00SSM Dergi Nisan 2008 - Savunma Sanayii Müsteşarlığı

1985-1991 döneminde gerçeklefltirilen projelerde,
henüz resmi bir offset politikas› kamuya
aç›klanmam›fl olmas›na ve projenin niteli¤ine
göre belli esneklikler tafl›mas›na ra¤men, mümkün
oldukça yeknesak bir uygulama içerisinde
görülen Offset ifllemleri, Do¤rudan ve Dolayl›
Offset fleklindeki klasik offset s›n›fland›rmas›na
dayal› olarak 1991 tarihli Uygulama Elkitab› ile
resmi tan›m›na kavuflturulmufltur. 3
1991-2000 döneminde a¤›rl›kl› olarak yurt
d›fl›ndan yap›lacak tedariklerin finansman arac›
olarak kullan›lmas›n›n yan›nda, offset uygulamalar›
Türk Savunma Sanayiinin alt yap›s›n›n
oluflturulmas›nda ciddi bir teknolojik birikim ve
bilgi transferi sa¤lanmas›nda da katk› sa¤lam›flt›r.
Bu dönemde taahhüt alt›na al›nan ve
gerçeklefltirilen tahahütlerde dolayl› offsetlerin
oran› daha yüksek olmufltur. Türkiye gibi savunma
sanayiini henüz yeni yeni oluflturmaya
çal›flan bir ülkede, yüksek teknoloji gerektiren
bu tür tedariklerde do¤rudan offsetlerin a¤›rl›k
kazanmas›n› beklemek gerçekçi de¤ildir. Bu
dönemde geliflen savunma sanayii altyap›s›na
paralel olarak, 1998 y›l›nda yay›mlanan 20 Haziran
1998’de Resmi Gazete’de yay›nlanan
“Türk Savunma Sanayii Politikas› ve Stratejisi
Esaslar›” döküman› ile savunma sanayii alan›ndaki
offset uygulamalar›n›n tek elden, MSB’na
ba¤l› bir teflkilat taraf›ndan koordine edilmesi
kararlaflt›r›lm›flt›r 4 . Bu döküman SSM’in offset
politikas›ndaki ilk ciddi de¤iflikli¤in gerçekleflti¤i
2000 y›l›ndaki Offset Yönergesinin de temelini
oluflturacakt›r.
1991-2000 dönemi salt savunma sanayii flirketleri
için altyap›y› tamamlama ve ö¤renme süreci
olmas›n›n yan›s›ra, SSM için de uygulamalardan
edinilen deneyimlerle offset politikas›ndaki
eksiklik ve hatalar›n, uygulamadaki aksakl›klar›n
bire bir görüldü¤ü bir ö¤renme süreci olmufltur.
Bu süreçten edinilen deneyimlerle SSM, offset
uygulamalar›nda giderek daha seçici uygulamalar
içerisinde girerek do¤rudan savunma sanayiini
gelifltirme hedefleri do¤rultusunda offset
ifllemlerine farkl› a¤›rl›k ve önemler atfedecektir.
Bu durumun somut sonuçlar› 2003 ve 2007 y›llar›ndaki
yönergelerde ortaya ç›kacakt›r.
2. Savunma Sanayii Altyap›s›n›
Güçlendirmenin Arac› olarak Offset:
1998 y›l›nda yay›mlanan “Türk Savunma Sanayii
Politikas› ve Stratejisi Esaslar›” döküman›
ile bafllayan ve 2000’de yay›mlanan Savunma
Tedarik ‹fllemlerinde Offset Uygulamalar› Direktifi
ile uygulamaya geçilen ikinci dönemde SSM;
MSB D›fl Tedarik Daire Baflkanl›¤› taraf›ndan
yap›lan tedarikler kapsam›ndaki offsetler de dahil
olmak üzere, savunma sanayii alan›ndaki tüm
offsetlerden sorumlu tek makam olarak görevlendirilmifltir.
Ancak, SSM Offset uygulamalar›nda
adeta bir geçifl dönemi de denebilecek 2003
y›l›na kadar olan döneminde, offset politikas›nda
radikal de¤iflikliklerin tamam›n› uygulamaya koymam›fl,
bunlar›n bir k›sm›n› 2003 yönergesine
dek ertelemifltir. Bu yönergede klasik offset tan›-
m›n› sürdürerek, a¤›rl›¤› do¤rudan offsetlere vermek
yoluna gitmifltir.
2003 Yönergesi ile getirilen en önemli de¤ifliklik,
yüklenici firmalar›n offset yükümlülüklerini
tamamlad›ktan sonra gerçeklefltirecekleri ilave
offsetlerin, firmalar›n gelecekteki offset taahhütlerine
say›lmas›n› öngören Offset Kredisi Sistemi’nin
(Geçici Kredilendirme yada Ön Kredilen-
3
4
Offset Uygulama Elkitab›, SSM, 1991, Madde No:3.3 ve 3.4, sf:2
Türk Savunma Sanayii Politikas› ve Stratejisi Esaslar› – Resmi Gazete
20 Haziran 1998
19