Bildiriler - Spor Bilim

RUMELİ TÜRKLÜĞÜNÜN
(YAĞLI) GÜREŞ SPORUNUN GELİŞMESİNE ETKİLERİ
Mustafa Hatipler
1. Rumeli, Rumeli'de Türklük ve Güreş
Rumeli, basit bir coğrafi terim olmanın çok ötesinde Osmanlı Devletinin yönünün batıya
çevrilmesi ve hedef olarak batıyı gösteriyor olması bakımından son derece önemlidir. Coğrafi
sınırlar olarak sosyal ve tarihi etkinlikler olarak ele alındığında, haddi zatında Osmanlı Devletinin
bir Rumeli yani bir Batı devleti gerçeği ile karşı karşıya kalırız.
Ata sporumuz olan yağlı güreş sporu, Balkan coğrafyasına o topraklara adım atan Rumeli
Türkleriyle birlikte taşınmıştır. Bu spor dalı Balkanlara adım atan Rumeli Türklüğü birlikte bir kere
var olduktan sonra, gündelik hayatın içindeki yerini korumuştur. Bu koruma, bu spor dalının Balkan
topraklarında 700 yıldan daha fazla varlığını sürdürmesine neden olmuştur. Bugün hala çeşitli
etkinlikler içinde yer alarak varlığını sürdürmeye devam etmektedir.
1.1.Rumeli ve Rumeli'de Türklük
1.1.1. Rumeli Neresidir?
Rumeli neresidir, nerede, nasıl başlar ve nerede biter, Rumeli nedir, neden Rumeli
denmiştir, Balkanlar ve Rumeli'nin manası nedir? Bu soruların cevapları bir konuşma sınırlarının
çok üzerindedir şüphesiz.Ama bu zaman dahilinde de söylenecek bir şeyler vardır.
Tarihçiler; “ güneyde Kythira adasına, kuzeyde de Tuna ve Sava'a ulaşan, oradan
Akdeniz'e uzanan bir yarımada” diye tanımlar Balkanları (ki bu tarifin sahibi Georges Castellan
isimli 3. Paris Ünv. Prof.udur). Bir başka tarif “Avrupa kıtasının güneyinde Akdeniz'e doğru uzanan
üç büyük yarımadadan en doğuda olanıdır” diye tanımlar Balkanları (ki bu tanım da tarihçi Yılmaz
Öztuna'ya aittir)
Anadolu'nun, Selçuklu öncesi İslam dünyasındaki adı Roma İmparatorluğunun ülkesi
olması itibarıyla “Bilâd-ı Rum” ya da “Memleketü'l Rum”dur. Bu tabir Selçuklular sonrası
dönemde de Roma imparatorluğuna ait bölgeler için kullanılmıştır. Sonrasında yani XII. Yüzyılda,
Anadolu'ya ; Turquemenie veya Turquie, Bizans İmparatorluğuna tabii yerlere ise Romanie veya
Romania denmeye başlanmıştır.
Bu tarihten bir müddet sonrasında, bu kavram Balkan Yarımadası için de kullanılır
olmuştur. Osmanlı Devleti, o zaman mevcut Roma imparatorluğundan aldığı Balkan toprakları için
işte bu “Romania”'dan esinlenerek Rum-ili adını vermiştir.
Rumeli ile ilgili olarak Katip Çelebi'nin de bir tanımı vardır, Cihannüma adlı eserinde.
Burada Katip Çelebi, İstanbul boğazının kuzey ve batısında bulunan yerlerin “Rum-ili” unvanı ile
şöhret bulduğunu ifade eder.
Osmanlı devleti döneminde “Rum ili” hem bir coğrafi bölge hem de sınırları genişleyen
bir idari birim olarak kullanılmıştır. Öyle ki Rumeli devletin idari yapısında her zaman birinci sırada
yer almıştır. Mesela Rumeli Beylerbeyi Anadolu beylerbeyi ve diğer beylerbeylerinden daha önce
gelir. Keza Rumeli KazaskeriAnadolu Kazaskerinden daha öncedir.
Balkan kelimesine gelince, Türkçe bir kelime olan “Balkan” kelimesi sarp, geçit vermez
dağlık arazi anlamına gelir. “Meriç'le Tuna arasında onlara paralel uzanan dağlara bu adı vermişler”
diyor tarihçimiz Yılmaz Öztuna. Ardından da ; “kocaman bir adaya bu dağların isminden alarak
verenler Türkler değilAvrupalı coğrafyacılardır. Osmanlıya göre bu ülkelerin umumi ismi Rumelidir
“ diye ilave ediyor.
1.1.2. Rumeli'ne İlkYerleşim
Rumeliye ilk yerleşim, çeşitli Türk kavimlerinin Kuzey Karadeniz steplerinden gelip VI.
Yüzyıldan itibaren Balkan yarımadasına yerleşmesiyle gerçekleşmiştir. Fakat bu şekilde gelenler,