TDS 3000 Sistemi ve Savronik - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
TDS 3000 Sistemi ve Savronik - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
TDS 3000 Sistemi ve Savronik - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VIII. Teknoloji Büyük Ödülü -<strong>TDS</strong> <strong>3000</strong><br />
<strong>Sistemi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Savronik</strong><br />
Celal ARAL<br />
<strong>Savronik</strong>, <strong>Savunma</strong> Sistem Programları Direktörü<br />
<strong>Savronik</strong>, özel olarak savunma sanayiine<br />
hizmet <strong>ve</strong>rmek amacıyla; milli <strong>ve</strong><br />
kritik teknolojilere odaklı, şirket birikimi<br />
öncelikle yetişmiş insan kaynaklarına<br />
dayalı, araştırma, geliştirme, tasarım<br />
<strong>ve</strong> entegrasyon kabiliyetlerine<br />
yönelen, yurtiçi üretim kaynaklarını<br />
en üst düzeyde kullanan bir şirket<br />
anlayışı ile 1986 yılında STFA Grubu<br />
bünyesinde kurulmuştur.<br />
Bu kapsamda, 23 yıla yakın geçmişi ile<br />
savunma sektörü dikkate alındığında<br />
az sayılabilecek, ancak diğer birçok<br />
sanayi sektörü için çok uzun sayılabilecek<br />
bu süre içinde başlangıçta belirlenen<br />
kuruluş misyonu doğrultusunda<br />
savunma sektöründe birçok sistem<br />
<strong>ve</strong> ürün seviyesinde özgün çözümleri<br />
ile ihtiyaçları karşılamaya devam etmektedir.<br />
<strong>Savronik</strong> son yıllarda, birçok gelişmiş<br />
ülkede olduğu gibi günlük yaşam içinde<br />
kullandığımız sistemlerin <strong>ve</strong> ürünlerin<br />
savunma araştırma <strong>ve</strong> geliştirme<br />
geçmişi olduğu gerçeği ile bu konuda<br />
savunma sektöründe elde ettiği birikim<br />
<strong>ve</strong> kabiliyetlerini ülkemizde ihtiyaç<br />
olan diğer kamu <strong>ve</strong> özel sektörlerin<br />
ihtiyaçlarını da karşılayacak şekilde<br />
organize etmeyi hedef seçmiş,<br />
<strong>Savunma</strong> Programları yanında Akıllı<br />
Ulaşım Programları <strong>ve</strong> Raylı Ulaşım<br />
Sistem Programları olmak üzere, üç<br />
ana bölümde özgün çözümler ile birçok<br />
ilke de imza atmış bulunmaktadır.<br />
Bu alanlarda yapılan çalışmalarla sürekli<br />
büyüyen <strong>Savronik</strong>; TEB, Referans<br />
Gazetesi <strong>ve</strong> PWC tarafından Nisan<br />
2009 da düzenlenen <strong>ve</strong> sistematik<br />
büyüyen organizasyonların layık görüldüğü<br />
“Hızlı Balık” ödülünü Bilgi<br />
<strong>ve</strong> İletişim Teknolojileri kategorisinde<br />
almış, hemen akabinde, Raylı Ulaşım<br />
Programları dahilinde, Demiryolları<br />
için tamamıyla özgün, yerli imkan<br />
<strong>ve</strong> kabiliyetlerle, tasarlayıp üretmiş olduğu<br />
Entegre Tren Denetim <strong>Sistemi</strong><br />
(<strong>TDS</strong>-<strong>3000</strong>) Projesi, TÜSİAD, TÜBİ-<br />
TAK <strong>ve</strong> TTGV tarafından bu yıl 8’incisi<br />
düzenlenen “Teknoloji Ödülleri”<br />
kapsamında, firma ölçeğinden bağımsız<br />
olarak toplamda en yüksek puanı<br />
alarak “Teknoloji Büyük Ödülü”nü kazanmıştır.<br />
Raylı Ulaşım Programları <strong>ve</strong><br />
<strong>TDS</strong>-<strong>3000</strong> Tren Denetim <strong>Sistemi</strong><br />
<strong>Savronik</strong>, 2003 yılı sonlarında TÜ-<br />
LOMSAŞ ile <strong>Savronik</strong> arasında imzalanan<br />
stratejik işbirliği anlaşmasının<br />
ardından ilk olarak TÜLOMSAŞ’ ın<br />
o güne kadar yurtdışı kaynaklı olarak<br />
temin ettiği <strong>ve</strong> gerek temininde gerekse<br />
idamesinde ciddi sıkıntılar yaşanan<br />
