Temmuz 2012 Sayı:283 - Verimlilik Genel Müdürlüğü - Bilim, Sanayi ...
06.11.2014 • Views
Share Embed Flag

Temmuz 2012 Sayı:283 - Verimlilik Genel Müdürlüğü - Bilim, Sanayi ...

Temmuz 2012 Sayı:283 - Verimlilik Genel Müdürlüğü - Bilim, Sanayi ...

Temmuz 2012 Sayı:283 - Verimlilik Genel Müdürlüğü - Bilim, Sanayi ...

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
sanayi.gov.tr

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

TEMMUZ <strong>2012</strong> YIL: 24 SAYI: <strong>283</strong><br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı<br />

Nihat ERGÜN’ün Değerlendirmesi<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı<br />

Prof. Dr. Ersan ASLAN’ın Değerlendirmesi<br />

Anadolu’da <strong>Sanayi</strong>leşme ve OSB’ler<br />

Türkiye’deki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Uygulamaları ve Mevcut Durum<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri

<strong>2012</strong>/2 VERİMLİLİK<br />

DERGİSİ YAYIMLANDI<br />

Etkin ve Verimli Yönetim İçin Değişim<br />

Mühendisliği Uygulamaları<br />

Doç. Dr. M. Akif ÖZER<br />

Toplam Kalite Yönetimi (TKY)’nin Kurumsal<br />

İmaj Üzerine Etkileri: Yönetici Görüşleri<br />

Üzerine Bir Araştırma<br />

Öğr. Gör. Enis Baha BİÇER - Yrd. Doç. Dr. Hasan EKİNCİ<br />

- Öğr. Gör.Ümit NALDÖKEN<br />

İşgörenlerin Organizasyonda Çalışma Süresi ve İş Değiştirme Sıklığının<br />

Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Etkisi<br />

Dr. Derya KARA<br />

Balanced Scorecard Performans Değerlendirme Yönteminin Türkçe Yazındaki<br />

Tercüme Problemi<br />

Yrd. Doç. Dr. Ali ERBAŞI<br />

Fast Food İşletmelerinde Mal ve Hizmet Kalitesinin Artırılması İçin Kalite Fonksiyon<br />

Yayılımı Uygulaması<br />

Utku KARPUZ - Doç. Dr. Murat Caner TESTİK - Doç. Dr. Fatma PAKDİL<br />

Hazır Giyim Ürünlerinin Satışı Üzerinde Vitrin Tasarımının Etkisi<br />

Öğr. Gör. Arzu ARSLAN - Esra ARĞILLI

T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI<br />

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN<br />

AYLIK YAYIN ORGANIDIR<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong> YIL: 24 SAYI: <strong>283</strong><br />

Bu dergi 6.000 adet basılmaktadır.<br />

ISSN: 1300-2414<br />

Yayın Türü: Yerel Süreli<br />

Türkçe - İngilizce<br />

SAHİBİ<br />

T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI<br />

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADINA<br />

GENEL MÜDÜR<br />

Anıl YILMAZ<br />

GENEL KOORDİNATÖR<br />

Serdal ERGÜN<br />

SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ<br />

Cangül TOSUN<br />

YAZI KURULU<br />

Cangül TOSUN - Bahadır AVŞAR<br />

Nurettin SÖKMEN - İpek İMİRLİOĞLU<br />

GRAFİK TASARIM ve UYGULAMA<br />

Nurettin SÖKMEN<br />

İNGİLİZCE SAYFA SORUMLUSU<br />

Gülçin MANZAK AYDIN<br />

FOTOĞRAFLAR<br />

Hakan CANBAKIŞ<br />

Cüneyt OLGAÇ<br />

ABONE<br />

Gülçin ATAY<br />

(312) 467 55 90 / 289<br />

gulcin.atay@sanayi.gov.tr<br />

Anahtar Dergisi’nin PDF dosyalarının her ay düzenli<br />

olarak e-posta hesabınıza gönderilmesini istiyorsanız,<br />

konu alanına “Anahtar” yazıp abone@sanayi.gov.tr<br />

adresine boş bir e-posta atabilirsiniz.<br />

Dergide yayımlanan yazılardaki görüşler<br />

yazarlarına aittir.<br />

YÖNETİM YERİ<br />

T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI<br />

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ<br />

Gelibolu Sokak No: 5<br />

Kavaklıdere 06690 ANKARA<br />

Tel: (312) 467 55 90 (10 Hat)<br />

Faks: (312) 427 30 22<br />

Faks (Dergi): (312) 467 47 79<br />

e-posta: vgm@sanayi.gov.tr<br />

internet: http://vgm.sanayi.gov.tr<br />

BASKI<br />

KORZA YAYINCILIK<br />

BASIM SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ.<br />

Büyük <strong>Sanayi</strong> 1. Cad. 95 / 1 İskitler - Ankara<br />

Tel: (312) 342 22 08 Faks: (312) 341 14 27<br />

BASILDIĞI TARİH:<br />

Anahtar Dergisi’nin <strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong> sayısı<br />

25.07.<strong>2012</strong> tarihinde basılmıştır.<br />

Anahtar Dergisi’nin bu sayısını ülkemizin sanayileşme<br />

hikâyesinin ana unsurlarından Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri’ne (OSB) ayırdık. Bu konuyu tarihsel gelişimi,<br />

kamunun uygulamakta olduğu politikalar, yakın<br />

geçmişte elde edilen başarı örnekleri, geleceğe ilişkin<br />

öngörüler ve beklentiler eksenlerinde ve teknik uzmanlık bakış açısıyla<br />

ele almaya çalıştık.<br />

Planlı kalkınma döneminin önemli uygulama araçlarından biri olan<br />

OSB’ler 1960’lı yıllardan günümüze kadar gelişerek gelmiştir. İlk<br />

dönemlerde ağırlıklı olarak şehir ve bölge planlama aracı olarak<br />

görülen OSB’ler, daha sonraki dönemde sanayileşmenin önemli bir<br />

unsuru olarak ele alınmıştır. Özellikle son 10 yılda çok hızlı bir gelişme<br />

kaydedilen OSB alanında, önemli oranda nicelik artışı ile birlikte son<br />

yıllarda sanayimizin yapısal dönüşümünü sağlayacak ve rekabet gücünü<br />

artıracak nitelik artırıcı gelişmeler de sağlanmaktadır. Yakın gelecekte<br />

OSB’lerdeki başarı ve etkinlik oranını artırıcı programlar ve faaliyetlere<br />

ağırlık verilmesi önem arz etmektedir.<br />

Bu sayı ile birlikte <strong>2012</strong> yılı başından itibaren yer vermeye başladığımız<br />

verimlilik göstergelerinin yanında, temel sanayi göstergeleri ile bilim<br />

ve teknoloji göstergelerini de yayımlamaya başladık. Önümüzdeki<br />

sayılarda bu sayfaların daha da geliştirilmesi ve zenginleştirilmesi<br />

hedeflenmektedir.<br />

Anahtar Dergisi’nin “Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri” temalı <strong>Temmuz</strong> sayısına<br />

katkılarıyla destek olan <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı Sayın Nihat<br />

ERGÜN’e, Müsteşar Sayın Prof. Dr. Ersan ASLAN’a ve Müsteşar Yardımcısı<br />

Sayın Ramazan YILDIRIM’a şükranlarımızı sunuyor, emeği geçen özel<br />

sektör temsilcilerine, Bakanlığımız yönetici ve uzmanlarına teşekkür<br />

ediyoruz.<br />

Anıl YILMAZ<br />

<strong>Genel</strong> Müdür

İçindekiler<br />

4<br />

4 <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı<br />

Nihat ERGÜN’ün Değerlendirmesi<br />

6 <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı<br />

Prof. Dr. Ersan ASLAN’ın Değerlendirmesi<br />

8 Anadolu’da <strong>Sanayi</strong>leşme ve OSB’ler - Ramazan YILDIRIM<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı V.<br />

10 Türkiye’deki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Uygulamaları ve<br />

Mevcut Durum - Yaşar ÖZTÜRK / <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdür V.<br />

12 Planlama Stratejisinde Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin Rolü<br />

R. Esra OĞUZ<br />

14 Yerel Kalkınmaya Entegre Yaklaşım: Şanlıurfa...<br />

Kemal Devrim OĞUZ<br />

16 Yaşanabilir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri / Özlem ARSLAN<br />

18 Türkiye’de Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri Deneyimi<br />

Doç. Dr. Çiğdem VAROL<br />

20 Neden Islah Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri? / Mustafa MASATLI<br />

23 “Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde Mesleki<br />

ve Teknik Eğitimin Güçlendirilmesi” Projesi / Lale NİMETOĞLU<br />

24 Endüstriyel Ekoloji / Eyüp GÜDER<br />

26 Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası (ASO) I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

İbrahim Hakkı ALPTÜRK<br />

45

38<br />

Sayı <strong>283</strong><br />

<strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong><br />

39<br />

28 Türkiye’de İlk ve Her Zaman Örnek;<br />

Bursa TSO OSB 50 Yaşında… / Ali UĞUR<br />

30 Hedefe Doğru Emin Adımlarla… / Şadi TÜRK<br />

31 Gebze Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi / A. Haydar BULUT<br />

32 Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (EOSB)<br />

Savaş M. ÖZAYDEMİR<br />

33 Gaziantep Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi / Cahit NAKIBOĞLU<br />

34 Samsun Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Hüseyin AKSOY<br />

35 Malatya 1. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi / Remzi YAŞAR<br />

36 Manisa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Türkiye İçin Çalışıyor,<br />

Türkiye İçin Üretiyor / Dr. Sait C. TÜREK<br />

37 Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (AOSB) Çetin Osman BUDAK<br />

38 “Yurt Dışındaki Türk <strong>Bilim</strong> İnsanları Kurultayı”<br />

İstanbul’da Gerçekleştirildi<br />

39 Güney Kore Bilgi Değişimi Programı Kapsamında<br />

İstanbul ve Ankara’da Çalışma Toplantıları Gerçekleştirildi<br />

40 Üç Aylık Ulusal <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleri<br />

<strong>2012</strong> Yılı Birinci Çeyreği Sonuçları Açıklandı<br />

43 Productivity Statistics Related to The First Quarter<br />

of <strong>2012</strong> Have Been Published<br />

44 Organized Industrial Zones<br />

46-47 <strong>Sanayi</strong> Göstergeleri - <strong>Bilim</strong> ve Teknoloji Göstergeleri<br />

48 Uluslararası <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleri<br />

International Productivity Statistics<br />

Ulusal <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleri / National Productivity Statistics<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

3

Nitelikli,<br />

yenilikçi ve<br />

rekabetçi<br />

yatırımlar için<br />

en doğru<br />

adres olan<br />

OSB’lerimizi<br />

geliştirmeye<br />

devam<br />

edeceğiz<br />

Nihat ERGÜN<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı<br />

Türkiye, 2023 yılı için kendisine bir<br />

vizyon belirlemiş ve belirlediği vizyon<br />

çerçevesinde de dünyanın ilk 10<br />

ekonomisi arasına girmek, yıllık ihracatını<br />

500 milyar Dolar’a çıkarmak gibi iddialı<br />

ve büyük hedefler ortaya koymuştur.<br />

Bu hedefleri gerçekleştirmek için daha<br />

çok ve aynı zamanda da daha nitelikli<br />

ürünler üretmemiz gerektiği izahtan<br />

varestedir. Bununla birlikte, bu üretimler<br />

için gerekli fiziki altyapıyı ve mekânları da<br />

oluşturmamız gerekiyor.<br />

İşte bu noktada karşımıza ülkemizde<br />

1962 yılında organize ve planlı sanayinin<br />

ilk adımlarının atıldığı Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri (OSB) uygulamaları çıkıyor. Ülke<br />

olarak yarım asırlık bu zaman diliminde,<br />

OSB’lerin yapımı ve işletilmesiyle ilgili<br />

4 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

önemli bir bilgi ve tecrübe birikimine<br />

ulaştık.<br />

OSB’ler ortak idari, teknik ve altyapı<br />

hizmetleri sunarak, sanayi işletmelerinin<br />

bir arada faaliyet göstermesine zemin<br />

hazırlayan bölgelerdir. Bu bölgeler,<br />

yatırımların işbirliği anlayışıyla yapılmasına,<br />

enerji, çevre ve ulaşım gibi asgari altyapı<br />

şartlarının tek bir elden yönetilmesine,<br />

üretim maliyetlerinin azalmasına ve<br />

kalite standardının yükselmesine zemin<br />

hazırlamaktadır.<br />

Bugün itibarıyla gelinen noktada, toplam<br />

27 bin 542 hektar büyüklüğünde, 147 adet<br />

organize sanayi bölgesinin altyapı inşaatı<br />

tamamlanarak sanayicilerimizin hizmetine<br />

sunulmuş ve bu bölgelerde 41 bin 608<br />

adet firma üretime geçmiştir. Üretime<br />

geçen bu tesislerde yaklaşık 1 milyon<br />

200 bin kişiye iş imkânı sağlanmış olup<br />

tüm işletmeler üretime geçtiğinde ise bu<br />

rakamın yaklaşık 2 milyon kişiye ulaşacağı<br />

öngörülmektedir.<br />

Bugün itibariyle ülkemizde 261 adet<br />

organize sanayi bölgesine tüzel kişilik<br />

kazandırılmıştır. 2002 yılına kadar sadece<br />

70 OSB Projesi tamamlanırken, son 9.5<br />

yıl içinde 77 OSB daha tamamlanarak bu<br />

sayı 147’ye ulaşmıştır. <strong>2012</strong> yılı Yatırım<br />

Programı’nda 65 adet OSB projemizin<br />

altyapı ve arıtma tesisini kredilendirme<br />

konusunda çalışmalarımız ise devam<br />

ediyor. Ayrıca bu yıl sonu itibariyle de<br />

15 OSB projesinin tamamlanmasını

hedefliyoruz.<br />

Şu rakamlara da özellikle dikkatinizi<br />

çekmek istiyorum: 2002’ye kadar<br />

OSB’lerde üretime geçilen parsel sayısı<br />

11 bin 395 iken, son 9.5 yılda 30 bin 168<br />

parselde üretime geçilmiştir. 11 binden<br />

fazla parsel; inşaat, 6 bine yakını ise proje<br />

aşamasındadır. Ayrıca 12 bine yakın parsel,<br />

yatırımcı beklemektedir.<br />

Şunu memnuniyetle ifade etmek<br />

isterim ki, OSB’ler sanayimizin dünya ile<br />

entegre olmasını ve rekabet gücümüzün<br />

artmasını sağlayacak bir vizyona<br />

kavuşmuştur. Bugün Moğolistan,<br />

Kazakistan, Ukrayna, Filistin,<br />

Mısır ve Azerbaycan gibi ülkeler,<br />

ülkemizdeki OSB’ler ile ilgili<br />

süreçleri yakından takip ediyor, bir<br />

model olarak bizim tecrübemizden<br />

yararlanıyor.<br />

Bakanlık olarak OSB’lerin yönetim<br />

yapılarıyla, mevcut OSB’lerin<br />

doluluk oranlarını artırmayla,<br />

OSB’lerin demiryolu ve liman<br />

ağlarına entegrasyonuyla, eğitim<br />

sistemiyle ilişkileriyle, ihtisas<br />

bölgelerinin sayısını artırmayla<br />

ilgili önemli çalışmalar yapıyoruz.<br />

Mesela <strong>Sanayi</strong> Stratejimizde<br />

hangi kritik OSB’lere, hangi lojistik<br />

bölgelere demiryolu bağlantıları<br />

kurulacağıyla ilgili eylemler var ve<br />

bu eylemleri takip ediyoruz.<br />

Geçen yıl, OSB’leri daha nitelikli alanlara<br />

dönüştürmek amacıyla önemli adımlar<br />

attık. Mevcut OSB’lerdeki doluluk oranını<br />

artırmak için bedelsiz ve indirimli arsa<br />

tahsisi dönemi başlattık. Bugüne kadar<br />

tahsis edilen 471 parselin; 14’ünde üretime<br />

geçilmiş, 48’i inşaat aşamasında ve 409’u<br />

ise proje aşamasındadır. Aynı şekilde,<br />

uzun zaman önce tahsis edilmiş ancak<br />

üzerinde herhangi bir işlem yapılmamış<br />

arsaların tahsisini iptal etmeye de başladık.<br />

Zira kimsenin OSB’lerdeki arsalara, ileride<br />

değerlenecek bir gayrimenkul muamelesi<br />

yapmasını doğru bulmuyoruz ve buna<br />

müsaade etmeyeceğiz. Mayıs <strong>2012</strong> tarihi<br />

itibariyle de 256 OSB’de 999 adet parsel<br />

tahsisini iptal ettik.<br />

Yine mer’i plana göre oluşmuş sanayi<br />

alanlarının, Islah OSB kimliği kazanmasının<br />

da önünü açtık. Islah OSB kimliği kazanan<br />

bölgeler, OSB’lerin sahip olduğu tüm<br />

imkânlara sahip olacak. Böylece bu<br />

bölgelerin disipline edilmesi, çevresel<br />

etkilerin minimize edilmesi, ortak altyapı<br />

tesisleri kurulması ve üretim maliyetlerinin<br />

azalması mümkün olacaktır.<br />

Bakanlık olarak başlattığımız bir diğer<br />

önemli adım ise, OSB’lerde kurulacak<br />

meslek liseleri için, her öğrenci başına<br />

nakit destek uygulamasını başlatıyor<br />

olmamızdır. Bu uygulamayla birlikte<br />

OSB’lerin belki de en fazla ihtiyaç duyduğu<br />

nitelikli işgücü arzı sağlanmış olacaktır.<br />

Yine son teşvik programıyla sanayi<br />

yatırımlarını OSB’lere kaydırmak için çok<br />

önemli bir karar aldık. Bu karara göre, artık<br />

OSB’lerde yapılan yatırımlar, bir alt bölgede<br />

yapılmış gibi desteklenecektir. Böylece,<br />

yatırımcılar açısından zaten cazip mekânlar<br />

olan OSB’lerin yeni ve nitelikli yatırımlara<br />

ev sahipliği yapacağını düşünüyorum.<br />

Biz bu yöndeki tüm çalışmalarımızı,<br />

ülkemizdeki yatırımları artıracak ama<br />

özellikle nitelikli yatırımları artıracak şekilde<br />

sürdürüyoruz. Nitelikli, yenilikçi, rekabetçi<br />

yatırımlar için en doğru adres olan OSB’leri<br />

de hem nicelik hem de nitelik olarak<br />

geliştirmeye devam edeceğiz.<br />

Bakanlığımız, gelişmiş yörelerde sanayiyi<br />

teşvik etmek üzere; girişimcilerin kendi<br />

imkânlarıyla kuracakları OSB’lerin yer<br />

seçimini yapmak ve OSB’lere statü<br />

vererek, yatırım ve vergi indirimi gibi<br />

çeşitli muafiyetler sağlamak suretiyle<br />

destek olmakta, az gelişmiş yörelerde<br />

kurulacak OSB’lere ise yüzde 100’e varan<br />

kredi desteği sunarak altyapısı, sosyal<br />

tesisleri hazır, düşük maliyetli sanayi<br />

tahsisi ile girişimcileri bu yörelere çekmek<br />

yoluna giderek kamu kaynaklarının<br />

verimli kullanılması ve dengeli dağılımını<br />

amaçlamıştır.<br />

Bütün bu çalışmalarımızla birlikte,<br />

bugün dünyada birçok gelişmiş<br />

ülke ekonomilerinde ciddi sıkıntılar<br />

yaşanırken, ekonomimizdeki<br />

yaşanan olumlu seyrin daha da<br />

güçlenerek devam edeceğine<br />

samimiyetle inanıyor ve ülkemizi<br />

bir yatırım üssüne dönüştürmek<br />

amacıyla sadece yerli değil<br />

uluslararası yatırımların da<br />

gelmesi için en uygun yatırım<br />

alanlarının oluşturulması arayışımızı<br />

sürdüreceğimizi belirtmek<br />

istiyorum.<br />

Son olarak burada bir hususu daha<br />

ifade etmek istiyorum: Türkiye emin<br />

adımlarla büyümeye devam ediyor<br />

ve devam edecek. Biz Hükümet<br />

olarak yatırımcılar açısından engel ya da<br />

zorluk oluşturacak her türlü alanı bertaraf<br />

etmeye çalışıyoruz. Ayrıca, yeni yatırımların<br />

yapılmasını kolaylaştıracak olan her türlü<br />

adımları da atmaya devam ediyoruz. Yerli<br />

olsun yabancı olsun tüm yatırımcılar,<br />

hiç tereddüt etmeden yapacakları<br />

yeni yatırımlarını kararlaştırsınlar ve<br />

yatırımlarını hayata geçirmek için de<br />

gerekli adımları atmaya başlasınlar. Başta<br />

fiziki altyapı ve mekânlar olmak üzere<br />

yerli ve yabancı ayırımı gözetmeksizin<br />

bütün yatırımcılara her türlü konuda<br />

kolaylıklar sağlayacağımızı ve her zaman<br />

yatırımcıların yanında olacağımızı<br />

belirtmek istiyorum.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

5

Bakanlık olarak, OSB’lerin uluslararası marka<br />

değerinin daha da artırılmasını hedefliyoruz<br />

Prof. Dr. Ersan ASLAN<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı<br />

Uluslararası boyutlarda etkisini<br />

göstermeye başlayan ekonomik krizler<br />

küresel rekabet şartlarını giderek<br />

zorlaştırmaktadır. Yaşanmakta olan<br />

ekonomik krizlerden etkilenmemek için<br />

ülkemizdeki sanayici ve girişimcilerimizin<br />

varlığı ve değeri, her zamankinden daha<br />

fazla önem arz etmektedir. Bu nedenle<br />

ülkemizdeki sanayi kavramı bizim en çok<br />

önem verdiğimiz ihtisas ve ilgi alanımızı<br />

oluşturmaktadır.<br />

Bilindiği üzere, temel olarak emek<br />

ve sermaye yatırımına dayalı bir<br />

üretim mekanizması olan sanayi ve<br />

sanayi yatırımları ülkelerin kalkınma<br />

hamlelerinde çok önemli bir yere<br />

sahiptir. Planlı kalkınma programlarının<br />

önemli bir unsuru da Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri (OSB); geniş anlamda sanayici ve<br />

girişimcilerimize altyapısı tamamlanmış<br />

sanayi parselleri sunulması imkânını<br />

veren, özellikle ekonomik gelişme<br />

ve istihdam yaratma açısından ülke<br />

ekonomisine büyük katkılar sağlayan<br />

ve ölçek ekonomisine dayalı üretimin<br />

yapıldığı sanayi topluluklarıdır.<br />

OSB’ler, bölgesel eşitsizlik konusunun<br />

üstesinden gelebilmek, yerel kalkınmayı<br />

hızlandırabilmek ve rekabet edebilir<br />

şehirler oluşturmak gibi hedefleriyle<br />

istihdama ve ülke ekonomisine<br />

büyük katkı sağlamaktadır. İşsizlik,<br />

çarpık kentleşme ve çevre sorunlarına<br />

çözüm bulunmasında büyük rol<br />

oynayan OSB’lerin kurulmasına ve<br />

desteklenmesine Bakanlığımızca büyük<br />

önem verilmektedir.<br />

Bu çerçevede değerlendirildiğinde<br />

Bakanlığımızın ana hedefi, sanayi<br />

yatırımlarının planlı bir şekilde<br />

gerçekleştirilebilmesi, üretimde<br />

verimliliğin sağlanabilmesi, OSB’lerin<br />

uygun yerlerde kurulması ve etkin bir<br />

şekilde işletilmesidir. Bu kapsamda; çeşitli<br />

teşvik uygulamaları ile hem bölgesel<br />

dengesizlikler oluşturmadan, hem de<br />

görece geri kalmış bölgelere sanayi<br />

yatırımlarını çekmek suretiyle dengeli<br />

bir kalkınma hedefini gerçekleştirmeye<br />

çalışmaktayız..<br />

Ülkemizde sanayinin lokomotifi olan<br />

6 TEMMUZ <strong>2012</strong>

OSB’ler, güncel mevzuatıyla sanayimizin<br />

dünya ile entegrasyonuna ve rekabet<br />

gücüne katkı sağlayacak bir vizyona<br />

sahiptir. OSB’lerin kurumsallaşmış<br />

ve güncellenen yapısı ile bir model<br />

olarak ortaya konulabilecek unsurları<br />

barındırması nedeniyle, gelişmekte<br />

olan ülkeler tarafından ilgi ile izlendiği<br />

görülmektedir.<br />

Bakanlığımızca 50 yıldır başarıyla<br />

yürütülen OSB uygulamaları ile<br />

sanayicilerimize, uluslararası standartlarda<br />

yatırım alanları sunulması, istihdamın<br />

artırılması, bölgesel eşitsizliğin önlenmesi<br />

gibi imkânlar tanınmaktadır. Bu ekonomik<br />

olguların yanı sıra, planlı ve düzenli<br />

sanayileşme sayesinde ise, kentleşme<br />

ve çevre politikalarının uygulanması<br />

gibi sosyal olguların da gerçekleşmesi<br />

sağlanmıştır.<br />

Bakanlığımız sanayi tesisleri için gerekli<br />

arazinin teminini (enerji, haberleşme,<br />

ulaşım, arıtma tesisleri<br />

ve idari binaları ile<br />

tesis edilmiş halde)<br />

en kolay ve ekonomik<br />

yoldan sağlayan<br />

OSB uygulamalarını,<br />

devlet desteği ve<br />

denetimi altında<br />

gerçekleştirmektedir.<br />

Böylece, sanayiciler; yol,<br />

içme ve kullanma suyu,<br />

pis su, yağmur suyu,<br />

elektrik, haberleşme<br />

ve arıtma tesislerinden<br />

oluşan altyapıları hazır<br />

hale getirilen OSB’lere<br />

gelerek işletmelerini<br />

kurabilmektedirler.<br />

Bu da, ülkemiz<br />

geneline yayılan<br />

çarpık sanayileşmenin<br />

önüne geçilmesini,<br />

ülke ekonomisinin<br />

gelişmesini, istihdam<br />

oluşmasını ve<br />

büyük şehirlere<br />

göçün azaltılmasını<br />

sağlamaktadır.<br />

Bakanlığımız OSB’lerin<br />

evsel ve endüstriyel<br />

atıksu arıtma tesislerine<br />

kredi desteği de dâhil<br />

olmak üzere teknik<br />

YEREL YÖNETİM<br />

KURULUŞ<br />

PROTOKOLÜ<br />

ARAZİLERİN SATIN<br />

ALINMASI<br />

destek sağlamaktadır. Tüzel kişilik<br />

kazanmış 261 OSB’den 97’si atıksu arıtma<br />

sorununu çözmüştür. Bunların 48’i<br />

Bakanlığımız kredi desteği veya kendi<br />

imkânları ile atıksu arıtma tesislerini<br />

kurmuşlar, 49’u ise belediyelerin atıksu<br />

arıtma tesislerine bağlanmışlardır.<br />

Uygulamalarımızla OSB’ler ile<br />

sanayicilerin arsa ve araziye erişim sorunu<br />

da çözülmektedir. Ayrıca, bu uygulamalar<br />

ruhsat, izin ve altyapı hizmetleri gibi<br />

kamusal hizmetleri de sundukları için,<br />

sanayi sektöründeki yatırım öncesi iş<br />

ve işlemlerin “tek durak ofis” şeklinde<br />

çözümüne imkân sağlamaktadır.<br />

Bu süreç içinde, OSB mevzuatında<br />

yapılan düzenlemeler sayesinde dünya<br />

konjonktüründeki gelişme ve değişme<br />

eğilimleri dikkate alınarak yeni OSB<br />

modellerinin de uygulanmasına olanak<br />

sağlanmaktadır. Bu modellere en iyi<br />

örnekler lojistik bölgelerin ve ihtisas<br />

İLK BAŞVURU<br />

BİLİM, SANAYİ<br />

ve TEKNOLOJİ BAKANLIĞI<br />

ORGANİZE SANAYİ<br />

BÖLGESİ<br />

YER SEÇİMİ<br />

BİLİM, SANAYİ<br />

ve TEKNOLOJİ<br />

BAKANLIĞI<br />

OSB’lerin Kuruluş Aşamaları<br />

OSB TÜZEL<br />

KİŞİLİĞİ<br />

KAMU YARARI<br />

KARARI<br />

OSB FİZİBİLİTESİ<br />

YEREL YÖNETİM OLURU<br />

RESMİ<br />

KURUMLAR<br />

OSB’lerin kurulmasıdır.<br />

<strong>Sanayi</strong>cimizin bu konudaki ihtiyacını<br />

karşılamak üzere, kentleşme, rekabet<br />

edebilirlik, bilgi ve teknolojilerin etkin<br />

kullanımı gibi konularda pek çok fayda<br />

sağlayacak olan lojistik ihtisas OSB’lerin<br />

kurulmasına imkân sağlanmıştır. Bunun<br />

yanında, mer’i plana göre yapılaşarak<br />

kendiliğinden oluşmuş sanayi alanlarının<br />

organize edilmesi, çevresel etkilerinin<br />

disipline edilmesi, çalışma ortamının<br />

sağlıklı dönüşümünün sağlanması<br />

amaçlarıyla yeni bir model olarak Islah<br />

OSB uygulamalarına başlanmıştır.<br />

Bakanlığımıza bu konuda intikal eden<br />

yoğun talepler ilgili mevzuat çerçevesinde<br />

değerlendirilmektedir.<br />

Bu çalışmalarımızla, ülke ekonomisi<br />

ve planlı sanayileşmenin önemli bir<br />

unsuru olan OSB’lerin uluslararası<br />

marka değerinin daha da artırılması<br />

hedeflenmektedir.<br />

ORGANLAR<br />

ÇALIŞMALAR<br />

TEKNİK<br />

••<br />

İmar Planları<br />

••<br />

Altyapı Projeleri<br />

••<br />

İhale İşlemleri<br />

••<br />

SAĞLIK KORUMA BANDI<br />

••<br />

ARITMA TESİSİ ALANI<br />

••<br />

SOSYAL DONATILAR<br />

••<br />

YEŞİL ALANLAR<br />

••<br />

LOJİSTİK ALAN<br />

MÜTEŞEBBİS HEYET<br />

YÖNETİM KURULU<br />

DENETİM KURULU<br />

BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ<br />

İDARİ<br />

••<br />

Arsa Tahsis ve Satışı<br />

OSB<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

7

Anadolu’da <strong>Sanayi</strong>leşme ve OSB’ler<br />

Ramazan YILDIRIM<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı V.<br />

Türkiye’de sanayileşme hareketinin<br />

başlatılmasına ilişkin yasal ve kurumsal<br />

altyapıya dair kararlar I. İzmir İktisat<br />

Kongresi’nde alınmış olup 1932’den<br />

itibaren “Devletçi” sanayileşme modeli<br />

benimsenerek 1939 yılına kadar yoğunluk<br />

kaybetmeden uygulanmıştır.<br />

1933-1937 yılları arasında “Birinci Beş<br />

Yıllık <strong>Sanayi</strong> Planı” uygulamaya konulmuş,<br />

bunun ardından hazırlanan İkinci Beş Yıllık<br />

<strong>Sanayi</strong> Planı ise araya giren II. Dünya Savaşı<br />

nedeniyle rafa kaldırılmıştır (Yaşar, 2003a:<br />

34-40).<br />

1950’lerden itibaren liberal sanayileşme<br />

politikaları benimsenmiştir. Ancak gerek<br />

kamu sektörü ve gerekse özel sektör,<br />

imalat sektörü yatırımlarını Ankara’nın<br />

batısında yer alan bölgelere kaydırmıştır.<br />

Bu dönemde, atılım içinde görülen özel<br />

kesim, yatırımlarını ülkenin en “gelişmiş”<br />

ve “dışsal” yararların en yüksek olduğu<br />

İstanbul ve İzmir gibi merkezlerde<br />

toplamıştır.<br />

1963 yılından itibaren “Planlı Kalkınma”<br />

döneminin başlamasıyla birlikte, imalat<br />

sanayi yatırımlarının ülke geneline<br />

dağıtılması ve bölgelerarası gelişmişlik<br />

farklarının azaltılması amaçlanmaktadır. Bu<br />

bağlamda Karadeniz Bölgesi’nde Samsun,<br />

Akdeniz Bölgesi’nde Adana ve çevresi,<br />

Ege Bölgesi’nde Denizli, İç Anadolu<br />

Bölgesi’nde Eskişehir, Ankara, Konya ve<br />

Kayseri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde<br />

ise Gaziantep’te, adı geçen bölgelerin<br />

sanayi ve cazibe merkezi olmaya yönelik<br />

önemli gelişmeler sağlanmıştır.<br />

Ankara her ne kadar önemli bir sanayi<br />

merkezi olarak değerlendirilmese de,<br />

ülke sanayisi içinde önemli bir yeri vardır.<br />

Bu önem, Kırıkkale uzantısı dikkate<br />

alındığında artmaktadır. Karadeniz<br />

Bölgesi’nde ise Bolu ve Çorum gibi lokal<br />

gelişme kutuplarının ortaya çıkması ve<br />

bunların giderek güçlenmesi, sanayinin<br />

eski merkezlerden diğer bölgelere<br />

doğru yayıldıklarının birer örneğini<br />

oluşturmaktadır. Ancak Güneydoğu<br />

Anadolu Bölgesi’nde Gaziantep, Doğu<br />

Anadolu Bölgesi’nde ise Malatya ve<br />

kısmen de Elazığ, adı geçen bölgelerde tek<br />

tek büyümeye devam eden iller olmayı<br />

sürdürmektedir (Işık, 2000:128).<br />

1970’ler sonrasında Ege ve Marmara<br />

Bölgeleri dışına kayma eğilimi gösteren<br />

sanayinin 1980’lerden itibaren yine batı<br />

sanayi bölgeleri merkezli büyüdüğü<br />

ve 1990’lardan itibaren de yeniden<br />

çevreye doğru yayılma eğilimi gösterdiği<br />

anlaşılmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong> alanında özel sektör 1960’lara<br />

gelindiğinde önemli seviyelere ulaşmıştır;<br />

fakat bir diğer önemli sorun ortaya<br />

çıkmıştır: Yatırımların belirli yerlerde<br />

toplanması ve çarpık kentleşme.<br />

Yatırımlar, özellikle İstanbul-Kocaeli-<br />

İzmir üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu durum<br />

üzerinde bu kentlerin ulaşım imkânları,<br />

ithalat ve ihracat açısından önemli bir<br />

üs olmaları, pazarlama olanakları gibi<br />

8 TEMMUZ <strong>2012</strong>

faktörler etkili olmuştur. Yatırımların<br />

birkaç kentte toplanması ise buralara<br />

göç eden nüfusun olağanüstü miktarda<br />

artmasını ve bunun beraberinde çarpık<br />

kentleşme olgusunu ortaya çıkarmıştır.<br />

Ayrıca sanayi işletmelerinin de düzensiz<br />

bir şekilde konumlanmaları sonucu çevre<br />

düzensizliği, plansız kentleşme sorunları<br />

baş göstermeye başlamıştır.<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri (OSB),<br />

