Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
BEDELSİZDİR<br />
SAYI 2<br />
NiSAN 2013<br />
HAFTADA BİR YAYINLANIR<br />
KAMUSAL YAŞAMI<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIBURADA KAMUSAL<br />
MÜDAHALE SÖZKONUSUDUR!<br />
<strong>DÖNÜŞÜM</strong><br />
<strong>NEYİN</strong><br />
<strong>SÖZGELİMİ</strong>?
İmtiyaz Sahibi ve<br />
Genel Yayın Yönetmeni<br />
Ceyda Tuğçe<br />
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü<br />
Ceyda Tuğçe<br />
Editör<br />
Ceyda Tuğçe<br />
Katkıda Bulunanlar<br />
Çiğdem Şahin<br />
Demet Özge Aykan<br />
Erdinç Yücel<br />
Kent Hareketleri<br />
Mustafa Kara<br />
Yayın Türü<br />
Ulusal, süreli yayın<br />
Haftada bir yayınlanır<br />
İsim ve her türlü yayın hakkı<br />
Ceyda Tuğçe’ye aittir.<br />
Burada toplumsal dönüşümün inşası söz konusudur.<br />
Kamusal yaşamı İNŞAET.
İÇİNDEKİLER<br />
4 / 5<br />
6 / 7<br />
8 / 9<br />
10 / 11<br />
Amele Sınıfı,<br />
Kabe ve<br />
İstanbul Silüeti<br />
Bir Kumsal<br />
Hikayesi<br />
Dönüşümün<br />
Neresi?<br />
Tahliye
İNŞAET 4<br />
Amele Sınıfı, Kabe<br />
Mustafa Kara<br />
kara@evrensel.net<br />
“Örtün, ve sonsuz uyu, ey dünyanın koca kahpesi”<br />
diye sesleniyordu Tevfik Fikret. Anlattığı saltanat<br />
İstanbulu’ydu... Bir kaç ay önce yazmıştık;<br />
“Muhtemeldir; Tevfik Fikret’in “Sis”i bile örtemezdi,<br />
bugünün köhnemiş Bizans’ını...”.<br />
“Örtme” imgesini soyut değil, somut algılasak bile,<br />
sisin gücü yetmiyor artık. Sis bulutları arasından<br />
gökdelenler fırlıyor. Gökdelenlerin anlamsızlığı,<br />
dahası kente verdiği zarar aklı başında herkesin<br />
malumu. Yok öyle; Babil Kulesi gibi, “Tanrılarla<br />
yarışa girme” halinden ötürü değil. İnsan hayatı gibi<br />
tamamen dünyevi nedenlerle...<br />
“Dünyevi olmayanı” referans kabul edenlerin hali<br />
zaten hal değil epeydir. “Yüksek yüksek binaları<br />
tanrıyla yarışa girme sayıp, kıyamet alameti saymak”<br />
eski bir anı sadece. İktidara muktedir olunamayan<br />
günlere dair, nahoş bir nostalji. Madem ki, bugün<br />
iktidarlar, “dünyevi”leşmelerinden doğal ne olabilir<br />
ki? Sayısız örnek var “dünyevi çıkarlar” peşinde nasıl<br />
koşulduğuna dair. Üstelik sadece Türkiye de değil.<br />
Suudi yönetimi, sınır tanımaz cehaletleri ve binlerce<br />
yıl öncesinde kalmış “yönetim”leri ile “dinde<br />
dünyevileşme” sürecinin zirvesinde... Dedelerimiz,<br />
fotoğrafını evlerinin başköşesine astıkları “Kabe”nin<br />
bugünkü fotoğraflarını görseler; ne yaparlardı acaba?<br />
Çirkinlikte, zevksizlikte, görgüsüzlükte sınır<br />
tanımayan beton yığınları Kabe’nin etrafını kuşatmış.<br />
Devasa gökdelenlerin arasında bir “nokta”dan ibaret<br />
kalmış, Müslümanların yüzünü dönüp namaz kıldığı,<br />
ölülerinin yüzünü çevirdiği Kabe! Tarih, ecdad,<br />
hatta din sevgisi bu kadar! Mekke Hilton’da Kabe<br />
manzaralı odalar, alışveriş merkezleri, rezidanslar<br />
ve bilmem ne haltların hepsi Kabe’yi kuşatmış.<br />
Sadece Müslümanlar için değil, insanlık tarihi için<br />
