6ZemlLuAt

nin yanlışlığım ve zararını, ayrıca Partinin yeterince
Bolşevikleşmemesini kavrayamayışları, Partinin Eylül 1923
ayaklanmasını düzenlemesini, yönetmesini ve başarıya
ulaştırmasını engelledi.
Eylül olayları gösterdi ki, pek çok yöresel ve merkez
şube başkanları ya faşizme karşı tavizsiz mücadele yolunu
benimsememişler, ya da savaş inancı ve isteği olmadan
Partiyi böyle bir mücadeleye hazırlamak istemeden sadece
kuru sözlerle bu yolu benimsemiş görünmüşlerdi. Bu
tutumun sonucu olarak Partinin birçok şubesi gafil avlandı.
Ayaklanma sırasında yerel liderlerden çoğu faşist
yöneticilere karşı eyleme giremedi veya girmeye yanaşmadı.
Ayaklanmanın başarısızlık nedeni işte budur.
Ne var ki, işçi sınıfının kurtuluşu davasının gelecekte
zafere ulaşmasına yardımcı olan yenilgiler de vardır. Eylül
1923 ayaklanmasındaki yenilgi de bunlardan biriydi.
Partinin ayaklanmasının liderliğini üstlenmesi, 9
Hazirandaki bozguncu tutuma son vermesi ve faşist
diktatörlüğe karşı kararlı mücadele yolunu seçmesi. Partinin
kendi geleceği ve Bulgar devrimci hareketinin geleceği
açısından çok önemliydi.
Eylül ayaklanması, kitleler bir faşist burjuvazi arasında
kanlı ve kapanmaz bir uçurum açtı. Bunun sonucu olarak,
ayaklanmayı izleyen yıllarda faşizm istikrar sağlayamadı ve
geniş bir toplumsal taban elde edemedi. Birleşik bir antifaşist
cephe kurulması için Partinin verdiği bencillikten
uzak, dirençli ve yılmaz mücadele, Partiyi kitlelere daha
yakınlaş-tırdı, bağlarını güçlendirdi ve demokrasi ve
sosyalizm mücadelesinde köylü, şehirli emekçi halkın
gerçek lideri olarak Partinin benimsenmesi için gerekli
koşulları yarattı.
Bunlar, Partimizin devrimci oluşumuna kök salan büyük
başarılardı.
Eylül ayaklanmasından alınan kanlı ders. Partinin
bolşevikleşme sürecini pekiştirdi. Part lideri Di-miter
Blagoev'in 9 Haziran'daki yanlış tutumu açıkça
374
kabullenmesi ve Eylül ayaklanmasını onaylaması,
bolşevikleşme sürecini kolaylaştırdı ve hızlandırdı.
Ancak bu arada. Partinin ve kitlelerin uğradığı yenilgi ve
ağır kayıplar, Parti içindeki tasfiyeci sağ ve sol akımları
ayakta tuttu. Her iki akım da Eylül ayaklanmasını
suçlayarak, Partinin Eylül ayaklanmasına lider oluşu karşı
mücadelede ilkesiz bir blok oluşturarak birleştiler. Bu
blokun amacı pratikte Komünist Partisini tasfiye etmekti.
Nikola Sakarov ve İvan Klinçharov'un başında bulunduğu
bir grup eski Komünist militan. Partiyi "tasfiye
edilmiş" olarak ilan ettiler ve Bağımsız Emek Partisi adında
oportünist bir ölü doğmuş örgüt kurdular. İşçiler bu hain
"partiyi hoş karşılamadılar, Merkez komitesi de tasfiyecileri
partiden ihraç etti. Bu gelişim, Eylül ayaklanmasındaki
yenilgiden sonra Partinin karşısına çıkan ve kararlı biçimde
mücadele edilmesi gereken tehlikeyi ortaya koydu.
Eylül yenilgisinden ve faşist hükümetin partiyi kapatmasından
sonra Partinin gelişimindeki önemli olay, 1924
Nisanında bölgelerin çoğunluğundan gelen delegelerin
katılmasıyla yapılan illegal Vitosha Konferansı oldu.
Vitosha Konferansı, söz konusu dönemde Partinin
taktikleri ve olaylar konusunda Komünist Enternasyonal
Yürütme Komitesinin yaptığı değerlendirmeleri kabul etti.
Konferans, 9 Haziran olaylarında Partinin Birleşik Cephe
taktiklerini gerektiğince uygulamadığını ve 9 Haziran'da
hayati bir yanlışa düştüğünü kabul etti.
Konferans, "Partinin Ağustos başından itibaren silahlı
ayaklanmaya yönelmesini" onayladı, ama "Eylül öncesi ve
sonrasında Parti Konseyi ve Merkez Komitesinin çoğunluğu
tarafından sürdürülen '9 Haziran taktiklerini' kınadı ve
Merkez Komitesinin bu yanlış tutumu desteklemesinin,
Partinin silahlı ayaklanmaya bilinçli bir tarzda yönelmesini
engellemediğini" vurguladı.
Konferans, Partinin halk kitleleri başlattığı
375