bahsedilen bu sorunları büyük ölçüde<br />

çözecek potansiyele sahiptir. Zira OSB’ler,<br />

işletmelerin yer alacağı düzenli, altyapı<br />

ve ulaşım imkânları gelişmiş bir yer<br />

sunmaktadır. Böylece sanayi alanlarının<br />

dağınık yapılaşması sorunu ortadan<br />

kalkmaktadır. İşletmelerin bir arada<br />

bulunması, planlı kentleşmeye sağladığı<br />

faydalarının yanı sıra işletmelere de<br />

katkıları bulunmaktadır. Şöyle ki bir arada<br />

bulunan işletmeler girdi tedarikini, OSB<br />

dışında yer alanlara göre, daha düşük<br />

maliyetle sağlayacaklardır. Bunun yanı<br />

sıra pazarlama olanakları açısından da<br />

OSB dışındaki işletmelere göre daha<br />

avantajlıdırlar.<br />

<strong>Sanayi</strong> alanlarının düzenli olması, nüfusun<br />

yerleşiminin de düzenli olmasına katkı<br />

sağlayacaktır. Bu gibi katkılar elbette<br />

kent içi ile alakalıdır. Bunun yanı sıra<br />

OSB’ler bölgesel gelişmişlik farklarını<br />

gidermenin de bir aracıdır. Devletimiz<br />

de OSB uygulamasını bölgesel<br />

gelişmişlik farklarını gidermek için<br />

1960’lardan itibaren kullanmaktadır.<br />

Bunun izleri kalkınma planlarımızda da<br />

görülebilmektedir. OSB’lerin bölgesel<br />

gelişmişlik farklarını ortadan kaldırması ise<br />

az gelişmiş bölgelere kurulacak OSB’ler ile<br />

yatırımcıya altyapısı hazır, ulaşım imkânları<br />

yeterli düzeyde olan yerler sunmak ve<br />

buralarda yapılacak yatırımları teşvik<br />

etmek yoluyla olmaktadır. 19.06.<strong>2012</strong><br />

tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak<br />

yürürlüğe giren son teşvik sisteminde de<br />

OSB’lere ve az gelişmiş bölgelere pozitif<br />

ayrımcılık uygulanmakta, daha fazla teşvik<br />

verilmektedir.<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin<br />

İhracattaki Rolü<br />

Ekonomik büyümenin olmazsa olmazı<br />

olan ihracat artışı; dış piyasaları öğrenme,<br />

daha iyi yönetim, daha büyük boyutlarda<br />

girişimcilik, gelişmiş kaynak tahsisi,<br />

pazarlama ve üretim yeteneklerini de<br />

kapsayan teknik bilginin yayılmasını<br />

sağlamaktadır. Uluslararası piyasalara<br />

girişte artan rekabet, ihracat dışı<br />

sektörlere de pozitif dışsallıklar sağlayan<br />

etkilerle ekonomideki genel verimlilik<br />

düzeyini yükselterek özellikle yüksek<br />

nitelik kazandıran yeni becerilerin<br />

elde edilmesine ve etkin bir fiyat<br />

mekanizmasının oluşumuna katkı<br />

sağlamaktadır.<br />

Türkiye’de 1980 yılından sonra ithal<br />

ikameci sanayileşmeden vazgeçilip,<br />

ihracata dönük sanayileşmenin<br />

uygulamaya konulmasıyla, serbest piyasa<br />

ekonomisinin yaygınlaştırılması yönünde<br />

önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bu<br />

gelişmelerden en önemlisinin sanayi<br />

bölgeleri olduğu açıktır. OSB’ler, ülkedeki<br />

sanayileşmeyi hızlandırmada, işsizliği<br />

azaltmada, bölgeler arası gelişmişlik<br />

farkını gidermede, yabancı yatırımlar için<br />

çekim alanı olmada, küçük işletmelerin<br />

gelişmesinde, kalite ve verimliliğin<br />

artışında en önemli rolü üstlenmektedir.<br />

Anadolu’daki birçok OSB’nin, ihracatta<br />

ülke ortalamasının üzerine çıkması dikkati<br />

çeken önemli bir noktadır.<br />

OSB’lerde faaliyet gösteren işletmeler<br />

arasında kurulacak iletişim ağları,<br />

uluslararası ticaret için gerekli bilginin<br />

oluşması için bir zemin oluşturur. İhracata<br />

esas teşkil eden bilgi ve deneyim,<br />

uluslararası etkinliklere katılımla elde<br />

edilmektedir. OSB’ler aracılığıyla<br />

oluşturulacak platformlarda yapılacak<br />

faaliyetlerle, işletmelere hammadde<br />

kaynaklarına ve uluslararası pazarlara<br />

erişimi sağlayan ilişkilerin oluşmasına<br />

imkân sağlanır. Böylece, OSB’ler içerisinde<br />

faaliyet gösteren işletmeler uluslararası<br />

ticarette daha güçlü bir noktaya gelir.<br />

OSB’lerde oluşturulan iş ağlarının<br />

sağladığı imkânlarla; uluslararası rekabet<br />

edebilirlik, bölgesel ağ, rekabetçi üstünlük<br />

elde edilmiştir. İş ağlarının sağladığı<br />

imkânlarla kümelenme nitelikleri kazanan<br />

işletmelerin uluslararası başarısı artma<br />

eğilimindedir. Yapılan deneysel çalışmalar,<br />

sanayi bölgesindeki işletmelerin ihracatın<br />

ithalatı karşılama oranını yakalamadaki<br />

katkısına dikkat çekmektedir. OSB’lerdeki<br />

gelişmiş ihracat hizmetlerinin varlığı,<br />

işletmelerin ihracatının miktarını ve<br />

kârlılığını üst noktalara taşımıştır.<br />

Türkiye’de ihracatçı işletmelerin<br />

çoğunluğu OSB içerisinde yer almaktadır.<br />

Bu veri düşünüldüğünde, 2023 Türkiye<br />

Vizyonu’nda 500 milyar ABD Doları olan<br />

ihracat hedefinin gerçekleştirmesinde<br />

OSB’ler önemli bir araç olarak<br />

düşünülmektedir. Bu kapsamda, özelikle<br />

OSB’lere yapılacak yatırımlar için çeşitli<br />

teşvikler getirilmiştir. Bunlardan ilki, olan<br />

5084 Sayılı “Yatırımların Teşviki Kanunu”<br />

ile getirilen teşviklerde, OSB’de yapılan<br />

yatırımlara sağlanan avantajlarla birlikte,<br />

OSB’lerde yer alan ihracatçı işletme sayısı<br />

ve ihracat miktarlarında önemli artışlar<br />

olmuştur. 2011 yılı içerinde yürürlüğe<br />

giren 4562 Sayılı Kanunun 9. Geçici<br />

Madde ile getirilen tamamen veya<br />

kısmen bedelsiz tahsisine ilişkin teşviki<br />

ile birlikte OSB’lerin ihracatçı işletme<br />

sayısı artacağı beklenmektedir. Son<br />

olarak 19.06.<strong>2012</strong> tarihinde yürürlüğe<br />

giren yeni teşvik uygulamasında, OSB’de<br />

yapılan yatırımların, vergi indirim oranları<br />

ve sigorta primi işveren desteği süresi<br />

bakımından, daha avantajlı olan bir alt<br />

bölgede yer alacağı hususu hüküm altına<br />

alınmıştır.<br />

Yeni teşvik uygulamasıyla OSB’ler için<br />

önemli avantajlar getirilmiştir. Teşvik<br />

kararnamesinde az gelişmiş bölgelerde<br />

yapılacak yatırımlarda bu avantaj<br />

katlanarak artmaktadır. Dolayısıyla az<br />

gelişmiş bölgelerdeki düşük ihracat<br />

miktar ve yoğunluklarının artacağı<br />

düşünülmektedir.<br />

KAYNAKÇA<br />

••<br />

Işık, Ş. (2000). Türkiye’de <strong>Sanayi</strong><br />

Faaliyetlerinin Dağılışında Meydana Gelen<br />

Değişmeler, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı:11.<br />

••<br />

Yaşar, O.(2003a). <strong>Sanayi</strong> Coğrafyası<br />

Açısından Bir Araştırma: Türkiye’de Tarıma<br />

Dayalı <strong>Sanayi</strong>ler, Çantay Kitabevi Yayınları:<br />

İstanbul.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

9

Türkiye’deki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Uygulamaları ve Mevcut Durum<br />

Yaşar ÖZTÜRK<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdür V.<br />

TARİHÇE<br />

Türkiye’de sanayileşme çabaları<br />

Cumhuriyet’le birlikte yoğunluk<br />

kazanarak ekonomik kalkınmanın ve<br />

yeni kazanılan siyasi bağımsızlığın<br />

temeli olarak görülmüştür. <strong>Sanayi</strong>leşme,<br />

Cumhuriyet’in ilk yıllarında özel kesimin<br />

girişimlerine bırakılmış ancak gerek<br />

mali gücünün yetersizliği, gerekse<br />

deneyim yoksunluğu nedeniyle özel<br />

kesim bu görevi beklenen şekilde<br />

yerine getirememiştir. 1931 yılında<br />

uygulamaya konulan “I. Beş Yıllık <strong>Sanayi</strong><br />

Planı” çerçevesinde sanayi altyapısının<br />

oluşturulması çalışmalarına başlanmıştır.<br />

I. <strong>Sanayi</strong> Planı döneminde bütünüyle<br />

kamu girişimciliği ön planda tutulmuş<br />

Sümerbank, Etibank, Denizcilik Bankası<br />

gibi kuruluşlar faaliyete geçmiştir.<br />

1960’lı yılların başından itibaren yerel ve<br />

merkezi yönetimlerle sanayi çevrelerinde<br />

10 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

OSB’ler konuşulur ve tartışılır olmuştur.<br />

Türkiye’de kurumsal anlamda planlama<br />

çalışmalarına, 1961 Anayasası’ndan sonra<br />

Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulmasıyla<br />

başlanmıştır. Süreçte, beş yıllık ve yıllık<br />

planlar yapılmıştır. OSB’lerin ele alınması<br />

ve yaygınlaştırılması hususları kalkınma<br />

planlarının başlangıcından itibaren temel<br />

politikalardan biri olmuştur.<br />

Belirlenen hedefler doğrultusunda<br />

ülkemiz sanayisinin geliştirilmesi amacıyla<br />

OSB uygulamalarına ilk olarak 1962<br />

yılında Bursa’da bir OSB kurulmasıyla<br />

başlanmıştır. Türkiye’ de OSB uygulamaları<br />

herhangi bir yasal mevzuatı olmadan<br />

1982 yılına kadar devam etmiştir. Söz<br />

konusu mevzuat boşluğunun giderilmesi<br />

amacıyla 31 Ocak 1982 tarihli ve 17591<br />

sayılı Resmi Gazete’de “<strong>Sanayi</strong> ve<br />

Ticaret Bakanlığı Fonlar Yönetmeliği”<br />

yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.<br />

OSB’lerin kurulması, o tarihlerde beş<br />

yıllık kalkınma planlarındaki hedefler<br />

doğrultusunda Bakanlar Kurulu Kararları<br />

ile gerçekleştirilmiştir.<br />

Ülkemizde “<strong>Sanayi</strong>nin belirli bir plan<br />

dâhilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi<br />

amacıyla; gerekli idari, sosyal ve teknik<br />

altyapı alanları ile küçük imalat ve tamirat,<br />

ticaret, eğitim ve sağlık alanları, teknoloji<br />

geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı<br />

bir şekilde ve belirli sistemler dâhilinde<br />

sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan<br />

mal ve hizmet üretim alanları” şeklinde<br />

tanımlanan OSB’lerin kurulması,<br />

denetlenmesi ve kredilendirilmesi<br />

görevleri, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji<br />

Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğundadır.<br />

Bu görev, 08/06/2011 tarihli ve 27958<br />

mükerrer sayılı Resmi Gazete’de<br />

yayımlanan 635 sayılı “<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve<br />

Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri<br />

Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”<br />

ile görev ve sorumluluk alanlarına

dâhil edilen “<strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong><br />

Müdürlüğü” tarafından Bakanlığımız adına<br />

yürütülmektedir.<br />

YASAL MEVZUAT<br />

OSB’lerin hızla çoğalması, ülkenin<br />

ekonomik yelpazesinde öneminin giderek<br />

artması ve OSB’lerin tüzel kişilikten<br />

yoksun olması sebebiyle pek çok hukuki<br />

sorunların meydana gelmesi yeni bir yasal<br />

düzenlemeyi zorunlu hale getirmiştir. Bu<br />

kapsamda; 4562 sayılı “Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri Kanunu”12/04/2000 tarihinde<br />

TBMM’de kabul edilmiş ve 15/04/2000<br />

tarihli ve 24021 sayılı,<br />

“Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri<br />

Uygulama Yönetmeliği”<br />

ise 01/04/2002 tarihli<br />

ve 24713 sayılı Resmi<br />

Gazete’de yayımlanarak<br />

yürürlüğe girmiştir.<br />

OSB’lerin yer seçimi usül<br />

ve esaslarının belirlendiği<br />

“Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri<br />

Yer Seçimi Yönetmeliği”<br />

ise ilk olarak 28/06/1997<br />

tarihli ve 23033 sayılı<br />

Resmi Gazete’de<br />

yayımlanmış, ancak bu<br />

tarihten sonra yürürlüğe<br />

giren OSB Kanununa<br />

bağlı olarak yeniden<br />

düzenlenerek 21/05/2001<br />

tarihli ve 24408 sayılı<br />

Resmi Gazete’de<br />

yayımlanmıştır. Ancak<br />

zaman içinde oluşan bazı<br />

sorunlar nedeniyle bu<br />

yönetmelik de ihtiyaca<br />

cevap verememeye<br />

başlamıştır. Bu ihtiyaç<br />

neticesinde oluşturulan yeni “OSB Yer<br />

Seçimi Yönetmeliği”, 17/01/2008 tarihli ve<br />

26759 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak<br />

yürürlüğe girmiştir. Halen yürürlükte<br />

olan bu yönetmelikle, yer seçimine esas<br />

kurum ve kuruluş görüşlerine zaman<br />

kısıtlaması getirilmek suretiyle OSB<br />

yerinin kesinleştirilme işleminin yıllarca<br />

sürüncemede bırakılmaması sağlanmış,<br />

ayrıca Yer Seçimi Komisyonu’na üye<br />

gönderecek kurum sayısı azaltılarak<br />

bürokratik işlemler kısaltılmıştır.<br />

OSB’lerde yer alan parsellerin tahsisine<br />

ilişkin usul ve esasları belirleyen “OSB’lerde<br />

Yer Alan Parsellerin Gerçek veya Tüzel<br />

Kişilere Tamamen veya Kısmen Bedelsiz<br />

Tahsisine Dair Yönetmelik” ise 26/8/2011<br />

tarihli ve 28037 sayılı Resmi Gazete’de<br />

yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.<br />

OSB’LERİN SANAYİCİLERE<br />

SAĞLADIĞI FAYDALAR<br />

OSB’lerin bünyesindeki sanayicilere<br />

sağladığı faydalar; ortak altyapı ve<br />

sosyal tesislerden faydalanılması, ortak<br />

enerji, su, doğalgaz, haberleşme, ulaşım,<br />

arıtma tesisi gibi altyapı hizmetlerinin,<br />

verilen düşük faizli, uzun vadeli<br />

krediler vasıtasıyla tamamlanması ile<br />

girdi maliyetlerinin daha ucuza temin<br />

edilebilmesi, OSB müdürlüklerinin<br />

sanayiciye verdiği izin, ruhsat vb.<br />

hizmetlerin “tek durak ofis” yapısına uygun<br />

olması, sağlanan teşvik ve muafiyetlerden<br />

yararlanılması şeklinde özetlenebilir.<br />

MEVCUT DURUM<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı<br />

tarafından 50 yıldır yürütülen OSB<br />

uygulamaları, ekonomik gelişmeye<br />

destek vermek üzere, bir ilimiz dışında<br />

tüm illerimizde bulunmaktadır. Bugün<br />

itibari ile toplam 27 bin 542 hektar<br />

büyüklüğünde, 147 adet organize<br />

sanayi bölgesi projesinin altyapı<br />

inşaatı tamamlanarak sanayicilerimizin<br />

hizmetine sunulmuştur.<br />

BİLGİ ve TECRÜBE PAYLAŞIMI<br />

Ülkemizdeki OSB uygulamaları bir model<br />

olarak ortaya konulabilecek unsurları<br />

barındırmakta olup, bu modelin bazı<br />

ülkeler tarafından izlendiği ve örnek<br />

alındığı görülmekte,<br />

birçok ülkeden, kendi<br />

ülkelerinde yapacakları<br />

OSB’ler hakkında teknik<br />

danışmanlık talebi<br />

gelmektedir.<br />

“<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji<br />

Bakanlığının Teşkilat ve<br />

Görevleri Hakkında Kanun<br />

Hükmünde Kararname”<br />

nin 9-(1) (ç) maddesinde<br />

“..sanayi bölge ve sitelerinin<br />

yurtiçi ve yurtdışında<br />

tanıtımına ve yatırımcı<br />

teminine yönelik çalışmalar<br />

yapmak, uygulamalarla<br />

ilgili olarak diğer ülkelere<br />

rehberlik yapmak” şeklinde<br />

bir görev tanımlanmakta<br />

olup bu görev, “<strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü<br />

”ne verilmiştir.<br />

Bu görev ve sorumluluk<br />

kapsamında <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri <strong>Genel</strong><br />

Müdürlüğü, 50 yıllık<br />

OSB proje ve uygulama tecrübesi ile<br />

edindiği bilgi ve birikimini, talep eden<br />

ülkelerle paylaşmakta olup bu ülkeler<br />

tarafından kurulması düşünülen OSB’lerle<br />

ilgili olarak rehberlik hizmetini <strong>Bilim</strong>,<br />

<strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı adına<br />

gerçekleştirmektedir.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

11

Makale Planlama Stratejisinde Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin Rolü<br />

PLANLAMA STRATEJİSİNDE<br />

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN ROLÜ<br />

R. Esra OĞUZ / Şube Müdürü - <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü<br />

Dünya nüfusunun hızlı artışı<br />

ve kentleşme, arazi kullanım<br />

taleplerini ve çeşitliliğini<br />

artırmış, bölgelerin eşitsiz gelişiminin<br />

ortaya çıkardığı kimi sorunlar nedeniyle,<br />

planlı gelişme sorunsalı bir gerçeklik<br />

olarak ortaya çıkmıştır. Ülkemizde de<br />

1950’lerde tarımda makineleşme süreci<br />

ile birlikte tarımda istihdam edilen nüfus<br />

azalmış, sanayileşen kent merkezlerinin<br />

istihdam olanaklarının çekim gücü,<br />

kırdan kente nüfus akınına yol açmıştır.<br />

Kentlerin hızla büyümesi, kentleşme<br />

sorunlarını da beraber getirmiştir. Bu<br />

dönemde, gecekondulaşma, kentsel<br />

altyapı yetersizliği, sanayi tesislerinin<br />

yol açtığı çevresel etkiler ve mekânsal<br />

deformasyon, hemen akla gelen<br />

sorunlar olarak öne çıkmaktadır.<br />

Nüfus artışı sonucu iç pazarın<br />

genişlemesi, kırsal kesimin pazara<br />

açılması, dış toplu durumun<br />

(konjonktürün) fiyatları sanayi lehine<br />

değiştirmesi ile sanayileşme kârlı hale<br />

gelmiş, sanayileşmenin lokomotif gücü,<br />

yalnızca kentler arasında eşitsiz gelişime<br />

değil, bölgesel gelişmişlik farklarının<br />

ortaya çıkmasına da yol açmıştır<br />

(Kazgan, 1985).<br />

Bölgesel gelişmişlik farklarının artışı,<br />

kentleşme sorunlarının büyümesi,<br />

kalkınmanın planlı olarak yapılması<br />

gereğini ortaya koymuş, 1960’lı yıllarla<br />

birlikte ekonomik, sosyal ve kültürel<br />

kalkınmanın hızlandırılması, uygulanan<br />

politikalar arasında uyum sağlanması,<br />

toplumsal ve kültürel dönüşümün<br />

uyumlu yönlendirilmesi ve ekonomiye<br />

rasyonel kamu müdahalesinin<br />

temini amacıyla kalkınma planlarının<br />

12 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

hazırlanması ve uygulanması fikri<br />

benimsenmiştir (Kalkınma Bakanlığı,<br />

<strong>2012</strong>).<br />

DPT tarafından hazırlanan Birinci Beş<br />

Yıllık Kalkınma Planında (1963 - 1967),<br />

ekonomik dengenin kurulması,<br />

ekonomik ve toplumsal kalkınmanın<br />

birlikte gerçekleştirilmesi, belli bir<br />

hızda büyüme ve sanayileşmeye<br />

önem verilmesi amacıyla uzun vadeli<br />

hedefler belirlendiği gibi bu amacın<br />

gerçekleştirilmesi için “sanayide kuruluş<br />

yerlerinin seçilmesinde toplam verimliliği<br />

arttırma yanında bölgelerarası dengeli bir<br />

kalkınma sağlama hedefine göre hareket<br />

edileceği” hususu tedbirler arasında<br />

sayılmıştır (DPT, 1963).<br />

Bu plan dönemi içinde ilk olarak Bursa<br />

OSB kurulmuştur. Birinci Beş Yıllık<br />

Kalkınma Programında sanayinin<br />

kuruluş yerlerinin seçiminde verimli<br />

toprak kullanımı ve bölgelerarası<br />

gelişmişlik dengesinin sağlanması<br />

konusunda vurgu yapılmış olmakla<br />

birlikte, ilk organize sanayi bölgesinin<br />

kuruluş yerinin yine bir gelişmiş<br />

bölgede seçilmesi dikkat çekicidir.<br />

Bunun en önemli nedeni, kalkınma<br />

planlarının stratejik planlar olması,<br />

mekânsal düzenlemeye referans<br />

vermemesidir. Uygulamaya yön verecek<br />

bölge planlarının da bu dönemde<br />

yapılmaması, uygulamaların sistem<br />

dinamikleri içinde gelişmesine yol<br />

açmıştır.<br />

İkinci ve daha sonraki Beş Yıllık<br />

Kalkınma Planlarında düzenli sanayi<br />

bölgelerinin kuruluşuna verilen önem<br />

sürdürülmüş, sanayi faaliyetlerini bu<br />

bölgelere yönlendirmek için özel kredi<br />

imkanları, vergi indirimleri, altyapı<br />

temini ve ucuz enerji gibi teşvik paketleri<br />

önerilmiştir. Bursa OSB’den sonra<br />

Konya, Manisa, Gaziantep OSB’lerin<br />

kuruluşu gerçekleşmiş, giderek Artvin<br />

hariç ülkenin her ilinde birden fazla<br />

OSB kuruluşu mümkün olmuşsa da<br />

pazara yakınlığı, ulaşım imkânları,<br />

kalifiye eleman temininin kolaylığı gibi<br />

nedenlerle sanayinin gelişmiş bölgeleri<br />

tercihi devam etmiştir. *<br />

2000 yılına kadar merkezi ve yerel<br />

idareler tarafından yürütülen ortak<br />

çalışmalarla kurulan ve işletilen OSB’ler,<br />

15 Nisan 2000 tarihinde yürürlüğe giren<br />

4562 sayılı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri<br />

Kanunu ile yeni bir döneme girmiş,<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı<br />

(eski adıyla <strong>Sanayi</strong> ve Ticaret Bakanlığı)<br />

denetimi altında kendi kendini yöneten<br />

bir model olmuştur.<br />

Ekonomik büyümenin sağlanması,<br />

istihdam olanaklarının arttırılması,<br />

sanayinin mekânsal kontrolünün<br />

sağlanması, çevresel etkilerinin disipline<br />

edilmesi gibi planlamaya birçok<br />

araçsal fayda sağlamış olan OSB’ler, bu<br />

düzenleme ile yeni bir ivme kazanmış,<br />

sektörel ihtiyaçları belirleme ve yönetme<br />

konusunda avantajlı bir konuma<br />

yükselmiştir. OSB’nin ihtiyaçlarına<br />

göre bölge teşkilatları oluşturulmuş,<br />

bölgelerin kendi kendisini yönetmesi,<br />

* 2011 yılı verilerine göre OSB’lerde tüketilen<br />

22,17 milyar kwh elektrik enerjisinin, 7,9<br />

milyar kwh’si yalnızca Marmara Bölgesinde<br />

yer alan OSB’lerde tüketilmektedir. Bunu<br />

4,7 milyar kwh ile Akdeniz Bölgesinde yer<br />

alan OSB’ler izlemektedir. Doğu Anadolu<br />

Bölgesinde yer alan OSB’lerin tamamının<br />

elektrik tüketimi ise 0.3 milyar kwh’tır (http://<br />

osbbs.osbuk.org.tr/)

Makale Planlama Stratejisinde Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin Rolü<br />

bürokratik işlemleri azaltarak, yönetimi<br />

daha da etkinleştirmiştir.<br />

Aynı dönemlerde turizm, ulaştırma<br />

ve enerji gibi sektörel alanlarda da<br />

etkinlikleri yönetmek üzere özel<br />

kanunlar çıkarılmış, özel olarak korunan<br />

alanlara yönelik planlama yetkileri ilgili<br />

idarelerine verilmiştir. Böylece farklı<br />

kurumlar tarafından planlanan ve<br />

özel mevzuata tabi birçok proje alanı<br />

ortaya çıkmıştır. Bağımsız uygulama<br />

alanları oluşturan projeler arasında,<br />

kentlerin planlaması çetrefilli bir iş<br />

haline gelmiştir. Planlama tanımı gereği,<br />

farklı sektörler arasında denge kuran,<br />

nüfusun ekonomik, sosyal, kültürel<br />

ihtiyaçlarını tasarlayan, mekânı ihtiyaçlar<br />

ve olanaklar ölçüsünde biçimlendiren<br />

kararlar içerdiğinden, proje bazlı<br />

mekânsal müdahaleler planların<br />

bütünselliğini ortadan kaldırmıştır.<br />

Bu durumun OSB’lere ilk yansıması, yer<br />

seçimleri ile olmuştur. Yatırım alanlarının<br />

tespitinde referans alınabilecek<br />

bütüncül bir planın olmaması ya da<br />

konut, sanayi, turizm, enerji, ulaştırma<br />

vb. sektörlerinin her birinin kendi başına<br />

yatırım alanlarını belirlemesi, kurumların<br />

birbiri ile ilişkisini “görüş verme”<br />

düzeyine indirgemiştir. OSB kuruluş yeri<br />

belirlenirken, yerleşim yerinin nüfus<br />

özellikleri, ekonomik yapısı, gelişme<br />

eğilimleri, merkez kademelenmesi,<br />

etkileşim alanı, ulaşım bağlantıları,<br />

enerji altyapısı, su temini, finansmanı,<br />

nitelikli eleman temini, çalışan nüfusun<br />

konut ihtiyacı, vb. onlarca faktör<br />

değerlendirilerek ve kentin diğer<br />

mekânsal kullanım biçimleri ile birlikte<br />

planlamada ele almak gerekirken<br />

proje bazlı değerlendirme yapılma<br />

durumu ortaya çıkmıştır. Buna karşın<br />

bazı belediyelerin OSB projelerini<br />

sahiplenmemeleri, “anorganize”,<br />

niteliksiz sanayi alanları açmaları,<br />

kamu yatırımı olan OSB’lerin etkinliğini<br />

azaltmış, kimi yerlerde atıl duruma<br />

gelmesine yol açmıştır.<br />

SONUÇ YERİNE…<br />

50 yıllık bir deneyimi biriktiren OSB’ler,<br />

yaşanan kimi aksaklıklara rağmen,<br />

sanayileşme konusunda en etkin ve<br />

verimli modeli oluşturmaya devam<br />

etmektedir. Bu başarının en önde gelen<br />

nedeni, planlamanın katılım ilkesinin bu<br />

projelerde hayata geçirilmiş olmasıdır.<br />

OSB mevzuatından mikro uygulamalara<br />

kadar her aşamada sektörün görüş ve<br />

önerilerinin alınması, düzenlemelerin<br />

tepeden inme değil tüm paydaşların<br />

ortak aklı ile yapılıyor olması, kendi<br />

kendini yöneten bir model olarak<br />

katılımcılara “tek durak ofis” hizmetinin<br />

sunulması, sanayi sektörünün mekânsal<br />

alan seçiminde tercih sebebidir.<br />

OSB’lerde, sağlık koruma bandı ve<br />

arıtma tesisi ile sanayinin çevresel<br />

etkilerinin azaltılması, yapılaşma öncesi<br />

çeşitli zemin etütleri ile yapıların güvenli<br />

inşasının sağlanması, tesis kurulmadan<br />

önce altyapı temini, eğitim alanları,<br />

sağlık, güvenlik, sosyal ve idari tesisler,<br />

itfaiye teşkilatı gibi kamusal hizmetlerin<br />

sunumu, bu bölgeleri diğer sanayi<br />

alanlarına göre hem kamu hem de<br />

sanayiciler açısından avantajlı duruma<br />

getirmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>nin gelişigüzel alanlarda<br />

yapılaşması yerine uygun bir alanda<br />

denetimli yapılaşmasının, kentlerin<br />

yaşanabilirliği ve doğal varlıkların<br />

korunması için zorunlu olması nedeniyle<br />

planlama konusunda görev üstlenmiş<br />

olan tüm kurumların çalışmalarında,<br />

sektörün uzmanı olan kurum ve<br />

kuruluşlarla işbirliği geliştirmesi ve üst<br />

ölçekli planlamaların ilgili tüm tarafların<br />

katılımı ile yapılması zorunluluk arz<br />

etmektedir.<br />

OSB’lerin gelecekte de vizyonunu<br />

sürdürebilmesi için çevre ve altyapı<br />

yatırımlarını hayata geçirmesi, sosyal<br />

ve teknik hizmetlerini gerektiği gibi<br />

vermesi, idari teşkilatını nitelik olarak<br />

güçlendirmesi gerekmektedir.<br />

KAYNAKÇA<br />

1. Gülten Kazgan, Ekonomide Dışa Açık<br />

Büyüme, Altın Kitaplar, 1985.<br />

2. Keleş Ruşen, Kentleşme Politikası, İmge<br />

Kitapevi, Ankara, 2007.<br />

3. Mengi Ayşegül ve Algan Nesrin,<br />

Küreselleşme ve Yerelleşme Çağında<br />

Bölgesel Sürdürülebilir Gelişme,<br />

Siyasal Kitapevi , Ankara, 2003.<br />

4. Torlak, S. Evinç, İmar Yasalarının<br />

Gelişimi Üzerine Düşünceler, Çağdaş<br />

Yerel Yönetimler, TODAİ, C.11, 2002.<br />

İNTERNET KAYNAKLARI<br />

1. DPT, Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı,<br />

http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/<br />

PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx<br />

?Enc=83D5A6FF03C7B4FCE4A2B5A9FE<br />

13949B,<br />

erişim: 18/06/<strong>2012</strong>.<br />

2. Kalkınma Bakanlığı, 1960 Sonrası<br />

Dönemde Planlama,<br />

http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/<br />

PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx<br />

?Enc=83D5A6FF03C7B4FCA5B0BB9C7A<br />

740968E31CF9AA8F449BFB16AFEA1F26<br />

CD6D79,<br />

erişim: 18/06/<strong>2012</strong>.<br />

3. OSB Elektrik Tüketimleri,<br />

http://osbbs.osbuk.org.tr/,<br />

erişim: 18/06/<strong>2012</strong>.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

13

YEREL KALKINMAYA ENTEGRE YAKLAŞIM: ŞANLIURFA...<br />

Kemal Devrim OĞUZ / Şube Müdürü - <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü<br />

Ülke tarihimiz, genel ve yerel düzeyde<br />

bir çok kalkınma stratejisi, planlaması ve<br />

taktiksel adımları da içeren uygulamalarla<br />

doludur. Bu açılımların çoğunun raflarda<br />

saklanmaktan öteye gidememesi,<br />

uygulama şansına sahip olanların da daima<br />

bir tarafının eksik kalması hepimizin alışık<br />

olduğu sonuçlardır. Bu durum, ekonomik<br />

yapı, sosyal etkileşim ve ortak yönetişim<br />

gibi siklet merkezlerinin oluşturulması ve<br />

bunlara işlevsellik kazandırılmasını zorunlu<br />

kılmaktadır. Entegre bir planın ve planın<br />

uygulanma yöntemlerini gösteren bir dizi<br />

stratejinin olmaması halinde, sınai kalkınma<br />

sürecinin, ülke genelinin veya yerelliğin<br />

kalkınma potansiyelini tam anlamıyla<br />

değerlendirebilmesine karşı duran öğeler<br />

tarafından büyük olasılıkla engelleneceği<br />

sonucunu ortaya koymaktadır.<br />

<strong>Genel</strong> politika ve hakim siyasi iradenin<br />

de artık bu perspektifte davranmaya<br />

başladığı bu süreç, bu tür uygulamaların<br />

sayısının artırılarak çeşitlendirilmesine<br />

yönelik örnekleri ortaya çıkarmaya<br />

başlamıştır. Bu örneklerin sonuncusu ve en<br />

kapsamlısı, “Şanlıurfa <strong>Sanayi</strong>sinin Yeniden<br />

Yapılandırılması Projesi” dir.<br />

2006 yılı Türkiye- Avrupa Birliği Mali İşbirliği<br />

programı çerçevesinde yürütülüp, 2011<br />

yılının Mayıs ayında sonlandırılan ve toplam<br />

15.709.776 Euro bütçeye sahip projenin<br />

itici gücü, kurumsal faydalanıcı sıfatıyla<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü olmuştur.<br />