ne büyük kayıp! Yapılış tarihi milattan önce 800<br />
yılına uzanan; İbrahim peygamberin yaptığı söylenen<br />
Kabe’nin bugünkü hali bu. Suudi Arabistan’da değil<br />
de; Rusya’da, Paris’te ya da ne bileyim Pekin’de olsa<br />
başına böyle belalar açılmazdı. Tarihi, kültürel bir<br />
değer olarak korunurdu büyük ihtimalle... Sayısız<br />
örneğini arayan bulur.<br />
Kabe’si rant olanların yol açtığı yıkımlar bir değil<br />
ki! İstanbul’un yeryüzünde eşi benzeri olmayan<br />
silueti de darbe yedi. Topkapı Sarayı, Ayasofya,<br />
Sultanahmet, Süleymaniye ve daha pek çok büyük<br />
eserin yer aldığı tarihi yarımadanın silueti arkadan<br />
hançerlendi. Zeytinburnu’ndan yükselen gökdelenler,<br />
sadece göğü değil, İstanbul’un tarihini de<br />
delip geçiyor.<br />
İstanbul’u yöneten zihniyetin tek söylediği “Fark<br />
etmemişiz, bundan sonra dikkat edeceğiz”.<br />
Ne güzel, yüreğimizi rahatlattınız! Yoksulun<br />
gecekondusuna “Yapılana kadar fark etmemişiz”<br />
deyip göz yumduğunuzu görmedik daha... 40<br />
yıllık mahallelere giriyor, girmeye hazırlanıyor<br />
dozerleriniz... Ama iş “anlı şanlı” gökdelenler<br />
olunca; iş değişiyor... İşin içine rant girince, işin<br />
içine çıkar girince ne iman kalıyor, ne insanlık... Biz<br />
demiyoruz, kendileri de söylüyor.<br />
Turan Alkan, Zaman’da “Amele sınıfı birleşiniz!”
İNŞAET 5<br />
ve İstanbul Silüeti<br />
başlıklı ironik bir yazı yazmış. “Mekke’nin, tam<br />
ortasında Kâbe’nin bulunduğu tarihî çekirdeğinde<br />
rant paylaşımı henüz bitmemiştir ve arsız bir edâ ile<br />
halen devam etmektedir” deyip, mevzuyu İstanbul’a<br />
getiriyor: “İstanbul mevzu bahis olduğunda rant<br />
bölüşümü sürecinin yarıdan fazlasını geçmiş<br />
bulunuyoruz; vâkıa güzel İstanbul’umuzun<br />
siluetinde izmihlâle uğrayacak daha haylice fırsat<br />
alanı bulunmaktadır. Onlar da üleştirilince, yeni<br />
burcuvazyamızın İstanbul’un esirgenmesi lâzım<br />
gelen tarihî ve turistik zenginliklerini korumakta<br />
nasıl stil sahibi, güngörmüş bir toplumsal duyarlıkla<br />
işe titizleneceklerini sağ kalanlarımız görecektir.<br />
Kaide budur; evvelâ üleşin sona ermesi, rant<br />
kaynaklarının garantiye alınması lâzımdır”.<br />
bina yapmanın yasak olduğunu da hatırlatalım.<br />
İstanbul’daki büyük camilerin yakınlarındaki diğer<br />
camiler ile nasıl bir uyum içinde yükseldiğini de...<br />
Hiçbiri tesadüf değil bunların...<br />
Kabe’ye dikilen “gökdelenler evi” de, İstanbul’u<br />
kaplayan gökdelenler de aynı zihniyetten besleniyor.<br />
Biz demiyoruz; Peygamber söylüyor. Buhari’nin<br />
aktardığı hadistir; Cebrail’in “Bana kıyametten haber<br />
ver” sorusuna “Bu meselede kendisine sorulan,<br />
sorandan daha bilgi sahibi değildir” diye yanıt vermiş<br />
Peygamber. Cebrail “O halde bana alametlerinden<br />
haber ver” deyince, “...yalın ayak, çıplak, yoksul<br />
koyun çobanlarının bina yapmakta birbirleriyle yarış<br />
ettiklerini görmendir” buyurmuş.<br />
Belli ki, “iç tartışmalar” da, rantiyeye dönüşme<br />
