ders notu

REHABİLİTASYON 

KAVRAMI 

DOÇ.DR.MİTAT KOZ 

Doç.Dr.Mitat KOZ 

1

Giriş 

• Rehabilitasyonun tanımı ve rehabilitasyon 

kavramı 

• Sporda rehabilitasyon ve sportif 

rehabilitasyonun sporcu için önemi 


2

Rehabilitasyon: 

• Rehabilitasyon yaralanma yada hastalıktan 

sonra fonksiyonu maksimuma ulaştırmak 

için planlanmış tüm işlemler. 


3

Sporda rehabilitasyon 

• Sporda rehabilitasyon ise mümkün olan en 

kısa süre içinde sporcuları yaralanma 

öncesi seviyedeki fonksiyona yada 

performans düzeyine ulaştırmak için 

gerekli olan işlemlerin tümünü. 


4

Yetersizlik (sakatlık) modelidisability 

model 

• Hastalık ve yaralanmaların toplumsal ve kişisel 

düzeydeki etkilerini ve fonksiyonel sonuçlarını 

tarif etmek için tasarlanmıştır. 

• Yetersizlik modeli farmakolojik veya cerrahi 

yöntemlerle tedaviyi vurgulayan klasik modelden 

farklıdır. 

• Yetersizlik modelinde bireyin fonksiyonel 

kapasitesi ve sağlık durumu vurgulanmakta ve bu 

yönleriyle durumunun iyileştirilmesine yönelik 

müdahaleler ele alınmaktadır. 


5

Yetersizlik modelinin 4 elementi vardır; 

Patoloji 

(yaralanma) 

Fonksiyon 

azalması 

(impairment) 

Fonksiyonel 

sınırlılıklar 

Yetersizlik- 

(Sakatlık) 

(disability) 


6

Patoloji/Travma 

• Biyomekanik, fizyolojik ve anatomik açıdan 

normal hücresel olayların kesintiye uğramasıdır. 

• Bu gibi durumlarda organizma normal durumu 

restore etmek için koruyucu mekanizmaları 

devreye sokar. 

• Örneğin hemartroz, tümör, kırık, konnektif doku 

hasarı (zorlanma ve yırtıklar), diyabet, romatoid 

artrit 

• Bu düzeydeki müdahale genellikle hekim 

tarafından yapılır ve sıklıkla da cerrahi ya da 

farmakolojik tarzdadır. 


7

Fonksiyon kaybı-Impairment 

• Organ veya vücut sistemleri düzeyinde fizyolojik 

ve anatomik yapılardaki yada fonksiyonlardaki 

anormallik yada kayıplar. 

• Fizyoterapistler fonksiyon kayıplarının 

belirtilerini ve işaretlerini ölçer ve düzeltmeye 

çalışır. 

• Fizyolojik kayıplara örnek kas zayıflığı, hareket 

genişliğinde azalma, ağrı ve anormal eklem 

hareketleri sayılabilir. 

• Anatomik kayıplar örnek; genu recurvatum, 

skolyoz, femoral anteversiyon ve pes palnus 


8

Fonksiyonel sınırlılıklar 

• Bireyin her zaman yaptığı yada yapması 

beklenen görev ve aktivitelerin 

yapılmasında normal davranıştan 

sapmalar. 

• Bu aktiviteler ve görevler alışılmış 

etkinlikte veya beceriklilikte yapılamazlar. 

• Örnek olarak; hareket etme, ayakta durma, 

yürüme, koşma, merdiven tırmanma da 

problemler olması. 


9

Sakatlık-yetersizlik- disability 

• Beklenen olağan aktiviteleri ve görevleri 

yapmadaki güçsüzlük ve yetersizlik. 

• Bir eş olarak, öğrenci olarak, anne baba 

olarak, işçi olarak veya sporcu fonksiyon 

görmedeki yetersizlik bir sakatlık durumu 

oluşturur. 


10

Rehabilitasyon ekibi... 

• Rehabilitasyon oldukça uzun bir 

uygulamadır ve ekip çalışmasını 

gerektirir. 