Projenin temel hedefi; GAP Bölgesi’nde<br />

sosyal istikrara ve ekonomik kalkınmaya<br />

katkıda bulunarak, Türkiye’de bölgesel<br />

farklılıkları azaltmaktır. Spesifik olarak da;<br />

Proje ile Şanlıurfa için stratejik sektörler<br />

belirlenmesi ve Şanlıurfa II. OSB’deki<br />

firmaların rekabetçi bir biçimde faaliyet<br />

göstermelerine imkân tanıyacak iş<br />

ortamının tesis edilmesi hedeflenmiştir.<br />

Görülmektedir ki; il geneli için oluşturulan<br />

sınai kalkınma modellemesi, ülkemiz sınai<br />

kalkınma atılımında bir başarı öyküsüne<br />

dönüşen OSB kavramının üzerinden<br />

şekillendirilmiştir. Çünkü OSB’ler, fiziksel<br />

altyapı bütünlüğü ve ortak kullanım<br />

avantajları, ortak yönetim ve işbirliği<br />

kültürünün oluşturulması gibi hususlarda<br />

çok iyi bir ortam sunmaktadır.<br />

Proje; temel olarak iki ana bileşenden<br />

14 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

oluşmaktadır. İlk bileşen, 13.089.776<br />

Euro bütçelidir ve fiziksel altyapının<br />

tamamlanmasına yönelik inşaat işlerini<br />

kapsamaktadır. Bu bileşenle 96 ha’lık<br />

altyapı inşaatı (Yol, içmesuyu, kanalizasyon,<br />

yağmursuyu, elektrik ve doğalgaz) ile I.<br />

ve II. OSB’ye hizmet edecek atıksu arıtma<br />

tesisi inşaatı tamamlanmıştır. İkinci bileşen<br />

ise 2.620.000 Euro bütçeli teknik destek<br />

bileşenidir. Bu Bileşen UNDP Türkiye ile<br />

yapılan katkı antlaşması ile yürütülmüştür.<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü’nün OSB’lere<br />

fiziksel altyapı hazırlama noktasında<br />

sahip olduğu bilgi birikimi ve tecrübe<br />

düşünüldüğünde, projeden sağlanan katkı<br />

ve alınan geri beslemeler doğal olarak<br />

teknik destek bileşeninde yoğunlaşmıştır.<br />

Bu nedenle, bundan sonra bu bileşen<br />

üzerinde durulacaktır. Bu bileşenin temel<br />

faaliyetleri; Entegre Sınaî Kalkınma Planı’nın<br />

(ESKP) geliştirilmesi, yatırım olanaklarının<br />

tanıtımı, başvuruların değerlendirilmesi,<br />

işletme geliştirme hizmetleri, kapasite<br />

geliştirme olarak sıralanabilir.<br />

Şanlıurfa ESKP, Şanlıurfa <strong>Sanayi</strong>sinin Yeniden<br />

Yapılandırılması Projesinin merkezi öğesidir.<br />

Plan; içinde önerilen stratejilerin uzun vadeli<br />

vizyona ulaşılmasına yönelik tamamlayıcı<br />

kimliği, stratejik tutarlılığı ile sektörel<br />

yol haritalarını kapsaması anlamında<br />

“entegredir”, yani stratejileri uzun vadeli<br />

plan hedeflerinin gerçekleştirilmesine<br />

yönelik olarak tamamlayıcıdır ve stratejik<br />

uyumu sağlamak amacıyla tüm sektörel yol<br />

haritalarını kapsamaktadır. ESKP, ekonomik<br />

kalkınma için işbirliğine dayalı bir yaklaşım<br />

önermekte ve paylaşılan ortak bir ekonomik<br />

vizyonu ve bu vizyonla entegreli stratejik<br />

sektörler (Tarıma dayalı gıda sanayi, tekstil<br />

ve giyim sektörü, özellikli imalat sektörü)<br />

için sektörel vizyonları ortaya koymaktadır.<br />

Dünya Ekonomik Forumu tarafından<br />

hazırlanan Küresel Rekabet Endeksi<br />

(Dünya Ekonomik Forumu, Küresel Rekabet<br />

Raporu 2009–2010, S. 20-21) kalkınmayı üç<br />

aşamada tanımlamaktadır. İlk aşamada,<br />

ekonomi üretim faktörü temelli olup,<br />

ülkeler temel olarak niteliksiz işgücü ve<br />

doğal kaynaklar gibi faktör donanımlarına<br />

göre rekabet etmektedirler. Ücretler<br />

arttıkça daha etkin üretim süreçlerini<br />

geliştirmeleri ve ürün kalitesini artırmaları<br />

gerektiğinde, ülkeler verimlilik temelli<br />

kalkınma aşamasına geçmektedirler. Son<br />

olarak ülkeler yenilikçilik temelli aşamaya<br />

geçtiklerinde, ülkeler daha yüksek ücretleri<br />

ve bununla bağlantılı yaşam standartlarına<br />

erişebilir ve ancak yeni ve özgün ürünlerle<br />

rekabet edebildiği sürece bu durumlarını<br />

sürdürebilirler. Bu aşamada, şirketler, en<br />

karmaşık üretim süreçlerini kullanarak yeni<br />

ve farklı ürünler üretip yenilikçiliğe dayalı<br />

bir rekabet modeli içerisinde olmalıdırlar.<br />

Günümüzde Şanlıurfa ekonomisi üretim<br />

faktörü temellidir. İl, hali hazırda temel<br />

olarak niteliksiz işgücü ve verimli topraklar<br />

gibi kendi üretim faktörü donanımları<br />

çerçevesinde rekabet etmektedir. ESKP’nin<br />

kısa ve orta vade hedefleri; Şanlıurfa’nın<br />

faktör koşullarından daha iyi faydalanılması,<br />

yerel ekonominin etkinliğinin ve<br />

verimliliğinin artırılması ve yenilikçilik<br />

temelli bir ekonominin temel öğelerinin<br />

belirlenmesine yardımcı olmak amacına<br />

yöneliktir. Sonuç olarak Plan, Şanlıurfa’nın<br />

“yenilikçilik temelli” bir ekonomiye<br />

geçişine destek vermeyi amaçlamaktadır.<br />

ESKP kapsamında Şanlıurfa’nın kalkınma<br />

vizyonu aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:<br />

“2020 yılı itibariyle, Şanlıurfa, yüksek<br />

katma değerli gıda işleme, tekstil ve<br />

imalat alanlarında, hayata geçirilecek<br />

sulama projeleri ile etkin tarımsal çıktıları<br />

da kullanmak suretiyle güçlü, büyüyen,<br />

dengeli bir ekonomiye sahip olacaktır”.<br />

Bu vizyon yerel ve ulusal düzeyde 50 paydaş<br />

tarafından katılımcı bir süreç dahilinde<br />

belirlenmiş olup, teyit edilmiştir. Yerel<br />

paydaşların da teyit ettiği gibi, Şanlıurfa’da<br />

bu vizyonu gerçekleştirecek yeterli isteklilik<br />

düzeyi ve liderlik vasfı mevcuttur. Bu isteğin<br />

ve liderliğin işbirliği yoluyla vizyonu hayata<br />

geçirmesi gerekmektedir. Tam da bu<br />

noktada; Şanlıurfa Valiliği başta olmak üzere,<br />

ilin tüm sivil toplum örgütleri ve meslek<br />

odaları ile iş dünyası ve sektör temsilcilerinin<br />

katılımı ile proje ekibi önderliği ve<br />

koordinasyonunda oluşturulan Yerel<br />

Rekabet Gücünün Geliştirilmesi Platformu<br />

(ŞUYERGEP), yerel düzeyde ihtiyaç duyulan<br />

koordinasyonun sağlanmasından sorumlu<br />

olacak, aynı zamanda liderlik görevi de<br />

üstlenecektir. Tamamen gönüllülük esasıyla<br />

işleyen ve katkı sunmaya hevesli tüm<br />

unsurların katılımına açık olan bu platform,

proje devam ederken oluşmuş ve 6 adet<br />

toplantı yapmıştır. Proje sonrasında ise<br />

halen çalışmalarına Karacadağ Kalkınma<br />

Ajansı’nın sekreteryasında devam<br />

etmektedir. ESKP’nin uygulanmasına yönelik<br />

araçların geliştirilmesi ve bunların takibi<br />

ile sonuçta Şanlıurfa’yı hedeflenen 2020<br />

vizyonuna taşıma görevi büyük ölçüde yerel<br />

aktörlerin güç ve akıl birliğine dönüşmüş bu<br />

platform tarafından yürütülecektir.<br />

GAP kapsamındaki sulama projeleri,<br />

çiftçilerin suyu daha verimli kullanmaları ile<br />

daha fazla gelir elde etmeleri ve yeni ürün<br />

ve teknolojiler için yeterli sermayeyi yatırıma<br />

dönüştürmeleri ve sağlamaları yolu ile yeni<br />

gıda işleme tesislerini faaliyete geçirmeleri<br />

yoluyla bir katalizör işlevi görebilirdi.<br />

Şanlıurfa son on yıllık dönemde önemli<br />

ölçüde büyümesine rağmen, bu büyüme<br />

sürdürülebilir yatırımlar neticesinde<br />

gerçekleşmemiş, aksine büyük ölçekli kamu<br />

yatırımları, ürünlerin piyasa fiyatlarındaki<br />

değişimler ve diğer beklenmedik faktörler<br />

tarafından yönlendirilmiştir. Bunun<br />

nedenlerinden birisi yatırımların tek<br />

yönlülüğüdür. Fiziki altyapı gelişirken,<br />

“know-how (teknik bilgi)”a yönelik<br />

yatırımlar sınırlı düzeyde kalmıştır (Şekil 1).<br />

Örneğin, bir yatırımcı meyve işleme tesisi<br />

için şeftali yetiştiriciliğini bir fırsat olarak<br />

görmesine rağmen, farklı şeftali ağaçlarının<br />

test edilmesinde engellerle karşılaşıyor ise<br />

ve çiftçiler yeni ürün türlerini denemede<br />

isteksiz davranıyorlarsa, bu durumda şeftali<br />

üreticiliği alanında hali hazırda devam<br />

eden tarım uygulamaları değişmeyecektir.<br />

Tarımda ilerlemeye yönelik değişimler<br />

olmadan, en çok gelecek vadeden imalat<br />

fırsatları da gelişim gösteremeyecektir.<br />

Şekil 1: Şanlıurfa’daki Fiziki Yatırımların<br />

Bilgi Yatırımları ile Karşılaştırılması<br />

Kaynak: ESKP tahminleri GAP BKİ ve Harran<br />

Üniversitesi , <strong>Bilim</strong>sel Araştırma Projeleri<br />

Komisyonu 1995-2008’e dayanmaktadır.<br />

İstenen Sulama Etkisi<br />

Gözlemlenen Sulama Etkisi<br />

Şekil 2: Sulama Yatırımlarının Tarımsal<br />

Üretkenliğe Etkisi<br />

Kaynak: “GAP Bölgesinde Kamu Yatırımlarının<br />

Mevcut Durumu” başlıklı ve Mayıs 2008 tarihli<br />

GAP BKİ iç raporundan alınan veriler.<br />

Şekil 2’de de gösterildiği gibi, sulama<br />

sistemlerinde gelişme yeni tohum üretimi<br />

ve yeni teknolojilere yönelik yatırımları<br />

beraberinde tetikleyebilirse artan bir oranda<br />

büyüme kaydedilebilir ancak Şanlıurfa’da<br />

son on yıllık dönemde çiftçilerin büyük<br />

çoğunluğu, yeni yatırımlar yaparak daha<br />

yüksek katma değerli üretime geçmek<br />

yerine geleneksel ürün yetiştirmeye devam<br />

etmişlerdir. Şanlıurfa’nın fiziki altyapısına<br />

yapılan büyük ölçekli kamu yatırımlarının<br />

üretkenliğe ve dolayısıyla gelir ve yaşam<br />

kalitesi üzerinde etkisi tartışılmazdır.<br />

Ancak, sulama ve diğer yatırımlardan en<br />

yüksek faydayı sağlamak için, Şanlıurfa’daki<br />

çiftçiler ve imalatçılar tarafından, toprağın<br />

tarıma hazırlanması, damla sulama ve yeni<br />

tohum çeşitlerinden ürünlerin işlenmesi,<br />

pazarlanması ve dağıtımına kadar tüm<br />

değer zincirinde yeni teknolojilerin<br />

kullanılması gerekir. Şekil 2’de sadece<br />

tarımsal üretkenliğin gösteriliyor olmasına<br />

rağmen, aynı durum imalat sektörü için de<br />

geçerlidir. Örneğin, Projenin ve ESKP’nin<br />

amacının bir kısmı da, II. OSB’nin, I. OSB’de<br />

olduğu gibi, düşük marjlı, düşük katma<br />

değerli, kapasitesinin altında ve sezonluk<br />

çalışan firmalarla doldurulmamasını<br />

sağlamaktır. Proje ile, II. OSB’de bu<br />

olumsuzlukların ortadan kaldırılması<br />

için II. OSB’ye yapılacak başvuruların,<br />

kurulacak yönetişim yapısı dâhilinde<br />

toplanması ve değerlendirilmesine<br />

yönelik faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Bu<br />

bağlamda, proje kapsamında, başvuruların<br />

değerlendirilmesine ilişkin yönetişim<br />

yapısı kurulmuş, Bakanlık, OSB Yönetimi ve<br />

yerel paydaşların katılımıyla başvuruların<br />

değerlendirilmesine ilişkin seçim ölçütleri<br />

belirlenmiştir. Ardından yapılan bağımsız<br />

değerlendirmeler ile bu seçim ölçütleri<br />

kullanılmış ve geçer not alanlara OSB<br />

Yönetimince tahsisler gerçekleştirilmiştir.<br />

İçinde bulunduğumuz tarihte, yani projenin<br />

tamamlanmasından yaklaşık bir yıl sonra<br />

bile Bölge yönetiminin halen uygulamayı<br />

sürdürüyor olması proje çıktılarının<br />

yerelce özümsendiğini açıkça ortaya<br />

koymaktadır. Bundan sonrası ise bu tahsis<br />

süreci modellemesinin ülke çapında tüm<br />

OSB’lere yaygınlaştırılması, bilimsel, şeffaf<br />

ve rasyonel mekanizmalarla yapılan sanayi<br />

parseli tahsislerinin yapılacak mevzuat<br />

düzenlemeleri ile bağlayıcı kılınması, arsa<br />

rantı ve spekülasyonlardan kaçınarak<br />

tamamen üretime odaklanılmasıdır.<br />

Öte yandan; OSB’lerin büyük bir<br />

çoğunluğunun bir iş programına sahip<br />

olmaması, olanların da içeriğinin zayıflığı<br />

proje kapsamında ele alınarak Şanlıurfa II.<br />

OSB için bir iş planı hazırlanmıştır. Daha da<br />

önemlisi diğer OSB’lerin kullanımı ve kendi<br />

özgün koşullarını uyarlayabilecekleri bir<br />

“OSB İş Planı Hazırlama Rehberi” çıkarılmıştır.<br />

Sonuç olarak; bu proje ile, yeni kurulmuş<br />

bir OSB çıkış noktası alınmış ve bu<br />

bölgenin fiziksel altyapısı tamamlanmış,<br />

Şanlıurfa İli için sektör taramaları<br />

yapılarak öncelikli sektörler belirlenmiş,<br />

bütüncül bir yaklaşımla içerisinde<br />

temel kalkınma stratejilerinin, sektörel<br />

yol haritalarının ve sektörel eylem<br />

planlarının yer aldığı Entegre <strong>Sanayi</strong><br />

Kalkınma Planı hazırlanmıştır. Oluşturulan<br />

“Yerel Rekabet Gücünün Geliştirilmesi<br />

Platformu” (ŞUYERGEP) ile de yerel<br />

düzeyde ihtiyaç duyulan koordinasyonun<br />

sağlanması ve ESKP’nin sürdürülebilir bir<br />

uygulaması hedefelenmiştir. Şanlıurfa’da<br />

bu süreç sonunda ortaya çıkan sinerji ve<br />

motivasyonun kaybolmaması ve proje<br />

çıktılarının fırsata dönüştürülmesi, ülkemizin<br />

başka bölgelerine de örnek oluşturacaktır.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

15

Makale Yaşanabilir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri<br />

YAŞANABİLİR ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

Özlem ARSLAN / Peyzaj Mimarı - <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü<br />

Kalkınma Bakanlığı<br />

koordinasyonunda yürütülen<br />

Onuncu Kalkınma Planı hazırlık<br />

çalışmalarından “Mekânsal Planlama”<br />

ve “Yaşanabilir Kentler” yaratmak<br />

başlıklarından yola çıkarak, 2014–2018<br />

yıllarını kapsayan dönemde “Yaşanabilir<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri” (OSB)<br />

planlamak ve bu çerçevede projeler<br />

üretebilmek, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji<br />

Bakanlığı tarafından bugüne kadar<br />

gerçekleştirilen çevreye duyarlı OSB<br />

çalışmalarını, kuşkusuz daha da ileriye<br />

taşıyacaktır.<br />

Üst ölçekli planlamadan uygulamaya<br />

yönelik tasarıma kadar, kentlerde olduğu<br />

gibi OSB’lerde de yaşam kalitesini<br />

artırmak, sağlıklı, yaşanabilir ve kimlikli<br />

OSB’lere sahip olmak için planlamanın<br />

tasarımla bütünleşmesi önemli bir<br />

olgudur. Sürdürülebilir OSB gelişiminin<br />

gerçekleşmesi, planlama süreçlerinin<br />

ekolojik temele oturtulmasına ve<br />

doğayla uyumlu bir yaşam için ekolojiekonomi-enerji<br />

ilişkisini güçlendiren bir<br />

tasarım yaklaşımını gerektirmektedir<br />

(Aklanoğlu, 2009).<br />

Eski Yunancaya göre ekoloji bilimi, oikos<br />

ve logos kelimelerinin birleştirilmesiyle<br />

oluşturulmuş olup yaşanabilen çevreyi<br />

anlatmaktadır. Ekonomi sözcüğü<br />

de eski Yunanca oikos ve nomicus<br />

sözcüklerinden türetilmiş olup yaşanılan<br />

yere ait işlerin yönetilmesi anlamına<br />

gelmektedir. Bu durumda ekoloji ve<br />

ekonomi, kardeş bilim dalları olarak<br />

düşünülebilir (Costanza, Cumberland,<br />

ve ark. 1997; Barret ve Farina 2000; L.<br />

R. Brown 2001; Odum ve Barret 2008).<br />

Enerji ise maddede var olan ve ısı, ışık<br />

biçiminde ortaya çıkan güç olarak<br />

tanımlanabilmektedir (http://www.tdk.<br />

gov.tr).<br />

Ekolojinin ayrı bir bilim dalı olarak ortaya<br />

çıkması yaklaşık 1900’lü yıllara kadar<br />

gitmekte olup ekoloji sözcüğü, son<br />

dönemlerde, günlük terminolojinin bir<br />

parçası olmuştur (Odum-Barret 2008).<br />

Bir bilim olarak ekolojinin genel<br />

anlamda mekân planlama, tasarım ve<br />

yönetim çalışmalarında etkisi ve etkinliği<br />

ise oldukça yenidir. Ekoloji, doğal alanda<br />

bilgi üreten bir bilimdir ve bu bilimin<br />

fiziksel planlama ile<br />

bağlantısı peyzaj<br />

planlama aracılığıyla<br />

kurulmaktadır<br />

(Aklanoğlu 2009).<br />

Peyzaj terimi,<br />

insan ve doğayı<br />

bütünleştiren bir<br />

terimdir (Calow 1999; Odum ve Barret<br />

2008). Avrupa Peyzaj Sözleşmesi’nde<br />

ise peyzajın “alan” anlamına geldiği<br />

ifade edilmektedir. Risser ve ark.<br />

(1984)’e göre, peyzaj ekolojisi ise,<br />

heterojen yapıdaki bir arazi parçasının<br />

özelliklerini inceleyerek, bu arazinin<br />

yönetim ilkelerini toplumun yararı ve<br />

yaşamı için kullanan bir bilim dalı olarak<br />

tanımlanmaktadır (Odum ve Barret,<br />

2008).<br />

Bu bağlamda peyzaj mimarlığında<br />

üst ölçekli planlamadan (1/25000)<br />

uygulama ölçeği olan (1/500-1/250-<br />

1/200) tasarıma kadar ekolojik veriler<br />

temel alınmakta ve çok yönlü olarak<br />

kullanılmaktadır. Ekoloji, ilk olarak<br />

planlamada temel alınmış; küresel<br />

ölçekte yaşanan sorunlar karşısında<br />

planlamanın tek başına yeterli olmadığı<br />

anlaşılmış ve ekolojik temelin tasarımda<br />

da kullanılması gerektiği anlaşılmıştır.<br />

Ekolojik peyzaj tasarımı, bütüncül (canlı,<br />

cansız ve kültürel peyzaj bileşenleri ile<br />

sosyo-ekonomik ve ekolojik süreçlerin<br />

tasarıma entegre edilmesini) ve<br />

dinamik (peyzajın doğal ve kültürel<br />

süreçlerine, zamansal ve mekansal<br />

ölçeklere göre değişen bir nitelikte)<br />

bir yaklaşımdır (Aklanoğlu 2009).<br />

Yaşamın sürdürülebilirliğini sağlayan<br />

en önemli unsurlardan biri de iklimdir.<br />

Enerji etkin peyzaj planlamanın temeli,<br />

ekolojik tasarım ve iklimsel elemanların<br />

sunduğu olanaklardan yararlanmak,<br />

olumsuz koşullardan en az etkilenmeyi<br />

sağlamaktır (Akpınar ,1995).<br />

http://www.ekodenge.org.tr/tr/?p=245<br />

Erişim tarihi:12/06/<strong>2012</strong><br />

Bu araştırma; ekolojik peyzaj planlama<br />

ve tasarım ilkeleri ışığında, yaşanabilir<br />

OSB’ler yaratmayı ve küresel iklim<br />

değişikliğine katkı sağlayan çözüm<br />

önerileri sunmayı hedeflemektir.<br />

EKOLOJİK PEYZAJ PLANLAMA ve<br />

TASARIM İLKELERİNİN OSB’LERE<br />

SAĞLAYACAĞI YARARLAR<br />

••<br />

Doğal ve kültürel varlıkların koruma<br />

kullanma dengesi esas alınarak<br />

gerçekleştirilecek çalışmalarda,<br />

OSB alanları ile ekonomiye katkı<br />

sağlanırken, ekolojik dengeye de<br />

duyarlı, küresel iklim değişikliğine,<br />

biyolojik çeşitliliğe fayda sağlayan<br />

ve yaşam kalitesi yüksek alanlar<br />

oluşturulur.<br />

••<br />

Kyoto Protokolünde; “sera gazı [CO 2<br />

,<br />

CH 4<br />

, N 2<br />

O, HFC, PFC 5<br />

, SF 6<br />

] miktarını<br />

azaltmaya yönelik mevzuat yeniden<br />

düzenlenecek” maddesine yönelik<br />

olarak, azot ve karbon döngüsüne<br />

olumlu katkı sağlanır.<br />

••<br />

Güneş, rüzgâr gibi yenilenebilir<br />

enerji kaynakları etkin<br />

kullanılacağından, Kyoto<br />

16 TEMMUZ <strong>2012</strong>

Makale Yaşanabilir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri<br />

Protokolünde yer alan “çölleşme ve<br />

küresel iklim değişikliği” ne tedbir<br />

olarak, “güneş enerjisinin önü<br />

açılacak” maddesi için alternatif<br />

çözüm üretilmiş olur.<br />

••<br />

Yağmursuyu projelerinde, deşarj<br />

noktalarının açık alanlara verildiği<br />

noktalarda gerçekleştirilecek<br />

yağmursuyu yönetimi<br />

yöntemleriyle:<br />

––<br />

Küresel ısınmanın bir getirisi olan<br />

sel ve taşkınlar önlenir,<br />

––<br />

<strong>Sanayi</strong> parsellerinden kirlenerek<br />

gelen yağmur suyundaki azot,<br />

fosfor, potasyum ve karbon<br />

gibi elementlerin bitki kökleriyle<br />

emilmesi sağlanırken, elde<br />

edilen kirlilikten arınmış, temiz<br />

yağmur suyu yeraltı varlıklarına<br />

kazandırılır.<br />

••<br />

İnşaat alanında; peyzaj onarım<br />

projeleri ile bitkisel toprak ve<br />

doğal bitki örtüsünün varsa<br />

endemik türlerin korunması sonucu<br />

biyoçeşitliliğin sürdürülebilirliği<br />

sağlanır.<br />

••<br />

Sağlık koruma bantlarında;<br />

––<br />

OSB içindeki imalatların durumu<br />

göz önünde bulundurularak<br />

sağlık koruma bantlarının<br />

bitkilendirme yolu ile perdeleme<br />

çalışmalarında, ÇED raporu, iklim,<br />

arazi yapısı, şehrin yönü, toprak,<br />

sulanabilirlik, doğal bitki örtüsü<br />

vb. dikkate alınmak suretiyle<br />

üretilecek peyzaj projeleri ile;<br />

çevresel sorunlara yol açan<br />

sanayinin kent üzerindeki baskısı<br />

azaltılır, karbon için yutak alan<br />

(Kyoto Protokolü) oluşturulur,<br />

hava akımı ve koku kontrolü<br />

sağlanır. Bitkilendirilen alan,<br />

rekreatif amaçlı olarak yöre<br />

halkına ve sanayi personeline<br />

hizmet edebilir.<br />

––<br />

Perdeleme bitkilerinin, enerji<br />

üreten bitki türlerinden<br />

seçilmesi (biyokütle enerjisi) ile<br />

yenilenebilir enerji kullanımına<br />

yönelme mümkündür. Kyoto<br />

Protokolünde yer alan “alternatif<br />

enerji kaynaklarına yönelinecek”<br />

maddesi için alternatif çözüm<br />

üretilmiş olur.<br />

––<br />

Bitkilerin fotosentez yoluyla<br />

havadaki karbondioksit gazını<br />

yapraklarıyla absorbe ederek,<br />

hem ortama oksijen vermesi<br />

kuralından yola çıkarak,<br />

absorbe gücü yüksek olan<br />

bitki türlerinin kullanımı ile<br />

sanayiden kaynaklanan sera gazı<br />

miktarının azaltılmasına yardımcı<br />

olunur, Kyoto Protokolü’nde<br />

yer alan “Atmosfere salınan<br />

sera gazı miktarı yüzde 5’e<br />

çekilecek” maddesi için alternatif<br />

çözüm üretilmiş hem de hava<br />

temizliğine katkı sağlanmış olur.<br />

••<br />

Binalarda yeşil çatı ve yeşil duvar<br />

uygulamalarının yapılması ile<br />

alternatif yeşil alanlar yaratılmış olur.<br />

••<br />

<strong>Sanayi</strong> tesisinde gerçekleştirilen<br />

imalat ile uyumlu olarak<br />

gerçekleştirilecek peyzaj projeleri ve<br />

uygulamaları ile fabrika ve çevresi<br />

bütünlük kazanır, ayrıca, estetik ve<br />

işlevsel mekanların oluşturulmasına<br />

katkı sağlanır.<br />

••<br />

Su etkin peyzaj tasarımı ile su<br />

tüketimi ve bakım işlemlerinde<br />

ekonomi sağlanmış olur.<br />

••<br />

OSB alanı içinde yapılacak bisiklet<br />

yolu ile OSB içi ulaşımda hava<br />

temizliğine katkı sağlanmış olur.<br />

SONUÇ<br />

Tüm OSB’leri kapsayacak bu çalışmalar<br />

neticesinde öncelikle yerel yaşam<br />

kalitesi artacak, buna bağlı olarak<br />

bölgesel, ülkesel ve küresel ölçekte<br />

yaşanabilir çevreler oluşturulabilecek,<br />

ekoloji ve ekonomi dengesi kurulacak<br />

ve OSB’lerin sadece üretim alanları değil,<br />

aynı zamanda yaşanabilir alanlar olduğu<br />

gerçeği ortaya çıkacaktır.<br />

KAYNAKÇA<br />

1. Aklanoğlu, F., 2009. Geleneksel<br />

Yerleşmelerin Sürdürülebilirliği ve Ekolojik<br />

Tasarım: Konya-Sille Örneği, Ankara<br />

Üniversitesi Fen <strong>Bilim</strong>leri Enstitüsü Doktora<br />

Tezi. Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı,<br />

Ankara.<br />

2. Akpınar, N. 1995. Ilıman Bölge Iklimleri<br />

için Enerji Etkin Peyzaj Planlama. Tabiat ve<br />

İnsan Dergisi, Say.: 3, S. 8-14, Ankara.<br />

3. Barret, G. W., and A. Farina. 2000.<br />

İntegrating ecology and economics.<br />

BioScience 50:311-312.<br />

4. Brown, L. R., 2001. Eco-economy: Building<br />

an economyfor the Earth. New York: W.W.<br />

Norton.<br />

5. Calow, P, Ed. 1999. BlackweU’s concise<br />

encyclopedia of ecology.Oxford: Blackvvell.<br />

6. Costanza,R., J. Cumberland, H.Daly, R.<br />

Goodland, and R. Norgaard. 1997. An<br />

introduction to ecological economics.<br />

Boca Raton, Fla.: St. Lucie Press.<br />

7. Odum, E.P.- Barret, G.W., 2008. Ekolojinin<br />

Temel İlkeleri, Peyzaj Ekolojisi: Tanımı ve<br />

Biyolojide Hiyerarşi Düzeni Kavramıyla<br />

İlişkisi. Palme Yayınevi, S. 2-3, S.375, Ankara<br />

8. Risser, P.G., J.R. Karr, and R.T.T. Forman.<br />

1984. Landscape ecology: Directions and<br />

approaches. Champaign, 111.: Naturel<br />

History Survey, Number 2.<br />

9. http://www.ekodenge.org.tr/tr/?p=245<br />

Erişim tarihi:12/06/<strong>2012</strong><br />

10. http://www.tdk.gov.tr Erişim<br />

tarihi:12/06/<strong>2012</strong><br />

Çalışmalarımda benden yardımını ve<br />

desteğini esirgemeyen Hocam Sayın<br />

Prof. Dr. Nevin AKPINAR’a (A.Ü.Z.F. Peyzaj<br />

Mimarlığı Bölümü) teşekkür ederim.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

17

Makale Türkiye’de Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri Deneyimi<br />

TÜRKİYE’DE ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ DENEYİMİ<br />

Doç. Dr. Çiğdem VAROL / Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü<br />

Ülkemizde sanayi üretiminin<br />

mekansal organizasyonunda,<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri (OSB),<br />

Küçük <strong>Sanayi</strong> Siteleri (KSS), Serbest<br />

Bölgeler (SB) ve Teknoloji Geliştirme<br />

Bölgeleri (TGB) özel statüye sahip üretim<br />

bölgeleri olarak tanımlanmaktadır. Bu<br />

girişimlerden OSB’ler, planlı kalkınma<br />

dönemi ile birlikte uygulanmaya<br />

başlamış ve sanayiye altyapı oluşturmayı<br />

amaçlamıştır. <strong>Sanayi</strong> gelişiminin<br />

ve bölgesel dengeli kalkınmanın<br />

sağlanması, kentleşme ve sanayileşme<br />

ilişkilerinin düzenlenerek oluşabilecek<br />

çevre sorunlarının giderilmesi, daha<br />

düşük maliyetli altyapı hizmetlerinden<br />

yararlanılması ve daha kolay ve ucuz<br />

üretim yapılması hedefini taşıyan<br />

OSB uygulamaları bugün 50 yıllık bir<br />

tecrübeye ulaşmıştır.<br />

İller bazında değerlendirildiğinde;<br />

Artvin hariç tüm illerde bir veya birden<br />

fazla OSB’nin yer aldığı ve OSB’lerde yer<br />

alan firma yoğunlaşmalarının Marmara<br />

Bölgesi dışında Anadolu’ya da kaydığı<br />

(Çağlar ve Kurtsal, 2011) görülmektedir<br />

(Harita 1).<br />

Harita 1: Türkiye’de OSB’lerdeki toplam<br />

firma sayıları (2008) (Yıldırım, 2008)<br />

Gelişmekte olan ülkelerdeki kısıtlı<br />

sermaye birikiminin; üretim artışından,<br />

teknolojik yenilikleri gerçekleştirmeye,<br />

uygun koşullarda arsa ve fabrika<br />

temininden, üretim maliyetini<br />

karşılamaya kadar pek çok amaç<br />

için kullanılması, sanayi gelişiminin<br />

sağlanmasında<br />

zorluklar<br />

yaratmaktadır.<br />

OSB’lerin mekânsal<br />

yerleşim için gerekli<br />

altyapı ve üstyapı<br />

hizmetlerini topluca<br />

sağlaması bu zorlukları<br />

aşmaya önemli katkı<br />

sağlamaktadır (DPT, 2007). Bununla<br />

birlikte, sanayi işletmelerinin mekansal<br />

bir araya gelişleri ile dışsal ekonomiler<br />

yaratılmakta (Varol, 2011); bu dışsallıklar<br />

çoğunlukla bir arada bulunan firmalar<br />

arasında yeni üretim teknikleri,<br />

pazar koşulları, teknolojik gelişmeler,<br />

personel eğitimi ve benzeri konularda<br />

bilgi ve tecrübelerin karşılıklı olarak<br />

değişimini kapsamaktadır. Ortak altyapı<br />

hizmetlerinden, arıtma tesislerine,<br />

personel eğitim merkezlerinden,<br />

finansal ve sosyal hizmetlere kadar<br />

pek çok hizmet ve olanağın sunulması<br />

firmaların üretim maliyetlerini<br />

azaltmaktadır.<br />

Türkiye’deki OSB’lerde mekânsal<br />

birliktelik ile oluşan dışsallıkların;<br />

işletmelerin türlerine<br />

göre iki farklı biçimde<br />

oluşturulması<br />

amaçlanmıştır:<br />

farklı sektörlerde<br />

faaliyet gösteren iş<br />

kollarının bulunduğu<br />

karma OSB’ler, aynı<br />

sektör grubunda<br />

ve bu sektör grubuna dahil alt<br />

sektörlerde faaliyet gösteren tesislerin<br />

yer aldığı ihtisas OSB’ler. Özellikle<br />

ihtisas OSB’lerin oluşturulması, küme<br />

politikası ile bağlantılı olarak yerelleşme<br />

ekonomilerinin yaratılmasına önemli<br />

katkı sağlamaktadır. Harita 2’de iller<br />

bazında OSB’lerin uzamanlaştığı<br />

sektörler yer almaktadır.<br />

Harita 2: Türkiye’de OSB’lerdeki toplam<br />

sektörel uzmanlaşmalar (2008) (Yıldırım,<br />

2008)<br />

50 yıllık deneyim çerçevesinde iyi<br />

bir yatırım ortamı sunma, yığılma<br />

ekonomilerinin yarattığı dışsallıklardan<br />

yararlanma, sanayinin Anadolu’daki<br />

kentlere desantralizasyonunu<br />

destekleme gibi yaşanan olumlu<br />

gelişmeler yanında, OSB’lerin mekânsal<br />

yer seçimi ile arz-talep dengelerinin<br />

oluşturulması konusunda bazı sıkıntılar<br />

da yaşandığı görülmektedir. Yer seçimi<br />

ile bağlantılı olarak; OSB’lerin kentlerin<br />

mekansal gelişiminde en önemli<br />

yasal uygulama olan 3194 Sayılı İmar<br />

Kanunu’nun istisnalar kapsamına<br />

girdiği ve OSB’lere yönelik imar<br />

planlarının 4562 Sayılı OSB Kanunu ve<br />

Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde<br />

belirlendiği görülmektedir. 4562 Sayılı<br />

Kanunu’nda OSB’lerin; Bakanlığın<br />

koordinasyonunda ilgili kurum ve<br />

kuruluşların temsilcilerinden oluşan<br />

Yer Seçimi Komisyonu’nun yerinde<br />

yaptığı inceleme ve varsa 1/25000<br />

ölçekli çevre düzeni planlarını dikkate<br />

alarak oybirliği ile yer seçtiği ve <strong>Bilim</strong>,<br />

<strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı’nın onayı<br />

ile kurulduğu ifade edilmektedir.<br />

Buna göre OSB sınırları içerisinde<br />

yapılacak mevzii imar ve parselasyon<br />

planları ve değişiklikler OSB tarafından<br />

yönetmeliğe uygun olarak hazırlanıp<br />

18 TEMMUZ <strong>2012</strong>

Makale Türkiye’de Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri Deneyimi<br />