süreci sancısız olmuyor. “Göz var izan var”, deyip “Bu<br />
kadarı da olmaz” diyen sızlanışların sesi buralara<br />
kadar geliyor. Zaman yazarı Turan Alkan’a dönelim;<br />
“Buraya gökdelen dikemezsiniz, diye mızmızlanmak<br />
ancak bizim gibi yol-iz bilmez, taşra menşe’li,<br />
safdil ve günün birinde ‘Rentier’ katına yükselmeyi<br />
aklından bile geçirmeyen yarım okur-yazarlarının<br />
hissiyâtıdır ki kaale almağa değmez. Tarihî eser ve<br />
çevreyi koruyan mevzuat kalkanına, ancak amele<br />
takımı takılıp kalır, zürefâ (zarifler) böyle<br />
engelleri yırtar da geçer”.<br />
Zaman yazarının “Amele sınıfı birleşiniz” ironisi,<br />
bir gerçeğe işaret ediyor. Kabe’yi, Sultanahmet’i,<br />
Ayasofya’yı korumak da bize düştü demek... Üstelik,<br />
“kıyamet” ayağa kalkmak, ayakları üzerine dikilmek<br />
demektir. Maslak’ta, Zeytinburnu’da, Avcılar’da<br />
ve İstanbul’un dört bir yanında yoksulların gözleri<br />
önünde yükseliyor bütün gökdelenler. Amelelerin<br />
“dünyevi” ayağa kalkma halinin de alametidir yüksek<br />
binalar, böyle bilinsin. Abdestlisi de, abdestsizi de<br />
aynı pislik olan kapitalist dünyadaki adaletsizliğinin<br />
birer nişanesi hepsi... Demek ki; bizim “kıyam et” de<br />
fazla uzak değil.<br />
Bugün İstanbul’u yönetenlerin ecdad saydığı ve<br />
yerlere göklere sığdıramadığı Osmanlı’nın Mekke’yi<br />
idare ettiği 400 yıl boyunca, Kabe’den yüksek
İNŞAET 6<br />
Erdinç Yücel<br />
“ Bir kent nasıl öldürülür göz göre göre<br />
Ben inanmıyorum kim ne derse desin.”<br />
Ahmet Telli<br />
Kendini kendi tırnaklarıyla kazıya kazıya var etmeyenler<br />
bilmez bunu; her şehrin bir kokusu vardır. Her sokağın bir<br />
hafızası… Her beton parçasının dehşetli bir hikâyesi… Her<br />
ağaç altının bir parça hüznü… Değil mi ki bir odadan küçük<br />
bir eşyacığı atmakla bir aşkı kurutmak mümkündür…<br />
Bir meydanın ismini değiştirmekle bir felaketi<br />
unutturmak ya da…<br />
Sosyolojiden psikolojiden anlamam ben. Keza mimarlık da<br />
benim işim değil… Toplum mühendisliği benden uzak olsun<br />
iyice… Alengirli büyük laflar da köşetutucularla kalemşörlerin<br />
işi olsun. Ben yalnız kendi hikâyemi bilirim ve bu hikâyenin<br />
seninkine aslında ne kadar benziyor olduğunu...<br />
Derler ki ağaç yaşken eğilir. Üzüm üzüme baka baka kararır.<br />
Kızı boş bırakırsan ya davulcuya varır ya zurnacıya… Olur<br />
ya kimse dizini dövmek istemez zaten. Maazallah insanlar<br />
kendi kendilerini inşa etme potansiyeli taşıyan varlıklardır<br />
çünkü… Ama yalnızca demekle kalsalar iyidir yine. Onlar<br />
gözetlerler, kayıt altına alırlar, yönlendirirler, yaşken eğerler,<br />
yol gösterirler, adap öğretirler, bildikleri bilmedikleri ne varsa<br />
hepsini süzgeçten geçirirler de ne olmanı istiyorlarsa zihnine<br />
bin bir araçla zerk ederler… Ve insan ne zaman kendisine<br />
dayatılan algıyı, gerçekliği, rolleri bir kenara itip kendi kendini<br />
inşa etmeye kalkışacak olsa kendisini yeni bir evrende var<br />
etmesi gerekir… İyiyi kötüyü, artıyı eksiyi yargılamak başka<br />
