DSİ Genel Müdürlüğü 2010 Yılı Faaliyet Raporu - Devlet Su İşleri ...

2010 Yılı Faaliyet Raporu
Su sektöründe faaliyetlerini sürdüren DSİ Genel Müdürlüğü’nün mevcut gelişim oranları dikkate alındığında
daha çok yapılacak işi vardır. 2010 Yılı Yatırım Bütçesi dikkate alındığında, 3 milyar Dolarlık (1 Dolar=1,5363
TL) yatırım ile Genel Müdürlüğün yatırım programında yer alan projelerin tamamlanması için ortalama 14
yıllık inşat süreleri kademeli olarak 12, 6 ve 3 yıla indirilmesi hedeflenmiştir.
DSİ projeleri, ülkemizin kalkınması ve milletimizin refah ve mutluluğunun artırılmasında son derece önemli
yatırımlardır. Bu projelerin bilinen ekonomik faydaları yanında, gözle görülmeyen sosyal yararları da vardır.
Ülkemizde kullanılan elektriğin, gıdaların, içtiğimiz suyun ana menşei, su kaynaklarını geliştirme projelerine
dayanmaktadır. DSİ, nüfusumuzun yaklaşık %25’inin faaliyet gösterdiği bir alan olan tarım sektörüne yatırım
yapmak suretiyle, sulama gelişimini sağlamakta, çiftçi üretimini dolayısıyla gelirini artırarak, zirai sanayiye
girdi oluşturmaktadır. Sanayinin ihtiyaç duyduğu elektrik ihtiyacının milli kaynak olan hidroelektrik enerjiden
karşılanması, gerekse işsizliğin ve göçün azaltılması maksadıyla DSİ yatırımlarına gereken kaynak sağlanmalıdır.
2010 Yılı Sonu İtibarıyla
Gelişme
Miktarı Birimi Miktarı Birimi
2023 Yılı Hedefleri Geliştirme
Oranı (%)
Sulama Gelişimi 5,50 milyon ha 8,50 milyon ha 64,71
Hidroelektrik Enerji Gelişimi 54,00 milyar kWh 140,00 milyar kWh 38,57
İçme, Kullanma ve Sanayi Suyu
Gelişimi
13,82 milyar m 3 38,50 milyar m 3 35,90
2. Hidroelektrik Enerji
2.1. Enerji Kaynakları
Türkiye’de kişi başına yıllık elektrik tüketimi tahmini 2.800 kWh olup, bu miktar kalkınmış ve kalkınmakta
olan ülkeler ortalamasının çok altındadır. Ülkemizin ekonomik ve sosyal bakımdan kalkınmasının sağlanması
için sanayileşme bir hedef olduğuna göre bu endüstrinin ve diğer kullanıcı ihtiyacı olan enerjinin, yerinde,
zamanında ve güvenilir bir şekilde karşılanması gerekmektedir.
Türkiye’de 1950’lerde yılda sadece 800 GWh enerji üretimi yapılırken, bugün bu oran yaklaşık 325 misli
artarak yılda 260.000 GWh’e ulaşmıştır. 44.761 MW’a ulaşan kurulu güç ile yılda ortalama olarak 262.512
GWh enerji üretimi mümkündür. Ancak arızalar, bakım onarım, işletme programı politikası, küresel ekonomik
kriz, tüketimde talebin azlığı, kuraklık, randıman vb. sebeplerle ancak 194.813 GWh enerji talebi olmuştur.
Yani kapasite kullanımı %74,20 olmuştur. Termik santrallerde kapasite kullanım oranı %75,80 iken hidroelektrik
santrallerde %68,70 olmuştur. Enerji üretimimizin %25’i yenilenebilir kaynak olarak nitelendirilen
hidrolik kaynaklardan, %75’i ise fosil yakıtları olarak adlandırılan termik (doğal gaz, linyit, kömür, fueloil gibi)
kaynaklardan üretilmektedir. Son yıllarda rüzgar ve jeotermal şeklinde alternatif kaynaklara önem verilmekte,
nükleer enerji kullanımı için de çalışmalar yapılmaktadır.
2.2. Türkiye’nin Hidroelektrik Potansiyeli ve Temel Politikası
Bir ülkede, ülke sınırlarına veya denizlere kadar bütün tabii akışların %100 verimle değerlendirilebilmesi
varsayımına dayanılarak hesaplanan hidroelektrik potansiyel, o ülkenin brüt teorik hidroelektrik potansiyelidir.
Ancak mevcut teknolojilerle bu potansiyelin tamamının kullanılması mümkün olmadığından mevcut teknoloji
ile değerlendirilebilecek azami potansiyele teknik yapılabilir hidroelektrik potansiyel denir. Öte yandan teknik
yapılabilirliği olan her tesis ekonomik yapılabilirliği olan tesis demek değildir. Teknik potansiyelin, mevcut ve
beklenen yerel ekonomik şartlar içinde geliştirilebilecek bölümü ekonomik yapılabilir hidroelektrik potansiyel
olarak adlandırılmakla beraber gelişen teknoloji ve artan enerji fiyatları teknik ve ekonomik potansiyelimizin
teknik potansiyele yaklaşmasını sağlamıştır. Türkiye’nin teorik hidroelektrik potansiyeli dünya teorik potansiyelinin
%1’i, ekonomik potansiyeli ise Avrupa ekonomik potansiyelinin %16’sıdır.
34