Bakanlığın onayına sunularak İl İdare<br />

Kurulu kararı ile yürürlüğe girmekte ve<br />

onaylı OSB imar planları, ilgili kurumlara<br />

bilgi için gönderilmektedir.<br />

OSB yer seçim kararının, çoğu<br />

zaman Hazine veya kamu kurum ve<br />

kuruluşlarına ait arazilerden yapılması<br />

ve yerseçimi kararının, bölgenin çevre<br />

düzeni planı yoksa, yürürlükteki nazım<br />

imar planlarından bağımsız olarak<br />

verilmesi, planlı kentsel gelişmenin<br />

sağlanmasında önemli rol oynayan<br />

imar planları ile OSB yerseçim kararları<br />

arasında bütünlük kurulmasını<br />

engellemekte ve OSB’lerin kentle<br />

olan ilişkilerini güçleştirebilmektedir.<br />

Yarattıkları istihdam olanakları ile önemli<br />

bir çekim gücü oluşturan OSB’ler, kentin<br />

gelişim yönünün belirlenmesinde ve<br />

kentlerin arazi kullanım desenlerinin<br />

oluşturulmasında önemli araçlardır.<br />

Kentlerin gelişmesi ve arazi kullanma<br />

ihtiyacının imar planları ile belirlendiği<br />

göz önünde bulundurulduğunda;<br />

klasik ama ülkemizde erişilebilirlik<br />

açısından hala büyük önem taşıyan<br />

ev-iş uzaklığı eğilimleri,<br />

işgücü projeksiyonları,<br />

üniversite-sanayi<br />

bağlantıları, bölgesel<br />

araştırma kararları<br />

ve kentle ilişkisi gibi<br />

daha üst ölçekli<br />

bilimsel araştırmalara<br />

dayanmadan kentlerden<br />

soyutlanmış biçimde verilen OSB<br />

yer seçim kararlarıyla, hem kısıtlı<br />

sermaye birikimi, hem de kıt olan arazi<br />

kaynaklarının etkin biçimde kullanılması<br />

engellenebilmektedir. Böylesine bir<br />

durum yer seçim kararının sadece arazi<br />

mülkiyeti, büyüklüğü, çevresel değerleri<br />

ve sanayicilerin değişik büyüklükteki<br />

parsel taleplerini karşılamanın<br />

ötesinde, OSB’lerin kentle ve kentlilerle<br />

bağlantılı yeni yaşam alanları olarak<br />

kurgulanmasını gerekli kılmaktadır.<br />

Diğer yandan arz-talep ilişkileri açısından<br />

incelendiğinde; özel yatırımların<br />

teşvikini sağlamak adına, gelişmiş<br />

bölgelerde gereğinden fazla alanın<br />

üretime açılması veya sınırlı sermaye<br />

birikimine sahip, yerel girişimciliğin zayıf<br />

olduğu gelişmekte olan bölgelerde<br />

büyük altyapı yatırımlarının yapılması<br />

firmaların üretime geçmesi için yeterli<br />

olmamaktadır. Bu saptama, Türkiye<br />

genelinde OSB’lerde toplam üretime<br />

geçme oranının sunulduğu Harita 3’te<br />

açıkça ortaya konulmaktadır. Bu soruna<br />

bir anlamda çözüm üretmek adına,<br />

29.03.2011 tarihinde kabul edilerek<br />

yürürlüğe giren Bazı Kanunlarda<br />

Değişiklik Yapılmasına Dair 6215 Sayılı<br />

Kanun da, il ve ilçelerin sosyoekonomik<br />

durumları dikkate alınarak OSB’lerdeki<br />

parsellerin tamamen veya kısmen<br />

bedelsiz tahsislerinin Bakanlar Kurulu<br />

kararı ile belirlenebilmesine olanak<br />

tanımıştır.<br />

Harita 3: Türkiye’de OSB’lerdeki toplam<br />

üretime geçme oranı (2008) (Yıldırım,<br />

2008)<br />

Tüm bu değerlendirmeler, Türkiye’deki<br />

OSB’lerin 50 yıllık deneyiminde öğrenme<br />

sürecinin halen devam ettiğini ortaya<br />

koymaktadır. Artık tek başına OSB’ler<br />

değil, sanayi ve teknoloji altyapısını<br />

bir arada sunan Teknoloji Geliştirme<br />

Bölgeleri, Serbest Bölgeler, pek çok ilde<br />

ve bölgede sürdürülen küme çalışmaları<br />

gibi girişimler; sanayinin geliştirilmesi,<br />

farklı boyutlarıyla ele alınması ve sosyoekonomik<br />

ve mekansal ilişkilerinin<br />

değişik içeriklerle kurgulanması<br />

konusunda ayrı ve yeni deneyimler<br />

sunmaktadır. Türkiye’nin ekonomik<br />

yapısının coğrafi olarak çeşitlilik<br />

göstermesi ve bölgeleri arasında<br />

gelişmişlik farklarının bulunması; her<br />

ilin ve bölgenin üretim kapasitesini<br />

arttırmasında, belirleyeceği ekonomik<br />

öncelikler ve bu doğrultuda geliştireceği<br />

farklı projelerle mümkün olacaktır.<br />

KAYNAKÇA<br />

••<br />

Çağlar, E. ve Kurtsal, Y. (2011) “Bölgesel<br />

<strong>Sanayi</strong> Politikası Aracı Olarak Özel<br />

Ekonomik Bölgeler: Türkiye‘de Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin Etkileri ve Yetkileri”<br />

5. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim<br />

Sempozyumu, TEPAV Yayınları, Ankara.<br />

••<br />

DPT (2007) 9. Kalkınma Planı <strong>Sanayi</strong><br />

Politikaları ÖİK Raporu, Ankara.<br />

••<br />

Varol, Ç. (2011) “Türkiye’deki <strong>Sanayi</strong><br />

Üretiminin Mekansal Organizasyonunda<br />

Yasal Düzenlemeler” Yasal ve Yönetsel<br />

Boyutlarıyla Planlama Prof. Dr. Feral<br />

Eke’ye Armağan, Gazi Üniversitesi<br />

Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge<br />

Planlama Bölümü, T.C. Bayındırlık ve İskan<br />

Bakanlığı TAU Yayınları, Ankara, 145-161.<br />

• • Yıldırım, K. (2008) Türkiye’deki OSB’lerin<br />

Tarihsel Gelişim Süreci İçerisinde Fiziksel<br />

ve Ekonomik Özellikleri” Gazi Üniversitesi<br />

Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Şehir ve<br />

Bölge Planlama Bölümü, ŞBP 482 Bitirme<br />

Ödevi Raporu.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

19

Makale Neden Islah Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri?<br />

NEDEN ISLAH ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ?<br />

Mustafa MASATLI / Tekirdağ Vali Yardımcısı - IOSB Koordinatörü<br />

Cumhuriyet sonrası ülkemizdeki<br />

sanayi yapılanması belirli<br />

bölgelerde yoğunlaşmıştır.<br />

Tekirdağ ili, Ergene Havzası içerisinde<br />

üretim girdilerine ve pazarlara yakınlık<br />

ölçütlerine de uygunluk arz etmesi<br />

nedeniyle, özellikle 1970’lerden<br />

sonra birkaç bölge dışında plansız<br />

ve kontrolsüz olarak sanayileşmeye<br />

başlamıştır. Plansız ve kontrolsüz<br />

sanayinin çevreye, doğal kaynaklara,<br />

insan sağlığına ve sanayicilere vermiş<br />

olduğu olumsuz etkiler, bu bölgelerde<br />

köklü bazı tedbirlerin alınmasını<br />

gerektirmiştir. Böylece Islah Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgeleri (OSB) sanayi bölgeleri<br />

literatürümüze yasal olarak girmiştir.<br />

Yazıda; Ergene Havzasından, Ergene<br />

Eylem Planından, Islah OSB’lerin kuruluş,<br />

amaç, hedef, avantajlarından ve Tekirdağ<br />

Islah OSB örneğinden bahsedilecektir.<br />

ERGENE HAVZASI<br />

Tekirdağ ili, Ergene Havzası’nın önemli<br />

bir kısmı olup Havza da 2 bin 37 adet<br />

sanayi tesisi bulunmaktadır. Bu sanayi<br />

tesisleri günlük 332 bin m³ atıksu<br />

oluşturmaktadır. Bu sanayi tesislerinin;<br />

yüzde 82’si Tekirdağ, yüzde 10’u<br />

Kırklareli, yüzde 8’i Edirne’dedir.<br />

Ergene Havzası’nda günlük toplam<br />

562.000 m 3 atıksu ortaya çıkmaktadır.<br />

Hiçbir yerleşim biriminde atıksu<br />

arıtma tesisi bulunmadığından,<br />

Ergene Nehri’ne günlük 230.000 m 3<br />

evsel atıksu da arıtılmadan deşarj<br />

edilmektedir. <strong>Sanayi</strong>nin önemli bir<br />

bölümünün su kullanım ihtiyacı, yeraltı<br />

su kaynaklarından karşılandığı için<br />

yeraltı su seviyesinde ortalama 100 m.lik<br />

düşüşler görülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> tesislerinin Ergene<br />

Havzası’nda konuşlanmasının<br />

nedenleri;<br />

••<br />

Bölgenin İstanbul’a olan yakınlığı,<br />

••<br />

Doğal kaynakların (su vs.)<br />

bulunması,<br />

••<br />

Kalifiye işgücüne yakınlık,<br />

••<br />

Ulaşım sistemlerine yakınlık (Kara,<br />

hava, demir yolu, deniz yolu),<br />

••<br />

İç ve dış pazarlara yakınlık,<br />

••<br />

Yatırım yapmanın ve yatırımı<br />

genişletmenin kolaylığı,<br />

••<br />

Diğer sebepler (Teşvikler, uygun<br />

arazi bulunması vs.)<br />

olarak sıralanabilir.<br />

ERGENE EYLEM PLANI<br />

ve ISLAH ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

TEKİRDAĞ ÇALIŞMALARI<br />

İlimiz sınırları içerisinde 1970’lerde<br />

başlayan, 1980’lerden sonra<br />

hareketlenen, 1990’lı yıllardan sonra ise<br />

hız kazanan sanayileşme OSB’ler dışında<br />

plansız ve kontrolsüz olarak, Velimeşe<br />

- Yulaflı, Çerkezköy yolu üzeri, Veliköy,<br />

Karaağaç, Misinli, Vakıflar, Ulaş Türkgücü<br />

Köyü yoluyla, Muratlı-Karıştıran yolu<br />

aksında yoğunlaşmıştır. Bu bölgelerle<br />

birlikte Tekirdağ ilimiz sınırları içerisinde<br />

bin 536 sanayi kuruluşu mevcuttur.<br />

Bölgemizde sanayinin gelişim trendine<br />

bağlı olarak, hızlı nüfus artışı, çarpık<br />

şehirleşme, plansız endüstrileşme,<br />

hatalı yer seçimi, yakma cihazlarının<br />

standart dışı olması nedeniyle; aşırı<br />

hava kirliliği, toprakta çoraklaşma,<br />

toprak kirliliği, su kirliliği, deşarj<br />

standartlarına uyulmaması, arıtma tesisi<br />

çamurları ile katı atıkların depolama<br />

ve bertarafına ilişkin sahaların eksikliği<br />

gibi etkenler çevreyi olumsuz yönde<br />

etkilemiştir. Ayrıca kuruluşlarca ihtiyaç<br />

duyulan suyun Ergene Havzası yeraltı<br />

suyundan karşılanması, yeraltı su<br />

kaynaklarının azalmasına ve yeraltı su<br />

seviyenin düşmesine neden olmuştur.<br />

Hızlı ve denetimsiz kullanılan suyun<br />

doğrudan yer üstü sularına deşarj<br />

edilmesi de, Ergene ve Çorlu Derelerinin<br />

kirlenmesine neden olmuştur. Bu alan<br />

üzerindeki işletmeler, arıtma ilk yatırım<br />

maliyetlerinin yüksek olması, arıtma<br />

teknolojisini takip etmenin zorluğu,<br />

arıtma işletme maliyetinin yüksekliği<br />

sebepleriyle yeterli bir arıtma sistemini<br />

kendi imkânlarıyla kuramamışlardır.<br />

Bu nedenle ilimizde özellikle yukarıda<br />

belirtilen sekiz bölgede yoğunlaşan<br />

sanayi kuruluşlarının OSB çatısı<br />

altında toplanması planlanmıştır. Bu<br />

sayede ortak arıtma tesisleri yapılacak,<br />

firmaların sabit ve arıtma işletim<br />

giderleri azalacak, bölgedeki sanayinin<br />

rekabet gücü yükselecek, ayrıca tek<br />

elden yönetim ve denetim sağlanması<br />

ile de çevreye olan olumsuz etkilerin<br />

minimize edilmesi sağlanacaktır.<br />

ERGENE HAVZASI EYLEM PLANI<br />

06.05.2011 tarihinde Tekirdağ İli,<br />

Çerkezköy İlçesinde, Orman ve Su<br />

İşleri Bakanımız Sayın Prof. Dr. Veysel<br />

EROĞLU’nun katıldığı toplantı ile<br />

Hükümetimizin bir Eylem Planı olarak;<br />

Ergene Havzası içerisinde kirlenmenin<br />

durumunun belirlenmesi, tespit edilen<br />

kirlilik kaynaklarının daha detaylı<br />

incelenmesi, özellikle mevcut durumda<br />

meydana gelen kirliliğin önlenmesi için<br />

gerekli tedbirlerin alınması, kısa, orta<br />

ve uzun vadede kirliliğin azaltılmasına<br />

yönelik önlemlerin belirlenmesi<br />

amaçlarıyla “Ergene Havzası Eylem Planı”<br />

açıklanmıştır.<br />

Söz konusu planda Havza’da yer<br />

alan tüm illerde bulunan kurum ve<br />

kuruluşlara görev ve sorumluluk<br />

paylaşımı yapılmıştır. Ergene Eylem Planı<br />

15 başlık altında toplanmaktadır. Bu<br />

başlıklardan birisi ve en önemlisi “Islah<br />

20 TEMMUZ <strong>2012</strong>

Makale Neden Islah Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri?<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin Kurulması<br />

ve <strong>Sanayi</strong> Atıksularının Ortak Arıtımının<br />

Sağlanması” dır.<br />

Öte yandan, dağınık ve plansız sanayinin<br />

planlı sanayi haline getirilmesini<br />

sağlamak amacıyla 4562 sayılı OSB<br />

Kanununda değişiklik yapılmış, ayrıca<br />

6215 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik<br />

Yapılmasına Dair Kanun”a Islah OSB<br />

düzenlemesi ile ilgili bir madde<br />

eklenerek bu düzenleme 12.04.2011<br />

tarih ve 27903 sayılı Resmi Gazete’de<br />

yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.<br />

6215 Sayılı Kanun’un 19. Maddesi’nin<br />

Geçici 8. Maddesi’nde: “Bu maddenin<br />

yürürlük tarihinden önce mer’i plana göre<br />

yapılaşan sanayi tesislerinin bulunduğu<br />

alanlar için, bu maddenin yürürlük<br />

tarihinden itibaren bir yıl içerisinde yapılan<br />

başvuruların, Valilikçe uygun görülmesi<br />

halinde; hazırlanan gerekçe raporuna<br />

istinaden 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı<br />

İmar Kanunu uyarınca plan onama yetkisi<br />

bulunan idarelerle alanın özelliklerine<br />

göre ilgili kurumların katılımıyla, Vali<br />

başkanlığında oluşturulacak olan Islah<br />

Komisyonunun belirlediği ıslah şartları<br />

ve süresinin Bakanlık tarafından uygun<br />

görülmesi ile söz konusu alanlar OSB<br />

olarak değerlendirilebilir. Bakanlık,<br />

OSB yer seçimi komisyon üyesi olan<br />

kurum ve kuruluşlardan alacağı<br />

görüşler doğrultusunda OSB sınırlarını<br />

belirler. Tespit edilen ıslah şartları<br />

çerçevesinde, tüzel kişilik kazanan<br />

OSB’lerde, bu Kanunla getirilen tüm<br />

izin ve ruhsat yetkileri, ıslah çalışmaları<br />

tamamlanıncaya kadar genel mevzuat<br />

hükümlerine göre yürütülür. Süresi içinde<br />

ıslah şartlarını tamamlamayanlar OSB<br />

niteliklerini kaybederek sicilden terkin<br />

edilir. Bu maddenin yürütülmesine<br />

ilişkin usul ve esaslar OSB Uygulama<br />

Yönetmeliğinde belirlenir” denilmektedir.<br />

OSB Uygulama Yönetmeliği’nde<br />

Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik<br />

ise 04.08.2011 tarih ve 28015 sayılı<br />

Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe<br />

girmiştir.<br />

Islah OSB’lerin kuruluş amaç ve<br />

hedefleri;<br />

••<br />

Bölge sanayisinin disipline edilmesi,<br />

••<br />

<strong>Sanayi</strong>cilerimizin gelecekle ilgili<br />

olumlu tahmin ve projeksiyonlarda<br />

bulunmasının sağlanması,<br />

••<br />

Şehirlerin planlı gelişmesine katkıda<br />

bulunulması,<br />

••<br />

Birbirini tamamlayıcı ve birbirinin<br />

yan ürününü teşvik eden sanayilerin<br />

bir arada üretim yapmalarıyla,<br />

üretimde verimliliğin ve kâr<br />

artışının sağlanması ve sanayide<br />

kümeleşmenin gerçekleştirilmesi,<br />

••<br />

<strong>Sanayi</strong>nin az gelişmiş bölgelerde<br />

yaygınlaştırılması,<br />

••<br />

Küresel ekonomik şartlar içerisinde<br />

sanayicilerimizin rekabet gücünün<br />

artırılması,<br />

••<br />

İnsan sağlığının, çevrenin ve doğal<br />

kaynakların korunması,<br />

••<br />

Sürdürülebilir çevre ve<br />

sürdürülebilir üretim anlayışının<br />

bölgemizde hâkim olması,<br />

••<br />

Tarım alanlarının sanayide<br />

kullanılmasının disipline edilmesi,<br />

••<br />

Sağlıklı, ucuz, güvenilir bir altyapı ve<br />

ortak sosyal tesislerin kurulması,<br />

••<br />

Müşterek arıtma tesisleri ile çevre<br />

kirliliğinin önlenmesi,<br />

••<br />

Bölgelerin devlet gözetiminde,<br />

kendi organlarınca yönetiminin<br />

sağlanması,<br />

••<br />

Düzensiz ve plansız olarak yapılaşan<br />

sanayi kuruluşlarının hukuki<br />

ve fiili eksikliklerini ıslah süresi<br />

içerisinde tamamlamalarına imkân<br />

sağlanması,<br />

••<br />

Ortak enerji, ortak arıtma ve ortak<br />

alt yapı kullanımının sağlanması,<br />

(Arıtma tesislerinin kurulacağı<br />

yerler; arazi özellikleri ve bölgedeki<br />

endüstrilerin yoğunlukları da<br />

dikkate alınarak, Çevre Düzeni<br />

Planındaki Islah <strong>Sanayi</strong> Alanlarıyla<br />

uyumlu olarak belirlenmiştir)<br />

şeklinde sıralanabilir.<br />

TEKİRDAĞ VALİLİĞİNCE YÜRÜTÜLEN<br />

ÇALIŞMALAR<br />

••<br />

Valilikçe öncelikle bir çalışma<br />

ekibi kurulmuş ve koordinatör<br />

görevlendirmesi yapılmıştır.<br />

••<br />

Valiliğe yapılan talep başvuruları<br />

ekindeki gerekçe raporu ve<br />

eklerinin şartlara uygun olup<br />

olmadığını incelemek üzere, kamu<br />

kurum ve kuruluşlarının teknik<br />

elemanlarından oluşan inceleme<br />

komisyonu kurulmuştur.<br />

••<br />

Tekirdağ Valiliği Islah Komisyonu<br />

Çalışma Usul ve Esasları Yönergesi<br />

hazırlanarak yürürlüğe konulmuştur.<br />

••<br />

Islah OSB ile ilgili iş ve işlemleri<br />

yürütmek üzere Valilikçe Islah OSB<br />

Bürosu kurulmuştur.<br />

••<br />

<strong>Sanayi</strong>cilere yönelik olarak 20’den<br />

fazla toplu bilgilendirme toplantısı<br />

yapılmıştır.<br />

••<br />

Yukarıda belirtilen sanayi<br />

alanlarında faaliyet gösteren<br />

sanayi kuruluşlarına bizzat gidilmiş,<br />

yetkilileriyle görüşülerek Islah<br />

OSB’ye sanayicilerin katılım daveti<br />

ile bilgilendirme dokümanları elden<br />

verilmiştir.<br />

Valilikçe Islah OSB çalışması 8 bölgede<br />

yapılmıştır. Velimeşe Veliköy, Muratlı,<br />

Ergene-1, Ergene-2, Türkgücü<br />

bölgelerinde tüzel kişilik alınmış,<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

21

Makale Neden Islah Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri?<br />

Karaağaç bölgesinde kuruluş çalışmaları devam etmekte, Veliköy yalı boyu bölgesinde de yer seçimi süreci devam etmektedir.<br />

TEKİRDAĞ ISLAH OSB<br />

İLÇESİ OSB BÖLGESİ BÜYÜKLÜĞÜ<br />

TESİS<br />

SAYISI<br />

PARSEL<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

İSTİHDAM<br />

ÇORLU ERGENE - 1 IOSB 438.25 61 156 %68 10.960<br />

ÇORLU ERGENE - 2 IOSB 716.49 129 402 %58 11.960<br />

ÇORLU VELİMEŞE IOSB 988.1 178 595 %57 15.000<br />

ÇORLU TÜRKGÜCÜ IOSB 332.12 51 153 %50 3.800<br />

MURATLI MURATLI IOSB 299.24 48 143 %59 2.000<br />

ÇERKEZKÖY VELİKÖY IOSB 400.36 80 187 %55 3.500<br />

ÇERKEZKÖY<br />

VELİKÖY<br />

YALIBOYU IOSB<br />

38.00 18 50 %59 1.150<br />

ÇERKEZKÖY KARAAĞAÇ IOSB 186.73 35 106 %25 1.500<br />

GENEL TOPLAM 3399.29 600 1792 49.870<br />

Not: Islah OSB’lerin doluluk oranı mevcut sanayi tesislerinin sahip olduğu m 2 baz alınarak hesaplanmıştır.<br />

Özetle Islah Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin hayata geçmesiyle;<br />

••<br />

Bölgedeki hava, toprak ve su kirliliği engellenmiş olmakla birlikte, doğal kaynaklarımızın korunması ve insan sağlığını<br />

olumsuz yönde tehdit eden etmenlerin ortadan kalkması,<br />

••<br />

<strong>Sanayi</strong>cilerin OSB’lerin avantajlarından yararlanmalarının yanı sıra, geleceğe yönelik olumlu projeksiyonlarda<br />

bulunmaları,<br />

••<br />

Devlet kurumları açısından, planlı ve düzenli sanayi bölgelerinin ihdası ve uygun sanayi parsellerinin oluşmasıyla, kayıt<br />

dışı sanayi faaliyetlerinin ortadan kaldırılarak tam kontrolün sağlanması mümkün olabilecektir.<br />

22 TEMMUZ <strong>2012</strong>

“ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNDE<br />

MESLEKİ ve TEKNİK EĞİTİMİN GÜÇLENDİRİLMESİ” PROJESİ<br />

Lale NİMETOĞLU / Peyzaj Mimarı - <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü<br />

GEREKÇE<br />

“İstihdam ve Mesleki Eğitim İlişkisinin<br />

Güçlendirilmesi Eylem Planı”, Bakanlar<br />

Kurulu’nun 7 <strong>Temmuz</strong> 2010 tarihli ve<br />

2010/660 sayılı Kararı ile kabul edilerek, 15<br />

<strong>Temmuz</strong> 2010 tarihli ve 27642 sayılı Resmi<br />

Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş<br />

olup, belirlenen takvimine uygun olarak<br />

uygulanmaktadır. Eylem planının amacı;<br />

mesleki ve teknik eğitimin iş piyasasının<br />

ihtiyaçları doğrultusunda verilmesi,<br />

eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi,<br />

hayat boyu öğrenme anlayışı içerisinde<br />

aktif işgücü piyasası politikalarının etkin<br />

olarak uygulanması ve mesleksizlik<br />

sorununun giderilerek işgücünün istihdam<br />

edilebilirliğinin artırılması için Bakanlıklar,<br />

kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör<br />

arasında işbirliği ve koordinasyonun<br />

geliştirilmesi olarak belirlenmiştir.<br />

Bakanımız Sayın Nihat ERGÜN’ün, ‘’Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde (OSB) meslek liseleri<br />

kurmaya başladık, önümüzdeki dönemde<br />

bu uygulamayı hızla yaygınlaştıracağız.<br />

Ülkemizdeki OSB’lerde meslek liseleri<br />

kurarak, sanayiciyle mesleki eğitim arasında<br />

doğrudan bir temas da sağlamış olacağız.<br />

Hatta bunun da ötesine geçerek, bazı meslek<br />

yüksekokullarının, mühendislik ve işletme<br />

fakültelerinin, Ar-Ge merkezlerinin OSB’ler<br />

içinde kurulması yönünde de adımlar<br />

atacağız” ifadesi, Bakanlığımızın, OSB’lerde<br />

mesleki eğitime verdiği büyük önemi<br />

vurgulamaktadır.<br />

PROJENİN AMACI<br />

Bu kapsamda; Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)<br />

ile müştereken “Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde<br />

Mesleki ve Teknik Eğitimin Güçlendirilmesi<br />

Projesi” çalışmaları başlatılmıştır. Bu proje<br />

ile OSB’lerdeki nitelikli eleman ihtiyacının<br />

temini ve istihdamın artırılmasına önemli<br />

bir katkı sağlanacağı düşünülmekte olup<br />

daha önce uygulamaları başlayan bazı<br />

OSB’lerde meslek lisesi kurulmasının hızla<br />

yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Bu<br />

sayede sanayiciyle mesleki eğitim arasında<br />

doğrudan bir temasın sağlanmasının<br />

mümkün olabileceğinden hareketle, gerekli<br />

altyapının oluşturulmasını müteakip, bazı<br />

meslek yüksekokullarının, mühendislik<br />

ve işletme fakültelerinin OSB’ler içinde<br />

kurulması yönünde adımlar atılması da<br />

planlanmaktadır. Proje ile ilgili olarak Sayın<br />

Bakanımız ile Sayın Milli Eğitim Bakanımıza<br />

bir sunum gerçekleştirilmiş olup konuya<br />

ilişkin iki Bakanlık arasında düzenlenen<br />

protokol imza aşamasındadır.<br />

PROJENİN ANA HATLARI<br />

Bakanlığımız ile MEB tarafından yürütülen<br />

çalışmalar kapsamında öncelikle, ülkemizde<br />

sicil almış tüm OSB’lerle bir anket çalışması<br />

yapılmıştır. Bu anket ile OSB’lerdeki; ağırlıklı<br />

sektör grupları, nitelikli eleman ihtiyaçları,<br />

bölgede açılmasına ihtiyaç duyulan mesleki<br />

eğitim kurumları, bu kurumların açılması<br />

durumunda OSB’lerce sağlanabilecek<br />

katkı gibi hususlar sorgulanmıştır. Anket<br />

sonuçlarına göre OSB’lere ne tür bir<br />

mesleki eğitim kurumu açılması hususunda<br />

belirlemeler yapılmıştır.<br />

PROJENİN AVANTAJLARI<br />

Projenin avantajları hedef kitleler itibariyle<br />

aşağıdaki şekilde özetlenebilir:<br />

OSB’lerde yer alan işletmelere;<br />

••<br />

Okul/kurum yönetimlerinin ağırlıklı<br />

olarak OSB yönetimleri ve sanayicilerden<br />

oluşturulması,<br />

••<br />

Mesleki eğitim verilecek alan/<br />

dalların OSB’lerin sektörel nitelikli<br />

eleman ihtiyacına göre okul/kurum<br />

yöneticilerince tespit edilmesi sebebiyle,<br />

OSB’lerde gerçek anlamda ihtiyaç<br />

duyulan nitelikli eleman ihtiyacının<br />

karşılanması,<br />

••<br />

Öğretmen tayini ve öğrenci kayıt/kabul<br />

işlemlerinin OSB’ye ait okul/kurum<br />

yönetimlerinin de görüşü alınarak MEB<br />

tarafından gerçekleştirilmesi,<br />

••<br />

Nitelikli işgücünün artması ile üretim<br />

kalitesinin ve verimin artırılması,<br />

••<br />

İstihdam edilecek öğrenciyi, üç yıllık<br />

eğitim süresi içerisinde yeterince tanıma<br />

imkânının bulunabilmesi,<br />

••<br />

Öğrencilerin çalıştıkları işletme kültürünü<br />

anlama ve öğrenme imkânını bulmaları<br />

neticesinde işletmeye karşı aidiyet<br />

duygusu gelişmesi.<br />

Öğrencilere;<br />

••<br />

Öğrencilikleri süresince sigorta<br />

işlemlerinin 3308 sayılı Mesleki Eğitim<br />

Kanunu’na göre düzenlenmesi,<br />

••<br />

Öğretmenler ve usta eğiticiler<br />

nezaretinde mevcut işgücüne aktif<br />

katılım yaparak özgüven kazandırılması,<br />

••<br />

Sadece ihtiyaçları doğrultusunda teorik<br />

ve pratik eğitimin verilmesi,<br />

••<br />

Seçtikleri meslekle ilgili iş hayatını<br />

öğrenim esnasında tanımaları,<br />

••<br />

İş imkânının öncelikli olarak bünyesindeki<br />

okul/kurumda öğrenim gördükleri<br />

OSB’lerce sağlanması,<br />

••<br />

Ulaşım ve yiyecek ihtiyaçlarının imkânları<br />

ölçüsünde OSB’lerce karşılanması,<br />

••<br />

Projenin yukarıda belirtilen<br />

avantajlarının yanı sıra, uygulamalı<br />

eğitimlerin OSB’lerdeki işletmelerde<br />

gerçekleştirilmesi öngörüldüğünden;<br />

••<br />

Açılacak okullarda atölye, laboratuvar vb<br />

uygulamaya yönelik alanların ihtiyaca<br />

göre tesis edilmesi,<br />

••<br />

Uzmanlık alanlarına göre öğretmenlere,<br />

değişik firmalarda farklı üretim<br />

süreçlerini görme ve güncel teknolojileri<br />

inceleme ve öğrenme fırsatı vermesi,<br />

gibi avantajları da sağlayacağı<br />

öngörülmektedir.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

23

Makale Endüstriyel Ekoloji<br />

ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ<br />

Eyüp GÜDER / <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Uzman Yardımcısı - <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü<br />

Bilindiği üzere nüfus artışına<br />

paralel olarak yaşam kalitesi<br />

sürekli artmakta bu nedenle<br />

dünyada üretime duyulan ihtiyaç da<br />

her geçen gün fazlalaşmaktadır. Bu<br />

ihtiyacın karşılanabilmesi için özellikle<br />

gelişmekte olan ülkeler tarafından<br />

doğal kaynak tüketimi hızla artmakta,<br />

neticede sınırlı kaynakların tamamen<br />

tüketilmesi, yenilenebilir kaynakların ise<br />

kendini yenileyememesi gibi sonuçlar<br />

ortaya çıkmaktadır. Bunun yanı sıra,<br />

kaynaklar tüketilirken önemli çevresel<br />

etkiler de yaratılmakta ve bu etkiler<br />

sonucu bozulan ekosistemin ekonomik<br />

ve sosyal maliyeti giderek büyümektedir.<br />

Büyümeye devam eden dünya<br />

ekonomisi, hammadde ve enerji<br />

kaynakları üzerinde yoğun bir tüketim<br />

baskısı ve beraberinde çevresel<br />

sorunların da artmasına neden<br />

olmaktadır. Ülkelerin, ekonomik<br />

büyüme ve refahın sürdürülebilirliğinin<br />

yanı sıra uzun dönemde bu ekonomik<br />

faaliyetlerin çevreye olumsuz<br />

etkilerinin kontrol altına alınması ve<br />

doğal kaynakların muhafaza edilmesi<br />

konularında da daha etkin kararlar<br />

almaları gerekmektedir. Halihazırda<br />

bir çok ülkede doğal kaynakların<br />

sürdürülebilir ve etkin kullanımına<br />

yönelik, atık önleme, sürdürülebilir<br />

kaynak yönetimi, entegre ürün<br />

yönetimi vb. yaklaşımları içeren ulusal<br />

stratejiler geliştirilmiştir. Bugüne kadar<br />

uygulanmış ve uygulanmakta olan<br />

üretim sistemlerinin sürdürülebilir<br />

olmadığı anlaşılmış, doğadaki üretim<br />

sürecinin anlaşılması, üretime yönelik<br />

politikalara ekonomik boyutun yanı sıra<br />

ekolojik boyutların da entegre edildiği<br />

yeni yaklaşımların getirilmesi zorunlu<br />

hale gelmiştir.<br />

Doğadaki üretim sistemi tüm<br />

üreticilerin ve tüm tüketicilerin birbirini<br />

tamamladığı, hammadde ve enerji<br />

kaybının minimize edildiği bir sistemdir.<br />

Hammadde ve enerji akışı kapalı bir<br />

döngü halinde gerçekleşmekte ve tüm<br />

ürünler, atıklar ve yan ürünler yeniden<br />

üretim sistemine kazandırılmaktadır.<br />

Hiçbir madde boşa harcanmamaktadır.<br />

Doğadaki bu felsefeyi endüstriye ve<br />

ekonomiye kazandırma çabası yeni<br />

bir kavramın doğmasını sağlamıştır.<br />

“Endüstriyel Ekoloji” kavramı,<br />

endüstriyel ve ekolojik çevre arasındaki<br />

etkileşimi temel alan, disiplinler arası<br />

bir çevresel ve ekonomik yaklaşım<br />

olarak gelişmektedir (İskenderun<br />

Körfezinde Endüstriyel Simbiyoz<br />

Projesi). Eko-endüstriyel parklar<br />

(EEP) ise endüstriyel ekoloji kavramının<br />

endüstriyel alanlardaki uygulaması<br />

olarak kabul edilebilir. Eko-endüstriyel<br />

parklar endüstriyel ekoloji ile yaratılan<br />

endüstriyel sinerjiden faydalanıp atık<br />

üretiminin ve çevreye olumsuz etkilerin<br />

en aza indirildiği hammadde ve enerji<br />

verimliliğinin yüksek olduğu bölgelerdir.<br />

İlk olarak 1992 yılında Indigo<br />

Development firması tarafından<br />

yaratılan Eko-endüstriyel park kavramı,<br />

1995 yılından sonra sürdürülebilir<br />

kalkınmanın en önemli parçalarından<br />

biri olarak görülmeye başlanmıştır.<br />

Bu tarihten sonra özellikle ABD, Çin,<br />

Japonya, Norveç, İsveç, İsviçre, Almanya,<br />

İtalya, Kanada ve Danimarka ekoendüstriyel<br />

parklar konusunda önemli<br />

ilerlemeler göstermişlerdir (Gibbs and<br />

Deutz, 2005).<br />

Eko-endüstriyel park uygulamaları;<br />

yeni (sıfırdan) eko-endüstriyel park<br />

tasarımı, mevcut endüstriyel parkların<br />

iyileştirilerek (yeniden yapılandırılarak)<br />

eko-endüstriyel park oluşumu ve<br />

bölgesel uygulamalar olmak üzere üç<br />

şekilde görülmektedir. Ancak her üç<br />

eko-endüstriyel park uygulamasında da<br />

bulunması gereken altı önemli bileşen<br />

vardır;<br />

1. EEP’ler araziye, hidrolojik şartlara<br />

ve ekosisteme uygun bir şekilde<br />

konumlandırılıp doğal sistemler ile<br />

entegre olmalıdır.<br />

2. EEP’lerde yenilenebilir enerji<br />

kaynakları yoğun olarak kullanılmalı ve<br />

tesis tasarımı ve rehabilitasyon yoluyla<br />

enerji verimliliği maksimize edilmelidir.<br />

3. Tesis içi geri kazanım ve işletmeler<br />

arası malzeme akışı (endüstriyel<br />

simbiyoz) maksimum düzeyde<br />

olmalıdır.<br />

4. Tesis içerisindeki ve park içerisindeki<br />

suyun tekrar kullanımı maksimum<br />

düzeyde olmalıdır.<br />

5. Park yönetimi standart hizmetlerinin<br />

yanında işletmelerin birbirlerinin<br />

atıklarını yan ürün olarak kullanımının<br />

sağlamak için işletmeler arası<br />

koordinasyonu sağlamalıdır.<br />

6. Yeni yapıların inşası ve mevcut<br />

yapıların rehabilitasyonu sırasında<br />

kullanılacak malzemeler ve teknolojiler<br />

yaşam döngüsü içerisindeki çevresel<br />

etkileri düşünülerek seçilmelidir.<br />

Kaynak/Emisyon Yıllık Kazanım<br />

Yeraltı Suyu 2,9 milyon m 3<br />

Yüzey Suyu 1 milyon m 3<br />

Sıvı Sülfür 20.000 ton<br />

Biyokütle 319.000 m 3<br />

CO 2<br />

Emisyonu 64.460 ton<br />

SO 2<br />

Emisyonu 53 ton<br />

NO X<br />

Emisyonu 89 ton<br />

Atıksu 200.000 m 3<br />

Gypsum 170.000 ton<br />

Kaynak: Domeneceh and Davies, 2011<br />

Eko-endüstriyel parkların en önemli<br />

parçası olan endüstriyel simbiyoz,<br />

doğadaki simbiyoz ilişkilerine benzer<br />

şekilde birbirine yakın iki bağımsız<br />

endüstriyel işletme arasında madde ve<br />

enerji değişimi olarak tanımlanmaktadır.<br />

Bir başka deyişle, endüstriyel simbiyoz;<br />

tercihen birbirine fiziksel olarak<br />

yakın olup, normalde birbirlerinden<br />

bağımsız çalışan iki veya daha fazla<br />

endüstriyel işletmenin bir araya<br />

24 TEMMUZ <strong>2012</strong>

gelerek hem çevresel performansı<br />

hem de rekabet gücünü artıracak<br />

uzun süreçli ortaklıklar kurması ve<br />

dayanışma içinde çalışmasını temsil<br />

etmektedir. Dünyada ekolojik endüstri<br />

ve endüstriyel simbiyoz denince;<br />

ilk ve en çok sözü edilenlerden biri<br />

Danimarka’nın Kalundborg kasabasında<br />

1970’li yıllarda başlayan uygulamalardır<br />

(Haskins, 2006). Bu kasabadaki endüstri<br />

bölgesinde eko-endüstriyel parklar<br />

kavramı halen oluşmamışken ufak<br />

simbiyoz çalışmaları ile aslında ilk adım<br />

atılmaya başlanmıştı. Sonra zamanla<br />

söz konusu bölge, suyun tekrar<br />

kullanımını artıran yeni teknolojilerin<br />

gelmesi, temiz üretim teknolojilerinin<br />

yaygınlaşması, büyük çapta bir simbiyoz<br />

ağının oluşturulmasıyla bir ekoendüstriyel<br />

park haline dönüşmüştür.<br />

Bu dönüşümden sonra parkta her yıl<br />

2,9 milyon m 3 yer altı suyu daha az<br />

kullanılmakta, 200.000 m 3 atıksu geri<br />

kazanılmakta ve atmosfere 64.400 ton<br />

CO 2<br />

daha az salınmaktadır (Domeneceh<br />

and Davies, 2011). Kalundborg mevcut<br />

endüstriyel parkların iyileştirilerek ekoendüstriyel<br />

park haline dönüşmesinin<br />

en önemli örneklerinden biridir.<br />

Türkiye’de eko-endüstriyel park<br />

anlayışına en yakın olabilecek<br />

örgütlenen endüstriyel gruplar Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgeleridir (OSB). OSB’ler<br />