ATS (Otomatik Tren Durdurma) sisteminin<br />
yerli kaynaklar kullanılmak<br />
sureti ile geliştirilmesi <strong>ve</strong> üretilmesi<br />
konusunda çalışmalara başlanmıştır.<br />
Bu kapsamda ATS–101 sistemi olarak<br />
tanımlanan yeni nesil ürün geliştirilmiş<br />
<strong>ve</strong> TCDD’nin kullanımına sunulmuştur.<br />
ATS–101 projesi kapsamında<br />
TTGV <strong>ve</strong> TEYDEB’den Ar-Ge teşvik<br />
desteği alınmıştır. Bu proje ile ilk<br />
defa <strong>Savronik</strong> tarafından ülkemizde<br />
özgün olarak raylı ulaşım sektöründe<br />
lokomotif üzeri bir kontrol <strong>ve</strong> kumanda<br />
sistemi geliştirilmiştir. Üründe kullanılan<br />
yeni teknik <strong>ve</strong> teknolojiler patent<br />
ile belgelenmiştir.<br />
Bu proje kapsamında farklı tiplerdeki<br />
lokomotiflerin cer <strong>ve</strong> frenleme sis-<br />
<strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong> Gündemi 65
İnovasyon Başarı Öyküleri<br />
temlerinin kontrol <strong>ve</strong> kumanda yapıları<br />
tersine mühendislik çalışmaları<br />
ile ayrıntılı olarak analiz edilmiş<br />
<strong>ve</strong> gerekli bilgi birikimi sağlanmıştır.<br />
Bu sayede kazanılan birikimle günümüz<br />
teknolojileri kullanılarak ihtiyaçlara<br />
uygun olarak geliştirilmek üzere<br />
<strong>TDS</strong>–<strong>3000</strong> Tren Denetim <strong>Sistemi</strong>nin<br />
ilk adımı atılmıştır.<br />
Hem ATS projelerinde, hem de <strong>TDS</strong>–<br />
<strong>3000</strong> projesi kapsamında TCDD <strong>ve</strong><br />
TÜLOMSAŞ’ın bilgi birikiminden <strong>ve</strong><br />
teknik desteğinden faydalanılmıştır.<br />
Yapılan bu işbirliği sayesinde ATS sistemleri<br />
<strong>ve</strong> devamında da <strong>TDS</strong>–<strong>3000</strong><br />
sistemleri geliştirilerek ülkemiz demiryollarının<br />
önemli bir ihtiyacı giderilmiştir.<br />
Teknoloji Kazanımı<br />
<strong>TDS</strong>-<strong>3000</strong> Tren Denetim <strong>Sistemi</strong>,<br />
TCDD’nin gereksinimleri doğrultusunda<br />
demiryolu işletmelerinde hizmet<br />
<strong>ve</strong>ren demiryolu çeken araçları<br />
için araç üzeri kontrol ekipmanı <strong>ve</strong><br />
trenlerin bir merkezden izlenmesini<br />
sağlayan kontrol merkezinden oluşan<br />
entegre bir sistem çözümüdür. <strong>TDS</strong>-<br />
<strong>3000</strong>’in temel işlevi, demiryolu seyir<br />
gü<strong>ve</strong>nliğini daha üst seviyelere çıkarmak,<br />
yolcular için daha konforlu seyahat<br />
olanağı sağlamak <strong>ve</strong> işletmelerde<br />
görevli demiryolu personeli için trenlerin<br />
seyrüsefer işlemlerinin düzenlenmesi<br />
<strong>ve</strong> trenlerin takibine ilişkin<br />
faaliyetler konusunda hizmet kolaylığı<br />
sağlamak olarak tanımlanabilir.<br />
Demiryolu işletmesinde hizmet <strong>ve</strong>ren<br />
trenler demiryolu terminolojisinde<br />
“Livre” olarak adlandırılan, bulundukları<br />
güzergâh <strong>ve</strong> tren tipine göre<br />
farklılıklar gösteren tarifeler uyarınca<br />
hareket ederler.<br />
<strong>TDS</strong>-<strong>3000</strong> tren denetim sistemi, trenlerin<br />
tarifelerine göre planlanan seyir<br />
parametreleri (konum, hız <strong>ve</strong> zaman<br />
<strong>ve</strong>rileri) içinde makinist tarafından<br />
yapılan işlemleri denetleyen, tanımlanmış<br />
parametreler dışına çıkılması<br />
durumlarda öncelikle makiniste<br />
görsel <strong>ve</strong> sesli uyarı <strong>ve</strong>ren, uyarıya<br />
rağmen ihlalin devam etmesi durumunda<br />
sisteme müdahale ederek trenin<br />
