Türkiye Biyogaz Potansiyeli Raporu - Türk-Alman Biyogaz Projesi
Türkiye Biyogaz Potansiyeli Raporu - Türk-Alman Biyogaz Projesi Türkiye Biyogaz Potansiyeli Raporu - Türk-Alman Biyogaz Projesi
Türkiye'de biyogaz yatırımları için geçerli koşulların ve potansiyelin değerlendirilmesi Dahası, Türkiye’de var olan ekilebilir alanların ne yazık ki çoğu kullanımda değildir ve bu alanlar da enerji bitkisi yetiştirme amaçlı değerlendirilebilir. Bazı çiftçilerin ürünleri satılamadan ellerinde kalmaktadır. Bu nedenle enerji bitkileri yetiştiriciliği pek çok bölgede alternatif çözüm olabilir. 4.3.4. Tarım-Sanayi Atıkları Türk tarım-sanayi endüstrisi, başlıca zeytin, et, şeker pancarı ve süt sektörlerine dayanmaktadır. Toplam nüfusun, %35’ini kırsal kesimler oluşturmakla beraber, yine toplam nüfusun %66’sı tarım sektöründe çalışmaktadır. Tarım faaliyetlerinin yaklaşık 1/3’lük oranı hayvancılıkla alakalı aktiviteler olmakla beraber, 2.5 milyon kadar çiftlik ve işletme bulunmaktadır [9]. Eğer başa çıkılmazsa, tarım-sanayi atıkları ciddi çevre sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle tarımsanayi atıkları, bertaraf edilmeden önce, en uygun ve ekonomik yolla arıtılmalıdır. Anaerobik arıtım, tarım sanayi atıklarının güvenli bir şekilde arıtılabilmeleri için iyi bir seçenektir. Çünkü, anaerobik arıtımın, düşük enerji ihtiyacı, arıtım sonucu düşük biyokütle oluşumu, ekonomik olarak değerli son ürün oluşumu (metan/biyogaz), sezonluk operasyonlara uygun oluşu, yüksek organik yüklemeleri kaldırabilmesi gibi pek çok avantajları vardır [55]. Tarım-sanayi atıklarının farklı biyogaz ve metan potansiyelleri vardır. Tarım-sanayi atıklarının biyogaz potansiyeli hesaplamalarında, peynir altı atık suyu, mezbaha atıkları, şeker pancarı pres keki, molaz, zeytin yağı işletmeleri atıksuyu, meyve suyu atıkları ve biyoetanol üretiminden gelen draf (posa) ele alınmıştır. Şeker Pancarı Fabrikalarından Gelen Atıklar Türkiye’de 33’ü devlete bağlı, 9’u özel, toplam 42 şeker fabrikası bulunmaktadır [64]. Tüm fabrikalar, atıksularını, enerji ihtiyaçlarını karşılamak için kullanmaktadırlar [2]. 25 devlete bağlı şeker fabrikası ele alındığında, kapasiteleri, molaz, küspe/pres kek miktarlarının, aşağıda listelendiği şekilde olması beklenir: Toplam şeker üretim kapasitesi: 106.657 ton/gün Toplam molaz miktarı: 394.250ton/yıl Toplamküspe/pres kek miktarı: 2.778.544 ton/yıl. Tablo 21: Pancar pres keki ve molazın özellikleri: [51]. Substrat KM oKM Biyogaz Biyogaz verimi metan içeriği metan verimi verimi % % [m³/ t [m³/ t oKM] % [m³/ t oKM] TM] molaz 85 87,5 316 425 72,5 308 Pancar pres keki 24 95 68.4 300 72,5 218 Tablo 21’de verilen bilgiler doğrultusunda, teorik biyogaz potansiyeli aşağıdaki gibi hesaplanabilir: Molaz: 3.253 TJ/yıl = 3,25 PJ/yıl Şeker pancarı pres keki: 4.960 TJ/yıl = 4,96 PJ/yıl 48
Türk-Alman Biyogaz Projesi Toplam (pres kek ve molaz) teorik biyogaz potansiyeli 8,21 PJ/yıl olarak bulunmuştur. Pres kek ve molazın büyük bir çoğunluğu yem olarak kullanılmaktadır. Biyoetanol Üretimi Atıkları 2‘si işletmede, 1’i ise denemede olan toplam 3 biyoetanol tesisi (Bursa, Konya, Adana) bulunmaktadır.Bu tesislerin toplam kapasitesi 150.000 m 3 /yıldır (Tablo 22). Biyoetanol üretiminden gelen (draf) posa biyogaz üretiminde kullanılabilir. Tablo 22: Türkiye’deki biyoetanol tesisleri. İl İlçe Tesis adı Üretim kapasitesi m 3 /yıl Hammadde durum Konya Meram KONYA 84.000 Şeker pancarı işletmede ŞEKER Bursa Mustafakemalpaşa TARKIM 40.000 Şeker pancarı işletmede Adana TEZKIM 26.000 Şeker pancarı denemede Posa (draf):biyoetanol oranı 9:1 kabul edilmiş olup [52], metan verimleri için FNR, 2010 (Leitfaden Biogas [68], patates posası)’da kabul edilen varsayımlar ele alınmıştır. Varsayımlar sonucu, toplam posa (draf) miktarı (Tablo 23) 1.350.000 t/yıl olarak bulunmuştur. Posanın (draf) teorik biyogaz potansiyeli ise 874,8 TJ/yıl = 0,87 PJ/yıl olarak hesaplanmıştır. Tesislerin yıl boyu %90 oranında işletmede oldukları varsayılarak, teknik biyogaz potansiyeli 0,79 PJ/yıl olarak bulunmuştur. Tablo 23: Biyoetanol üretiminden gelen posanın (draf) özellikleri.Kaynak: [51]. Substrat posa (biyoetanol üretimi) posa: biyoetanol ür. KM oKM Biyogaz Metanverimi metaniçeriği oranı verimi % % [m³/ t TM] [m³/ t TM] % 9:1 6 85 34 18 52,9 49
- Page 5 and 6: İçerik Kısaltmalar .............