mevcut durumda, EEP’lerin önemli<br />

parametrelerinden olan ortak artıma<br />

tesisleri, ortak çevre yönetim sistemleri,<br />

ortak altyapı hizmetleri, ortak yönetim<br />

vb. özellikleri içerisinde barındıran<br />

endüstriyel gruplardır.<br />

Endüstriyel parkların yeniden<br />

yapılandırılarak eko-endüstriyel parklara<br />

dönüşümüne en güzel örnekler OSB’lere<br />

benzer özellikler taşıyan endüstriyel<br />

örgütlenmeler olan Çin’deki Ekonomik<br />

Teknolojik Büyüme Alanlarıdır. Tianjin<br />

Ekonomik-Teknolojik Büyüme Alanı<br />

(TEDA) 1984’de kurulan Çinin ilk 14<br />

ekonomik büyüme bölgelerinden biridir.<br />

Tianjin bölgesinde yer alan sanayi<br />

bölgesinde de birçok simbiyotik<br />

ilişki geliştirilmiş ve buna paralel<br />

olarak bölgenin çevresel altyapısının<br />

geliştirilmesi için önemli adımlar<br />

atılmıştır. Atılan tüm bu önemli<br />

adımlar neticesinde ekonomik ve<br />

çevresel boyutu olan birçok kazanç<br />

elde edilmiştir. Tüm bu gelişmelerden<br />

sonra, Çin Devleti tarafından 2003<br />

yılında hazırlanan “Endüstriyel Ekoloji<br />

Planı” çerçevesinde Tianjin Ekonomik-<br />

Teknolojik Büyüme Alanı, 2008 yılında<br />

Çin Çevre Koruma, Ticaret, <strong>Bilim</strong> ve<br />

Teknoloji Bakanlığı tarafından Çin’in ilk 3<br />

eko-endüstriyel parkından biri olarak<br />

ilan edilmiştir.<br />

KAZANIMLAR<br />

••<br />

1,26 milyon m 3 su, sanayiciler<br />

tarafından tekrar kullanıldı.<br />

••<br />

Yaklaşık 400.000 ton katı atığın<br />

yakılması ile 120 GWh elektrik<br />

üretildi<br />

••<br />

Yaklaşık 100.000 ton uçucu kül ve<br />

dip külü inşaatlarda kullanıldı<br />

••<br />

12.000 ton hurda galvanizli plaka<br />

geri kazanıldı<br />

••<br />

16 ton kurşun içeren elektronik<br />

malzeme geri kazanıldı<br />

••<br />

3.700 ton gıda malzemesi hayvansal<br />

yem haline getirildi<br />

••<br />

1.400 ton çamur ve 1.100 ton<br />

alçıtaşı çimento hammaddesi olarak<br />

kullanıldı.<br />

Kaynak: Shi. et.al., 2010<br />

TEDA EEP’daki Çevresel Altyapı<br />

Gelişmelerinin Zaman Çizelgesi<br />

Yıl<br />

Ana Aktiviteler<br />

1987 Kojenerasyon Enerji<br />

Santrallerinin Kurulması<br />

1998 Su Arıtma Tesisinin Kurulması<br />

2000 Atıksu Arıtma Tesisinin<br />

Kurulması<br />

2002 De-Sülfürizasyon Tesislerinin<br />

Kurulması<br />

2002 Katı Atık Düzenli Depolama<br />

Tesisinin Kurulması<br />

2003 Tehlikeli Atık Geri Kazanım ve<br />

Bertaraf Tesislerinin Kurulması<br />

2004 Atıktan Geri Kazanım Tesisinin<br />

Kurulması<br />

2007 Deniz Suyu Tuz Giderimi<br />

Tesisinin Kurulması<br />

Kaynak: Shi. et.al., 2010<br />

Sonuç olarak; gelişmiş ekonomilerce<br />

bu güne kadar uygulanmış olan<br />

üretim sistemlerinin sürdürülebilir<br />

olmadığı ve bu nedenle orta ve<br />

Makale Endüstriyel Ekoloji<br />

uzun vadede uygulanamaz olduğu<br />

uluslararası platformlarda da kabul<br />

görmüş ve yapılan çeşitli anlaşmalarla<br />

sürdürülebilir ve çevre dostu üretim<br />

süreçlerinin teşvik edilmesine yönelik<br />

yaptırımlar kabul edilmiştir. Söz<br />

konusu yaptırımların uygulanması<br />

gelişmiş ülke ekonomilerinin rekabet<br />

gücünü daha az etkileyecek olmasına<br />

rağmen gelişmekte olan ekonomileri<br />

rekabet açısından zorlayacaktır. Bunun<br />

yanında, bahse konu antlaşmalardan<br />

doğan yükümlülükler gereği emisyon<br />

azaltılmasına yönelik ilave yatırımlar<br />

da kamu bütçelerine ağır yükler<br />

getirecektir. Dolayısıyla özellikle<br />

ülkemizin de içinde bulunduğu<br />

gelişmekte olan ülkeler tarafından<br />

küresel piyasalarda var olabilmek için<br />

üretime yönelik politikalara ekonomik<br />

boyutun yanı sıra ekolojik boyutun<br />

da entegre edildiği yeni yaklaşımların<br />

getirilmesi zorunlu hale gelmiştir.<br />

Bu nedenle ülkemizdeki toplumsal<br />

kalkınmanın en önemli parçalarından<br />

olan OSB’lerin Çin’deki yapılaşmaya<br />

benzer bir şekilde birer eko-endüstriyel<br />

parka dönüşmesi ile hem ulusal ve<br />

uluslar arası çevresel kriterler sağlanacak<br />

hem de küresel piyasalar ile rekabet<br />

edebilecek üretimler gerçekleşecektir.<br />

KAYNAKÇA<br />

1. Domenech, T. and Davies, M. (2011).<br />

Structure and morphology of industrial<br />

symbiosis networks: The case of<br />

Kalundborg. Procedia Social and<br />

Behavioral Sciences, 10,79-89.<br />

2. Gibbs, D. and Deutz, P. (2005),<br />

Implementing industrial ecology?<br />

Planning for eco-industrial parks in the<br />

USA. Geoforum, 36, 452–464.<br />

3. Haskins, C. (2006). Multidisciplinary<br />

Investigation of Eco-Industrial Parks.<br />

Systems Engineering, 9, 313-330.<br />

4. İskenderun Körfezinde Endüstriyel<br />

Simbiyoz Projesi Website, Erişim<br />

Tarihi: 12.12.2011. http://www.<br />

endustriyelsimbiyoz.org/<br />

5. Kalundborg Symbiosis Website, Erişim<br />

Tarihi: 15.06.<strong>2012</strong>, http://www.symbiosis.<br />

dk/en/diagram<br />

6. Shi, H., Chertow, M. and Song, Y. (2010).<br />

Developing country experience with<br />

eco-industrial parks: a case study of<br />

the Tianjin Economic-Technological<br />

Development Area in China. Journal of<br />

Cleaner Production, 18, 191-199.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

25

Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası (ASO) I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

İbrahim Hakkı ALPTÜRK / ASO I. OSB Müdürü<br />

Ankara<br />

<strong>Sanayi</strong> Odası<br />

1. Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

(OSB) 1978<br />

yılında temeli<br />

atılarak 1990<br />

yılında üretime<br />

başlayan<br />

ve bugün<br />

321 sanayi<br />

parseline sahip, toplam 954 hektar alan<br />

içerisinde kurulmuş, ülkemizin önde<br />

gelen OSB’lerinden biridir. Bölgenin tüm<br />

hizmetleri kendi personeli ve ekipmanları<br />

ile yapılmaktadır. Şu an 245 fabrikanın<br />

hizmet verdiği bölgemizde çok yakında<br />

321 fabrika hizmette olacaktır. Bölgemizde<br />

parsel büyüklükleri 3 bin m² ile 100 bin m²<br />

arasında değişmektedir.<br />

ASO 1. OSB ülkemizin en iyi yönetilen<br />

ve en kurumsal OSB’lerinden birisi<br />

durumundadır. Toplam 30 bin kişiye<br />

istihdam sağlayan bölgemiz, yıllık 1.8<br />

milyar ABD Doları ihracat hacmine sahip<br />

olup, ülkemiz ekonomisine de 6 milyar<br />

ABD Doları’na yakın katkı sağlamaktadır.<br />

Tüm bu veriler ışığında ASO 1.OSB’nin<br />

ülkemizde yer alan OSB’ler içerisinde ilk<br />

üçe girmiş olması da bölgemizin önemini<br />

göstermektedir.<br />

Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı<br />

tarafından bu yıl ilk kez düzenlenen,<br />

“Temiz Türkiyem” adlı çevre yarışmasında<br />

da ülkemizin “En Temiz ve Çevreci<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi” seçilen bölgemiz;<br />

birçok kriterleri ile çevre temizliğine<br />

verdiği önemi de tescillemiştir.<br />

Modern sanayi ortamının en doğru<br />

örneklerinden biri olan Ankara <strong>Sanayi</strong><br />

Odası 1.OSB, ülke ekonomisine ciddi bir<br />

katkı sunmanın yanı sıra, ulaşım, altyapı,<br />

haberleşme, enerji dağıtım ve bakım<br />

onarım hizmeti gibi alanlarda sanayicilere<br />

sağladığı kolaylıklar, ucuz enerji, ucuz<br />

su gibi ekonomik çözümlerle ülkemizin<br />

en önemli ve çağdaş OSB’lerinden<br />

biridir. Bölgemizde 2011 yılı rakamlarıyla<br />

toplam elektrik tüketimimiz 352.670.460<br />

kwh, toplam su tüketimimiz 1.195.378<br />

m³, toplam doğalgaz tüketimimiz de<br />

79.214.452 Sm³’tür.<br />

26 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

Bölgemiz, OSB’ler içerisinde 1999 yılında<br />

ISO Kalite Yönetim Sistemi Belgesi,<br />

2005 yılında da OHSAS 18001 İş Sağlığı<br />

ve Güvenliği Belgesi ile 2007 yılında<br />

EPDK’dan OSB Dağıtım Lisansı alan ilk OSB<br />

olma özelliğini taşımaktadır.<br />

Bölgemizde faaliyet gösteren üyelerin<br />

her türlü ihtiyaçlarına cevap verilebilmesi<br />

amacıyla; altyapı tesisleri, elektrik, içme<br />

suyu, pis su, yağmur suyu, doğalgaz,<br />

haberleşme şebekelerinin yanı sıra<br />

tesislerin ortak istifadesine sunulan;<br />

bankalar, 60 ve 80 tonluk tam elektronik<br />

kantarlar, kafeterya, dispanser, cami, posta<br />

hizmetleri, eğitim merkezleri, konferans<br />

salonları, çevre laboratuvarı, spor tesisleri<br />

gibi alanlar da yer almaktadır. Ayrıca<br />

bölgemizde heliport ve helikopter bakımservis<br />

alanı mevcuttur.<br />

Bölgemizin mevcut altyapısı son<br />

teknolojiler ve en modern malzemeler<br />

kullanılarak revize edilmiştir. Her sanayi<br />

parseline doğalgaz ulaştırılmış olup, enerji<br />

hatlarının tamamı yer altına alınmıştır.<br />

Fiber optik kablolarla fabrikaların,<br />

SCADA merkezi bağlantısı yapılmış,<br />

uzaktan ölçümleme sistemi yapabilme<br />

imkânı yaratılmıştır. Yine bu fiber optik<br />

hatlarından haberleşme ağı da tesis<br />

edilerek bütün firmalar geniş bant, yüksek<br />

hızla internete bağlanma imkânına<br />

kavuşturulmuştur.<br />

Karma bir OSB olan bölgede, mobilya,<br />

döküm, gıda, elektrik, elektronik,<br />

makine üretimi, alüminyum, tekstil, zirai<br />

aletler, savunma sanayi, kimya, metal<br />

işleri, madeni eşya vb. alanlarda üretim<br />

yapılmaktadır.<br />

Bölgemizin bir diğer önemli değeri de<br />

ülkemizin en büyük çevre laboratuvarına<br />

sahip olmasıdır. Yıllık 10.000 parametre<br />

kapasitede ölçüm yapan ve 200<br />

parametrede akredite bir laboratuvar olan<br />

ASO-KOSGEB çevre laboratuvarı, sadece<br />

1.OSB’de yer alan sanayi kuruluşlarına<br />

değil, ülke genelinde ve yurt dışında<br />

birçok bölge ve sanayi kuruluşuna hizmet<br />

verecek nitelikte ve profesyonelliktedir.<br />

İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi (İSGÜM)<br />

ile Bölge Müdürlüğümüz arasında<br />

yürütülen “Metal Sektöründe İş Sağlığı<br />

ve Güvenliği Sorunlarının Araştırılması<br />

Projesi” ve Avrupa Birliği ile birlikte<br />

yürütülen “Eko-Endüstriyel Parklar Çevre<br />

Destek Sistemi (EPHESUS)” çerçevesinde<br />

işletmelerin çevresel gereksinimlerinin<br />

geliştirilmesi, kümelenmesi, atık<br />

yönetimi, kaynak kullanımı ve enerji<br />

verimliliklerini geliştirme konularında<br />

faaliyetler gösterilmektedir. Ayrıca<br />

laboratuvarımızda gıda sanayine yönelik<br />

analizlere de başlanmıştır. Ülkemizde<br />

tek olan ve ozon tabakasını incelten<br />

maddelere ilişkin Uluslararası Montreal<br />

Protokolü kapsamında atmosfere ve ozon<br />

tabakasına zararlı olan halon gazlarının<br />

toplanıp ıslah edilmesini sağlayan “Halon<br />

Bankası” da bölgemizde kurularak faaliyet<br />

göstermektedir. Bu kapsamda; Türkiye<br />

çapında mevcut halon gazlarının kayıt<br />

altına alınması, Halon gazı alternatiflerine<br />

ait eğitimlerin ve teknik desteğin<br />

verilmesi, Halon gazlarının toplanması,<br />

depolanması, işlenmesi, testlerinin<br />

yapılması ve ihtiyaç sahibi kurum ve<br />

kuruluşlara satılması sağlanmaktadır.<br />

Ülkemizde birçok ilklere imza atan ASO<br />

1.OSB, yine bir ilk olan “METES - Mesleki<br />

Test ve Sertifikalandırma Merkezi”nin<br />

kurulması için faaliyete geçmiş, Avrupa<br />

Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından<br />

finanse edilen merkezin kuruluş<br />

çalışmalarına başlamıştır. Bölgemiz iki<br />

yıllık METES projesi tamamlandığında,<br />

on meslek grubunda Ulusal Meslek<br />

Standartları ve Ulusal Yeterlilikler<br />

hazırlanmış olacak, bunlardan<br />

Otomasyon Sistemleri Programcısı ile<br />

Elektrik Pano Montörü için VOC-TEST<br />

Merkezi kurulacaktır. Akredite edilecek<br />

bu merkezde, seçilen meslekler için<br />

bilgi ve beceri sınavları yapılarak,<br />

AB ülkelerinde de geçerli olabilecek<br />

sertifikalar verilecektir. Ayrıca Ankara<br />

Kalkınma Ajansı’na; “ASO 1.OSB Bilişim ve<br />

Haberleşme Platformunun Oluşturulması”;<br />

“ASO 1. OSB Altyapı Hizmetlerinin Daha<br />

Verimli Hale Getirilmesine Yönelik Çözüm<br />

Odaklı Hizmet Verimliliği Artırma-Yalın<br />

Hizmet Sistemi Danışmanlığı”; ile “ASO<br />

1. OSB Lojistik Köy Fizibilite Raporlarının<br />

Hazırlanması” projeleri teklifleri<br />

sunulmuştur.<br />

<strong>Sanayi</strong> kuruluşları için büyük önem taşıyan

“Kalifiye Eleman”<br />

gerekliliği<br />

konusunda<br />

Milli Eğitim<br />

Bakanlığı ile<br />

birlikte yürütülen<br />

OSEP (Okul-<br />

<strong>Sanayi</strong>-Eğitim<br />

Programları)<br />

projesini hayata<br />

geçiren ASO<br />

1.OSB; 2006<br />

yılından bugüne<br />

kadar ilköğretimi<br />

bitirmiş ve<br />

mesleki<br />

eğitime istekli<br />

ve yetenekli<br />

gençlerimizi üç<br />

yıllık bir eğitimin<br />

ardından “Kalfa”<br />

statüsünde<br />

iş hayatına<br />

kazandırmıştır. İlköğretimi bitiren<br />

öğrenciler arasından dört aşamalı sınav<br />

sistemini geçenlerin, okul kayıtları<br />

yapılarak, ilgili bölümde eleman isteyen<br />

fabrikalarda işe başlamaları ve maaş<br />

almaları sağlanmaktadır. Öğrencilerin<br />

eğitimi boyunca sigortaları da Milli Eğitim<br />

Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Bu<br />

öğrenciler, üç yıl sonunda iş hayatına<br />

atılmış, bilinçli, “Kalifiye Elemanlar” olarak<br />

öne çıkmaktadır.<br />

Bölgemizde faaliyet gösteren bir diğer<br />

önemli eğitim merkezi de Otomasyon<br />

Teknolojileri Eğitim ve Uygulama<br />

Merkezidir. Hidrolik ve Pnömatik sistemler<br />

hakkında gerek bölgemiz kuruluşlarının<br />

personeline hizmet veren merkez;<br />

gerektiğinde şehir dışındaki kuruluşlara<br />

da hizmet verebilecek kapasite ve<br />

donanımdadır.<br />

Tüm bunların yanı sıra eğitime büyük<br />

önem veren ASO 1.OSB, daha önce Bölge<br />

Müdürlüğü olarak kullanılan binanın ve<br />

çevresindeki yapıların da “Özel Meslek<br />

Teknik Lisesi” projesi kapsamında<br />

değerlendirilebilmesi için çalışmalara<br />

başlamış olup, teknik lisenin en kısa<br />

zamanda hayata geçirilerek öğretime<br />

başlaması amaçlanmaktadır.<br />

Tes-İntes Eğitim Tesisleri de bölgemizde,<br />

inşaat sektörü çalışanlarının eğitimlerini<br />

sağlayan önemli bir merkezdir. Bu merkez,<br />

yurt içinden ve yurt dışından eğitim<br />

Ankara I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

için gelen konuklarını misafirhanesinde<br />

ağırlamakta ve tesis sertifikalı inşaat ustası<br />

konusunda sektöre hizmet vermektedir.<br />

Kurulduğu günden bugüne idari<br />

yapısı, altyapı ve üst yapı hizmetleri,<br />

çevre düzenlemesi ve çalışmaları ile<br />

hep göz önünde olan ASO 1.OSB; yurt<br />

dışından gelen ticari ve resmi heyetlerin<br />

de önemli bir uğrak noktası haline<br />

gelmiştir. Yurt dışından gelen heyetlere<br />

1.OSB’nin genel ve idari yapısı hakkında<br />

bilgiler verilmekte, bölge genel olarak<br />

gezdirilmekte ve ilgili sektörlerde<br />

üretim yapan firmaların fabrikaları<br />

gösterilmektedir. Ayrıca, üyelerimiz ile<br />

ziyaretçi heyetler bir araya getirilerek,<br />

ticari ilişkilerin kurulması sağlanmaktadır.<br />

Sonuç olarak, gelen yabancı heyetler<br />

ASO 1.OSB benzeri bir bölgenin kendi<br />

ülkelerinde de kurulabilmesi için ASO<br />

1.OSB yönetiminden işbirliği talep<br />

etmektedir. Yerli ve yabancı devlet<br />

başkanlarının da ağırlandığı ASO 1.OSB,<br />

ülkemizin sanayi alanında “Vitrin”i olmaya<br />

devam etmektedir. Her yıl yaklaşık 50<br />

ülkenin Cumhurbaşkanı ve Başbakanları,<br />

üst düzey resmi yetkililer bölgemizde<br />

gururla ve üstün bir misafirperverlikle<br />

ağırlanmakta ve bilgilendirilmektedir.<br />

“Lojistik Köy” projesi ile demiryolu<br />

taşımacılığına yönelik çalışmalar<br />

başlamıştır. 450 bin m² alana sahip proje<br />

kapsamında; 52 bin m² alan betonlanmış,<br />

7 hatlı demiryolu güzergahı bitirilmiştir.<br />

Bu proje ile<br />

bölgemiz<br />

sanayicilerinin<br />

yanı sıra Ankara<br />

ve civarındaki<br />

sanayiciler<br />

de lojistik<br />

konusunda daha<br />

ucuz ve daha<br />

hızlı çözüme<br />

kavuşmuş<br />

olacaktır.<br />

1.OSB<br />

tarafından bölge<br />

üyelerimize ve<br />

misafirlerimize<br />

daha çağdaş<br />

ve modern bir<br />

hizmet binası<br />

kazandırmak<br />

amacıyla<br />

yapılan “Bölge<br />

Müdürlüğü ve<br />

ASORA Ticaret Merkezi” binası; toplam<br />

43.000m² kapalı alana sahiptir. “Bölge<br />

Müdürlüğü ve ASORA Ticaret Merkezi”<br />

binası Türkiye genelinde yer alan OSB’ler<br />

içinde bir ilk olup; bölgeye hizmet veren<br />

tüm bankaların şubeleri, çeşitli sektörlerde<br />

hizmet veren ofisler, gıda ve endüstriyel<br />

market alanları, tedarikçiler, lüks konforu<br />

ile hizmet veren oteli, eczanesi, cafepastane<br />

ve restoranları, teknik altyapısı<br />

yüksek konferans salonları ile tüm bölgeye<br />

ve çevreye hizmet vermektedir. ASO<br />

1.OSB Bölge Müdürlüğü olarak üyelerimiz<br />

arasında sosyal ilişkileri de arttırmak için<br />

yemekli toplantılar, spor müsabakaları,<br />

eğitim ve bilgilendirme toplantıları<br />

yapılmaktadır.<br />

ASO 1. OSB; “Yeşil Çevre” anlayışıyla da<br />

öne çıkmakta olup; 50 bin adet ağacı,<br />

400 bin adet çalı grubu bitkisi, 50 bin<br />

m² çim alanı ile ağaç ve yeşile büyük<br />

önem vermektedir. 2 bin 200 ağaçlık<br />

bodur elma bahçesi, kapari bahçesi,<br />

ceviz bahçesi ile bölgeye ayrı bir değer<br />

katmaktadır. Ayrıca bölgemiz dışında da<br />

ağaçlandırma çalışmaları yapılmaktadır.<br />

Bu kapsamda Ankara çevre yolu üzerinde<br />

50 bin m² alanda, bakımları bölgemizce<br />

yapılan 4 bin adet ağaç bulunmaktadır.<br />

Ayrıca kuzeybatı istikametinde bulunan<br />

180 bin m² alana Ankara İl Çevre Orman<br />

Müdürlüğü ile birlikte 15 bin adet ağaç<br />

dikilmiştir.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

27

Türkiye’de İlk ve Her Zaman Örnek;<br />

Bursa TSO OSB 50 Yaşında…<br />

Ali UĞUR / Bursa TSO OSB Yönetim Kurulu Başkanı<br />

Bursa TSO Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Ülkemizde planlı sanayileşme ile birlikte<br />

sanayi alanlarının da kontrollü olarak<br />

gelişmesi büyük önem taşımakta ve<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri (OSB) bu<br />

önemini günümüzde de korumaktadır. Bu<br />

anlamda, ülkemizdeki ilk OSB olan Bursa<br />

TSO OSB geride kalan 50 yılda her zaman<br />

örnek olmayı sürdürmüştür.<br />

OSB’lerin amaç ve hedefleri arasında,<br />

sanayinin disipline edilmesi, şehrin<br />

planlı gelişmesine katkıda bulunulması,<br />

birbirini tamamlayıcı ve birbirinin yan<br />

ürününü teşvik eden sanayicilerin bir<br />

arada ve bir program dahilinde üretim<br />

yapmalarıyla, üretimde verimliliğin ve<br />

kâr artışının sağlanması, sağlıklı, ucuz,<br />

güvenilir bir altyapı ve ortak sosyal tesisler<br />

kurulması, müşterek arıtma tesisleri ile<br />

çevre kirliliğinin önlenmesi gibi konular<br />

yer almaktadır.<br />

Belirlenen bu hedefler doğrultusunda<br />

ülkemizde sanayinin geliştirilmesi<br />

amacıyla uygulamaya konulan<br />

teşviklerden biri olan OSB uygulamalarına,<br />

28 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

ilk olarak 1962 yılında Bursa’da OSB’nin<br />

kurulmasıyla başlanmıştır.<br />

Bursa TSO OSB, 1962 yılında “Milletlerarası<br />

Kalkınma Teşkilatı Artık Paralar Fonu”ndan<br />

Maliye Bakanlığı’nca sağlanan 26,2 Milyon<br />

TL krediye ilave Bursa Ticaret ve <strong>Sanayi</strong><br />

Odası’nın da yüzde 10 oranında katkısı<br />

suretiyle kurulmaya başlanmış ve 1966<br />

yılında resmi olarak hizmete girmiştir.<br />

Başlangıçta 1 milyon 800 bin m 2 olarak<br />

belirlenen bölgede ilk olarak 4 firma<br />

üretime geçmiş, zamanla, parsel talebi<br />

artmış ve bu talebe karşılık bölge<br />

kendi içinde 4 kez büyümek suretiyle<br />

günümüzde 6 milyon 800 bin m²’ye<br />

ulaşmış, bölgede faaliyette olan fabrika<br />

sayısı da 240’a yükselmiştir.<br />

Geçen 50 yıl içinde 680 hektarlık<br />

yüzölçümüyle Bursa TSO OSB, Güney<br />

Marmara’nın en fazla yabancı yatırımcısını<br />

barındıran OSB’si olma özelliğini de<br />

taşımaktadır.<br />

Bölgemizde mevcut yatırımların yüzde<br />

32’sini tekstil, yüzde 20’sini otomotiv ana<br />

ve yan sanayi, yüzde 9’unu makine, yüzde<br />

6’sını metal sanayi ve endüstrisi, yüzde<br />

5’i kimya sanayi, yüzde 4’ü plastik ve<br />

kauçuk sanayi, yüzde 3’ü gıda, yüzde 3’ü<br />

inşaat, yüzde 2’si enerji, yüzde 2’si atık-geri<br />

dönüşüm ve kalan yüzde14’ü ise diğer<br />

sektörlerden oluşmaktadır.<br />

Bölgemizde, su üretim ve dağıtım,<br />

atık toplama ve atıksu arıtma, elektrik<br />

dağıtım, doğalgaz dağıtım, fiber optik<br />

ve bakır kablo ile haberleşme, itfaiye ve<br />

yangın eğitimleri, sağlık hizmetleri ve<br />

ilkyardım eğitimleri, çevre ağaçlandırma<br />

ve bakım, yol ve inşaat işleri, parselasyon,<br />

ruhsatlandırma ve onaylar, enerji<br />

verimliliği ile Bursa Çevre Merkezi<br />

laboratuvarı hizmetleri verilmektedir.<br />

Bursa TSO OSB’de faaliyetini sürdüren<br />

240 işletmede yaklaşık 44 bin kişiye<br />

istihdam yaratılmaktadır. Bu fabrikaların<br />

ihracat toplamları yaklaşık 5 milyar ABD<br />

Doları düzeyindedir. Böylesine büyük ve<br />

hizmet gamı geniş olan bölge için çeşitli<br />

hizmet kademelerinde ve farklı uzmanlık

alanlarında ortalama 200 personel yüksek<br />

performansla görev yapmaktadır.<br />

Bursa TSO OSB altyapısında, 180 km<br />

elektrik, 107 km fiber optik kablo, 73<br />

km proses su, 66 km kullanım suyu, 41<br />

km yağmur suyu, 37 km atıksu, 54 km<br />

doğalgaz ve 25 km uzunluğunda telefon<br />

hattı bulunmaktadır.<br />

Gelişmişliğin kullanılan enerji miktarı<br />

ile ölçüldüğü dünyada, Bursa TSO OSB<br />

elektrik enerjisini ucuz ve temiz hale<br />

getirmek amacıyla yatırım hamleleri<br />

gerçekleştirerek, hem bölgedeki sanayi<br />

tesislerinin elektrik ihtiyaçlarını sürekli<br />

olarak karşılamak, hem de özel sektörün<br />

enerji üretimine katkısını sağlamak üzere<br />

BOSEN ENERJİ A.Ş.’yi kurmuştur.<br />

Bölgemiz, elektrik üretiminde olduğu<br />

gibi dağıtımında da çalışmalar yürüterek<br />

yüksek gerilim hatlarını yol güzergâhlarına<br />

çekmek ve yeraltına almak suretiyle sanayi<br />

parsellerinin imar sorunlarını ortadan<br />

kaldırmıştır. Doğalgazdan elektrik elde<br />

eden çevrim santralimizin kapasitesi<br />

kademeli olarak artırılarak yaklaşık 260<br />

MW’ye çıkartılmıştır.<br />

Su Üretim ve Dağıtım<br />

Elektrik Dağıtım /<br />

Elektrik Tüketimi: milyon kWh<br />

Doğalgaz Dağıtım<br />

Bursa’daki en yüksek elektrik tüketimine<br />

sahip olan bölgemiz, doğalgaz<br />

harcamasıyla da Türkiye’nin en çok<br />

doğalgaz tüketen OSB’sidir. Ayrıca Bursa’ya<br />

gelen doğalgazın yüzde 25’ini kullanarak<br />

katma değer yaratan Bursa TSO OSB, temiz<br />

enerji kullanılmasını sağlayarak çevresel<br />

değerlere sahip çıktığını kanıtlamıştır.<br />

OSB’lerin var olma amaçlarının başında<br />

sayılabilecek sanayi ve yerleşim alanlarını<br />

ayırarak çevre kirliliğinin engellenmesi<br />

konusuna gerekli hassasiyeti gösteren<br />

BTSO OSB, bölgedeki atık suların 96 bin<br />

m³/gün kapasiteli kendi atık su arıtma<br />

tesislerinde arıtılmasını sağlamakla<br />

beraber ayrıca tehlikeli atıkların, tıbbi<br />

atıkların ve evsel atıkların da firmalardan<br />

alınarak uygun şekilde bertaraf edilmesini<br />

sağlayan bir atık yönetimi sistemine<br />

sahiptir. Ayrıca tehlikeli ve tıbbi atık taşıma<br />

lisanslarına sahip araçlar ve sürücüleri ile<br />

sadece OSB dahilindeki firmaların değil,<br />

Bursa’daki diğer firmaların da ihtiyaçlarına<br />

cevap verilmektedir.<br />

1997 yılında kurulan Bursa Çevre Merkezi<br />

ile çevresel konularda danışmanlık<br />

hizmetini yürüten OSB Müdürlüğümüz,<br />

Türk Akreditasyon Kurumundan verdiği<br />

tüm hizmetler için akredite ilk çevre<br />

laboratuvarına sahiptir. Bursa Çevre<br />

Merkezi sadece bölgedeki firmalara<br />

değil, yardım talebinde bulunan bütün<br />

firmalara analiz, ölçüm, enerji yönetimi,<br />

çevre mevzuatının ve çevre yönetim<br />

sistemlerinin uygulanması konularında<br />

destek vermektedir. Özellikle enerjinin<br />

verimli kullanılmasına ve tasarruf<br />

imkânlarının geliştirilmesine yönelik enerji<br />

etütleri ve projeleri de yine bölgeye bağlı<br />

Bursa Çevre Merkezi tarafından verilen<br />

hizmetler arasındadır.<br />

Bölgemizde iki adet su şebekesi<br />

bulunmaktadır. Beşeri ihtiyaçlar için<br />

kullanılan içme suyu şebekesinin<br />

haricinde, çeşitli üretim süreçlerinde<br />

kullanılmak üzere Nilüfer Deresi’nden<br />

alınan su, Türkiye’de bir ilk olan ve 2007<br />

yılı sonunda devreye alınan 38 bin m³/<br />

gün üretim kapasiteli Su Üretim Tesisi’nde<br />

ters ozmoz teknolojisiyle arıtılarak proses<br />

suyu olarak sanayicilere ulaştırılmaktadır.<br />

İki şebekenin toplam uzunluğu 260<br />

kilometre olup, bunun haricinde bölgede<br />

37 km.’lik atık su şebekesiyle 41 km.’lik<br />

yağmur suyu şebekesi de bulunmaktadır.<br />

Bursa TSO OSB vermiş olduğu hizmetler ile<br />

ilgili 2003 yılında ISO 9001 Kalite Yönetim<br />

Sistemi, 2004 yılında ISO 14001 Çevre<br />

Yönetim Sistemi ve 2005 yılında TS 18001<br />

İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemi belgelerini<br />

almıştır. Ayrıca Bursa TSO OSB tüm hizmet<br />

süreçlerinde olumsuz çevresel etkileri<br />

kontrol altında tutulmasını sağlayan plan<br />

ve projeler geliştirmiş ve bu anlamda<br />

2008 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı<br />

tarafından “En Çevreci OSB” seçilerek Çevre<br />

Beratı ile ödüllendirilen ilk OSB olmuştur.<br />

Türkiye’nin ilk OSB’si olan bölgemiz,<br />

Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği tarafından<br />

<strong>2012</strong> yılı Mayıs ayında ise “En Çevreci Tesis”<br />

ödülüne layık görüldü. Bu hizmetlerin<br />

yanı sıra, bir itfaiye ve akut grubuna<br />

sahip olan bölge, yangınlara müdahale<br />

etmenin dışında, bünyesinde daimi olarak<br />

hazır bulunan ilk yardım ekibi ile birlikte<br />

firmalara yangın yeterlilik belgeleri, yangın<br />

ve ilk yardım eğitimlerini de vermektedir.<br />

Sonuç olarak söylemek gerekirse,<br />

Bursa TSO OSB, Bursa’ya ve ülkemiz<br />

ekonomisine önemli katkılar<br />

sağlamaktadır. Geride kalan 50 yılda<br />

bunu kanıtlayan Bursa TSO OSB, 2023<br />

hedefleri doğrultusunda bundan sonra<br />

da çalışmalarına durmaksızın devam<br />

edecek, faaliyetleriyle yine örnek olmayı<br />

sürdürecektir.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

29

Hedefe Doğru Emin Adımlarla…<br />

Şadi TÜRK / Başkent OSB Yönetim Kurulu Başkanı<br />

Başkent Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Başkent<br />

OSB), Ankara’da Temelli-Malıköy’de<br />

bulunmaktadır. Başkent OSB, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong><br />

ve Teknoloji Bakanlığı’nın izni ile 8 Mayıs<br />

2001 tarihinde kurulmuş olup ilk üretim<br />

2005 yılında gerçekleşmiştir.<br />

26 Aralık 2003 tarihinde Başbakan Sayın<br />

Recep Tayyip Erdoğan’ın temeline ilk<br />

tuğlayı koyduğu Başkent OSB, kurulduğu<br />

günden bu yana büyük hedefleri olan<br />

bir sanayi bölgesi olmuştur. En büyük<br />

hedefi sadece ülkemizde değil uluslararası<br />

alanda da model olabilecek “Geleceğin<br />

<strong>Sanayi</strong> Kenti”ni kurmaktır. Bu hedef<br />

doğrultusunda Başkent OSB, klasik sanayi<br />

üretimi yerine uluslararası rekabete<br />

olanak sağlayacak teknolojik üretime de<br />

önem vermektedir. Teknolojik üretimini<br />

gerçekleştirmek amacıyla ODTÜ ile<br />

<strong>Sanayi</strong> İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.<br />

