ÜNİTE 9 Madenler ve Enerji Kaynakları - Anadolu Üniversitesi

MADENLER VE ENERJİ KAYNAKLARI 157
2.3. Taş ve Toprağa Dayalı Sanayiye Hammadde Sağlayan
Madenler
Türkiye'de bu sanayi koluna hammadde sağlayan en zengin kaynaklardan biri
mermerdir. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde işletilen zengin mermer
ocakları vardır. Bunlardan Marmara Bölgesinde özellikle Marmara Adası ve Kapıdağ'da
Ege Bölgesin'de ise Afyon'da işletilenler önemlidir. Ayrıca Eskişehir, Sivas,
Denizli, Kırşehir, Manisa, Çanakkale gibi birçok ilimizde mermer ocakları vardır.
Çimento hammaddesi sağlayan doğal kaynaklardan kil alüvyal havzalar, neojen
sahalarda vb. zengin rezervlere sahip olup Mihalıççık (Eskişehir), Söğüt (Bilecik), Yenice
(Çanakkale), Şile, Sarıyer, Büyükdere, (İstanbul) gibi alanlarda dikkati çeker. Jips
(Alçıtaşı) rezervleri en çok İç Anadolu bölgesinde Ankara, Çankırı, Sivas, Eskişehir ve
Kayseri'de en kaliteli kireçtaşı ise Çankırı, Ankara, Kırşehir, Kütahya, Bursa ve Mardin'de
yer alır.
Eskişehir ilinde lületaşı, Muğla, Milas ve Aydın illerinde zımpara diğer yeraltı zenginliklerimiz
arasındadır.
3. Enerji Kaynağı Olan Madenler
Ülkemizde enerji kaynağı olarak kullanılan madenler taşkömürü, linyit, petrol ve
doğal gazdır. Yenilenmeyen enerji kaynakları adını da alan bu doğal kaynaklar açısından
pek zengin olmayan ülkemiz dünya rezervlerinin sadece % 0.5'ine sahiptir.
3.1. Taşkömürü (Maden Kömürü)
Maden kömürü kaynakları bakımından zengin olmayan ülkemizde başlıca çıkarım
alanı olarak Karadeniz Bölgesinde Zonguldak, Ereğli, Amasra havzası dikkati çeker. Birinci
zamanın karbonifer devrine ait araziler içinde görülen taşkömürü Karadeniz
sahili boyunca 180-200 km. uzunluğunda bir saha dahilindedir. Ancak havza bütününde
ortaya çıkan faylar kömür tabakalarını büyük ölçüde kesintiye uğratmakta,
çıkartılan katmanlar da işletilme sonucu giderek derinleşmektedir. Havzadaki kömür
damarlarının yer yer deniz seviyesinin 200-300 m. altında ve denize indiği saptanmıştır.
Bu nedenle üretim artık gelir getirici olmaktan çıkmıştır.
Maden Kömürü 1829 yılında bulunmuş, 1843 yılında donanmamızın gereksinimi
için işletilmeye başlanmıştır. Halen işletilen kömür damarları Zonguldak, Kandilli,
Kireçlik, Kozlu, Kilimli, Gelik, Tarlaağzı ve Amasra'dır.
Birinci Dünya Savaşından önceki dönemde 600-800 bin ton dolayında üretimi yapılan
bu madenin günümüzde üretimi 6.5 milyon ton olup (tüvenan olarak) net üretim
4,5 milyon ton civarındadır. Bu değer dünya çapında üretim yapan devletlerle
AÇIKÖĞ RETİ M FAKÜLTESİ