• Bu ekibin içinde doktor(hastalığın 

uzmanı) ve fizyoterapist anahtar rol 

oynarken sportif rehabilitasyonda 

antrenör de sürecin içine katılır. 


11

Fizyoterapist… 

• Rehabilitasyonu gerçekleştiren, uygulayan 

fizyoterapistlerdir. 

• Fizyoterapist: 

– derinlemesine anatomi, fizyoloji, kineziyoloji ve 

biyomekanik bilgisine sahip olan; 

– hastalıklar hakkında endikasyonları, kontraendikasyonları, 

dikkat edilmesi gereken kuralları ve fiziksel ajanların 

etkilerini iyi bilen; 

– fiziksel ajanlar ile egzersizin etkileri arasında ilişki 

kurabilen; 

– kas-iskelet sistemi yaralanmalarının anatomisi, 

patofizyolojisi ve modern rehabilitasyon işlemleri hakkında 

güncel ve yeterli bilgisi olan bir sağlık personelidir. 


12

Rehabilitasyonda klinik karar verme; 

Rehabilitasyon programı oluşturma 

• Etkili bir rehabilitasyon programında karar verme anahtar rol 

oynar. 

• Yetersizlik modeli klinik karar vermenin temelini oluşturur. 

• Yetersizlik modelinde hastanın fonksiyonelliğini artırmaya 

yönelik yaklaşımlar vardır; 

• Öncelikli olarak hastanın tedavisinin tıbbi yönü, hikaye 

alınması ve fiziksel muayeneyi içerir ki bunu yaparken invaziv 

testler ve ölçümler sık sık kullanılır. 

• Bu işlemler hücresel veya organ sistemleri düzeyinde teşhise 

imkan tanır ve genellikle de farmakolojik veya cerrahi 

yöntemlerle tedaviyi gerektirir. 

• Bu yolla doku tamir olur ve bazen de hasta iyileşir. 


13

Sporda rehabilitasyon 

• Normal rehabilitasyonda kullanılan yöntem ve 

yaklaşımlar sporculara uygulandığında hızlı ve 

güvenli bir şekilde aktiviteye dönüşü 

sağlayamayabilirler. 

• Sportif ortamın yarışmacı doğası rehabilitasyona 

da agressif bir yaklaşımla bakılmasını gerektirir. 

• Bu nedenle sportif yaralanmaların 

rehabilitasyonunda, aktiviteye dönüşü 

hızlandırmak için 

– spora özgü fonksiyonel egzersizler içeren 

bireyselleştirilmiş rehabilitasyon protokolü ile 

– klasik klinik temelli rehabilitasyon teknikleri 

birleştirilmelidir. 


14

Sportif rehabilitasyon 

• Benzer koşullarda çeşitli protokollerden 

elde edilen pek çok farklı rehabilitasyon 

protokolü organize edilebilir. 

• Tedavi protokolünü geliştiren ve 

uygulayan fizyoterapist(tercihan spor 

fizyoterapisti) sporu ve sporcuyu tanımalı, 

antrenör ile işbirliği içine girmelidir. 

• Bu nedenle sportif rehabilitasyonda rehab. 

Ekibine antrenörde dahil edilebilir 


15

Antrenörün rolü.. 

• Özellikle sakatlanma veya yaralanmadan 

hemen sonra sporcunun kısa bir sürede ve 

uygun koşullarda tedavinin 

başlatılmasında, ileri tedavinin yapılacağı 

kurum ve kişilere ulaştırılmasında ve 

rehabilitasyonun son evrelerinde, tekrar 

spora dönüşte antrenöre çok önemli 

görevler düşmektedir. 


16

Rehabilitasyonun temel amacı 

• Sportif rehabilitasyonda rehabilitasyonun 2 

amacı vardır: 

– Yaralanmış vücut bölümlerinin fonksiyon 

kaybını ve kondüsyonunun düşmesini 

önlemek, 

– Yaralanmış vücut bölgesini etkili, mümkün 

olduğunca hızlı ve güvenli bir şekilde 

rehabilite ederek bireylerin yaralanma 

öncesindeki aktivite seviyelerine dönmesine 

izin veren, semptomsuz hareket ve 

fonksiyonların restorasyonunu sağlamaktır. 