zamanın işi olsun. Kişi her zaman ne aradığını bilerek<br />
çıkmaz bu yola ama bulduğu şeyin o kentle, o sokaklarla, o<br />
evler, yollar ve kaldırımlarla bir ilgisi olacaktır mutlak. Çünkü<br />
kendini kendi tırnaklarıyla kazıya kazıya var etmeyenler<br />
bilmese de her şehrin bir kokusu vardır.<br />
Her muhitin bir karakteri vardır ve insanına da kıyısından<br />
köşesinden bulaştırır o karakteri… Zira her muhitin sana<br />
verdikleri ve senden esirgedikleri farklı farklıdır…<br />
Tarihi, kültürü, coğrafyası, farklı farklıdır her birinin... Ve bu<br />
farklılıkların her biri eksiltilemeyecek bir toplam oluştururlar.<br />
Kendine has bir karmadır bu. Kendine has bir zenginlik… Ve<br />
toplum mühendisleri herkesten daha çok farkındadır bunun.<br />
Ümraniye’de 1 Mayıs Mahallesi’nin adı bir gecede Mustafa<br />
Kemal’e dönüşür mesela… Armutlu’nun adı Fatih Sultan<br />
Mehmet’e… Bir bakmışsınız Gazi Mahallesi’nde yatıp Yunus<br />
Emre Mahallesinde uyanıverirsiniz bir sabah… Dersim’de<br />
yatıp Tunceli’de kalkabileceğiniz gibi… Peki, bunların hepsi mi<br />
tesadüf? Yok artık Lebron James!<br />
Bellek kaybının ilk işaretleri, şeyler arasındaki<br />
bağıntıların birer birer kaybedilmesiyle ortaya çıkar. Zihin<br />
haritasının boşluklarla dolmasıdır bu. Şeylerin birbiriyle<br />
ilişkilendirilememesi, bağlamın kaybolması, sürekliliğin<br />
kesintiye uğraması… İstanbul ismi “Stinpoli”den gelmez<br />
de “islambol”dan gelmiş olur mesela… Anadolu eski<br />
Yunancadaki “Anatoli”den gelmiş olursa maazallah<br />
birliğimizin bütünlüğümüzün köküne bilmem ne olmuş olur.<br />
O zaman toplum mühendislerimiz buna cevaz vermemek<br />
adına bir “doldur ana doldur” hikâyesi uydurmak zorunda<br />
kalırlar… Çünkü toplum mühendislerinin birinci vazifesi<br />
tarihsel ve kültürel sürekliliği akamete uğratmaktır.<br />
Hükmedip şekillendirmek istedikleri topluluğun algısını<br />
kendi yalanlarına bağımlı kılmaktır… Ama yetmez… O<br />
sürekliliği kesmek için 6-7 Eylül gibi “muhteşem özel harp<br />
operasyon”larına da ihtiyaç duyulur… O da yetmez, tarihi<br />
binalar tek tek yakılıp otoparka çevrilir. O muhteşem siluetin<br />
orta yerine gök delenler dikilir, oteller dikilir, ormanlar<br />
budanıp havaalanları, köprüler ve üniversiteler inşa edilir…<br />
Etiler’in dibindeki Armutlu kötüdür ve yasadışıdır ama<br />
ormanın ortasında tam bir milyon ağacın kesilip (nakliyesi<br />
çok masraflı olduğu için) temellere gömüldüğü Koç<br />
Üniversitesi süper şahane ve sonuna kadar yasal<br />
kabul edilir… Ama yine yetmez…
İNŞAET 7<br />
Eskiler kendi yaşamlarından bilirdi. Sonra filmler geldi<br />
ve şimdiki kuşaklar karikatürlerden ve Cem Yılmaz’ın<br />
şovlarından öğrenirler ki İstanbul’a her gelen için İstanbul<br />
hem korku kaynağı hem de fethedilip diz çöktürülecek<br />
bir vahşi güzelliktir: “Seni yeneceğim İstanbul, görelim<br />
bakalım sen mi büyüksün, ben mi?” Ve taze toplum<br />
mühendislerimizin, muktedir makamında ustalaştığını<br />
iddia eden kibirli çaylaklarımızın küçük bir numarası da<br />