- Page 7 and 8: Kısaltmalar KOİ da KM oKM DSI ELD
- Page 9 and 10: Türk-Alman Biyogaz Projesi 2. Tür
- Page 11 and 12: Türk-Alman Biyogaz Projesi Şekil
- Page 13 and 14: Türk-Alman Biyogaz Projesi Ancak,
- Page 15 and 16: Türk-Alman Biyogaz Projesi 5% 1% Y
- Page 17 and 18: Türk-Alman Biyogaz Projesi 3.2. Po
- Page 19 and 20: Türk-Alman Biyogaz Projesi 3.3. Ya
- Page 21 and 22: Türk-Alman Biyogaz Projesi Jenerat
- Page 23 and 24: Türk-Alman Biyogaz Projesi Türkiy
- Page 25 and 26: Türk-Alman Biyogaz Projesi yönetm
- Page 27 and 28: Türk-Alman Biyogaz Projesi Atık
- Page 29 and 30: Türk-Alman Biyogaz Projesi Substra
- Page 31 and 32: Türk-Alman Biyogaz Projesi bahçe
- Page 33 and 34: Number of animals Number of animals
- Page 35 and 36: Türk-Alman Biyogaz Projesi Şekil
- Page 37 and 38: Türk-Alman Biyogaz Projesi Tablo 1
- Page 39 and 40: Türk-Alman Biyogaz Projesi Şekil
- Page 41 and 42: Türk-Alman Biyogaz Projesi Hesapla
- Page 43 and 44: Türk-Alman Biyogaz Projesi Türkiy
- Page 45 and 46: Türk-Alman Biyogaz Projesi Şekil
- Page 47 and 48: Türk-Alman Biyogaz Projesi Tablo 1
- Page 49 and 50: Türk-Alman Biyogaz Projesi 3% 14%
- Page 51 and 52: Türk-Alman Biyogaz Projesi için b
- Page 53: Türk-Alman Biyogaz Projesi 4.3.3.