izin <strong>ve</strong>rilen seyir parametrelerine<br />
Şekil-1 <strong>TDS</strong>–<strong>3000</strong> Tren Denetim <strong>Sistemi</strong> Bileşenleri<br />
dönmesini sağlayan bir sistem olarak<br />
geliştirilmiştir. <strong>TDS</strong>-<strong>3000</strong> Tren Denetim<br />
<strong>Sistemi</strong>, sistemin araç üzeri kontrol<br />
kısmını oluşturan ekipmanın denetim<br />
faaliyetlerine ait tüm işlemlerin<br />
<strong>ve</strong> trenin seyrine ilişkin <strong>ve</strong>rilerin<br />
merkezi kontrol birimleri tarafından<br />
da izlenmesine olanak sağlayan entegre<br />
bir sistemdir. Sistem trenin seyri<br />
esnasında makiniste yol <strong>ve</strong> trafik durumu,<br />
lokomotifin konumu, yola <strong>ve</strong><br />
trafik durumuna göre yapılması gereken<br />
hız <strong>ve</strong> fiili hız bilgilerini gerçek<br />
zamanlı olarak <strong>ve</strong>rir. Trenden <strong>ve</strong> lokomotiften<br />
çeşitli algılayıcılar vasıtası ile<br />
toplanan <strong>ve</strong>rileri, konum <strong>ve</strong> hız bilgilerini<br />
seyrüsefer boyunca oluşabilecek<br />
olayları <strong>ve</strong> acil durumları merkeze<br />
bildirir, aynı zamanda bu <strong>ve</strong>rileri <strong>ve</strong><br />
olayları sonradan analiz edilmek üzere<br />
bünyesinde yer alan kayıt cihazına<br />
da kayıt eder.<br />
<strong>TDS</strong>–<strong>3000</strong> sistemi, yaygın olarak<br />
başta Avrupa olmak üzere dünyanın<br />
farklı ülkelerinde demiryolu sinyalizasyon<br />
sistemi olarak kullanılmakta<br />
olan ERTMS (European Railway Train<br />
Management System) sistemi içerisinde<br />
yer alan araç üzeri ekipmanlar<br />
(ERTMS On-Board Equipment) için<br />
tanımlı standartlar temel alınarak, ülkemiz<br />
demiryolları koşullarına uygun<br />
olarak geliştirilmiştir.<br />
<strong>TDS</strong>–<strong>3000</strong> Tren Denetim <strong>Sistemi</strong> Şekil<br />
1 de yer alan aşağıda tanımlı alt birimlerden<br />
oluşmaktadır.<br />
• Araç Üzeri Ekipmanlar<br />
• <strong>TDS</strong>–3011 Tren Denetim Bilgisayarı<br />
(TDB)<br />
• ATS-101 Otomatik Tren Durdurma<br />
<strong>Sistemi</strong><br />
• <strong>TDS</strong>–3031 Hız Algılama Birimi<br />
(HAB)<br />
• <strong>TDS</strong>–3041 Hız Gösterge Birimi<br />
(HGB)<br />
• <strong>TDS</strong>–3021 Veri Kayıt Birimi<br />
(VKB)<br />
Şekil 2 E4<strong>3000</strong> Tipi Lokomotife Uygulanmış <strong>TDS</strong>–<strong>3000</strong> Araç üzeri Ekipmanı<br />
66<br />
Ekim 2009
sınırları içinde kullanılan farklı tiplerdeki<br />
lokomotifleri takibi <strong>ve</strong> izlenmesi<br />
amacıyla geliştirilmiş bir sistemdir.<br />
TBS yazılımının mevcut durumu temel<br />
olarak;<br />
Şekil 3 Tren Bilgi <strong>Sistemi</strong>, Kontrol Merkezi Uygulaması<br />
• <strong>TDS</strong>-3091 Veri Analiz Yazılımı<br />
• Kontrol Merkezi Donanım <strong>ve</strong> Yazılımı<br />
• Tren Bilgi <strong>Sistemi</strong> Yazılımı<br />
Araç Üzeri Ekipmanlar<br />
E4<strong>3000</strong> tipi bir lokomotife uygulanmış<br />
olan <strong>TDS</strong><strong>3000</strong> sistemi Araç Üzeri<br />
Ekipmanı Şekil–2 de <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />
<strong>TDS</strong>-<strong>3000</strong> <strong>Sistemi</strong> temel olarak bir<br />
lokomotif elektronik modernizasyon<br />
programıdır. Proje kapsamında geliştirilen<br />
Tren Denetim Bilgisayarı lokomotifin<br />
görev bilgisayarı olarak tanımlanabilir.<br />
Görev Bilgisayarı trenin<br />
tüm kumanda <strong>ve</strong> seyir sistemleri<br />