Ayrıca Ankara’da bir ilki gerçekleştirerek<br />

“Yenilikçilik Merkezi” kurmak için de ilk<br />

adımı atmıştır.<br />

İki etaptan oluşan Başkent OSB 1.014<br />

hektar alanıyla Türkiye’deki 264 OSB<br />

arasında 8. sırada yer almaktadır. I.<br />

etapta 3.575,210 m² alan üzerinde 485,<br />

II. etapta 2.583.768 m² alan üzerinde 227<br />

olmak üzere toplam 712 sanayi parseli<br />

bulunmaktadır; bu sanayi parsellerinin<br />

en küçüğü 1.800 m², en büyüğü 83.708<br />

m²’dir.<br />

Altyapısı tümüyle tamamlanan I. etapta<br />

orta ve büyük ölçekli proje, inşaat ve<br />

üretim aşamasında olmak üzere toplam<br />

30 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

159 fabrika bulunmaktadır. II. etapta<br />

kümelenmeye önem verilerek; savunma<br />

sanayi başta olmak üzere, diğer sektörler<br />

için de parselasyon çalışmaları yapılmış,<br />

ülkemizin önemli savunma sanayi<br />

kuruluşlarından olan HAVELSAN savunma<br />

sanayine ayrılan kısımda yerini almıştır.<br />

Bölgemizde yer alan ağırlıklı sektör yüzde<br />

67 ile metal sektörü olup, yüzde 9 maden,<br />

yüzde 8 kimya, yüzde 4 gıda, yüzde 3<br />

matbaa ve yüzde 9 diğer sektörlerdir.<br />

Bölgemize yapılan yatırım tutarı bugün<br />

itibariyle 1 milyar TL’dir. Yaratılan istihdam<br />

ise 4 bin 500 kişidir. Bölgede faaliyet<br />

gösteren firmaların bugün itibari ile<br />

100 milyon Dolar ithalat, 150 milyon<br />

Dolar ihracat rakamlarına ulaştıkları<br />

gözlenmektedir.<br />

Başkent OSB’de her yıl su, elektrik<br />

ve doğalgaz tüketimi, üretime bağlı<br />

olarak artış göstermekte olup, 2009<br />

yılında doğalgaz kullanılmaya başlanan<br />

Başkent OSB’de 2011 yılında toplam<br />

doğalgaz tüketimi 3.600.000 Sm³, su<br />

tüketimi 358.417 m³, elektrik tüketimi ise<br />

31.872.627 kWh olarak gerçekleşmiştir.<br />

Atık su arıtma tesisi için I. ve II. etaplarda<br />

toplam 150.000 m²’lik alan ayrılmıştır.<br />

Modüler biçimde planlanan atık su arıtma<br />

tesisinin ön görülen ilk modülü 6 bin m³/<br />

gün olacaktır. Arıtma, evsel ve endüstriyel<br />

nitelikli atık su, fiziksel, kimyasal ve<br />

biyolojik olarak yapılacaktır.<br />

Kurulduğu günden itibaren sürdürülebilir<br />

kalkınmanın ancak çevre bilinci<br />

geliştirilerek sağlanabileceğine inanan<br />

Başkent OSB’de yoğun bir biçimde<br />

ağaçlandırma çalışmaları devam<br />

etmektedir. Bölgede toplam 811.200 m²<br />

yeşil alan bulunmaktadır. Ağaçlandırılan<br />

park alanı 157 bin m², refüj alanı 35 bin<br />

m²’dir. Bugüne kadar 20 bin adet ağaç,<br />

50 bin adet çalı grubu bitki dikilmiş olup,<br />

bunların sulanması amacıyla “Damlama<br />

Sulama Sistemi” kurulmuştur.<br />

Bölgemizde oluşabilecek riskler (afet,<br />

yangın, iş kazaları vb.) için itfaiye,<br />

doğalgaz acil yardım ve 112 acil yardım<br />

birimleri kurulmuştur. Bölgenin güvenliği,<br />

alanında uzman özel güvenlik birimiyle<br />

sağlanmaktadır. Bölgemizde faaliyet<br />

gösteren firmaların ve çalışanlarının<br />

işlemlerini yapabileceği PTT ve Banka<br />

Şubesi de bulunmaktadır.<br />

Kentsel Merkez<br />

Başkent OSB, sadece sanayi tesisleriyle<br />

değil, çağdaş batı ülkelerini aratmayacak<br />

bulvarları, yolları, sokakları, yeşil alanları<br />

ve çevreye duyarlılığıyla da bir sanayi<br />

kentini yaşama geçirmektedir. İki etabının<br />

tam ortasından geçen Ankara Çayı’nın iki<br />

yakasında 1/500 ve daha büyük ölçekli<br />

Mimari ve Peyzaj Projesi hazırlanan<br />

“Kentsel Merkez” planlanmıştır. Kentsel<br />

Merkez projesinin ilk yapısı, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong><br />

ve Teknoloji Bakanımız Sayın Nihat Ergün<br />

tarafından temeli atılıp, açılışı yapılan ve<br />

herkes tarafından beğeni kazanan bölge<br />

idare binamızdır. Proje kapsamında;<br />

bankalar ve ticarethaneler için ayrılan 27<br />

bin 415 m² alanda 465 m²’lik 14 adet bina<br />

ve küçük sanayi sitesi için ayrılan 61 bin<br />

272 m² alanda 845 m²’lik 48 adet atölye<br />

inşaatına başlanmıştır. Ayrıca, Kongre<br />

merkezi, fuar alanı, otel, kreş, hastane,<br />

farklı boyut ve amaçlara uygun spor<br />

tesisleri, meslek yüksek okulu da proje<br />

içerisinde yer almaktadır.<br />

Geleceğin <strong>Sanayi</strong> Kenti Başkent OSB’nin<br />

Ekonomiye Sağladığı Katma Değer<br />

Başkent OSB’de bulunan tüm sanayi<br />

tesisleri tamamlandığında; 100 bin kişiye<br />

iş, 1 milyar dolar ihracat, 400 milyon<br />

Dolar kurumlar vergisi tahakkuku ile 2<br />

milyar Dolar katma değer yaratılması<br />

öngörülmektedir.

Türkiye’nin kişi başına düşen üretim<br />

miktarının en yüksek olduğu İstanbul<br />

ve Kocaeli sınırında Gebze’de yer alan<br />

GOSB’u cazibe merkezi yapan, kalifiye<br />

personel, hammadde tedariki, pazara<br />

yakınlığı ve her noktadan ulaşım<br />

kolaylığıdır. GOSB, 1986 yılında Kocaeli<br />

ve civarında çarpık sanayileşmenin<br />

yol açtığı çevre kirliliğini önlemek,<br />

sanayiyi disipline edebilmek amacıyla<br />

kurulmuştur.<br />

537 hektar alan üzerine kurulmuş olan<br />

GOSB’da, 189 parselde, 133 işletme<br />

üretim yapmaktadır. Bu işletmelerden<br />

37 adedini yabancı sermayeli kuruluşlar<br />

oluşturmaktadır. GOSB’un fiziki altyapısı<br />

ve sunduğu hizmetler, gelişmiş ülkelerdeki<br />

endüstri parkları ile eş düzeyde, hatta bazı<br />

konularda daha da gelişmiş durumdadır.<br />

Bu nedenle; yabancı sermayeli kuruluşlar,<br />

Türkiye’de GOSB’u tercih etmektedir. Bu<br />

kuruluşların arasında; Almanya, Amerika,<br />

Avusturya, Danimarka, Fransa, Hollanda,<br />

İngiltere, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya<br />

ve Kore’den katılımcılar bulunmaktadır.<br />

Bölgemizde sanayi parselleri içerisinde;<br />

gıda, ambalaj, plastik, elektrik-elektronik,<br />

makine, kimya, otomotiv ve bilişim<br />

sektörleri, sanayi parselleri dışında ise,<br />

tır parkı, teknopark, indirici merkez,<br />

spor, okul, arıtma tesisi ve park alanları<br />

bulunmaktadır.<br />

Gebze Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nin ihracat<br />

hacmi yaklaşık 2 milyar ABD Doları’dır.<br />

<strong>2012</strong> yılı Mayıs ayı itibarıyla yaklaşık 22 bin<br />

Gebze Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (GOSB)<br />

A. Haydar BULUT / GOSB Bölge Müdürü<br />

kişi istihdam edilmektedir.<br />

GOSB’un elektrik hizmeti, Scada uzaktan<br />

kumanda sistemi ile desteklenmekte<br />

ve Bölge’ye 7 gün, 24 saat hizmet<br />

verilmektedir. Ocak <strong>2012</strong>-Mayıs <strong>2012</strong><br />

tarihlerini kapsayan toplam elektrik<br />

tüketim miktarı 169.001.390 kw-h’dir.<br />

İSU (İzmit Sular İdaresi) tarafından<br />

karşılanan bölgenin su ihtiyacı 10 bin<br />

m 3 ’lük su deposu ile desteklenmektedir.<br />

Günlük kapasitesi 6400 m 3 olan Merkezi<br />

Atıksu Arıtma Tesisi mevcuttur. Atık<br />

Denetim Merkezi tarafından endüstriyel<br />

atık su çıkışı bulunan katılımcıların<br />

debimetre ile saatlik atıksu debileri<br />

ölçülmektedir. Tehlikeli atık nakli, evsel ve<br />

endüstriyel katı atık nakli, vidanjörle atık<br />

su ve çamur taşınması, alt yapı sisteminin<br />

işletilmesi ve bakımı yapılmaktadır. Ocak<br />

<strong>2012</strong>-Mayıs <strong>2012</strong> tarihlerini kapsayan<br />

toplam su tüketim miktarı 526.411<br />

m³’tür.<br />

19 barlık iletim ve 4 barlık dağıtım<br />

hatları, basınç düşürme ve ölçüm<br />

istasyonları ile doğal gaz hizmeti veren<br />

GOSB’da, yılda yaklaşık 30 milyon<br />

metreküp doğal gaz tüketilmektedir.<br />

Ocak <strong>2012</strong>-Mayıs <strong>2012</strong> tarihlerini<br />

kapsayan toplam doğalgaz tüketim<br />

miktarı 16.470.707 m³’tür.<br />

IT Altyapı hizmeti ile akıllı bölge haline<br />

gelmeyi hedefleyen GOSB, fiberoptik ve<br />

ISDN hatlarla internet servis sağlayıcılığı<br />

ve VOIP hizmeti vermektedir.<br />

Yangın ve patlamalara karşı alınacak<br />

önlemler konusunda eğitim ve yeterlilik<br />

belgesi veren GOSB İtfaiyesi, yangınlara en<br />

kısa sürede müdahale etmektedir. Bugüne<br />

kadar 11 bini aşkın kişiye ilkyardım ve<br />

yangın eğitimi verilmiştir.<br />

Tadım ve Kocaeli Valiliği işbirliği ile “GOSB<br />

TADIM Jale Yücel Teknik ve Endüstri<br />

Meslek Lisesi”, 2009-2010 öğretim yılında<br />

hizmete girmiştir. Okul bünyesinde yer<br />

alan e-kütüphane ile pek çok üniversite<br />

ve araştırma merkezinin kütüphanesine<br />

bağlanılmaktadır.<br />

Tır Parkı Alanı’nda, 7 gün boyunca, 80<br />

tonluk kantar hizmeti verilmektedir.<br />

Toplantı salonları, a la carte restoran, tenis<br />

kortu, ve yarı olimpik havuzdan oluşan<br />

sosyal tesisler de katılımcılara sunulan<br />

diğer hizmetler arasındadır.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

31

Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (EOSB)<br />

Savaş M. ÖZAYDEMİR / EOSB Yönetim Kurulu Başkanı<br />

Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası’nın (ESO)<br />

öncülüğünde kurulan Eskişehir<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (EOSB), 32<br />

milyon m 2 büyüklüğü ve kusursuz<br />

altyapısı ile dikkat çekmesinin yanı sıra<br />

Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından<br />

Türkiye’nin “En Çevreci Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesi (OSB)”si seçilmiştir. Eskişehir’de,<br />

sanayi yatırımlarının planlı bir şekilde<br />

gerçekleştirilmesi, çevre korumasına<br />

verilen önem ve modern şehircilik<br />

anlayışının bir sonucu olarak, 1969<br />

yılında çalışmalarına başlanılan ve<br />

1973 yılında yatırımcıların hizmetine<br />

sunulan bölge 39 yıldır sanayicilerimize<br />

hizmet vermektedir. Ayrıca, EOSB ülkemizde<br />

kurulan üçüncü OSB’dir. EOSB, yatırımcılara<br />

sunduğu avantajlarla bölgeyi yerli ve yabancı<br />

yeni yatırımlar açısından tercih edilir kılmakta,<br />

bu imkânlar yanında OSB’deki arsa fiyatlarının<br />

metrekaresinin 60 TL olması - tüm altyapı<br />

hizmet bedelleri dâhil - yatırımcılar için<br />

büyük bir avantaj sağlamaktadır. Ayrıca TCDD<br />

tarafından yapım çalışmalarına başlanması<br />

beklenen OSB demiryolu bağlantısının<br />

tamamlanmasıyla, bölgedeki tüm firmalar<br />

demiryolu ulaşımından daha fazla yararlanarak<br />

lojistik maliyetlerinde önemli avantaja sahip<br />

olacaklardır.<br />

Eskişehir’in önemli karayolu ve demiryolu<br />

güzergâhlarının kesişme noktasında olması,<br />

aynı zamanda Gemlik ve İstanbul Limanlarına<br />

yakınlığı bölgeye yapılacak yeni yatırımlar için<br />

önemli bir unsurdur. OSB’de altyapı yönünden<br />

bir sorun bulunmamakta, tüm yatırımcılara<br />

eşit şartlarda eksiksiz hizmet sağlanmaktadır.<br />

OSB’nin düz bir arazi üzerinde kurulması,<br />

bölge içinde her parsel sınırında su, elektrik,<br />

doğalgaz, fiber-optik internet bağlantısı,<br />

pis su hattı ve telefon ile her türlü destek<br />

hizmetlerinin bulunması bölgeye olan ilgiyi<br />

artırmaktadır.<br />

Halen EOSB’de, 20’si proje halinde, 151’i inşaat<br />

halinde ve 376’sı üretim halinde olmak üzere<br />

547 firma yer almakta olup bölgede 560<br />

tanesi tahsis edilmiş toplam 724 sanayi parseli<br />

bulunmaktadır. 2011 yılı ihracatı 1,1 milyar ABD<br />

Doları’na ulaşmıştır. EOSB’de yaklaşık 33 bin kişi<br />

istihdam edilmektedir.<br />

Bu verilerin yanı sıra ülkemizin önemli sanayi<br />

merkezlerinden biri olan Eskişehir’deki,<br />

sanayinin sektörel dağılımı incelendiğinde de<br />

tek bir sektörün değil, genelde yüksek katma<br />

değer yaratan birçok sektörlerin gelişme<br />

gösterdiği görülmektedir. EOSB’deki firmalar ve<br />

32 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

şehir genelinde üretim yapan ESO firmalarının<br />

toplam durumu birlikte ele alınacak olursa,<br />

sanayinin sektörel dağılımı incelendiğinde<br />

tek bir sektörün değil, genelde yüksek katma<br />

değer yaratan birçok sektörün gelişme<br />

kaydettiği görülmektedir. Eskişehir sanayisinin<br />

sektörel dağılımında; makine imalat sanayi<br />

toplam sanayi içinde firma sayısı yönünden<br />

yüzde 30,9 ile ilk sırada, taş ve toprak sanayi<br />

yüzde 11,5 ile ikinci sırada, gıda sanayi ise<br />

yüzde 12,3 ile üçüncü sırada yer almaktadır.<br />

EOSB’de yatırım yapmak isteyen yatırımcılar<br />

çok özel ve işlerini kolaylaştıran bir ortamda<br />

yatırımlarını gerçekleştirmektedirler. EOSB,<br />

sahip olduğu doğalgaz santrali ile kendi<br />

elektriğini kendi üreten ve sanayicilerine<br />

düşük fiyattan elektrik veren bir yapıya sahiptir.<br />

Böylece sanayicilerimize kesintisiz ve temiz<br />

enerji ulaştırılmaktadır.<br />

OSB içerisinde bulunan <strong>Bilim</strong> Parkı ve Teknoloji<br />

Geliştirme Bölgesi de sanayicilerle bilim<br />

insanlarını bir araya getirerek yeni teknolojilerin<br />

gelişmesine katkı vermektedir. Lojistik merkezi<br />

ile sanayicilerin lojistik sorunları kısa sürede<br />

çözülmektedir. Burada internet üzerinden<br />

yapılan açık eksiltme yöntemiyle firmalarımız<br />

lojistik ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Atıksu<br />

Arıtma Tesisi ve Akredite Laboratuvarı ile<br />

doğaya saygılı üretim desteklenmekte, atıklar<br />

temizlenerek temizlenen su yeniden doğaya<br />

kazandırılmaktadır. Ortak sağlık ve güvenlik<br />

birimi ile OSB’deki sanayi kuruluşlarına tek<br />

merkezden koruyucu hekimlik, poliklinik ve<br />

iş güvenliği hizmetleri verilmektedir. Bunların<br />

dışında EOSB’de firmalara fiber optik kablo<br />

bağlantısıyla kesintisiz ve yüksek hızlarda<br />

internet erişim imkânı sağlamaktadır. Ayrıca<br />

OSB’deki firmalara yardımcı unsurların olduğu<br />

İş ve Ticaret Merkezi, sanayinin ihtiyaç duyduğu<br />

nitelikli eleman sıkıntısına çözüm üretmek için;<br />

CNC Eğitim Merkezi, Endüstriyel Otomasyon<br />

Araştırma-Uygulama Merkezi ile Kaynak<br />

Teknolojileri Araştırma ve Uygulama<br />

Merkezi bulunmaktadır. Geçtiğimiz yıl<br />

temeli atılan ve Osmangazi Üniversitesi<br />

ile işbirliği içinde eğitim yapacak<br />

olan Meslek Yüksek Okulunun inşaatı<br />

da bitirilmiş durumdadır. KOBİ’lere<br />

çok özel bölge planlanarak, Türkiye<br />

sanayisinde olduğu gibi Eskişehir<br />

sanayisi içinde de büyük bir paya sahip<br />

olan ve sanayinin can damarı niteliğini<br />

taşıyan KOBİ’ler için “KOBİ-OSB” projesi<br />

geliştirilmiş ve sonuçlandırılmıştır. 290<br />

bin m 2 alanda 98 adet firmaya arsa<br />

tahsisi gerçekleştirilmiştir. Bu alandaki<br />

firmalarda da yaklaşık 2 bin 500 kişiye iş imkânı<br />

sağlanmıştır. Ayrıca firmalara birçok alanda<br />

uzmanlıkları bulunan ve ücretsiz danışmanlık<br />

veren SANGEM birimi oluşturulmuştur. Yine,<br />

Üniversite-<strong>Sanayi</strong> işbirliği içinde sanayimizde<br />

kullanılmak üzere öğrencilerin tasarım<br />

yaptıkları Endüstriyel Tasarım Merkezi de<br />

çalışmalarına devam etmektedir.<br />

EOSB’de yatırımcılar için sunulan ve yukarıda<br />

bahsi geçen tüm bu hizmetlerin yanı sıra<br />

ESO öncülüğünde kurulan ve sanayicileri bir<br />

araya getiren kümeler dikkat çekmektedir.<br />

Seramik, havacılık ve raylı sistemler alanında<br />

küme ve küme dernekleri sanayicileri bir<br />

araya getirmektedir. Kısa sürede kurulan,<br />

firmaların gayretli ve istekli çalışmalarıyla<br />

hızla kurumsallaşan Eskişehir, Kütahya,<br />

Bilecik Seramik Kümesi Derneği kümelenme<br />

modeliyle, sektördeki firmaların ortak iş<br />

yapma kültürünün gelişmesine büyük katkı<br />

sağlanmıştır.<br />

Seramik kümelenmesinde sağlanan başarının<br />

ardından, ESO önderliğinde Eskişehir sanayisi<br />

açısından kritik öneme sahip olan havacılık<br />

sanayinde Eskişehir Havacılık Kümesi<br />

kurulmuştur. Eskişehir sanayi ihracatı içinde<br />

300 milyon ABD Dolar’lık bir paya sahip olan<br />

havacılık sanayinin, devreye girecek yeni<br />

projelerle birlikte 2020 yılında en az 1 milyar<br />

ABD Doları’na çıkması beklenmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de kümelenme modelinin şehir<br />

sanayisine sağlayacağı uzun vadeli katkılarını<br />

göz önünde bulunduran ESO, üçüncü kümeyi<br />

TÜLOMSAŞ ile birlikte Eskişehir Raylı Sistemler<br />

Kümesi adı altında kurmuştur. Oluşturulan<br />

bu kümelenme modeliyle, bu sektörde ana<br />

sanayi ve yan sanayi ilişkisinin geliştirilmesi ve<br />

şehir sanayi içindeki mevcut birçok işletmenin<br />

sektörde faaliyet göstermesinin sağlanması<br />

hedeflenmektedir.

Gaziantep Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Cahit NAKIBOĞLU / Gaziantep OSB Yönetim Kurulu Başkanı<br />

Gaziantep<br />

Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesi (OSB)<br />

Türkiye’nin ilk<br />

OSB’lerinden birisi, aynı zamanda da<br />

ülkemizin en büyük OSB’sidir. Sürekli<br />

genişleyen ve gelişen bölgemiz, 5.<br />

OSB’nin tamamlanmasıyla birlikte<br />

35.000.000 m 2 bir alana sahip olacak<br />

ve Türkiye’nin yatırım merkezi olma<br />

yolunda emin adımlarla ilerlemeye<br />

devam edecektir. Bizler sanayicinin<br />

yanında olmayı isteyen ve her yapılan<br />

yatırımda önce sanayiyi düşünen<br />

bir anlayışla hareket ederek, bu<br />

doğrultuda çalışmalarımızı tüm hızıyla<br />

sürdürmekteyiz. Öyle ki Gaziantep şu<br />

an halı başta olmak üzere tekstil, gıda, makine<br />

ve ambalaj sektöründe dünya markası olan<br />

bir kent haline dönüşmüştür. Girişimci bir<br />

ruha sahip olan Gaziantepliler, çalışkanlığıyla<br />

da Türkiye’de bir model oluşturmaktadır.<br />

Gaziantepli’nin iş dünyasındaki başarılarının<br />

altında yatan en önemli etken de müteşebbis<br />

bir ruha sahip olmasıdır.<br />

Gaziantep’teki gerek sektörel çeşitlilik,<br />

gerekse ihracat yapılan ülke sayısı, diğer<br />

sanayi şehirlerine nazaran çok genişlemiş<br />

olduğundan bu durum ihracatımızı da rekabet<br />

gücümüzü de pozitif olarak etkilemektedir.<br />

700 büyük sanayi kuruluşunun faaliyet<br />

gösterdiği bölgemizde, yaklaşık 100 bin kişiye<br />

istihdam sağlanmaktadır. Birçok sektörün<br />

dünya ve Türkiye lideri firmaları bölgemizde<br />

faaliyet göstermektedir. Bölgemizde kendi<br />

enerjisini üretenler hariç, aylık 270.000.000<br />

kw enerji tüketiminin yanı sıra 1.000.000<br />

ton su ve 20.000.000 m 3 doğalgaz tüketimi<br />

gerçekleşmektedir. Türkiye’de ihracat<br />

yapan şehirler sıralamasında 6. sırada olan<br />

Gaziantep, geçtiğimiz yıl 4.9 milyar ABD<br />

Dolar’lık bir ihracat gerçekleştirerek Türkiye’nin<br />

büyümesine katkı sunmanın mutluluğunu ve<br />

gururunu yaşamaktadır.<br />

Scada Otomasyon Sistemi<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgemiz içerisinde elektrik kesintisini<br />

yok denecek kadar azaltmak için kapalı<br />

ring sistemi ile SCADA (Enerji Otomasyon)<br />

kurulmuştur. Bu sistem sayesinde her dağıtım<br />

binası iki ayrı noktadan beslenmektedir. Bir<br />

noktada oluşacak arızaları müşteri kesintiye<br />

uğramadan diğer taraftan beslenmeye devam<br />

etmektedir. SCADA sistemi ile tüm elektrik<br />

şebekesini bir merkezden izlemek, kontrol<br />

ve kumanda etmek mümkün olmaktadır. Bu<br />

sistem sayaç otomasyonu sistemi ile 1. GPRS<br />

modem üzerinden sayaç okuma yapılmaktadır.<br />

4., 2. ve 3. Bölgede (3. Bölgede hala altyapı<br />

çalışmaları devam etmektedir.) Kısım için<br />

fiber optik üzerinden haberleşen sayaç<br />

otomasyonu işi tamamlanmıştır. Bu sistem ile<br />

müşterilerin kendi sayaç değerlerini internet<br />

ortamında izleme imkânına sahiptirler. Dağıtım<br />

binalarındaki fiderlerden kontrol merkezine<br />

bilgi aktarılmakta ve abonelere ait her türlü<br />

elektriksel büyüklükler izlenmektedir. Hat<br />

bağlanıp ayarlarını değiştirmek veya oluşan<br />

arızaların analizini yapmak mümkündür. <strong>Sanayi</strong><br />

bölgemizin “sayaç otomasyon” sistemine<br />

geçmesindeki diğer bir avantaj ise sıfır kayıp<br />

sıfır kaçak ile elektrik dağıtım ve yüzde 100<br />

tahsilat işlemi yapılmaktadır.<br />

İndirici Merkez<br />

4. Bölge OSB’nin elektrik altyapı dağıtım<br />

şebekesi Eylül 2006 tarihinde tamamlanmıştır.<br />

4. OSB’nin enerji ihtiyacını karşılamak amacı<br />

ile OSB sahasına bölgenin ihtiyacına cevap<br />

verebilecek kapasitede 380/33 kV trafo merkezi<br />

yapılmıştır. İndirici merkez 500 MVA gücünde<br />

olup ilk aşamada 2x125 MVA trafo bankı<br />

tesis edilmiştir. 4. bölgedeki tüm dağıtım<br />

şebekesi 18 fider ile bu indirici merkezden<br />

beslenmektedir. İndirici merkez yaklaşık olarak<br />

10 Milyon TL ‘ye mal olmuş ve bedeli Gaziantep<br />

OSB Müdürlüğü tarafından karşılanarak TEİAŞ’a<br />

devredilmiştir. 4. Bölge elektrik şebekesinde<br />

tüm kablolar yeraltındaki galeri ve borulu<br />

geçişlerle döşenmiş olup, tüketicilerin enerjileri<br />

kendilerine tahsis edilmiş müstakil fiderlerden<br />

temin edilmektedir. Bu sayede bir abonede<br />

oluşan arıza hiçbir şekilde diğer aboneyi<br />

etkilememektedir. Ayrıca firmalara ait sayaçlar<br />

da OSB’nin dağıtım binalarında bulunmaktadır.<br />

Enerji Santrali<br />

Gaziantep OSB’deki tesislerin enerji ihtiyaçlarını<br />

karşılamak üzere 2011 <strong>Temmuz</strong> ayında<br />

çalışmaya başlayan GOREN-I Doğalgaz yakıtlı<br />

kombine çevrim enerji santrali, bölgemiz<br />

tüketiminin yüzde 15’ini karşılamaktadır.<br />

50 MW’lık 1. Bölümden sonra aynı güçteki<br />

GOREN-II Enerji Santralinin de inşaat<br />

çalışmaları tamamlanmış olup, önümüzdeki<br />

aylarda devreye alınacaktır. GOREN Enerji<br />

Santrallerinden çıkan egzoz gazı ısısı atık ısı<br />

kazanları yardımıyla buhara dönüştürülerek<br />

buhar türbini sistemine verilecek ve ilave<br />

enerji üretimi sağlanacaktır. Buharın bir<br />

kısmı ise yapılması planlanan Atık Su<br />

Arıtma tesisi Çamur Kurutma sistemine<br />

verilerek atık çamurun kurutulmasında<br />

kullanılacaktır.<br />

Meslek Yüksek Okulu-Endüstri<br />

Meslek Lisesi ve Kreş Yapımı<br />

Nitelikli eleman ihtiyacını karşılamak<br />

amacı ile bölge sınırları içerisine meslek<br />

yüksekokulu yapılmış olup, 2007–2008<br />

yılı 2. eğitim dönemine yetiştirilmiştir.<br />

üç gün pratik iki gün teorik eğitim<br />

verilen okulun OSB’ye katkısı görülerek,<br />

yanına bin 200 öğrenci kapasiteli ve 400<br />

yataklı endüstri meslek lisesi yapımına<br />

başlanılmıştır. Meslek lisesi sonrasında<br />

çalışanlarımız için ihtiyaç arz eden ve<br />

projesi onaylanan kreş yapımına başlanılacaktır.<br />

Atıksu Arıtma Tesisi<br />

Çevre kirliliğinin önlenmesi ve ekolojik<br />

dengenin korunması adına doğayla dost<br />

bir OSB olma yolunda T.C. <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve<br />

Teknoloji Bakanlığı’ nın kredi desteği ile<br />

yapılan ”evsel ve endüstriyel atık su arıtma<br />

tesisi” Müteşebbis Heyetimizin sorumluluğu<br />

ve kontrollüğü altında işletilmektedir. 1.<br />

2. ve 3. OSB’lerin ihtiyacını karşılayabilecek<br />

kapasite ve özellikte olan GOSB atık su arıtma<br />

tesisimiz 2000 yılında 1,5 trilyon TL. maliyetle 1.<br />

kademede 30.000 m 3 /gün debili olarak faaliyet<br />

göstermekte olup, 2. kademede 90.000 m 3 /gün<br />

debiye çıkartılarak devreye alınmıştır.<br />

İtfaiye Teşkilatı<br />

<strong>Sanayi</strong> bölgemiz 2007 <strong>Temmuz</strong> ayı<br />

içerisinde Büyükşehir Belediyesi tarafından<br />

yürütülmekte olan İtfaiye Teşkilatını Bölge<br />

Müdürlüğümüz yönetimine devir etmiştir.<br />

Yeniden yapılandırma içerisine giren itfaiye<br />

teşkilatında 1 adet köpük kulesi, 3 adet su<br />

tankeri, 12 metrelik merdivenli araç, 3 adet<br />

arazöz, 1 adet kılavuz aracı ve 1 adet kurtarma<br />

aracı bulunmaktadır. Araç ekipmanının<br />

güçlendirilmesi amacıyla, 20 m.’ lik su/köpük<br />

kulesi aracı ve baca yangını söndürme ve<br />

kurtarma aracı alınmıştır. 2013 yılı içerisinde<br />

4. Bölge içerisine 1 adet daha itfaiye binası<br />

yapılacaktır. Ayrıca personelimiz almış oldukları<br />

eğitim sonrasında vardiyalı bir şekilde görev<br />

yapmaktadır.<br />

OFM (Ortadoğu Fuar Merkezi)<br />

OSB içerisinde büyük organizasyonlara daha iyi<br />

ev sahipliği yapmak için, 170.000 metrekarelik<br />

alan üzerinde proje çalışmaları tamamlanan<br />

OFM, ilk etapta 17.000 metrekarelik bir alan<br />

üzerine kurulmuştur. Yaklaşık 10.000.000<br />

ABD Doları’na mal olan fuar merkezinin tüm<br />

harcamaları OSB Müdürlüğü tarafından<br />

karşılanarak, ülke genelinde benzeri olmayan<br />

modern ve son teknolojiye sahip bir fuar<br />

merkezi yapılmıştır.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

33

34 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

Samsun Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Hüseyin AKSOY / Samsun Valisi - Müteşebbis Heyet ve Yönetim Kurulu Başkanı<br />