17

Sporcu için rehabilitasyon, 

a-Maksimum performansa ulaşmak ve 

b-Yeni bir yaralanma riskini minimale 

indirmede gerekli olan 

esneklik, 

kuvvet ve 

dayanıklılığı içeren fiziksel uygunluğu 

en mükemmel seviyeye getirmek için 

antrenman ve egzersiz programı süresinin 

yeniden ayarlandığı bir evredir. 


18

Bireysel sporcu; Sporcuya özel 

rehabilitasyon 

• Her yaralanma her sporcu ve spor dalı için farklı bir 

önemi olabilir. 

• Hamstring kaslarındaki hafif bir gerilme sprinterlerin 

birkaç haftalık çalışma yapmasına engelleyebilirken, bu 

durum bir kaleci için aktiviteyi engelleyici bir durum 

değildir. 

• Fizyolojik olaylardaki, yaralanma reaksiyonlarındaki ve 

sporun gereksinimlerindeki farklılıklar benzer yaralanma 

durumlarında sporcularda farklı iyileşme ve 

rehabilitasyon cevaplarına yol açabilir. 

• Bu nedenle her bir yaralanma ayrı bir konu olarak 

yaklaşılmalı ve tedavi edilmelidir. 


19

Bireysel sporcu; Sporcuya özel 

rehabilitasyon 

• Tedavi protokolünün oluşturulmasında bireysel 

farklılıklar göz önünde bulundurulmalı ve 

sporcunun yaralanmaya özel cevapları 

yansıtılmalıdır. 

• Sporcunun spor dalına veya pozisyonuna 

bakılmaksızın spesifik yaralanmalar için 

kullanılan standart protokoller kullanılırken 

ihtiyatlı olunmalıdır. 

• Her bir sporcunun yaralanmanın farklı olduğunu 

tanıyabilmek rehabilitasyonda hüsrana uğramayı 

da azaltır. 


20

İyileşme fazları 

• Sporcunun aktiviteye güvenli ve hızlı bir şekilde 

döndürme amacına ulaşmak için terapist iyileşme 

sürecindeki olayları bilmelidir. 

• Bir rehabilitasyon protokolünü uygularken 

programın ne zaman ve nasıl değiştirileceği veya 

bir ileri aşamaya ilerletileceğine karar verme yara 

iyileşme sürecindeki olaylar esas alınmalıdır. 

• Yara iyileşmesi inlamasyon, proliferasyon ve 

remodeling fazlarına doğru ilerlerken 

rehabilitasyon protokolü de bir ileri aşamalara 

doğru ilerletilmelidir. 

• Ağrı veya şişlik gibi herhangi bir olumsuz iyileşme 

cevabı aşırı yüklenilmiş bir rehabilitasyon 

protokolü olduğunu gösterir. 


21

Psikolojik yönleri 

• Psikolojik faktörler rehabilitasyon protokolünün 

başarısı üzerinde doğrudan etkilidir. 

• Sık sık ihmal edilmesine karşın sporcunun 

yaralanmaya ve rehabilitasyona duygusal 

tepkileri/cevapları terapistin sağlayacağı uygun 

destek ve teşvikleri ile tedavi edilmelidir. 

• Maç yada antrenmanlara katılımını engelleyecek 

bir spor yaralanmasına maruz kalan bir sporcu 

bazı psikolojik tepkiler sergileyebilir. 

• Bunlar; inkar, öfke-hiddet, depresyon-moral 

bozukluğu-çöküntü, kabullenme şeklindedir. 

• Sonuç ne olursa olsun her sporcunun cevabı 

farklıdır ve yaralanma sonrasındaki iyileşme 

dönemi boyunca kişiye özel ilgi gerektirir. 


22

Rehabilitasyonun bileşenleri 

• Sporcunun yarışmalara tekrar katılımını sağlamak 

amacıyla kullanılan klinik temelli bir rehabilitasyon 

programı bireye özgüdür ve çok aşamalıdır. 

• Rehabilitasyon programının ilerletilmesinde her bir 

bölüm bir önceki bölümün üzerine inşa edilmektedir. 

