6ZemlLuAt

alevlendi. Sağ oportünistlerle sol sekterler, Eylüldeki Parti
liderliğine karşı ilkesiz bir blok oluşturdular. Bu blok,
Vitosha Parti Konferansında kesinlikle gün ışığına çıktı.
Partinin örgütsel durumundaki karışıklıklar sonucu,
Konferansa örgüt temsilcilerinin pek azı katıldı, onların
katılması da büyük ölçüde rastlantısaldı. Üstelik Parti içinde
gizliden gizliye, bir avuç küçük burjuva aydınından oluşan
aşın sol sek-ter bir hizip kurulmuştu. Bu hizip, kendi sekter
görüşlerini benimsetmek ve Parti liderliğini ele geçirmek
için el altından yaptığı kışkırtmalarla, yapay bir çoğunluk
kazanmıştı.
Uzun ve fırtınalı tartışmalar sonunda, 9 Haziran
oportünizmi ile sağ kanat bozguncuları kesinlikle açığa
çıkarıldılar ve silahsız bırakıldılar. Öteki Komünist
Partilerinin bazıları içindeki Troçkist ve solcu unsurlar
tarafından desteklenen aşın sol sekter hizip ise, Eylül
liderliğinin kararları lehine oy vermesine rağmen mücadeleyi
bırakmadı ve konferanstan hemen sonra hizipçi eylemlerine
yeniden, üstelik daha da yoğun biçimde başladı.
Konferans, Partinin geçmişi konusunda bir inceleme ve
genel değerlendirme yapmak için gerçekten çaba gösterdi.
Sınırlı sosyalizmi Bolşevikliğe yakınlaştıran unsurları belirtti
ve Partinin Bolşevikliğe yönelmesine yardımcı oldu.
Konferans, aynı zamanda sınırlı sosyalizmin Bolşeviklerden
ayrıldığı ve Partinin Bolşevikleşmesini engelleyen noktalan
da belirtti. Ne var ki, İkinci Parti Kongresi, büyük bir adım
atmasına rağmen fazla ileri gidemedi, başlıca devrim
sorunlarında Leninizm ile sınırlı sosyalizm arasındaki temel
ayrımı açık seçik ortaya koyamadı. Bu konferans da, Partinin
Bolşevikleşmesini, Parti içindeki Sosyal Demokrat unsurları
ortadan kaldırmak ve Partinin Bolşevik (Marksist-Leninist)
düzende yeniden silahlanması olarak değil, devrimci sınırlı
sosyalizmin yeni koşullara uydurulması olarak
yorumluyordu. Savaş sonrası dönemde Partinin
"genelde Bulgar proletaryasının devrimci partisi olarak
geliştiğini ve işlev yaptığını" vurgulayan İkinci Parti
Konferansı, Partinin giderek "kitlesel devrimci eylem
yöntemlerini uygulamaya başladığını, devrimci çağın
gereklerine ayak uydurduğunu, savaş öncesi dönemin uyarı,
propaganda ve ekonomik mücadele yöntemlerini yeni
koşullara uyguladığını" belirtti. Gerçi Konferans, bu
gelişimin "düz bir çizgi izlemediğini, zikzaklar ve
bocalamalar içinde yürüdüğünü, Partideki bolşevikleşmenin
Partiyi ileri iten Bolşevik eğilimlerle geriye çeken Sosyal
Demokrat unsurlar arasındaki çatışma içinde oluştuğunu"
belirtti. Ancak, aynı zamanda herhangi bir eleştiri getirmeksizin
"devrimci sınırlı sosyalizm ile Eylül akımının, iki temel
ve sarsılmaz kök halinde kaynaştığını ve bu köklerin Bulgar
proletaryasının Bolşevik Partisinin temelini oluşturduğunu"
da belirtti.
İkinci Parti Kongresi, Eylül Ayaklanmasını "9 Haziran
taktiklerinin kesinlikle inkar edilmesi" biçiminde ve Partinin
bolşevikleşme yolunda belirleyici bir adım olan "Sosyal
Demokrat ve 9 Haziran unsurlarıyla kesin kopmayı
sağlayan" önemli bir dönüm noktası olarak niteledi.
İkinci Parti Kongresi, sınırlı sosyalist dönemi
değerlendirirken, sınırlı sosyalizmi bolşeviklik ile özdeş
kılmamakla birlikte, ikisi arasındaki benzerlikleri vurguladı
ve ayrımlar üzerinde durmadı.
O dönemi özetlerken, bu kürsüden bir kez daha belirtmek
isterim ki, Dimiter Blagoev'in en yakın çalışma arkadaşları
olan bizler, onun ölümünden sonra, ne yazık ki Partinin
devrimci geçmişini ve Bulgar proletaryasının durumunu
Marksist-Leninist açıdan yeniden değerlendiremedik; sınırlı
sosyalist dönemin Bolşevik olmayan unsurlarını tamamen
ortadan kaldırabilmek için, devrimci eylemin büyük birikimini
gereğince kavrayamadık.
Partinin illegal niteliği yanı sıra, bu durum da lider
kadrosuna sızan, hatta geçici olarak liderliği ele
380 381