Samsun’a<br />

sanayi şehri<br />

kimliği<br />

kazandıran<br />

en önemli<br />

unsur<br />

Merkez<br />

Organize<br />

<strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesi<br />

(OSB)’dir.<br />

Samsun-<br />

Merkez OSB<br />

1976 yılında<br />

alınan Bakanlar Kurulu Kararına istinaden<br />

1981 yılında oluşturulan müteşebbis heyet<br />

ile 1.606.522 m 2 alan üzerine kurulmuştur.<br />

Bölgenin yüzde 66,29’una denk gelen<br />

1.112.026 m 2 alanda toplam 111 sanayi parsel<br />

bulunmaktadır. Geriye kalan alanlar sosyal<br />

tesisler, arıtma tesisleri, yollar, çevre bandı ve<br />

yeşil alan olarak ayrılmıştır. Bölge Müteşebbis<br />

Heyeti Samsun İl Özel İdaresi (yüzde 33 iştirak<br />

payı), Samsun Ticaret ve <strong>Sanayi</strong> Odası yüzde 34<br />

iştirak payı) ve Tekkeköy Belediyesinden yüzde<br />

33 iştirak payı) oluşmaktadır. Bölgedeki sanayi<br />

parsellerindeki faaliyet durumu aşağıda tablo<br />

halinde verilmiştir.<br />

Firma Adedi<br />

Parsel Adedi<br />

Parsel Alanı<br />

m²<br />

İstihdam<br />

Üretime Geçen 78 99 1.018.201 m² 4.897<br />

İnşaat Halinde 7 10 70.497 m² 220<br />

Proje Halinde 2 2 23.328 m² 50<br />

Toplam 87 111 1.112.026 m² 5.167<br />

Faaliyette olan fabrikalarda; karbon üretimi,<br />

tekstil ürünleri, endüstriyel mutfak, kuruyemiş,<br />

pirinç, pirinç unu, oluklu mukavva ve ofset<br />

baskılı koli, helva, dondurma, üre formaldehit<br />

sanayi tutkalı, plastik ayakkabı, cam karo<br />

mozaik (btb), su filtreleri motopomp, modüler<br />

mobilya, orman ürünleri, hazır mutfak, teflon<br />

tava, çelik raf, dişli çark ürünleri, alüminyum<br />

profil, tıbbi ve cerrahi aletler, makine<br />

konstrüksiyon, örme tel, ısı cihazları, oto<br />

gömlek-segman, tıp gazı, vulkollan ürünleri,<br />

plastik poşet, hazır yatak, yorgan, sünger,<br />

hastane donanımı, silah üretimi, polietilen<br />

bağlantı parçaları, otomotiv yan sanayi, okul<br />

malzemeleri, güneş enerji sistemleri, elektrik<br />

malzemeleri, petrol ürünleri ekipmanları,<br />

elektro mekanik parça, dalgıç pompa, ısıcam,<br />

lokum-şekerleme, vana, demir, PVC destek<br />

sacı, yem, bakır levha, pik- sfero, alüminyum<br />

levha, lastik ayakkabı, stropor ürünlerinin<br />

üretimi yapılmakta ve doğrudan 4 bin 897 kişi<br />

istihdam edilmektedir.<br />

İnşaat halindeki fabrikalarda ev ve otel<br />

tekstil ürünleri, orman ürünleri, makine<br />

konstrüksiyon, branda, vulkollan ürünleri,<br />

bakır levha, stropor ürünlerinin üretimleri<br />

yapılacaktır. Bu fabrikalar işletmeye açıldığında<br />

220 kişinin istihdam edileceği fizibilite rapor<br />

sonuçlarından görülmektedir.<br />

Ayrıca proje aşamasındaki firmalarda 50 kişi<br />

istihdam edecek olup, makine konstrüksiyon<br />

ürünleri ve doğalgaz ile elektrik üretimi<br />

yapılacaktır.<br />

Bölgedeki tüm fabrikalar faaliyete geçtiğinde<br />

toplam istihdamın 5 bin 167 kişi civarında<br />

olacağı tahmin edilmektedir.<br />

Bölge sosyal tesisler alanı içerisinde yer<br />

alan OMÜ<br />

Yeşilyurt Meslek<br />

Yüksekokulu<br />

Türkiye’de<br />

bir ilk olarak<br />

önemli bir örnek<br />

oluşturmaktadır.<br />

Bölgede yer<br />

alan sektörlere<br />

paralel<br />

bölümlerden<br />

oluşan Meslek<br />

Yüksekokulu<br />

bölgenin<br />

kalifiye eleman<br />

ihtiyacını<br />

karşılamaktadır.<br />

Bölge içerisinde<br />

TSE Samsun<br />

Ürün Belgelendirme Müdürlüğü Hizmet<br />

Binası, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı<br />

Bölge Kalibrasyon ve Metroloji Laboratuvarı,<br />

KOSGEB Müdürlüğü ve Laboratuvarı ile<br />

Kızılay Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi ve İlk<br />

Yardım Eğitim Merkezi bölgedeki firmalarla<br />

birlikte tüm Samsun çevre illerinin sanayisine<br />

de hizmet vermektedir. Ayrıca OKA Orta<br />

Karadeniz Kalkınma Ajansı ve Samsun TSO<br />

Uluslararası Akredite Metal, Metroloji ve<br />

Kalibrasyon Laboratuvarı için de bölge sosyal<br />

tesisler alanında yer tahsisi yapılmıştır.<br />

Samsun ihracat rakamlarına baktığımızda<br />

da Merkez OSB öne çıkmaktadır. Samsun’un<br />

ihracatında 2008 kriz yılı hariç her yıl bir<br />

artış söz konusudur. İhracattaki bu artışta<br />

hiç şüphesiz bölgede faaliyet gösteren<br />

firmaların çok büyük payı vardır. Bölgede<br />

faaliyet gösteren firmaların 2011 yılı Samsun<br />

ihracatındaki payı yaklaşık yüzde 60’dır.<br />

Bölgede elektrik enerjisi kullanımı yıllar<br />

içerisinde artış göstermiştir. 2004 yılında 151<br />

milyon 650 bin kWh olan tüketim, 2007 yılında<br />

225 milyon 700 bin kWh’e, 2011 yılında ise 500<br />

milyon 742 bin kWh’e ulaşmıştır. <strong>2012</strong> yılının ilk<br />

5 ayındaki elektrik tüketimi ise 195 milyon 574<br />

bin kWh olarak gerçekleşmiştir.<br />

Samsun-Merkez OSB 2007 yılında EPDK’dan<br />

almış olduğu Elektrik Dağıtım Lisansı sonrası<br />

bütün altyapı çalışmalarını tamamlamış ve<br />

Aralık 2011 itibariyle bölgesinde dağıtım<br />

faaliyetlerine başlamıştır. Nisan <strong>2012</strong> itibariyle<br />

de dağıtıcı firma ile yapılan görüşmeler sonrası<br />

bölge içerisindeki katılımcılara serbest tüketici<br />

olarak tenzilatlı bir fiyat üzerinden elektrik<br />

tedariki sağlanmaktadır.<br />

Elektrik tüketiminde olduğu gibi bölgede<br />

su tüketiminde de yıllar itibariyle bir artış<br />

mevcuttur. 2005 yılında 307 bin m 3 olan yıllık<br />

su tüketimi, 2007 yılında 820 bin m 3 ‘e, 2011<br />

yılında ise 912 bin 226 m 3 ’e ulaşmıştır. <strong>2012</strong><br />

yılının ilk 5 ayında ise su tüketimi 364 bin 378<br />

m 3 olarak gerçekleşmiştir.<br />

Uzun süreçli ve zor çalışmaların sonucu<br />

bölgede doğalgaz kullanımına şehir<br />

şebekesinden önce ve ondan bağımsız olarak<br />

16 Ocak 2004 tarihinden itibaren başlanmıştır.<br />

2011 yılında 19 milyon 290 bin Sm 3 doğalgaz<br />

tüketimi yapılmış olup <strong>2012</strong> yılının ilk 5 ayında<br />

doğalgaz tüketimi 8 milyon 77 bin Sm 3 olarak<br />

gerçekleşmiştir.

Arsa Tahsisi:<br />

Malatya 1. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (OSB) 300<br />

hektarlık mevcut alanda 161 sanayi parselinde<br />

157 firmaya arsa tahsisleri yapılmıştır. Yeni<br />

yatırımcıların yoğun başvurusu üzerine ilave<br />

alan 1180 hektar (11.800 dönüm) imar planına<br />

dahil edilmiştir. Şu anda 173 hektar (1.730<br />

dönüm) olarak açılan 1. etabında 56 adet<br />

sanayi parselinin arsa tahsislerine başlanılmıştır.<br />

Bu kapsamda arsa tahsisi bedelsiz olarak<br />

gerçekleşmektedir. Bedelsiz arsa tahsisinde, 1.<br />

OSB Yönetim Kurulu tarafından 2006 yılından<br />

beri yapılan arsa başvurularına daha adil bir<br />

yaklaşım izlemek adına yatırım bedeli, istihdam<br />

sayısı, yatırımın yıllara göre dağılımı, yapacağı<br />

projenin taahhütnamesi vb. gibi kriterler göz<br />

önüne alınarak yapılan puanlamaya göre<br />

bedelsiz arsa tahsisi yapılmaktadır.<br />

Altyapı:<br />

Malatya 1. OSB, mevcut alanın da içme suyu,<br />

yağmursuyu, kanalizasyon, yol, drenaj sistemi,<br />

doğalgaz, elektrik ve telekom altyapısı ile tüm<br />

katılımcılarına hizmet vermektedir. Ayrıca<br />

Malatya 1.OSB 1180 hektarlık ilave alanın<br />

altyapı projelerinin (içme suyu, yağmursuyu,<br />

kanalizasyon, yol, drenaj sistemi, elektrik) proje<br />

yapım işi devam etmekte olup yüklenici firma<br />

tarafından tamamlanacak ve <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve<br />

Teknoloji Bakanlığı’na onaya sunulacaktır.<br />

Malatya 1. OSB ilave alan 1. etap için <strong>Bilim</strong>,<br />

<strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı’nın kredi desteği<br />

ile <strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong>’de altyapı proje yapım işleri<br />

tamamlanıp altyapı uygulamasına geçilecektir.<br />

Mevcut Alanda Verilen Altyapı Hizmetleri:<br />

Malatya 1. OSB mevcut alan imar planı<br />

dahilinde 17 km.lik modern yol ağına, 15<br />

km kanalizasyon, 30 km elektrik ve 2.5 km<br />

doğalgaz şebekesine sahiptir. Tüm firmaların<br />

yararlanabileceği sosyal tesisler, yönetim<br />

binaları ve 32 trafo ile sanayiciye hizmet<br />

sunulan bölgede, değişen ve gelişen ihtiyaçlara<br />

Malatya 1. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Remzi YAŞAR / Malatya Merkez 1. OSB Bölge Müdürü<br />

göre yeni birimler oluşturulmakta, güncel<br />

sorunlar karşısında çözümler üretilmektedir.<br />

Malatya 2. OSB imar planı dahilinde 17,5 km.lik<br />

modern yol ağı 22 km.lik elektrik şebekesi 3,15<br />

km.lik doğalgaz şebekesi servis hattı, Sosyal<br />

Tesisler, 24.000 m 3 /gün kapasiteli arıtma tesisi<br />

faaliyet göstermektedir.<br />

Altyapı Hizmetleri Tüketim Miktarları:<br />

••<br />

Elektrik bedeli, tek terimli puantlı 1kw/h:<br />

0,182051 TL; tek terimli 1kw/h: 0,190212 TL;<br />

çift terimli puantlı 1kw/h: 0,166102 TL<br />

••<br />

Su bedeli, 0-50 ton arası: 0,85 TL; 50-100 ton<br />

arası: 0,70 TL; 100-üstü: 0,60 TL<br />

••<br />

Doğalgaz bedeli 1cm 3 : 0,61347 TL<br />

••<br />

2011 yılında “231.177.600 milyon kwh”<br />

elektrik enerjisi tüketilmiştir.<br />

••<br />

Şu anda 47 firma doğalgaz kullanmaktadır.<br />

2011 yılında doğalgaz tüketimi “7.720.373<br />

Sm 3 ” olarak gerçekleşmiştir.<br />

••<br />

2011 yılında su tüketimi “4.262.002 m 3 ”<br />

olarak gerçekleşmiştir.<br />

••<br />

Telekomünikasyon hizmeti ve internet<br />

ağı yüksek standartlarda olup; “Disline 34<br />

megabit’lik bağlantı, radyo frekansı, yedek<br />

tip ve metro hat” sistemleri kullanılmaktadır.<br />

••<br />

24000 m 3 kapasiteli arıtma tesisi ile atık<br />

suların arıtıldığı ve 15 km.lik atıksu hattı<br />

ile de güvenli bir şekilde iletildiği çevreyle<br />

uyumlu bir hizmet verilmektedir.<br />

İşgücü Durumu ve Maliyetleri: 2011 yılı 3 bin<br />

166’sı erkek, bin 315’i kadın toplam 4 bin 481<br />

kişi İŞKUR aracılığı ile işe yerleştirilmiştir. 2010<br />

yılı içinde işe yerleştirilen kişi sayısı 845 kişi<br />

idi. Geçtiğimiz yıl ile kıyaslandırdığında İŞKUR<br />

yıl içinde aktif ve yoğun çalışma programının<br />

en etkili sonucu olarak değerlendirmektedir.<br />

Malatya ilinde 2011 yılı içerisinde yaklaşık 11<br />

bin kişinin özel sektör tarafından işe alındığını<br />

göz önünde bulundurursak bu sayının yüzde<br />

44’ü İŞKUR tarafından işe yönlendirildiği, 1.<br />

OSB’de bu sayının Haziran <strong>2012</strong>’ye kadar<br />

yaklaşık 7 bin kişi olduğu tespit edilmiştir.<br />

Enerji Temini:<br />

Malatya 1. OSB’de elektrik şebeke işletmesi,<br />

bakım, onarım hizmetleri bölge müdürlüğü<br />

tarafından gerçekleştirilmektedir. Elektrik<br />

enerjisi TEDAŞ idaresinden alınmakta olup,<br />

kendimize ait fiderle çift terimli puant<br />

tarifesinden alınmaktadır. İçme ve kullanma<br />

suyu bölgemize 2 km mesafede Beylerderesi<br />

mevkiindeki içme suyu kaynağından temin<br />

edilmektir. Kaynaktan günlük 224 lt/sn<br />

su temini elde edilmektedir. Ayrıca aynı<br />

mevkide ilave alan için 600 lt/sn lik kaynak<br />

suyunun bölge müdürlüğüne tahsisi için DSİ<br />

Bölge Müdürlüğü ile çalışmalarımız devam<br />

etmektedir. Doğalgaz temini “Aksa Malatya<br />

Gaz” tarafından bölgemize verilmekte olup,<br />

bölge müdürlüğümüzce işletimi ve firmalara<br />

dağıtım hizmeti yapılmaktadır.<br />

BÖLGEMİZDE ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER:<br />

1.ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİNDEKİ TESİSLERİN<br />

SEKTÖREL DAĞILIMI<br />

SEKTÖR ADI<br />

ÜRETİME GEÇEN<br />

ATIL DURUMDA<br />

BULUNAN<br />

İNŞ./PROJE<br />

HALİNDE<br />

TOPLAM (ADET)<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

ORAN (%)<br />

TEKSTİL 37 8 2 48 33<br />

GIDA 34 4 0 39 26<br />

PLASTİK 11 1 0 12 8<br />

MAKİNE 5 0 0 5 4<br />

DİĞER 42 3 0 43 29<br />

TOPLAM 129 16 2 147 100.0<br />

Diğer Hususlar:<br />

Bölgemizde çevre düzenlemesi olarak, sosyal<br />

tesisleri (çim saha, park alanları, çiçek bahçesi,<br />

kayısı, erik, elma vs. meyve ağaçlandırma<br />

alanları vb. gibi) gerekli otomasyon sulama<br />

sistemleri her daim yeşil ve canlı kalması<br />

sağlanmaktadır. Sulama otomasyon sistemleri<br />

ile cadde refüjleri, park alanları, kaldırım-ihata<br />

duvarı arası çevre yeşili sulanmakta olup, 40<br />

çeşit ağaçlandırma ve fidan dikimleri ile çevre<br />

ile uyumlu temiz bir OSB oluşturulması için<br />

hizmet verilmektedir.<br />

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bu yıl şubat ayı<br />

içerisinde İSGOM firma sahibi, yetkilileri ve<br />

Çalışma Bakanlığı İş müfettişi katılımı ile Bölge<br />

Müdürlüğümüzün toplantı salonunda iki<br />

gün boyunca mesai saatleri içerisinde gerekli<br />

eğitimler Bölgemiz yatırımcıları ve çalışanlarına<br />

sunularak sertifikalandırma yapılmıştır.<br />

35

36 TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

Manisa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Türkiye İçin Çalışıyor, Türkiye İçin Üretiyor<br />

Dr. Sait C. TÜREK / Manisa OSB Yönetim Kurulu Başkanı<br />

Son dönemde dünyada, özellikle<br />

Avrupa’da yaşanan ekonomik<br />

krizin etkileri hem siyasal hem de<br />

ekonomik anlamda devam ederken,<br />

Türkiye’nin bu durumdan asgari<br />

oranda etkilenmesinde ülkemizin<br />

sanayisinin güçlü olmasının<br />

etkisi göz ardı edilemez. Özellikle<br />

sanayileşmenin hızlanması ile bir<br />

gereklilik olarak ortaya çıkan organize<br />

sanayi bölgelerinin (OSB) kurulması<br />

kararının, yıllar sonra gelinen noktaya<br />

bakıldığında ne kadar yerinde<br />

ve isabetli olduğu daha da iyi<br />

anlaşılmaktadır.<br />

Türkiye’nin ilk OSB’lerinden birisi<br />

olan bölgemiz 40 yılı aşan geçmişi ile köklü,<br />

güçlü ve her biri kendi sektöründe marka olan<br />

firmaları ile Manisa ve Türkiye için çalışmakta<br />

ve üretmektedir. 1967 yılında alt yapı<br />

çalışmalarına başlanan bölgemiz, Haziran <strong>2012</strong><br />

itibariyle 959 ha’ lık alanda 203 firması 34 bin<br />

600 çalışanı ile 7 milyar 820 milyon ABD Doları<br />

dış ticaret hacmi ile ülke ekonomisine büyük<br />

oranda katkı sağlamaktadır. 2011 yılında<br />

bölgemize yapılan arsa tahsis başvurularının<br />

değerlendirilmesi sonrasında, toplam 435.000<br />

m 2 arsa tahsisi yapılmıştır. 200 milyon ABD<br />

Dolar’lık yatırım ile hayata geçirilecek olan<br />

bu yeni tesisler tam kapasite ile hizmet<br />

etmeye başladıklarında 2 bin 300 kişiye daha<br />

yeni iş kapısı açılacaktır. Bölgemizin ülke<br />

ekonomisine olan katkısı bu yeni yatırımların<br />

tamamlanmasıyla daha da artacaktır.<br />

Bölgemizin yıllar içerisinde gösterdiği<br />

büyümeyi, gelişmeyi ve ilerlemeyi; üretim,<br />

ihracat ve istihdam rakamlarından da<br />

görmek mümkündür. Yıllık bazda yaptığımız<br />

değerlendirme anketlerine göre, 2004 yılında<br />

17 bin 000 çalışanı ve 4 milyar ABD Dolar’lık<br />

dış ticaret hacmi bulunan Manisa OSB, 2011<br />

yılında 34.600 kişilik istihdam ve 7 milyar 820<br />

milyon ABD Dolar’lık dış ticaret hacmi ile son<br />

7 yılda istihdam ve dış ticaret hacmini ikiye<br />

katlamıştır.<br />

2011 yılında Bölgemiz 4 milyar 300 milyon<br />

ABD Dolar ihracat, 3 milyar 520 milyon ABD<br />

Dolar ithalat gerçekleştirmiştir. 2010 yılına göre<br />

2011 yılında ihracatımız yüzde 20, ithalatımız<br />

ise % 14 artış göstermiştir. Bölgemizin 800<br />

milyon ABD Dolar ihracat fazlası vermiş olması<br />

bizim için ayrıca bir gurur kaynağıdır.<br />

Manisa 2011 yılı iller bazında TİM’in açıkladığı<br />

ihracat rakamlarına göre yüzde 20’lik bir artış<br />

göstererek Türkiye’nin en çok ihracat yapan<br />

yedinci ili olmuştur. <strong>2012</strong> yılının ilk beş ayında<br />

açıklanan ihracat rakamları bu gelişimin<br />

<strong>2012</strong>’de de artarak devam edeceğinin<br />

en güzel göstergesidir. Ocak-Mayıs 2011<br />

döneminde 1.488.047.000 ABD Dolar olarak<br />

gerçekleşen ihracat rakamı <strong>2012</strong> yılının aynı<br />

döneminde 1.875.024.000 ABD Doları olarak<br />

gerçekleşmiştir.<br />

Manisa OSB, yarattığı dış ticaret hacmi,<br />

istihdam rakamları ve Türkiye ekonomisine<br />

sağladığı katkı ile Türkiye’deki OSB’ler arasında<br />

ilk sıralarda yer almaktadır.<br />

Bölgemizin ihracat ve istihdam rakamlarının<br />

yanında üretim sürecinin en önemli<br />

girdilerinden olan enerji tüketimi rakamları<br />

da bölgemizin büyümesinin bir başka<br />

ispatıdır. 2011 yılında elektrik tüketimimiz<br />

yüzde 11, doğalgaz tüketimimiz yüzde 16,<br />

su tüketimimiz yüzde 9 artış gösterirken<br />

enerji santralimizin tevsii yatırımının devreye<br />

girmesinden sonra buhar tüketimimizde de<br />

yüzde 61’lik bir artış gerçekleşmiştir.<br />

2011 yılı verilerine göre Manisa OSB’de faaliyet<br />

gösteren firmalarımızın yıllık;<br />

Toplam Elektrik Tüketimi : 813.036.757 kWh/yıl<br />

Toplam Doğalgaz Tüketimi : 253.773.840 Sm³/yıl<br />

Toplam su tüketimi : 10.114.803 m³//yıl<br />

Toplam buhar satışı : 374.749 ton<br />

Toplam sıcak su satışı : 36.584.900 (1000<br />

kcal) olarak gerçekleşmiştir.<br />

Bölgemizde faaliyet gösteren firmalarımızın<br />

rekabet gücünü arttırmak adına ana<br />

girdilerinden olan enerji maliyetlerini günün<br />

koşullarına bağlı olarak olabildiğince aşağı<br />

çekmek amacıyla teknik çalışmalarımız<br />

ve yatırımlarımız devam etmektedir. Bu<br />

çerçevede Manisa OSB Enerji Elektrik Üretim<br />

Santraline yaptığımız yeni yatırım ile<br />

elektrik üretim kapasitemiz 140,334<br />

MW’a, buhar üretim kapasitemiz<br />

846.560 ton/yıl ve sıcak su üretim<br />

kapasitemiz 262.254.395 Sm³’e<br />

çıkmıştır.<br />

Bölgemizin V. kısmında 306 bin<br />

m 2 ’lik alan üzerinde kurulmuş<br />

olan lojistik merkezimiz Türkiye’de<br />

tren yolu bağlantısı olan ilk lojistik<br />

köydür. Demir yolu ile limanlar<br />

(Aliağa-Biçerova ve İzmir-Alsancak)<br />

ve Manisa arasında yılda 140<br />

bini aşan konteynır trafiği olan<br />

lojistik merkezimizle, Avrupa’nın<br />

ve Türkiye’nin gündeminde olan,<br />

farklı ulaştırma sistemleri birleştirilerek<br />

her birinin üstünlüğünü ön plana çıkaran<br />

intermodel taşımacılığın yaygınlaştırılması<br />

hedeflenmektedir.<br />

Altyapı hizmetlerinin yanında bölge<br />

firmalarımızın bilimsel alandaki çalışmalarına<br />

destek vermek adına Celal Bayar Üniversitesi<br />

Rektörlüğü ile 10 Şubat 2010 tarihinde<br />

imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde,<br />

Bölge Müdürlüğümüz kampüs alanı<br />

içerisinde kurulan MOSB-CBÜ irtibat bürosu,<br />

faaliyetlerine devam etmektedir.<br />

Bölge yönetimi, bir taraftan yatırımcısına<br />

altyapı konusunda avantajlar sağlamak<br />

düşüncesiyle hizmet ederken, diğer taraftan<br />

da içinde yaşadığı şehrin gelişimine katkı<br />

sağlamak için sosyal sorumluluk bilinciyle<br />

sosyal gelişim projelerini de hayata<br />

geçirmektedir. Bu çerçevede, Manisa Valiliği<br />

nezdinde ilgili İl Müdürlükleri ile imzalanan<br />

protokoller çerçevesinde bölgemiz sosyal<br />

tesis alanında inşaatları tamamlanan Teknik ve<br />

Endüstri Meslek Lisesi, Polis Merkezi Amirliği<br />

ve sağlık merkezi ile hem sanayicilerin eğitim,<br />

güvenlik ve sağlık konularındaki ihtiyaçlarına<br />

hem de yakın çevrede ikamet eden<br />

Manisalılara hizmet verilmektedir.<br />

Bölgemizde inşa edilen her yeni tesis ve<br />

sunulan her hizmet, OSB’nin Manisa’ya ve ülke<br />

ekonomisine olan katkısının artarak devam<br />

edeceğinin bir kanıtıdır.<br />

Bölgemiz her yıl ulaştığı üretim, istihdam ve<br />

ihracat rakamları ile kendi rekorunu kırmaya<br />

devam ederken, Manisa OSB sanayicileri olarak<br />

bizler de, ülke ekonomisinin bu kriz ortamında<br />

bile bu denli güçlü olmasında bir nebze<br />

de olsa pay sahibi olmanın haklı gururunu<br />

yaşamaktayız.

Dünya turizm sektörünün en önemli<br />

merkezlerinden biri olan Antalya da turizm<br />

sektörünü destekleyecek sanayi yatırımlarının<br />

da bulunması kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu<br />

düşünce ışığında; Antalya Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesi insan ve çevre ilişkilerine önem<br />

veren, çevre kirlenmesine karşı duyarlı, bölge<br />

ve ülke ekonomisine katkıda bulunmak<br />

amacıyla, faaliyete geçmiş olan büyük bir<br />

projedir. Tarıma ve turizme uygun olmayan<br />

arazilerde sanayi oluşumu için gerekli her türlü<br />

altyapının hazırlanması ve bakımı, çalışanlar<br />

için gerekli sosyal aktivite alan ve tesislerinin<br />

düzenlenmesi, tüm dönemlerde, hizmette<br />

kalite ve devamlılığın sağlanması bu önemli<br />

projenin kapsamı içerisindedir.<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi; Antalya-<br />

Burdur Karayolu üzerinde 26 km.’de<br />

bulunmaktadır. Devlet Karayolunun ikiye<br />

böldüğü 690 hektar arazi üzerinde dahili yolları,<br />

çevre yolları, içme ve kullanma suyu şebekesi,<br />

yağmur suyu şebekesi, evsel ve endüstriyel<br />

genel arıtma tesisi, AG-OG elektrik şebekesi,<br />

Scada ve Otomasyon sistemi ile destekli<br />

dağıtım merkezleri, cadde aydınlatmaları,<br />

doğalgaz şebekesi, haberleşme şebekesi,<br />

kanalizasyon şebekesi, sağlık merkezi, PTT ve<br />

telefon santral binası, itfaiye hizmet binası ve<br />

diğer sosyal altyapı yatırımları ve TS EN - İSO<br />

9001- 2008 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi ile<br />

Antalya Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesi (AOSB)<br />

Çetin Osman BUDAK / Antalya OSB Yönetim Kurulu Başkanı<br />

sanayicilerine hizmet vermektedir.<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nde tahsis<br />

yapılan parsel sayısı 250’dir ve 156 adet firma<br />

fiili olarak üretim yapmaktadır.<br />

Ulaştığı 10 bin 300 kişilik çalışan sayısıyla AOSB,<br />

Antalya ekonomisi için önemli bir istihdam<br />

merkezi olma özelliğini taşımaktadır. Faal<br />

firmaların üretimleri, ağırlıklı ihraç malları ve<br />

dış pazar odaklı gerçekleştiğinden, firmaların<br />

başarıları Antalya ekonomisi ile birlikte<br />

direkt ülke ekonomisini de olumlu yönde<br />

etkilemektedir<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’ nde<br />

gerçekleştirilen yatırımlarla firmalarımız bin<br />

500 milyar ABD Dolar’lık üretim, 350 milyon<br />

ABD Dolar’lık ihracat hacimleriyle Antalya<br />

ekonomisine önemli bir ekonomik katkı<br />

gerçekleştirmektedir.<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi büyük bir<br />

projedir. Antalya’nın coğrafi konumunu<br />

ve turizmi odağa almış ekonomik yapısı<br />

nedeniyle özel bir yapı ile planlanan Bölgede,<br />

ağır sanayi olarak adlandırılan yatırımları<br />

engellenerek mevcut kısıtlara göre Antalya<br />

ekonomisine olabilecek en uygun yapılaşması<br />

gerçekleştirilmiştir.<br />

Yukarıda ana hatlarıyla özetlenen alt ve<br />

üst yapı yatırımlarıyla, sosyal donatılarıyla<br />

AOSB’de, yatırımcılara ihtiyaç duyabilecekleri<br />

tüm hizmetler- 24 saat süreyle başarıyla<br />

sunulmaktadır. Çevreci öncelikleri ile AOSB<br />

ülkemizdeki diğer organize sanayi bölgeleri<br />

arasında da hak ettiği yere ve üne kavuşmuştur.<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesindeki<br />

firmaların sektörlere göre dağılımlarına<br />

baktığımızda; Gıda Sektörü 27 tesis yüzde<br />

17.31 oran ile ilk sıradanla, plastik sektörü 22<br />

tesis ve yüzde 14,10 oranı ile 2. sırada, Makina<br />

Metal sektörü 18 tesis ile yüzde 11.54 oranı<br />

ile 3. sırada yer almaktadır. Bunları 15 tesis ve<br />

yüzde 9,62 oranı ile ahşap sektörü ve kimya<br />

sektörü takip etmektedir. Diğer sektörler<br />

ise gübre, elektrikli makine, tekstil ve diğer<br />

sektörler olarak sıralanmaktadır.<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi; halen<br />

Antalya’da en fazla elektrik tüketen yapıdır.<br />

AOSB, 2007 yılından itibaren 49 yıl süreyle OSB<br />

elektrik dağıtım faaliyetini sağlamak üzere<br />

Dağıtım Lisansına sahiptir. Bölgemizde elektrik<br />

enerjisi TEDAŞ’dan. OSB girişinde ölçülerek<br />

topluca satın alınmakta ve Bölge Müdürlüğü<br />

tarafından sanayicilerimize dağıtılmaktadır.<br />

Elektrik Şebekesi ve Trafo binaları Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesi’ne aittir. Halihazırda Antalya OSB<br />

nin kurulu gücü 155 930 kVA, 2011 yılı için aylık<br />

ortalama puanı güçleri ise 36.00 MW ve Aylık<br />

ortalama tüketimi 19 milyon kwh düzeyindedir.<br />

Bölgede yıllık ortalama kayıp tutarı Türkiye<br />

ortalamasının oldukça altında olup bu rakam<br />

2011 yılı için yüzde 0.53 ‘dir Antalya OSB’e<br />

kendi şebekesindeki arızadan dolayı elektrik<br />

kesintisi söz konusu değildir.<br />

AOSB’de Sosyal Projeler<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde, yangınla<br />

mücadele kapsamında; tam donanımlı<br />

24 saat göreve hazır olan İtfaiye teşkilatı<br />

konuşlandırılmış durumdadır.<br />

Bölge Müdürlümüz bünyesinde; Doğal Afetlere<br />

Müdahale Timi (D.A.M.T.) kurulmuş olup; 15<br />

kişiden oluşan bu tim her türlü teçhizatı ile her<br />

an göreve hazır durumdadır.<br />

Çevreci AOSB<br />

Bölgenin tamamında 25 bin 398 m.<br />

uzunluğunda kanalizasyon şebekesi<br />

bulunmaktadır. Altyapı tesislerinin denetimi<br />

sürekli kontrol edilmekte ve deşarj limitlerini<br />

aşan tesislere ön arıtma tesisi yaptırılmaktadır.<br />

Bölgenin bütününü kapsayacak şekilde 20 bin<br />

nrVgün’e göre projelendirilen atıksu arıtma<br />

tesisimizde fiziksel, kimyasal ve biyolojik<br />

arıtma, çamur susuzlaştırma ve koku giderme<br />

üniteleri bulunmaktadır. 2002 yılında inşaatı<br />

tamamlanan tesisimiz on yıldır işletilmekte<br />

olup Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden<br />

alınmış Deşarj İzin Belgesi bulunmaktadır.<br />

Atıksu Arıtma Tesisi çıkış suyumuzdan haftada<br />

bir alınan numuneler ile sürekli denetim<br />

altında tutulmaktadır. Ayrıca AS A T tarafından<br />

tesis haftalık olarak denetlenmektedir.<br />

Arıtma tesisinden çıkan çamurlar ise İl<br />

Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından<br />

lisans verilmiş özel bir firmaya ait Arıtma<br />

Çamuru Değerlendirme ve Bertaraf Tesisi’ne<br />

gönderilmektedir<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi sınırları içinde bulunan<br />

fabrika, şantiye, dükkan. Bölge Müdürlüğü ve<br />

sosyal tesislerinde oluşan evsel ve evsel nitelikli<br />

endüstriyel çöpler, haftada beş gün özel<br />

bir firma aracılığıyla toplatılmakta ve Büyük<br />

Şehir Düzenli Depolama Tesisi’ne götürülerek<br />

bertaraf ettirilmektedir.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

37

in liralık destek belirlediklerini anımsatan Ergün, “O zaman<br />

Kamu ve İş Makineleri Sektör Buluşması...<br />

biraz daha temkinli düşünülmüştür ama iki yıl içinde gördük<br />

Türkiye’de yatırım fırsatları ve kamu destekleri başlıklarında ki müthiş bir potansiyel var, bunu 500’e çıkardık. <strong>2012</strong> yılından<br />

gerçekleştirilen Vizyon 2023 Kamu ve İş/İnşaat Makinaları<br />

itibaren her yıl 500 projeyi destekleme imkânına bugün itibariyle<br />

Sektör Buluşması, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı Nihat<br />

sahibiz” dedi. Üç yıl içinde 452 kişinin bu destekten yararlandığını<br />

Ergün’ün himayesinde, Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve ve kendi işlerini kurduğunu belirten Ergün, “Olumlu sonuçlarını<br />

İmalatçıları Birliği (İMDER) ve İstif Makinaları Distribütörleri ve gördüğümüz için projenin bütçesini beş katına çıkardık. <strong>2012</strong><br />

İmalatçıları Derneği’nin (İSDER) desteği ile 27 Haziran <strong>2012</strong> yılında gelen proje, üç yıl boyunca gelen projenin toplamından<br />

tarihinde Ankara’da gerçekleştirildi. Bakan Ergün burada yaptığı daha fazla oldu. Bu yıl yapılan bin 597 başvurudan 289’unu<br />

konuşmasında, yeni makinelerin yanında, kullanımda olan diğer desteklemeye değer buldu çalışma grupları ve böylece<br />

makinelere de benzer bir tescil sistemini kurarak envanter tespiti teknogirişimci sayımız 741’e ulaştı” diye konuştu.<br />

yapacaklarını belirterek, “Böylece nasıl her arabanın bir ruhsatı<br />

varsa, iş makinelerinin de bir ruhsatı olacak” dedi. Geçtiğimiz yıl Türkiye, EUREKA’nın Dönem Başkanı Oldu…<br />

önemli sektörel strateji belgelerinin hayata geçirildiğini anlatan<br />

Türkiye, pazar odaklı, kısa sürede ticarileşebilecek ürün<br />

Bakan Ergün, bunlardan Makine Sektörü Strateji Belgesi ve<br />

ve süreçlerin geliştirilmesine yönelik Ar-Ge projelerinin<br />

Eylem Planı ile ilgili izleme ve değerlendirme toplantılarını da<br />

desteklendiği uluslararası işbirliği platformu EUREKA’nın<br />

gerçekleştirdiklerini ifade etti. Yapılan çalışmalar sonucunda<br />

<strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong>-Haziran 2013 tarihleri arasındaki dönem<br />

sektör içi işbirliklerinin gözle görülür bir şekilde arttığına şahit<br />

başkanlığını üstlendi. <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı<br />

olduklarını belirten Ergün, bunun çok önemli olduğunu söyledi.<br />

Nihat Ergün, 13 <strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong> tarihinde İstanbul Kongre<br />

Ergün ayrıca, herkesin yerli ürüne sahip çıkması gerektiğini<br />

Merkezi’nde gerçekleştirilen Türkiye EUREKA Dönem Başkanlığı<br />

belirterek, yerli ürüne sahip çıkıldıkça yurt dışındaki önemli<br />

Açılış Konferansı’nda EUREKA Programının, pazar odaklı,<br />

markaların da Türkiye’de yatırım yapma isteklerinin artacağını<br />

kısa sürede ticarileşebilecek ürün ve süreçleri destekleyen<br />

ifade etti.<br />

uluslararası işbirliği programı olduğunu kaydetti. Bakan Ergün,<br />

Teknogirişim Zirvesi <strong>2012</strong>...<br />

Türkiye’nin, 42 ülkenin üye olduğu ve Ar-Ge projelerinin<br />

desteklendiği uluslararası işbirliği platformu olan EUREKA’nın,<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, 29 Haziran<br />

<strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong>-Haziran 2013 döneminde program başkanlığını<br />

<strong>2012</strong> tarihinde Ankara’da gerçekleştirilen “Teknogirişim Zirvesi<br />

yürüteceğini bildirdi. Türkiye’nin dönem başkanlığının<br />

<strong>2012</strong>”de yaptığı konuşmada, Bakanlık tarafından hayata geçirilen<br />