• Rehabilitasyon programının ilerletilmesi şunları 

kapsamaktadır; 

– Tam eklem hareket genişliğinin ve esnekliğin sağlanması 

– Kuvvet ve dayanıklılığın restorasyonu veya geliştirilmesi 

– Koordinasyon ve propriosepşının restorasyonu veya 

geliştirilmesi 


23

Rehabilitasyonun bileşenleri 

• Rehabilitasyon programı sadece yaralanmış vücut 

bölümü değil tüm vücut düşünülerek hazırlanmalıdır. 

• Kardiyovasküler dayanıklılığın devam ettirilmesi 

veya arttırılması iyileşme olayları izin verir vermez 

mümkün olduğunca programın başına 

yerleştirilmelidir. 

• Yaralamadan etkilenmiş vücut bölümlerinin 

esnekliğinin, kas kuvvetinin ve proriosepşınının 

devam ettirilmesi veya geliştirilmesi de programın 

erken dönemlerine implante edilmelidir. 

• Protokol sporcunun tüm vücudunun başarılı bir 

şekilde aktiviteye dönüşünü hazırlayacak şekilde 

olmalıdır. 


24

Rehabilitasyonun ilerletilmesi 

• Rehabilitasyon programının ilerletilmesi şu 

faktörlere bağlıdır; 

– Yaralanma 

– İyileşme olayları 

– Bileşenlerin sırasına 

• Mümkün olur olmaz veya yaralanma yada 

immobilizasyon izin verir vermez sporcunun 

fizyoterapist tarafından rehabilitasyonuna 

başlanmalıdır. 

• Rehabilitasyon protokolü fazlara ya da aşamalara 

bölünebilmektedir. 


25

Anderson et al. a göre; 

– Anderson ve arkadaşları rehabilitasyonu 4 

faza ayırmıştır: 

1. İnflamasyonun kontrolü 

2. Eklem hareket alanının restorasyonu 

3. Kas kuvvetinin, gücünün ve dayanıklılığının 

geliştirilmesi 

4. Spora dönüş. 


26

Arnheim ve Prentice’e göre 

• Arnheim ve Prentice yara iyileşmesindeki 

süreçlere göre rehabilitasyonu fazlara 

ayırmıştır. 

– Faz I :Akut yaralanma fazı 

– Faz II:Tamir fazı 

– Faz II: Yeniden şekillenme fazı 


27

Ergun ve ark. Göre; 

1-Enflamatuvar cevabın kontrolü. 

2-Ağrının kontrolü. 

3-Eklem hareket alanının ve yumuşak doku 

esnekliğinin kazandırılması. 

4-Kas kuvvetinin geliştirilmesi. 

5-Kas enduransının geliştirilmesi. 

6-Sporla ilgili beceri paternlerinin geliştirilmesi. 

7-Genel kardiyovasküler enduransın geliştirilmesi. 

8-Gelişmeyi koruyan programlar. 


28

Tüm fazlardaki ortak amaçlar ve 

uygulamalar… 

• Ağrı nedeniyle oluşan rahatsızlıktan dolayı ağrının 

giderilmesi 

• Kas performansının bozulması nedeniyle kas kuvveti ve 

dayanıklılığının yeniden kazanılması 

• Dayanıklılığın bozulması nedeniyle aerobik kapasite ve 

dayanıklılığın devamlılığının sağlanması 

• Mobilitenin bozulması nedeniyle eklem hareket 

genişliğinin restorasyonu ve esnekliğin artırılması 

• Bozulmuş nöromusküler fonksiyonlar için reaktif 

nöromusküler çalışma 

• Bozulmuş postüral stabilite için dengenin yeniden 

kazanılması çalışmaları 


29

FAZ I: ENFLAMATUVAR 

CEVABIN KONTROLÜ 

• Ön tedavi prensiplerinin uygulandığı bu 

dönemde hedefleri gerçekleştirebilmek için 

kullanılan soğuk tedavi ilk 24 saatte mutlaka 

2-3 saatte bir 10-20 dakika uygulanmalıdır. 

• Bu süre yaralanmanın şiddetine bağlı olarak 

48-72 saat kadar devam edebilir. 


