2010 Y›ll›k Rapor - TPAO

İştirak ve bağlı ortaklıkların ünvanları ve hisse oranları
İştirak ve bağlı ortaklık
KTM
TPIC
TPBTC
TPSCP
TPOC
AIOC (ACG Projesi'nin
% 6,75 ortağıdır)
Fiṅansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar
1.1 Yasal Defter ve Fiṅansal Tablolar
TPAO ve Grup’un konsolide mali tabloları
Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
(UFRS) ile uyumlu olarak hazırlanmıştır.
Türkiye’de faaliyetlerini sürdürmekte olan
şirket, muhasebe kayıtlarını ve yasal mali
tablolarını yürürlükteki ticari ve mali mevzuata
ve Maliye Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu
Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) çerçevesine
göre tutmaktadır. Yabancı ülkede faaliyet
gösteren iştirak ve bağlı ortaklıklar muhasebe
kayıtlarını ve yasal mali tablolarını faaliyet
gösterdikleri ülkelerde yürürlükte olan ticari ve
mali mevzuata göre/proje anlaşmaları, ekleri ve
proje yönetimi tarafından referans alınmasına
karar verilen standartlara göre ilgili ülkenin
para birimi üzerinden tutmaktadırlar. İlişikte
sunulan konsolide mali tablolar Grup’un, bağlı
ortaklıklarının ve iştirakinin yasal kayıtlarına
UFRS ile uyumlu bir şekilde sunum amacıyla
yapılan düzeltme ve sınıflandırma değişikliklerini
içermektedir. Avrupa Birliği tarafından kabul
edilen UMS/UFRS'nin UMSK tarafından
yayımlananlardan farkları TMSK tarafından ilan
edilinceye kadar, finansal tablolar SPK Seri: XI,
No: 29 sayılı tebliği çerçevesinde UMS/UFRS'ye
göre hazırlanmaktadır. İlişikteki finansal tablolar
ve dipnotlar, SPK tarafından uygulanması zorunlu
kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur.
Şirket faaliyetlerinde kullanılan fonksiyonel
Para birimi Türk Lirası (TL) olup, raporlamada
kullanılan fonksiyonel para birimi Amerikan Doları
(USD)’ dir. İlişikteki finansal tablolar ve dipnotlar
Amerikan Doları (USD) cinsinden sunulmuştur.
Pay oranı (%)
49
100
100
100
100
100
Uygulanan Yöntemi
özkaynak yöntemi
tam konsolidasyon
tam konsolidasyon
tam konsolidasyon
tam konsolidasyon
tam konsolidasyon
1.2 Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali
Tabloların Düzeltilmesi
SPK'nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı
kararı uyarınca, Türkiye'de faaliyette bulunan
ve SPK Muhasebe Standartları'na (UMS/UFRS
uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak
mali tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon
muhasebesi uygulamasına son verilmiştir.
Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren
UMSK tarafından yayımlanmış 29 No'lu “Yüksek
Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”
Standardı (“UMS/TMS 29”) uygulanmamıştır.
1.3 Önceki Dönem Mali Tablolarının
Karşılaştırılması
Cari dönem mali tabloların sunumu ile uygunluk
sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler
gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılmıştır.
1.4 Konsolidasyon Esasları
Konsolide mali tablolar TPAO ("Şirket","Ana
Ortaklık") ile TPAO tarafından kontrol edilen
ortaklıkları içermekte olup 31 Aralık 2010
tarihinde sona eren yıla ait mali tablolar esas
alınarak hazırlanmıştır. Ana Ortaklık tarafından
doğrudan veya dolaylı olarak sermaye ve yönetim
ilişkileri çerçevesinde %50'den fazla oranda
hisseye, oy hakkına veya yönetim çoğunluğunu
seçme hakkına veya yönetim çoğunluğuna
sahip olunan veya Ana Ortaklık tarafından
kontrol edilen işletmeler bağlı ortaklık olarak
tanımlanmıştır. Kontrol gücü, Ana Ortaklığın,
bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak
amacıyla söz konusu işletmenin finansal ve
faaliyet politikaları ile ilgili kararlarında etkin rol
oynama, bu politikaları yönetme gücünü ifade
etmektedir. Kontrol gücünün bulunmadığı ancak
Ana Ortaklığın %20 ile %50 arasında pay sahibi
olduğu şirketler iştirak olarak tanımlanmaktadır.
