DSİ Genel Müdürlüğü 2010 Yılı Faaliyet Raporu - Devlet Su İşleri ...

2010 Yılı Faaliyet Raporu
Barajlar Sebebiyle Yeniden Yerleşim;
Bugüne kadar;
Etkilenen aile sayısı 70.000
Etkilenen kişi sayısı 350.000
Devlet eliyle iskân edilen aile sayısı
(Kamulaştırma parası istemeyenler)
5.189
Devlet eliyle kredili iskân edilen aile sayısı
(Kamulaştırma parasını alan ancak krediyle arsa talep eden) 1.347
Gelecekte;
Etkilenecek aile sayısı 50.000
Etkilenecek kişi sayısı 250.000
Genel Müdürlüğümüz tarafından projelerimizden etkilenen tüm ailelerin planlı olarak yeniden yerleşimlerinin
sağlanması ve sosyo-ekonomik bakımdan mağduriyetlerinin önlenmesi politikası benimsendiğinden,
ana projenin sahibi olan DSİ’nin bu faaliyetlerle ilgili planlama, koordinasyon ve izleme hizmetleri vermesi
zorunlu hale gelmiştir. DSİ’ce yürütülen projelerden dolayı yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalan vatandaşlarımız
üzerindeki sosyo-ekonomik etkilerin incelenerek, gerçekleşmesi muhtemel olumsuzlukların en aza
indirilmesinin planlanması önem arz etmektedir.
Bu bağlamda, başta Dünya Bankası olmak üzere, uluslararası kredi kuruluşları ve diğer dış kredi kuruluşları,
kalkınma projelerinden etkilenen ailelerin yeniden yerleşimi ile ilgili olarak “Yeniden Yerleşim Eylem
Planları” yapılmasını proje kredilerinin ön koşulu haline getirmişlerdir. DSİ Genel Müdürlüğü de bu duruma
paralel olarak baraj projelerimiz ister dış kredili olsun ister milli bütçeyle yapılacak olsun etkilenen nüfusun
tümünü kapsayan Yeniden Yerleşim Eylem Planları ve Gelir İyileştirme Uygulama Planlarının yapılması, izlenmesi,
değerlendirilmesi çalışmalarını sürdürerek iskanın zamanında gerçekleşmesini sağlamaktadır.
6.2. Arazi Toplulaştırması
Arazi toplulaştırması sulama projesinden beklenen faydaya ulaşmada en önemli unsurlardan biridir. Bir
yerde sulama projesi gerçekleştirmeden önce arazi toplulaştırması yapılabilirse, kamulaştırma ödemelerinden,
inşaat ve işletme giderlerinden yaklaşık %40 oranında tasarruf sağlanmaktadır. Çiftçiler para, zaman
ve emek yönünden kaynak tasarrufu sağlayarak tarımda rantabl işletmecilik şartlarına kavuşurlar, böylelikle
tarımda verim artışı meydan gelir. Ayrıca arazi toplulaştırması çalışmaları tesviye, drenaj ve diğer tarla içi
geliştirme hizmetlerini de beraberinde getirerek modern tarımın altyapısını oluşturmaktadır.
Türkiye’de bazı kurum ve kuruluşlar arazi toplulaştırması hizmetlerini yapabilmektedir. Ancak bugüne
kadar yapılan çalışmaların, DSİ’ce hayata geçirilen sulama projelerinin oransal olarak çok gerisinde kalması
ve toplulaştırmasız projelerin de ülke ekonomisine yeterince yararlı olamaması sebepleriyle DSİ Genel
Müdürlüğü, kendi sulama projelerinde arazi toplulaştırması yetkisi almak için gerekli yasal düzenleme girişiminde
bulunulmuş ve yetki alınmıştır.
Avrupa Birliği’ne girme aşamasındaki ülkemizin, bu ülkelerle tarımda rekabet edebilmesi ancak sulama
alanlarında arazi toplulaştırmasının gerçekleştirilmesi ile mümkün olabilecektir. Avrupa Birliği ülkelerinde
ortalama işletme büyüklüğü yaklaşık 16 hektar iken bu alan ülkemizde sadece 6 hektar civarındadır. Diğer
taraftan Türkiye’de tarım işletmeleri tümüyle dikkate alındığında, işletme başına ortalama parsel sayısı 6’nın
üzerinde, ortalama parsel büyüklüğü 1 hektar civarındadır. AB ülkelerinde ise parsel genişlikleri 1,8 hektar ile
4 hektar arasında değişmektedir. Ülkemizde bugüne kadar sulama alanlarında gerçekleştirilen arazi toplulaş-
62