30

RICE 

• Rest: 

• Ice: 

• Compression: 

• Elevation: 


31



• Yaralanan kısmın desteklenmesi ve 

kullanılmasının engellenmesi için akut dönemde 

bandaj, daha sonraki dönemlerde bantlama ve 

ortezler tercih edilmelidir. 

• Yaralanmanın tipine ve derecesine göre ciddi 

durumlarda immobilizasyon; alçı, atel ve splint 

ile sağlanmaktadır. 

• Bu dönemde kompresyon ödemin kontrol 

edilmesi yanında vücut yapılarının desteklenmesi 

içinde mutlaka uygulanmalıdır. 


32



• Elevasyon soğuk ve kompresyon ile 

kombine edilerek her 2 saatte bir 20 dakika 

süreyle uygulanabilir. 

• Elevasyonun yeterli olabilmesi için üst 

ektremite omuz seviyesine yerleştirilmeli, 

alt ekstremite sırtüstü yatış pozisyonunda 

kalçadan 45 derece yükseğe kaldırılmalı 

veya en azından uzun oturma pozisyonu 

tercih edilmelidir. 


33



• Yaralanmalardan sonraki erken dönemde 

vücudun kendini tamir etmesine izin veren 

en önemli ön tedavi komponenti istirahat 

yani yaralanan kısmı kullanmamadır. 

• En basit yöntem olarak üst ekstremite 

yaralanmalarında üçgen askı, alt ekstremite 

yaralanmalarında mutlaka koltuk değneği 

verilerek yaralanan bölgeye yük 

verilmediğinden emin olunmalıdır. 


34

Rehabilitasyonun evreleri-fazları 











35

FAZII:AĞRININ KONTROLÜ 

• I. fazda uygulanan tüm işlemler ağrıyı 

kontrol altına alacaktır. 

• Bu dönemde ayrıca elektroterapi 

modalitelerinden TENS’in kullanımı 

yaralanmayı takiben akut ağrının tedavisi 

için kullanılabilir. 

• TENS:Transcuteneal Electrical Nerve 

Stimulation 


36












37

FAZIII:EKLEM HAREKET ALANININ VE 

YUMUŞAK DOKU ESNEKLİĞİNİN 

KAZNADIRILMASI 

• Tamamlanmış olan I. Ve II. fazdan sonra 

III. fazda normal eklem hareketi ve 

yumuşak doku esnekliği kazandırılmalıdır. 

• Bu fazın ana prensibi hareket kaybına 

neden olan faktör veya faktörler tesbit 

edilerek gerekli olan tedavi programının 

saptanmasıdır. 


38


39

FAZIII:EKLEM HAREKET ALANININ VE 

YUMUŞAK DOKU ESNEKLİĞİNİN 

KAZNADIRILMASI 

• Kesin tedavi dönemi olarak kabul ettiğimiz bu 

dönemde, elektroterapi modaliteleri, manuplatif 

tedavi ve egzersiz teknikleri fizyoterapist 

tarafından yaralanan sporcunun ihtiyaçları 

doğrultusunda uygulanır. 

• Fiziksel ve kimyasal ajanların sporcuya 

uygulanmasındaki hedef mucizevi bir şekilde 

yaralanmış dokuyu iyileştirmek değil iyileşmenin 

gerçekleşmesi için dokuyu stimüle etmek ve 

egzersize hazırlamaktır. 


40












41

FAZ IV:KAS KUVVETİNİN GELİŞTİRİLMESİ 

FAZ V:KAS ENDURANSININ GELİŞTİRİLMESİ 

• Rehabilitasyonun IV. ve V. fazlarında 

terapatik egzersizler aracılığıyla kas 

kuvveti ve enduransının kazandırılmasın 

amaçlanmaktadır. 

• Bazı araştırmacılar normal eklem 

hareketenin en az % 75 i kazanıldıktan 

sonra kuvvetlendirme programlarına 

başlanmasını önermektedirler. 