31 Aralık 2010 itibariyle iştirak ve bağlı
ortaklıkların unvanları ve hisse oranları yandaki
tabloda belirtilmiştir:
Şirket’in KTM adındaki kuruluştaki iştiraki öz
sermaye yöntemi kullanılarak mali tablolara
yansıtılmıştır. Öz sermaye yönteminde iştiraklerin
kar ve zararları ana ortaklığın payına düşen kısma
isabet eden tutar kadar gelir tablosuna yansıtılır.
İştiraklerin net varlıklarında ana ortaklığın
payına düşen kısma isabet eden tutar kadar
konsolide bilançoda gösterilir. Uzun vadeli değer
düşüklüğünün tespiti durumunda karşılık ayrılır.
Konsolidasyona dahil edilen ortaklıklarda Ana
Ortaklığın sahip olduğu payların defter değeri,
ortaklıkların öz sermaye hesaplarıyla karşılıklı
olarak mahsup edilmiş ve Ana Ortaklık ile
konsolidasyona dahil edilen ortaklıklar arasındaki
tüm alım satım işlemleri ve borç alacak bakiyeleri
netleştirmeye tabi tutulmuştur.
1.5 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler
Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca
bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı
cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise,
hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de
gelecek dönemlerde, ileriye yönelik olarak
uygulanır. Grup’un cari yıl içerisinde muhasebe
tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır.
Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti
2.1 Hasılat
Grup’un gelirleri, ham petrol ve doğalgaz satışı
ile çeşitli hizmet gelirlerinden oluşmaktadır.
Söz konusu gelirlerin yaklaşık %78’i ham petrol
satışından kaynaklanmaktadır. (2008: %77)
Satıştan elde edilen gelir, aşağıdaki şartların
tamamı yerine getirildiğinde muhasebeleştirilir:
•Grup’un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve
kazanımları alıcıya devretmesi,
•Grup’un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen
bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde
etkin bir kontrolünün olmaması,
•Gelir tutarının güvenilir bir şekilde ölçülmesi,
•İşlemle ilişkili ekonomik faydaların işletmeye
akışının olası olması ve
•İşlemden kaynaklanan ya da kaynaklanacak
maliyetlerin güvenilir bir şekilde ölçülmesi.
UMS 18 Hasılat standardı madencilik
faaliyetlerinden elde edilen hasılatı kapsam
dışında bıraksa da çeşitli tavsiye metinleri ve
literatürde genel kabul görmüş uygulamalar
UMS 18’in maden endüstrisinde hasılatın
doğma zamanı ile ilgili temel bir rehber olduğunu
göstermektedir. Şirket ham petrol üretimi yaptıktan
sonra bunu boru hatlarıyla alıcıya ulaştırmakta ve
bu süreçte mal üzerindeki önemli riskler henüz
alıcıya devredilmemektedir. Ürünün alıcıya
teslim edildiği noktada ise standart hükümleriyle
örtüşür şekilde, mülkiyetle ilgili tüm önemli riskler
ve kazanımlar alıcıya devredildiğinden hasılatın
doğduğu kabul edilmekte ve gelir kayıtlara
alınmaktadır.
Şirket geliri, bu süreç sonunda mal satışlarının
faturalanmış değerlerini içerir. Hizmet
gelirleri ise gerçekleştiği anda hasılat olarak
kaydedilmektedir.
Net satışlar, teslim edilmiş malların fatura
edilmiş bedelinin, satış iadelerinden ve satış
iskontolarından arındırılmış halidir. Satışların
içerisinde önemli bir finansman maliyeti
bulunması durumunda, makul bedel gelecekte
oluşacak tahsilatların, finansman maliyeti
içerisinde yer alan gizli faiz oranı ile indirgenmesi
ile tespit edilir. Gerçek değerleri ile nominal
değerleri arasındaki fark tahakkuk esasına göre
faiz geliri olarak değerlendirilir.
Hasılat olarak kayıtlara alınan tutarların tahsilinin
şüpheli hale gelmesi durumunda, ayrılan şüpheli
alacak karşılığı, hasılat tutarının düzeltilmesi
suretiyle değil, bir gider olarak finansal tablolara
alınır.
2.2 Stoklar
Stoklar, elde etme maliyeti ve net gerçekleşebilir
değerin düşük olanı ile değerlendirilmiştir.
Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini,
dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut
durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan
diğer maliyetleri içerir. Stokların birim maliyeti,
ağırlıklı ortalama maliyet yöntemi ile belirlenir.
Net gerçekleşebilir değer, işin normal akışı içinde
tahmini satış fiyatından tahmini tamamlama
maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli
tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle
elde edilen tutardır.
60 TPAO 2010 TPAO 2010 61