik Surgery. St. Louis, Missouri: Mosby-Year Book Inc.,
1993; 1075-1122.
5-De Cherney AH, Nathan L. Cesarean Section In: Current Obstetric
and Gynecologic Diagnosis and Treatment. 9 th Ed 2003; p: 518-529.
6-Caroli G, Belizan J: Episiotomy for vaginal birth. Cochrane
Database Syst Rev 2: CD000081, 2000
7-Ballantyne JW: The problem of the postmature infant. Journal of
Obstetric and Gynaecology British Empire 1902; 2: 521.
8-Williams Obstetrics. F.Gary Cunningham et al. 21 st ed. McGraw
W-Hill: 2001.
9-Nwosu VC, Wallach EE, Bolognese RJ: Initiation of labor by
intraamniotic cortizol instillation in prolonged human pregnancy .
Am J Obstet Gynecol 1966; 96: 901.
10-Chervenak FA, Kurjak A: Postterm pregnancy. Fetal
considerations, I st Edition, The Parthenon Publishing Group Limited
1996: 571.
48

11-Mognelli M, Wilcoks M, Gurdosi J: Estimating the date of
confinement: Ultrasonographic biometry versus certain menstrual
dates. Am J Obstet Gynecol 1996; 174: 1- 278.
12-Gilstrap LC, Cunningham FG, Vandorsten PJ: Cesarean Delivery
In: Operative Obstetrics 2nd Ed Appleton and Lange, 2002; p: 257-
273
13-De Cherney AH, Nathan L. Cesarean Section In: Current Obstetric
and Gynecologic Diagnosis and Treatment. 9 th Ed 2003 p: 518-529
14-Perveen F, Shah Q. Obstetric outcome after one previous cesarean
section J Obstet Gynaecol Res 1997; 23: 341-346.
15-Mc Mahon MJ. Vaginal birth after cesarean. Clin Obstet Gynecol
1998; 41: 369-381.
16-Nelson KB, Ellenberg JH. Antecedents of cerebral palsy:
Multivariate analysis of risk. N Engl J Med .1986; 315-381.
17-Shearer EL. Cesarean Section : Medical Benefits and costs. Soc Sci
Med. Nov 1993; 37(10),p1223-1231.
18-Dunn LJ. Cesarean Section and Other Obstetric Operations . In:
Danforth DN, Scott JR (eds). Obstetrics Gynecology, Philadelphia: J
B Lippincott Company 1986; 737-754.
19-Cunningham FG, MacDonald PC, Gant NF. Cesarean Delivery
and Cesarean Hysterectomy. In: Williams Obstetrics: Connecticut:
Appleton Lange, 1997; 509-533.
20-Bolajı II, Meehan FP. Cesarean section survey in Galway-1973
through 1987. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol Jan 1993; 48, p1-
8.
49

21-Signorelli C, Ferdico M, Cattaruza MS, et al. İndications for
cesarean section; results of a local study. Ann Obstet Gynecol Med
Perinat. Jan-Feb 1991; 112:p 15-19.
22-Cerrone L, Basevi V. Cesarean section: Descriptive epidemiology.
Increase in frequency of indications for cesarean section.
Epidemiolog Prev. Mar 1992; 14: p20-28.
23-Mukherjee J, Bhattacharya PK, Lahiri TK, et al. Perinatal mortality
in cesarean section: A disturbing picture of unfulfilled expectations.
J Indian Med Assoc. 1993; 91(81), p202-203.
24-Nielsen TF, Olausson PO, Ingemarsson I. The Cesarean Section
rate in Sweden: The end of the rise. Birth. Mar 1994; 21: p34-38.
25-Dayan A: 3. Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği’nde sezaryen
insidansı ve endikasyonlarının değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi
1999
26-Bayhan G, Yalınkaya A, Yayla M ve arkadaşları: Kliniğimizde
1995-1999 Yılları arasında yapılan sezaryenlerin ve sezaryen
esnasında yapılan diğer operasyonların değerlendirilmesi. Klinik
Bilimler ve Doktor 2000; 6(2): 249-251.
27-Gül A, Şimşek Y: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın
Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde 1996-1998 yılları arasında
sezaryen oranı ve endikasyonları. Perinatoloji Dergisi 1998; 6(1-2):
10-12.
28-Kambo I, Bedi N, Dhillon BS, Saxena NC: A critical appraisal of
cesarean section rates at teaching hospitals in india. Int J Gynaecol
Obstet 2002; 79 (2) : 151-158.
50

29-Wu WL: Cesarean delivery in shantou, China: a retrospective
analysis of 1922 women. Birth 2000; 27 (2) : 86-90.
30-Koroukian SM, Rimm AA, Declining trends in cesarean deliveries,
Ohio 1989-1996: an analysis by indications. Birth 2000; 27 (1) : 12-
18.
31-Nielsen TF, Olausson PO, Ingemarson I : The cesarean section
rate in sweden: the end of the rise . Birth,1994; 21(1): 34-38.
32-Kesim ME: 307 sectio olgusunun klinik değerlendirilmesi. Erciyes
Medical Journal (8):1986; 1:69-81.
33-Wax JR, Cartin A, Pinette MG, et al: Patient choice cesarean: An
evidence-based review. Obstet Gynecol Survey 2004; 59(8): 601-
605.
34-Erdemtok M. Sezaryen seksiyo uygulanan olguların çeşitli
parametreler yönünden irdelenmesi, Uzmanlık Tezi, Çukurova
Üniversitesi, 1997.
35-Yumru E, Davas İ, Baksu B, ve arkadaşları: 1995-1999 yılları
arasında sezaryen operasyonu endikasyonları ve oranları.
Perinatoloji Dergisi 2000; 8 (3) : 94-98.
36-Notzon FC, Cnattingius S, Bergio P, et al : Cesarean section
delivery in the 1980s: International comparison by indication. Am J
Obstet Gynecol 1994; 170(2) : 495-504.
37-Conway DL, Langer O: Elective delivery of infants with
macrosomia in diabetic women: Reduced shoulder dystocia versus
increased cesarean deliveries. Am J Obstet Gynecol 1998;178: 922-
925.
51

38-Lieberman E, Lang JM, Cohen AP: The association of fetal sex
with the rate of cesarean section. Am J Obstet Gynecol 1997; 176:
667-671.
39-Robson MS, Scudamore IW: Using the medical audit cycle to
reduce cesarean section rates. Am J Obstet Gynecol 1996; 174: 199-
205.
40-Tadesse E, Adane M, Agabeyyou M: Cesarean section deliveries
at Tikur Anbesa Teaching Hospital, Ethiopia. East Afr Med J 1996;
73(9): 619-622.
41-Tonun K, Eikwes SH, Grittum P: A comparison between
ultrasound and reliable last menstrual period as predictors of the day
of delivery in 15000 examinations. Ultrasound Obstet Gynecol 1996;
8: 3: 178.
52