tam bu meydan okumanın mekânını yok etmek olur. Zira<br />
İstanbul’a dadanan bu bellek hırsızlarının parmak izlerini<br />
silmeleri gerekir. Ne yapmak istediklerini, gerçek tasalarını,<br />
gizli ajandalarını çat diye tanımamız için Haydarpaşa<br />
Garı’na bakmamız kafi olacaktır zira… Ve o zaman yansın<br />
Haydarpaşa… Ama yine de…<br />
Toplumu yeniden tasarlarken toplumsal belleği dümdüz<br />
etmenin temel koşullarından biri sokağın belleğini çekip<br />
almaktır elbette… Cadde üzerinden masaları kaldır. Şehri<br />
biraz daha kendi içine göm. Muhabbete saldır. Sokağın<br />
selamını sabahını kes. Her anını kontrol altında tut…<br />
İtirazları engelle… Kimin neyi ne kadar ve nerede protesto<br />
edebileceğine sen karar ver… Sokakları gaza ve suya boğ…<br />
Her köşe başına bir alış veriş merkezi dik…<br />
Sokak müzisyenlerini haraca bağla… Sulukulelileri<br />
sokaklarından çek ve toplu konutlara tıka… Üniversite, köprü,<br />
havaalanı ayağına ağaçları milyon milyon kes ve sokak<br />
lambası direklerine yerleştirdiğin saksılardaki çiçeklerle<br />
övün… Bütün bunları deprem tehlikesiyle meşrulaştırmaya<br />
çalış ama deprem vergisi diye almaya başlanan haracın<br />
adını bir gecede kimseye duyurmadan değiştirip<br />
onlarla“duble yol”lar yap ve bununla oy topla… Bu arada Vanlı<br />
depremzedeler varsın sürünüyor olsunlar…<br />
Yeter mi? Yetmez elbette. Çünkü bu şehir bunlar gibi nice<br />
kibirli çaylakları görüp geçirmiştir… Nice fatihler, nice<br />
işgalciler, nice “seni yeneceğim İstanbul”cular gelip de<br />
geçmişlerdir ama ne külhanlarını vermiştir bu şehir, ne<br />
beyefendilerini, ne de hüzünlü orospularını… Dördüncü<br />
Murat’ın yasakları, dördüncü Murat’tan bile daha uzun<br />
yaşamayı başaramadıysa o kibirli çaylakların, o kerameti<br />
kendinden menkul toplum mühendislerinin bundan bir<br />
takım dersler çıkarması gerekir. Zira akıl sahipleri için nice<br />
ibretler gizlidir bu hikâyede. Ve işlerine gelse de gelmese de<br />
her şehrin bir kokusu vardır. Her sokağın hafızası… Ve her<br />
kaldırım taşı bilir kendi altında yatan kumsalı…
İNŞAET 8<br />
Dönüşümün<br />
Ceyda Tuğçe<br />
Esenler –Bağcılar<br />
güzergahından<br />
tüm güzergahlara…<br />
‘’ Bağcılar Belediyesi hiç çalışmamış… ’’<br />
Recep Tayyip Erdoğan söylemi üzerine.<br />
Güzel bir gelecek için asılan pankart şöyle;<br />
‘’ Belediye çalışıyor, Esenler değişiyor, 365 gün<br />
kesintisiz hizmet’’, ‘’Yeşil Bir Esenler İçin<br />
Bu Güzergâhtaki Binaları Yıkıyoruz Esenleri<br />
Yeşillendiriyoruz’’ tekerleme gibi slogan.<br />
Hedef Kişi Başına 5 m 2 yeşil alan. Gelir<br />
dağılımıyla hayatları güzelleştiriyoruz sanki.<br />
Yaşam alanı göz önüne alınarak sözde bir alan<br />
sunuluyor. Bütün Esenler güzergâhı boyunca<br />
dikte edilen bu sloganı her yerde görebilirsiniz.<br />
Bağcılar çalışmadı ama fikren aynı şeyden<br />
bahsetmiyoruz. Yapı yıkımına başlanmadı.<br />
Oysa Esenler de yeşil alanlar için binalar<br />
yıkılıyor. Evet tam da söylem bu.