42

FAZ IV:KAS KUVVETİNİN GELİŞTİRİLMESİ 

FAZ V:KAS ENDURANSININ GELİŞTİRİLMESİ 

• Burada dikkat edilmesi gereken nokta 

yaralanmaya bağlı ortaya çıkan semptomlar ve 

kullanmama gibi faktörlerin refleks inhibisyona 

neden olması, bunun sonucunda da kasta hızla 

atrofinin gelişmesidir. 

• Bu nedenle dinamik kontrolü sağlayan kasların 

mümkün olan en kısa zamanda kuvvet ve 

endurans eğitimine başlanmalıdır. 

• Kuvvetlendirme programları yaralanan bölgeye, 

sağlam ekstremite ve tüm vücuttaki kaslara 

yönelik olmalıdır. 


43

Terapatik egzersiz- 

Tedavi egzersizleri 

• Terapatik egzersiz en yüksek fiziksel 

uygunluk seviyesine ulaşmak ve mümkün 

olan en kısa sürede en büyük fonksiyon 

derecesini sağlamak için planlanmış tüm 

herketler olarak tanımlanmaktadır. 

• Terapatik egzersiz 

– normal eklem hareketini, 

– kas fonksiyonunu, 

– kardiyovasküler uygunluğu ve 

– propriosepşını korumak veya geliştirmek için 


kullanılabilir. 

44

Terapatik egzersiz- 

Tedavi egzersizleri 

• Terapatik egzersizler statik ve dinamik olarak 

sınıflandırılır. 

• Tanımından da anlaşılacağı üzere terapatik egzersizler 

kuvvet, esneklik, dayanıklılık ve proprioseptif his 

kazandırmaya yönelik genel egzersizler ile bazı özel 

teknikleri kapsamaktadır. 

• Egzersizler yaralanan bölgeye, sağlam ekstremite ve tüm 

vücuttaki kaslara yönelik olmalıdır. 

• Bir terapatik egzersiz programı sporcunun fiziksel 

bozuklukları, fonksiyonel limitasyonları ve özürlülüğün 

belirlenmesi ile bireysel olarak planlanmalıdır. 


45












46

FAZ VI: SPORLA İLGİLİ BECERİ 

PATERNLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ 

• VI . fazda sporla ilgili beceri paternlerinin 

spesifik gelişimi gerçekleştirilmelidir. 

• Bu devrede kazandırılması ve eğitimi 

gereken önemli bir yaklaşım da yapılardaki 

şuurlu propriosepşın dediğimiz derin 

duyunun ve reseptörlerinin aktif hale 

getirilmesidir. 

• Duyu, algı ve motor koordinasyon mutlaka 

sağlanmalıdır. 


47



• Bu devrede psikolojik destek te önemlidir. 

• Bu yüzden hem psikolojik destek 

açısından, hem de uygun çalışma 

programları açısından bu devrede ve 

bundan sonraki rehabilitasyon evrelerinde 

antrenöre büyük görev düşmektedir. 


48



• Nöromusküler koordinasyonun yeniden 

oluşturulmasını sağlayacak bu evrenin 

başlangıcından önce eklemde tam hareket 

ve yumuşak doku esnekliği mutlaka 

kazanılmalı, kas kuvveti ve dayanıklılığı 

mutlaka artırılmış olmalıdır. 

• Koordine edilmiş beceri paternleri devamlı 

tekrar edilerek nörofizyolojik öğrenme 

işlemi geliştirilecektir. 


49



• Eğer bu fazda ağrı veya ödem tekrarlanırsa 

tıbbi kontrol yenilenmelidir. 

• Daha sonra sporcu antrenman programları 

içinde yer almalıdır. 

• Burada antrenör uygun bir programla 

sporcuyu çalıştırmalıdır. 

• Hem teknik hem de sağlık ekibindekiler 

sporcunun kendine güvenini kazanmasında 

yeterli desteği vermelidirler. 


50



• Spora özel programların esas amacı özel 

bir spor için sportif uygunluğun en iyi 

düzeye getirilmesidir. 

• Sportif uygunluğun kazandırılması için 

sırasıyla üçgen içine oturtulmuş amaçların 

yerine getirilmesi hedeflenmelidir. 