ile entegre olup bilgisayar üzerindeki<br />
tüm yazılımlar <strong>Savronik</strong> tarafından<br />
özgün olarak geliştirilmiştir. Görev<br />
bilgisayarı <strong>Savronik</strong> tarafından özgün<br />
olarak geliştirilen Veri Kayıt Birimi<br />
<strong>ve</strong> sensörlerin yanında makinist<br />
ile kullanıcı-makine ara yüzünü en iyi<br />
sağlayacak makinist konsolu da proje<br />
kapsamında geliştirilerek lokomotiflere<br />
entegre edilmiştir. Tamamı milli <strong>ve</strong><br />
özgün olarak gerçekleştirilen <strong>ve</strong> sertifikasyon<br />
fazını da tamamlayan <strong>TDS</strong>-<br />
<strong>3000</strong> sistemi <strong>Savronik</strong>’in <strong>Savunma</strong> Sanayi<br />
<strong>ve</strong> Havacılık Sanayi için gerçekleştirdiği<br />
bir çok projeden edindiği birikimin<br />
sivil sektöre uygulanmış bir<br />
prototipidir.<br />
Proje kapsamında trenler üzerinde yapılan<br />
modernizasyon dışında, TCDD<br />
nin tüm takip <strong>ve</strong> raporlama işlemlerini<br />
yapabilmesi için bir kontrol merkezi<br />
kurulmuş <strong>ve</strong> geliştirilen Tren Bilgi<br />
<strong>Sistemi</strong> ile tüm trenler merkezden izlenir<br />
<strong>ve</strong> kontrol edilebilir duruma getirilmiştir.<br />
Tren Bilgi <strong>Sistemi</strong> <strong>ve</strong> Kontrol<br />
Merkezi<br />
Tren Bilgi <strong>Sistemi</strong> (TBS), bir servis<br />
sağlayıcı üzerinden hizmet <strong>ve</strong>ren bir<br />
Web uygulama yazılımı olup, Türkiye<br />
• Harita üzerinde trenlerin konumlarının<br />
gösterilmesi <strong>ve</strong> takibi,<br />
• Trenlere ilişkin hız, yön, konum v.b.<br />
bilgilerin gösterilmesi,<br />
• Tren seferlerine ait görev bilgilerinin<br />
gösterilmesi,<br />
• Araç üzeri ekipmanı oluşturan sistemler<br />
ile ilgili bilgilendirme <strong>ve</strong> bu<br />
sistemler ile ilgili <strong>ve</strong>rilerin sağlanması,<br />
• Trenlerin anlık <strong>ve</strong> geçmişe yönelik<br />
hız <strong>ve</strong>rilerinin temini <strong>ve</strong> grafiksel<br />
gösterimi,<br />
• Lokomotif üzeri sistemler ile mesajlaşma,<br />
• Raporlama işlevlerini gerçekleştirmektedir.<br />
Tüm takip <strong>ve</strong> raporlama işlemleri Ankara<br />
TCDD Cer Dairesinde kurulan<br />
Kontrol Merkezi’nden yönetilmektedir.<br />
<strong>Savronik</strong> kurulduğundan bu yana;<br />
savunma sanayimizin ürün <strong>ve</strong> sistem<br />
ihtiyaçlarında bir taraftan kullanıcı<br />
makamının güncel ihtiyaçlarını özgün<br />
çözümleri ile yurt içi kaynakların<br />
en üst düzeyde kullanılarak karşılanmasına<br />
çalışırken, bu projelerden<br />
elde edilen birikim <strong>ve</strong> kabiliyetleri ile<br />
stratejik görülen programlar için özgün<br />
fikirleri gü<strong>ve</strong>nli çözümlere taşımayı<br />
temel misyonu olarak benimsemiştir.<br />
Celal ARAL<br />
1971 Yılında Yozgat’ta doğdu. İlk, orta <strong>ve</strong> lise eğitimini Yozgat’ta tamamladıktan sonra<br />
Gazi Üni<strong>ve</strong>rsitesi Mühendislik <strong>ve</strong> Mimarlık Fakültesi Elektrik <strong>ve</strong> Elektronik Mühendisliği<br />
Bölümü’nden mezun oldu.<br />
1994 yılında Eskişehir <strong>Savronik</strong> A.Ş de göre<strong>ve</strong> başladı. 1994 yılından bu yana, <strong>Savunma</strong> <strong>ve</strong><br />
Akıllı Ulaşım Programlarında birçok projede görev alan ARAL, halen bu firmada, <strong>Savunma</strong><br />
Sistem Programları Direktörü olarak görev yapmaktadır.<br />
<strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong> Gündemi 67
Change language