- Page 57 and 58: Türk-Alman Biyogaz Projesi Zeytin
- Page 59 and 60: Türk-Alman Biyogaz Projesi Tablo 2
- Page 61 and 62: Türk-Alman Biyogaz Projesi potansi
- Page 63 and 64: Türk-Alman Biyogaz Projesi Şekil
- Page 65 and 66: Türk-Alman Biyogaz Projesi 2010 y
- Page 67 and 68: Türk-Alman Biyogaz Projesi Tablo 3
- Page 69 and 70: Türk-Alman Biyogaz Projesi Tablo 3
- Page 71 and 72: Türk-Alman Biyogaz Projesi 19% mut
- Page 73 and 74: Türk-Alman Biyogaz Projesi Tablo 4
- Page 75 and 76: Türk-Alman Biyogaz Projesi En yük
- Page 77 and 78: Türk-Alman Biyogaz Projesi 4.5. Di
- Page 79 and 80: Türk-Alman Biyogaz Projesi 5. Akt
- Page 81 and 82: Türk-Alman Biyogaz Projesi şirket
- Page 83 and 84: Türk-Alman Biyogaz Projesi T
- Page 85 and 86: Türk-Alman Biyogaz Projesi Girdi v
- Page 87 and 88: Türk-Alman Biyogaz Projesi Enerji:
- Page 89 and 90: Türkiye'de biyogaz yatırımları
- Page 91 and 92: Türkiye'de biyogaz yatırımları
- Page 93 and 94: Türkiye'de biyogaz yatırımları
- Page 95 and 96: Türkiye'de biyogaz yatırımları
- Page 97 and 98: Türkiye'de biyogaz yatırımları
- Page 99 and 100: Türkiye'de biyogaz yatırımları
- Page 101 and 102: Türkiye'de biyogaz yatırımları
- Page 103 and 104: Türkiye'de biyogaz yatırımları
<strong><strong>Türk</strong>iye</strong>'de biyogaz yatırımları için geçerli koşulların ve potansiyelin değerlendirilmesi<br />
Dahası, <strong><strong>Türk</strong>iye</strong>’de var olan ekilebilir alanların ne yazık ki çoğu kullanımda değildir ve bu alanlar da<br />
enerji bitkisi yetiştirme amaçlı değerlendirilebilir. Bazı çiftçilerin ürünleri satılamadan ellerinde<br />
kalmaktadır. Bu nedenle enerji bitkileri yetiştiriciliği pek çok bölgede alternatif çözüm olabilir.<br />
4.3.4. Tarım-Sanayi Atıkları<br />
<strong>Türk</strong> tarım-sanayi endüstrisi, başlıca zeytin, et, şeker pancarı ve süt sektörlerine dayanmaktadır.<br />
Toplam nüfusun, %35’ini kırsal kesimler oluşturmakla beraber, yine toplam nüfusun %66’sı tarım<br />
sektöründe çalışmaktadır. Tarım faaliyetlerinin yaklaşık 1/3’lük oranı hayvancılıkla alakalı aktiviteler<br />
olmakla beraber, 2.5 milyon kadar çiftlik ve işletme bulunmaktadır [9].<br />
Eğer başa çıkılmazsa, tarım-sanayi atıkları ciddi çevre sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle tarımsanayi<br />
atıkları, bertaraf edilmeden önce, en uygun ve ekonomik yolla arıtılmalıdır. Anaerobik arıtım,<br />
tarım sanayi atıklarının güvenli bir şekilde arıtılabilmeleri için iyi bir seçenektir. Çünkü, anaerobik<br />
arıtımın, düşük enerji ihtiyacı, arıtım sonucu düşük biyokütle oluşumu, ekonomik olarak değerli son<br />
ürün oluşumu (metan/biyogaz), sezonluk operasyonlara uygun oluşu, yüksek organik yüklemeleri<br />
kaldırabilmesi gibi pek çok avantajları vardır [55]. Tarım-sanayi atıklarının farklı biyogaz ve metan<br />
potansiyelleri vardır.<br />
Tarım-sanayi atıklarının biyogaz potansiyeli hesaplamalarında, peynir altı atık suyu, mezbaha atıkları,<br />
şeker pancarı pres keki, molaz, zeytin yağı işletmeleri atıksuyu, meyve suyu atıkları ve biyoetanol<br />
üretiminden gelen draf (posa) ele alınmıştır.<br />
Şeker Pancarı Fabrikalarından Gelen Atıklar<br />
<strong><strong>Türk</strong>iye</strong>’de 33’ü devlete bağlı, 9’u özel, toplam 42 şeker fabrikası bulunmaktadır [64]. Tüm fabrikalar,<br />
atıksularını, enerji ihtiyaçlarını karşılamak için kullanmaktadırlar [2]. 25 devlete bağlı şeker fabrikası<br />
ele alındığında, kapasiteleri, molaz, küspe/pres kek miktarlarının, aşağıda listelendiği şekilde olması<br />
beklenir:<br />
<br />
<br />
<br />
Toplam şeker üretim kapasitesi: 106.657 ton/gün<br />
Toplam molaz miktarı: 394.250ton/yıl<br />
Toplamküspe/pres kek miktarı: 2.778.544 ton/yıl.<br />
Tablo 21: Pancar pres keki ve molazın özellikleri: [51].<br />
Substrat KM oKM <strong>Biyogaz</strong> <strong>Biyogaz</strong> verimi metan içeriği metan verimi<br />
verimi<br />
% % [m³/ t [m³/ t oKM] % [m³/ t oKM]<br />
TM]<br />
molaz 85 87,5 316 425 72,5 308<br />
Pancar pres keki 24 95 68.4 300 72,5 218<br />
Tablo 21’de verilen bilgiler doğrultusunda, teorik biyogaz potansiyeli aşağıdaki gibi hesaplanabilir:<br />
<br />
<br />
Molaz: 3.253 TJ/yıl = 3,25 PJ/yıl<br />
Şeker pancarı pres keki: 4.960 TJ/yıl = 4,96 PJ/yıl<br />
48