İNŞAET 9<br />
Neresi?<br />
Esenler de kentsel dönüşümün tahribatı<br />
başlamıştır. Sürgün defterine henüz ulaşamadık,<br />
çünkü insanlar umutlu. Söylemin çok net<br />
olmasına rağmen insanın bir diğer kör gözü yani<br />
inancı devrede. Fakat Bağcılar da Batı Şehir blok<br />
yerleşiminin açılışında ‘’ Bağcılar Belediyesi hiç<br />
çalışmamış’’ diyen Recep Tayyip Erdoğan’ın<br />
gözünde sınırın dışında kalan bölge hala<br />
yerinde duruyor. Bağcılar yerinde duruyor. Daha<br />
önemlisi kentsel dönüşüm furyasının etrafında<br />
döndüğü ama teğet geçen devrilmek üzere olan<br />
ELEKTRİK DİREĞİ yerinde duruyor. Hikayeyi<br />
buradan okumak gerekir belki de. İnsanların<br />
refahı için asılan bu sloganlar, devrilmek<br />
üzere olan zarara sebep verebilecek direği<br />
onarmak yerine, kökünden kaldırıp insanlarını<br />
uzaklaştırarak yeni bir inşa yoluna gidiliyor.<br />
Öyle bir sermaye göz dönmüşlüğü ki<br />
insanın iki kör gözü devreden çıkar;<br />
ne umudu, ne inancı kalır…
İNŞAET 10<br />
Memiş Karamukoğlu / Kiracı / Fatih<br />
Fatih Belediyesi Başkanı<br />
Mustafa Demir başa geldiğinden beri<br />
belediye başkanlığı yapmadı yıkım ekibi oldu.<br />
Şehriban İşbeceren/ Ev Sahibi / Fatih<br />
Eski bir Osmanlı mahallesi,<br />
Tarihi yarımada Toklu Dede Ayvansaray<br />
Bizden ne istiyor, tapulu yerlerimizi zorla bırak git.<br />
Bizi bastırmaya çalıştı. Şimdi de evimi vermiyorum,<br />
ben de direniyorum. Benim suyumu kesemezler,<br />
vallahi öldürürüm.<br />
İsmet Hazer / Ev Sahibi / Fatih<br />
Bu ev harabeydi. İçini dışını ufak ufak meydana<br />
getirdim. İç kısmını da üç sefer dilekçe verdim ki<br />
evimi düzelteyim, üstü akıyor, altı akıyor, bana izin<br />
vermediler, ‘’ çivi çakamazsın ’’dediler. 25 sene<br />
içinde üç sefer dilekçe verdim. Adamın söylediği laf<br />
: ‘’ Sen burada oturamazsın’’ Ben burada 43 senedir<br />
oturuyorum da 43 sene sonra niye oturamıyorum?
Kiracılar zor tahliyeye yıkıma maruz kalıyor.<br />
İNŞAET 11
MAHALLELER BİRLEŞİYOR,<br />
İSTANBUL KENT HAKKINA SAHİP ÇIKIYOR!<br />
MAHALLELER... TARİHİ BÖLGELER... KAMUSAL ALANLAR... PARKLAR...<br />
MEYDANLAR... SOKAKLAR... SİNEMALAR... TİYATROLAR...<br />
KENTİN BÜTÜN DEĞERLERİ İKTİDARIN KENTSEL <strong>DÖNÜŞÜM</strong> ADI ALTINDAKİ<br />
SALDIRILARININ HEDEFİNDE!!!<br />
BUNA KARŞI MÜCADELE<br />
DEVAM EDİYOR!<br />
SEN DE ÇIK SOKAĞA... EYLEME... SEN DE BİR SES VER...<br />
SERBEST KÜRSÜYE SEN DE GEL... SÖZÜNÜ SENDE SÖYLE...
Change language