Türkiye’deki firmalar için çok önemli bir fırsat olacağını ifade<br />

“Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı” kapsamında bir<br />

eden Ergün, Türkiye’nin, bugüne kadar üyesi olduğu bu<br />

ekosistem oluşmaya başladığını söyledi. Ergün, bugün alın<br />

programın önümüzdeki bir yıl içinde gündemini oluşturacağını,<br />

terinden daha çok akıl terine ihtiyaç olduğunu belirterek,<br />

planlamasını gerçekleştireceğini ve Ar-Ge politikalarına yön<br />

“Bizi zenginleştirecek olan şey akıl teridir, o da bizde var” dedi.<br />

vereceğini belirtti. Ergün, 27 yıllık geçmişe sahip bu program<br />

“Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı”nı 2009 yılında<br />

kapsamında, bugüne kadar 4 bini aşkın projeyle 30 milyar<br />

hayata geçirdiklerini ve her yıl 100 gence verilmek üzere 100’er<br />

Avro’ya yakın Ar-Ge hacmi oluşturulduğuna da dikkat çekti.<br />

“Yurt Dışındaki Türk <strong>Bilim</strong> İnsanları Kurultayı” İstanbul’da Gerçekleştirildi<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK’ın katkılarıyla bu yıl<br />

ilk kez düzenlenen ve dünyanın çeşitli ülkelerinden yaklaşık 100<br />

bilim insanını bir araya getiren “Yurt Dışındaki Türk <strong>Bilim</strong> İnsanları<br />

Kurultayı” 12 <strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong> tarihinde İstanbul’da gerçekleştirildi.<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, bu yıl içerisinde<br />

en az 10 ülkede bilim ve teknoloji ataşeleri atayacaklarını ve yurt<br />

dışı teşkilatı kuracaklarını bildirdi. Ergün, bilim ve teknolojinin,<br />

evde tek başına gelişecek bir şey olmadığına işaret ederek,<br />

vaktiyle Atina’da, Bağdat’ta, Roma’da, Endülüs’te, günümüzde<br />

ise ABD’de Silikon Vadisi’nde olduğu gibi bir kültür, bir ortam<br />

meselesi olduğunu anlattı. Daha çok Soğuk Savaş döneminin ve<br />

eski Türkiye’nin bir kavramı olan beyin göçü kavramını daha farklı<br />

ifade ettiklerini dile getiren Ergün, bugün yurt dışındaki bilim insanları veya öğrencileri, beyin göçü olarak değil, beyin gücü olarak<br />

gördüklerini söyledi. Ergün, sadece Türkler için değil, yabancı akademisyenler için de Türkiye’yi bir cazibe merkezine dönüştürmeleri<br />

gerektiğini bildirdi. Ergün, bugün Türkiye’nin, demokrasi kültürüyle, sosyal devlet ilkeleriyle, güçlü reel sektörüyle, bölgesindeki birçok<br />

ülke için ilham kaynağı olduğuna işaret ederek, “Aynı Türkiye, bilim ve teknoloji ortamıyla da bölgemizde ve hatta tüm dünyada başı<br />

çekebilecek bir potansiyele sahiptir” dedi.<br />

38 TEMMUZ <strong>2012</strong>

Nanoteknoloji Çalıştayı Gerçekleştirildi<br />

aydınlatacağını anlatarak, beyin fırtınalarının ne kadar özgür<br />

ve rahat bir ortamda gerçekleşirse o kadar faydalı olacağını<br />

kaydetti. Bakan Ergün, insanlığa, eşyanın derinliklerine nüfuz<br />

etme imkanı veren nanoteknolojinin, Bakanlığın en çok önem<br />

verdiği alanların başında geldiğini kaydederek; “Nanoteknoloji<br />

ile eşyaları dönüştürmek, eşyaya yeni nitelikler kazandırmak ve<br />

hatta eşyanın temel niteliklerini değiştirmek mümkün olabiliyor.<br />

Nanoteknoloji alanındaki çalışmalar, tıptan elektroniğe,<br />

enerjiden tarıma hemen her alanda uygulanabilmesi açısından<br />

büyük bir değer taşıyor. Yapılan araştırmalara göre, 2004 yılında<br />

nanoteknoloji ürünlerinin pazar payı 13 milyar Dolar iken, bu<br />

rakam 2014 yılında 2.5 trilyon Dolar’a ulaşacaktır” diye konuştu.<br />

Bakan Ergün, 2023 hedeflerinin tüm toplumu heyecanlandıran<br />

ve diri tutan etkiler yaptığını belirterek, Türkiye’nin ekonomik ve<br />

sosyal kalkınma hedeflerine ulaşmasında, en kritik alanların bilim<br />

ve teknoloji olduğunu da sözlerine ekledi.<br />

Güney Kore Bilgi Değişimi Programı Kapsamında<br />

İstanbul ve Ankara’da Çalışma Toplantıları Gerçekleştirildi<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 14 <strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong><br />

tarihinde Gebze’de düzenlenen Nanoteknoloji Çalıştayı’nda<br />

konuşma yapan <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün,<br />

geleceği şekillendirecek en önemli teknolojilerden biri olan<br />

nanoteknolojinin dünyadaki ve Türkiye’deki durumunu, bu<br />

teknolojiyi ve uygulamalarını geliştirmek için üniversiteler<br />

ve reel sektör bünyesinde atılması gereken adımları tespit<br />

etmeye çalışacaklarını söyledi. Bakanlık olarak sorumluluk<br />

alanında olan konularla ilgili politika oluştururken, konunun<br />

tüm taraflarını dinlemeye büyük önem verdiklerini ifade eden<br />

Ergün, böylece gözden kaçan bir konunun kalmadığından<br />

emin olup daha doğru zamanlamalarla daha doğru adımlar<br />

atabildiklerini ifade etti. Ergün, Çalıştay sonuçlarının yollarını<br />

Güney Kore Strateji ve Maliye<br />

Bakanlığı yönetimindeki<br />

Bilgi Değişimi Programı (KSP)<br />

kapsamında <strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong><br />

Müdürlüğü (VGM) tarafından<br />

hazırlanan teklifin Eylül 2011’de<br />

kabul edilmesiyle başlayan<br />

proje sürecinin “ihtiyaç analizi<br />

ve proje ayrıntılarını belirleme”<br />

aşaması İstanbul ve Ankara’da<br />

gerçekleştirilen toplantılarla<br />

tamamlandı. “<strong>Verimlilik</strong> ve<br />

Sürdürülebilir Endüstriyel<br />

Kalkınma için Politika<br />

Oluşturma” (Policy Planning<br />

for Productivity and Sustainable<br />

Industrial Development) adlı<br />

projenin bu ilk aşamasında<br />

ülkemize gelen altı kişilik<br />

Güney Kore Heyeti, VGM<br />

koordinasyonunda<br />

16 <strong>Temmuz</strong>’da İstanbul’da, 17 <strong>Temmuz</strong>’da ise Ankara’da çeşitli kurum ve kuruluş temsilcileriyle bir araya geldi. <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong><br />

ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hayata geçirilecek “Ulusal <strong>Verimlilik</strong> Stratejisi” ile kurulması planlanan “Eko-<strong>Verimlilik</strong> Merkezi”<br />

konularında Güney Kore deneyimlerinin ülkemize aktarılmasını amaçlayan proje çerçevesinde gerçekleştirilen toplantılarda, bu iki<br />

konuda çalışmalar yürüten kamu kurumları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarından uzman ve akademisyenler de katkı sağladı.<br />

Gerçekleştirilen çalışma toplantıları boyunca proje başlığını oluşturan iki temel konu hakkında ülke deneyimleri paylaşıldı, mevcut<br />

durum benzerlik ve farklılıklar temelinde tartışıldı. VGM tarafından hazırlık çalışmaları sürmekte olan Ulusal <strong>Verimlilik</strong> Stratejisi’nin<br />

hangi konuları içermesi gerektiği, çeşitli makroekonomik politikalar ve istatistikler çerçevesinde ele alındı. Bir diğer stratejik plan<br />

hedefi olan Ulusal Eko-<strong>Verimlilik</strong> Programının tasarımı ve Eko-<strong>Verimlilik</strong> Merkezi’nin kurulması konusunda da VGM ve diğer ulusal<br />

paydaşlar tarafından yürütülmekte olan çalışmalar, mevcut yasal çerçeve ve ihtiyaçlar üzerine görüş alışverişi gerçekleştirildi.<br />

Oldukça verimli geçtiği gözlenen toplantılar sonrasında Kore Heyeti, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı<br />

Ramazan Yıldırım tarafından kabul edildi. <strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürü Anıl Yılmaz’ın da hazır bulunduğu ziyarette, yürütülen çalışmalar<br />

değerlendirildi.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

39

Üç Aylık Ulusal <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleri <strong>2012</strong> Yılı<br />

Birinci Çeyreği Sonuçları Açıklandı<br />

Nazlı SAYLAM BÖLÜKBAŞ - Yücel ÖZKARA - Faik Yücel GÜNAYDIN - Dursun BALKAN<br />

<strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Uzmanları - <strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü<br />

İmalat sanayi genelinde çalışan kişi başına üretim endeksi önceki yılın aynı dönemine göre %2,95, önceki döneme göre ise %10,75 azalış<br />

göstermiştir.<br />

Geçen yılın aynı dönemine göre çalışan kişi başına üretim endeksinde imalat sanayiyi oluşturan bölümlerden 9’unda artış görülmüş, en büyük<br />

artışın “Diğer ulaşım araçları” bölümünde olduğu görülmüştür.<br />

<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> ve Teknoloji Bakanlığı <strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü, Resmi İstatistik Programı kapsamında hesapladığı ve yayımladığı Üç Aylık Ulusal<br />

<strong>Verimlilik</strong> İstatistikleri’ni 2 <strong>Temmuz</strong> <strong>2012</strong> Pazartesi günü kamuoyuyla paylaşmıştır. Bu dönemde de EFİS Rev. 2’ye (Avrupa Birliğinde Ekonomik<br />

Faaliyetlerin İstatistikî Sınıflandırılması) göre sanayinin “B-Madencilik Taşocakçılığı”, “C-İmalat <strong>Sanayi</strong>” ve “D-Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme<br />

Üretimi ve Dağıtımı” kısımları, Ulusal <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleri’nin kapsamını oluşturmuştur. Ana <strong>Sanayi</strong> Grupları Sınıflaması (MIGs) çerçevesine uygun<br />

şekilde 5 sanayi grubunda da göstergeler hesaplanmıştır.<br />

Şekil 1. İmalat <strong>Sanayi</strong>nde Üç Aylık Çalışılan Saat Başına Üretim Endeksi ve Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi<br />

İmalat sanayi çalışan kişi başına üretim endeksinin ve çalışılan saat başına üretim endeksinin aldığı değerler Şekil 1’de görülmektedir. Çalışan kişi<br />

başına üretim endeksi, <strong>2012</strong> yılı birinci döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre (2011 yılı I. dönemine göre) %2,95 azalarak 110,95 değerini<br />

almıştır. Çalışan kişi başına üretim endeksi, bir önceki döneme göre ise (2011 yılı IV. dönemine göre) ise %10,75 azalmıştır. Çalışılan saat başına üretim<br />

endeksi <strong>2012</strong> yılı ilk döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,86 azalarak 112,86 değerini almıştır. Çalışılan saat başına üretim endeksinde,<br />

bir önceki döneme göre ise %11,36 azalış yaşanmıştır. Zaman serilerinin izlediği seyir incelenirken yıllık değişimlerin izlenmesi daha sağlıklı sonuçlar<br />

verecektir. Bunun nedeni dönemlik değişimlerin belli bir bölümünün mevsimsel etkiler içermesidir. Bu amaçla Şekil 2’de imalat sanayi çalışan kişi<br />

başına üretim endeksi ve mevsimsel etkilerden arındırılmış endeks bir arada gösterilmiştir.<br />

Şekil 2. İmalat <strong>Sanayi</strong> Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi ve Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış Endeks<br />

40 TEMMUZ <strong>2012</strong>

Çalışan kişi başına üretim endeksi değişimleri bir önceki döneme göre değerlendirilirken mevsimsel etkilerden arındırılmış serilerin incelenmesi<br />

daha anlamlı sonuçlar verecektir. İmalat sanayi için mevsimsel etkilerden arındırılmış verimlilik serisinin bir önceki döneme göre düşüş sergilediği<br />

gözlenmektedir. İmalat sanayinde çalışan kişi başına üretim endeksi bir önceki döneme göre %10,75 azalırken, mevsimsel etkilerden arındırılmış<br />

çalışan kişi başına üretim endeksi bir önceki döneme göre %1,88 azalmıştır. Bu değişim Şekil 2’de sunulmaktadır.<br />

Şekil 3. İmalat <strong>Sanayi</strong> Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi Değişimlerinin Yapısı<br />

Ülkemiz ekonomisinde gerek sanayi geneli, gerek imalat sanayi verimliliğinin belirleyicisi, 2009 yılı ile 2010 yılının ilk yarısında yatay seyreden ve<br />

2010 yılının ikinci yarısından itibaren artış eğiliminde olan istihdam düzeyine bağlı olarak, üretim miktarı olmuştur. Şekil 3’te görüldüğü gibi (son 5<br />

dönemde ortalama %1,2) istihdamın düzenli olarak artması istihdam daralmasına dayanmayan sağlıklı bir verimlilik büyümesine işaret etmektedir.<br />

İstihdam düzeyine bakıldığında; son dönemlerdeki istihdam düzeyinin artarak 2008 yılının ilk yarısı seviyesine ulaştığı, bununla beraber üretim<br />

endeksinin 2008 yılı ilk yarısı seviyelerine göre nispeten yüksek olduğu görülmektedir. Böylece işgücü verimliliği seviyesinin ana belirleyicisi<br />

geçmişe göre artan istihdam ve üretim endeksleri olmuştur. Bu durum mevsimsel etkilerden arındırılmış çalışan kişi başına üretim endeksinde de<br />

görülmektedir (Bkz. Şekil 2).<br />

Şekil 4’te toplam sanayi, madencilik ve imalat sanayi kısımları için bir önceki döneme göre değişimleri orijinal seri ve mevsimsel şok etki içermeyen<br />

seriler gösterilmektedir. Şekil incelendiğinde madencilik ve taşocakçılığı için bulunan orijinal serilerin büyük dalgalanmalar gösterdiği, buna karşın<br />

reel değişimlerin daha küçük olduğu görülmüştür. İmalat sanayi için yapılan analizde de benzer şekilde, dalgalanmaların ağırlıkla mevsimsel etki<br />

kaynaklı olduğunu göstermiştir. İmalat sanayi ile madenciliğin mevsimsel şok lardan etkilerden arındırılmış verileri karşılaştırıldığında mevsim dışı<br />

faktörlerin imalat sanayi verimliliği üzerinde daha büyük dalgalanmalar yarattığı görülmektedir.<br />

Şekil 4. Bir Önceki Döneme Göre Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksinde Değişimler (Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış ve Orijinal Seriler)<br />

2005 ile 2011 yılları arasını kapsayan dönemde imalat sanayini oluşturan 24 bölüm incelendiğinde “makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı”,<br />

“kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı” ile “tekstil ürünlerinin imalatı” bölümlerinin verimliliğinin düşme eğiliminde olduğu, bu bölüm<br />

dışında kalan 21 bölümün verimliliklerinin artma eğiliminde olduğu görülmüştür. En yüksek verimlilik büyüme eğiliminin %13,4 ile “ağaç, ağaç<br />

ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman ve benzeri malzemelerden örülerek yapılan eşyaların imalatı” bölümünde olduğu<br />

görülmüştür.<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

41

Şekil 5. İmalat <strong>Sanayi</strong>ni Oluşturan 24 Bölüme Ait Yıllık Ortalama <strong>Verimlilik</strong> Büyümeleri(2005-<strong>2012</strong>)<br />

Tablo 1. 2005-<strong>2012</strong> Dönemi Yıllık Ortalama <strong>Verimlilik</strong> Büyümesi<br />

Toplam <strong>Sanayi</strong> %3,30<br />

Madencilik %0,27<br />

<strong>Sanayi</strong>nin Kısımları İmalat %3,02<br />

Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı %7,54<br />

Aramalı Üretimi %2,64<br />

Dayanıklı Tüketim Malı Üretimi %3,69<br />

Ana <strong>Sanayi</strong> Grupları Dayanıksız Tüketim Malı Üretimi %3,00<br />

Enerji Malı Üretimi %5,40<br />

Sermaye Malı Üretimi %3,00<br />

Tablo 1’de ana sanayi grupları, sanayinin kısımları ve toplam sanayi için hesaplanan çalışan kişi başına üretim endeksinin 2005 birinci dönem ile<br />

<strong>2012</strong> birinci dönemi arası yıllık ortalama büyüme oranları verilmiştir. <strong>Sanayi</strong> kısımları içerisinde “Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve<br />

dağıtımı”nın %7,54 ile en yüksek yıllık ortalama verimlilik büyümesine sahip olduğu; en düşük yıllık ortalama verimlilik büyümesinin ise %0,27 ile<br />

“Madencilik”te olduğu hesaplanmıştır. Ana <strong>Sanayi</strong> Grupları incelendiğinde ise en yüksek verimlilik artışının yıllık ortalama %5,40 ile “Enerji Malı<br />

Üretimi”nde olduğu görülmektedir.<br />

Şekil 6. Ana <strong>Sanayi</strong> Grupları (MIGs) Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi Trend Serileri<br />

Şekil 6’da Ana <strong>Sanayi</strong> Grupları çalışan kişi başına üretim endeksi serilerinin trendleri gösterilmiştir. Bu noktada kullanılan trend kavramı orijinal seriden<br />

mevsimsel etkilerin ve düzensiz şokların çıkarılmasıyla elde edilen uzun dönemli eğilimi ifade etmektedir.<br />

Burada dikkat çeken nokta, küresel durgunluğun etkisini gösterdiği bir zaman aralığında ana sanayi gruplarının trend değişimlerinde bazı grupların<br />

durgunluktan etkilenmesi, bazı grupların ise hemen hemen etkilenmemesidir. Dayanıklı Tüketim Malı Üretimi ile Dayanıksız Tüketim Malı Üretimi<br />

işgücü verimliliklerinin uzun dönem eğilimleri, küresel kriz dönemi de dâhil olmak üzere istikrarlı bir şekilde artmaktadır. Tablo 1’den de görüleceği<br />

üzere dayanıklı tüketim malı üretiminin ve dayanıksız tüketim malı üretiminin yıllık ortalama verimlilik büyümeleri sırasıyla %3,69 ile %3,00 olarak<br />

gerçekleşmiştir. Enerji Malı Üretimi işgücü verimliliğinin, genel hızlı artış eğilimini korumakla birlikte, kriz döneminde artış hızının belli bir dönem<br />

düştüğü ancak 2010 yılından itibaren oldukça yüksek bir büyüme hızıyla artış eğilimini sürdürdüğü görülmektedir. Küresel kriz döneminden<br />

etkilenen Ara Malı Üretimi ile Sermaye Malı Üretimi sanayi grupları ise dalgalı bir verimlilik düzeyine sahiplerdir. Ara Malı Üretiminin verimlilik düzeyi<br />

kriz önceki dönemi yakalamış ve düzenli bir artışla kriz döneminin üzerine çıkmış ise de Sermaye Malı Üretiminde verimlilik düzeyi dalgalı yapısını<br />

korumaktadır.<br />

42 TEMMUZ <strong>2012</strong>

Productivity Statistics Related to The First Quarter of<br />

<strong>2012</strong> Have Been Published<br />

Productivity statistics related to the first quarter of <strong>2012</strong> have been published on 2 nd of July<br />

<strong>2012</strong> by Ministry of Science, Industry and Technology Directorate General for Productivity.<br />

In manufacturing industry, production per person employed has decreased by 2.95% compared to the same quarter of the previous<br />

year. Compared to the previous quarter, index decreased by 10.75%. In manufacturing industry, production per hour worked has<br />

decreased by 2.86% compared to the same quarter of the previous year and decreased by 11.36% compared to the previous quarter.<br />

Diagram 1. Quarterly Index of Production Per Person Employed and Production Per Hour Worked in Manufacturing Industry (2005<br />

Avg.=100)<br />

In the Diagram 2, it is shown that the structure of changes in the index of production per employment. The determinants of<br />

productivity are employment and production indexes. It has seen that; for the first quarter of <strong>2012</strong> compared to the first quarter of<br />

2011, the index of employment has increased by 4.8% and the index of production has increased by 1.77%. With these effects the<br />

productivity index has decreased by 2.95%.<br />

Diagram 2. Structure of Changes in the Index of Production Per Employment<br />

Next newsletter release date about this subject is 01.10.<strong>2012</strong>.<br />

Productivity statistics are available at http://vi.sanayi.gov.tr/productivityindicators/.<br />

JULY <strong>2012</strong><br />

43

We will continue to develop<br />

Organized Industrial<br />

Zones, the most accurate<br />

address for qualified,<br />

innovative and competitive<br />

investments<br />

During the last 9,5 years, 147 more<br />

Organized Industrial Zones (OIZs)<br />

have been constructed with necessary<br />

infrastructure and in these zones 41,608<br />

firms have begun production in an area of<br />

27,542 hectares. In these facilities, about<br />

1,200,000 people are employed and this<br />

number is expected to reach about 2<br />

million when all firms began to operate.<br />

As of today, 261 OIZs have become<br />

legal entities and it is planned to credit<br />

infrastructure and refinement of 65 more<br />

OIZ projects in <strong>2012</strong> Investment Program.<br />

It is a pleasure to state that our OIZs have<br />

acquired a vision that aimed integration<br />

to world markets and led our industry<br />

to increase its competitiveness. At this<br />

time, countries like Mongolia, Kazakhstan,<br />

Ukraine, Palestinian, Egypt and Azerbaijan<br />

follow the related process in Turkey in this<br />

area and utilize our experience.<br />

Being the related Ministry, we study<br />

seriously on the management structures,<br />

occupancy rates and the number<br />

of expertise zones of OIZs and their<br />

connection with railway and harbor lines<br />

and their links with education system.<br />

For instance, there are actions in our<br />

Industrial Strategy regarding critical<br />

decisions about OIZs and we follow<br />

them. As a conclusion, Turkey is growing<br />

emphatically and it will continue to grow.<br />

We, as the government, try to eliminate<br />

all kinds of trouble for the investors and<br />

besides we continue to smooth the way<br />

of doing new investments. All investors<br />

44 JULY <strong>2012</strong><br />

Organized Industrial Zones<br />

both foreign and domestic should<br />

decide on their new investments without<br />

hesitation. It should be kept in mind that<br />

we guarantee providing convenience<br />

in all fields especially with respect to<br />

physical infrastructure and residence.<br />

Industrialization in Anatolia<br />

and OIZs<br />

As a significant item of planned<br />

development programs, OIZs provide<br />

our industrialists and entrepreneurs with<br />

industrial parcels of which infrastructures<br />

are complete and contribute to the<br />

economy with respect to economic<br />

development and employment<br />

creation. Thus, these industrial groups’<br />

productions, depending on scale<br />

economy, should be directed within a<br />

plan in order to increase productivity<br />

and efficiency in general. Within this<br />

framework, we try to actualize a balanced<br />

development by attracting investment<br />

to underdeveloped regions through<br />

various incentive mechanisms. During<br />

this process, we will take into account<br />

new developments in OIZ legislation<br />

around the world and therefore, provide<br />

opportunity to new OIZ models like<br />

logistic zones and expertise OIZs.<br />

Why Rehabilitated<br />

Organized Industrial Zones?<br />

After the establishment of the Republic,<br />

industrialization is intensified in certain<br />

regions. Due to its nearness to input and<br />

output markets in Ergene Basin, Tekirdağ<br />

began to industrialize in an unplanned

and uncontrolled manner in general<br />

especially after 1970s. The negative<br />

effects of this kind of industrialization<br />

on environment, natural resources,<br />

human health and industrialists created<br />

a need for some radical precautions in<br />

these areas. By this way, Rehabilitated<br />

Organized Industrial Zones (ROIZs) have<br />

entered literature regarding industrial<br />

zones.<br />

In summary, by the realization of ROIZs,<br />

main advantages are as follows;<br />

••<br />

In addition to the elimination of air,<br />

soil and water pollution in the region,<br />

conservation of natural resources<br />

and abolishment of elements that are<br />

dangerous for human health would<br />

become possible,<br />

••<br />

Industrialists could have positive<br />

projections for the future, besides<br />

utilizing the advantages of OIZs,<br />

••<br />

As for state institutions, it would be<br />

easier to control informal industrial<br />

activities.<br />

Integrated Approach<br />

to Local Development:<br />

Şanlıurfa<br />

The tasks of establishing centers of<br />

gravity like economic structure, social<br />

interaction and common governance<br />

and making them active and functional<br />

become compulsory day by day. “The<br />

Reorganization of Şanlıurfa Industry<br />

Project” has been the last and the<br />

most comprehensive instance for such<br />

issues. Within the framework of 2006<br />

Fiscal Cooperation between Turkey and<br />

European Union Program, the beneficiary<br />

of the project that was finalized in May<br />

2011 with 15,709,776 Euro budget was<br />

the Ministry of Science, Industry and<br />

Technology, Directorate General for<br />

Industrial Zones.<br />

The main aim of the Project was to<br />

decrease the regional differences in<br />

Turkey by contributing to social stability<br />

and economic development in GAP<br />

Region. Specifically, the Project focused<br />

on the determination of strategic sectors<br />

and on the establishment of necessary<br />

business environment enhancing the<br />

competitiveness of firms in Şanlıurfa<br />

2 nd OIZ. Şanlıurfa economy depends on<br />

production factors at present and the city<br />

owes its competitiveness mainly to its<br />

unskilled labor and fertile soil. Therefore,<br />

short and medium term targets of the<br />

Project are increasing the productivity<br />

and efficiency of the local economy and<br />

easing the determination of fundamental<br />

elements of an innovation based<br />

economy.<br />

The Experience of Organized<br />

Industrial Zones in Turkey<br />

Regarding the organization of industrial<br />

development in terms of location,<br />

Organized Industrial Zones (OIZs), Small<br />

Industrial Sites (SISs), Free Zones (FZs)<br />

and Technology Development Regions<br />

(TDRs) are defined as production<br />

zones having special status. Among<br />

these, OIZs have 50 years experience<br />

in issues like balanced development,<br />

regulation on the relation between<br />

urbanization and industrialization,<br />

elimination of environmental problems<br />

and finally access to infrastructure<br />

service at low cost. Furthermore, OIZs<br />

are significant tools in determining the<br />

development direction and forming<br />

the land use manner of the city besides<br />

their employment opportunity. Taking<br />

into consideration that urbanization<br />

and the need for land use are designed<br />

according to zoning plans, deciding the<br />

location of OIZs becomes an important<br />

task. The process should depend on<br />

comprehensive scientific researches<br />

dealing with home-work distances,<br />

labor projections, university-industry<br />

relations and regional research results.<br />

Otherwise, location decisions of OIZs,<br />

which are taken apart from these, would<br />

both prevent the efficient use of scarce<br />

capital accumulation and scarce land<br />

resources. In other words, the location<br />

decision should target the design of new<br />

life spaces where OIZs are well associated<br />

with the city and people in it, instead of<br />

attaching to criteria like the ownership,<br />

size and environment values of land or<br />

the effort of satisfying the parcel demand<br />

of industrialists.<br />

Industrial Ecology<br />

“Industrial Ecology” concept refers to<br />

an interdisciplinary environmental<br />

and economic approach based on the<br />

interaction between industrial and<br />

ecological environment. (Industrial<br />

Symbiosis Project in İskenderun Gulf)<br />

As for Eco-Industrial Parks (EIP), they<br />

are defined as the implementation of<br />

industrial ecology concept in industrial<br />

areas. The most convenient industrial<br />

groups in Turkey that can be handled<br />

for this topic are OIZs since they include<br />

EIP’s essential features like common<br />

refining plants, common environment<br />

management systems, common<br />

infrastructure service and common<br />

management…etc. Regarding the<br />

international consensus on sustainable<br />

development and its requirements,<br />

production policies should not ignore<br />

ecologic dimension. Instead, economic<br />

dimension and ecologic dimensions<br />

should be integrated as well. Thus, the<br />

transformation of OIZs to EIPs like in the<br />

configuration in China would lead to the<br />

fulfillment of national and international<br />

environmental criteria and competitive<br />

productions in global markets.<br />

JULY <strong>2012</strong><br />

45

SANAYİ GÖSTERGELERİ / INDUSTRY INDICATORS<br />

Kaynak: TÜİK - Source: TURKSTAT<br />

Kaynak: TÜİK - Source: TURKSTAT<br />

Kaynak: Merkez Bankası - Source: Central Bank of The Republic of Turkey<br />

46 TEMMUZ <strong>2012</strong>

BİLİM ve TEKNOLOJİ GÖSTERGELERİ / SCIENCE and TECHNOLOGY INDICATORS<br />

Kaynak: (OECD, MSTI;2011) - Source: (OECD, MSTI;2011)<br />

Kaynak: TÜİK - Source: TURKSTAT<br />

TEMMUZ <strong>2012</strong><br />

47

ULUSLARARASI VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ / INTERNATIONAL PRODUCTIVITY STATISTICS<br />

Seçilmiş AB Ülkeleri Son Dört Çeyrek Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi Ortalaması ve Ortlama Yıllık Değişim Oranları /<br />

Index of Production Per Person Employed; Average of Last Four Quarters and Annual Average Rate of Growth for Selected EU Countries<br />

Kaynak: Ulusal <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleri, EUROSTAT.<br />

Source: National Productivity Statistics of Turkey, EUROSTAT<br />

OECD Ülkelerinde Büyümeye Katkılar, 1985-2009 Ortalaması /<br />

Contributions to Growth in OECD Countries , 1985-2009 Average<br />

Kaynak: OECD Factbook 2011: Ekonomik, Çevresel ve Sosyal İstatistikler ve <strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Hesaplamaları.<br />

Source: OECD Factbook 2011: Economic, Environmental and Social Statistics and General Directorate for Productivity Calculations.<br />

48 TEMMUZ <strong>2012</strong>

ULUSAL VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ / NATIONAL PRODUCTIVITY STATISTICS<br />

İmalat <strong>Sanayi</strong> <strong>Verimlilik</strong> Değişimleri (Yıllık ve Üç Aylık) ve Üç Aylık için Eğilimler<br />

Productivity Changes in Manufacturing Industry (Annually and Quarterly) and Trends for Quarterly Data<br />

Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (2005 Ort.=100) / Index of Production Per Person Employed (2005 Ave.=100)<br />

2006 2007 2008 2009 2010 2011<br />

<strong>2012</strong><br />

1. Çeyrek<br />

1 st Quarter<br />

Toplam <strong>Sanayi</strong> / Total Industry 104,5 107,7 107,4 107,0 115,8 119,8 114,4<br />

<strong>Sanayi</strong>nin Kısımları/<br />

Sections of Industry<br />

Ana <strong>Sanayi</strong><br />

Grupları / Main<br />

Industrial Groups<br />

(MIGs)<br />

Madencilik ve Taşocakçılığı / Mining and Quarrying 97,0 95,0 101,3 105,7 102,7 102,8 94,4<br />

İmalat / Manufacturing 104,5 107,6 106,3 104,6 117,9 117,9 110,9<br />

Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme ... / Electricity, Gas, Steam And Air Conditioning Supply 119,0 128,4 136,5 136,5 130,8 130,8 156,9<br />

ARM - Aramalı / IG - Intermediate Goods 104,6 106,2 104,3 104,8 117,2 110,5 110,5<br />

DLT - Dayanıklı Tüketim / DCG - Durable Consumer Goods 101,4 106,0 110,7 116,1 130,1 119,1 119,1<br />

DZT - Dayanıksız Tüketim / UCG - Non-Durable Consumer Goods 104,9 106,7 105,7 111,0 114,7 109,1 109,1<br />

ENJ – Enerji / E- Energy 102,9 107,0 112,7 112,9 135,3 141,5 141,5<br />

SEM - Sermaye Malı / CG - Capital Goods 102,1 108,5 106,2 90,6 116,6 106,7 106,7<br />

Gıda ürünlerinin imalatı / Manufacture of food products 101,0 98,5 97,5 95,1 97,5 99,6 91,0<br />

İçeceklerin imalatı / Manufacture of beverages 102,0 109,2 117,1 116,1 103,1 99,9 86,8<br />

Tütün ürünleri imalatı / Manufacture of tobacco products 117,4 127,2 155,9 137,3 146,2 137,0 152,2<br />

Tekstil ürünlerinin imalatı / Manufacture of textiles 103,9 98,8 94,5 97,1 102,9 98,8 95,0<br />

Giyim eşyalarının imalatı / Manufacture of wearing apparel 101,3 107,1 99,0 105,4 111,9 108,6 103,6<br />

Deri ve ilgili ürünlerin imalatı / Manufacture of leather and related products 109,3 95,1 92,7 95,8 104,7 104,1 100,8<br />

Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı... / Manufacture of wood and of products of wood and cork... 115,6 131,2 153,7 184,7 212,7 247,3 230,3<br />

Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı / Manufacture of paper and paper products 105,7 106,7 105,6 114,7 117,2 121,9 122,5<br />

Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması / Printing and reproduction of recorded media 107,2 114,3 116,0 127,4 126,8 139,9 124,2<br />

Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı / Manufacture of coke and refined petroleum products 107,4 106,2 99,4 82,3 85,9 95,8 86,5<br />

Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı / Manufacture of chemicals and chemical products 112,6 116,6 109,3 112,9 122,9 123,7 119,8<br />

Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı<br />

/ Manufacture of basic pharmaceutical products and pharmaceutical preparations<br />

109,3 119,4 123,5 129,1 127,9 131,1 136,6<br />

Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı / Manufacture of rubber and plastic products 98,4 100,6 95,6 94,8 104,0 108,2 98,8<br />

Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı / Manufacture of other non-metallic mineral products 103,1 102,2 103,0 104,0 113,4 116,8 96,9<br />

Ana metal sanayi / Manufacture of basic metals 109,8 113,5 107,3 100,1 105,7 104,0 105,8<br />

Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) /<br />

Manufacture of fabricated metal products, except machinery and equipment<br />

102,4 108,5 100,5 91,9 103,7 112,5 110,5<br />

Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı / Manufacture of computer, electronic and optical products 80,1 74,3 69,9 64,7 84,7 91,5 78,0<br />

Elektrikli teçhizat imalatı / Manufacture of electrical equipment 107,2 107,2 100,0 102,9 119,9 130,6 122,0<br />

Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı / Manufacture of machinery and equipment n.e.c. 104,8 105,2 95,6 85,4 107,2 114,5 112,6<br />

Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı / Manufacture of motor vehicles, trailers and semi-trailers 102,4 103,7 102,8 90,4 113,3 117,8 109,4<br />

Diğer ulaşım araçlarının imalatı / Manufacture of other transport equipment 110,1 188,5 197,7 122,5 126,1 162,3 125,5<br />

Mobilya imalatı / Manufacture of furniture 92,4 116,0 133,6 137,0 136,4 154,1 130,4<br />

Diğer imalatlar / Other manufacturing 126,6 119,4 141,8 149,2 171,1 174,3 159,2<br />

Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı / Repair and installation of machinery and equipment 91,4 128,8 95,0 91,8 99,1 89,5 85,9

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI<br />

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ<br />

Gelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere 06690 ANKARA<br />

Tel: (312) 467 55 90 (10 Hat) - Faks: (312) 427 30 22 - Faks (Dergi): (312) 467 47 79<br />

e-posta: vgm@sanayi.gov.tr - internet: http://vgm.sanayi.gov.tr

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!