00SSM Dergi Nisan 2008 - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
00SSM Dergi Nisan 2008 - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
00SSM Dergi Nisan 2008 - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
taahhütlerinin gerçeklefltirilmesi hususunda proaktif<br />
bir politikan›n gereklili¤idir. Offset taahhütlerinin<br />
gerçeklefltirilmesi konusunda, yüklenicilerden gelecek<br />
teklifleri beklemek yerine, proaktif bir tutum<br />
sergilemek ve yüklenicilere belirli bir proje portföyü<br />
sunmak önem arz etmektedir. Bu sayede offset taahhütlerini<br />
savunma sanayinin ihtiyaçlar› do¤rultusunda<br />
daha etkin flekilde kullanmak mümkün olabilecektir.<br />
Özellikle offset kapsam›ndaki teknolojik<br />
iflbirli¤i faaliyetlerinde baflar› elde edilebilmesi için,<br />
önceden belirlenmifl hedef teknolojilerin al›nmas›<br />
yönünde çal›fl›lmas› gerekmektedir.<br />
Yukar›da belirtildi¤i gibi, Türkiye’de karfl›l›kl› ticaret<br />
konusunda daha acil ve önemli olan ikinci sorun<br />
ise sivil al›mlardaki karfl›l›kl› ticaret uygulamalar›d›r.<br />
Bu noktada temel sorun, Türkiye’nin sivil<br />
al›mlar konusunda herhangi bir karfl›l›kl› ticaret<br />
stratejisinin bulunmamas›d›r.<br />
Küreselleflme sürecinin de<br />
etkisiyle dünya ekonomisindeki<br />
genel trend; uluslararas›<br />
ticaretin serbestlefltirilmesi,<br />
sermayenin, mal<br />
ve hizmetlerin serbestçe<br />
dolafl›m› önündeki engellerin<br />
kald›r›lmas› do¤rultusundad›r.<br />
Bu ba¤lamda karfl›-<br />
l›kl› ticaret kimi çevrelerce, mal<br />
ve hizmetlerin uluslararas› serbest<br />
dolafl›m›na karfl› bir engel olarak görülmektedir.<br />
Nitekim Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) de baflta<br />
offset olmak üzere karfl›l›kl› ticaret tekniklerini serbest<br />
ticareti k›s›tlay›c› bir mekanizma olarak de¤erlendirmektedir.<br />
Özellikle sivil al›mlar söz konusu oldu¤unda<br />
DTÖ rekabette yaln›zca fiyat ve kalite koflullar›n›n<br />
belirleyici olmas›na önem vermektedir.<br />
DTÖ üyesi ülkelerden bir bölümünün imzalam›fl oldu¤u<br />
Kamu Al›mlar› Anlaflmas› (Agreement on Government<br />
Procurement) kamu al›mlar› ile ilgili olarak<br />
yerli üreticileri kay›rmayan ve yabanc› rakiplere<br />
ayr›mc› uygulamalar öngörmeyen yasal düzenleme<br />
ve prosedürlerin yap›lmas›n› amaçlamaktad›r.<br />
Bu çerçevede söz konusu anlaflmay› imzalayan<br />
devletler, kamu ihalelerinde yüklenici seçiminde<br />
herhangi bir flekilde offset, yerli katk› vb. karfl›-<br />
l›kl› ticaret ifllemini zorunlu tutmayacaklar›na dair<br />
taahhütte bulunmaktad›rlar. Kamu Al›mlar› Anlaflmas›<br />
henüz Türkiye taraf›ndan imzalanmam›flt›r.<br />
Kald› ki söz konusu anlaflman›n 16. maddesi, geliflmekte<br />
olan ülkeler için bir aç›k kap› b›rakmakta<br />
ve geçifl sürecinde sivil al›mlarda bu ülkelerin offset<br />
uygulamas›n›n mümkün olabilece¤ini belirtmektedir.<br />
Nitekim ‹srail devleti söz konusu madde<br />
hükmüne istinaden, anlaflmay› imzalam›fl olmas›-<br />
na ra¤men, halen sivil al›mlarda offset uygulamas›na<br />
devam etmektedir.<br />
Türkiye, geliflmekte olan bir ülke olarak dünyada<br />
önemli bir ithalatç› konumundad›r. Kamu kurumlar›<br />
taraf›ndan her y›l milyonlarca Dolarl›k d›fl<br />
al›m yap›lmakta, ancak bu al›mlarda herhangi bir<br />
karfl›l›kl› ticaret ya da offset mekanizmas› öngörülmedi¤inden,<br />
söz konusu al›mlar nedeniyle d›fl ticaret<br />
dengesinde büyük aç›klar meydana<br />
gelmektedir.<br />
D›fl ticaret dengesinde y›llard›r<br />
sürekli büyüyen aç›klar<br />
veren Türkiye, karfl›l›kl›<br />
ticaret uygulamalar› konusunda,<br />
büyük çapl› d›fl<br />
al›mlar gerçeklefltiren bütün<br />
kamu kurum ve kurulufllar›n›<br />
içine alacak bir<br />
strateji gelifltirmelidir.<br />
D›fl Ticaret Müsteflarl›¤› (DTM)<br />
taraf›ndan yay›nlanan Türkiye D›fl Ticaret<br />
Stratejisi doküman›nda “karfl›l›kl› ticaretin bir<br />
flekli olan offset uygulamalar›n›n, d›fl ticaretin gelifltirilmesi<br />
kapsam›nda önemli bir araç olarak de-<br />
¤erlendirildi¤i” ifade edilmektedir. 9 Yine DTM taraf›ndan<br />
yay›nlanan 2004-2006 ‹hracat Stratejik Plan›’nda<br />
da karfl›l›kl› ticaretin Türkiye’nin ihracat›n›n<br />
artt›r›lmas›ndaki rolüne vurgu yap›lmaktad›r.<br />
Di¤er taraftan sivil al›mlarda offset uygulamalar›na<br />
yönelik olarak DTM taraf›ndan 98/27 ve<br />
2007/6 say›l› tebli¤ler yay›nlanm›fl ve bedeli 5 milyon<br />
Dolar› aflan uluslararas› ihalelerde offset al›nmas›<br />
öngörülmüfltür. 10<br />
9<br />
10<br />
D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›, Türkiye D›fl Ticaret Stratejisi, 2005-2010-2015-<br />
2023.<br />
D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›, ‹hracat stratejik Plan› 2004-2006, Ankara,<br />
2004, s.19.<br />
42