51

Sportif uygunluğun kazandırılması 

Spora özel 

sportif 

beceriler 

Spora özel 

sportif uygunluk 

Genel sportif uygunluk 


52

Sportif uygunluğun kazandırılması 

• Burada ilk amaç genel sportif 

uygunluğun kazandırılması 

olmalıdır. 

• Genel sportif uygunluğun 

komponentleri sağlıkla ilişkili 

uygunluğu oluşturan 

komponentlerle aynıdır. 

• Bunlar; genel kas kuvveti, genel 

esneklik, kassal endurans, 

kardiyorespiratuvar endurans ve 

vücut kompozisyonunu 

içermektedir. 

• Bu alt yapının kurulması spora özel 

fiziksel uygunluğun temelini 

oluşturması açısından önemlidir. 

Spora 

özel 

sportif 

beceriler 

Spora özel 




53



• İkinci amaç spora özel 

sportif uygunluğun 

kazandırılmasıdır. 

• Herhangi bir spora özel 

belli anatomik alanlar, 

özel biyokimyasal 

paternler, belli metabolik 

gereksinimler veya özel 

kassal güç önemsenerek 

ele alınmalıdır. 

Spora 

özel 

sportif 

beceriler 

Spora özel 




54

• Örneğin bir tenis oyuncusunda kalçanın arka 

grup kasları gerilim yükünün bindiği alanlarda 

esnekliğin, beyzbol oyuncusunda omuzun arka 

bölgesindeki kaslarda kassal gücün artması gibi . 

• Kassal kuvvet ve güç sporda kullanıldığı 

alanlarda önemsenmelidir. 

• Örn. Futbol da omuz ve bacaklarda, yüzücülerde 

sırt ve omuzlar, atletizmde bacaklardaki gibi 

vücut bölgeleri dominant olmalıdır. 

• Son olarak her sporcunun aerobik ve anaerobik 

enduransının belli bir seviyeye gelmesi 

hedeflenmelidir. 


55

• Diğer spora özel uygunluk komponentleri hız, 

çeviklik ve dengedir. 

• Bazen hız, güç ve çeviklik komponentlerini 

geliştirmek için yapılan patlayıcı ballistik ve 

yüksek iç kuvvetler yaratacak egzersizler spor 

yaralanmalarına eden olabilir. 

• Örneğin zayıf bacak kas yapısına sahip, sıçrama 

veya koşma gibi sporlarla uğraşan bir sporcunun 

alt ekstremitesi için yapacağı pilometrik 

egzersizler herhangi bir alt ekstremite için spor 

yaralanmasına neden olabilir. 


56












57

FAZ VII: GENEL KARDİYOVASKÜLER 

ENDURANSIN GELİŞTİRİLMESİ 

• Yaralanmış sporcunun rehabilitasyonu sırasında 

sedanter kalmasına izin verilmemelidir. 

• Mümkün olan en kısa sürede spora özel 

kardiyovasküler endurans egzersizlerine 

başlanmalıdır. 

• Kardiyovasküler endurans programları spora özel 

geliştirilmelidir. Yüzücüler kendilerine özel 

tekniklerle havuzda eğitilmeli, atletizm ile uğraşan 

sporcular koşu programları kullanılarak 

eğitilmelidir. 

• Yine erken dönemde başlayan aerobik programlar 

için yüzme en iyi seçilmiş spordur. 


58












59

FAZ VIII: GELİŞMEYİ 

KORUYAN PROGRAMLAR 

• Kuvvet, esneklik ve dayanıklılık 

komponentlerinin korunması için 

programlar planlanmalı ve 

rehabilitasyonun son fazı tamamlandığı 

sırada kişiye yaptırılmalıdır. 

• Antrenman ve yarışma programları ile 

sporcu belli bir düzeye getirilmelidir. 

• Bu programlar da spora özel olmalı ve şu 

faktörler göz önünde bulundurulmalıdır: 


60

• Yaş 

• Cinsiyet 

• Sportif uygunluk seviyesi 

• Yarışma seviyesi 

• Sporcunun kas iskelet yapısı 

• Yaralanma tipi 

• Sezon ve sezon sonunun uzunluğu 


61

ders notu

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?